ap cg (gr 7-8)
DESCRIPTION
curriculum guideTRANSCRIPT
Republic of the Philippines Department of Education
DepEd Complex, Meralco Avenue Pasig City
K to 12 Curriculum Guide
ARALING PANLIPUNAN
(Grade 7 and 8)
January 31, 2012
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 2
GRADE 7
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
UNANG MARKAHAN
Pag-unlad, Pagpapatuloy at Pagbabago ng lipunang Pilipino mula sa sinaunang pamayanan hanggang sa pagtatag ng kolonyang Espanya sa pamamagitan ng primaryang sanggunian Pangkalahatang Tema : Panahon , Pagpapatuloy at Pagbabago , Mga Kaugnay na Tema: Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Karapatan, Pananagutan at Pagkamamayan Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo A. Pagpapakilala sa
Primaryang Sanggunian
Naipamamalas ng mag-aaral ang malalim na pag-unawa sa pag-unlad, pagbabago at pagpapatuloy ng lipunang Pilipino mula sa sinaunang pamayanan hanggang sa pagtatag ng kolonyang Espanya sa pamamagitan ng mga primaryang sanggunian
Ang mag-aaral ay kritikal na nakapagsusuri sa pag-unlad, pagpapatuloy at pagbabago ng lipunang Pilipino mula sa sinaunang pamayanan hanggang sa pagtatag ng kolonyang Espanya sa pamamagitan ng mga primaryang sanggunian.
Naipapaliwanag ang kahulugan at pagkakaiba ng mga primaryang sanggunian at sekondaryang sanggunian
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 3
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
- Kahulugan at kahalagahan ng primaryang sanggunian at ang kaibahan nito sa mga aklat at ibang sekondaryang sanggunian - Uri ng primaryang sangguniana at sekondaryang sanggunian -Mga halimbawa ng primaryang sanggunian at sekondaryang sanggunian - Kahalagahan ng primaryang at sekondaryang sanggunian sa pag-aaral ng kasaysayan B. Sinaunang Pilipino Ayon
sa mga Primaryang Sanggunian
- Sinaunang paniniwala at buhay pampamilya: larawan ng bangang manunggul, sipi ng salaysay ng prayle at iba pang primaryang sanggunian - Pang-araw araw na buhay, teknolohiya at hanapbuhay ayon sa sipi ng salaysay ng prayle at iba pang kaugnay na primaryang sanggunian
Natutukoy ang mga uri ng primaryang sanggunian at sekondaryang sanggunian
Nakikilala ang mga halimbawa ng primaryang sanggunian at sekondaryang sanggunian
Nasusuri ang mga uri ng primaryang sanggunian: nakasulat (liham,opisyal na report, balita);pasalita (teyp o transkrip ng panayam); biswal ((karikatura, larawan); awdyo-biswal (video, pelikula)
Natataya ang kahalagahan ng mga primaryang at sekondaryang sanggunian sa pag-aaral ng kasaysayan. Nakatataya ng impormasyon sa pamamagitan ng pagkilala sa pagkiling (bias) o punto de bista ng may-akda ng sanggunian Nakakakuha ng datos mula sa iba’t-ibang primaryang sanggunian Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di pagkakasundo sa mga primaryang sanggunian ukol sa mga sinaunang Pilipino Nasusuri ang sinaunang paniniwala at buhay pampamilya ayon sa bangang manununggul, sipi ng salaysay ng mga prayle at iba pang primaryang sanggunian
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 4
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
C. Pagtatag ng Kolonyang
Espanya Batay sa mga Primaryang Sanggunian
- Paglakbay ng mga Espanyol sa Pilipinas at pagtatag ng kolonya ayon sa sipi ng salaysay ni Antonio Pigafetta, mga historikal na palatandaan nina Magellan at Lapu-Lapu sa Isla ng Mactan
Nakapaghihinuha mula sa mga impormasyon at datos ng mga primaryang sanggunian sa sinaunang paniniwala at buhay pampamilya ng mga Pilipino Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag ng ilang pangyayari ng mga primaryang sanggunian ukol sa pang-araw-araw na buhay, teknolohiya at hanapbuhay ng mga sinaunang Pilipino Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon – pangunahing salita at ideya- sa sariling salita ukol sa mga sinaunang Pilipino Nakabubuo ng kamalayan ng pagpapahalaga, gawi at kaugalian sa panahon ng sinaunang Pilipino at nakikilalala ang pagkakaiba at/o pagkakatulad ng mga ito sa kasalukuyan Nasusuri ang sanhi-bunga (cause and effect) ng ilang mahahalagang pangyayari o penomeno sa panahon ng kolonyalismong Espanyol Natutukoy ang opinyon at katotohanan sa ilang pangyayari sa panahon ng kolonyalismong Espanyol tulad ng paglalakabay ng mga Espanyol sa Pilipinas at pagtatag ng kolonya ayon sa sipi ng salaysay ni Antonio Pigafetta, sipi ng salaysay ng prayle at/o ng iba pang
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 5
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
-Reduccion, tributo at sapilitang pagtratrabaho (forced labor) ayon sa sipi ng prayle at iba pang primaryang sanggunian
primaryang sanggunian Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanang sa ilang pangyayari sa panahon ng kolonyalismong Espanyol tulad ng paglalakbay ng mga Espanyol sa Pilipinas at pagtatag ng kolonya ayon sa sipi ng salaysay ni Antonio Pigafetta, mga historical na palatandaan nina Magellan at Lapu-Lapu Isla ng Mactan, at siping salaysay ng prayle at sa pagpapatupad ng ilang kolonyal na patakaraan Natataya ang historical na kahalagahan ng mga tao, grupo, pangyayari, proseso at institusyon sa panahon ng kolonyalismong Espanyol sa bansa Nasusuri ang mga datos tungkol sa reduccion, tributo at sapilitang pagtatatrabaho forced labor) ayon sa sipi ng prayle at iba pang primaryang sanggunian Natataya ang mga impormasyon at nakabubuo ng interprestayon tungkol sa magkaiba at posbileng magkasalungat na paliwanang ng isang pangyayari tulad ng reduccion, tributo at sapilitang pagtratrabaho ayon sa sipi ng prayle at iba pang primaryang sanggunian Nakabubuo ng kamalayan ng pagpapahalaga, gawi at kaugalian ng panahon ng kolonyalismong Espanol at nakikilalala ang pagkakaiba at/o
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 6
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
pagkakatulad ng mga ito sa kasalukuyan
IKALAWANG MARKAHAN
Pagbubuo ng Bansang Pilipinas Pangkalahatang Tema: Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Mga Kaugnay na Tema: Karapatan, Pananagutan at Pagkamamayan, Kapangyarihan , Awtoridad at Pamamahala Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo Panahon Pagpapatuloy at Pagbabago A. Simula ng Pagtutol sa
Imperyong Espanyol
- Laban sa pang-aabuso ayon sa sipi ng salaysay ng prayle at ulat na opisyal
_ Mga panimulang ideya ng progreso ayon sa sinulat ni
Naipapamalas ng mag-aaral ang malalim na pag-unawa sa pagkabuo at pag-unlad ng bansang Pilipinas sa konteksto ng kolonyalismong Espanyol ayon sa primarya at sekondaryang sanggunian
Ang mag-aaral ay nakapagpapahalaga sa naging pagsisikap ng mga Pilipino sa pagbuo at pag-unlad ng bansang Pilipinas sa konteksto ng kolonyalismong Espanyol mula sa pagbasa sa mapanuring pamamaraan ng ilang piling primaryang sanggunian
Nasusuri ang sanhi at bunga ng iba’t-ibang pagtutol ng mga Pilipino sa Imperyong Espanyol batay sa ipinapahayag ng mga primaryang sanggunian Natutukoy at nasusuri ang patterns at trends sa pamamagitan ng timeline ang iba’t-ibang pagtutol ng mga Pilipino sa Imperyong Espanyol
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 7
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
Sinibaldo de Mas, Padre Jose Burgos (tungkol sa sekularisasyon ng mga parokya), Gregorio Sanciano (El Progreso de Filipinas) B. Pagsibol ng Kamalayang
Pilipino
- Kilusang Propaganda ayon
Naikakategorya ang pagpapamalas ng pagtutol ng mga Pilipino sa kolonyalismong Espanyol mula sa datos at impormasyon sa iba’t-ibang sanggunian Nasusuri ang iba’t-ibang paglaban ng mga Pilipino sa pang-aabuso ayon sa sipi ng salaysay ng prayle at ulat opisyal
Natataya ang historikal na perspektibo sa naging paglaban ng mga Pilipino sa pang-aabuso ayon sa salaysay ng prayle at ulat na opisyal. Nakapaghihinuha sa adhikain ng mga Pilipino sa paglaban sa kolonyalismo mula sa mga panimulang ideya ng progreso ayon sa sinulat ni Sinibaldo de Mas, Padre Jose Burgos (tungkol sa sekularisasyon ng mga parokya), Gregorio Sanciano (El Progreso de Filipinas) Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag sa panimulang ideya ng progreso ng mga Pilipino batay sa paghahambing sa sipi ng mga sinulat nina Sinibaldo de Mas, Padre Jose Burgos (tungkol sa sekularisasyon ng mga parokya), Gregorio Sanciano (El Progreso de Filipinas) Nahihinuha mula sa mga datos at impormasyon sa mga primaryang sanggunian ang mga pangyayari na nakapag-
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 8
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
sa mga painting nina Juan Luna at Resurreccion Hidalgo, liham at/o diary ni Jose Rizal, “Dasalan at Toksohan” ni Marcelo del Pilar, sipi ng mga artikulo ni Rizal sa La Solidaridad, news clipping
- Pagtatag ng Katipunan ayon sa sipi ng “Dapat Mabatid ng mga Tagalog” ni Andres
