arcelik elektronik staj

8/8/2019 Arcelik Elektronik Staj

1/32

1.GENEL BLGLER

1.1.Tarihe

Arelik, 1955'de kurulmu, 1956 ylnda Stlce Fabrikasnda madeni Bro eyas retimine

balamtr. Gelien Trkiye'nin artan ev aletleri ihtiyacna paralel olarak bu konuda

uzmanlama karar almtr. Trk Beyaz Eya sektrnde ilk admlar atan irket,1959 ylnda

ilk amar makinesini, 1960'da ilk buzdolabn retmi, artan yatrmlar dorultusunda, 1968

ylnda 630 bin metrekare ak alan zerine kurulan ayrova letmesi'ni faaliyete

geirmitir. Arelik 1970'li ve 80'li yllarda rn eitliliini sratle genileterek

stratejilerinde "Bir rn -Bir fabrika" ilkesini benimsemi, 1975'de Eskiehir Buzdolab,

1979'da zmir Elektrikli Sprge,1993 ylnda da Ankara Bulak Makinesi iletmelerini

kurarak faaliyetlerini srdrmtr. 1999 Arelik iin byme ve yeniden yaplanma yl

olmutur. Haziran aynda, piirici cihazlar retimi yapan Ardem'in ardndan, 30 Aralkta Trk

Elektrik Endstrisi A.., Atlm Dayankl Tketim Mallar Pazarlama A.. ve Geliim

Dayankl Tketim Mallar Pazarlama A.. de tek tzel kiilik olarak Arelik ats altnda

birletirilmitir. Yeni irket Beko Ticaret A..'nin faaliyetlerini devralarak, BEKO markasn

da bnyesine alm ve bylece dnya beyaz eya sektrndeki yerini glendirmitir. Yine

1999 ylnda, Gney Koreli LG-Electronics ile yaplan joint venture anlamas sonucunda,

Arelik-LG Klima Sanayi A.. kurulmutur.

2005 ylna kadar Avrupa Beyaz Eya sektrnde ilk 5, Dnya dayankl tketim sektrnde

ilk 20 irket arasnda yer almay vizyonu olarak belirleyen Arelik, bu vizyon dorultusunda 5

yl iinde 3 Milyar ABD Dolar konsolide ciroya ulamay,

Trkiye pazarndaki liderliini srdrmeyi, Avrupa'nn en dk maliyetli reticisi olmay ve

kaynak verimliliini sektr ortalamasnn zerine kartmay ana hedefleri olarakbelirlemitir.

Dnya rekabetindeki yerini almasyla kendi teknolojisini kullanarak gncel rn yaratmann

nemini kavrayan Arelik, 1975 ylndan bu yana srdrd rn gelitirme Mhendisliini

glendirme almalarn hzlandrmtr. Ar-Ge merkezinin yaratt, yeni bir motor tipi ile

tahrik edilen Orbital amar makinesi tm dnyada yank uyandrm, Arelik, bu rnle

1998 ylnda TBTAK, Trkiye Teknoloji Gelitirme Vakf ve TSAD tarafndan verilen

ilk Teknoloji Byk dlne layk grlmtr. 1999 ylnda da teknoloji alanndakibaarsn srdren Arelik, elektrik motorlar retimi srasnda kalite gvence faaliyetlerine

yepyeni imkanlar salayan, MQM-Motor Hata Tanlama projesi ile 2. Teknoloji Byk

1


2/32

dl'n almaya hak kazanmtr. Yine ayn teknolojiye dayanan MCM Motor Erken Hata

hbar Sistemi projesini gerekletirmi, ve bu rnleri retmek, gelitirmek ve dnya pazarna

sunmak zere Artesis A..'yi kurmutur.

Endstriyel Tasarm blmnde en ileri bilgisayar sistemlerinin desteinde uzman kadronun

yaratt estetik tasarmlar, Arelik rnlerinin kimliini oluturmaktadr. letmelerdeki rngelitirme blmleri, hazrlanan tasarmlar, bilgisayar destekli mhendislik yntemleri ile

tamamlamaktadr.

Eskiehir Buzdolab letmesi 1999 ylnda 1 Milyon 225 bin adet rekor retimle dnyann

sayl reticileri arasna girmi, ou Avrupa Birlii yesi lkelere, 700 bin adet buzdolab

satlmtr. ayrova amar Makinesi letmesi, 1999 ylnda, tek iletmede

gerekletirdii, toplam 855 bin adet retimle, Avrupa'nn en byk nden yklemeli

otomatik amar makinesi iletmelerinden biri olmutur. Ankara Bulak Makinesi letmesi,1999 ylnda 335 bin adet bulak makinesi retmitir. letme, dnyann en byk ilk

beyaz eya irketinden biri olan Whirlpool'a ylda 100 bin adet bulak makinesi retmektedir.

zmir Elektrikli Sprge letmesi, 1999 ylnda tketici beklentileri dorultusunda gelitirdii

farkl model ve tiplerde, 567 bin adet retim gerekletirmitir. Bolu Piirici Cihazlar

iletmesi, 1999 ylnda toplam 974 bin yksek kalitede frn ve ocak, ve 189 bin aspiratr

olmak zere 1 Milyon 163 Bin adet retimle Avrupa'nn tek at altnda en yksek retim

kapasitesine sahip Piirici Cihazlar iletmesi olmutur.

" Komponent letmeleri" olarak Arelik bnyesine katlan Topkap Motor-Pompa

iletmesinde 3 Milyon 100 Bin adet motor ve pompa, Sultaniftlii ok Amal Motor

iletmesinde 318 Bin genel amal motor, Eskiehir kompresr iletmesinde ise 1 Milyon 700

Bin adet kompresr retilmitir. Tm iletmeleri ISO 9001 Kalite Sistem Standartlarna sahip

olan irket, yurt apna yaylm 5 Binin zerinde yetkili satcs ve 531 yetkili servisinin yan

sra, tketici danma servisi ile mteri memnuniyetine ynelik sat sonras hizmetlerini

tketiciye 24 saat boyunca sunmaktadr.

Arelik daha ileri bir hizmet anlayyla, 1998 ylnda rnlerinde 3 yl Garanti uygulamasn

balatmtr.

Son 14 ylda stanbul Sanayi Odas tarafndan 12 kez Trkiye'nin en byk zel sektr irketi

seilen Arelik'in 1999 yl konsolide net sat geliri 1.5 milyar ABD Dolardr. Trkiye

pazarnda lider konumunu koruyan, Arelik, 50 milyon rn ile her gn yurt iinde 15

milyon 700 bin aileye, yurtdnda ise 7 milyon kullancsna hizmet vermekte, retiminin %

40'ndan fazlasn Trkiye dndaki pazarlarda satmaktadr. Yurtd faaliyetlerini Beko

markasyla srdren irket, 1999 ylnda 209 Milyon dolar seviyesinde ihracat

gerekletirmitir. hracatn % 80'i Avrupa Birlii lkelerine yaplmaktadr. Bugn ngiltere

2


3/32

buzdolab pazarnda sahip olunan %10'luk Pazar Pay, yurtdndaki baarnn en gl

kantdr. Arelik rnlerini yurt dnda pazarlayan Beko UK, Beko Deutschland, Beko

France ve Beko Espana'nn yan sra: 1998 ylnda Polonya'da pazarlama irketi Beko Polska,

Tunus'da retim yapan Tunusdan irketi kurulmutur. zbekistan'da ylda 250 Bin adet

kapasite ile buzdolab retecek Arsin irketinin kuruluu ile ilgili almalar srdrlmektedir.ARELK'in, kuruluundan bu yana hem retimini, hem de satlarn gelitirmek zere

muhtelif irketlerde bal ortaklklar ve itirakleri bulunmaktadr.

