antroido
TRANSCRIPT
O nome de Entroido procede do latin Introitus que significa entrada
Pero non se sabe ben se se refire á entrada no ano novo, ou na primavera.
Respecto á orixe do antroido:Autores como Vicente Risco asígnanlle
unha orixe prehistórica
cun sentido máxico e ritual unido a prácticas de relixión primitiva.
Outros asignanlle unha orixe celta
Polos debuxos da antiguas caretas dos peliqueiros, que sempre tiñan debuxos do sol, da lúa e das estrelas.
Algúns din que proceden das festas celebradas a Saturno na Roma antiga e ás festas en honor a Baco deus do viño e das enchentas
Na tradición cristiá é a “Entrada á coresma”, tempo onde non se vai poder comer carne.
Carnaval procede de "carnelevarium", que significaba “quitar la carne” .
así que é o momento de comer a encher antes desta etapa de coresma.
Coresma – Corenta días antes da Semana Santa
O Entroido e o carnaval típico de Galicia
Sendo os máis tradicionais os da provincia de Ourense
Laza
Verín
Xinzo de Limia
E os tres mais coñecidos son os de....
Viana do Bolo
AllarizVilariño de Conso
Sarreaus
Castro Caldelas
Bande
E outros como...
Maceda
A figura máis antíga e máis profunda do
Antroido é o peliqueiro,
Os peliqueiros son típicos do pobo ourensán de LAZA
LAZA é o pobo onde o Entroido consérvarse máis ancestral
Adoitan percorrer as rúas e as aldeas, facendo estruendo coas chocas, e recibindo agasallos, normalmente filloas, freixós e bolas na sartén.
Tamén reparten vergallazos á xente que se mete con eles, os insultan ou lles impíden o paso.
O domingo póñense diante da igrexa para zouparlles aos que se atreven a ir á misa estando no entroido...
En ningún caso se lles pode devolver a agresión nin descubrir o seu nome.
O TRAXE
O nome de peliqueiros ven dado pola pel, “pelica”, que lles cubre a cabeza detrás da máscara
Outros personaxes tradicionais do entroido, similares e moi parecidas aos PELIQUEIROS de Laza son os CIGARRÓNS de Verín
CIGARRÓNS
e os FELOS de MACEDA que en lugar de vergallas ou mallos levan bastóns
FELOS
A indumentaria dos tres personaxes diferénciase nalgunhas prendas como os calcetíns brancos por riba de medias negras dos felos, as borlas e outros adornos....
AS PANTALLAS de XINZO de LIMIA OU PANTALLAS LIMIANAS
Son diferentes das anteriores, levan unha capa e cintos con campaiñas e botas Levan vexigas inchadas de porco ou vaca que golpean para facer un ruido de medo
Adoitan percorrer as rúas do pobo dando brincos e botando berros roncos para meter medo
simulan acoso ás mulleres, coas que adoitan bailar, entón a voz ronca trócase nunha voz de ledicia.
Aos coñecidos que pillen sen disfraz lévanos a unha taberna para que lles paguen unha ronda de viños,
e o que poña resistencia será perseguido, reducido e levado en brazos ata a taberna máis próxima para que pague uns viños á cuadrilla de pantallas.
PerseguidoReducidoLevado á taberna
OSO DE SALCEDO: personaxe do Entroido propio da parroquia de Salcedo, no concello da Pobra de Brollón.
O disfrace está feito con peles de animais buscando a semellanza cun oso que vai asustando a xente na compaña duns "criados"
Estes criados perseguen á xente e cando collen un lévanllo ao oso para que o emporcalle con borralla e tizón con auga e a veces con brea
XENERAL: personaxe do Entroido da comarca do Ulla
vai montado a cabalo e viste un uniforme militar moi adornado, con moitas medallas e fitas de cores.
Van en grupo dirixindo un “exército” e establecen "combates verbais", chamados atrancos.
