april 2015

2

Samenwerkende humanistische

organisaties in de regio Rotterdam

• HumanistischVerbondRotterdam-Rijnmond

• St.HumanistenRotterdam

• St.HumanitasWSNP

• St.Humanitasouderenzorg

• St.HumanitasWSNP(fin.hulpverlening)

• St.HumanitaszorgZuid-Hollandseeilanden

• HumanistischeUitvaartbegeleiding

• HumanistischVormingsOnderwijs(HVO)

• JongHV

Andere samenwerkingsverbanden

• RotterdamseRaadvoorLevensbeschouwing enReligie(Roravolere)

• HuisvoorErasmus

• FederatieveStichtingvoorMaatschappelijkeActivering

3

Van het Bestuur

Bijdestartvanhetjaarhebbenwegediscussieerdover:“welkthema zou jij dit jaar willengeven?”Vandeverschillendeideeën vond ik het mooist:“hetjaarvanverbinding”..Door de gebeurtenissen inParijs, België enDenemarkenlijkterookinRotterdammeerverbinding te komen tussende verschillende levensbe-schouwingen en geloofsover-tuigingen. In deze nieuws-brief vindt u een verklaringdie door verschillende partij-en, waaronder HumanistischVerbond afdelingRotterdam-Rijnmond,isondertekend.Detekstvanhetmanifestspreektvoorzich,maarhetmoetna-tuurlijk verder gaan dan al-leen woorden op papier. Departijen spreken zich uit omactief bij te dragen aan eenlokalesamenlevingwaar be-grip en respect voor elkaarmaatgevendzijn.Verbindinggaatdannogeenstapverder. ‘Verbinding’kandebasiszijnvooreengemeen-schapwaarinmensenzichvrijvoelen om zich te uiten enopen te staan voor anderen.Datgeeftdanweerruimteommetelkaarinoverlegtegaan.

VaakgeefikaandathetHVinRotterdam twee pijlers heeft.Aan de ene kant organiserenwe activiteiten door en voorleden waarbij mensen elkaarontmoeten en met elkaar indialoog gaan over verschil-lendethema’s.De andere pijler is invullinggeven aan het Humanistischgeluid in de regio. Dat doenwedoorsamentewerkenmetverschillende partijen. Datkomthetbesteuitdeverfalsereengemeenschappelijkideeof doel achter zit - zoals bijvoorbeeld het bovengenoem-demanifest.Ookhetinitiatief010 = 1, waar wij een vorigekeeroverberichtten,ligtindielijn.Wewillenalsbestuurhierindetoekomstzekeraandachtaanblijvengeven.Ennatuurlijkzijnerookweerde bekende activiteiten vanonzeafdeling.Diewordenindezenieuwsbrieftoegelicht.Graag ontmoet ik u op eenvandezeactiviteiten.

Namens het bestuur HV Rotterdam-Rijnmond.

John Geurts

4

‘TheBonoboandtheAtheist’ishet nieuwste boek van Frans deWaal.Hetheeftalsondertitel: InSearchofHumanismAmongthePrimates.Frans deWaal is een van ’swe-relds bekendste primatologen.Na jarenlang observeren van dechimpanseekolonieopeeneilandin Burger’s Dierenpark publi-ceerde hij ‘Chimpanzee Politics’en ‘Peacemaking among Pri-mates’.Enwerdvervolgenspro-fessorinAtlanta.

Uit zijn talloze onderzoekenblijktkeeropkeerdatmetnamemensapen zich veel menselijker– ook in de zin van humaner –gedragen dan ooit gedacht. Zeonderkennen elkaars emoties enreageren daarop emotioneel. Zehelpenenzorgen,allemaal,maardevrouwenmeer.Zevechtenomde rangorde, allemaal, maar demannenmeer.Zetroostenelkaar,ze verzoenen zich na ruzie, zekennen jaloezie en respecteren -totopzekerehoogte-eigendom.Welbeschouwdlijkenzeechtveelmeeroponsdanjeuit‘apieskij-ken’zoudenken.

