ARAZĠ DÜZENLEME ÇALIġMALARINDA

JEODEZĠ VE FOTOGRAMETRĠ MESLEĞĠ

KAMU ÖLÇMELERİ DERSİ ÖDEVİ

DERS SORUMLULARI:YRD. DOÇ. DR. TAYFUN ÇAY , YRD DOÇ. DR. ALİ ERDİ

HAZIRLAYAN: İSKENDER GÜZEL 051205056

- KONU ANLATIM SIRASI -A-ARAZĠ DÜZENLEME ÇALIġMALARINDA JEODEZĠ VE

FOTOGRAMETRĠ MESLEĞĠ

B-ARAZĠ DÜZENLEMESĠ NEDĠR?

C-ARAZĠ DÜZENLEME PROJELERĠNDEKĠ FAALĠYETLER NELERDĠR?

D-ARAZĠ DÜZENLEME ÇALIġMALARINDA ĠHALE SONRASI YAPILANFAALĠYETLER NELERDĠR?

E-ARAZĠ DÜZENLEME ÇALIġMALARINDA JEODEZĠ VEFOTOGRAMETRĠ MÜHENDĠSLERĠ NE Ġġ YAPAR?

F-ARAZĠ TOPLULAġTIRMALARINDA FOTOGRAMETRĠDENYARARLANMA

G-SONUÇ

A-ARAZİ DÜZENLEME ÇALIŞMALARINDA JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ MESLEĞİ

* Ülkemizde giderek önem kazanan ve ağırlıklı olarakJeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği, ZiraatMühendisliği ve hukuk dallarını doğrudan ilgilendirenarazi düzenlemesinin, hukuki ve kurumsal boyutlarıyeniden tanımlanarak uygulama sürecineaktarılmaktadır. Arazi düzenlemesinin temelinioluĢturan konumsal verilerin toplanması,iĢlenmesi,depolanması ve sunumu ile bu verilerin diğer verilerleanalizini gerçekleĢtiren Jeodezi ve FotogrametriMühendisliği arazi düzenleme projelerinin asli meslekgrubudur.

* Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği, arazidüzenleme çalıĢmalarının % 80 kadarını yürütmektedir.

* Arazi düzenleme çalıĢmaları, tarımdaki verimliliğiartırmak amacıyla tarımsal mekanı çeĢitli alt yapıhizmetleri ile birlikte düzenleyen daha çok teknikhizmetler bütünüdür.

* Arazi düzenleme çalıĢmalarında, verimin artırılması,temiz enerji üretimi, ulaĢım, beslenme, giyim, eğitimve benzerlerinin hizmete sunulması, Jeodezi veFotogrametri Mühendisliği‟nin katkılarını zorunlukılmaktadır.

* Kırsal toprakların düzenlenmesi ilk olarak topoğrafyave kadastro yani haritacılık sorunudur.

* Arazi toplulaĢtırma çalıĢmalarında harita mühendisleriüst düzeyde görev almakta ve proje yöneticiliğiniüstlenmektedirler.

* Arazi toplulaĢtırma projelerinin hazırlanmasında,uygulanmasında, tapu kütüklerinin incelenmesi ve yeniparselasyon planlarının tescil edilmesi ile ilgili en önemliiĢlerin ölçme ve haritalama iĢleri olduğu bilinmektedir.Ölçme ve haritalama iĢlerinin fotogrametri ile yapılmasıiçin önemli çalıĢmalar yapılmıĢtır.

* Arazi toplulaĢtırma çalıĢmalarında ve haritalamaiĢlerinin süratle bitirilmesi, tarım yapılan alanlarda arazikullanım planlaması ve haritaların üretilebilmesi için dehava fotogrametrisinden yararlanmak gereklidir.

* Türkiye‟de arazi toplulaĢtırma iĢlerinde haritamühendislerinin devreye girmesi oldukça uzun zamanalmıĢtır.BaĢlangıçta sadece ölçme ve aplikasyon iĢleriniyapmıĢlar daha sonra proje müdürlüğü ve yöneticiliğigörevlerini üstlenmiĢlerdir.

* Harita Mühendisleri arazi toplulaĢtırma projelerindegörev almadıkları süre içinde toplulaĢtırma projelerindebir çok hata çıkmıĢ ve tapuların verilmesi ciddi anlamdagecikmiĢtir.

