arcgis10 desktop

7/30/2019 ArcGIS10 Desktop

1/108


2/108

ArcGIS 10Uygulama 1 :

1. Balat> Tm Programlar > ArcGIS 10 > ArcMap 10 zerine ift tklaynz.

ArcMap arayz aldnda karnza ilk olarak aadaki pencere kacaktr.

2. Bu pencereyi Open butonuna basarak kapatnz.Getting Started penceresi kapandktan sonra ArcMap arayz ile karlaacaksnz.

Bu blmde kullancnn daha nce zerinde alm olduu

harita dkmanlar listelenmektedir. Kullanc dilerse burada

nceki harita dkmanlarn ap, zerinde almay

balayabilir.

ArcGIS 10dan itibaren program ile

oluturulan tm objelerin belirlenen

dizinde saklanmas iin bir default

geodatabase oluturulmutur.

Harita kt

ilemlerine

hazr bir

ablonu

sadece

okunabilir

olarak

grntlemek

ya da yeni bir

ablon

oluturmak

iin kullanlr.


3/108

3. File mensnn altndan Opena veya Standard Toolbardaki Open ikonuna tklaynz.ArcGIS10_Egitim/Uygulama_01dosyasnda yer alan Uygulama_01.mxdyi anz.

Proje dosyas (.mxd) ierisinde yer alan veriler; Dnya lkeleri, Trkiye il snrlar, Trkiye

Demiryollar ve Yerleimler katmanlardr.

ArcMapte Semboloji Deitirme ;

4. ArcMap ortamnda Table of Contents mensnde yer alan katmanlarn renk ve sembolojideiikliklerini yapmak iin; Table of Contentsde yer alan Ulkeler katmannn poligon sembol

zerinde mousen sa butonuna tklaynz.

Main Menu

StandardToolbar

Tools Toolbar

Table of Contents Data View/Layout View

ekran


4/108

5. Renk paletinden dilediiniz rengi seiniz. lkeler katmanna ait olan tm objelerin setiinizrengi aldn greceksiniz. Ayn ilemi dier katmanlar iin de uygulayabilirsiniz.

6. Semboloji deiiklii iin; Table of Contents mensnde yer alan Demiryolu katmannn izgisembol zerinde mousen sol butonuna basnz.

7. Alan Symbol Selector penceresindeki RailRoad semboln seip rengini krmz, kalnln da 6olarak ayarlaynz ve OK butonuna tklaynz.

8. Table of Contents mensnde yer alan Yerlesim katmannn nokta sembol zerinde demousen sol tuuna tklaynz.

9. Alan Symbol Selector penceresindeki Search kutusuna location monument yazp enterabasnz.


5/108

10.Location Monument semboln seip OK butonuna tklaynz.

Tools Toolbar Fonksiyonlar ile alma;

Bu uygulamada Tools Toolbardaki fonksiyonlar kullanlarak bir lke bulunacaktr.

11.Full Extent aracna tklaynz ve tm verinin ekran snrna yerlemesini salaynz.12.Zoom In aracyla Asya ktasna yaklanz. Aradmz ilk lke Asya ktasnda bulunmaktadr.

13.Bu lke 93o 51 14.4 E ve 30o 17 6 N koordinatlarna sahip olan lkenin gneyindeki adalardanbirisidir. Bu koordinatlara sahip olan lkeyi bulmak iin Go to XY aracna tklaynz.

14.Alan Go to XY penceresine yukarda belirtilen koordinatlar yazp Entera basnz.

Zoom In

Zoom Out

Pan

Full Extent

Fixed Zoom

In

Fixed Zoom

Out

Go Back toPrevious Extent

Go to Next Extent

Selection

Select

Elements

Identify

Hyperlink

HTML Popup

Measure

Find

Find Route

Go to XY

Time Slider

Viewer


6/108

15.Daha sonra bu koordinatlarn gneyine Zoom In aracn seerek yeniden yaklanz.

16.lkenin ad ezya harfleri ile son bulmaktadr. erisinde ezya harfleri bulunan lkelerigrntlemek iin Find aracna tklaynz. Aadaki ayarlar yapnz ve Find butonuna

tklaynz.

Find butonuna tkladktan sonra aada 2 adet lke listelenecektir. (Endonezya ve Malezya)

17.Aradmz lkenin nfusu 19.626.380, para tipi ise Ringgittir. Bu zellikleri grntlemek iinncelikle Endonezya zerinde sa tklaynz ve Zoom to seeneine tklaynz.


7/108

18.Daha sonra identify aracn seiniz ve Endonezya zerinde tekrar tklaynz. Alan Identifypenceresindeki nfs ve para tipi kaytlarn kontrol ediniz.

Bu kontrol sonrasnda Endonezyann aradmz kriterleri karlamadn greceksiniz.

19. Identify penceresinin yerini deitirirken ekranda kan oklarn zerine koyarak arayzeyerlemesini salayabilirsiniz. Bu sayede identify penceresinin kullanlmad durumlarda

saklanmasn salam olursunuz.

20. Identify aracyla bu sefer Malezya zerine tklaynz ve identify penceresinden verilen kriterlereuygun olup olmadn kontrol ediniz.

Kontrol sonucunda aradmz lkenin Malezya olduu anlalacaktr.


8/108

21.Bu aamada Malezyann fotoraf eklenecektir. Bunun iin Identify penceresindeki MY adzerinde sa tklaynz ve Add Hyperlinki seiniz.

22.Alan pencerede butonuna tklaynz. Eklemek istediimiz resim ArcGIS10_EGITIM >Uygulama_01 > Hyperlink dizinin ierisindeki Malezya.jpg dosyasdr. Dosyay seip Open

aracna daha sonra OK butonuna tklaynz.

23.Bu ilemden sonra Tools Toolbardaki Hyperlink arac aktif hale gelecektir. Hyperlink aracnatkladktan sonra Malezya zerine tekrar tklaynz. Resmin ekranda aldn greceksiniz.

Resmi kapatnz.


9/108

24. stenilen bir web sitesini ekran zerinde tklandnda grntlemek iinse HTML Popupfonksiyonu kullanlmaktadr. Bunun iin Table of Contentsde bulunan Ulkeler katmannda sa

tklaynz ve Properties seeneine tklaynz.

