ผศ.ดร. ดลเดช ตั้งตระการพงษ์ ผู้อ ... ·...
TRANSCRIPT
สถานการณการจดการขยะในภาวะอทกภย ผศ.ดร. ดลเดช ตงตระการพงษ
ผอ านวยการ ศนยวจยสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร
(ขอขอบคณส านกจดการกากของเสยและสารอนตราย กรมควบคมมลพษ ) NU - CERI
สถานการณการจดการขยะในภาวะอทกภย
• สบเนองจากสภาวะอทกภยครงใหญในป พ.ศ.2554 ซงสงผลกระทบตอประชาชนในพนทหลายจงหวดเปนบรเวณกวางในภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคกลาง กรมควบคมมลพษไดมการตดตามสถานการณผลกระทบดานการจดการขยะจากเหตการณอทกภยอยางตอเนอง รวมทงสนบสนน องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ในการจดสงคมอการจดการขยะในภาวะอทกภย และแนวทางและมาตรการดานสงแวดลอมในเรอง การจดการคณภาพนา และการจดการขยะและสงปฏกลในสถานการณอทกภย รวมทง การสารวจและประเมนความเสยหายเพอจดทาแผนการปรบปรงและฟนฟระบบกาจดขยะ
NU - CERI
1. สภาพปญหาขยะจากอทกภย
1. 1 ปญหาตอระบบกาจดขยะ 1.1.1 นาทวมบอฝงกลบ ใชงานไมได เชน เทศบาลตาบลนครหลวง เทศบาล
ตาบลโรงชาง (จ.พระนครศรอยธยา)
เทศบาลตาบลนครหลวง เทศบาลตาบลโรงชาง
NU - CERI
1.1.2 นาทวมพนทรอบบอฝงกลบขยะ ไมสามารถนาขยะไปฝงกลบได เชน เทศบาลนครนครสวรรค เทศบาลนครพระนครศรอยธยา เทศบาลเมองอางทอง เทศบาลเมองสงหบร เทศบาลเมองสองพนอง เทศบาลเมองชยนาทเทศบาลเมองอทยธาน เทศบาลนครนนทบร เทศบาลเมองพจตร เทศบาลเมองปทมธาน
เทศบาลนครนครสวรรค เทศบาลนครพระนครศรอยธยา
NU - CERI
เทศบาลเมองอางทอง เทศบาลเมองสงหบร NU - CERI
1.1.3 นาทวมพนทรอบบอฝงกลบขยะ แตกสามารถนาขยะไปฝงกลบได เชน เทศบาลเมองลพบร เทศบาลเมองสระบร เทศบาลเมองสพรรณบร เทศบาลนครนครปฐม เทศบาลเมองฉะเชงเทรา เทศบาลเมองสโขทยธาน เทศบาลเมองสวรรคโลก เทศบาลเมองกาแพงเพชร เทศบาลนครวารนชาราบ
เทศบาลเมองลพบร
NU - CERI
1.2 ปญหาการเกบรวบรวมและการขนสงขยะในภาวะอทกภย – ไมสามารถใชรถยนตในการเกบรวบรวมและขนสงขยะ เชน กรณ
• บรเวณนาทวมสง ถนนและสะพานชารดและมการปดเสนทางการจราจรทางบก • เรอขนาดใหญ เชน เรอเกบขยะในแมนาลาคลองของ กทม. ใชการไมได
โดยเฉพาะในบรเวณพนทนาตน (ลกนากวา 1 เมตร) • องคกรปกครองสวนทองถนไมมเรอในการเกบขยะ (สวนใหญใชในการสญจรท
เปนความจาเปนเรงดวนมากกวา และมจานวนเรอไมเพยงพอ) – องคกรปกครองสวนทองถนมเจาหนาทไมเพยงพอ (สวนใหญปฏบตงานดานการ