O correo é o encargado de anunciar a chegada da comparsa e do seu Xeneral
O centinela do outro xeneral dalle o alto (Atráncao) e se produce o primeiro atranque verbal.
Os combates “atrancos” son a base de coplas de rima asonante en castrapo. Cada un intenta que sexan máis intelixentes que as do enimigo…
General, general,non vengha con valentías,generales coma este,los como todos los días.
Avanza caballo míopor riba desa murallay atropalla al enemighoque siempre nos asoballa.
MADAMAS e GALÁNS: personaxes típicos do Entroido, especialmente de Cangas e Vilaboa.
Mulleres e homes extremadamente adobiados e sofisticados. Traxes cunha base branca adornados con colares e fitas de cores e un sombreiro ou toucado moi rechamante con flores, plumas e abelorios...
O BOTEIRO de Vilariño de Conso, disfraz moi vistoso con moitisimo traballo e con moitas cores
Nalgunha aldea, como Cotobade, danse uns personaxes similares denominados madamas e madamitos.
Os Irrios de Castro Caldelas, cunha máscara de madeira e unha especie de frac.
E un personaxe ao que se lle garda respecto. Leva un látigo feito cun pau e unha correa de pel de ovella
Vergalleiros de Sarreaus, figura similar aos peliqueiros ou pantallas. Imprescindible o corno de vaca para facer chamada a festa que remata cunha merenda campestre.
As CHARRÚAS de Allariz.
Sen indumentaria específica, feitas con madeira, coiro de vaca e pel de coello .
O grito de guerra é: “Charrúa merda crúa”
VOLANTES de Chantada. Teñen un gran colorido onde destaca o vermello e o amarelo, levan un cinto con campaiñas e é un personaxe exclusivamente masculino
O Calendario do antroido
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
O domingo fareleiroEn varios pobos sobre todo en Xinzo de Limia lanzanse
fariña (farelos: salvado con fariña) , na praza Maior.
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Outra celebración típica é a baixada da MORENA, que é un disfraz de vaca con careta de madeira
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Cada día de festa remata cunha comellada, o domingo cacheleiro é a base de cachola de porco
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Os Xoves de compadres e de comadres fanse bonecos para ridiculizar ao sexo contrario.
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Establécese unha guerra de sexos que remata coa queima dun boneco que homes ou mulleres tentarán rescatar.
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
O domingo corredoiro fanse a batallas de farrapos enlamados e de borralla e nalgúns como LAZA botan formigas, que enfadan primeiro meténdoas en vinagre
Borrallada
Formigas
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
A corrida do galo, onde uns guandiáns defenden o galo dando bareadas a quen llelo queira roubar
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Domingo oleiro, lánzanse olas de barro algunhas cheas de fariña, caramelos... A quen lle rompa ten que invitar a viño
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Domingo de Antroido Festa Maior, desfile dos persoaxes, carrozas, disfraces, etc.
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
O martes de entroido é o último día e téntase revivir o domingo con desfiles, carrozas e comparsas, etc.
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Logo remátase cun xuizo onde sempre sairá culpable
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
CULPABLE de tanta festa, CULPABLE por tanta troula, CULPABLE de tantas enchentas e de tanto desmadre...
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
E remata o MÉRCORES DE CINZA coa “procesión de loito” e a “queima do meco”.
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Nalgúns pobos ou cidades, sobre todo os que están á beira do mar fan o enterro da sardíña, acompañados dunha comitiva de choronas e plañideiras.
CEIP de PONZOS 2010
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Pero queda tempo para unha última saída e unha última comidaé O Domingo de Piñata, o final definitivo
Martes de Entroido
Domingo Fareleiro ou Borralleiro
Xoves de Compadres Domingo Corredoiro ou Cacheleiro
Xoves de Comadres Domingo de Entroido
Mércores Cinza, queima do meco ou enterro da sardiña
Domingo de Piñata
Día que se adoita dedicar principalmente aos máis pequenos...