25.Alan Layer Properties penceresinde HTML Popup sekmesine tklaynz ve ayarlar aadakiekildeki gibi yapnz ve OK butonuna tklaynz.


10/108

26.Daha sonra Tools Toolbardaki HTML Popup aracna tklayp, Malezya zerine tekrartklaynz. Web sitesinin aldn greceksiniz.

Alan pencereyi kapatnz.

27.Malezyaya bir sonraki uygulamada tekrar geri dnmek iin, u anda ekranda olan grntyBookmark olarak kaydetmemiz gerekmektedir. Bunun iin Main Menudeki Bookmarks

mensnn altndan Create seeneine tklaynz.

28.Alan Bookmark penceresinde Bookmark 1 yazan yere Malezya yazp OK butonuna tklaynz.

29.ArcMapi kaydetmeden kapatnz.


11/108

Uygulama 2 :

ArcMapte Raster Verilerin Grntlenmesi ;

Raster Veri hcrelere bal olarak temsil edilen verilerdir. En kk birim piksel olaraktanmlanmaktadr. Raster verilerde verinin hassasiyeti piksel boyutuna gre deien znrlk

(resolution) zellii ile tanmlanmaktadr.

Bu uygulamada, Trkiye ve komularn ieren 1km hassasiyette retilmi olan Saysal Ykseklik

Modelinin (DEM) snflandrlmas ve Trkiye il vektrel katmanna transparanlk zellii katlarakverilerin birbirleri ile etkileimli olarak grntlenmesi salanacaktr.

1. Balat > Tm Programlar > ArcGIS > ArcMap10u anz.

2. ArcGIS10_EGITIM/Uygulama_02 dosyasnn ierisinde yer alan Uygulama_02.mxdyi anz.Table of Contentsde Turkiye, Turkiye_dem ve Turkiye_hill katmanlar bulunmaktadr. Ancak

sadece Turkiye_hill katmannn eki atl olduu iin bu katman Data View penceresinde

grntlenmektedir.

3. Table of Contentsde bulunan Turkiye_dem katmannn ekini atarak grntlenmesinisalaynz.

Vektrel Katman

Raster Katman; DEM (Digital Elevation Model- Saysal

Ykseklik Modeli ): GRID formatndaki bu tr veriler VAT

(Value Attribute Table) dosyasnda x,y koordinatlar ve

ykseklik bilgilerini iermektedir.

Raster Katman; Hillshade (Kabartma Haritas ): Kabartma haritalarDEMden oluturulmakta ve sadece arazi toporafyasn temsil etmesi

iin kullanlmaktadr. Ykseklik bilgisi iermez


12/108

4. Table of Contentsde bulunan Turkiye_dem katman zerinde mousen sa tuuna tklaynz veProperties seeneine tklaynz.

5. Alan Layer Properties penceresinde Symbology sekmesini tklaynz.6. Color ramp mensnden dilediiniz bir renk araln seip, Display Background Value

kutusunun ekini atnz ve as mensnden ykseklik deeri sfr olan yerler (denizler) iin mavi

rengini seiniz.

7. Apply butonuna basnz. Trkiye_dem katman ykseklik deerlerine gre renklendirilmi oldu.Turkiye_hill katmannn da ykseklik haritas altnda toporafyay gstermesi iin Turkiye_deme

effaflk vermek gerekmektedir.


13/108

8. Katmana transparanlk vermek iin Display sekmesine tklaynz. Transparency kutusuna 50rakamn giriniz. Bu ilem, katmann %50 effaf olmasn salayacaktr.

9. OK butonuna basp yaptnz deiikleri inceleyiniz.


14/108

Haritaya BaseMap Eklenmesi;

Haritalar olutururken kullancnn amac, yksek performansl ve yksek kalitede kartografik

sunumlar elde etmektir. ESRInin sunduu Basemap haritalar bu tr sunumlar elde etmenin en kolay

yollarndan birisidir.

1. Table of Contens mensndeki turkiye_dem ve turkiye_hill katmanlarnn ekini kaldrp,turkiye katmannn ekini atnz.

2. Add Data mensnden Add Basemap seeneine tklaynz.

Alan pencerede ESRInin sunmu olduu ve haritalarnza altlk olarak kullanabileceiniz

Basemap haritalar listelenmektedir.


15/108

3. Listeden Bing Maps Aerial altln seip Add butonuna tklaynz.4. Ankaraya Zoom in aracyle yaklanz. Microsoftun sunmu olduu Bing Maps haritalarn

cretsiz olarak haritanzn altnda grntleyebileceinizi grmektesiniz.

5. ArcMapi kaydetmeden kapatnz.

Uygulama 3:

Vektr Veri Tipleri (Shapefile, Coverages, Feature Class ve CAD);

Vektr veri, noktalara (x,y) bal olarak temsil edilen verilerdir. Konuma ait verilerin, nokta, izgi

ve alan zellikleri x,y koordinat deerleriyle depolanmaktadr. Nokta zellii, tek bir x,y koordinat ifti ile

temsil edilmekte (Elektrik direkleri, kuyu noktalar, yangn musluklar gibi); izgi zellii,bir balang ve

bir biti noktas olan x,y koordinat dizisi ile temsil edilmekte(dere, yol, elektrik hatlar gibi); alan zelliiise, balang ve biti noktas ayn olan x,y koordinatlar dizisi ile temsil edilmektedir (parsel, bina, arazi

kullanm gibi).

Vektrel veriler iin iki temel depolama yntemi vardr: Spagetti ve Topolojik veri modelleri

Spagetti Veri Depolama Yntemi;

Spagetti veri depolama ynteminde, nokta, izgi ve alan trndeki vektr veriler, temsil ettikleri

detay oluturan nokta ya da noktalar kmesi eklinde detay tanmlayan tek anlaml bir kod (detay kodu)

ve detay tr (nokta, izgi, alan) ile birlikte depolanr. Ayn ya da farkl detaylarn akmas ya da komu

olmas durumlarnda ortak kenar ve/veya noktalar her detay tekrarlanarak depolanr.