Depikanteconsequentieisdatwijveelmeeropapenlijkendan

ooit gedacht. Hoe mensen metelkaar (moeten) omgaan – hunmoraliteit – zit in onze genen.Voor moraal zijn we net zo ge-programmeerdalsvoortaal.Vankindsbeen af lerenwe dat van-zelf.DemoraalkomtnietuitdehemelofvanGod,enooknietuitdefilosofieofwetenschap.Maaruit de evolutie die resulteert indiersoortendieingroepen,inge-meenschappenleven.Nietvoorniets koos Time Magazine, in1997,FransdeWaalalseenvan

Humanisme onder de Apen

ladenArminius (zie artikel overditdebatcentrumoppag.13)eenlezing over ‘De Bonobo en deTienGeboden’,zoalszijnjongsteboekinhetNederlandsheet.

Detiengebodenkomenernau-welijksinvoor,maarinditboekgaat deWaalwel voor het eerstin opReligie.Die ziet hij eerderalsvoortkomenduit,danalsoor-

deinvloedrijk-ste personenin de wereld.Nog steedspubliceert hijhet ene grens-verleggendeboek na hetandere. Op 10december gafhijineenafge-

Rotterdam na

Charlie Hebdo

In Rotterdam is geen ruimte voorverdeeldheidofangst.Op20januari2015hebbentiental-len leiders envertegenwoordigersvan religieuze en levensbeschou-welijke gemeenschappen in Rot-terdam eenmanifest ondertekendwaarin zij uitspreken dat er inRotterdam ruimte is voor iederegeloofsovertuiging en levensbe-schouwing, dat zij elke vorm vangeweld consequent afkeuren endat zij stappen ondernemen ombegrip en respect voor anders le-vendentebevorderenbinnendeei-gengemeenschappen.NamenshetHumanistischVerbondRotterdam-Rijnmondbehoorden3ledentotdeondertekenaarsvanhetmanifest.

5

sprongvanmoraliteit.Allereligiedruiptvanvoorschriften,hoeweons hebben te gedragen niet al-leentegenoverdegodheid,maarevenzeer tegenover elkaar. Datzit dan kenmerkend verpakt inverhalenomleringuittetrekken–denkaandeBarmharigeSama-ritaan.

Kunnenweeigenlijkwelzon-der,vraagtdeWaalzichaf.Eenwegterugnaarreligieiserniet,maarwetenschapopzichisgeenalternatief. En waar hij nietsvanmoethebbenishetmilitantAtheïsmedatmethetbadwaterhetkindweggooit.Zeker,religiekan ook misbruikt worden, endat gebeurt, maar wetenschapevenzeer. Denk aan de euge-netica vandeNazi’s, denk aande atheïstische regimes van deSovjetUnieendeRodeKhmer.Alshetomgoedenkwaadgaatheeft de grote wetenschapperFransdeWaalweinigfiducieindewetenschapalszodanig.In2009ontvingFransdeWaaleeneredoctoraatvandeUniver-siteitvanHumanistiek.

zie volgende pagina

Rotterdam, 20 januari 2015

Annasr Moskee; Convent van Kerken en Synagogen Rotterdam; Essalam Moskee; Evange-lische gemeente Ommoord; Franciscus en Clara-Parochie; Ghausia Moskee; Humanistisch-Verbond; Islamitisch Cultureel Centrum Selam; Joodse Gemeente Rotterdam; Kerk van de Nazarener Rotterdam; Laurenspastoraat; Levend Woord Gemeente; Liberaal Joodse Gemeente Rotterdam; MARA; Merkez Moskee; Othman Moskee; Oude Kerk Charlois; Oude Wijken Pas-toraat; Pelgrimsvaderskerk; Platform INS; Platform L&R; Phuntsok Cho Ling; Samen Kerk in Nederland – Rotterdam; Samen 010; Sanatan Dharm hin-doe beweging Shri Shiv Mandir Rotterdam; Sociaal Cultureel Centrum Iskend Pasa; Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond; Vereniging ABI; Vicariaat Ommoord-Zeven-kamp; Volle Evangelie Gemeente de Schutse.