ambag at/o nakahadlang sa pagsibol ng kamalayang Pilipino Natataya ang historikal na kahalagahan ng Kilusang Propaganda bilang kilusan at mga kasapi nito sa pakikibaka ng mga Pilipino sa Imperyong Espanyol mula sa datos at impormasyon sa ilang primaryang sanggunian tulad ng painting nina Juan Luna at Resurreccion Hidalgo, liham at/o diary ni Jose Rizal, “Dasalan at Toksohan” ni Marcelo del Pilar, sipi ng mga artikulo ni Rizal sa La Solidaridad, news clipping Napaghahambing ang impormasyon mula sa mga magkakaugnay na primaryang sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di-pagkakasundo tungkol sa adhikain at kahalagahan ng Kilusang Propaganda mula sa sipi ng mga sinulat ng mga Kilusang Propandista at artikulo mula sa La Solidaridad Nakikilala ang historikal na perspektibo ng awtor ng mga primaryang sanggunian na may kaugnayan sa kilusang Propaganda tulad ng mga painting nina Juan Luna at Resurreccion Hidalgo, liham at/o diary ni Jose Rizal, “Dasalan at Toksohan” ni Marcelo del Pilar, sipi ng mga artikulo ni Rizal sa La Solidaridad, news clipping Naipapahayag ang damdamin ng pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng Katipunan sa pagsibol ng kamalayang Pilipino ayon ayon sa mensahe ng ilang
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 9
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
Bonifacio, ang kanyang tula, “Pag-ibig sa Tinubuang Lupa,” Kartilya ni Emilio Jacinto -
primaryang sanggunian tulad ng “Dapat Mabatid ng mga Tagalog” at “Pag-ibig sa Tinubuang Lupa” ni Andres Bonifacio, at “Kartilya” ni Emilio Jacinto Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag tungkol pagkakatatag at iba pang usapin sa Katipunan mula sa mga datos at impormasyon sa mga primaryang sanggunian Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon sa sariling salita ng mga pangunahing katotohanan at ideya tungkol sa Katipunan sa konteksto ng pakikibaka ng mga Pilipino sa kolonyalismong Espanyol mula sa pagsusuri sa mga primaryang sanggunian tulad ng sipi ng “Dapat Mabatid ng mga Tagalog” ni Andres Bonifacio, ang kanyang tula, “Pag-ibig sa Tinubuang Lupa,” Kartilya ni Emilio Jacinto
IKATLONG MARKAHAN
Ang Pagkakamit ng Kalayaan at Kasarinlan laban sa Kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon Pangkalahatang Tema: Kapangyariahan, Awtoridad at Pamamahala Mga Kaugnay na Tema: Kultura, Pagkakakilanlan at
Naipapamalas ng mag-aral ang malalim na pag-unawa sa mahahalagang pangyayari at naging tugon ng mga Pilipino sa pagkamit ng kalayaan at kasarinlan laban sa kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon
Ang mag-aaral ay nakapagsasaliksik gamit ang kasanayan sa pagsusuri at pagbuo ng interpretasyon ng impormasyon mula sa primaryang sanggunian sa mahahalagang pangyayari at naging tugon ng mga Pilipino sa pagkamit ng kalayaan at kasarinlan laban sa kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 10
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
Pagkabansa Karapatan, Pananagutan at Pagkamamamayan Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo Panahon , Pagpapatuloy at Pagbabago A. Pakikibaka para sa
Kalayaan -Rebolusyon laban sa Espanya: news clipping ng labanan sa San Juan del Monte, larawan ng mga bandila ng rebolusyon ayon sa sipi ng salaysay nina Bonifacio at Aguinaldo at kasunduang Biyak-na-Bato
Nasusuri ang mga hugpungang pangyayari (conjunctures) sa pamamagitan ng timeline ang mga mahahalagang pangyayari sa pakikibaka ng mga Pilipino para makamit ang kalayaan at kasarinlan laban sa kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon Natataya ang historikal na kahalagahan sa mga tao, grupo, pangyayari, proseso o kilusan at institusyon sa naging pagkakamit ng mga Pilipino ng kalayaan at kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon batay sa pagsusuri sa mga primaryang sanggunian Natutukoy ang mga salik at pangyayari na nakatulong at nakahadlang sa pagkakamit ng mga Pilipino ng kalayaan at kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon mula sa pagsusuri ng mga datos at impormasyon ng mga primaryang sanggunian Nakasasagot ng tanong batay sa angkop at
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 11
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
B. Ang Imperyong Amerikano
hanggang Ikalawang Digmaang Pandaidig
Digmaang Pilipino-Ammerikano ayon sa deklarasyon ng kasarinlan sa Kawit, probisyon ng Konstitusyong Malolos, ayon sa sipi ng “El Verdadero Decalogo” ni Apolinario Mabini, karikaturang pampulitika sa magasin sa E.U., proklamasyon ng “Benevolent Assimilation larawan ng digmaan, mapa ng labanan, news clipping
sapat na ebidensiya sa ilang pangyayari na may kaugnayan sa pagkakamit ng kalayaan ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon Nakapag-aayos ng resulta ng pagsasaliksik partikular ng mga datos at impormasyon sa lohikal na paraan Nakagagamit ng teknolohikal na instrumento sa pagsasaliksik, pagsusuri ng datos, pagsulat ng sanaysay o papel, at paghahanda ng presentasyon sa pananaliksik ukol sa naging pagiging ng mga Pilipino para makamit ang kalayaan laban sa kolonyalismo Nakapagbubuod ng mga pangunahing katotohanan at ideya sa Rebolusyon laban sa Espanyan ayon sa news clipping ng labanan San Juan del Monte, larawan ng mga bandila ng rebolusyon ayon sa sipi ng salaysay nina Bonifacio at Aguinaldo at kasunduang Biyak-na-Bato Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di-pagkakasundo ng awtor tungkol sa Rebolusyon laban sa Espanya ayon sa news clipping ng labanan sa San Juan del Monte, larawan ng mga bandila ng rebolusyon ayon sa sipi ng salaysay nina Bonifacio at Aguinaldo at kasunduang Biyak-na-Bato
Nasasaliksik ang ugnayan ng sanhi at bunga
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 12
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
Filipinisasyong pampulitika at kontrol sa ekonomiya ayon sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, Payne-Aldrich Act
ng Rebolusyon laban sa Espanya ayon sa sa news clipping ng labanan sa San Juan del Monte, larawan ng mga bandila ng rebolusyon ayon sa sipi ng salaysay nina Bonifacio at Aguinaldo at kasunduang Biyak-na-Bato Nakapagpapahayag ng sariling ideya o pagtingin at/o interpretasyon tungkol sa pinag-uusapan at mga natutuhan Rebolusyong Pilipino batay sa impormasyon ng ilang primaryang sanggunian tulad ng deklarasyon ng kasarinlan sa Kawit, probisyon ng Konstitusyong Malolos, at sipi ng “El Verdadero Decalogo” ni Apolinario Mabini Nasusuri ang mga pagkaka-ugnay-ugnay ng ng sari-saring datos ng Digmaang Pilipino-Amerikano ayon sa deklarasyon ng kasarinlan sa Kawit, probisyon ng Konstitusyong Malolos, ayon sa sipi ng “El Verdadero Decalogo” ni Apolinario Mabini, karikaturang pampulitika sa magasin sa E.U., proklamasyon ng “Benevolent Assimilation larawan ng digmaan, mapa ng labanan, news clipping Nakabubuo ng konklusyon base sa interpretasyon ng impormasyon sa Digmaang Pilipino-Amerikano ayon sa deklarasyon ng kasarinlan sa Kawit, probisyon ng Konstitusyong Malolos, ayon sa sipi ng “El Verdadero Decalogo” ni Apolinario Mabini, karikaturang pampulitika sa magasin sa E.U., proklamasyon ng “Benevolent
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 13
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
Limitasyon sa paghayag ng nasyonalismong Pilipino ayon sa Brigandage Act, Reconcentration Act, news clipping, sipi ng “Aves de Rapiña,” sipi ng talumpati ni Manuel Quezon, probisyon ng Konstitusyon ng 1935 Okupasyong Hapon ayon sa opisyal na ulat, memoir ng beterano ng digmaan, larawan ng Maynila bilang open city, larawan ng death march,
Assimilation larawan ng digmaan, mapa ng labanan, news clipping Natataya ang kahalagahang historikal sa pagkakamit ng mga Pilipino ng kalayaan ng mga ebidensiya sa Filipinisasyong pampulitika at kontrol sa ekonomiya ayon sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, Payne-Aldrich Acta ayon sa sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, Payne-Aldrich Act Nakapipili ng mga makatotohanan at mahahalagang ebidensiya sa Filipinisasyong pampulitika at kontrol sa ekonomiya upang mataya ang historikal na impluwensiya nito sa Imperyo ng Amerikano ayon sa sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, Payne-Aldrich Act
Nasusuri sa malinaw at maayos na paraan ang sariling kaisipan tungkol sa kaganapan o isyung pinagaaraalan na pinagtitibay ng nararapat na datos sa Filipinisasyong pampulitika at kontrol sa ekonomiya ayon sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty,
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 14
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
clipping ng dyaryo o magasin