Topolojik Veri Depolama Yntemi;

Topolojik veri depolama ynteminde, detaylar arasndaki komuluk, yn, akma,balant gibi

mekansal ilikiler tanmlanr. Ayrca komu, kesien ve akan detaylarn ortak nokta ve kenarlar bir kez

daha depolanarak, spagetti ynteminde karlalan binme, boluk, kopukluk tama gibi gibi geometrik

hatalar elemine edilmi olur.

ESRI vektr formatlar (Coverage, Shapefile ve Feature Class) topolojik veri modellerine birer

rnektir.


16/108

Bu uygulamada, vektrel verilerin grntleme zellikleri (Layer Properties ve Data Frame

Properties) ve harita kt ilemleri gerekletirilecektir.

1. ArcGIS10_EGITIM/Uygulama_03 doyasnda yer alan Uygulama_03.mxdyi ArcMap 10da anz.

Table of Contentsde Ankara kyler, Trkiye il merkez, Trkiye demir yollar, Trkiye nehir,

Trkiye otoyollar, Trkiye gller ve Trkiye il vektrel katmanlarnn olduunu greceksiniz. Ayn

zamanda Bir nceki uygulamada bahsedilen Trkiye Hillshade (kabartma) ve Trkiye DEM

(ykseklik modeli) raster verileri de yer almaktadr. Bu katmanlar zerinde Layer Properties

penceresi kullanlarak deiikler yaplacak ve harita ktya hazrlanacaktr.

Katman zellikleri Penceresi;

Uygulama_03.mxd ierisinde Table of Contentsde bulunan vektr ve raster verilere ait katmanzellikleri (Layer Properties) penceresi bulunmaktadr. Bu pencerede verinin Raster veya Vektr veri

olmasna gre deien sekmeler gelmektedir. Aadaki ekran kopyasnda grnd ekilde bir

vektr verinin katman zelliklerinden General, Source, Selection, Display, Symbology, Fields,

Definition Query, Labels, Joins&Relates,Time*,HTML Popup seenekleri ayarlanabilir. Raster verilerin

katman zelliklerinde ise Selection, Label ve Definition Query seenekleri veri yapsnn vektr

veriden farkl olmasndan dolay bulunmamaktadir.

2. lk olarak Table of Contentsde bulunan katmanlarn katman isimleri deitirilecektir. Bunun iinTable of Contentsde bulunan herbir katman zerinde mouseun sa tuuna tklayarak Layer

Properties seeneine geliniz. General sekmesinde bulunan Layer Name ile katman adn

deitiriniz. Deiiklikleri aadaki gibi yapnz;

Turkiye_AnkKoy Ankara Kyler Turkiye_ilMerkez Trkiye l Merkezleri Turkiye_Demiryolu Demiryolu Turkiye_Nehir Nehir Turkiye_Otoyol Otoyol Turkiye_Gol Gl Turkiye_il l Snrlar Turkiye_Dem Ykseklik Kuaklar Turkiye_hill Trkiye Kabartma


17/108

3. Ykseklik Kuaklar katmannn katman zelliklerinde Display sekmesine geliniz. Buradakatmana ait grntleme zelliklerini dzenleyebilirsiniz. DEM katmannn ykseklik kuaklarna

ait semboloji ile kabart haritasnn birlikte grsellik kazanmas iin Table of Contentsde stte

bulunan Ykseklik Kuaklar katmannn Transparent ksmn %50 olarak ayarlaynz.


18/108

4. Displayin hemen yannda bulunan Symbology sekmesini tklaynz. Burada Ykselik Kuaklarnnrenk araln deitiriniz. Color Ramp seeneini tklayarak renk tanmlamas yapnz (13. Srada

bulunan renk aral). Display Background Value zelliine ait tiki atnz ve kutucuk iinde 0

yazdndan emin olunuz, baka bir deer yazyorsa 0(sfr) yaznz ve as seeneini mavi deer

olarak belirleyiniz. Bu ayarlamalar ile DEM haritasnda ykselik deeri 0 olan yerleri(denizler 0

kotundadr) mavi renkte gstermektesiniz. OKi tklaynz.


19/108

5. Gl katmannn semboln deitirmek iin ona ait sembol zerinde mouseun sol tuunabasnz. Karnza alan Symbol Selector penceresinden Lake semboln seerek OKe

tklaynz.

6. Demiryolu katmannn semboln de ayn ekilde altndaki sembole tklayarak deitiriniz. Fakatbu sefer alan Symbol Selector penceresinde yukarda bulunan arama boluuna (Type here to

search) Railroad yazarak klavyenizden Entera tklaynz. Sembol penceresinde isminde railroad

bulunan tm semboller ekrana gelecektir. Pencereyi aaya doru kaydrarak ESRI semboloji

ktphanesi altnda bulunan railroad semboln seiniz ve OKe tklaynz.


20/108

7. Nehir katmannn da ayn ekilde semboln tklayarak Symbol Selector penceresindeki Riversemboln seiniz. Eer River semboln ilk atnz ekranda gremiyorsanz arama

kutucuundan aratarak bulabilirsiniz.

8. l snrlar katmannn semboln deitirmek istiyoruz fakat bu deiiklii l isimlerine greyapmak istiyoruz. Bunun iin l Snrlar katman zerinde sa tklayarak Propertiesi seiniz.

Alan Layer Properties penceresinde Symbology sekmesini seiniz ve Categories altnda

bulunan Unique Values fonksiyonunu tklaynz. Value Field olarak l snrlar katmannn

znitelik tablosunda bulunan ADI deerini seiniz.


21/108

Adna gre sembolojiyi kategorize etmek iin Add All Values butonuna tklaynz. Bylece seilen

renk aralna gre tm deerler ayr ayr kategorize edilmi olarak ekrana gelecektir. Apply

butonuna tklaynz.

9. l snrlar katmannn Layer Properties penceresinde Display sekmesini tklaynz ve Transparentksmndan %50 effaflk ayarlaynz.Show MapTips using the display expression seeneinin yanndaki kutucua tik atnz ve

hemen stndeki Field fonksiyonuna ADI deerini getiriniz. Apply butonuna tklaynz.

ArcGIS 10 verisonundan itibaren birden fazla znitelik deerine gre, MapTips zellii Expression

yazlarak eklenebilmektedir.