CathrienBoswijk

6

Het manifest: Als vertegenwoordigers van reli-gieuze en levensbeschouwelijkegemeenschappen in Rotterdamverklarenwij:• Onssolidairmetelkaar.Indeze multiculturele en multireli-gieuzestad iser ruimtevooreenieder en ieders geloofsovertui-ging en levensbeschouwing. Wijroepenonzeledendanookopensteunenhenomtebewakendatergeenbelemmeringenzijn inonzestad naar eigen overtuiging (aldannietreligieus)heteigenleveninterichten;• Datderechtenvanvrijheidvangodsdienst enmeningsuitingeen groot goed zijn, diewij vooronszelfenvooranderenverdedi-gen.Wijstaanerdanookvoordatin de Rotterdamse samenlevingwij met elkaar waken over dezegrondrechten. Wij waarderen enrespectereneeniedersgeloofs

overtuiging en levensbeschou-wingenzullenactiefervoorzorg-dragendateen ieder individudevrijheid heeft om zelf de levens-overtuiging en levensinvulling tekiezendiehijofzijgoedacht;

• Datwevanuit het respectendewaarderingvoorelke indi-viduelkevormvangeweldtegen(religieuze)instantiesenpersonenconsequentafkeuren;

• Datwij actief stappenon-dernemen om begrip en respectvooranderslevendentebevorde-renonderledenvanonzegemeen-schappen .Op deze manier gaanweonbegripenangsttussenbur-gersonderlingtegenenversterkenwedesamenlevingmetonderlingvertrouwen.Iederevormvanhaatenuitsluitingisinonzestadonac-ceptabel.

Wijlevenineenmooiland.Huma-nistischewaarden,zoalsdevrijheidvanmeningsuiting,zijndominant.

Delaatstetijdtrektdevrijheidvanmeningsuitingdooreenaantalaan-slagendaaropzeernadrukkelijkdeaandacht. Natuurlijk zijn daaromvelenboos,zekerookvele(ofalle?)humanisten. En wij verklaren onssolidairmetdeFransen,deBelgen,deDenen,inwierlandendeaanval-lenopdevrijheidzichhebbenvoor-gedaan. Onze westerse waardenmoetenmet krachtworden verde-digd.Daarisweinigdiscussieover.Daarbijondervindikeenprobleem,waaraanbijnageenaandachtwordtgeschonken. Maar de organisatorvanhetDeensedebatcentrum,ookslachtoffervaneenaanslag,brachthetineenbijzintersprake.Hijzei,dathijfatsoenlijkblijftengeencar-toonstekent.

Natuurlijk, een cartoonist mag deprofeet Mohammed afbeelden in

EENHUMANISTISCHDILEMMA.

combinatiemeteenhond.Dievrij-heidheefthijvolgensonzewettelij-kenormenendiemoethijhouden.Maar waarom zou hij het doen?Welke gedachte zit daar achter?Wievindtdat leuk?Mijalsatheïstzegt dat niets terwijl een moslimdaardoorgekwestkanworden.Wieschiet ermee op? Ik moet denkenaandemoedervanTheovanGogh,die na de afschuwelijkemoord ophaarzoonzei,datzehemweleenshad voorgehouden: Je mag bele-digen, je mag het doen, maar hethoeftniet!

Naastdenorm,datdevrijheidvande eendie vande ander nietmagaantasten,geldtdealgemenenormvanhandhavingvanhetfatsoen.

Beschaving, fatsoen, dat zijn tochookwesterse,humanistischewaar-den?

Ook die worden bedreigd! Verde-digze!

GerardNieuwenhuijsen.

7

Dit is een origineel bericht van Hu-manistisch Verbond

In reactie op de Charlie Hebdo-moorden starten humanistenwereldwijd een actie om wettendiegodslasteringverbiedenafge-schafttekrijgen.Dezewetten,dienogineenkwartvanallelandenbestaan,druisenlijnrechtintegendevrijheidvanmeningsuiting.Zegeven een valse legitimiteit aanreligieuzemoordenenvervolgingvanniet-enanders-gelovigen.