Payne-Aldrich Act Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa mga magkapareho o magkaibang paliwanag sa limitasyon sa paghayag ng nasyonalismong Pilipino ayon impormasyon ng ilang primaryang sanggunian tungkol sa Brigandage Act, Reconcentration Act, news clipping, sipi ng “Aves de Rapiña,” sipi ng talumpati ni Manuel Quezon, probisyon ng Konstitusyon ng 1935 Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di pagkakasundo batay sa pagsusuri ng mga primaryang sanggunian sa ilang pangyayari tungkol sa limitasyon sa paghayag ng nasyonalismong Pilipino ayon sa Brigandage Act, Reconcentration Act, news clipping, sipi ng “Aves de Rapiña,” sipi ng talumpati ni Manuel Quezon, probisyon ng Konstitusyon ng 1935. Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon sa sariling salita ng mga pangunahing katotohanan at ideya sa ilang pangyayari batay sa datos o ebidensiya sa ilang pangyayari sa pagkakamit ng kalayaan sa ilalim ng kolonyalismong Amerikano Nakatutuklas ng mga kaisipan at makatotohanang ebidensya sa okupasyong Hapon mula sa mga opisyal na ulat, memoir ng beterano ng digmaan, larawan ng Maynila
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 15
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
bilang open city, larawan ng Death March, clipping ng dyaryo o magasin Nakapagbubunyag ng mga historikal na kamalian sa okupasyon ng Hapon ayon sa opisyal na ulat, memoir ng beterano ng digmaan, larawan ng Maynila bilang open city, larawan ng death march, clipping ng dyaryo o magasin
Napapalim ang mga implikasyon at aral sa okupasyon ng Hapon ayon sa opisyal na ulat, memoir ng beterano ng digmaan, larawan ng Maynila bilang open city, larawan ng death march, clipping ng dyaryo o magasin
IKA-APAT NA MARKAHAN
Mga Hamon ng Bagong Republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan Pangkalahatang Tema: Karapatan, Pananagutan at Pagkamamayan Mga Kaugnay na Tema: Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Kapangyarihan, Awtoridad at
Naipamamalas ng mag-aaral ang malalim na pag-unawa sa mga mahahalagang pangyayari at hamon ng pagsasarili ng bagong republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan
Ang mag-aaral ay nakabubuo ng panukalang programa, proyekto o gawain na nagpapapamalas sa malalim na pagkaunawa sa mga suliranin at hamon ng Pilipinas bilang isang bagong republika gamit ang kasanayan sa pagsisiyasat at pananaliksik ng impormasyon mula sa mga primaryang sanggunian
Ang mag-aaral ay nakapaghahayag ng matatag na paninindigan batay sa masusing pagsisiyasat/pagsasaliksik at matalinong pagpapasaya sa
Natutukoy ang mga hamong kinaharap ng Bagong Republika simula 1946 batay sa pagsusuri sa mga datos at impormasyon sa ilang primaryang sanggunian Nasusuri ang mga patterns at trends sa pamamagitan ng timeline ang mahahalagang pangyayari at conjunctures sa mga hamong kinaharap ng bagong Republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan Nagiging maingat sa sariling naisin, paniniwala, punto de bista o posisyon sa mga isyu at usaping panlipunan Nakapagpapakita ng pantay na pakikitungo at
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 16
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
Pamamahala Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo Panahon, Pagpapatuloy at Pagbabago A. Hamon sa Bagong
Republika Kahulugan ng kasarinlan ayon larawan ng 100 peso bill na nagpapakita ng pag-angat ng bandilang Pilipinas at pagbaba ng bandilang E.U., Philippine Rehabilitation Act, parity at Kasunduang Base Militar
mga usaping panlipunan at kontrobersiya sa panahon ng Bagong Republika
paggalang sa mga may ibang pag-iisip kahit hindi ito sumasang-ayon sa sariling ideya, posisyon o pagtingin Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon—pangunahing katotohanan at ideya—sa sariling salita tungkol sa mga pangyayari, tao, kilusan at institusyon na may kaugnayan sa mga hamon ng pagsasarili ng isang Bagong Republika Nakapagbibigay ng historikal na kahalagahan sa mga tao, grupo, pangyayari, proseso o kilusan at institusyon sa panahon ng Bagong Republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan batay sa ipinapahayag ng mga primaryang sanggunian Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag ng isang pangyayari sa panahon ng Bagong Republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan
Nakapagpapakita ng pantay na pakikitungo at paggalang sa mga may ibang pag-iisip o ideya tungkol sa kahulugan ng kalayaan/kasarinlan ayon sa larawan ng 100 peso bill na nagpapakita ng pag-angat ng bandilang Pilipinas at pagbaba ng bandilang E.U., Philippine Rehabilitation Act, parity at Kasunduang Base Militar Nakapaghahambing ng impormasyon mula
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 17
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
-Mga problema sa lupa ayon sa sipi ng memoir ni Luis Taruc, dyaryo at opisyal na ulat - Kamalayan at pag-unawa sa nasyonalismong Pilipino ayon sa patakarang Filipino First, mga batas na nag-aalaga ng ekonomiya at industriya ng bansa, sipi ng talumpati ni Recto, pagbuo ng kamalayang Moro B. Batas Militar at Pagsikap
tungo sa Pagbabago - Batas military ayon sa Proklamasyon 1081, ibang mga utos ng pamahalaan, awit na “Bayan Ko,” manifesto ng oposisyon sa batas militar, larawan ng EDSA 1986
sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di pagkakasundo sa ilang usapin na may kaugnayan sa mga hamon ng pagsasarili ayon ipinapahayag ng ilang di-panatay na kasunduan tulad ng Philippine Rehabilitation Act, parity rights at Kasunduang Base Militar Nakatataya ng impormasyon sa pamamagitan ng pagkilala sa bias o punto de bista ng awtor sa ilang usaping panlipunan tulad ng problema sa lupa ayon sa memoir ni Luis Taruc at iba pang primaryang sanggunian Nakabubuo ng paghihinuha sa nasyonalismong nalinang ng mga Pilipino batay sa pagsusuri ng ilang primaryang sanggunian tulad ng patakarang Filipino First, mga batas na nag-aalaga ng ekonomiya at industriya ng bansa, sipi ng talumpati ni Recto, at pagbuo ng kamalayang Moro Nakabubuo ng konklusyon base sa interpretasyon ng impormasyon sa nasyonalismong Pilipino ayon sa patakarang Filipino First, mga batas na nag-aalaga ng ekonomiya at industriya ng bansa, sipi ng talumpati ni Recto, pagbuo ng kamalayang Moro Nakapag-uugnay-ugnay ng mga historikal na ebidensya sa mga kaisipan sa batas
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 18
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
Pagbabago sa ilalim ng demokrasy ayon sa sipi ng Konstitusyon ng 1987, sensus, sipi ng Comprehensive Agrarian Reform na batas, istatistiko tungkol sa mga OFW
militar ayon sa Proklamasyon 1081, ibang mga utos ng pamahalaan, awit na “Bayan Ko,” manifesto ng oposisyon sa batas militar, larawan ng EDSA 1986 Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag tungkol sa Batas Militar batay sa pagsusuri sa mga primaryang sanggunian na may kaugnayan sa naturang pangyayari. Napapahalagahan ang mga aral na pangkasaysan ng Batas Militar ayon sa Proklamasyon 1081, ibang mga utos ng pamahalaan, awit na “Bayan Ko,” manifesto ng oposisyon sa batas militar, larawan ng EDSA 1986 Nakabubuo ng kamalayan sa mga pagpapahalaga, gawi at kaugalian ng panahon at nakikilala ang pagkakaiba at/o pagkakatulad ng mga iyon sa kasalukuyan batay sa mga datos at impormasyon tulad ng ng sipi ng Konstitusyon ng 1987, sensus, sipi ng Comprehensive Agrarian Reform na batas, istatistiko tungkol sa mga OFW Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di pagkakasundo ilang usaping panlipunan matapos ang pagbabalik ng demokrasya noong 1986 hanggang sa kasalukuyan
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 19
Content Content Standards Performance Standards Learning Competencies
Naisasaalang-alang ang historikal na perspektibo ng awtor ng primaryang sanggunian sa pagbuo ng pansariling interpretasyon, kongklusyon at paninindigan sa isang pangyayari o isyung pangkasaysayan. Nagagamit ang kasanayan sa pagtukoy sa sanhi at bunga, fact o opinion, at pagkiling ng awtor ng sanggunian sa pagbuo ng sariling ideya o pagtingin tungkol sa pinag-uusapan at mga natutunan mula sa sanggunian Nakapaghahambing ng sariling kaisipan sa kaisipan ng awtor/manlilikha at naipaliliwanag kung saan at bakit sumasang-ayon o hindi ang dalawang kaisipan Nakabubuo ng konglusyon batay sa interpretasyon ng impormasyon mula sa ilang sanggunian tulad ng sipi ng Konstitusyon ng 1987, sensus, sipi ng Comprehensive Agrarian Reform na batas, istatistiko tungkol sa mga OFW
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 20
CONCEPTUAL FRAMEWORK
Figure 1. The Conceptual Framework of Araling Panlipunan
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 21
BALANGKAS- KONSEPTUWAL NG Araling Panlipunan
(Deskripsyon)
Naging batayan ng K-12 Araling Panlipunan Kurikulum ang mithiin ng “Edukasyon para sa Lahat 2015” (Education for All 2015) at ang K-12
Philippine Basic Education Curriculum Framework. Layon ng mga ito na magkaroon ng mga kakayahang kinakailangang sa siglo 21 upang
makalinang ng “functionally literate and developed Filipino.” Kaya naman, tiniyak na ang mga binuong nilalaman, pamantayang pangnilalalaman at
pamantayan sa pagganap sa bawat baitang ay makapag-aambag sa pagtatamo ng nasabing mithiin. Sa pag-abot ng nasabing mithiin, tunguhin (goal) ng K-
12 Kurikulum ng Araling Panlipunan ang makahubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at
makatao na may pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga usaping pangkasaysayan at panlipunan.