10.l snrlar katmannda Labels sekmesine tklaynz. Bu ilem ile, il snrlar alan katman zerineznitelik tablosundaki deerler yazdrlabilecektir. Bu etiketlendirme ilemini yapabilmek iin

Labels sekmesinde Label features in this layer ifadesinin yanndaki kutuya tik atnz. Text String

fonksiyonunda etiketlendirmeyi hangi znitelik deerine gre yapmak istediinizi

belirleyebilirsiniz. l isimlerini katman zerine etiketlendirme yapmak iin Label Field olarak ADIfieldn seiniz.


22/108

11.Etiketin katman zerindeki sembol duruunu deitirmek iin Symbol aracna tklaynz veistediiniz bir Text semboln setikten sonra OK butonuna tklaynz.

12.Yaptnz deiiklikler ekranda grntlenmektedir. Tools ara ubuunda bulunan Zoom In veZoom Out aralarn kullanarak deiiklikleri inceleyiniz. Show MapTips fonksiyonu ile Labels

arasndaki farklar incelemek iin mouse il snrlar zerinde bir yerde sabit tutunuz.

13.Tm deiiklikler ile birlikte altnz projeyi File > Save As ileC:/ArcGIS10_EGITIM/Uygulama03/Uygulama03_1.mxd olarak kaydediniz. ArcMapi kapatnz.

Joins & Relates & Symbology;

Adm 1 : Joins

1. ArcMap10da bo bir proje sayfas anz.

2. aracn tklayarak C:/ArcGIS10_EGITIM/Uygulama03/Turkiye.mdb personalgeodatabase iinde bulunan Turkiye_il polygon feature class, Trkiye_Nufus2000,

Turkiye_Saglik, Turkiye_Secim95 tablolarn klavyeden CTRL tuuna basl haldeyken oklu olarak

seiniz. Add butonuna tklayarak ekleyiniz.

3. Grafiksel olmayan tablo verileriyle birlikte katmanlar eklendiinde Table of Contentsdeki menseenei List By Drawing Order dan List By Source a otomatik olarak deiir. Bunun

nedeni, sembolojisini deitirebileceimiz grafiksel verilerle beraber sadece znitelik deerleri

olan tablolarn da ArcMape eklenebilmesidir.


23/108

4. Tools ara ubuundaki Identify aracyla Trkiye_il katmanndan Eskiehiri tklaynz.Identify penceresinde Turkiye_il znitelik tablosunda Eskiehirin bulunduu veritaban bilgilerini

Identify Result penceresine getirmektedir. Identify penceresinin mavi bal zerinde mousea

basl haldeyken ekran zerinde bir yere tayabilirsiniz. Dier pencere arayzleri gibi Identifyda

otomatik olarak arayze yerletirilebilir ve gerektiinde saklanabilmektedir.

5. Trkiye_il katmannn veritabannda ADI, YERLESIMKO, IL vs. bilgiler bulunmaktadr. Ayn ekildeNufs2000 tablosu zerinde sa tklayarak znitelik tablosunu anz.


24/108

6. 2000 ylna ait nfus tablosu aadaki gibidir. Bu tablo ierisinde IL, ILADI, NUFUS_2000 veYERLESIMKOD fieldlar bulunmaktadr. Trkiye_il katmannnda znitelik tablosunu anz.

Turkiye_il tablosu ile Nufus2000 tablolarn Join ile birletirmek iin ortak bir fielda ihtiyacmz

vardr.

Turkiye_il katman znitelik tablosuna Turkiye_Nufus2000 tablosunu join etmek iin kullanlacak ortak

field YERLESIMKOD stunudur. Deerleri kontrol ettiimiz zaman ayn illerin ayn yerleimkod deerine

sahip olduklar grlecektir.

7. Turkiye_il katman zerinde mouse ile sa tklayarak Layer Properties penceresini anz.Joins&Relates sekmesini tklaynz. Joins ksmnda Add butonuna tklaynz.


25/108

Alan pencerede ayarlar stteki gibi yapnz ve Validate Join butonuna tklaynz. ArcGIS 10 ile

gelen bu zellik ile, Join ilemini yapmadan nce ortak fieldlarn eleme durumunu,

veritabanlarn kolaylkla kontrol edebilirisiniz. Verilerin eletiinden emin olduktan sonra OK

butonuna tklaynz.

8. Nufus2000 tablosu Turkiye_il katmanna geici olarak eklenmitir. Ayn ekilde Turkiye_Secim95ve Turkiye_Saglik tablolarn da join ile ekleyiniz.

9. Layer Properties ekrannda OK butonuna tklaynz. Identify aracyla yeniden Eskiehir ilininzerine gelip tklaynz. Saklanan pencere olarak ayarladnz Identify penceresi ekrann sanda

tekrar alacaktr. Identify Result penceresinde daha ok kaydn eklenmi olarak geldiini

greceksiniz.


26/108

Adm 2 : Symbology

1. Table of Contentsde 2000 ylna ait nfus verileri 1995 ylna ait seim verileri ve salk verilerieklendikten sonra men grntsn tekrar List By Drawing Order olarak deitiriniz. Bunun

iin Table of Contentsde simgesini tklaynz.

2. Turkiye_il katmannda bulunan illerin hepsi u anda tek bir sembol ile gsterilmektedir. Join ileeklenilen Nfus 2000 deerine gre tematik harita oluturmak iin katman zerinde sa tklayp

Layer Properties penceresini anz. Symbology sekmesini seiniz.

3. Saysal znitelik deerlerine gre tematik harita oluturmak iin Quantitiesi tklaynz veGraduated Colors zelliini seiniz. Value Field olarak NUFUS_2000 zniteliini seiniz.


27/108

4. l snrlar 2000 yl nfusuna gre belirtilen renk aralnda 5 snfta dereceli olarakrenklendirilmitr. (stee gre Classification zelliinden snf saysn arttrabilir veya

azaltabilirsiniz). Range ve Label seeneklerinde ise mouse ile tkladnz zaman bu deer

aralklar iinde istediiniz ekilde deiiklik yapabilirsiniz. Label blmnde yaplacak deiiklik

haritanz ktya hazrlarken(layout) Lejant olarak gsterilecei iin harita kts grsellii

asndan aadaki gibi ayarlaynz.