Met de oproep 'Schaf blasfemie-wettenaf'keertdecampagnezichwereldwijd tegenallewettendie'godslastering' strafbaar stellen,inclusief het verbod op 'bespot-ten'of'beledigen'vangodsdienstof'kwetsenvanreligieuzegevoe-lens.'

De campagne is een initiatiefvan de Europese HumanistischeFederatie (EHF), de Internatio-nale Humanistische en EthischeUnie (IHEU) en diverse natio-nalepartners,waaronderhetHu-manistisch Verbond. De coalitievertegenwoordigt ongeveer 200humanistische en seculiere orga-nisatieswereldwijd.

Stok om andersdenkenden teslaanBorisvanderHam,voorzittervanhetHumanistischVerbond: "Hetisvanhetgrootstebelangdatdiewetten worden afgeschaft, wantzegeven-somsletterlijk-eenstokom andersdenkenden te slaan,zoalsdeSaoedischebloggerRaifBadawi. Ze ontnemen ongelovi-gen - maar ook 'anders' gelovi-gen, zoals christenen en vrijzin-nigen inveel islamitische landen-devrijheidzichteuiten,metindertienlandenzelfsdedoodstrafals sanctie. Het is een weerbar-stige strijd. Zelfs in ons vrije enseculiereNederlandheefthet tot2014 geduurd tot het verbod opgodslasteringwerdafgeschaft.

Sonja Eggerickx, voorzitter vande IHEU, stelt: "in reactie op deCharlie Hebdo moorden klinktopnieuw in veel landen de roepomwettendie'godslastering'ver-biedenafteschaffen.Onzeorga-nisatiesvechtenalvelejarenvoorhet rechtomreligie tebevragen,kritiserenenja,zelfsbelachelijktemogenmaken.Wegelovendatdetijdnurijpisomlokalestemmentesteunenomdezeanachronisti-schewetten in veel landen afge-schafttekrijgen..

8

Humanisten wereldwijd in actie tegen blasfemiewetten

9

"Het idee dat het een misdaadisomreligietehekelen,verleentvalse legitimiteit aan moordenuitnaamvandegenediebeledigdzouzijn.Hetideedatheteenmis-daadisomreligiete'beledigen'isderedendatsecularistenalsRaifBadawi stokslagen en gevange-nisstrafkrijgeninSaoedi-Arabië,humanisten als Asif MohiuddingevangenzitteninBangladeshenatheïstenenreligieuzeminderhe-denworden vervolgd in landenals Afghanistan, Egypte, Paki-stan, Iran, Soedan, en nog veelmeerlanden."

EerstEuropa"Onze campagne keert zich niettegenwettendiehaatzaaienver-bieden, want die zijn legitiem,verklaartPierreGaland,voorzit-tervandeEHF."maarwettendiede vrijheid van meningsuitingover religie beperken, moetenverdwijnen, om te beginnen uitEuropa. Want de EU hanteerteen dubbele standaard en geeftdaarmeeeenverkeerdsignaal.Zeheefteenduidelijkstandpuntin-genomen tegen blasfemiewetteninniet-westerselanden.Numoetze haar lidstaten aanmoedigenhun wetten tegen godslasteringin te trekken,zoalsdeRaadvan

Europaheeftaanbevolen."Metdecampagneroepenhuma-nisten transnationale instantiesenwereldleidersopwettentegen'godslastering'precieszo tezienalswettendiepersvrijheidinper-ken: als een beperking van vrijemeningsuiting en een indicatorvansocialeschade.

Reacties hierop graag vóór halfmeinaarderedactievanditbladvoor plaatsing in de volgendeuitgave.