Bireysel kaliteden kurumsal kaliteye, nihayet, toplumsal sorumluluk bilinci ile toplumsal

kaliteye uzanan zincirde, lkeye olan katklar, 1997 ylnda Tsiad-Kalder Kalite Byk

dl ile bir kez daha kantlanmtr. Beyaz eya sektrnde, ulusal kalite dlne sahip ilk

ve tek irket olan Arelik, 1998'de EFQM Avrupa Kalite dlnde finale kalan ilk beyaz eya

reticisi irket olmutur. 1997 ylnda stanbul Sanayi Odas evre dlne layk grlenArelik'in tm iletmeleri, ISO 14001 ile tarif edilen Uluslararas evre ynetim sistemi

standartlarna uygunluunu belgelendirmitir. Bu konudaki bilinci ve duyarll, " evreye

sayg tm faaliyet, rn ve hizmetlerimizin bir parasdr " ilkesi dorultusunda

srdrlmektedir.

1.2.Yapsal Organizasyon

Yapsal organizasyona gereken nemi veren ARELK A.. daha nceden klasik bir

organizasyon yapsna sahip iken daha sonra sre bazl bir organizasyona yapsna gemitir.

Sre bazl organizasyon, katma deeri ok fazla olmayan blmlerin kaldrlarak bunlarn

yapaca grevlerin dier blmlere datlmasyla olumaktadr. rnein bakm onarm diye

ayr bir blm oluturmak yerine, gerekli bakm ve onarm iiye retmek suretiyle byle

bir blm amaktan, dolaysyla ekstra bir maliyetten kurtulunmu olunacaktr. Ayrca

organizasyon yaps ast-st ilikisinin olumasn engelleyecek ekilde dzenlenmitir. Grev

birimleri arasnda iletiim problemleri yoktur.

3


4/32

letme blmleri u ekilde ayrlmtr;

retim Mhendislii Yneticilii

retim Planlama Yneticilii

Kalite Gvence Yneticilii

Bilgi Sistem Yneticilii

rn Gelitirme Yneticilii

Mali ler Yneticilii

nsan Kaynaklar Yneticilii

Ar-ge blm

Blmler ve grevlerini aklarsak;

1.2.1.Genel Mdr Yardmcs

irket hedef politika, stratejileri, mteri istek ve ihtiyalar dorultusunda iletmede

retilecek bulak makinelerini gerekletirilmesinden ve mevcut rn tasarm kalitesinin

mteri beklentilerinin stnde gerekleecek ekilde gelitirilmesinden iletme apnda nihai

sorumludur.ngrlen kalite ve miktarda rnn hedeflere ve retim programlarna uygun olarak en ksa

zamanda, en az maliyetle retilmesini salayacak ve mevcut i gc, makine kapasitesi ve

malzemelerin verimliliini arttrc ynde tedbirler alr ve aldrr.

retim teknolojisinin ve metotlarn gelitirilmesi amacyla alan yneticilikleri kanal ile

ettler, operasyon analizleri ve i basitletirme almalar yapar, gelimeleri yrrle koyar

ve kontrol ettirir.

Bulak makinesi iletmesi iin n grlen plan ve programlarnn gerekletirilmesi iinkapasite ve kaynak ayrm ihtiyalarn tespit ettirir. Zamannda tedbir alnabilmesi iin genel

mdr e neri getirir.

Kalite sisteminin ileyiini, uygulamalarn etkinliini Kalite Gvence Yneticiliinin

sunduu raporlar ile ilgili gelimeleri izleyerek sapmalarn, lmlerin ve deerlendirmelerin

sonularn inceleyerek dzeltici ve nleyici faaliyetlerin balatlmasn salar.

letme kalite sisteminin gzden geirilmesi konulu toplantlarn dzenlenmesini ve bu

toplantlarda kalite sisteminin iyiletirilmesini ve gelitirilmesine ynelik alnan kararlarn

iletme bnyesinde takibini ve uygulanmasn salar ve gerekli tedbirleri alr. Ylda iki kez

4


5/32

dzenlenen irket Kalite Ynetimi Koordinasyon Toplantlarna Kalite Gvence

Yneticisi ile birlikte katlr.

letme retim ve hizmet faaliyetlerinde nlenebilir maliyet unsurlarnn tespit ve

nlenebilmesi iin faaliyetlerin planlanmasn, nlenemeyen maliyet unsurlar iinde indirime

ynelik dzenleyici, nleyici tedbirler alnmasn ve iletme genelinde uygulanmasn salar.

1.2.2. Kalite Gvence Yneticilii

irketin TKY (Toplam Kalite Ynetimi ) faaliyetlerinin stratejik kalite plann oluturarak

planlar, uygulama ve gelimeleri izler bu faaliyetlerin bir btn halinde yrtlmesinde

ynetim takmna destek verir. Stratejik kalite plan dorultusunda yeni kalite sistem, ara ve

tekniklerinin aratrlp ett edilmesini, irkete uygun ekilde tasarlanmas, test edilmesini,

sonularn gzden geirilerek standartlatrlmasn ve irket iinde yaylmasn salar .

Ayrca mevcut kalite, sistem ara ve tekniklerinin gelitirilmesi almalarn yrtr.

Mevcut retim kapasitesinin srekliliini salar ve gelitirilmesi konusunda almalar yapar.

retim kalitesini arttrmak iin , rn auditleri ve altrma deneyleri yaptrr. Raporlayarak

dzeltici ve nleyici faaliyetlerin balatlmasn salar.

Kalite sisteminin gelitirilmesi aamasnda seilen projeler ve yeni kan iyiletirme

metotlarna ynelik inceleme, renme, organizasyona tama almalarnda iletme ii ve

d yneticiliklerle koordineli alr.

Kalite programlarna aktif katlm amacyla, PK ( statistiksel Proses Kontrol ), neri

gelitirme, kalite emberleri almalarn koordine ederek btn blmlerle i birlii ile

alr.letmenin kalite politikas ve hedeflerini belirlenmesinden, bunlara paralel olarak

mevcut kalite sisteminin gelitirilmesine ynelik faaliyetleri yrtr. Mevcut retim

kalitesinin srekliliini salar ve gelitirilmesi konusunda almalar yapar. Kalite gvence

yneticisine bal blm ve elemanlar yledir;

kalite gvence mhendisi

giri kalite gvence mhendisi

kalibrasyon iileri

altrma deneyi iileri

rn audit iileri

komponent deneyi iileri

giri kalite gvence iileri

fizik kimya labratuvar iisi

iade rn deerlendirme iisi

5


6/32

1.2.3. rn Gelitirme Yneticilii

Yapsal tasarm takm ve sistem tasarm takm olmak zere iki blmden oluur. irket

hedef- politika-stratejileri , mteri istek ve ihtiyalar dorultusunda iletmede retilecek

yeni bulak makinelerini tasarmndan sorumludur.

ve d pazarlardaki rakip rnleri, gelimeleri takip eder. Rakip rnlerle ilgili benchmark

almalar, ilgili raporlama, rn teknik zellikleri, rn ve retim teknolojisi takibi

faaliyetlerini gerekletirilmesini salayarak rn planlama kuruluna yeni rnlerin

tasarlanmas ve mevcut rnlerin iyiletirilmesi ve maliyetlerin drlmesi konusunda

neriler getirir.