Katuwang sa pagkamit ng layuning ito ay ang pagsunod sa teorya sa pagkatuto na kontruktibismo, magkatuwang na pagkatuto ( collaborative
learning), at pagkatutong pangkaranasan at pangkonteksto at ang paggamit ng mga pamaraang tematiko-kronolohikal at paksain/ konseptuwal, pagsisiyat,
intregratibo, interdesiplinaryo at multisiplinaryo. Sa pagkamit ng nasabing adhikain, mithi ng kurikulum na mahubog ang pag-iisip (thinking), perpekstibo at
pagpapahalagang pangkasaysayan at sa iba pang disiplina ng araling panlipunan ng mag-aaral sa pamamagitan ng magkasabay na paglinang sa kanilang
kaalaman at kasanayang pang-disiplina.
Mula sa unang baitang hanggang ika-labindalawang baitang, naka-angkla (anchor) ang mga paksain at pamantayang pang-nilalaman at pamantayan
sa pagganap ng bawat yunit sa pitong tema: I) tao, kapaligiran at lipunan 2)panahon, pagpapatuloy at pagbabago, 3) kutlura, pananagutan at pagkabansa,
4) karapatan, pananagutan at pagkamamamayan 5) kapangyarihan, awtoridad at pamamahala, 6)produksyon, distibusyon at pagkonsumo 7) at ungnayang
pangrehiyon at pangmundo Samantala, ang kasanayan sa iba’t-ibang disiplina ng araling panlipunan tulad pagkamalikhain, mapanuring pag-iisip at
matalinong pagpapasya , pagsasaliksik/ pagsisiyasat, kasanayang pangkasaysayan at Araling Panlipunan, at pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng
pandaigdigan pananaw, ay kasabay na nalilinang ayon sa kinakailangang pag-unawa at pagkatuto ng mag-aaral sa paraang expanding.
Sa ibang salita, layunin ng pagtuturo ng K-12 Araling Panlipunan na malinang sa mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at isyung
pangkasaysayan, pangheograpiya, pampulitika, ekonomiks at kaugnay na disiplinang panlipunan upang siya ay makaalam, makagawa, maging ganap at
makipamuhay (Pillars of Learning). Binibigyang diin sa kurikulum ang pag-unawa at hindi pagsasaulo ng mga konsepto at terminolohiya. Bilang
pagpapatunay ng malalim na pag-unawa, ang mag-aaral ay kinakailangang makabuo ng sariling kahulugan at pagpapakahulugan sa bawat paksang pinag-
aaralan at ang pagsasalin nito sa ibang konteksto lalo na ang aplikasyon nito sa tunay na buhay na may kabuluhan mismo sa kanya at sa lipunang kanyang
ginagalawan.
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 22
II. Pamantayan sa Programa (Core learning Area Standard):
III. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):
K – 3 4 – 6 7 – 10 11 – 12
Naipamamalas ang panimulang
pag-unawa at pagpapahalaga
sa sarili, pamilya, paaralan, at
komunidad, at sa mga
batayang konsepto ng
pagpapatuloy at pagbabago,
distansya at direksyon gamit ang
mga kasanayan tungo sa malalim
ng pag-unawa tungkol sa sarili at
kapaligirang pisikal at sosyo-kultural ,
bilang kasapi ng sariling komunidad
at ng mas malawak na lipunan
Naipamamalas ang batayang
pag-unawa sa (i) mga primaryang
konsepto ng
heograpiya at ang aplikasyon
ng mga ito sa iba’t ibang
pamayanan sa Pilipinas, (ii)
kasaysayan ng bansa; at ang
pagpapahalagang pansibiko, gamit
ang mas malalim na kakayahan sa
pagsasaliksik
tungo sa paghubog ng
batang mapanuri,
mapagnilay,responsable,
produktibo, makakalikasan,
makatao, at makabansa
Naipamamalas ang malalim
na pag-unawa sa kasaysayan,
kultura at aspetong
panlipunan, pang-ekonomiya,
at pampulitika sa Pilipinas, sa
rehiyon ng Asya, at sa mundo,
ang ugnayan sa rehiyon at
daigdig, at ang batayang
konsepto ng ekonomiks at
aplikasyon nito sa buhay,
gamit ang mga kasanayang
napapaloob sa kakayahan ng
pagsisiyasat, pagsusuri ng
datos, pagsasaliksik at
mabisang komunikasyon tungo sa
pagpanday ng magandang
kinabukasan
Naipamamalas ang malawak
at integratibong pag-unawa sa
nga hamon, isyu at tugon sa
kontemporaryong lipunang
Pilipino, Asyano at pandaigdig,
base sa masusing
pagsasaliksik at mabisang
paghayag ng resulta ng
pagsasaliksik, tungo sa
pagbuo ng solusyon o tugon
upang marating ang isang
makatarungan, mapayapa,
makakalikasan at makataong
lipunan at mundo
Naipamamalas ang pag-unawa sa mga konsepto at isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pang-ekonomiya, pangkultura, pampamahalaan, pansibiko, at panlipunan gamit ang mga kasanayang nalinang sa pag-aaral ng iba’t ibang disiplina at larangan ng araling panlipunan kabilang ang pananaliksik, pagsisiyasat, mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasya, pagkamalikhain, pakikipagkapwa, likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman, pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw upang maging isang mapanuri, mapagnilay, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at makatao na papanday sa kinabukasan ng mamamayan ng bansa at daigdig
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 23
Pamantayan sa Bawat Baitang/ Antas (Grade Level Standards):
Baitang Pamantayan sa Pagkatuto
K Naipamamalas ang panimulang pag-unawa sa pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng kamalayan sa kapaligirang sosyal.
1 Naipamamalas ang kamalayan at pag-unawa sa sarili bilang kasapi ng pamilya at paaralan at pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, distansya at direksyon tungo sa
pagkakakilanlan bilang indibidwal at kasapi ng komunidad.
2 Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa at pagpapahalaga sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng pangyayari, mga simpleng konseptong hepgrapikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang yaman, at konsepto ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyong oral at mga labi ng kasaysayan.
3 Naipamamalas ang malawak na pag-unawa at pagpapahalaga sa kinabibilangang komunidad batay sa (a) kinaroroonan; (b) kultura; (c) kabuhayan; at (d) pulitikal, gamit ang malalim na konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon ng tao at kapaligirang pisikal at sosyal.
4 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa kasaysayan ng sariling lalawigan at rehiyon kasama ang aspetong pangkultura, pampulitika, panlipunan, produksyon at distribusyon ng lokal na produkto, gamit ang mga natutunang konsepto at pamamaraan sa mga naunang baitang.
5 Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa simula ngika-20 siglo, gamit ang batayang konseptong katulad ng kahalagahang pangkasaysayan (historical significance), pagpapatuloy at pagbabago, ugnayang sanhi at epekto tungo sa paglinang ng isang mamamayang mapanuri, mapagmuni, responsible, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa at pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa nakaraan at kasalukuyan tungo sa pagpanday ng kinabukasan.
6 Naipamamalas ang patuloy na pag-unawa at pagpapahalaga sa Pilipinas sa ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan tungo sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlang Pilipino na mapanuri, mapagnilay, responsable, produktibo, makakalikasan, makatao, makabansa at may pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa nakaraan at kasalukuyan tungo sa pagpanday ng kinabukasan.
7 Naipapamalas ang malalim na pag-unawa sa kasaysayan ng Pilipinas base sa pagsusuri ng sipi ng mga piling primaryang
sangguniang nakasulat, pasalita, awdyo-biswal at kumbinasyon ng mga ito, mula sa iba’t ibang panahon, tungo sa pagbuo
ng makabansang kaisipan na siyang magsisilbing basehan ng mas malawak na pananaw tungkol sa mundo.
8 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura,
lipunan, pamahalaan at ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon tungo sa pagbubuo ng pagkakakilanlang Asyano at
magkakatuwang na pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng Asya
9 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang
hamon sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya, kasaysayan, kultura, lipunan,
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 24
pamahalaan at ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at matatag na kinabukasan.
10 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa kumpetisyon at kolaborasyon ng mga indibidwal at bansa
gamit ang kaalaman at teknolohiya sa likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman tungo sa pagsusulong ng
kolektibong pag-unlad at patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay.
11 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung lokal at ang kahalagahan ng sama-sama at
angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay
12 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung pandaigdig at ang kahalagahan ng sama-
sama at angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay ng sangkatauhan
IV. Saklaw at daloy ng Kurikulum
Naipamamalas ang kamalayan bilang batang Pilipino sa katangian at bahaging ginagampanan ng tahanan at paaralan tungo sa paghubog ng isang
mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa.
Grado Daloy ng Paksa Deskripsyon Tema
K Ako at ang aking kapwa Pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng
kamalayan sa kapaligirang sosyal
1-2
1 Ako, ang Aking Pamilya at
Paaralan
Ang sarili bilang kabahagi ng pamilya at paaralang tungo sa pagkakakilanlan bilang
indibidwal at kasapi ng komunidad, gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago,
interaksyon distansya at direksyon at ang pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal at
paaralan
1-3
2 Ang Aking Komundad, Ngayon
at Noon
Pag-unawa sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang kkomunidad, gamit ang
konsepto ng pagapapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng
pangyayari, mga simpleng konseptong heograpikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang
yaman, at konsepto ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyon oral at mga labi ng
kasaysayan
1-5
3 Ang aking Kapaligran at mga
Komunidad sa Pilipinas
Paglawak ng pag-unawa sa kinabibilangang komunidad batay sa a) kinaroroonan: sa
itaas at ibaba; sa tabi ng dagat at ilog, at iba pa; b) kultura tulad ng wika; Tagalog, Iloko,
Chavacano, at iba pa; c) kabuhayan: rural at urban; komunidad ng mga mangingisda,
magmimina, magtrotroso, industriyal at iba pa; d ) pulitikal: bayan o lungsod, lalawigan, at
1-6
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 25
rehiyon; gamit ang malalim na konsepto ng pagapapatuloy at pagbabago, interaksyon ng
tao at kapaligirang pisikal at sosyal
4
Pinagmulan at Pag-unlad ng
mga lalawigan at rehiyon ng
Pilipinas
Pinagmulan at Pag-unlad ng sariling lalawigan at rehiyon kasama ang aspektong
pangkultura, pampulitika, panlipunan at pangkabuhayan
1-6
5 Pagbuo ng Pilipino bilang
Nasyon
Pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa simula ng
ika-20 siglo gamit ang batayang konseptong katulad ng kahalagahang pangkasaysayan
( historical significance), pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy .
1-6
6 Mga Hamon at Tugon sa
Pagkabansa
Ang Pilipinas sa harap ng mga hamon at tugon ng ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan
tungo sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlang Pilipino at matatag na pagkabansa
( strong nationhood)
1-6
7 Mga Saksi ng Kasaysayan ng
Pilipinas
Pag-unawa sa kasaysayan ng Pilipinas base sa pagsusuri ng sipi ng mga piling primaryang sangguniang nakasulat, pasalita, awdyo-biswal at kumbinasyon ng mga ito, mula sa iba’t ibang panahon, tungo sa pagbuo ng makabansang kaisipan na siyang magsisilbing basehan ng mas malawak na pananaw tungkol sa mundo
1-7
8 Araling Asyano
Pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan,
kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon tungo sa
pagbubuo ng pagkakakilanlang Asyano at magkakatuwang na pag-unlad at
pagharap sa mga hamon ng Asya
1-7
9 Araling Pandaigdig
Pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga
pandaigdigang hamon sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng
heograpiya, kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya tungo sa
pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at matatag na kinabukasan.
1-7
10 Pambansang Kabuhayan at
Pag-unlad
Pag-unawa at pagpapahalaga sa kumpetisyon at kolaborasyon ng mga indibidwal at
bansa gamit ang kaalaman at teknolohiya sa likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-
yaman tungo sa pagsusulong ng kolektibong pag-unlad at patuloy na pagpapabuti ng
kalidad ng buhay.
1-7
11 Kontemporaryon Isyu at Hamon
sa Pilipinas
Pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung lokal at ang kahalagahan ng sama-sama
at angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng
buhay
1-7
12 Kontemporaryon Isyu at Hamon Pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung pandaigdig at ang kahalagahan ng 1-7
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 26
sa Mundo sama-sama at angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng
kalidad ng buhay ng sangkatauhan
BILANG NG ORAS SA PAGTUTURO: 10 weeks/quarter; 4 quarters/year
Grade Time Allotment
1-2 30 min/day x 5 days
3-6 40 min/day x 5 days
7-10 3 hrs/week
ARALING PANLIPUNAN MATRIX
GRADE 1 GRADE 2 GRADE 3 GRADE 4 GRADE 5 GRADE 6
Unang Markahan
I. Ako ay Natatangi I. Ang Aking Komunidad
I. ANG KAPALIGIRAN NG AKING KINABIBILANGANG KOMUNIDAD
I. Pagkilala sa Aking Lalawigan at Rehiyon
I. Pinagmulan at Pagkabuo ng Kabihasnang Pilipino
I. Pagkabuo ng Bansang Pilipinas
A. Pagkilala sa Sarili
B. Ang Aking
Kwento
C. Pagpapahalaga sa Sarili
A. Pagkilala sa Aking Komunidad
B. Ang Mapa ng Aking Komunidad
C. Mga Alituntunin sa Komunidad
D. Pagpapahalaga sa Komunidad
A. Ang Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Komunidad
B. Ang Likas na yaman at Pagpapahalaga sa Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Komunidad
A. Ang Kinalalagyan ng Aking Lalawigan at Rehiyon
B. Ang Katangiang Pisikal ng Aking Lalawigan at Rehiyon
A. Ang Kinalalagyan ng Aking Bansang Pilipinas
B. Ang Pinagmulan Aking Lahi
A. Ang Kinalalagyan ng Bansang Pilipinas sa Mundo
B. Katangiang
Heograpikal ng Pilipinas
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 27
Ikalawang Markahan
II. Ang Aking Pamilya II. Ang Aking Komunidad Ngayon at Noon
II. ANG PAGKAKILANLANG KULTURAL NG AKING KINABIBILANGANG KOMUNIDAD
II. Ang Mga Kwento ng Aking Lalawigan at Rehiyon
II. Ang Mga Kwento ng Pagkabuo ng Aking Kultura
II. Ang Mga Kwento ng Pagka Makabansa
A. Pagkilala sa mga Kasapi ng Pamilya
B. Ang Kwento ng Aking Pamilya
C. Mga Alituntunin sa Pamilya
D. Pagpapahalaga ng Pamilya
A. Ang Kwento ng Aking Komunidad
B. Ang mga Tao Ngayon at Noon
A. Ang Kultura ng Aming Komunidad
B. Ang mga Kwento ng Aming Komunidad
A. Pagkilala ng Sariling Lalawigan at Rehiyon
B. Ang Mga Kwento
ng Aking Lalawigan at Rehiyon
A. Pagkilala sa mga Sinaunang Pilipino
B. Mga Pagbabago sa
Panahon ng Kolonyalismo
Ang Mga Kwento ng Kasarinlan ng Aking Bansa
Ikatlong Markahan
III. Ang Aking Paaralan
III. Kultura at Pagkakakilanlan ng Aking Komunidad
III. ANG LIPUNAN SA AKING KINABIBILANGANG KOMUNIDAD
III. Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon
III. Lipunan at Pamamahala Mula sa Sinaunang Pilipino Hanggang sa Panahon ng Kolonyanismo
IV. Pamamahala Tungo sa Kasarinlan ng Bansa
A. Pagkilala sa Aking Paaralan
B. Ang Kwento ng Aking Paaralan
C. Ako Bilang Mag-aaral
D. Mga Alituntunin sa Paaralan
E. Pagpapahalaga sa Paaralan
A. Ang Kultura ng Aking Komunidad
B. Mga Pagkakakilanlan sa Aking Komunidad
A. Ang Pamahalaan, mga Pinuno at Iba Pang Naglilingkod sa Aking Kinabibilangang Komunidad
B. Ang Pakikipagtulungan sa Pamahalaan Tungo sa Pag-unlad ng Aking
A. Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon
B. Ang Mga Paglilingkod ng Pamahalaan Tungo sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon
A. Ang Pagtanaw sa Kalagayan ng Lipunan ng Sinaunang Pilipino
B. Ang Pagtanaw sa Pamamahala ng mga Espanyol sa Panahon ng Kolonyalismo
Pagtanaw sa Lipunan at Pamamahala ng mga Dayuhang Mananakop
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 28
Kinabibilangang Komunidad
Ikaapat na Markahan
V. Ako at ang Aking Kapaligiran
IV. Pagtutulungan at Kabuhayan sa Aking Komunidad
IV. KABAHAGI AKO SA PAGSULONG NG AMING KOMUNIDAD AT KAPALIGIRAN
IV. Kabahagi Ako sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon
IV. Kabahagi Ako sa Pag-usbong ng Pag-unlad ng Kamalayang Pambansa
IV. Kabahagi Ako sa Pagtugon sa mga Suliranin, Isyu at Hamon sa Kasarinlan ng Bansa
A. Ako at ang Aking Tahanan
B. Ako at ang Aking Paaralan
C. Pagpapahalaga sa Kapaligiran
A. Pagtutulungan sa Komunidad
B. Kabuhayan sa Komunidad
Ang mga Karapatan, Tungkulin at Pananagutan Bilang Isang Kasapi Tungo sa Pagsulong ng Aking Kapiligiran at Kinabibilangang Komunidad
Karapatan, Tungkulin at Pananagutan sa Sariling Lalawigan at Rehiyon
Kabahagi Ako sa Pagbuo ng Aking Bansa Bilang Isang Nasyon
Kabahagi Ako sa Mga Kwento ng Pagtugon sa mga Suliranin, Isyu at Hamon sa Kasarinlan ng Bansa
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 29
Grade 7 Grade 8 Grade 9 Grade 10
Unang Markahan
Pag-unlad, Pagpapatuloy at Pagbabago ng lipunang Pilipino mula sa sinaunang pamayanan hanggang sa pagtatag ng kolonyang Espanya sa pamamagitan ng primaryang sanggunian
Heograpiya ng Asya Kapaligiran at Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig
Heograpiya at Ekonomiya ng Bansa
D. Pagpapakilala sa Primaryang Sanggunian
E. Sinaunang Pilipino Ayon sa mga
Primaryang Sanggunian F. Pagtatag ng Kolonyang Espanya
Batay sa mga Primaryang Sanggunian
A. Katangiang Pisikal ng Asya
B. Yamang Tao
A. Heograpiya ng Daigdig
B. Mga Unang Kabihasnan
Ang Ekonomiks bilang isang agham Ang Ekonomiks at Ang Kaunlaran
Pinagkukunang-Yaman
Kakapusan
Pangangailangan at Kagustuhan
Pagkonsumo
Produksyon
Ikalawang Markahan
Pagbubuo ng Bansang Pilipinas
Sinaunang Kabihasnan sa Asya ( Bago ang Siglo 16 Hanggang sa Siglo 16)
Mga impluwensya mula sa
sinaunang kabihasnan na
nagsilbing pundasyon sa paglinang
ng antas ng karunungan sa
panahon ng transisyon at naging
daan sa pag-usbong ng
Pagsusuri ng Ekonomiya
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 30
pandaigdigang kamalayan
C. Simula ng Pagtutol sa Imperyong
Espanyol D. Pagsibol ng Kamalayang
Pilipino
A. Paghubog ng Sinaunang Kabihasnan sa Asya B. Sinaunang Panahon
A. Pag-usbong ng
kamalayang pandaigdig sa panahon ng transisyon
B. Kabihasnang Klasikal sa
Daigdig
C. Pag-usbong ng Europe
Alokasyon
Maykroekonomiks
Demand at Suplay Presyo Interaksyon ng Demand at Suplay Surplus at Shortage Pamilihan
Ikatlong Markahan
Ang Pagkakamit ng Kalayaan at Kasarinlan laban sa Kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon
Ang Timog at Kanlurang Asya sa Transisyonal at Makabagong
Panahon ( 16- 20 siglo)
Transpormasyon ng mga bansa sa
daigdig bunsod ng paglaganap ng
mga kaisipan sa siyensiya, pulitika
at ekonomiya simula noong ika 16
na siglo
Ang Pamamahala at Ekonomiya
C. Pakikibaka para sa Kalayaan D. Ang Imperyong Amerikano
hanggang Ikalawang Digmaang Pandaidig
A. Kolonyalismo at Imperyalismo sa Timog at Kanlurang Asya B. Ang Nasyonalismo at Paglaya ng mga bansa sa Timog at Kanluran Asya
A. Mga Mahahalagang Pangyayaring Nagbigay-daan sa transpormasyon ng daigdig mula sa panahon ng transisyon tungo sa makabagong daigdig (1500-1900 C.E.)
Makroekonomiks Paikot na Daloy ng Ekonomiya Gross National Product (GNP)-Gross
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 31
E. Ang mga Pagbabago sa Timog
at Kanlurang Asya
B. Pag-igting ng Ugnayang Pandaigdig
at Pagtatatag ng mga “Nation – States
C. Paglawak ng Kapangyarihan ng
Europe
Domestic Product (GDP) Kalalagayan ng Ekonomiya ng Pilipinas pagtatapos ng ikalawang digmaang pandaigdig hanggang sa kasalukuyan Human Development Index (HDI) Implasyon
Patakarang Pananalapi (Monetary Policy) Institusyon sa Pananalapi Patakarang Piskal (Fiscal Policy)
Ikaapat na Markahan
Mga Hamon ng Bagong Republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan
Ang Silangan at Timog- Silangang Asya sa Transisyonal at
Makabagong Panahon ( 16- 20 siglo)
Pakikipag-ugnayan at Sama-
samang Pagkilos Bilang Saligan ng
Pandaigdigang Kapayapaan at
Kaunlaran
Mga Sektor ng Ekonomiya
A Hamon sa Bagong Republika
B. Batas Militar at Pagsikap tungo sa Pagbabago
A. Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya B. Ang Nasyonalismo at Paglaya ng mga bansa sa Silangan at Timog- Silangang Asya C. Ang mga Pagbabago sa
Silangan at Timog Silangang Asya
A. Mga Idealohiyang Laganap at ang Neokolonyalismo B. Ang Hamon at Pagharap ng Daigdig sa Ibat-Ibang Isyu at Suliranin
Sektor ng Agrikultura
(Pagtatanim, Pangingisda, at
Paggugubat)
Industriya Paglilingkod
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 32
Impormal na Sektor ng Ekonomiya
Kalakalang Pambansa
ARALING PANLIPUNAN VIII ARALING ASYANO
Pamantayang Pangnilalaman : Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa kamalayan sa heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya ng mga bansa sa rehiyon tungo sa pagbubuo ng pagkakakilanlang mAsyano at magkakatuwang na pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng Asya
NILALAMAN
(Content )
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (Content Standard)
PAMANTAYAN SA PAGGANAP
(Performance Standard)
PAMANTAYAN SA
PAGKATUTO ( Learning
Competencies) UNANG MARKAHAN: 1. Heograpiya ng Asya
A. Katangiang Pisikal ng Asya
Konsepto ng Asya
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa ugnayan ng kapaligiran at tao sa paghubog ng sinaunang kabihasnang Asyano.
Ang mag-aaral ay malalim na
nakapaguugnay-ugnay sa bahaging
ginampanan kapaligiran at tao sa
paghubog ng sinaunang
kabihasnang Asyano.
Napapahalagahan ang ugnayan ng tao at kapaligiran sa paghubog ng kabihasnang Asyano
Naipapaliwanag ang konsepto
ng Asya tungo sa paghahating
–heograpiko: Silangang Asya,
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 33
Katangiang Pisikal
- Mga Likas na Yaman ng Asya
Timog-Silangang Asya, Timog-
Asya, Kanlurang Asya,
Hilagang Asya at Hilaga/
Sentral Asya
Nailalarawan ang mga katangian ng kapaligirang pisikal sa mga rehiyon ng Asya katulad ng kinaroroonan, hugis, sukat, anyo, klima at “vegetation cover” (tundra, taiga, grasslands, desert, tropical forest, mountain lands)
Nakapaghahambing ng
kalagayan ng kapaligiran sa
iba’t ibang bahagi ng Asya
Nakakagawa ng
pangkalahatang profile
pangheograpiya ng Asya
Nailalarawan ang mga yamang
likas ng Asya
Natataya ang mga implikasyon ng kapaligirang pisikal at yamang likas ng mga rehiyon sa pamumuhay ng mga Asyano noon at ngayon sa larangan ng:
Agrikultura
Ekonomiya
Panahanan
Kultura
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 34
B. Yamang Tao
Mga Pangkat Etniko sa Asya at kani-kanilang
wika at kultura
Naipapahayag ang
kahalagahan ng pangangalaga
sa timbang na kalagayang
ekolohikal ng rehiyon
Napapahalagahan ang yamang-tao ng Asya
Nasusuri ang kaugnayan ng yamang-tao ng mga bansa ng Asya sa pagpapaunlad ng kabuhayan at lipunan sa kasalukuyang panahon batay sa: (a) dami ng tao, (b) komposisyon ayon sa gulang, ( c) inaasahang haba ng buhay, (d) kasarian, (e) bilis ng paglaki ng populasyon, (f) uri ng hanapbuhay, (g) bilang ng may hanapbuhay, (h) kita ng bawat tao, ( i) bahagdan ng marunong bumasa at sumulat, at (j) migrasyon
Nailalarawan ang komposisyong etniko ng mga rehiyon sa Asya Nasusuri ang kaugnayan ng
paglinang ng wika sa
paghubog ng kultura ng mga
Asyano
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 35
IKALAWANG MARKAHAN:
Sinaunang Kabihasnan sa Asya ( Bago ang Siglo 16 Hanggang sa Siglo 16) A. Paghubog ng Sinaunang Kabihasnan sa Asya Kalagayan, pamumuhay at debelopment ng mga sinaunang pamayanan ( ebolusyong kultural )
Kahulugan ang konsepto ng kabihasnan at nailalahad ang mga katangian nito Mga sinaunang kabihasnan sa Asya (Sumer, Indus, Tsina)
Naipamamalas ng mag-aaral
ang pag-unawa sa mga
kaisipang Asyano, pilosopiya at
relihiyon na nagbigay-daan sa
paghubog ng sinaunang
kabihasnan sa Asya at sa
pagbuo ng pagkakakilanlang
Asyano
Ang mag-aaral ay kritikal na
nakapagsusuri sa mga kaisipang
Asyano pilosopiya at relihiyon na
nagbigay-daan sa paghubog ng
sinaunang kabihasnan sa Asya at sa
pagbuo ng pagkakilanlang Asyano
Napapahalagahan ang mga
kaisipang Asyano pilosopiya at
relihiyon na nagbigay-daan sa
paghubog ng sinaunang
kabihasnang sa Asya at sa
pagbuo ng pagkakilanlang
Asyano
Nasusuri ang paghubog, pag-unlad at kalikasan ng mga mga pamayanan at estado
Nakakabuo ng mga konklusyon hinggil sa kalagayan, pamumuhay at debelopment ng mga sinaunang pamayanan Nabibigyang kahulugan ang konsepto ng kabihasnan at nailalahad ang mga katangian nito Napaghahambing ang mga sinaunang kabihasnan sa Asya (Sumer, Indus, Tsina)
Napahahalagahan ang mga
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 36