Ziedecampagnewebsite:

www.end-blasphemy-laws.org enwww.humanisme.nu

Agenda

10

April

Maandag 13RoravolereKleurrijkGesprekZiepagina18

Woensdag 15Algemene Ledenvergadering

Zondag 19 De kunst van het gesprekDoorMartinGerrebrandsZiepagina16

Zondag 26Sunday AssemblyBanierstraat1

Donderdag 30Humanistisch CaféDegeneugtenvanhetveganis-meDoorSilviaBenschopZiepagina14

Mei

Maandag 11RoravolereKleurrijkGesprekZiepagina18

Zondag 17Russische Literatuur: Biografie van de Ziel, over PaustovskijDoorNettyvanRotterdamZiepagina17

Vrijdag 22bezoek Ridderzaal en bezoek Tweede Kamerletopuwe-mail

Donderdag 28 Humanistisch CaféDeparticipatiemaatschappijDoorErikSterkZiepagina15

Zondag 31 Sunday AssemblyBanierstraat1

Wiltueenbijdrageleverenaandekomendenieuwsbriefofrea-gerenopeenvandeartikelenindezenieuwsbrief,mailofschrijfdan(ruim)vóór1juni2015aanhetHVRotterdam-Rijnmond.

Agenda

11

Juni

Maandag 8RoravolereWandelingdoorDelfshavenZiepagina18

Zondag 21 Rondleiding door de wijk Bospolder/SpangenStart:MarconipleinZiepagina17

Donderdag 25Humanistisch CaféPestendeouderenZiepagina15

Zondag 28Sunday AssemblyBanierstraat1

Kijk ook eens op: www.humanistischcafe.nl www.arminius.nuwww.humanistischverbond.nl www.eur.nl/studium

Defilmclubgaatinwisselendesa-menstelling1keerpermaandnaardebioscoop.Alle leden krijgen per e-mail eenuitnodiging met alle informa-tieoverdefilmwaarwediekeernaar toegaan.Naafloopdrinkenwenogietsenpratenwenogeenpoosjenaoverdefilm.Krijgt u geen uitnodiging, maarwiltuookeensmee?Meldudanaanviaonse-mailadreshvrdam@tiscali.nl.

12

RotterdamisniettefilmenDebeeldenwisselentesnelRotterdamheeftgeenverledenengeenenkeletrapgevelRotterdamisnietromantischheeftgeentijdvoorflauwekulisnietvatbaarvoorsuggestieluistertnietnaarslapgelulIsnietcamera-gevoeliglijktnietmooierdanhetis‘tligtvierkanthoogenhoekiggekanteldinhettegenlichtRotterdamisgeenillusiedoordecameragewektRotterdamisniettefilmenRotterdamisveelsteech J.A.Deelder

ROTOWNMAGIC

13

Opeenvandebekendste fo-to’s vanhet bombardement vanRot-terdamstijgenderookwolkenopach-terhetsilhouetvaneenkerkgebouw.DekarakteristieketorenisdievandeRemonstrantsekerkaandeWestersin-gel.Diegodzijdankisgespaardgeble-ven inmei 1940.Het is namelijk eenvan de mooiste gebouwen van Rot-terdam,vandezelfdearchitectalshetStadhuisdatdezerdagenprecieseeneeuwbestaat.DeArminiuskerkiswatouder, zuiverder Jugendstil dan hetstadhuis.Beideiconenzijnlanguitdemode geweest, maar onmiskenbaarbezigaaneencome-back. Zo’n gebouw overeind hou-den is een kostbare zaak.Weliswaarbehoren de remonstranten vanoudstot de upper-ten en de well-to-do,maar ookdaar krimpt het draagvlakzienderogen.Sindseenpaarjaarbeij-vertdeStichtingArminiuszichomdekerkingebruikeninstandtehouden.DatheeftRotterdamverrijktmeteenuitgebreid aanbodaan lezingen,pre-sentatiesenvooraldebatten. Eenspermaandisereenzo-geheten Denkcafé. De presentatiesoverDronesendeoorlogvoeringvande toekomst, en over Robots niet al-leenindeindustriemaarookindeou-derenzorg,staanmenogheldervoordegeest.Zoookde lezingvanFransdeWaaloverBonobo’senmoraal–zie