Malzeme , ara rn ve bitmi rnlerle ilgili teknik sipesifikasyonlarn ve tasarm

zelliklerinin gelitirilmesini, bylece kalite problemlerini nlenmesine ynelik almalar

yaplmas temin eder. Bu konuda iletme iindeki teknik birimler ile merkezdeki

mhendislik departman ile birlikte alr.

rn kalite auditlerinde, altrma deneylerinde ortaya kan sorunlarn nlenmesinde

dzeltici ve nleyici faaliyetlerin planlanmasnda ve gerekletirilmesine dier

yneticiliklerle beraber alr. Bu faaliyetlerin etkinliinin arttrlmas iin neri de bulunur.

Yeni rn tasarm ve mevcut rn tasarm faaliyetlerine gerekli geri besleme bilgilerini dahiledilmesini salar. ARELK bulak makinesi performans gstergelerinin srekli

iyiletirilmesi ynnde almalar gerekletirir.

1.2.4. retim Mhendislii

rnlerin onayl retim programlarna uygun olarak kalite kontrol planlarnda tariflenen

seviyesinde, planlanan zamanda ve uygun maliyetlerle imal edilmesini salar. Bunu yaparken

SAP sisteminden ve rn aalarndan yararlanr

retim iin temin edilen makine, tehizat ve ekipmann, i gcnn ve malzemenin

verimliliini arttrc ynde metot ve proses ettlerinin yaplmasn salar.

letmede kendi yneticilik alan ve iletme ortak tesislerinki makine , tehizat ve kalplara

ynelik bakm onarm ve planl bakm faaliyetlerinin yrtlmesini salar.

6


7/32

1.2.5. nsan Kaynaklar Yneticilii

ARELK nsan Kaynaklar Politikasn oluturmak, oluturulan bu politikaya irket

alanlarna benimsetmek, etkin bir ekilde uygulamak, uygulatmak ve sonularn lmek

insan kaynaklarnn sorumluluundadr.

letmenin hedeflerini belirlemede etki bir role sahiptir. alanlarn memnuniyetlerini

arttrc almalar yapmak , iin getirdii sorunlara zm retmek , aklk , giriimcilik ,

ekip almas ve yaratcl destekleyerek daha salkl ve mutlu bir ortam yaratmak nemli

bir hedefidir.

etme ii organizasyonel geliimi ve iletiimi salar alanlarn performans

deerlendirmelerini, kariyer planlamas almalarn koordine eder. Seme ve yerletirme

ilerini endstriyel ilikileri yrtr ve gelitirme faaliyetlerini gerekletirir.

etme iindeki tm departmanlarla koordineli alr. letme dnda , iletmeyi temsil

ederek SSK , alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl Blge alma Mdrl ile ilgili

ileri yrtr.

1.2.6. Mali ler Yneticilii

letmenin mali durumu ve karll ile ilgili faaliyetlerin mali sonularn merkezden ve dieriletmelerden ayr deerlendirilebilmesi iin mali kayplar tutturur. Periyodik ve zel

durumlarda durum deerlendirmeleri yapar.

Yllk bteleri koordine eder, yasal zorunluluklar ve yatrm konusunda almalar yapar.

etmenin finansman ihtiyalarnn mmkn olduu kadar nceden tespit edilmesi iin dier

departmanlarla birlikte alr.

1.2.7. Bilgi Sistem Sorumluluu

etmenin bilgisayar ,donanm ve yazlm ihtiyalarn belirlemek bu ihtiyalarn

erevesinde gerekli sistemlerin kurulmasn ve etkin bir biimde kullanlmasn salar.

etmenin ihtiyac olan yazlm ve donanm yatrmlarn analiz eder, planlar. letme iin zel

yazlmlar yazar ve yazdrr.

Network ve PC lere gereken yazlm ve donanmn bakmn yapar ve yaptrr. PC lerin

gncelletirme almalarn yapar.

Ankara Bulak Makinesi letmesi nde merkezi stanbul olan Bilgi Sistem Yneticilii

bulunmaktadr.

7


8/32

Blmn amac ARELK liin vizyona destek vermesi iin kullanmas gereken

programlar tespit edip bunlar kurmaktr. Ayrca var olan bilgisayar ve yazclarn bakmn

ve tamirini yapar. Fabrikada toplam 200 adet PC ekipman bulunmaktadr. Bunlarn

dalmlar tablo 1.1. de verilmektedir. Kesiksiz g kaynana bal olan bilgisayarlarda

Office 2000, exchange5.5, Outlook 98, Netscape, genelinde Windows 95, 4-5 bilgisayarda iseWindows 98 gibi programlar bulunmaktadr. Tasarmda genellikle daha ok Ideas olmak

zere Unigraphics de kullanlmaktadr. retim planlama hari tm blmler networke bal

olduu ve Microsoft Exchange sayesinde irket ii hzl bir haberlemenin saland fabrika

Ko net adl 256 byte lk bir hat ile internete balanmaktadr.

Bir retim ynetim sistemi olan SAP fabrikada yaygn olarak kullanlmaktadr. Austos 2001

de SAP sistemi 3.0 dan 4.6 versiyonuna gemitir. SAP sisteminin amac, retim sat

bilgilerinin tek yerde ve tek surver da toplanmasdr, planlama, mali iler, depo, mal giri gibidepartmanlar SAP sisteminden yararlanmaktadrlar.

Fabrikada 98den beri e-dnm program uygulanmaktadr, ama her trl bilgi al veriini

Internet zerinden yrtmek, kat kullanmn azaltarak, sistemin daha dinamik ve hzl

olmasn salamaktr.

letmedeki bilgisayarlar ve yazlmlar yeterli olduklar srece yenilenmemektedir,

yeni kan donanmlar ve yazlmlar, ancak eldeki mevcutlar yetersiz olduklar zaman

alnmaktadr.

Blm

8


9/32

Ambar 4Boyahane 1Otomasyon Ve Bilgi Sistem 56Giri Kalite Kontrol 9 Gvde 6

nsan Kaynaklar Yneticilii 10Kalite Gvence Yneticilii 10Mekanik Toplam 8Mali ler Yneticilii 8Montaj 1 12Montaj 2 7Montaj 3 11Revizyon Toplam 1Servis Blgesi Toplam 1rn Gelitirme Mhendislii 24

retim Mhendislii 10retim Planlama Blm 11Yneticiler 7Tablo 1.1. Fabrikada PC Dalm

9


10/32

ekil 1.1. Ankara Bulak Makinesi letmesi

1.3. Kurulu

Ocak 1992 itibariyle proje almalar balayan Ankara Bulak Makinesi letmenin temeli,

22.09.1992 tarihinde dnemin babakan Sayn Sleyman Demirel tarafndan atlmtr.

letme 1 yldan az bir srede imalata balanacak hale getirilmi ve 15.09.1993 tarihindemontaj bandnda deneme retimine balanmtr. Seri retime ise 20.10.1993 tarihinden

itibaren geilmitir. ayrova iletmesinde bulunan Bulak Makinesi retimi ile ilgili

tehizatn 1993 yl Kasm aynda Ankara letmesine transfer edilmesi ile birlikte, Bulak

Makinelerinin tamam Ankara letmesinde retilir hale gelmitir.