* Arazi toplulaĢtırma çalıĢmalarında haritamühendisliğinin katkısı sadece sayısal ve çizgiselharitaların hazırlanması ve bunların araziye aplikeedilmesi ile sınırlı tutmamak gerekir.

* Kırsal ve kentsel alanlardaki toprak düzenlemekonuları mesleğimizin uzmanlık alanıdır.Biçimsel olaraknasıl bir değiĢiklik yapılırsa yapılsın, ne tür bir projeuygulanırsa uygulansın özünde mülkiyet ve haklarplanlanmaktadır.

B- ARAZİ DÜZENLEMESİ NEDİR?

Tarımsal üretimin artırılması amacıyla, kiĢi veiĢletmelere ait olan, küçük parseller halinde birden fazlaparçaya bölünmüĢ, değiĢik yerlere dağılmıĢ veyaelveriĢsiz biçimde ĢekillenmiĢ arazilerin; modern tarımiĢletmeciliği esaslarına göre ve ayrıca tarla içi yolağının, sulama hizmetlerinin getirilmesine en uygun birĢekilde birleĢtirilmesi, Ģekillendirilmesi ve düzenlenmesiiĢlemine “Arazi ToplulaĢtırması “ veya “AraziDüzenlemesi” adı verilmektedir.

GeniĢ anlamda arazi düzenlemesi ise hem tarımsal altyapı, hem de kırsal alt yapı hizmetleriningerçekleĢtirilmesi ile mümkündür. GeniĢ anlamda arazidüzenlemesi kısaca “Kırsal Alan Düzenlemesi”dir. Budüzenleme içerisinde; tarımsal alt yapı hizmetlerinden(sulama, drenaj, yol) köy imar planlarına, sosyal vekültürel tesislerden sağlık tesislerine kadar bir planlamave uygulama söz konusudur.

* Kırsal mekanın,günün geliĢen tarım teknolojisinin gereklerineuygun olarak toplumun ve bireylerin ihtiyaçları doğrultusundayeniden düzenlenmesi ve tarım iĢletmelerinin daha verimli ĢekildeçalıĢması,

* Ekonomik üretime imkan verecek Ģekilde hisseli ve parçalıarazilerin birleĢtirilmesi,

* Az toprağa sahip ya da toprağa sahip olmayan çiftçilerintopraklandırılması,

* Köy ve tarla içi yol Ģebekesinin oluĢturulması,

* Sulama ve kurutma kanallarının açılması,

Arazi düzenlemesi;

* Büyük toprak maliklerine bırakılacak toprakların belirlenmesi vefazlasının kamulaĢtırılması,

* Gerekli olan yerlerde arazi ve toprak ıslahının yapılması,

* Arazinin yeniden tanzim ve dağıtımı,mümkün olan hallerdeiĢletmelerin geniĢletilmesi,

* Tarımsal iĢletmelerin ıslahı ve yeniden düzenlenmesi,

* Çiftçinin hayat standardını yükseltecek bütün teknik,sosyal,kültürel veekonomik tedbirlerin alınması,

* Kırsal alanda yerleĢimin planlanması ve yeniden düzenlenmesi,

amacıyla yapılan düzenlemelerin tamamıdır.

C- ARAZİ DÜZENLEME PROJELERİNDEKİ

FAALİYETLER NELERDİR?

Arazi düzenleme projelerindeki faaliyetler dörtadımda gerçekleĢtirilir:

1-Ön Etütlerin Yapılması

2-Planlama

3-Projeleme

4-Uygulama

1-Ön Etütlerin Yapılması

Arazi malikleri ile ön görüĢme (isteğe bağlı toplulaĢtırmalarda)

Kadastro iĢlemleri

Proje alanı sınırlarının tespiti

Eski mülkiyet listesi (AT-1) ve eski maliklerin alfabetik listesi(AT-2) tanzimi

Arazi maliklerinden muvafakat alınması (isteğe bağlıtoplulaĢtırmalarda)