eldersinditnummer.Eenspermaandis er Checkpoint Geschiedenis, metbijvoorbeeld in februari DeGeschie-denis van de Spotprent, en inmaartdeExplosievandeWelvaart–overdebestseller ‘Gouden Jaren’van Anne-greetvanBergen.Eneenspermaandis er DRAAD, een talkshow over deRotterdamsepolitiek–injanuari‘Rot-terdamenCharlieHebdo’metburge-meesterAboutaleb. Arminius werkt samen methetHetNieuweInstituut, (voorheenNederlands Architectuur Instituut,NAi)HetdebatoverDeKuipgafdebesluitvormingvandeGemeenteraadeen heel nieuwe wending. StudiumGeneralevandeErasmusUniversiteitis een belangrijke partner. Ook methetGoetheInstituutwerktmensamen–deVerkiezingeninDuitsland-,methet Albedacollege – over kindermis-handeling – en met…het Humanis-tischVerbondinRotterdam–overdeSituatievanIllegaleninNederland,in2013. Arminius participeert in allerelevante festivals enzovoorts, enzo-voorts.Enheeftzelfdenkendehuma-nisten(watandersdanzelfstrijkendeoverhemden)heelwattebieden.Via http://arminius.nu/contact/ kunt u zich kosteloos abonneren op de agen-da.

DebatcentrumArminius

14

30 april De geneugten van het veganismeSilviaBenschop

Veganisme is geen dieet maareen levensstijl, die er op gerichtis omdierenleed enmensenleedte voorkomen.Net als het vega-nismeisHumanismeeenlevens-beschouwing die waarden alscompassie, mededogen, verant-woordelijkheid en verbonden-heidhooginhetvaandeldraagt.Moet je daarom als humanistzijndeookveganistworden?Watzou je daarvoor moeten doen?Is veganisme moeilijk? Vraagthet opofferingen?Volgens SilviaBenschopisheteenkleinestap

metgrotepositievegevolgen,nietalleenvoordier,mensenmilieu,maar deze duurzame levensstijlbrengt vooral meer voldoening,vrijheidenzingeving inhetper-soonlijkeleven.Silvia Benschop zal deze avondeen korte presentatie houdenover(hetpleziervan)veganismemetalsdoelhetverschaffenvaninformatie en het beantwoordenvanvragen.Ookzultudealler-nieuwsteveganistischekookboe-kenkunneninzien.

HetHumanistischcaféwordtelkelaatstedonderdagvandemaandgehoudeninHumanitasBergweg,eengezelligeruimtemeteenei-genbar.HetHumanistischcaféisbedoeldvoormensendiehetleuken belangrijk vinden anderen, vooral ook buiten de eigen directeleefomgeving, te ontmoeten en teproberenoverde eigengrenzenheentekijken.Ditgebeurtaandehandvaneenthema.Daarvoorwordteensprekerofspreeksteruitgenodigddieeen inleidinghoudtmetaansluitendeendiscussie,c.q.gesprek.Voorafgenietenwevaneenmaaltijdennadesprekergaatdebarweeropenenpraatmeninformeelverder.

Humanistischcafé

15

Humanitas Bergweg, Bergwegplantsoen 10, 3037 SK Rotterdam. Tramlijn 4 en 8 stoppen voor de deur. Vrij entree. Eerste drankje, maaltijd en koffie voor € 8,50 per persoon.

28 meiDe Participatiemaatschappij

Hetkabinetwildatwedezorgdiewenodighebbenuitonsei-gennetwerkhalen.Onzefamilieenvriendenmoetenonshelpenalsdatnodigis,enalsdatkan.Aandespreekwoordelijkekeu-kentafelgaatdeambtenaarvande gemeente een inschattingmaken van ons netwerk, onzemiddelenenonzezorgbehoefte.Maar werkt dat wel zo? In demedia verschijnen artikelenover het beëindigen van zorgdoormiddelvaneenbriefofte-lefoontje.Watzijndeeerste er-varingennaeenmaandnieuweWMO?ErikSterk,onzesprekeren deskundige, informeert onsoverwatwemogenverwachtenvan de participatiemaatschap-pij, en geeft tips hoe we onsdaarinkunnenstaandehouden.

25 juniPestende ouderen

Pesten is niet iets dat aan kin-deren is voorbehouden. Pestendoet zich onder alle leeftijdenvoor en naar mate de pesterouder is, ook steeds subtieleren geoefender. Uit onderzoekblijkt dat in zorgcentra éénop de vijf ouderen regelmatigwordtgepest.Pestenkanleidentot uitsluiting en daarmee totvereenzaming. Ook kunnen debloeddruk en het stressniveaustijgen, en neemt het risico opeen depressie toe. Reden voorhet Rotterdams Centrum voorTheater (RCTH) om een voor-stellingtemakenoverpestenbijouderen. Met de voorstellingwillen de initiatiefnemers enacteurs bewerkstelligen dat ernagedachtwordtoverpestenenookoverheteigengedrag.TijdensditlaatsteHumanistischcafé van het seizoen 2014/2015speleneenaantalacteursscenesuit de voorstelling en gaan zemetonsingesprekoverhetfe-nomeenenwatisbereikt.

16

Zondagochtend­bijeenkomsten

Zondag 19 april: De kunst van het gesprekVolgensMicheldeMontaigne,1533–1592,kandemensviahetgesprekboven zichzelf uitstijgen. Als wijmoedigzeggenwatwedenken, ennietbangzijnomkritiektegevenoftekrijgen,isdateenuitgelezenkansomonsdenkenteoefenen.Montaig-ne zou liever zijn gezichtsvermo-genkwijt rakendanzijngehoorofspraak.Kritiek,positiefofnegatief,ishethartvanhetgesprek,enalleendatbrengtdemensverder. Montaigne liep ver vooruit opde linguistische wending in de fi-losofie,vande tweedehelftvande20eeeuw.DoorMartinHeidegger,Hans-Georg Gadamer en JürgenHabermas verschoof de aandachtvoorhetbewustzijnnaardievoordetaal.Hetgesprekalszodanigkwamdaarbij op de voorgrond. Kunnenwijelkaarwerkelijkbegrijpen?Wan-neeriseengesprekechtgelijkwaar-dig?Watishetperspectiefvanwareovereenstemming?

Opdezondagmorgenbijeenkomstvan april zal Martin Gerrebrandsingaan op deze en dergelijke voorhumanistenrelevantevragen.Enui-teraardkunnenwijdaarnadaarovermetelkaar...ingesprek.MartinGerrebrandsisalsfilosoofensocioloogverbondenaandeUni-versiteitvanHumanistiekendeHo-geschoolvanAmsterdam.

Demaandelijkse zondagochtendbijeenkomsten zijnbedoeldvoor le-denenkrijgeninhouddoordeleden,diezelfeenonderwerpkunneninbrengenenvoordeaanwezigenuitwerken.Watvolgtiseendiscus-sieen,naarwehopen,inzicht.Ubentvanhartewelkom.

De zondagochtendbijeenkomstenhoudenweaandePieterdeHooch-weg 110, Rotterdam, inloop vanaf10.00uur,aanvang10.30.Doorgaanszijnwerond12.30uurklaarengaanweiederonzeeigenweg.

17

Zondag 17 mei: Een Biografie van de Ziel

De Rus Konstantin Paustovskij leefdevan1892– 1968, in een roerigeperiode.HijmaaktedeRevolutiemeevan1917enWOIenWOII.GeboreninMoskoumaaropgegroeidinKiev,werdhijschrijverenjournalist.Diezijnhelelevenveelgereisdheeft,zowelinRuslandalsdaarbuiten.Paustovskij is beroemd geworden doorzijn biografie, die ook in Nederland isuitgegeven onder de titel ‘’Een verhaalvanmijnleven’’.Zesdelen,1967–1984,indereeksPrivédomein,Arbeiderspers.In hetwerk trekt de hele Russische ge-schiedenisvandietijdvoorbij,enverteltPaustovskijhoehijde terreurvanStalinoverleefde en ondanks de censuur tochkonblijvenschrijven.Maar het verhaal staat ook bekend als‘eenbiografievandeziel’,waaromheeneen kring van ware liefhebbers is ont-staan. Die hebben in 1997, tijdens eenreisnaardeKrim‘’IndevoetsporenvanPaustovskij’’,een‘VerenigingKonstantinPaustovskij’ opgericht om zijn werk le-vendtehouden.OndermeerdoorreizentemakennaardoorPaustovskijbezoch-te streken en landen.De vereniging telthonderd leden en houdt tweemaal perjaareenbijeenkomst. (www.paustovskij.org)Op de zondagmorgenbijeenkomst vanmei houdtNetty vanRotterdam een le-zingoverPaustovskijendenogaltijdle-vendebelangstellingvoorhem.