ชวยเหลอประชาชนในดานทอยอาศย บรการดานอาหารและดแลดานความปลอดภยและทรพยสนของประชาชน ซงเปนความจาเปนเรงดวนมากกวา )
– องคกรปกครองสวนทองถนมเจาหนาทไมไดมการเตรยมความพรอมการการจดการขยะในภาวะอทกภย โดยเฉพาอยางยงดานการเกบรวบรวมและขนสงขยะ รวมทงพนทพกขยะชวคราว
NU - CERI
NU - CERI
2. ปรมาณขยะจากภาวะอทกภย • ผประสบอทกภย ทงภาคเหนอ ภาคกลางและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
(65 จงหวด) (กรมปองกนและบรรเทาสาธารณะภย วนท 22 ธนวาคม 2554) – จานวน 3,357,597 ครวเรอน
– จานวน 11,098,308 คน
• ปรมาณขยะทเกดขนจากภาวะอทกภย ประมาณ 2,052,739 ตน – นอกเขต กทม. มขยะประมาณ 1,304,859 ตน
(คดจากปรมาณขยะเฉลย 0.5 ตนตอครวเรอน -- จานวน 2,609,717 ครวเรอน ) – ในพนท กทม. มขยะประมาณ 747,880 ตน
(คดจากปรมาณขยะเฉลย 1 ตน ตอครวเรอน -- จานวน 747,880 ครวเรอน)
NU - CERI
NU - CERI
3. องคประกอบขยะจากภาวะอทกภย สานกจดการกากของเสยและสารอนตราย (สจก.) กรมควบคมมลพษ (คพ.) ซงเปน
หนวยงานสนบสนนงานดานวชาการในการจดการขยะชมชน ไดลงพนทซงไดรบผลกระทบจากภาวะอทกภยเพอทาการวเคราะหองคประกอบขยะเพอใชเปนขอมลสาหรบจดทาแนวทางในการจดการขยะในพนทนาทวม และพจารณาวเคราะหการเลอกใชเทคโนโลยการจดการขยะทเหมาะสม โดยไดลงพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล ไดแก จงหวดพระนครศรอยธยา จงหวดนครปฐม จงหวดนนทบร จงหวดปทมธาน จงหวดสมทรสาคร และกรงเทพมหานคร
NU - CERI
รอยละขององคประกอบขยะ
อบต.หนตรา เทศบาลนคร ทม.กระทมลม ทม.บางบวทอง ทม.ลาดสวาย
องคประกอบขยะ อยธยา อยธยา นครปฐม นนทบร ปทมธาน
โฟม (กลองโฟมบรรจอาหาร) 1 3 2 2 3
พลาสตก (ถงพลาสตก เศษพลาสตก) 8 9 5 9 13
เศษอาหาร (เศษผก ผลไม เนอสตว) 27 9 6 11 11
โลหะ (กระปองนาดม) 5 5 4 5 5
กลองนม UHT 6 6 4 8 6
เศษไม (เฟอรนเจอร) 24 27 42 37 34
กระดาษ (หนงสอ วอลเปเปอร) 12 15 13 10 13
เศษผา (เสอผา) 10 8 20 11 9
ขวดพลาสตก (ขวดนาดม) 7 5 4 6 5
ขยะอนตราย (ถานไฟฉาย หลอดไฟ กระปองสเปรย) 2 2 1 1 1
มลฝอยตดเชอ (มลฝอยจากโรงพยาบาล) 0 11 0 0 0
NU - CERI
รอยละขององคประกอบขยะ ทม.คคต ทน.ออมนอย ทม.กระทมแบน เขตดอนเมอง เขตทววฒนา
องคประกอบขยะ ปทมธาน สมทรสาคร สมทรสาคร กทม. กทม.