Ön etüt raporunun hazırlanması

Bakanlar kurulu kararı alınması

2-Planlama

Arazi toplulaĢtırma alanının ilanı ve tapuya Ģerh edilmesi

Proje sahasının halihazır durumunun tespiti

Mülkiyet etütlerinin yapılması

Toprak etütlerinin yapılması ve arazinin derecelendirilmesi

Blokların teĢkil edilmesi (yol ve su Ģebekesi planlaması)

Sabit tesislerin tespit edilmesi

Ortak tesislere katılım payı bulunması

Planlama raporunun tanzimi

3-Projeleme

Mülakat formlarının doldurulması(AT-4)

Yeni parselasyon planlamasının yapılması

Yeni mülkiyet haritasının askıya çıkarılması

Proje dosyasının tanzimi

4-Uygulama

Blokların aplikasyonu

Blokların arazi tesviyesi ve yol,kanal dolgularının yapılması

Yeni parsellerin aplikasyonu ve geçici teslimlerinin yapılması

Arazi ıslahı,yolların stabilizesinin yapılması,sulama,tahliyeve drenaj Ģebekesi ile sanat yapılarının inĢası

Röleve,tersim,yeni tapuların hazırlanması ve tescil iĢlemleri

D- ARAZİ DÜZENLEME ÇALIŞMALARINDA İHALE

SONRASI YAPILAN FAALİYETLER NELERDİR?

ĠĢyeri teslimi

ĠĢ programlarının hazırlanması

Ġl Özel Ġdaresinden tahdit haritası, derecelendirme haritası ve projetaslağının alınması

DSĠ‟den 1/25000‟lik harita, kanal geniĢlikleri ve proje aslınınalınması

Kadastro Müdürlüğü‟nden kadastro paftaları, klasör yaprakları,yeni ada ve nirengi numaraları alınması

Nirengi istikĢafı

Nirengi tesisi ve röper (pilye)

Nirengi rasatı

Baz ölçümü

Dengeleme hesabı

Nirengi kanavası

1/5000 ölçekli gayri meskun halihazır harita alımı

1/5000 ölçekli gayri meskun halihazır harita alımının hesabı

1/5000 ölçekli gayri meskun halihazır harita alımının çizimi

Proje sahasına giren kadastro parsellerinin tespiti

Tapu sicil müdürlüğünden kütük sayfalarının fotokopilerininçıkartılması

Tapudaki yüzölçümlerinin pafta ile karĢılaĢtırılması

Tapulardaki yüzölçümlerin hisse kontrolü

Kütük listelerinin bilgisayara girilmesi

Ayırma çapları ve beyannamelerin düzenlenmesi

Kadastro paftalarının sayısallaĢtırılması ve çizimi

Blok planlarının oluĢturulması ve çizimi

Yol, kanal, blok kırık ve köĢelerinin aplikasyonu ve röleve alımı

Blok alanlarının hesabı

Tapuya Ģerh verilmesi

Ortak kullanım alanları için kesintinin hesaplanması

Çiftçi isteklerinin belirlenmesi (mülakat)

ĠĢletmelere ait parsellerin „parsel değer sayısı‟nın hesabı

Mülakatların değerlendirilmesi, parselasyon planlarının yapılması

Parselasyon planlarının hesapları (alanlara göre parsel köĢelerininkoordinatlandırılması)

Parselasyon planlarının çizimi

Eski ve yeni durumları gösteren liste (AT-8) yazılması

Parselasyon planlarının Ġl Özel Ġdaresi‟nde kontrolü

Ġl Özel Ġdaresi‟nin istediği düzeltmelerin yapılması

Projenin geçici tasdiki için Ġl Özel Ġdaresi‟ne gönderilmesi vekontrolü

Geçici tasdikte istenen kritiklerin büroda değerlendirilmesi

Parselasyon projesinin köyde askıya çıkartılması

Projeye yapılan itirazların incelenmesi

Makul sebebe dayanan itirazların düzeltilmesi, kanal ve sınırdüzeltmeleri

Parselasyon projesinin Ġl Özel Ġdaresi‟nde kesin tasdiki

Dizi nirengi istikĢafı ve kanavası

Dizi nirengi tesis ve röper

Dizi nirengi rasatları ve baz ölçümü

Dizi nirengi hesapları

Poligon istikĢafı

Poligon tesisi ve röper

Poligon ölçüsü (açı ve kenar)

Poligon hesapları

Poligon kanavası (dizi ve poligon)

Parsel köĢelerinin aplikasyonu

Parsel taĢlarının gömülmesi

Parsel köĢelerinin röleve alımı (kontrol için)

Parselasyon planlarının çizimi (son duruma göre)

Çoğaltma iĢleri (polyester bazlı Ģeffaf ozalit,astrolon, ozalit kopya)

Detay ve takeometre krokisi, röper kliĢesi, hesap cildi fotokopileri

Kadastro kontrolleri

Kadastro kontrollerinde çıkan eksikliklerin giderilmesi

Yeni parsellerin hak sahiplerine gösterilmesi

Tapu senetlerinin yazılması

Tapuya tescil çalıĢmaları

E- ARAZİ DÜZENLEME ÇALIŞMALARINDA JEODEZİ VE

FOTORAMETRİ MÜHENDİSİ NE İŞ YAPAR?

Arazi düzenleme çalıĢmalarında Jeodezi ve FotogrametriMühendisinin yaptığı iĢleri yine dört aĢamada sıralandırabiliriz

1- Ġdareden alınacak bilgi ve belgelerin temini

2- Büro hazırlık çalıĢmaları

3-Arazi iĢleri

4-Arazi ölçülerinin değerlendirilmesi,planlama ve uygulama iĢleri

1-Ġdareden Alınacak Bilgi ve Belgelerin Temini

Tahdit haritası (Ġl Özel Ġdaresi)

Derecelendirme haritası (Ġl Özel Ġdaresi)

DönüĢüm katsayıları (Ġl Özel Ġdaresi)

Yol,kanal,kanalet projeleri Ġl Özel Ġdaresi veya DSĠ)

Standart topoğrafik kadastral pafta temini (STK) (Kad. Müd. Veya TKGM)

Eski mülkiyet listesi (AT-1) ve eski maliklerin alfabetik listesi (AT-2)alınması (Ġl Özel Ġdaresi)

Bölgenin 1/25000 „lik haritasının temini (Ġl Özel Ġdaresi,DSĠ,Ġller Bankası)

Ġlgili idare ile görüĢülüp eski çalıĢmaların nirengi röper ve koordinatlarınınalınması

Fenni klasör yaprakları (Kadastro Müdürlüğü)

Türkiye Elektrik Kurumunun (TEK) istimlak ettiği yerlerin yüzölçümleri(TEK „ten alınır)

Yeni ada ve nirengi numaraları (Kadastro Müdürlüğü)

Tahdidin 1/25000 „lik kanava için haritaya iĢlenmesi

Projenin STK paftalarına iĢlenmesi,koordinatlarının okunması projeverilerine göre ve araziden gelen alımlara göre (yol,kanal,kanaletgeniĢlikleri) koordinatların kesinleĢtirilmesi

Eski mülkiyetin sayısallaĢtırılması

Arazide eski nirengilerin aranması

Nirengi istikĢafının yapılıp idareye onaylattırılması

Proje sahasına giren parsellerin tespit edilmesi

Ġlgili tapu sicil müdürlüklerinden kütük sayfalarının fotokopisinin alınması

Alanların pafta ile karĢılaĢtırılması

Parsel dönüĢüm katsayılarının kütük sayfalarına yazılması

AT-1 „in oluĢturulup hisse kontrollerinin yapılması

Tapu Sicil Müdürlüğü‟nden alınan tapu sicil kütükleri ile ;AT-1 listesininkarĢılaĢtırılması,değiĢikliklerin listede düzeltilmesi, parseller için tapuyaĢerh konulması

Bilgisayarda AT-1 listelerinin düzeltilmesi, AT-2 listelerinin oluĢturulması

2- Büro Hazırlık ÇalıĢmaları

3-Arazi ĠĢleri

Kullanılacak mevcut nirengilerin tespit edilmesi

Mevcut nirengilerin ve baz kontrolünün yapılması

ĠstikĢaf kanavasına uygun nirengilerin tesis edilmesi

Rasatların indirgenmesi,toplam kontrollerinin yapılması

Üçgenlerin kapatılması,hatalı rasatların yenilenmesi

Sabit tesislerin alımı (Projede korunan yollar,kanal,kanalet,bina, bağ vebahçeler,tahdit alımı,kuyular)

Bu çalıĢmalar esnasında yeni açılan yollar varsa alımının kontrollü olarakyapılması

4-Arazi Ölçülerinin Değerlendirilmesi,Planlama,Uygulama ĠĢleri

Dengeleme

Rasatların indirgeme ve kontrollerinin yapılması

Baz hesaplarının yapılması

Geçici koordinatların hesaplanması

Dengelemenin yapılması

Varsa gerekli rasat düzeltmelerinin yapılması

Dengelemede kullanılan rasatlarla arazi rasatlarının karĢılaĢtırılması

Nirengi silsile özetinin yazılması

Rasatların karesel ortalama hata hesaplarının yapılması

Sabit tesislerin koordinatlandırılması

SayısallaĢtırılan tahdit ile koordinatlardan bulunan tahdidin karĢılaĢtırılması

(KarĢılaĢtırma tutmazsa pafta esas alınır)

Ada numaralaması

Blok koordinatlarının kesinleĢtirilmesi,varsa blokların derece sınırlarına göre isimlendirilmesi

Blokların ilgili idareye onaylattırılması (koordinat,alan,değer sayıları)

Eski parsellerin,sabit tesislerin ve yeni blokları aynı paftada gösteren bir pafta çizdirilmesi

Mülakat yapılması

Dağıtımın yapılması

Parselasyonun yapılması

Ġdarenin onayının alınması (Ġl Özel Ġdaresi)

Askıdan önce veya sonra genel müdürlüğe inceletilmesi

Varsa genel müdürlüğün istekleri doğrultusunda düzeltmelerin yapılması

Genel müdürlük tasdiki

Parselasyonun aplikasyonu

Yer teslim tutanaklarının hazırlanması

Yerlerin maliklere teslimi,yer teslim tutanaklarının imzalatılması

Üst yazı,Bakanlar Kurulu kararı,onaylı haritalar ve diğer evraklarla birlikte projenin ilgili kadastro müdürlüğüne teslim edilmesi

Kadastro Müdürlüğü‟nün onayından sonra fotokopilerin çektirilmesi

Klasör yaprakları ve tapuların yazılması

Tescil iĢlemi

Arazi toplulaĢtırma projelerinde Jeodezi ve FotogrametriMühendisleri yersel ölçme teknikleri ile yukarıda belirtilen iĢleriyapmasına karĢın,bu iĢlerden bazılarında fotogrametrininkullanılabileceği yerler de vardır.

Düzenleme bölgesinde ölçümlerin rasyonelleĢtirilmesi içinyersel alım yöntemlerini bırakıp tamamen fotogrametridenyararlanmak, iĢin ekonomisi ve hızı bakımından kaçınılmaz birzorunluluktur. Ancak, tüm düzenleme iĢlemi boyuncafotogrametriyi hangi oranda kullanmak gerekir diye bir sorusorduğumuzda iki cevap verebiliriz:

1-ToplulaĢtırmada Fotogrametriden Maksimal Yararlanma

2-ToplulaĢtırma Fotogrametriden Minimal Yararlanma

F- ARAZİ TOPLULAŞTIRMALARINDA

FOTOGRAMETRİDEN YARARLANMA

1-TOPLULAŞTIRMADA FOTOGRAMETRİDEN MAKSİMAL

YARARLANMA

ToplulaĢtırma çalıĢmalarının hızlandırılması için havafotogrametrisinden geniĢ çapta yararlanmak gerekmektedir.Bununiçin de havza sistemine göre toprak düzenlemesi yapılmasındazorunluluk vardır.

Fotogrametriden maksimal yararlanma ancak çift uçuĢ ilesağlanır. Ġlk uçuĢta kadastro haritaları yapılmaktadır.Mevcutnirengi ağı km² baĢına 10-12 pas noktası ile sıklaĢtırılmalıdır.Bunoktalar ortalama 200-400 m aralıklarla poligon ağı yerine geçecekĢekilde saptanırsa proje çalıĢmalarına tamamen cevap vereceknitelikte haritalar yapılabilir.

