Türkiye ve Diğer Akdeniz Ülkelerinde Coğrafi İşaretler, Sosyo-Türkiye ve Diğer Akdeniz Ülkelerinde Coğrafi İşaretler, Sosyo-Ekonomik Hareketlilik ve Biyo-Kültürel Özvarlık SemineriEkonomik Hareketlilik ve Biyo-Kültürel Özvarlık Semineri

ANTALYA, 2010ANTALYA, 2010

Demir ÖZDEMİRDemir ÖZDEMİR Eren DURMUŞEren DURMUŞ

ARAŞTIRMAMIZIN AMACIARAŞTIRMAMIZIN AMACITürkiye’de nesli tükenen Denizli Türkiye’de nesli tükenen Denizli ve Gerze tavuk ırklarına özgü bir ve Gerze tavuk ırklarına özgü bir canlı koruma (in-situ) canlı koruma (in-situ) programının planlanması programının planlanması

Gen kaynaklarının korunmasına Gen kaynaklarının korunmasına yönelik yerel ve bölgesel yönelik yerel ve bölgesel aktörlerin ve stratejilerinin tespit aktörlerin ve stratejilerinin tespit edilmesiedilmesi

2

Hayvan genetik kaynakları, hayvansal üretimin

sürdürülebilmesinde çok önemli bir paya sahiptir.

Son yıllarda özellikle gelişmekte olan ülkelerde hayvan genetik

kaynaklarındaki kayıplar birtakım sebeplerden dolayı artmıştır

3

Genetik Kayıpların Nedenleri?Genetik Kayıpların Nedenleri?Yoğun yetiştirme sistemlerinde yüksek Yoğun yetiştirme sistemlerinde yüksek verimli hibritlerin kullanımıverimli hibritlerin kullanımı

EndüstrileşmeEndüstrileşme

Hızlı Nüfus ArtışıHızlı Nüfus Artışı

Yerli Irklardan Ekonomik Beklentilerin Yerli Irklardan Ekonomik Beklentilerin Karşılanamaması Sonucu Yerel Irkların Karşılanamaması Sonucu Yerel Irkların Kültür Irklarıyla MelezlenmesiKültür Irklarıyla Melezlenmesi

Hayvan İthallerinde Uygulanan PolitikalarHayvan İthallerinde Uygulanan Politikalar

Hayvan İtlaflarıHayvan İtlafları

4

Mammalian

5% 1%

8%

2%

11%

38%

35%

All species

7%1%

10%

3%

9%

34%

36%

Avian

12%

1%

16%

4%

2%

25%

40%

critical

critical-maintained

endangeredendangered-maintained

extinctnot at riskunknown

9 % nesli tükenmiş20 % risk altında36 % bilinmiyor

2% nesli tükenmiş31% risk altında40% bilinmiyor

FAO, 2009 5

Yayılma Alanı: Ege Bölgesi

Ergin Canlı Ağırlık (♂): 3,5 – 4 kg

Ergin Canlı Ağırlık(♀) : 2,7 – 3,2 kg

Yumurta Verimi: 110-120 adet/yıl

Ötüş Süresi: 23-27 saniye

DENİZLİ IRKIDENİZLİ IRKI

6

Yayılma Alanı: Karadeniz Bölgesi (Sinop)

Ergin Canlı Ağırlık (♂): 3 – 4 kg

Ergin Canlı Ağırlık(♀) : 2,5 – 3 kg

Yumurta Verimi: 110 adet/yıl

Risk Altında: 500 adetten azRisk Altında: 500 adetten az

GERZE IRKIGERZE IRKI

7

Denizli ve Gerze Irklarının Koruma Denizli ve Gerze Irklarının Koruma Programındaki EksikliklerProgramındaki Eksiklikler

Kapalı sürüler halinde korunma Irk içi yakın akrabalı yetiştirmeye bağlı genetik varyasyondaki

azalma

Salgın Hastalık RiskiGenetik Kaynakların Korunmasında Moleküler Genetik

Tekniklerden Yeteri Kadar YararlanılmamasıHayvan Kayıt Sistemindeki Yetersizlikler

8

HomozigotHomozigotii

HeterozigoHeterozigotiti

Genetik Varyasyonda AzalmaGenetik Varyasyonda Azalma

Çekirdek SürüÇekirdek Sürü(Yerinde Koruma)(Yerinde Koruma)

Üniversiteler, Araştırma Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri Enstitüleri

YERİNDE YERİNDE KORUMAKORUMA

Gen

Akta

rım

ıG

en

Akta

rım

ı

Gen

Akta

rımı

Gen

Akta

rımı

Tedarikçiler, Kooperatifler, Yetiştirici Birlikleri, Yerel Organik Ürünlerin Satışını Teşvik Eden Birimler, Gıda Perakende Sektörü,Ticaret Odaları vb.

Yere

l Org

an

ik Ü

rün

ler

Yere

l Org

an

ik Ü

rün

ler

Tü

keti

Tü

keti

cici

dozdemir@adu.edu.tredurmus@akdeniz.edu.tr

10