Ankara letmesi iin toplam yatrm bedeli 1993 yl itibariyle 52 milyon U.S. $'dr. Bu

miktarn 41 milyon U.S. $' makine / tehizat yatrmdr. Toplam makine / tehizat 1/4' yerli

olarak temin edilmitir. ekil 1.1. de Arelik Bulak Makinesi letmesi grlmektedir.

1.4. Yerleim

Ankara Bulak Makinesi letmesi Ankara'nn Sincan ilesi yaknndaki Organize Sanayi

Blgesinde kurulmutur. letmenin toplam kapal retim alan 18,400 m2'dir. Toplam

yerleim alan ise 109,000 m2'dir. Fabrika binasnn yannda, bir blge rn deposu ve bir

servis blge yneticilii vardr (Yaklak 10,000 m2).

10


11/32

Kurulu yeri seiminde Ankarann seilmi olmasnn nedenleri;

Pazara yaknlk

Malzeme kaynaklarna yaknlk

nsan gc

Sosyal imkanlar

Kara ve demiryolu tamacl

Trkiyenin ortasnda bulunmas

Arazi, igc konularndaki geni olanaklar, yurtii tama iin Anadolunun merkezinde yer

almas,mhendis kalitesinin yksek olmas Ankarada kurulmu olmasnn avantajlar ve

nedenleridir. Ankarada kurulmu olmas su konusunda dezavantaj grnse de dier sanayimerkezleriyle karlatrldnda avantajldr. Pek ok ham malzemenin stanbuldan gelmesi,

Ankarann deniz ulam olmad iin ihracata ynelik dezavantajl olmas da Ankarada

kurulmu olmasnn olumsuz ynleridir. Ayrca organize sanayi ierisinde yer almas da

tevik avantajna yol amtr.

1.5. nsan Gc

Haziran 1995 itibariyle iletmede 78'i beyaz yakal olmak zere 421 eleman almaktadr.

letme tam kapasiteye ulatnda 500 kiiye istihdam olana salayacaktr. En nemli

sermayesinin insan kayna olduuna inanan letmede mavi yakal personelin %90' Endstri

Meslek Lisesi mezunu olup psikoteknik testlerle seilmilerdir. ok gen olan kadronun

ya ortalamas 28 dir.

Beyaz yakal personel saysnn blmlere gre dalm;

rn gelitirme 13

retim planlama 10

retim mh. 8

kalite gvence 8

insan kaynaklar 4

mali iler 7

retim takmlar 20

bilgi sistem 8

11


12/32

Beyaz yakal personelin meslek gruplarna gre dalm; 12 endstri mhendisi, 39 makine

mhendisi, 5 kimya mhendisi, 3 kamu ynetimi, 7 iletme ve iktisat mezunu eklindedir.

Yine beyaz yakal personelin 19 u ynetici, 47si mhendis, 12si memurdur. Ofislerde

grevli mavi yakal personel says 4dr.

1.6. Kapasite

letme 500,000 adet / yl retim kapasitesine uygun olarak kurulmutur. Mevcut tehizatn

montaj band haricinde olan ksm bu retim kapasitesini karlayacak dzeydedir. Montaj

bandnn kapasitesi ise 300,000 adet / yl retimi karlayacak seviyededir. letme alaniinde ayrlm olan alana 2. Montaj band kurulduktan sonra planl kapasitedeki hedefe

ulalacaktr. letmenin tam kapasitede ekonomiye katma deeri $ 100,000,000 olacaktr.

Fabrikada iki montaj hatt kullanlmaktadr. Bunlardan montaj-1 (ilk kurulan montaj hattdr)

200 adet/gn tempoda almaktadr, montaj-1 hattnn gnlk kapasitesi 700 adet/gn dr.

Son kurulan montaj hatt olan montaj-3 band 1000 adet/gn kapasite ile kurulmutur.

Montaj-3 band dk modellerde 1100 adet/gn temposunu grmtr. Son yaanan

ekonomik krizler neticesinde retim miktar azaltlmtr. Ancak montaj-3 band 1000

adet/gn temposunun altna indirilmemi, 700 adet/gn kapasitesi olan montaj-1 band

200adet/gn temposuna ekilmitir. Eyll 2001 banda alnan kararla, retim miktar tekrar

azaltlm ve montaj-3 band 900 adet/gn temposuna ekilmitir.

Fabrika yllk retim miktarn belirlerken SAP programndan yararlanr. Fabrika SAP

sayesinde ayda, haftada ve gnde ka adet makine retmesi gerektiini hzl ve doru bir

ekilde hesaplamaktadr. rnle ilgili pek ok bilginin bulunduu SAP bir den fazla

modlden oluabilir. ( rnein, retim planlama modl, mali iler modl, nsan

Kaynaklar modl gibi ) Her bir modlde, modldeki ilemlere ynelik almalarn

yapld bu program, iletmelere ok byk kolaylklar salamaktadr. rnein stanbuldan

gelen bilgiler dorultusunda ylda 600.000 adet makine retilecektir. Bu miktar SAP ye

girildiinde SAP, istenilen miktardaki makineleri retebilmek iin, gnde 800 adet makine

retilmesi gerektiini bulunur. SAP de her rn iin rn aac ve bu rn aacndaki

malzemelerin temin sreleri belli olduundan, 800 adet makineyi retilebilmek iin hangi

malzemeden ne kadar kullanlaca ve bu malzemelerin ne zaman sipari verilmesi gerektii

tespit edilir. Buradaki bilgiler dorultusunda da, yan sanayilere veya malzemenin temin

12


13/32

edildii dier yerlere sipari verilir. Ayrca SAP, malzeme maliyeti hesaplanrken de

kullanlmaktadr. rn aalarndaki malzemelerin birim fiyatlar SAP de olduundan , bir

makine iin kullanlan miktarlar ile bu birim fiyatlar arplarak, malzeme maliyeti hzl ve

doru bir ekilde hesaplanmaktadr.

ekil 1.2. Mekanik Pres

1.7. retim Tehizat

Teknik zellikleri ve yerleim planlar Arelik mhendisleri tarafndan hazrlanan retim

tehizatlarnn seiminde,dnyann bir ok lkesinden firmalarla temasa geilmi ve

konularnda en iyileri seilmitir. 93' yerli ve 70'i yabanc olmak zere birok firma

iletmenin kuruluunda yer almtr. Bu firmalarn yan sra, 21 firma inaat ve tesisat

konularnda Ankara letmesinde hizmet vermitir. Bu firmalar arasnda A.B.D, Almanya,

ngiltere, sve, Japonya, talya, spanya, Danimarka, Hollanda gibi birok lkeden firma

vardr. Satn alnan sistemler arasnda henz Trkiye'de baka uygulamas olmayan

sistemlerde bulunmaktadr. Ankara iletmesinde bulunan sistemlerden bazlar aadaki

gibidir.

1.7.1. Presler

Fabrikada mekanik pres ve hidrolik pres olmak zere iki tip pres kullanlmaktadr.

1.7.1.1. Mekanik Pres

Genellikle ayn para retilir ve seri alr. ekil 1.2. de mekanik pres

gsterilmektedir. Universal olan bu preslere her eit kalp balanabilir.

13


14/32

Fabrikada bulunan mekanik presler :

800 Rovetta

315 Rovetta

315 Fagor

315 Manzoni

1.7.1.2. Hidrolik Pres

Bu preste derin ekme operasyonu uygulanr. Hidrolik presler, istenilen safhada

istenildii gibi kontrol edilir. Mekanik preste yaplamayan presin hzn azaltma veya

arttrma ya da basncn deitirme gibi zellikler bu preslerde yaplabilir. Fabrikada

hidrolik presler hatlarda kullanlmaktadr. Hat olduka esnektir. Bunun sebepleri;

1- Esnek bkm as

2- Yeri deitirilebilir

3- Bilgisayarla programlanabilir

tasarm kriterine gre ekillendirme yaplabilir.

Bulak Makinesinin boyanan Byk paralarnn basmnda 800 ton mekanik transfer pres

kullanlmaktadr. Pres rulo sa beslemeli olarak almakta ve her basmda 4 operasyonyaplmaktadr. Bulak Makinesinin kk paralarnn retiminde ise, muhtelif kapasiteli

otomatik presler kullanlmaktadr.

1.7.2. Montaj Band

Senede 300,000 adet rn retebilecek kapasitede olan montaj bandnda 2000'li yllar

ngren bir sistem tasarlanarak;

Yaln ve esnek retim,

leriye dnk otomasyon,

Bilgisayarla btnleik retim,

almalar iin gerekli altyap kurulmutur. Malzemeler montaj bandna ekme sistemi

mantyla, otomatik olarak gnderilmektedir. Ayn anda deiik modellerin

retilebilecei bu bant, yaplan iin bir seferde tam ve doru yaplmas felsefesi

dorultusunda, dur-kalk almaktadr. leride yaplacak otomasyon yatrmlarngrlerek makine montaj zel fikstrler zerinde yaplmaktadr. Gnde 1000+700

14


15/32

adet rn retebilecek kapasite olan montaj-3 ve montaj-1 bandnda, malzemeler Pull

System ad verilen bir sistemle otomatik olarak gnderilmektedir. Montaj bantlar U

tipi yerleim biimine sahiptirler bantlarn dn ksmlar havadan ilerlemektedir

buralarda makine asansr ile kar taraftaki banda gemektedir. Bandn Stop & Go

mant ile almakta olmas, yaplacak iin tam ve doru yaplmas salamaktadr.

Montaj hattndaki alan bir operatrn, ilgili makine ile iini bitirdikten sonra

dmeye basmasyla ,makinenin zerinde bulunduu palet harekete geerek

makinenin bir sonraki istasyona gitmesin salamaktadr. Yani ii iini doru bir

ekilde yaptktan sonra makine dier istasyona gider. Bu da hata riskini azaltan bir

faktrdr. stasyonlar arasnda da olabilecek beklemeleri biraz da olsa nlemek

amacyla da buffer bulunan fabrikada montaj bantlarnn yanlarnda bulunan yardmc

istasyonlar sayesinde baz malzemeler gruplanarak istasyonlara verilmektedir. Ayn

anda deiik modellerin retilebilecei bu bantta, ileriye dnk olarak yaln ve esnek

retim, otomasyon ve bilgisayarla btnleik retim almalar iin gereli alt yap

almalar kurulmutur.

Power & Free konveyrler vastasyla montaj hattna gelen makinelere burada gerekli

olan malzemeler srayla monte edilir. Bu monte edilen paralarn yeri tespit edilirken

tamamen MTM ( motion time measurment)den yararlanlarak malzemelerin ve bunlarn koyulaca yerlerin iiye uzakl ve bunu ergonomik adan

deerlendirilmesi yaplmaktadr. Fabrika makinenin retim sresini en aza indirmek

iin bu MTM almalarna gereken nemi vermektedir. letme bata hat dengeleme

ve altrlmas gereken ii saysn hesaplama olmak zere pek ok alanda MTM

den yararlanmaktadr.

retilen rn iin hata ansn en aza indirmek amacyla Montaj bantlarnda

makineler srasyla u 5 tane testten geerler.

lk grn testi

1. Elektrik testi

Fonksiyon testi

2. Elektrik testi

Son grn testi

15


16/32


17/32

1.7.5. Boyahane

Laboratuar koullarna yakn bir ortamda katoforetik astar kat zerine son kat toz boya

uygulamasnn yapld bu modern tesiste, paralar hi el demeden ilem grmektedir.

Aslnda otomotiv sektrnde kullanlan katoforetik astar kaplama yntemi, korozyona karen etkin korumay salamaktadr. Dekoratif son kat kaplamada toz boya yntemi, hem d

darbelere kar maksimum fiziksel direnci salayan hem de evre kirliliine yol amayan bir

yntem olarak kabul edilmektedir.

1.7.6. Gvde retim Hatt

Daha nce ayrova letmesinde kullanlan ya alma ve bitm frnlar, Ankara letmesininkurulmasyla birlikte yeni iletmeye tanmlardr. Kaynak hatlaryla birlikte bu niteler,

Bulak Makinesinin i gvdesinin retiminde kullanlmaktadr. zellikle i gvde retim

hatt, teknolojisi itibariyle dnyadaki birka rnekten biridir.

Sac stok sahasndan alnarak, boy kesme makinesinde istenilen boyutlarda kesilen paslanmaz

saclar, forkliftler aracl ile istenilen yerlere ulatrlr. gvdeye mekanikten iki farkl

boyutta sa getirtilir, bunlardan biri U paralarn yapmnda bir dieri de L paralarn

yapmnda kullanlr. Mekanikten fotkliftlerle tanan sa levhalar bkme girer ve ezamanl

olarak U, L paralar yaplr, her iki bkm presinin banda birer operatr bulunmaktadr.

Birleen U, L paralarn kayna otomatik olarak yaplr bu aamada kaynak makineleri

arasnda robotlar bulunmaktadr. Paralar nce punto ve sonrada diki kayna ile

birletirilirler. Sares IIde szdrmazlk testi olan Penetran (kaynak yerlerine ultraviyole kta

parlayan kimyasal sv srlr ve kla kontrol yaplr.) testi de yapldktan sonra Power &

Free konveyrler aracl ile banyoya giderek burada istasyonlarda yaplan ilemlerde kolay

ekil almas iin srlen ya tabakasndan ve penetrandan arndrlr. Daha sonra da s ve ses

yaltmn salayan Bitm tabakas kaplanmak zere Bitm frnlarna giden i gvde buradan

da montaj bantlarna gnderilir. ekil 1.3. te Bulak Makinesi letmesi retim ak

verilmitir.

17


18/32

STOK ALANI

S OY UNM A TRA FO

ODALARI

MONTAJ 3 BANDI

Y E M E K H A N E

KALIPHANE

MONTAJ 1 BANDIBROLAR

YARDIMCI

A M A B A LA J TES S LE R

TESTLABARATUARI

KGY BROLARI

AUDIT LAB.

ARELK A. ANKARA LETMES YERLEM PLANI

TAKIMI

MEKANYK RETYM

Y GVDE RET YM TAKIMI

GK K

A P A K A M B A R I

SAC STOK SAHASI

STOK ALANI

BOYAHANE

MALZEME GR AM BARI

RN GE LTRME

RNAMBARINA

Malzeme girii Malzeme girii

Sac Malz. Girii

Havaleli Mlz. Girii

ekil 1.3. Bulak Makinesi retim Ak

1.8. Istma Sistemi

Fabrikann stlmasnda kullanlan radyant stma sistemi de yeni bir teknolojidir. Sistem

sayesinde, klasik sistemlerdeki gibi havann stlmas yerine, nm yoluyla alanlar

stlarak daha konforlu bir ortam salanmaktadr. Bunun yannda, daha az s kayb olumas

nedeniyle klasik sistemlere gre nemli lde enerji kayb olumas nedeniyle klasik

sistemlere gre nemli lde enerji tasarrufu salanabilmektedir. (iletme masraflarnda

%30). Radyant sistemin dier avantajlar ise, sessiz almas ve yakt olarak LPG / Doal gaz

kullanm ile doa dostu olarak evre kirliliine yol amamasdr.

1.9. Aydnlatma

18


19/32

Aydnlatma zel olarak seilmi beyaz k veren ampullerle salanmakta olup k iddeti

700 lkstr. Beyaz eya retiminde, retilen rnlerin istenilen renk spesifikasyonlarna

uygunluunun her aamasnda testi iin uygun bir aydnlatma salanmtr.

1.10. Enerji

Henz doalgazn Organize Sanayi Blgesine ulamamasndan dolay, proses ve stmada

dkme LPG kullanlmaktadr. Ancak, tm tesisat ve altyap doalgaza gre hazrlanmtr.

1.11. Artma Sistemi

evre dostu bir iletme olmay hedefleyen Arelik Ankara letmesinde, gnde ortalama 120

m3 evsel ve 10 m3 / saat endstriyel atn ilem grebilecei modern bir artma tesisi

mevcuttur. Bu sisteme ek olarak kurulan reverse osmosis sistemi ile atk sularn geri kullanm

salanmaktadr. Ayrca artlm su im sulamasnda kullanlmaktadr.

1.12. Laboratuar mkanlar

letmede laboratuar imkanlar, rn auditi ve rn gelitirme olmak zere balca iki alanda

toplanmtr.

rn audit laboratuarnda gnlk retimin %3' mteri gzyle en ince ayrntsna kadar

incelenmekte, oluturulan gnlk deerler retim kalitesinin artmasna katkda

bulunmaktadr.

rn gelitirme laboratuarlarnda ise mevcut modellere ilikin gelitirme almalar

yaplmaktadr. Prototip modeller, gerek teorik gerekse pratik olarak test edilmekte ve rnler

zerinde yaplan her deiikliin, eitli kalite kriterlerini ne lde etkiledii

incelenmektedir.

Fizik / Kimya ve Giri Kalite Kontrol laboratuarlarnda ise malzemelerin fiziksel, kimyasal ve

elektriksel testleri yaplmaktadr.

19


20/32

1.13. evre Koruma

Ankara Bulak Makinesi letmesinde evre koruma bilincinin n plana kt uygulamalara

ksaca gz atarsak;

Toz boya sistemi,

Artlan suyun tekrar kullanlmasna ynelik tasarlanan modern bir artma tesisi,

Fabrika ii stmada radyant sistemi,

Teknolojik stmann LPG / Doalgaz kullanlarak yaplmas,

evrenin yeil kuak ile donatlmas, Arelik'in evre duyarllnn gstergeleridir.

1.14. Sosyal mkanlar

Elemanlarnn zevkle alabilecekleri bir ortam yaratlmtr. Bu iletmede 10 adet ii

dinlenme yeri mevcuttur. Bu blmelerde her elemana ayr bir kilitli dolap, dinlenme

aralarnda ay iebilmeleri iin su stclar salanmtr. Ayrca hal futbol sahas, voleybol

sahas, pinpon masalar ve basketbol sahas hizmettedir.

Hazrlanan eitim odasnda, elemanlara gelitirme ynnde verilecek szl ve grntl

eitimlerin yan sra kitap okuma ve zihinsel faaliyetleri gelitirme ynnden almalara

imkan salanmaktadr.

1.15. Eitim Programlar

ARELK de temel, davransal ve fonksiyonel yeterlilikleri arttrmak amacyla

alanda eitim verilmektedir. Eitim iin dardaki firmalar yerine (maliyeti ok

olduu iin ) , irket iinde ilgilenilen konularda uzman olan kiilerden oluan i

eitimci havuzundan seilen uzmanlam kiilerle eitim veren Arelik , bu tarzda

bir eitim dzenlenecei zaman Arelikin dier iletmelerde de duyuru yapmaktadr.

Eitim verildikten sonra ne kadar fayda salandnn da llmek amacyla eitime

20


21/32

balandktan 6 saat sonra bir deerlendirme yaplmaktadr. Kendi alanlarnda en iyi

eitimi veren firmalarla da desteklenen eitimler, daha nceden alan motive

etmek amacyla verilirken imdi iin daha iyi yaplmas, dolaysyla verimin

arttrlmas iin verilmektedir.

Yeni gelen bir mavi yaka elemana 3 gnlk bir i ba oryantasyonu yaplmaktadr.

Burada servis, yemek, tezgah, cret, i gvenlii gibi konularda bilgiler verilerek yeni

balayan iinin fabrikay tanmas salanmaktadr.

Beyaza yakalar iin 3 haftalk bir eitim oryantasyonu bulunmaktadr. SEB 101 ad

verilen bir eitim program ile tm iletmeler gezdirilmektedir. Ayrca iletmede

alan kiiler iin deiik kurslar dzenlenerek kendilerini gelitirmeleri

salanmaktadr.

1.15.1. Alt Sigma

u anda da iletmenin zerinde en ok durduu eitim 6 Sigma eitimidir.6 sigma;

operasyonel mkemmellie ulamak iin irket genelinde uygulanan ve yukardan

aaya yaygnlaan bir metodolojidir. 6 Sigmadaki temel gsterge rn bana

hatadr ve ii ilk seferde doru yapmay hedefler. Verimlilii arttrmak, ktyiyiletirmek, rekabeti salamak , kaliteyi ykseltmek , mteri tatminini arttrmak gibi

amalar olan 6 Sigma, sre yeterliliini gsteren istatiksel bir ldr. Sigma deeri

bydke srecin hata retme olasl azalr. Arelik 3-4 sigma arasndadr. Birim

bana toplam hatann azaltlmas ile birim bana evrim sresi, ara stok maliyeti ,

birim bana hata analizi ve tamir maliyeti der. Bunlarn yaplabilmesi iin srecin

iyiletirilmesi gerekir.

Srecin iyiletirme aamalar;

1-Srecin llmesi

2-Srecin analizi

3-Srecin iyiletirilmesi

4-Srecin kontrol

21


22/32

Bu aamalar srayla uygulanarak iyiletirmeler yaplabilmektedir. te fabrika da

bunun nasl yaplacan retmek amacyla alanlarna 4 aylk uygulamal eitimler

vermektedir. Alt sigma eitimi alm kiilere karakuak, eitim verebilecek konumda

olanlara uzman karakuak denir. Arelik bulak makinesi fabrikasnda uzman

karakuaklar bulunmaktadr. letme karakuak eitimine ok nem vermektedir.

Karakuak eitimi, planla-eit-uygula-kontrol et (deming evrimi) stratejisini izler. Bu

eitimlerde sertifika almak isteyen kii bir iyiletirme projesini eitim sreciyle

birlikte yrtr. Eer eitim sonunda iletmeye uygulad proje ile hedeflenen kar

salarsa sertifikasn alabilir ve karakuak olur. Alt sigmann salad kazanc

anlamak iin bir rnek vermek gerekirse, General Electric dnyada 6sigma metodunu

baaryla uygulayan firmalardan biridir. General Electric 1996 dan 1999 ylna (6

sigmann uygulanmaya balad yllar) kazancn $375,000dan $5,500,000e (milyon

$) karmtr. Dnyada alt sigma metodu, Motorola (6 sigma metodunu ilk gelitiren

irkettir), LG, Kodak, Sony, Toshiba, Polaroid, Nokia, Ericsson, Honda, Xerox,

American Express, Citibank, Canon, Siemens, Ford, Agfa, Volvo, Dupont gibi dnya

piyasasnda sz sahibi irketler tarafndan uygulanmaktadr.

Alt sigma dnda fabrikada verilen eitim programlar yledir ; i ba eitimi ergonomi ii sal ve i gvenlii makine i gvenlii ilkyardm eitimi kurtarma acil durum i hukuku rotasyon ISO9000

22


23/32

ekil 2.1. PLC

2. PLC

Bu iletmede tm iler PLC (ekil 2.1.) denilen bir cihaz tarafndan idare edilmektedir.

S7300 3152DPCPU PLC kullanlyor. Programlanabilir lojik kontrol organ ( PLC ) ikiligiri sinyallerini ileyerek, teknik ilemleri, almalar ve bu almalarn admlarn direk

olarak etkileyecek k iaretleri oluturur. ounlukla PLC nin yapabilecei ilerde bir

snr yoktur. Pratikte PLC genel olarak aadaki temel ilemlerin gerekletirilmesinde

kullanlr.

PLC , i akndaki btn admlarn doru zaman ve doru sradaki bir hareket iersinde

olmasn salar. Endstriyel srelerin kontroln yapar. rnein, tama sisteminde taycnitesindeki btn elemanlar kontrol eder. retim ilemine gre i paralarn iyeri

iersinde ynlendirir.

PLC de haberleme ana sismaklink denir. Burada iki unsur sz konusudur. Bunlar

elektronik kartlar ve sivilerdir. Kartlar ; bant kartlar, rimut kartlar, ultrakust kartlardr.

Rimut ve bant kartlar haberlemeyi salarken ultrakust kartlar, scaklk, g gibi test

cihazlarnda kullanlr. Makinenin hareket ettii bant vardr. Elektronik kartlar bandn ba

tarafna taklr. Her l modlde bir kart bulunur. Bu kartlara siviler yardmyla

23


24/32

makine var gelme, makine yok gel sinyali gnderilir. Buradan da PLC ye sinyal

gnderilerek haberleme salanm olur. Kartlarda kendi aralarnda haberleme salarlar.

2.1. Siviler

Siviler ise ok eitlidir. Kimisi metali alglar, kat veya herhangi bir cismi

alglayanlar var, kimisi de yansma alglar buna reflektr denir. Reflektr grnce sivi

bilgiyi gnderir.

2.2. nvertr

nvertr ise motoru belirli bir frekansta, hz ayarlanabilir ekilde altrmaya yarar.zerinde parametre deerleri vardr. ekil 2.3. te invertr gsterilmektedir.

Sistem aadaki gibi alr ( ekil 2.2.)

B B B

= nvertr

B= Buton

S= Sivi

M= Motor

ekil 2.2. Sismaklink Yaps

24

KART M M M

S S S S S

M M M

S S S S S S

M M M

S S S S S

KART

PLC

KART


25/32

ekil 2.3. nvertr

2.3. Butonlar

Aadaki ekil 2.4. te buton eitleri verilmitir.

ekil 2.4. Buton eitleri

2.4. PLC nin Yaps

PC ve donanm Yazlm Programlayc

Alglayclar elemanlar

ekil 2.5. Plc nin Yapsekil 2.5. te Plc nin yaps verilmitir. Buna gre;

25

PLC


26/32

Donanm = Elektronik modller anlamnda kullanlr. Bu modller sistemin fonksiyonlarn

harekete geirir.

Yazlm = Sistemdeki elemanlarn harekete geirilmesini belirleyen programlardr.

Alglayclar = Sivi veya sensrler; bilgi bu elemanlarn akm deerlerine gre alglanp ,PLC ye iletilir.

elemanlar = PLC nin gnderdii iaretlere gre durum deitirirler.

Alglayclar PLC tarafndan kullanlmak zere iaretler retirler. PLC ler bu iaretler

vastasyla kontrol edecekleri sistemin o anki durumu hakknda bilgi alrlar. Siviler bir

cismin yaklamasyla 1 veya 0 iaretleri gnderen kontakl veya kontaksz anahtarlardr.

ndktif siviler ( ekil 2.7.) metale duyarl, kapasitif ise btn malzemelere karduyarldr. Fotoseller ( ekil 2.6.) ise bir cismin araya girmesi vastas ile optik balant

kesildii zaman 0 veya 1 iareti gnderen anahtarlardr. Scaklk alglayclar ( ekil

2.8.) belirli bir scaklk deerini alglayp 0 veya 1 iareti gnderen anahtarlardr.

ekil 2.6. Fotoseller

ekil 2.7. Indktifler

26


27/32

ekil 2.8. Scaklk Alglayclar

kinci olarak PLC almakta olan bir sistem iersindeki scaklk, basn ve seviye gibi

byklklerin o anki durumlarn srekli olarak kontrol eder. Kontrol iin baz elektronik

cihazlar bulunmaktadr. Mostek bunlardan biridir.

3.MOSTEK

Mostek mikroilemci denetimi yapan, t, frn, amar makinesi vb. aletlerin kablo grubu,

rezistans vb. paralarn elektriksel hatalarnn tespiti ve T.S.E. standartlarna uygunluunun

kontrol edilmesi amacyla aada belirtilen testleri yapabilmektedir.

Topraklama yeterlilii testi

Yaltkanlk direnci testi

Yksek voltaja dayankllk testi

Ksa/ak devre testi

Alak voltajda kalk, g testi

Kaak akm testi

Mikroilemci, zel olarak yurt dnda firma iin programlanm olan mikroilemci

nitelerden gelen bilgilerle fonksiyonlar denetler ve gerekli komutlar veren bir beyindir.

n panel zerindeki tu takm, arkadan aydnlatmal alfa-nmerik LCD gsterge ve 2 adet 4

haneli byk LED gsterge vastasyla sistemin kolay kullanm salanmtr. Tu takm ve

gstergeler kullanlarak yaplmas istenilen testler seilebilir, test sreleri girilebilir, teste

ilikin lm deerleri, test edilen toplam maml says grlebilir. Ledler ile seilmi olan

testler belirtilir. Her bir teste ait sonucun kabul ve red olduu izlenebilir. Testin

27


28/32

balamas, devam ve sonulandrlmas n panel zerindeki tu veya UKK.96 uzaktan

kumanda kutusu zerindeki butonlar ve sinyaller vastasyla salanr.

3.1. Topraklama Yeterlilii Testi

Bu test srasnda topraklama probu vastasyla test edilen mamuln elle ulalabilir metal

ksmlarna 6 V Ac tatbik edilir ve 0.1 Ohm yk altnda minimum 25 A Ac olacak ekilde

akm gemesi salanr. Bu artlar altnda topraklama probunun ucu ile test prizinin toprak ucu

arasndaki voltaj ve ekilen akm ayn anda llerek diren hesaplanr. Diren deeri

nceden girilen bir deerle (0.1) karlatrarak kk ise kabul, aksi durumda red karar

verilir.