Zondag 21 juni: Rondleiding door Bospolder/Span-gen

DitdeelvanRotterdamheeftnietiedereenophetnetvliesstaan.Tochzijndaardeaf-gelopen tijdenkeleprojectengerealiseerddie de moeite van een wandeling waardzijn:AllereerstbezoekenweLeMedi:eenwooncomplex ontworpen door Geurst& Schulze architecten in samenwerkingmet Korteknie-Stuhlmacher. Het is eenommuurdcomplexmetkorte straatjesenkleurrijkegevelsdiedoendenkenaaneenmediterranearchitectuur.AansluitendisrecentelijkhetDakparkge-realiseerd.Op9meterhoogteiseenparkvan1200meterlangen85meterbreedge-realiseerd boven op het dak vanwinkelsaandeVierhavensstraat.Meto.a.eenme-diterranetuin,eenspeeltuineneenbuurt-tuin vormt dit park een verrijking voorBospolder.TotslotbezoekenweinSpangenhetJustusvan Effenblok. Ditwoonblok, ontworpenin1919doordeberoemdeRotterdamsear-chitectVanderBrink,waseenvandeeer-stevoorbeeldenwaarindegalerijwerdtoe-gepast.Ditgrotecomplexrondeendubbelbinnenpleinisindeloopderjarenbehoor-lijkvervallen,maarrecentelijkvolledigge-restaureerd door Molenaar&VanWindenenweerinvolleglorietebewonderen.De (flinke)wandelingduurtongeveer1,5uur en wordt deskundig begeleid doorRenéOnsiadieonseerderdoordeMarkt-halgidste.

aanvang10.30uurStart:Marconiplein,uitgangmetroophetplein

18

RoravolereDeRotterdamseRaadvoorLevensbeschouwingenReligieorgani-seertmaandelijkseenkleurrijkgesprek .Tijdensditkleurrijkge-sprekkomenaspectenvaneenbepaalde levensbeschouwingaandeorde.Dekleurrijkegesprekkenbiedeneenverdiepingenken-nismakingineenopensfeer.

www.roravolere.nl

zieverderwww.roravolerevooractueletijdenenadressen

Voor de informatie over hetprogramma van april enmeikunt u het beste de site vanRoravolere in de gaten hou-den,ofbeternog,uaanmeldenvoordenieuwsbriefzodatwijutijdigopdehoogtekunnenstellenvanhetprogramma.

Voorhetnajaarzijnwebezigmet drie kleurrijke gesprek-kenmet als thema Pelgrima-ge. Denk aan Lourdes, aanMekka,ofaandeCaminodeSantiago die velen lopend offietsend afleggen. Denk ook

aan de zoektocht die velenondernemen om meer overzichzelf te weten te komen,om gelouterd huiswaarts tekeren, verrijkt met inzichtof…?

Aanmeldenvoordenieuws-brief: info@proudtobesenior.nl(tijdelijkadres)

NicovanScheijndel

Adressen

19

Humanistisch Verbond Rotterdam-Rijnmondbestuur:CathrienBoswijk 0104610516JohnGeurts 0102499091ElgerPostma 0107851004EdvanBork 0181482637PieterdeHoochweg1103024BHRotterdam

hvrdam@tiscali.nl

Humanistische Uitvaartbegeleiding010-4824881

Jong HV020-5219045

Humanistisch Vormings Onderwijs (HVO)Postbus854753508ALUtrecht030-2856856

Vrij gevestigd humanistisch Raadsvrouw:Alsmensenbehoeftehebbenaaneenpersoonlijkgesprekovergeestelijkevragenkunnenzijcontactopnemenmet

CorrieKreuk0104654568www.corriekreuk.nl

Pieter de Hoochweg 1103024 BH Rotterdam

hvrdam@tiscali.nl www.humanistischverbond.nl