5. OKe tklaynz. Turkiye Nfus Dalm haritas oluturulmutur.

6. Insert mensnden Data Frame seeneini tklaynz. Veritabanna joinedilmi ekilde veriler Turkiye_il katmannda bulunduundan dolay bu katman zerinde sa

tklayarak Copy butonunu seiniz ve yeni oluturduunuz New Data Frame zerinde sa

tklayarak Paste Layera tklaynz.


28/108

7. Yeni veri erevesine kopyalanan Turkiye_il katmannda Kii bana den Hekim says tematikolarak gsterilecektir. Bunun iin katman zerinde sa tklayarak Layer Propertiesi anz ve

Symbology sekmesini seiniz.

8. Quantites > Graduated Colors zelliini seiniz. Value Field olarak HEKIM zniteliini,Normalization olarak da NUFUS_2000 zniteliini ayarlaynz. OKi tklaynz. Bylelikle Nfusa

gre Hekim saysn gsteren ilk tematik haritanz elde etmi olacaksnz.

Farkl Data Frameler zerinde almak, ayn kt sayfasnda

birden fazla harita oluturmayayardmc olur. Baka alma alan zerinde almak istendii zaman baka bir ArcMap arayz

amak yerine Data Frameler eklenerek tek ArcMap arayz zerinde birden fazla harita

grntlemesi yaplabilir. Data Frameler aras gei Active butonu ile salanr. Hangi veri

erevesi Data View ekrannda grntlenmek isteniyorsa o Data Frame zerinde sa tklanarak

Activate seilir.


29/108

9. Aktif yaptnz Data Frame zerinde sa tklayarak Propertiesi seerek Data Frame Propertiespenceresini anz. General sekmesini seiniz ve Name ksmna Nfus yaznz. OKi tklamadan

nce veri erevesi olarak hangi zelliklerin bulunduunu inceleyiniz. rnein, Nfus veri

erevesi Decimal Degrees biriminde grntlenmektedir. OKe tklaynz.

10.Ayn ekilde New Data Frame zerinde sa tklayarak Propertiesi seiniz ve Generalsekmesinden Name ksmna Salk yaznz. OKi tklaynz. Salk veri erevesi zerinde sa

tklayarak Activate seiniz. Bylece Salk veri erevesi aktif olur ve bu veri erevesi altnda

bulunan harita veya haritalar Data View ekrannda grntlenir.


30/108

11.Insert > Data Frame seerek New Data Frame 2 adnda yeni bir veri erevesi ekleyiniz.Yukardaki Nfus ve Salk veri erevelerinden herhangi birinde bulunan Turkiye_il katman

New Data Frame 2ye kopyalayp yaptrnz. (pucu: Bu ilem Salk veri erevesini oluturmak

iin yaplmt.)

12.Kopyalanan Turkiye_il katman zerinde sa tklayarak Propetiesi seiniz. Alan LayerProperties penceresinde Symbology sekmesinde Charts > Pie ksmna tklaynz. Field Selection

ksmnda Turkiye_il katman znitelik fieldlar grntlenmektedir. Burada seeceiniz partileri

> simgesini tklayarak sandaki kutucua taynz. Bylece seilen partilerin oy dalmlar

Pasta Dilimi sembolyle ekranda grntlenecektir.


31/108

13.Ayn ekranda Size butonuna tklaynz. Tm pasta dilimi sembolleri ayn boyutta (32pt)grntlenmektedir. Fakat semen saysna gre bu sembollerin de bykln deitirmek

iin Vary Size using a field olarak SECSAY fieldn seiniz. OKi tklaynz.

14.Layer Properties ekrannda OKi tklaynz. Bu veri erevesinin adn Seim olarak deitiriniz.(pucu: Nfus ve Salk veri erevelerinin adlarn deitirmek iin yaplmt.)

15. Insert > Data Frame seerek New Data Frame 3 adnda yeni bir veri erevesi oluturunuz.Turkiye_il katmann tekrar bu veri erevesine kopyalayp yaptrnz. Yaptrdnz Turkiye_il

katmann Layer Properties penceresini aarak Symbology sekmesini tklaynz.

16.Quantities > Graduated symbols ksmn seiniz. Nfusa gre deien semboller ile tematikgsterim iin bu seim yaplmtr. Value Field olarak NUFUS_2000 zniteliini seiniz. OKi

tklaynz.


32/108

17.New Data Frame 3 olan veri erevesinin adn Nfus2 olarak deitiriniz.

Table of Contentsde 4 farkl veri erevesi ve 4 farkl harita oluturulmutur. Bu haritalar bir

sonraki uygulamada ktya(Layosut) hazrlanacaktr.

18.File > Save As tklayarak projeyi C:/ArcGIS10_EGITIM/Uygulama04/Layout.mxd olarakkaydediniz. ArcMapi kapatnz.

Uygulama 4 :

Haritalarn Kartografik retimi, kt(Layout);

Bu uygulamada, bir nceki uygulamada 4 farkl veri erevesinde hazrlam olduunuz haritalardan,

Corafi Bilgi Sistemlerinin genel ilevleri arasnda bulunan ktya hazrlama fonksiyonu uygulamas

yaplacaktr. Data View ekrannda hazrlanan haritalarn, tanmlanan semboloji ve etiket bilgileriyle

birlikte lek deerlerine gre ktya hazrlanmas ve kat haritalar eklinde kt olarak kullanlmas

ilemine Layout denilmektedir. ArcGISde bu ilem iin Layout View ekran kullanlmaktadr.

1. Balat > Tm programlar > ArcGIS > ArcMap 10 tklaynz ve bir nceki uygulamadahazrladnz Layout.mxd projesini anz. (pucu: C:/ArcGIS10_EGITIM/Uygulama04/Layout.mxd

kaydedilmiti.)