3.2. Yaltkanlk Direnci Testi

Bu test , elektriksel yaltmn yeterli olup olmadnn tespit edilmesi iin yaplr. Test

srasnda mamule ait fiin ksa devre edilmi faz ve ntr ular ile toprak hatt arasna 500 V

Dc uygulanarak yaltkanlk direnci llr. llen diren deeri nceden girilen bir

deerden ( rnein 2 Mohm ) byk ise kabul, aksi halde red karar verilir.

3.3. Yksek Voltaja Dayankllk Testi

Bu test dielektriksel dayankll kontrol amacyla yaplr. Test srasnda mamule ait fiin

ksa devre edilmi faz ve ntr ular ile toprak hatt arasna 200-2000 V Ac ( rnein 1500 V

Ac ) uygulanarak kaak akm llr. llen akm deeri nceden girilen bir deerden

kk ise kabul, aksi halde red karar verilir. Delinme ye tekabl eden akm miktar ( 0-

100mA ) her rn iin ayr olup, iletme tarafndan belirlenir.

3.4. Ksa/Ak Devre Testi

Bu test kopmu veya ksa devre olmu kablo, fi ve dier balantlarn tespit edilmesi ve

bundan sonraki g ve kaak akm testlerinde tatbik edilecek alma voltaj srasnda

mamuln hasar grmesini engellemek iin yaplmaktadr. Test srasnda mamule ait fiin faz

ve ntr ular arasna 6 V Dc uygulanarak devre direnci llr. llen deer nceden

girilen bir diren aralnn altnda ise ksa devre , stnde ise ak devre tespiti yaplr.

28


29/32

3.5. Alak Voltajda Kalk Testi

Bu test srasnda mamuln nominal alma geriliminin %15 altnda voltaj uygulanrken

motorun kalk yapp yapamadna baklr. Bu voltaj mamuln faz ve ntr ular arasnauygulanr. ekilen akm ve besleme voltaj llr. llen akm deeri girilen alt ve st snr

deerlerle karlatrlarak red veya kabul karar verilir. Bu test iin bekleme ve lm sresi

belirlenebilir.

3.6. Harcanan Nominal G Testleri

Bu testler srasnda mamul nominal alma geriliminde altrlrken ekilen akm, g ve

besleme voltaj llr. Eer nominal g seilmise, llen g voltaja gre hesapyoluyla ayarlanr. Nominal g seeneine bal olarak, harcanan g ya da hesaplanan

nominal g nceden girilen alt ve st snr deerlerle karlatrlarak red veya kabul karar

verilir. Bu testler iin bekleme ve lm sresi belirlenebilir veya operatrn bir butona

basmasyla test bitirilebilir.

3.7. Kaak Akm Testi

Bu test, mamuln maksimum kaak akmnn dahi kullancy arpmayacak kadar kk

olduunun kontrol edilmesi amacyla yaplr. Test srasnda test edilen mamul nominal

alma voltajnn % 6 veya % 10 fazlas ile altrlrken nce faz-toprak, sonra ntr-toprak

ular arasna 1750 +- 250 Ohmluk bir diren balanarak llr. Kaak akmlar nceden

girilen bir deerden kk ise kabul aksi halde red karar verilir.

4. IDTAG OKUYUCU

Idtag Okuyucu; bantlarn zerinde bulunan elektronik bir okuyucudur. Makinenin seri

numarasn, modelini, bakm grm m , grmemi mi gibi bilgileri PLC programna

gnderir. Bu sayede baz ilemler PLC tarafndan makineye otomatik olarak yaplr.

rnein; makine burada tamir grd zaman seri numaras kaydediliyor ve ileride makine

satld zaman geri dndnde herhangi bir hatadan dolay m, bu hatadan dolay m tamir

grd buna baklyor. ki ana parametresi var.

1. Kalite endeksi ( retimde meydana gelen hatalar gsterir.)

2. FLC ( retimde meydana gelen hata saysn gsterir. )

29


30/32

Bunlarda otomatik olarak izlenmi olur.

5. PES DEVRES

Monacary , malzeme transferini salayan bant zerinde havada hareket edebilen kk bir

aratr. Arabann yan taraflarnda fralar var ve bunlar yardmyla hem enerji salarlarhem de haber alrlar. Arabann nnde bir anten var bu anten sayesinde arabalar birbirleriyle

haberleirler. Ve arabann ilemleri anlama ve yerine getirmesini salayan bir bakma

arabann beyni olan pies devresi var.

6. PT EKRANI

Fonksiyon test bandnda bulunuyor. Bu dokunmatik bir elektronik cihaz. Bununlamakinenin hareketi, durdurulmas, konum deitirmesi salanyor. Ayrca fluklar yardmyla

( scakla kar duyarl bir diren ve kablo) makinenin iindeki scaklk ekrana veriliyor.

Ayrca makinenin gcn, ektii akm ve voltaj gsteriyor. Herhangi bir olumsuzluk

sonucu sinyal veriyor.

7. YAPILAN LER

Staj dneminde arza, bakm ve kontrol olmak zere ii yerine getirdik. Arza olarak

yukardaki sistemlerde meydana gelen arzalar giderildi. En ok meydana gelen arzalar

sivilerin bozulmas, krlmas, kirlenmesi gibi arzalar oldu ve deitirilerek veya

temizlenerek arzalar giderildi.

Kartlarn yanmas;

Dengesiz voltaj gelmesinden yanmas,

Su girmesinden dolay ksa devre olmas,

Bunlarda kartlar deitirilerek veya bakm yaplarak giderildi.

Bakm olarak; elektronik kartlarn kontak spreyi ile pano ii kartlarn hava ile temizlenmesi

yapld.

Kontrol olarak; her sabah, le ve akam sistemler gezilerek operatrlerin bir ikayeti olup

olmad dinlendi.

30


31/32

Ayrca bu ilemlerden farkl olarak bir proje uyguland. Takip 1 Projesi. Her istasyona bir

adet sivi yerletirildi. Birer tane de gnderme butonu konuldu. Makine gelirken sivi grd

gelme zaman kaydedildi. Operatr iten sonra butona bastnda gittii zaman bilgisayaragnderildi. PLC bunu mini tap programnda deerlendirerek grafikler oluturdu. Ve

operatrlerin performanslar deerlendirildi. Az zamanda ok i mantndan kan bu proje

ile daha ok verim elde edildi.

Sadece elektronik alannda deil dier alanlarda da iler yapld. Tek elini kullanamayan bir

alan arkada iin pnmatik bir sistem gelitirildi. Yapmas gereken bir aparatn kilitlerini

takmakt. Bu tek eliyle ok zor ve ge yapyordu. Takt aparatn boyutlarna gre bir kalphazrland ve bir kompresr , iki buton ve valfle silindirden oluan bir sistem gelitirildi.

alan yalnz butona basmakla iini yerine getirmi oldu.

31


32/32

DEERLENDRME

Bu staj sadece mesleki tecrbe acsndan deil, hayat tecrbesi asndan da ok nemli biryere sahip. nk rendiim her bir yeni bilgi dnda, alma ortam, st-alt ilikisi,

alanlarn birbiriyle ilikisi, alma kurallar asndan birok deneyim kazandm. Katks

olan herkese teekkrler.

arcelik elektronik staj

Documents