Antihipertansif ilaç tedavisinde yan etkiler :

Renin Anjiyotensin Aldosteron Sistem Blokerleri

Dr. Sinan Aydoğdu

T.Y.İ.H. Kardiyoloji Kliniği

ANKARA

Akış şeması

• ACE-i/ARB

– Ortak yan etkiler

– Gruba has yan etkiler

– Kimyasala (etken madde) has yan etkiler

• Aldosteron antagonistleri

ACE-İ / ARB

Hipotansiyon

• Sıklık (ONTARGET verisi)

– ACE-I (ramipril) - % 1.7

– ARB (telmisartan) - % 2.7

• Hipovolemi

• Kalp yetmezliği

Böbrek fonksiyonlarında bozulma

• Bazal böbrek fonksiyonları normal ise nadir– Sıklık = % 0.7 (ONTARGET verisi)

• GFR AII bağımlı değil

• Renal parenkimal hastalık varsa– Kreatinin > 2.5-3 mg/dL ise kontrendike (?)– Kreatininde % 30’a kadar artış olabilir– Kreatininde > % 30 artış olursa

• Tedavi kesilmeli• Renal arter darlığı araştırılmalı

• Bilateral renal arter darlığında kontrendike• Unilateral renal arter darlığında kullanılabilir

Hiperkalemi

• Bazal böbrek fonksiyonları normal ise 0.5 mEq üstündeyükselme beklenmez

• Sıklık (K>5.5)– % 3.3 (ONTARGET verisi)

• Sıklığın artabileceği durumlar– Renal disfonksiyon– DM– Yaşlılık– Birlikte

• Spironolakton• NSAID

• Hemodiyaliz hastalarında sorun olabilir• CAPD emniyetli gibi

Öksürük

• ACE-I grubuna has

• Sıklık– % 9.9 (metaanaliz, >100.000 hasta)– % 4.2 (tedavi kesmeyi gerektiren öksürük)(ONTARGET)– Sıklığın arttığı durumlar

• ırk – uzakdoğu (% 50)• Kadın cinsiyet

• Genelde 1-2 hafta içinde, 6 aya kadar uzayabilir• İlacı kesince 1 hafta içinde geçer, ama 4 haftaya kadar da

uzayabilirARB %3 ve %1.1

Öksürük – ACE-i/ARB

• KOAH/Astım’da kullanılabilir mi ?

– ACE-I

• Tercih edilmemeli

• Astımı tetikleyebilir

– ARB

• Serbest

Anjiyoödem

• Mekanizma– Allerjik değil

• Non-pruritik

– Bradikinin-temelli

– Dozdan bağımsız

– Sınıf etkisi

• Lokasyon– Sıklıkla dil-dudak-larinks

– Barsak

– Genital bölge

• Sıklık– ACE-i - % 0.3

– ARB - % 0.1

• Sıklığın arttığı durumlar– Önceden anjiyoödem

– > 65 yaş

– ASA/NSAID kullanımı

– Kadın

– Sigara

– Mevsimsel allerji

– ACE-I öksürüğü olanlar

Anjiyoödem

• Yarısı ilk hafta içinde

• 2/3’ü ilk 3 ay içinde

• Yıllar sonra da görülebilir

• Seyir genellikle benign

– Nadiren fatal olabilir

Anjiyoödem

• ACE-I ile anjiyoödem oldu ise ARB?

– Kılavuzlar ne diyor ?

• ARB kullanımı kontrendike değildir ancak aşırı dikkatedilmelidir

– ARB kullanımı mutlak endike değilse başka birantihipertansif gruba geçilmeli

Kanser

• ARB’lerle ilgili bir tartışma

Anemi

Olmesartan enteropatisi

• 12.500 kullanımda 1

• Spru tablosu

• İlaç kesildikten sonra düzelir

Aldosteron antagonistleri

Hiperkalemi

Endokrin Etkiler

Hiperkalemi

• Doz bağımlı- sıklık K>6 %2,5-5

• Riskin arttığı durumlar– Birlikte ACE-i/ARB kullanımı

– İleri yaş

– DM

– Bazal kreatinin > 1.5-2.5 mg/dL

– NSAİ ilaçlar

– Potasyum suplementasyonu

Endokrin Etkiler

Jinekomasti, meme ağrısı, adet düzensizliği, impotans, libido azlığı

Spironalaktonla %10 Eplerenonla %1

• Kreatinin > 2.5 mg/dL (kılavuz bilgisi)

• K > 5 mEq/L

• ACE-inhibitörü + ARB birlikte kullananlar

Aldosteron antagonistleri

kimlere başlanmamalı ?

Aldosteron antagonistlerinasıl kullanılmalı ?

• BFT normal, yaşlı değil, DM yok ise standart dozla başlanabilir, sıklıkla sorunsuz seyreder

– 1 hafta sonra, 2 hafta sonra, 1 ay sonra, 3 ay sonra ve 6 ay sonra BFT ve K bakılmalı

• K = 5.5-6 mEq/L ise yarı doza in

• K > 6 mEq/L olursa kes

• Kreatinin > 2.5 mg/dL olursa yarı doza in

• Kreatinin > 3 mg/dL olursa kes

“ All things are poison and nothing is without poison. Solely the dose determines that a thing is not a poison.”

Paracelsus 15.yüzyıl