โฟม (กลองโฟมบรรจอาหาร) 2 2 3 4 3
พลาสตก (ถงพลาสตก เศษพลาสตก) 9 6 10 9 7
เศษอาหาร (เศษผก ผลไม เนอสตว) 9 10 10 9 8
โลหะ (กระปองนาดม) 4 4 3 7 6
กลองนม UHT 6 1 2 5 3
เศษไม (เฟอรนเจอร) 36 29 27 39 41
กระดาษ (หนงสอ วอลเปเปอร) 17 17 18 10 13
เศษผา (เสอผา) 9 26 21 11 14
ขวดพลาสตก (ขวดนาดม) 6 5 5 5 6
ขยะอนตราย (ถานไฟฉาย หลอดไฟ กระปองสเปรย) 1 1 1 2 1
มลฝอยตดเชอ (มลฝอยจากโรงพยาบาล) 0 0 0 0 0
NU - CERI
4. การแกไขปญหาขยะจากอทกภย
4.1 การจดการขยะมลฝอยชวงเกดอทกภย
4.1.1 การด าเนนการโดยประชาชน
การจดการขยะมลฝอยในบานพกอาศยและบรเวณบานทถกน าทวมควรมการคดแยกขยะ ดงน
- ขยะประเภทเศษอาหาร ทเหลอจากการบรโภคแตละวน (ขยะอนทรย) กลองโฟม ถงพลาสตก ทใชใสอาหารแลวทงลงในถงดา มดปากถงใหแนน ปองกนสตวและแมลงนาโรคได รวบรวมใหหนวยงานทเกยวของนาไปกาจด อยางถกหลกสขาภบาล ไมควรทงลงในแหลงนา
NU - CERI
– ขยะมลฝอย ประเภทรไซเคล ไดแก กระปองโลหะ ขวดแกว ขวดพลาสตก กลองนม แยกและเกบรวบรวมไวในถงตางหากไมควรทงลงในแหลงนา และนาออกขาย เมอสามารถขนออกมาได หรอเขาสภาวะปกต
– ขยะเครองใชไฟฟาเชน เครองซกผา ตเยน รวมทงวสดอปกรณทชารดทเปนขยะชนใหญ เชน โตะ เตยง เกาอ ชดรบแขก ทชารด เศษไม เศษสงกอสราง ตดตอใหหนวยงานทเกยวของนาไปจดการอยางเหมาะสม ภายหลงนาลด หรอบรรจในถงสสดดตา มดปากถงใหแนนและเกบในบรเวณทแหง
NU - CERI
4.1.2 การจดการขยะในสถานทพกอาศยในจดพกพงหรอศนยอพยพ
ใหทาการคดแยกเหมอนการจดการขยะในทพกอาศย โดยมระบบคดแยกขยะตงแตตนทาง ดงน – ภาชนะสาหรบใสอาหาร ควรหลกเลยงการใชกลองโฟมเพอลดปรมาณขยะ
ในศนยฯ และเปนไปไดควรแจกจายภาชนะพลาสตกและชอนประจาตวเพอใหมการลางแลวนามาใชใหม
– การเกบรวบรวมขยะและการจดการขยะ ควรมการคดแยกแยกขยะ เชน ขยะรไซเคล (ขวดพลาสตก ขวดแกว) ขยะทวไป และขยะอนทรย (เศษอาหาร) สาหรบอาหารหากเปนไปไดรบประทานใหหมดในแตละครง
NU - CERI
– สาหรบขยะอนทรยใหแยกทงในภาชนะทเกบ รวบรวมใสถงดา มดปากถงใหแนน รวบรวมลงถงขยะทมความจ 20-50 ลตร เชน ถงดา ถงพลาสตก ปบ เขงไมไผ มฝาปด มขาตงสง 20 ซม. เพราะขยะอนทรยจะตองนาไปกาจดโดยเรว หากมขยะอนทรยตกคางจานวนมากอาจตดตอใหหนวยงานทเกยวของนาไปจดการอยางเหมาะสมกอนบดเนาได จดทงขยะอนทรยรวมทกาหนด ตองไมแชอยในนา และสะดวกในการเกบขนไปกาจดไดทกวน
– อตราการคานวณสาหรบภาชนะหรอถงทเกบรวบรวมขยะ
• ภาชนะหรอถงสาหรบขยะทวไป ในศนยคอ 40 คน ตอ ถงดา 100 ลตรตอวน
• ภาชนะสาหรบรองรบขยะอนทรยหรอเศษอาหาร ควรมขนาด 50-100 ลตร ตอผพกอาศย 12-15คน ตองมฝาปดมดชด และมถงพลาสตกรองรบอกชน ควรใส EM กอนนาไปกาจดทกวน เพอไมใหเปนแหลงอาหารของพาหะนาโรค เชน แมลงวน หน และแมลงสาป
NU - CERI
4.1.3 กรณจ าเปนตองก าจดขยะในพนทเองในพนท • ใหขดหลมลก 1.5-2.5 เมตร กนหลมสอบเขา ความกวางของปากหลม
ขนอยกบปรมาณขยะ นาขยะอนทรยมาใสทหลมทกวน และกลบดวยดนหนาอยางนอย 6 ซม. ทกวน
4.1.4 การด าเนนการโดยองคกรปกครองสวนทองถน
• การเกบรวบรวม
ในภาวะทนาทวมขง พบวาภาชนะรองรบขยะสวนใหญสญหาย หรอไมสามารถใชงานได เนองจากการพดพาของนา ทาใหประชาชนทงขยะมลฝอยและสงปฏกลตางๆลงนา กอใหเกดมลพษดานสงแวดลอมและสขอนามยของประชาชน นอกจากนในพนททไมสามารถเกบขนขยะไดตามปกตเนองจากระดบนาสง หนวยงานทรบผดชอบในพนทควรดาเนนงานในการเกบรวบรวมขยะจากบานเรอนประชาชน ดงน
NU - CERI
1. แจงใหประชาชนรบทราบถงวนทจะดาเนนการจดเกบขยะ โดยขอใหประชาชนทาการคดแยกขยะอนทรยออกจาก ขยะอนๆ
2. จดหาและแจกจายถงดา/ถงพลาสตกสาหรบจดเกบขยะใหกบประชาชนในพนทประสบอทกภย
3. ใหมการคดแยกขยะและเศษอาคารบานเรอนทเสยหายและถกนาพดพาออกจากขยะไปทกาจดเฉพาะเพอนาไปคดแยกและใชประโยชนตอไป โดยใหประชาชนแยกกองไวหนาบานและใหเทศบาลกาหนดวนแยกการจดเกบ ตดตอผเกบขยะ (ซาเลง) และผรบซอวสดรไซเคลจากขยะ
NU - CERI
4. จดหาเรอทองแบนสาหรบเกบขนขยะและกาหนดจดขนถายขยะไปยงรถเกบขน
5. กรณไมสามารถเขาใชระบบกาจดไดใหขนสงไปยงพนทชวคราวหรอสถานท อปท. ขางเคยง
6. สาหรบกรณไมสามารถขนสงไปยงพนทชวคราวหรอสถานท อปท. ขางเคยงได สามารถประสานบรษทปนซเมนต เพอขอนาขยะไปกาจดได ซงทางบรษทจะกาหนดชนด ประเภททจะรบกาจดโดยไมคดคาใชจาย
7. หากไมสามารถจดสงไปกาจดไดอาจจดทาหลมเผาขยะฉกเฉนเพอกาจดเฉพาะขยะทเกดจากอทกภยเทานน
NU - CERI
• เศษวสดสงปลกสราง เศษวสดสงปลกสรางทเกดจากซากปรกหกพงของอาคารบานเรอนท
เสยหายจากนาทวม หนวยงานทองถนควรดาเนนการดงน 1. จดทารายการและจานวนเศษวสดสงปลกสราง/ขยะสงกอสรางท
สามารถนากลบมาใชประโยชนใหมได 2. จดหาผรบซอวสดรไซเคลจากขยะสงปลกสรางพรอมทงตรวจสอบ
ความสามารถของแหลงรบซอทอยใกลเคยงพนทประสบภยวาสามารถรบซอขยะสงกอสรางไดมากนอยเพยงใด
NU - CERI
• ระบบก าจด 1. กรณสถานทกาจดไดรบความเสยหาย องคกรปกครองสวนทองถนควร
ดาเนนการดงตอไปน 1.1 ประสานหนวยงานทองถนใกลเคยงทมสถานทกาจดขยะ เพอขอใช
สถานทในการกาจดขยะชวคราว
1.2 จดทารายละเอยดความเสยหาย ทเกดกบสถานทกาจดขยะ
1.3 ดาเนนการปรบปรงสถานทกาจดขยะใหสามารถใชงานไดตามปกต
NU - C
ERI
2. กรณสถานทกาจดไมไดรบความเสยหาย องคกรปกครองสวนทองถนควรดาเนนการดงตอไปน
2.1 จดเตรยมพนทสาหรบคดแยกวสดทสามารถรไซเคลได ออกจากขยะทเกบรวมรวมเพอลดปรมาณขยะทจะนาไปกาจด
2.2 ดาเนนการฝงกลบทบขยะรายวน เพอปองกนกลนเหมน
2.3 ดาเนนงานใหเปนไปตามแผนงานเดมททองถนไดวางแผนไว NU - C
ERI
พนทไดประสบอทกภย ทงขยะมลฝอยและสงปฏกล
ลงแหลงน า
แจกจายถงด าใหกบประชาชนเพอใสขยะมลฝอยและสงปฏกล
หนวยงานทองถนน าเรอทองแบนเกบขนขยะมลฝอยจากบานเรอน พรอมประชาสมพนธเวลาเกบ
ขนใหประชาชนทราบ
ขยะมลฝอยทเกดจากบรเวณทพกประชาชนชวคราวในชวงประสบอทกภย
จดหาถงขยะมาวางในบรเวณจดพกประชาชนชวคราว NU - CERI
ขนถายขยะมลฝอยโดยรถเกบขน
สถานทกาจดขยะมลฝอย
ไดรบความเสยหาย
สถานทกาจดขยะมลฝอยไมได
รบความ เสยหาย
ก าจดยงสถานทก าจดขยะมลฝอย
(Land Fill)
ก าจดยงสถานทก าจดขยะมลฝอย (Land Fill)
NU - CERI
5. แผนรองรบการก าจดขยะในภาวะอทกภย
5.1 การแกไขปญหาขยะในภาวะอทกภยในระยะเรงดวน
5.1.1 การตดตามสถานการณผลกระทบดานการจดการขยะมลฝอยจากเหตการณอยางตอเนองและรวมกบองคกรปกครองสวนทองถนในการสารวจและประเมนความของระบบกาจดขยะมลฝอยเพอจดทาแผนการปรบปรงและฟนฟระบบกาจดขยะมลฝอย โดยจะรายงานขอมลและจดทาเปนเอกสารรายสปดาห
NU - CERI
5.1.2 กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดประสานกบจงหวดและองคกรปกครองสวนทองถนในแนวทางการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกลในสถานการณอทกภย และการเตรยมความพรอมในการหาสถานทกาจดขยะมลฝอยภายหลงจากอทกภย นอกจากนยงรวมกบกรงเทพมหานครในการแกไขปญหานาเนาเสยทวมขง และการจดการสารเคมในภาวะอทกภยของกรงเทพมหานคร
NU - CERI
5.2 การแกไขปญหาขยะในภาวะอทกภยในระยะยาว
กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดจดทาแนวทางและมาตรการดานสงแวดลอม ในการปองกนและแกไขปญหาอทกภยตามแนวนโยบายในการปองกนและแกไขปญหาอทกภยของนายกรฐมนตรทไดดาเนนการในลกษณะบรณาการ (One Stop Service) ภายใตหลก 2P2R คอ การเตรยมความพรอมกอนเกดอทกภย (Preparation) การเผชญเหตขณะเกดอทกภย (Response) การฟนฟหลงเกดอทกภย (Recovery) และการปองกนอทกภย (Prevention) โดยแนวทางดงกลาวประกอบดวยมาตรการดานการจดการสงปฏกล และมาตรการการจดการขยะมลฝอยของระบบเกบรวบรวมและขนสง และระบบกาจดมลฝอย
NU - CERI
5.2.1 ควรเรงสนบสนนงบประมาณในการปรบปรงซอมแซมระบบกาจดขยะมลฝอยโดยเรว หลงจากทสถานการณอทกภยคลคลาย เพอไมใหมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมโดยรวม
5.2.2 ควรกาหนดบทบาท หนาท ของหนวยงานและชองทางการสนบสนนงบประมาณ รวมทงแหลงงบประมาณทจะนามาใชในการปรบปรงซอมแซมใหมความชดเจน เพอใหหนวยปฏบตงานสามารถดาเนนการไดโดยรวดเรว
5.2.3 หากมความจาเปนอาจจะตองออกกฎระเบยบในการสนบสนนงบประมาณสาหรบใชในการปรบปรงซอมแซมระบบกาจดขยะมลฝอยทไดรบความเสยหายจากภยธรรมชาต เพอใหหนวยงานใชในการดาเนนการไดอยางชดเจนและเปนไปในทศทางเดยวกน
NU - CERI
NU - CERI