Büyük ölçekli haritalar yapılırken taĢınmaz malların sınırlarınıniĢaretlenmesine ve fotoğraflarda görünmesine yarayacak Ģekildekireçle boyanmasına da ayrıca özen gösterilmesi gerekir.Mülkiyetsınırlarının daha emin olarak çizimini sağlayan bu iĢaretleme aynızamanda harita yapımı hızını artırıcı bir faktör olarak görülebilir.

ToplulaĢtırma projesinin tamamlanmasından sonra ikinci uçuĢhazırlıklarına baĢlanır.Önce yol-sulama planının araziye geçirilmesiele alınır.Bunun için de kavĢak ve yollara ait kırık noktalarzemindeki mahalli sabit tesislere dayanarak ve mümkün olduğukadar plandaki durumu karĢılayacak Ģekilde yereuygulanır,iĢaretlenir ve kireçlenir. ÇalıĢmaları kolaylaĢtırmakamacıyla önce tüm yol-sulama ağına ait kırık noktaları gösteren bir„iĢaretleme haritası‟ hazırlanır.ĠĢaretleme haritası zemineuygulandıktan ve noktalar kireçle boyandıktan sonra bazılarımahalli ölçüler yardımıyla nirengi-poligon ağına bağlanır veyüksekliği saptanır.Yol-sulama ağı zemine geçirilip kireçlendiktensonra ikinci kez uçulur ve fotoğraflar çekilir.ĠĢaretleme haritasındahangi noktaların tersim edildiği ve koordinatlarının hesaplandığı,hangilerinin ise yalnız çizilmesi gerektiği renkli sembollerlegösterilir.

Sonuç olarak poligon atma, ölçü, koordinat hesabı, çizim iĢleriönemli ölçüde azaltılmıĢ ve kadastro haritaları hızlıca üretilmiĢolur.

ToplulaĢtırmada fotogrametriden minimal yararlanma ancakkadastro haritalarının hava resimleri yardımıyla hazırlanması ya dagüncellenmesi sayesinde gerçekleĢir. Böylece bir defa uçulur vegerekli diğer ölçü iĢlerinin tamamı yersel yöntemlerle yapılır.

1-TOPLULAŞTIRMADA FOTOGRAMETRİDEN MİNİMAL

YARARLANMA

G- SONUÇ

Ülkemizde araziler çok parçalı, dağınık ve sulanabileceği haldesulanmayan çok fazla arazi olmasına karĢın, sağlayabileceğiyararlar göz önüne alınmadığı ve tüzel ve kurumsal yapılaĢmasağlanamadığı için yeterli ölçüde yaygılaĢamamıĢtır. ToplulaĢtırmakonusunda gereksinimlere uygun çağdaĢ uygulamalargerçekleĢtirilen ülkelerde arazi toplulaĢtırılmasına daima özelkanunlarla baĢlanılmıĢ ve uygulamalarda kazanılan tecrübelerle bukanunlar kısa aralıklarla geliĢtirilmiĢtir.

Her ülkenin kendi özelikleri ve imkanlarına göre benimsediğiözel kanun hükümleriyle yürüttüğü arazi toplulaĢtırma uygulamaprogramı ve usulleri mevcuttur. Kendi bünyemize en uygun esasve usullere ulaĢmak, baĢka bir deyiĢle diğer ülkelerdedenenmiĢ olan toplulaĢtırma kanunu ve usullerinden kazanılantecrübeleri bünyemize uydurmak gerekir.

Proje biriminde, baĢta Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisi olmak üzere, ziraat mühendisi, Ģehir plancısı, çevre mühendisi, orman mühendisi, peyzaj mimarı, biyolog ve sosyolog gibi farklı meslek gruplarının katkısı, projelerin baĢarı Ģansını artırabilecektir.

Yeryüzünün planlanması ve biçimlendirilmesi ile ilgili her projede olduğu gibi arazi toplulaĢtırma projelerinde de Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği‟nin katkısını sadece sayısal ve çizgisel haritalar üreterek, projenin araziye aplikasyonu ile sınırlandırmak, mesleğin geniĢ uygulama alanlarıyla çeliĢir. Bu katkının, projenin tasarlanması ve hazırlanmasından yaĢama geçirilmesine kadar olan bütün aĢamalarında yer alması gerekir.