Mga bagay at isipang pinagbatayan (sinocentrism, divine origin, devajara) sa pagkilala sa sinaunang kabihasnan B. Sinaunang Panahon Kahulugan ng mga konsepto ng tradisyon, pilosopiya at relihiyon Mga mahahalagang pangyayari mula sa sinaunang kabihasnan hanggang sa ika-16 na siglo sa : (a) pamahalaan, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) edukasyon, (f) paniniwala, (g) pagpapahalaga, at (h) sining at kultura
Impluwensiya ng mga paniniwala sa
kalagayang panlipunan,sining at kultura ng
mga Asyano
Bahaging ginampanan ng mga pananaw, paniniwala at tradisyon sa paghubog ng kasaysayan ng mga Asyano
bagay at isipang pinagbatayan( sinocentrism, divine origin, devajara) sa pagkilala sa sinaunang kabihasnan
Nabibigyang kahulugan ang mga konsepto ng tradisyon, pilosopiya at relihiyon Nasusuri ang mga mahahalagang pangyayari mula sa sinaunang kabihasnan hanggang sa ika-16 na siglo sa : (a) pamahalaan, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) edukasyon, (f) paniniwala, (g) pagpapahalaga, at (h) sining at kultura
Natataya ang impluwensiya ng
mga paniniwala sa kalagayang
panlipunan,sining at kultura ng
mga Asyano
Nasusuri ang bahaging
ginampanan ng mga pananaw,
paniniwala at tradisyon sa
paghubog ng kasaysayan ng
mga Asyano
Nasusuri ang mga kalagayang
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 37
Mga kalagayang legal at tradisyon ng mga kababaihan sa iba’t ibang uri ng pamumuhay Bahaging ginampanan ng kababaihan sa
pagtataguyod at pagpapanatili ng mga
Asyanong pagpapahalaga.
Ang mga kontribusyon ng mga sinaunang
lipunan at komunidad sa Asya
legal at tradisyon ng mga kababaihan sa iba’t ibang uri ng pamumuhay Napapahalagahan ang
bahaging ginampanan ng
kababaihan sa pagtataguyod at
pagpapanatili ng mga Asyanong
pagpapahalaga.
Napapahalagahan ang mga
kontribusyon ng mga
sinaunang lipunan at
komunidad sa Asya
IKATLONG MARKAHAN:
Ang Timog at Kanlurang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon
( 16- 20 siglo)
A. Kolonyalismo at Imperyalismo sa Timog at Kanlurang Asya Mga Dahilan, Paraan at Epekto ng Kolonyalismo at Imperyalismo sa Timog at
Naipamamalas ng mag-aaral
ang pag-unawa sa pagbabago,
pag-unlad at pagpapatuloy sa
Timog at Kanlurang Asya sa
Transisyonal at Makabagong
Panahon
( 16- 20 siglo)
-
Ang mag-aaral ay
nakapagsasagawa nang kritikal
na pagsusuri sa pagbabago, pag-
unlad at pagpapatuloy sa Timog
at Kanlurang Asya sa
Transisyonal at Makabagong
Panahon (16- 20 siglo)
Napapahalagahan ang
pagtugon ng mga Asyano sa
mga hamon ng pagbabago,
pag-unlad at pagpapatuloy
sa Timog at Kanlurang Asya
sa Transisyonal at
Makabagong Panahon (16-
20 siglo)
Nasusuri ang mga dahilan at paraan ng kolonyalismo at imperyalismo ng mga Kanluran sa unang yugto (ika-16 at ika-17 siglo) pagdating nila sa Timog at
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 38
Kanlurang Asya
Papel ng kolonyalismo at imperyalismo sa kasaysayan ng Timog at Kanlurang Asya
Ang Mga Nagbago at Nanatili sa Ilalim ng Kolonyalismo
Epekto ng kolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya
Transpormasyon ng mga pamayanan at estado sa Timog at Kanlurang Asya sa pagpasok ng mga isipan at impluwensiyang kanluranin sa larangan ng (a) pamamahala, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) paniniwala, (f) pagpapahalaga, at (g) sining at kultura.
Ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ng kolonyalismo
Epekto ng kolonyalismo sa Timog at
Kanlurang Asya Nabibigyang halaga ang papel ng kolonyalismo at imperyalismo sa kasaysayan ng Timog at Kanlurang Asya Naipapaliwanag ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ng kolonyalismo Natataya ang mga epekto ng kolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya Nasusuri ang transpormasyon ng mga pamayanan at estado sa Timog at Kanlurang Asya sa pagpasok ng mga isipan at impluwensiyang kanluranin sa larangan ng (a) pamamahala, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) paniniwala, (f) pagpapahalaga, at (g) sining at kultura.
Naipapaliwanag ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ng kolonyalismo Natataya ang mga epekto ng kolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 39
Kanlurang Asya
Ang mga Karanasan sa Timog at Kanlurang Asya sa ilalim ng kolonyalismo at imperyalismong kanluranin B.Ang Nasyonalismo at Paglaya ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya ‘ Ang Papel ng nasyonalismo sa pagbuo ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya Ang mga salik at pangyayaring nagbigay daan sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo
Iba’t ibang manipestasyon ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya Bahaging Ginampanan ng Nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya Tungo sa Paglaya ng mga Bansa Mula sa Imperyalismo
Naihahambing ang mga karanasan sa Timog at Kanlurang Asya sa ilalim ng kolonyalismo at imperyalismong kanluranin
Nabibigyang-halaga ang papel ng nasyonalismo sa pagbuo ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya Nasusuri ang mga salik at pangyayaring nagbigay daan sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo Naipapaliwanag ang iba’t ibang manipestasyon ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya Naipapahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya tungo sa paglaya ng mga bansa mula sa imperyalismo
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 40
Epekto ng nasyonalismo sa sigalot etniko sa Asya katulad ng partisyon/ paghahati ng India at Pakistan Mga Pamamaraang Ginamit sa Timog at Kanlurang Asya sa Pagtatamo ng Kalayaan mula sa Kolonyalismo
Epekto ng mga Digmaang Pandaidig sa Pag-aangat ng mga Malawakang Kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Kanlurang Asya)
Iba’t ibang ideyolohiya( ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo at komunismo) sa mga malawakang kilusang nasyonalista
Epekto ng mga Samahang Kababaihan at ng mga Kalagayang Panlipunan sa buhay ng kababaihan tungo sa pagkakapantay-pantay, pagkakataong pang-ekonomiya at karapatang
Nasusuri ang epekto ng nasyonalismo sa sigalot etniko sa Asya katulad ng partisyon/ paghahati ng India at Pakistan Nasusuri ang mga pamamaraang ginamit sa Timog at Kanlurang Asya sa pagtatamo ng kalayaan mula sa kolonyalismo Nasusuri ang matinding epekto ng mga digmaang pandaidig sa pag-aangat ng mga malawakang kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Kanlurang Asya)
Nasusuri ang kaugnayan ng iba’t ibang ideyolohiya (ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo at komunismo) sa mga malawakang kilusang nasyonalista Natataya ang epekto ng mga samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunan sa buhay ng kababaihan tungo sa pagkakapantay-pantay, pagkakataong pang-ekonomiya
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 41
pampulitika
Bahaging Ginampanan ng Nasyonalismo sa Pagbibigay Wakas sa Imperyalismo
C. Ang mga Pagbabago sa Timog at Kanlurang Asya
Balangkas ng Pamahalaan ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya
Mga palatuntunang Nagtataguyod sa Karapatan ng mamamayan sa Pangkalahatan, at ng Kababaihan, Grupong Katutubo, mga kasapi ng caste sa India at Iba Pang Sektor ng Lipunan
at karapatang pampulitika Naipapahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay wakas sa imperyalismo sa Timog at Kanlurang Asya Naipaghahambing ang mga pagbabago sa mga bansang bumubuo sa ng Timog at Kanlurang Asya Nasusuri ang balangkas ng pamahalaan ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya Nasusuri at naikukumpara ang mga palatuntunang nagtataguyod sa karapatan ng mamamayan sa pangkalahatan, at ng kababaihan, grupong katutubo, mga kasapi ng caste sa India at iba pang sektor ng lipunan Naihahambing ang kalagayan
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 42
Ang Kalagayan at Papel ng Kababaihan sa Iba’t ibang Bahagi ng Timog at Kanlurang Asya at Ang Kanilang Ambag sa Bansa at Rehiyon Ang Kinalaman ng Edukasyon sa Pamumuhay ng mga Asyano sa Timog at Kanlurang Asya
Bahaging Ginampanan ng Relihiyon sa Iba’t ibang aspeto ng pamumuhay
Mga kasalukuyang pagbabago pang-ekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mga bansa Pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad ng Timog at Timog-Kanlurang Asya gamit ang estadistika at kaugnay na datos.
Mga Anyo at Tugon sa Neokolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya
Epekto ng Kalakalan sa Pagbabagong Pang-ekonomiya at Pangkultura ng mga bansa sa
at papel ng kababaihan sa iba’t ibang bahagi ng Timog at Kanlurang Asya at ang kanilang ambag sa bansa at rehiyon Natataya ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano Natataya ang bahaging ginampanan ng relihiyon sa iba’t ibang aspeto ng pamumuhay Naiuugnay ang mga kasalukuyang pagbabago pang-ekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mga bansa Natataya ang pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad ng Timog at Timog-Kanlurang Asya gamit ang estadistika at kaugnay na datos. Nasusuri ang mga anyo at tugon sa neokolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya Natataya ang epekto ng kalakalan sa pagbabagong pang-ekonomiya at pangkultura ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 43
Timog at Kanlurang Asya Kontribusyon ng Timog at Kanlurang Asya sa larangan ng Sining, Humanidades at Palakasan
Pagkakakilanlan ng kulturang Asyano batay sa mga kontribusyong ito
Napapahalagahan ang mga kontribusyon ng Timog at Kanlurang Asya sa larangan ng sining, humanidades at palakasan
Nahihinuha ang pagkakakilanlan ng kulturang Asyano batay sa mga kontribusyong ito
IKAAPAT NA MARKAHAN:
Ang Silangan at Timog-Silangang Asya
sa Transisyonal at Makabagong Panahon ( 16- 20 siglo)
A. Kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya Mga dahilan, paraan at epekto ng kolonyalismo at Imperyalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya
Naipamamalas ng mag-aaral
ang pag-unawa sa
pagbabago, pag-unlad at
pagpapatuloy ng Silangan at
Timog – Silangang Asya sa
Transisyonal at Makabagong
Panahon 16- 20 Siglo )
Ang mag-aaral ay
nakapagsasagawa nang kritikal
na pagsusuri sa pagbabago,
pag-unlad at pagpapatuloy ng
Silangan at Timog Silangang
Asya sa Transisyonal at
Makabagong Panahon 16- 20
Siglo)
Napapahalagahan ang
pagtugon ng mga Asyano sa
mga hamon ng pagbabago,
pag-unlad at pagpapatuloy
ng Silangna at Timog-
Silangang Asya sa
Transisyonal at Makabagong
Panahon 16- 20 Siglo)
Nasusuri ang mga dahilan, paraan at epekto ng pagpasok ng mga Kanlurang
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 44
Transpormasyon ng mga Pamayanan at Estado sa Silangan at Timog-Silangang Asya sa Pagpasok ng mga Isipan at Impluwensiyang kanluranin sa larangan ng (a) pamamahala, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) paniniwala, (f) pagpapahalaga, at (g) sining at kultura. Ang Mga Nagbago at Nanatili sa Ilalim ng Kolonyalismo
Epekto ng Kolonyalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya Ang mga Karanasan sa Silangan at Timog-Silangang Asya sa ilalim ng kolonyalismo at imperyalismong kanluranin
B.Ang Nasyonalismo at Paglaya ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya
bansa hanggang sa pagtatag ng kanilang mga kolonya o kapangyarihan sa Silangan at Timog-Silangang Asya Nasusuri ang transpormasyon ng mga pamayanan at estado sa Silangan at Timog-Silangang Asya sa pagpasok ng mga isipan at impluwensiyang kanluranin sa larangan ng: (a) pamamahala, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) paniniwala, (f) pagpapahalaga, at (g) sining at kultura Naipapaliwanag ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ng kolonyalismo Natataya ang mga epekto ng kolonyalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya Naihahambing ang mga karanasan sa Silangan at Timog-Silangang Asya sa ilalim ng kolonyalismo at imperyalismong kanluranin
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 45
Ang Papel ng Nasyonalismo sa Pagbuo ng mga Bansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya Ang mga Salik at Pangyayaring Nagbigay Daan sa Pag-usbong at Pag-unlad ng nasyonalismo
Iba’t ibang Manipestasyon ng Nasyonalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya tungo sa paglaya ng mga bansa mula sa imperyalismo Epekto ng Nasyonalismo sa Sigalot Etniko sa Asya Mga Pamamaraang Ginamit sa Silangan at Timog-Silangang Asya sa pagtatamo ng Kalayaan mula sa Kolonyalismo
Nabibigyang halaga ang papel ng nasyonalismo sa pagbuo ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya Nasusuri ang mga salik at pangyayaring nagbigay –daan sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya Naipapaliwanag ang mga iba’t ibang manipestasyon ng nasyonalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya Naihahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya tungo sa paglaya ng mga bansa mula sa imperyalismo Nasusuri ang epekto ng nasyonalismo sa sigalot etniko sa Asya Nasusuri ang mga pamamaraang ginamit sa Silangan at Timog-Silangang Asya sa pagtatamo ng kalayan mula sa kolonyalismo
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 46
Epekto ng mga Digmaang Pandaidig sa Pag-aangat ng mga malawakang kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Kanlurang Asya) Iba’t ibang ideyolohiya( ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo at komunismo) sa mga malawakang kilusang nasyonalista
Epekto ng mga samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunan sa buhay ng kababaihan tungo sa pagkakapantay-pantay, pagkakataong pang-ekonomiya at karapatang pampulitika Bahaging Ginampanan ng Nasyonalismo sa pagbibigay wakas sa imperyalismo
C. Ang mga Pagbabago sa Timog at Kanlurang Asya
Nasusuri ang matinding epekto ng mga digmaang pandaidig sa pag-aangat ng mga malawakang kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Silangan at Timog-Silangangn Asya ) Nasusuri ang kaugnayan sa iba’t ibang ideyolohiya( ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo at komunismo) sa mga malawakang kilusang nasyonalista Nasusuri ang epekto ng mga samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunan sa buhay ng kababaihan tungo sa pagkakapantay-pantay, pagkakataong pang-ekonomiya at karapatang pampulitika Naipapahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay wakas sa imperyalismo
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 47
Mga Pagbabago sa mga Bansang Bumubuo sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Balangkas ng pamahalaan ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Mga Palatuntunang Nagtataguyod sa karapatan ng mamamayan sa pangkalahatan, at ng kababaihan, grupong katutubo, mga kasapi ng caste sa India at iba pang sektor ng lipunan
Ang Kalagayan at Papel ng Kababaihan sa Iba’t ibang bahagi ng Silangan at Timog-Silangang Asya at ang Kanilang Ambag sa Bansa at Rehiyon
Ang Kinalaman ng Edukasyon sa Pamumuhay ng mga Asyano sa Silangan at Timog-Silangang Asya Bahaging Ginampanan ng Relihiyon sa Iba’t
Naihahambing ang mga pagbabago sa mga bansang bumubuo sa Silangan at Timog-Silangangn Asya Nasusuri at naihahambing ang balangkas ng pamahalaan ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangangn Asya Nasusuri at naihahambing ang mga palatuntunang nagtataguyod sa karapatan ng mamamayan sa pangkalahatan, at ng kababaihan, grupong katutubo, mga kasapi ng caste sa India at iba pang sektor ng lipunan Naihahambing ang kalagayan at papel ng kababaihan sa iba’t ibang bahagi ng Timog at Kanlurang Asya at ang kanilang ambag sa bansa at rehiyon Nasusuri ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano Natataya ang bahaging ginampanan ng relihiyon sa
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 48
ibang aspeto ng pamumuhay
Mga Kasalukuyang Pagbabago Pang-Ekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya Pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad ng Timog at Timog- Silangang Asya gamit ang estadistika at kaugnay na datos. Mga Anyo at Tugon sa Neokolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya Epekto ng Kalakalan sa Pagbabagong pang-Ekonomiya at Pangkultura ng mga bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya Kontribusyon ng Silangan at Timog-Silangang Asya sa Larangan ng Sining,
iba’t ibang aspeto ng pamumuhay Naiuugnay ang mga kasalukuyang pagbabago pang-ekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya Nasusuri ang pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad ng Timog at Timog-Silangang Asya gamit ang estadistika at kaugnay na datos. Nasusuri ang mga anyo at tugon sa neokolonyalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya Nasusuri ang epekto ng kalakalan sa pagbabagong pang-ekonomiya at pangkultura ng mga bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya Napapahalagahan ang mga kontribusyon ng Silangan at Timog-Silangang Asya sa
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
*Dr. Maria Serena Diokno, LAT Convenor – version as of January 31, 2012 49
Humanidades at palakasan Pagkakakilanlan ng Kulturang Asyano Batay sa mga Kontribusyong nito
larangan ng sining, humanidades at palakasan Nahihinuha ang pagkakakilanlan ng kulturang Asyano batay sa mga kontribusyong nito