2. Layout.mxd 4 farkl veri erevesinde oluturulmu haritalar iermektedir. Sembolojilerinideitirdiimiz bu haritalar Data View ekrannda veri erevelerini aktif ederek teker teker

grntleyebilmekteyiz. ktya hazrlamak iin kullanacamz ekran olan Layout View ekranna

gemek iin menlerden View > Layout View seeneine tklaynz. Ya da ksayol olarak ArcMap

arayznn altndaki Data View ve Layout View ekranlar arasnda geii salayan simgelerden

Layout View aracna tklaynz.


33/108

3. Alan sayfada, oluturulan tm veri ereveleri iinde bulunan haritalar ekranda st stegelirler. Haritalarn, ktya hazrlamak istediimiz ekilde sayfa boyutu iine sdrlmas

gerekmektedir. Bunun iin nce sayfa ve printer ayarlar yaplmaldr. File > Page and Print

Setup seiniz. Alan pencerede Use Printer Page Settings seeneine ait tiki kaldrnz ve hangi

sayfa boyutunda kt hazrlanlmas isteniyorsa ona ait ayarlamar yapnz. Orientation

seeneini Landscape yaparak sayfann yatay durmasn salaynz. OKe tklaynz.

4. Hangi veri erevesine ait harita zerinde ilem yaplmak isteniyorsa, o ereveyi (Lejant, lek,balk ekleme vs) Select Elements ile zerinde bir kez tklayarak seili duruma getiriniz. Seili

olan veri erevesi hangisi ise Table of Contentsde koyu renkli olacak ekilde aktif olur. Nfus,

Seim, Salk ve Nfus2 haritalarn sayfa ierisine yerletiriniz.


34/108

5. Layout Viewda seili olan veri erevesi Table of Contentsde Koyu harflerle belirtilen Seimdir.ktya eklenecek olan harita objeleri (Kuzey Oku, Lejant, lek vb.) hangi veri erevesindeki

haritaya eklenecekse ekildeki gibi seili olmaldr. ekilde Seim veri erevesi aktif durumdadr

ve bu veri erevesine ait kt objeleri eklenecektir.

kt ilemi iin kullanlacak objeler (Kuzey Oku, Lejant, lek vb.) Insert mensnden eklenir. Bu

men kt objelerini eklemeyi saladndan dolay sadece Layout View ekrannda aktif olarak

kullanlmaktadr.

6. Insert > Title seiniz. Bu ilem ktya hazrlanacak haritaya balk eklemeyi salar.Insert > North Arrow seiniz. Alan pencerede Kuzey oklarnn bulunduu sembol ktphanesigelir.Kullanmak istediiniz kuzey okunu seiniz ve sonra veri erevesi zerinde uygun bir yere

yerletiriniz. stee gre kuzey oku grafii zerinde Select Elements ile ift tklayarak a, yn

gibi deiiklikler yapabilirsiniz.


35/108

Insert > Scale Bar seeneine tklaynz. Seili olan veri erevenizin Layout View ekrannda

grntlenen leine gre izgisel lek oluturacak sembolojiler ekrana gelmektedir.

stediiniz izgisel lek semboln seiniz. lein birimi veri erevesinin birimi olarak

gelecektir; deitirmek iin Select Element ile ift tklaynz ve Divisions Units ksmndan

Kilometre olarak deitiriniz.

Lejant eklemek iin Insert > Legend seeneine tklaynz. Alan pencerede lejant olarak hangi

katmanlarn grntlenmesini istediinizi seiniz. Aadaki ekildeki gibi ayarlamalar yapnz ve

Finishi tklaynz.


36/108

Oluan lejant zerinde grafiksel bazl obje deiiklikleri yapmak iin lejant zerinde sa tklayarak

Convert to Graphics fonksiyonunu seiniz. Daha sonra Ungroup seeneiyle deiiklikler

yaplabilmektedir.

7. Her bir veri erevesi iin bu dzenlemeleri teker teker ayarlaynz. Haritalara temel ktobjelerini tanmlaynz.

8. Insert > Dynamic Text > Coordinate System seeneine yklaynz. Bu ilem veri erevelerinintanmlanan koordinat sistemini bilgi olarak kt sayfasna ekler. Uygulamada bulunan 4 veri

erevesinin de koordinat sistemleri ayn olduundan bir tane tanmlanmas yeterli olacaktr.


37/108

Insert > Dynamic Text > Author seeneine tklaynz. Bu ilem ile haritay hazrlayan kii veya

kurumlar otomatik olarak ekleyebilirsiniz.

Insert > Dynamic Text > Current Date seenei ile de haritann hazrland tarihi sayfaya

ekleyiniz.

9. Haritann ktya hazrl tamamlandktan sonra farkl formatlarda kaydetmek iin File > ExportMap seeneine tklaynz Layout.jpeg dosyas olarak Masastnze kaydediniz. ArcMapi Save

ederek kapatnz.

Uygulama 5 :

Semboloji Ktphanesi (Style);

ArcGIS Teknolojisi (ArcView,ArcEditor ve ArcInfo iin) kullanclarna geni bir semboloji ktphanesi

sunmaktadr.Semboloji ktphanesi ArcGIS ierisinde Style olarak adlandrlr. ArcMap arayznde

nokta, izgi, tarama, renk, lek ubuu, kuzey oku, ereveler, yaz tipleri gibi zellikler ve bu zellikleri

ieren ok sayda farkl semboloji bir ktphane ierisinde depolanr ve ArcGIS teknolojisi sayesinde

program ierisinde kullanm salanr .

Yeni bir semboloji ktphanesi tanmlandktan sonra ArcMap arayznde yer alan aralar yardm ile

semboller oluturulur.Semboloji ktphanesi yardm ile yeni sembollerin oluturulmas,sembollere

verilen isimlerle, herhangi bir katmann veritabannda yer alan belli znitelikleri eletirilerek ,istenilen

znitelie gre semboloji atanmas ilemi otomatik olarak gerekletirilmi olur.


38/108

1. ArcGIS10_Egitim/Uygulama_05dosyasnda yer alan Uygulama_05.mxdyi ArcMap arayzndeanz.

2. Menu Bardan Customize>Style Manager fonksiyonuna geiniz

Style Manager Penceresinden, sistemde halihazrda yer alan ktphaneleri grebilir veya daha nceden

kullanclar tarafndan eitli amalarla oluturulmu olan ktphaneler yardmyla yeni bir ktphane

dosyas oluturabilirsiniz.altnz kurum ya da kuruluun kendine ait logo,sembol veya tasarmlarn

bu ekilde ArcGIS semboloji ktphanesine ekleyebilir ve amalar dorultusunda kullanabilirsiniz.


39/108

Bu uygulamada, ncelikle Jeoloji.style dosyasnn Formasyon katmannn veri tabanndaki Aklama

fieldna gre otomatik olarak elemesi salanacak, daha sonra kullanclarn kendi sembollerini nasl

oluturacaklar gsterilecektir.

3. Style Manager Penceresinden Styles butonuna basnz. Alan Style References penceresindekiAdd Style to List seeneine tklaynz ve daha nceden hazrlanan Uygulama_05/Style

klasrnde yer alan Jeoloji.style dosyasn seiniz ve OK butonuna tklaynz.

4. Add Style to List ileminden sonra Style Manager penceresinde yer alan Jeoloji.stylektphanesindeki Fill, Line ve Marker Symbolleri inceleyelim.


40/108

5. Style Managerdaki Jeoloji.style ktphanesindeki Fill Symbol mouse ile seiniz.Sembollerinyer ald alanda mouseun sa tuuna basarak New>Fill Symbol zelliini seiniz.


41/108

6. Ekranda alan Symbol Property Editor size Jeoloji.style ktphanesinde yeni bir taramasembolojisi oluturmak iin imkan tanrken ayn zamanda yine buradan, bilgisayar ierisindeki

resim tipi bitmap olan bir dosyay Jeoloji.style ktphanesine eklemeyi de salamaktadr.

Bilgisayarnzdan bir sembol eklemek iin yapmanz gereken; Type Picture Fill Symbol olarak

ayarlayp,bilgisayar ierisinden (C:\ArcGIS10_Egitim\Uygulama_05\Style\sembol.bmp) ilgili

resim dosyasn semektir. Daha sonra Symbol Property Editorde resmin zerinde istenilendeiiklikler yaplabilir. Bilgisayarnzdan bitmap resim dosyasn seip Open butonuna basnz ve

daha sonra OKe tklaynz.

7. Oluan semboln adn Bazalt olarak ayarlaynz.Uygulamann banda ArcMap arayznde, Style Ktphanesinden yararlanarak otomatik olaraksembollerin eletirilebileceinden bahsetmitik. Bu ilemin gerekleebilmesi iin Style

dosyasndaki sembollerin isimleri ile katmann ilgili znitelik stnnda yazan ifadeler birebir

ayn olmaldr.

8. imdi de ESRI.style ktphanesinde tanmlanm bir izgi sembol olan Railroadu seipmouseun sa tuuna basarak Copy fonksiyonuyla kopyalaynz. Style Managerda Jeoloji Style

ktphanesine geerek Line Symbol ierisine Paste fonksiyonu ile yaptrnz. Semboln adn

Demir Yolu olarak (rename) yeniden adlandrnz.


42/108

9. Close butonuna tklayarak Style Manager penceresini kapatnz.10.Jeolojik Formasyonlar katmanna ait Layer Properties mensnde Symbology sekmesine

tklaynz.Bu sekmede; Value Field ACIKLAMA olacak ekilde Match to Symbols in Styleksmndan Jeoloji.style dosyasn seip Match Symbols tuuna basp OKi tklaynz.

Bu ilem ile Jeoloji.style dosyasnda oluturulmu olan semboller Formasyon katmannn

aklamalar ile eleerek olmas gereken sembolojiyi kazanm oldu.


43/108

11.Ayn ilemleri Table Of Contentsdeki Yollar Katman iin yapalm. Yollar Katmanna ait LayerPropertiesden Symbology sekmesine geiniz.Categories altnda yer alan Match to symbols in a

Style fonksiyonunu ayarlaynz. Value Fielda, Aciklama, Match to symbols in Stylea,

Jeoloji.style ktphanesini ayarlaynz. Sonra da OK tuuna basarak ilemi sonlandrnz. Bylece

Style dosyasndaki semboller, katmann Aciklama stnundaki isimlerle eletirilerek otomatik

olarak atanm olacaktr.


44/108

12.Tabaka Dorultu Katmanna ait Layer Properties mensnde Symbology sekmesine geiniz.Feaures altnda Single Symbol fonksiyonunu ayarlaynz. Symbol Selector penceresinden Tabaka

Dorultu semboln seiniz ve OK butonuna tklaynz.

13.Advanced butonundan Rotation fonksiyonunu seiniz ve Rotation Field Dorultu olarakayarlaynz.Ak olan her iki pencerede de OK butonuna tklaynz.

14.Bu ilem ile tabaka dorultu sembolleri veri tabannda bulunan a deerlerine gredndrlm olmaktadr.

15.Projeyi kaydediniz ve ArcMapden knz.


45/108

Uygulama 6:

Corafi Verilerin Sorgulanmas;

Select Features, Select By Attribute, Select By Location, Select By Graphics;

Corafi Bilgi Sistemlerinde grafik ve grafik olmayan verilerin birbirleri ile btnleik olarak sorgulanmas

mmkndr. Bylece grafik verilerden szel verilere, szel verilerden grafik (konumsal) verilere hzl

eriim imkannz olur.

nceki uygulamalarmzda Grafik verilerin veritabanna gz atmak istediimizde Tools Toolbardan

identify aracn kullanmtk. Benzer ekilde veri taban bilgilerinden Grafik veriye hzl eriimi Main Menu

Barda yer alan Find fonksiyonu ile gerekletirmitik. Dier bir deyile Find fonksiyonu text veriden

grafik veriye ulamamz salamt.

Bu blmde ArcMap arayznde programn bize grafik semek iin salad aralarn (Select by

rectangle, polygon, lasso, circle, line) kullanlmas, Grntlenen Grafik verilerin veri tabanndaki

znitelikleri (attributes) zerinden mantksal sorgulamalar yaparak Grafik veriye ulamas (Select By

Attributes) ve farkl corafi verilerin birbirleriyle mekansal ilikilerinin sorgulanmas (Select By Location)

gibi konular zerinde duracak ve uygulamalar yapacaz.

1. ArcGIS10_Egitim klasrnde yer alan Uygulama_06.mxd dosyasn ArcMap ortamnda anz

2. Trkiye Maden Yataklar Data Frameinde yer alan ILLER katmann Identify aracylainceleyiniz.


46/108

Find arac sayesinde znitelik bilgilerinden (Attributes) herhangi birini bildiiniz bir grafik

veriye ulaabilirsiniz. rnein: orum ilini bulmak istiyorsunuz

3. Veritabanndaki metinsel(text) ifadelerden ekrandaki grafik veriye ulamanz salayan Findarac zerine tklaynz. Features sekmesinde Find kutucuuna orum ifadesini yazp Findbutonuna tklaynz. Arama sonular ierisinde orum yazan yere ift tkladnzda ekrandaki

grnt otomatik olarak orum zerine gidecek ve flash grnt ile yerini belirtecektir.

4. Sonu zerinde mouseun sa tuuna basp Select seeneine bastnzda ise orum ili seilmiolacaktr.

ArcGIS 10da gelitirilen Tools Toolbardaki Select Features By seenei size farkl sekillerde

grafik seim imkanlar sunmaktadr.

Select by Rectangle: Oluturduunuz diktrtgenle grafik veri semenizi salar.

Select by Polygon : Oluturduunuz alan dikkate alarak grafik veri semenizi salar.


47/108

Select by Lasso : Oluturduunuz kement ekline gre grafik veri semenizi salar.

Select by Circle : Oluturduunuz ember ekline gre grafik veri semenizi salar.

Select by Line : Oluturduunuz izgi ekline gre grafik veri semenizi salar.

Bu seenekleri kullanrken seim yapacamz katman Selectable Layer(seilebilir katman)

yapmamz daha uygun olacaktr. Sadece bir grafik veri semek iin Select by Rectangle,Lasso

veya Circle seeneklerinden birini seip grafik veri zerinde mouse ile tklamanz yeterli

olacaktr.Bu aralar size daha hzl seim imkan salamak amacyla tasarlanmtr.

5. Katman seilebilirliini ayarlamak iin Table of Contentsde List By Selection sekmesinetklaynz.

6. Listede ILLER katmannda Click to toggle selectable butonuna tklayarak ller katmannnseilemez olmasn salaynz.

7. Katman tekrar seilebilir olarak ayarlamak iin Not Selectable ksmnda tekrar Click to toggleselectable butonuna tklaynz.

Bu aamaya kadar ekran zerinde seim aralarn inceledik. imdiki uygulamamzda Trkiye

Maden Yataklar Data Framei zerinden baz sorgulamalar yapacaz.Haritadaki iller maden

kan noktalarn saysna gre ak renkten koyu renge doru sembolize edilmitir.Amacmz,

snrlar ierisinde maden kan noktalarn says belirli olan illerden, belirtilen sayda noktaya

sahip olanlar ierisinden metalik maden ierenlerin saysn bulmaktr.

Soru: Maden_kan_Nokta says 8den fazla olan illerden, il snrlar ierisinde Metalik Maden

bulunduranlarn says katr?


48/108

8. Main Menu Barda Selection mensnden Select By Attributes seeneini seiniz.

9. Alan pencerede Layer ksmn ILLER katman, Methodu Create a new selection olacak ekildeayarlaynz. steki pencerede katmana ait field isimleri listelenmektedir. Listeden

Maden_Ckan_Nokta seeneine ift tklayarak bu field isminin alttaki komut satrna gelmesini

salaynz.

10.Alt pencereye > 8 yaznz. Komut satrndaki ifadenin ekildeki gibi olduundan emin olduktansonra OK butonuna tklaynz.


49/108

Bu ilem ile 8 noktadan fazla noktada madencilik faaliyetleri yrtlen iller eilmi olacaktr.

11.Bu iller ierisindeki Madenleri bulmak iin Selection mensnden Select by Location seeneinetklaynz.


50/108

12.Alan pencerede Source layer ILLER, Spatial selection methodu Target Layer(s) featuresintersect the Source layer feature, Target layer(s) ise MADEN olarak ayarlaynz. OK

butonuna tkladktan sonra seili olan ILLER katman ierisine giren btn MADENleri

bulacaktr. Metalik Madenleri bulmak iin sorgulamaya devam ediyoruz.

13.Main Menu Barda Selection mensnden tekrar Select By Attributes seeneini seiniz.14. Layer ksmn MADEN, Methodu select from current selection olarak ayarlaynz. stteki

listeden TUR ismine ift tklayarak aadaki komut satrna gelmesini salaynz. Tr field

ierisindeki kaytlar listelemek iin Get Unique Values butonuna tklaynz. Daha sonra listedenMetalik Madenleri seip ift tklaynz. Komut satrna geldiine emin olduktan sonra OK

butonuna tklaynz.


51/108

Table Of Contentsde List By Selection sekmesini kontrol ettiimizde Sonu olarak ILLER

katmanndan 17 il ierisinde, MADEN katmanndan 99 tane seili Metalik Maden olduunu

greceksiniz.

15.imdi yeni bir uygulama yapmak zere Ankara Data Frameini aktif hale getirelim.

Soru: Alper Sokakn 500 m etki bandnda bulunan binalardan taban alan 500 m 2den byk

olanlar bulunuz.

16.Bu soruyu zmek iin ncelikle Alper Sokakn bulunmas gerekmektedir. Selectionmensnden Select By Attributes seeneine tklaynz.

17.Layer ksmn Yol_Orta katman, Methodu: Create a new selection olarak ayarlaynz. AD fieldzerinde ift tklayarak komut satrna gelmesini saladktan sonra AD field ierisindeki kaytlar

grntlemek iin Get Unique Values butonuna tklaynz. Komut Satrnda AD = Alper Sokak

yazdna emin olduktan sonra OK butonuna tklaynz.


52/108

18.Alper Sokakn 50 m etki bandndaki binalar bulmak iin Selection Mensnden Select byLocation seeneine tklaynz.

19.Ayarlar ekildeki gibi yaptktan sonra OK butonuna tklaynz.


53/108

20.Bu aamada Alper Sokakn 50 m etki bandnda kalan btn binalar seilmi olacaktr. