ผลของการดูแลผู้พิการทางการเคลื่อนไหวที่บ้านรูปแบบปกติ...

99ปท 9 ฉบบท 1/2560

ผลของการดแลผพการทางการเคลอนไหวทบานรปแบบปกตเปรยบเทยบกบการดแลรวมกบจตอาสาเครอขายบรการสขภาพ

อ าเภอแมลาว จงหวดเชยงราย

มาลจตร ชยเนตร พย.ม.* , รงลาวลย กาวละ พย.บ.*

บทคดยอ ความเปนมา

ผพการทางการเคลอนไหวเปนผพการทพบมากทสดในประเภทของผพการทงหมด เกดผลกระทบตอผปวย ครอบครว และประเทศชาตเปนอยางมาก การดแลผพการตอเนองทบานโดยทมเยยมบาน ทมสหสาขาวชาชพ ไมสามารถใหการดแลไดตอเนองทวถง จงไดพฒนาให จตอาสาเขามามสวนรวมในการดแล วตถประสงค

เพอศกษาผลของการดแลผพการทางการเคลอนไหวทบานรปแบบปกตเปรยบเทยบกบการดแลรวมกบมจตอาสาเครอขายบรการสขภาพ อ าเภอแมลาว วธการศกษา

การศกษาครงนเปนการศกษาแบบกงทดลอง (Quasi-Experimental Study) ศกษา ผพการทางการเคลอนไหว มภมล าเนาอยในเขตอ าเภอแมลาว จ านวน 98 คนใชวธจดเขากลมแบบสม Randomization แบงเปนกลมทดลองและกลมเปรยบเทยบกลมละ 49 คน ทง 2 กลมไดรบการดแลตามมาตรฐานเดยวกน แตกลมทดลองมจตอาสาเขาไปดแลผพการตอเนองทบานเปนระยะเวลา 6 เดอน รวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบประเมน การปฏบตกจวตรประจ าวน (ADL) แบบประเมนความเครยด และแบบประเมนความพงพอใจผดแล วเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน เปรยบเทยบผลแบบกงทดลอง ชนด 2 กลม วดผลกอนและหลงการศกษา อธบายดวยสถต เชงพรรณนาและทดสอบความแตกตางดวย Exact Probability Test และ t-test ผลการศกษา

หลงการศกษาพบวา ระดบการปฏบตกจวตรประจ าวน (ADL) กลมทดลองเพมขนมากกวากลมเปรยบเทยบ โดยเปลยนจากผพการทชวยเหลอตวเองไดนอย เปนผพการทชวยเหลอตวเองไดมากขน และชวยท าใหความเครยดของผดแลลดลง โดยเฉพาะในกลมท มจตอาสา ให การด แลท บ าน เก ดความพงพอใจอย ในระด บมากท ส ด ร อยละ 100 ลดการเกดภาวะแทรกซอนลง อยางมนยส าคญทางสถต (p<0.001)

นพนธตนฉบบผลของการดแลผพการทางการเคลอนไหวทบานรปแบบปกตเปรยบเทยบกบการดแล

รวมกบจตอาสาเครองขายบรการสขภาพ อ�าเภอแมลาว จงหวดเชยงราย

100 >>เชยงรายเวชสาร :: CHIANGRAI MEDICAL JOURNAL

EFFECTS OF CARING FOR PHYSICALLY DISABLED AT HOME COMPARED WITH VOLUNTEER SPIRIT HEALTH CARE NETWORK,

MAE LAO DISTRICT, CHIANG RAI PROVINCE Maleejit Chainate, M.N.S.* , Runglawal Kawila, B.N.S.*

ABSTRACT BACKGROUND Physical Disability has been largely found in all types of disable people causing big effects against themselves, their families, and country. Caring of Physically Disabled at home care with visiting of family care team and multidisciplinary team was unable to provide extensive care, thus volunteer spirit was asked to participate in giving care to these disabled people. OBJECTIVE To study the effects of caring for physically disabled at home compared with volunteer spirit health care network, Mae Lao District, Chiang rai Province

*โรงพยาบาลแมลาว

สรปและขอเสนอแนะ การดแลผพการทางการเคลอนไหวทบานโดยเจาหนาททมเยยมบานรวมกบมจตอาสา

ชวยท าใหผพการสามารถชวยเหลอตวเองไดมากขน และชวยท าใหความเครยดของผดแลลดลง ดงนนผพการทางการเคลอนไหวควรไดรบการดแลตอเนองจากทงเจาหนาทและจตอาสาและสามารถน าไปเปนแนวทางในการดแลกลมผพการประเภทอนและผปวยโรคเรอรงทบานตอไป

ค าส าคญ ผพการทางการเคลอนไหว, การดแลผพการทางการเคลอนไหวทบาน, จตอาสา

นพนธตนฉบบมาลจตร ชยเนตร, รงลาวลย กาวละ

101ปท 9 ฉบบท 1/2560

* Mae Lao Hospital

METHODS The research was conducted in the form of experimental research in the community in the format of randomized community intervention in order to study on 98 physical disabilities that lived in Mae Lao district. They were obtained by using randomization and they were divided into experimental group and comparison group with 49 persons per group. They were given care under the same standard but the experimental group was given continuous home care by volunteer spirit for 6 months. Data were collected by using questionnaire about personal information, Activities of Daily Living (ADL) evaluation form, stress evaluation form, and satisfaction evaluation form of care givers. Data were analyzed by using frequency, percentage, mean, and standard deviation. The results were compared by using 2 group quasi-experiments. Pre-results and post-results were evaluated and explained by using descriptive statistics. Differences were tested by using exact probability test and t-test. RESULTS This study found that ADL level of experimental group was higher than that of comparison group (p<0.001) by changing from disabled persons who had low level of self-help to be disabled persons with higher level of self-help, especially the group with home care given by volunteers. This also helped to reduced stress level of care givers and led to the highest level of satisfaction by 100% (p<0.001) as well as helped to reduce complications (p<0.001) CONCLUSION AND DISCUSSION Caring for physically disabled at home by family care team and volunteer spirit helped to enable disabled persons to have higher level of self-help as well as helped to reduce the stress of care givers. Consequently, physical disability should be given with continuous care by staffs and volunteer spirit and the results of this research were also able to utilize as the guidelines for giving home care to other types of disabled people and patients with chronic diseases. KEYWORDS Physical Disability, Caring of Physically Disabled, Volunteer Spirit




ความเปนมา จากผลการส ารวจความพการและภาวะทพพลภาพเมอป พ.ศ. 2555 ของส านกงานสถตแหงชาตพบวา มผ พการท งประเทศจ านวน 1.5 ลานคน หรอรอยละ 2.2 ของประชากรทงหมด1 และมแนวโนมจ านวนของ ผพการเพมมากขนเรอย ๆ ซงเมอแยกตามประเภทของความพการพบผพการทางการเคลอนไหวมากทสด รอยละ 48.41 รองลงมา คอ ความพการทางการไดยนและสอความหมาย รอยละ 13.632 ถงแมผพการจะเปนกลมคนเพยงกลมนอยเมอเทยบกบประชากรทงหมดของประเทศแตผพการสวนใหญประสบปญหาหลายดานซ งส งผลกระทบตอการพฒนาประเทศ ในดานการศกษาพบวา คนพการ 1 ใน 3 ไมไดรบการศกษา อกทงขาดสถานทศกษาส าหรบผพการ3 ในดานสงคมพบวา ผพการไมไดรบความเสมอภาคทเทาเทยมกบคนทวไปในสงคม ซงตดโอกาสของการมสวนรวมในชมชนของผพการ4 ผลกระทบทเกดขนนท าใหผ พการสวนใหญรสกหมดหวงในชวตเนองจากสภาพรางกายไมสมบรณ อกท งสญเสยบทบาทหนาทในครอบครวทตนเปนอย เชน การเปนหวหนาครอบครว บดา มารดา และบตร ซงยงเพมความเครยด และอาจท าใหเกดความเจบปวยทางจตแกผพการเนองจาก มผพการในครอบครวสงผลใหเพมภาระใหแกสมาชกในครอบครวมากขนไมวาจะเปนการดแลและฟนฟสมรรถภาพผ พการทบ าน ซงเปนภารกจทยาวนาน เปนงานทหนกและซบซอน รวมทงมคาใชจายทเพมขนจากเดม ท าใหสมาชกครอบครวตองหารายไดมากขนโดยการประกอบอาชพนอกบานซ งท าให การดแลสขภาพบคคลทบาน

รวมท งการดแลผ พการทบานท าได ไมเตมทขาดการฟนฟสมรรถภาพแกผพการอยางตอเนอง ซงมผลกระทบตอคณภาพชวตของผพการทงสน5

องคการอนามยโลกไดตระหนกถงปญหาผพการดงกลาว จงไดเรมแนวคดเกยวกบการฟนฟสมรรถภาพผพการ โดยชมชนเปนฐาน (Community Based Rehabilitation [CBR])6 โดยเปลยนแนวคดจากวธการฟนฟสมรรถภาพ ผ พการโดยสถาบนเปนฐาน ( Institutional Based Rehabilitation [IBR])7 และแบบแผนทางการแพทย (Medical Model) ทเนนบทบาทของผเชยวชาญ หรอนกวชาชพอยเหนอการตดสนใจของผ พการ ทอย ในฐานะของผรบบรการ หรอคนไข เปนแนวคดแบบแผน เชงสงคม (Social Model) ทเนนการเสรมพลงอ านาจ (Empowerment) แกผ พการ8 โดยค านงถงสทธมนษยชนและการสรางชมชนทรวมรบผดชอบตอคนทกคนในชมชน ซงแนวคด CBR น เปนการฟนฟสมรรถภาพโดยชมชนท จะเนนการมสวนรวมของผพการ ครอบครวของผพการ และสมาชกในชมชน9 เพอพฒนาระบบการดแลทตอเนองซงไดรบการสนบสนนจากโรงพยาบาลแมขายใหมบรการฟนฟทบาน10

งานเยยมบานโรงพยาบาลแมลาวเปน แมขายในการดแลและฟนฟผปวย ผพการทบานพบวา ผปวยทไดรบการสงตอใหดแลทบานมากทสด คอ ผพการทางการเคลอนไหว รอยละ 48.50 ซงจากการออกใหการดแล ผพการทบาน จะพบวาเกดภาวะแทรกซอน ไดแก โรคผวหนง จ านวน 24 คน (รอยละ 6.6) ขอตดจ านวน 18 คน (รอยละ 4.9) แผลกดทบ จ านวน 12 คน (รอยละ 3.3) ตดเชอระบบทางเดนปสสาวะ จ านวน 5 คน (รอยละ 1.3) 11


103ปท 9 ฉบบท 1/2560

เนองจากทมเยยมบานมจ านวนนอย (2 คน) ไมสามารถใหการดแลไดอยางตอเนอง ดงนนทางเจาหนาททมเยยมบานจงไดเชญชวนและรบสมครจตอาสาเพอใหมสวนรวมในการดแลผปวยผพการทบาน โดยใชหลกการชมชนใหมสวนรวม (Participation) เปนหนสวนของการท างานรวมกน (Partnership) ชมชนมความรสกเปนเจาของ12 มความยดมนผกพน ตอการจดกจกรรมอยางตอเนอง พบวา มกลมตาง ๆ สมครเปนสมาชกจตอาสาหลายกลม ไดแก จตอาสาผพการ จตอาสาดแลผพการ ในชมชน จตอาสาพระสงฆ จตอาสาหมอเมอง จตอาสาวยทอง จตอาสาผสงอาย เปนตน จ านวน 634 คน เจาหนาททมเยยมบานและทมสหสาขาวชาชพจงไดจดอบรมใหความรและฝกทกษะการดแลผปวยและผ พการทบาน แกจตอาสาจนสามารถปฏบต ไดจรง และ รวมออกใหการดแลผปวยและผพการทบาน มการประชมตดตามประเมนผลการด าเนนงานทก 3 เดอน เพอใหการดแลผปวย ผพการทบานเกดความตอเนอง มระบบสงตอจากสถานพยาบาลจนถงในชมชน

จากการด าเนนงานการใหการดแล ผพการทบานอยางตอเนอง ผศกษาจงมความสนใจทจะศกษาผลของการด าเนนงานเพอหาค าตอบในการดแลผ พการในชมชน จงไดด าเนนการวจยเรองผลของการดแลผ พการทางการเคล อนไหวท บ านร ปแบบปกตเปรยบเทยบกบการดแลรวมกบจตอาสาเครอขายบรการสขภาพ อ าเภอแมลาว จงหวดเช ยงราย เ พอน ามาผลการว จ ยท ได มาพฒนาการดแลผพการทบานเครอขายบรการสขภาพอ าเภอแมลาวทดขนตอไป

วตถประสงค เพ อศ กษาผลของการด แลผ พการ

ทางการเคล อนไหวท บ านร ปแบบปกต เปรยบเทยบกบการดแลร วมกบจตอาสาเครอขายบรการสขภาพ อ าเภอแมลาว จงหวดเชยงราย วธการศกษา ผ พการทางการเคลอนไหวท แพทยวนจฉยวาเปนผพการตงแตระยะท 3 ขนไป ทไดรบการขนทะเบยนผพการและมภมล าเนาอย ในเขตอ าเภอแมลาว จงหวดเชยงราย จ านวน 98 คน ใชวธจดเขากลมแบบสม แบบเปดซองทบปด แบงเปนกลมทดลองและกล มเปร ยบเทยบจ านวนกล มละ 49 คน ทง 2 กลม ไดรบการดแลตามมาตรฐานเดยวกนจากทมเย ยมบ าน และสหสาขาว ชาชพ รพ.แมลาว เจาหนาท รพ.สต.และจตอาสา ในชมชน แตกลมทดลองมจตอาสาเขาไปสงเสรมฟนฟสขภาพผพการทบานตอเนองมากกวากล มเปรยบเทยบเปนระยะเวลา 6 เดอน ต งแตมนาคม ถง ส งหาคม 2555 ใชคมอการดแลผ พการทางการเคลอนไหว ทบานส าหรบเจาหนาทและจตอาสา รวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบประเมนการปฏบตกจวตรประจ าวน ดชนบารเธลเอดแอล (Barthel Activities of Daily Living : ADL) แบบประเมนและวเคราะหความเครยดดวยตนเองของผดแล และแบบประเมนความพงพอใจผดแลผพการทางการเคลอนไหวทบาน




การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลโดยการแจงแจงความถ รอยละ คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานและเปรยบเทยบผลแบบกงทดลอง ชนด 2 กลม วดผลกอนและหลงการศกษา อธบายดวยสถตเชงพรรณนาและทดสอบความแตกตางดวย Exact Probability Test และ T-test ผลการศกษา

ขอมลทวไป กลมศกษาทงสองกลม สวนใหญเปนชายมากกวาหญง รอยละ 50 อายมากกวา 60 ป สถานภาพสมรส มากกวารอยละ 60 สวนใหญไมไดรบการศกษามากกวารอยละ 50 ไมไดประกอบอาชพมากกวารอยละ 80 รายไดเฉลยของครอบครวตอเดอนอยระหวาง 1,001-3,000 บาท (ตารางท 1) ระยะเวลาทเกดความพการอยในชวง 1 - 5 ป มากกวารอยละ 40 สาเหตความพการ สวนใหญเนองจากการเจบปวย มากกวารอยละ 55 บตรเปนผใหการดแลผพการทบานมากทสด ในการดแลผพการตอเนองทบาน พบวา เจาหนาทมาเยยมบาน ตอรายทงกลมทดลองและกลมเปรยบเทยบประมาณ 6-10 คร ง มากกว าร อยละ 40 สวนจตอาสามาเยยมบานกลมทดลองมากกวา 10 ครง รอยละ 55.1 และในกลมเปรยบเทยบจ ตอาสามาเย ยมบ านจ านวน 1-5 คร ง รอยละ 65.3 อยางมน ยส าคญ (p<0.001) (ตารางท 2) จตอาสาผพการออกเยยมดแล ผ พการในทงสองกลม มากกวารอยละ 20 (ตารางท 3)

ผลของการดแลผพการ ผลของการด แลผ พ การทางการเคลอนไหวทบานรปแบบปกตเปรยบเทยบกบการด แลร วมกบจ ตอาสาในคร งน ก อนการศกษาพบวาผพการทางการเคลอนไหวในกลมทดลองและกลมเปรยบเทยบคาการปฏบตกจวตรประจ าวน (ADL) ของกลมตวอยาง ทงสองกลมมลกษณะพนฐานในเรองการปฏบตกจวตรประจ าวนผ พการกอนการศกษาไมแตกตางกน คอ การปฏบตกจวตรประจ าวน (ADL) 0-30% จ านวน 24 ราย คดเปนรอยละ 48.9 และคาการปฏบตกจวตรประจ าวน (ADL) 31-75% จ านวน 25 ราย คดเปนรอยละ 51.1 อยางมนยส าคญ (p<0.001)

ภายหลงครบ 6 เดอน กล มผ พการทางการเคลอนไหวท ไดรบการดแลทบาน ในรปแบบปกต พบวา คาเฉลยการปฏบตกจวตรประจ าวน (ADL) กลมทดลองเพมขนมากกวากลมเปรยบเทยบ อยางมนยส าคญ (p<0.001) โดยกลมทดลองเปลยนจากผพการ ทชวยเหลอตวเองไมไดเลยหรอชวยเหลอตวเองไดนอย (ADL 0-30%) ลดลงจากรอยละ 48.9 เปนรอยละ 2.0 สวนในผพการกลมเปรยบเทยบลดลงนอยกวาจากรอยละ 48.9 เปนรอยละ 16.3 ส าหรบผพการทชวยเหลอตวเองไดปานกลาง (ADL 31-75%) กลมเปรยบเทยบเพมขนจากรอยละ 51.1 เปนรอยละ 63.2 สวนในกลมเปรยบเทยบเพมขนจากรอยละ 51.1 เปน รอยละ 83.6 และผพการทางการเคลอนไหวชวยเหลอตวเองไดมาก (ADL 76-100%)


105ปท 9 ฉบบท 1/2560

จากเดมกอนการศกษาไมพบผ พการทางการเคลอนไหวกลมนหลงการศกษาพบวา ในกลมทดลองมผ พการทางการเคลอนไหว ทชวยเหลอตวเองไดมาก รอยละ 34.6 อยาง มนยส าคญ (p<0.001) ความเครยดของผดแลกอนและหลงการศกษา พบวา ความเครยดของผ ดแลท ง 2 กล ม ความเคร ยดลดลงอยาง มนยส าคญ (p<0.001) โดยเฉพาะผดแลในกลมทดลองกอนการศกษาไมพบผดแลทมวามเครยดอยในระดบเลกนอย หลงการศกษาพบวา มความเครยดระดบเลกนอย เพมขนเปนรอยละ 85.7 ความเครยดระดบปานกลาง ลดลงจาก รอยละ 73.4 เปนร อยละ 14.2 และหล งการศกษาไมพบผดแลผ พการมความเครยดระดบส ง จากเด มม ความเคร ยดระดบส ง รอยละ 26.5 สวนในกลมเปรยบเทยบยงพบวา ผดแลมความเครยดในระดบปานกลาง และระดบสงอย รอยละ 51.1 และรอยละ 2.0 ตามล าด บ ความพงพอใจของผ ด แลหล งการศกษาทงสองกลมอยในระดบมากถงมากทสดอย า งม น ย ส า ค ญ (p<0 . 001 ) โ ดยกล ม ผพการทมจตอาสาใหการดแลตอเนองมความ พงพอใจเดมอย ในระดบปานกลางและมาก รอยละ 42.8 เพมขนเปนระดบมากทสดถง รอยละ 100 (ตารางท 4) เนองจากในการเยยมบานของจตอาสาสามารถชวยแบงเบาภาระของผดแลลง เชน การบรหารรางกาย การจดสงแวดลอมภายในบานการชวยดแลสขอนามยสวนบคคล การพดคยใหก าลงใจ เปนตน

ภาวะแทรกซอนท เกดขนระหวางกลมทดลองและกลมเปรยบเทยบ พบวา ผพการในกลมทดลองเกดภาวะแทรกซอน ไดแก ขอตด แผลกดทบ โรคผวหนงและขาดสารอาหาร จ านวน 6 ราย

กลมเปรยบเทยบเกดภาวะแทรกซอน จ านวน 13 ราย เมอเปรยบเทยบการเกดภาวะแทรกซ อนพบว า ในกล มทดลองภาวะแทรกซ อนลดลงร อยละ 34.5 กล มเปรยบเทยบภาวะแทรกซอนลดลง รอยละ 20.4 กลมทดลองภาวะแทรกซอนเพมขนรอยละ 2.1 กลมเปรยบเทยบภาวะแทรกซอนเพมขน รอยละ 16.3 อยางมนยส าคญ (ตารางท 4) ในระหวางการศกษาเหนความตอเนองของจตอาสาในการดแลผ พการทบาน เชน ในกลมทดลองผ พการทางการเคลอนไหว ทไดรบการดแลตอเนองทบานจากจตอาสาดแลผพการ (อสพ.) ออกเยยมบานจ านวนมากถง 180 ครง คดเปน รอยละ 28.4 รองลงมาเปนจตอาสาผ พการและจตอาสาดแลผส งอาย จ านวน 128 ครง และจ านวน 93 ครง คดเปนรอยละ 20.2 และ รอยละ 14.7 ตามล าดบ จตอาสาหมอเมอง ไดท าการบ าบดรกษาตาม ภมปญญาพนบานโดยการนวด ตอกเสน ประคบสมนไพร ย าขาง การฮองขวญ เปนตน รวมทงยงมจตอาสาพระสงฆรวมเยยมบาน โดยการใหธรรมมะ ใหพร ผกขอมอ ใหก าลงใจ ซงสงทจตอาสาไดรวมกนดแลผ พการอยางตอเนองแบบองครวม คอ ใหการดแลทงดานรางกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณ สงผล ท าใหการปฏบตกจวตรประจ าวนผพการ (ADL) เพมขน ความเครยดของผดแลลดลง ความพงพอใจตอเจาหนาทและจตอาสาในการดแล ผพการเพมขนอยในระดบมากถงมากทสด และลดการเกดภาวะแทรกซอนลง




ตารางท 1 ลกษณะทวไปของกลมทไดรบการเยยมบานรปแบบปกตและกลมจตอาสามสวนรวม

ลกษณะทศกษา

กลมเยยมบานโดย จตอาสามสวนรวม

(กลมทดลอง)

กลมเยยมบานรปแบบปกต

(กลมเปรยบเทยบ) P-value

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ เพศ 0.683 ชาย 27 55.1 29 59.2 หญง 22 44.9 20 40.8 อาย (ป) 0.927 ต ากวา 15 1 2.0 1 2.0 15-40 9 19.4 8 16.4 41-60 17 32.7 15 30.6 มากกวา 60 22 45.9 25 51.0 เฉลย (SD) 59.3 ( 20.0 ) 57.7 ( 22.0 ) สถานภาพสมรส 0.191 โสด 5 10.2 8 16.4 สมรส 34 69.4 32 65.3 หมาย 10 20.4 6 12.2 หยา , แยก 0 0.0 3 6.1 การศกษาสงสด 0.602 ไมไดรบการศกษา 28 57.1 26 53.1 ประถมศกษา 16 32.7 18 36.7 มธยมศกษา 4 8.2 2 4.1 ปวช./ ปวส./ อนปรญญา 1 2.0 2 6.1 อาชพ 0.257 ไมไดประกอบอาชพ 41 83.7 43 87.8 เกษตรกรรม 6 12.2 2 4.0 รบจาง 2 4.1 4 8.2 รายไดเฉลยของครอบครวตอเดอน (บาท) 0.670 ต ากวา 1,000 12 24.6 9 18.4 1,001 – 3,000 28 57.1 32 65.3 3,001 – 5,000 6 12.2 3 6.1 5,001 – 8,000 2 4.1 4 8.2 8,001 ขนไป 1 2.0 1 2.0


107ปท 9 ฉบบท 1/2560

ตารางท 2 ระยะเวลา สาเหตความพการ ผดแล การไดรบการเยยมบาน และการเกดภาวะแทรกซอน




กลมเยยมบานรปแบบปกต (กลมเปรยบเทยบ) P-value

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ ระยะเวลาทเกดความพการ 0.604 1- 5 ป 23 47.0 21 42.9 6-10 ป 18 36.7 16 32.7 > 10 ป 8 16.3 12 24.5 สาเหตความพการ 0.667 เปนมาแตก าเนด 4 8.2 6 12.3 อบตเหต 13 26.5 15 30.6 การเจบปวย 32 65.3 28 57.1 ความสมพนธของผดแล 0.312 บดา / มารดา 8 16.3 5 10.2 คสมรส 14 28.6 15 30.6 บตร 20 40.8 23 46.9 พ – นอง 3 6.1 2 4.1 บตรสะใภ / บตรเขย 4 8.2 4 8.2 เจาหนาทมาเยยมบาน (ครง) 0.830 1 – 5 ครง 20 40.8 18 36.7 6 – 10 ครง 22 44.9 25 51.0 > 10 ครง 7 14.3 6 12.3 จตอาสามาเยยมบาน (ครง) 0.001 1 – 5 ครง 4 8.2 32 65.3 6 – 10 ครง 18 36.7 15 30.6 > 10 ครง 27 55.1 2 4.1 ภาวะแทรกซอนทเกดขนระหวางการศกษา ขอตด 2 4.1 6 12.2 0.268 แผลกดทบ 1 2.0 2 4.1 1.000 โรคผวหนง 2 4.1 3 6.1 1.000 ขาดสารอาหาร 1 2.0 2 4.1 1.000




ตารางท 3 ประเภทของจตอาสาทเยยมบาน




กลมเยยมบาน รปแบบปกต

(กลมเปรยบเทยบ) จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

ประเภทของจตอาสาทมาเยยม ( ครง ) จตอาสาผพการ 128 20.2 49 25.5 จตอาสาหมอเมอง 24 3.8 10 5.2 จตอาสาวยทอง 72 11.4 12 6.3 จตอาสาดแลผพการ (อสพ.) 180 28.4 24 12.5 จตอาสาพระสงฆ 36 5.7 15 7.8 อาสาสมครดแลผสงอาย (อผส.) 93 14.7 20 10.4 จตอาสานอย (เยาวชน) 12 1.9 5 2.6 อาสาสมครสาธารณสข (อสม.) 64 10.1 49 25.5 จตอาสาองคกรสวนทองถน 24 3.8 8 4.2

ตารางท 4 ผลการดแลผพการทางการเคลอนไหวกอนและหลงการศกษาระหวางกลมเยยมบาน รปแบบปกตและกลมเยยมบานโดยจตอาสามสวนรวม

ลกษณะทศกษา กลมเยยมบานโดยจตอาสา มสวนรวม(กลมทดลอง)

กลมเยยมบานรปแบบปกต (กลมเปรยบเทยบ) P-value

กอน หลง กอน หลง ADL , n(%) 0-30% 24 (48.9) 1 (2.0) 24 (48.9) 8 (16.4) 31-75% 25 (51.1) 31 (63.4) 25 (51.1) 41 (83.6) 76-100% 0 17 (34.6) 0 0 เฉลย (SD) 39.9(16.3) 67.5(14.4) 40.5(16.8) 47.6(15.5) <0.001 ความเครยด (คะแนน) , n(%) เลกนอย (0-23) 0 42 (85.7) 5 (10.2) 23 (46.9) ปานกลาง (24-41) 36 (73.5) 7 (14.3) 36 (73.4) 25 (51.1) สง (42-61) 13 (26.5) 0 8 (16.4) 1 (2.0) รนแรง 62 ขนไป 0 0 0 0 เฉลย (SD) 39.2 (6.0) 22.6 (3.4) 38.4 (7.3) 26 (5.9) <0.001 ความพงพอใจ (คะแนน), n (%) นอย (50-60) 0 0 5 (10.2) 0 <0.001 ปานกลาง (61-70) 21 (42.9 ) 0 11 (22.4) 4 (8.1 ) มาก (71-80) 21 (42.9) 0 11 (22.4) 31(63.3) มากทสด 80 ขนไป 7 (14.2) 49 (100) 3(6.1) 14 (28.6) ภาวะแทรกซอน , n (คน) ภาวะแทรกซอนลดลง 17 34.5 10 20.4 <0.001 ภาวะแทรกซอนคงเดม 31 63.4 31 63.3 ภาวะแทรกซอนเพมขน 1 2.1 8 16.3

หมายเหต P-value ใช สถต t-test เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของคะแนน ADL และใช exact probability test เปรยบเทยบความแตกตางของจ านวนผปวยกอนและหลง ของ 2 กลม


109ปท 9 ฉบบท 1/2560

วจารณ

ผลการศ กษาคร งน แสดงให เห นว า การดแลผพการทางการเคลอนไหวควรมจตอาสาในชมชนใหการดแลรวมกบทมสขภาพซงจตอาสาแตละกลมจะไดรบการอบรมใหความรและ ฝกทกษะในการดแลผปวยผพการทงรายกลมและรายบคคล จากทมเยยมบานและทมสหสาขาวชาชพโรงพยาบาล ในลกษณะรและท าไดตามบทบาทหน าท ท สามารถปฏ บ ต ได เช น จตอาสาผพการ พดคยใหก าลงใจชวยเหลอและใหค าแนะน าเบองตน จตอาสาดแลผ พการ ใหความรและบรหารรางกายแกผพการ จตอาสาหมอเมอง ท าพธกรรม ตอกเสน เชดแหก ย าขาง จตอาสาพระสงฆดแลดานจตใจ จตวญญาณ ผกขอมอ ใหพร ใหธรรมะ องคกรปกครองสวนทองถน เชน อบต. เทศบาลชวยปรบสภาพ แวดลอมภายในบานสรางหองน าท เหมาะสม แกผปวย ชวยเหลอเรองเบยยงชพ เปนตน ซงจะสงเสรมใหผพการมอาการทดขนอยางรวดเรว ลดการเกดภาวะแทรกซอน และชวยใหผดแลมความเคร ยดลดลงสอดคลองกบการศกษา การตดตามเยยมบานผพการโดยการมสวนรวมของชมชนซงมอาสาสมครดแลผพการเยยมดแลฟนฟสขภาพผพการทบานสามารถชวยลดการเกดภาวะแทรกซอนทงทางดานรางกายและจตใจ ของผพการในชมชนได และมการศกษาทพบวา ผพการทไดรบการฟนฟสมรรถภาพผพการโดยกลมจตอาสาดแลคนพการและคนในชมชนใหความรวมมอในการฟนฟสมรรถภาพคนพการอยางตอเนอง จะชวยใหผพการมความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ าวน (ADL) เพมขน เกดความพงพอใจในระดบมากถงมากทสด13-14

สรปและขอเสนอแนะ ควรมการสงเสรมแนวทางการพยาบาลฟนฟสมรรถภาพผพการทบาน15-16 ใหผพการ ครอบครวและชมชนมสวนรวมในการดแล ผ พการเพอใหผ พการมคณภาพชวตทด 17 และสรางจตอาสาใหมสวนรวมในการดแลสงเสรมฟนฟสขภาพผปวย ผพการในชมชนตนเองอยางตอเนองและยงยน ทมสขภาพใหการยอมรบและชนชมในการดแลผปวยผพการทบาน โดยการมสวนรวมของครอบครวและชมชนโดยชมชนเพอชมชน 18-19 มอบเกยรตบตรและโลหรางวลเชดชการท าความดของจตอาสา ปละ 1 ครง สรางความภาคภมใจใหแกจตอาสาและครอบครว อกทงยงสามารถน าความรและผลการวจยครงนไปเปนแนวทางในการดแล ผพการประเภทอนและกลมผปวยโรคเรอรงตอไป ประโยชนจากการท าวจย และการน าไปใชในการพฒนาระบบบรการสขภาพ ควรมการทดสอบหรอประเมนจตอาสาหรออาสาสมครซงเปนผทผานการอบรมการดแลฟนฟ สขภาพผ พการวาไดตามเกณฑ ทก าหนดมความร ความสามารถจรง และตดตามประเมนทกษะเปนระยะ เพอใหการบรการการดแลผพการทบานมคณภาพ กตตกรรมประกาศ คณะผ วจยขอขอบคณ ศ.ดร.นพ. ชยนตรธร ปทมานนท, รศ. ชไมพร ทวชศร , นพ.เกยรตชาย จระมหาวทยากล ผอ านวยการโรงพยาบาลแมลาว, นางสชาดา จระมหาวทยากล หวหนากลมการพยาบาล คณะกรรมการวจยโรงพยาบาลเชยงรายฯ เจาหนาทผเกยวของทกทาน ผพการ ผดแลผพการ และจตอาสาในชมชน ทใหความรวมมอในการรวบรวมขอมลและจดท ารายงานวจยฉบบน




References 1. Office for the Promotion and Protection of the Disabled. (2555). Statistics on disability registration by type of disability and gender and region. Ministry of Social Development and Human Security. Bangkok: Sri Muang Printing. 2. Kittum P. (2551). The evolution of disability rehabilitation in Thailand. Query source August 2551, from http://www.tddf.or.th/tddf/ library/files/pdf/library-2006-09-24-36.pdf. 3. Tawintarapakti K. (2540). Clear the way for rehabilitation: toward sustainable development of the disabled people. Bangkok: Office of the Rehabilitation Commission for the Disabled people Department of Public Welfare. 4. Cheausuwantavee T. (2549). The appropriate strategies on community-based rehabilitation for Putthamonthon district, Nakornpathom province:[dissertation]. Nakornpathom; Ratchasuda –College Mahidol University;1997. 5. Jalernsan P., Sansurn R., Toonsrili C. (2553). Factors influencing the quality of life of physically disabled persons in Samut Prakarn Province. Journal of the Royal Thai Army Medical Journal.11: 80-88.

6. World Health Organization. (2004). CBR: a strategy for rehabilitation, equalization of opportunities, poverty reduction and social inclusion of people with disabilities. Geneva: World Health Organization. Office for the Promotion and Protection of the Disabled, 2550 7. World Health Organization. Report of 3rd - 4th meeting on development of CBR guidelines.[Internet].2012 [Cited 2012 May 5], Available from http://www.who.int/disabilities/030507_CBR_guideline_3rd_meeting_report.pdf. 8. Suna N. (2555). Attitudes of people with disabilities toward empowerment. Bangkok: Thammasat University; 2012 9.Punkitdee S. Use of educational process and analyse participation of the community with Conmnunity-baswd rehabilitation for the disabled people. Medical Rehabilitation Journal, 8(3), 23-26. 10. Prasarnaticom W. Caring for chronic patients at home: nursing care for chronic illness and family. Bangkok: Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital Mahidol University;2010 11. Mae Lao Hospital. Annual report of Home Health Care Mae Lao Hospital. Chiang Rai: Home Health Care Mae Lao Hospital; 2011


111ปท 9 ฉบบท 1/2560

12. Juntra M., Kangkran S., Hawhan J. Model of promoting participatory behavioral disability for People with disabilities Tumbol Nong Bua Aumphur Sikhoraphum Surin Province. Public Health Journal. 2011;7(1): 12-15. 13. Sirindhorn Center for Rehabilitation of National Persons with Disabilities. Nursing principles for rehabilitation of the disabled people:documentation for the rehabilitation program. Nonthaburi; 2008 14. Onchuanjit S., Treethong R. Home health care service. 2nd ed.Songkla: Faculty of Nurseing, Prince os Songkla Universityy; 2006 15. Janaksornkun S. Role of disabled people and families in improving the quality of life of the disabled in the community.[dissertation]. Chiang Mai : Chiang Mai University; 2004. 16. Dewees M. (2004). Disability in the family: a case for reworking our commitments.Journal of Social Work in Disability & Rehabilitation, 3(1), 3-20. 17. Edmaonds LJ. Mainstreaming community based rehabilitation in primary health care in Bosnia-Herzegovina. Disability & Society, 20(3), 293-309.

18. Khumklang S, Yeiymphul A, Ponkrit N. Development of home visits for the disabled through community involvement. Ban saitho Health Promotion Hospital.[Internet].2012[cited 2012 Aug 20] Available from: http//hrm.moph.go.th/virtual_users/.../work_02984_291112_113757.pdf. 19. Edmaonds, L. J. Mainstreaming community based rehabilitation in primary health care in Bosnia-Herzegovina. Disability & Society 2005; 20(3) : 293-309.



ผลของการดูแลผู้พิการทางการเคลื่อนไหวที่บ้านรูปแบบปกติ...

Documents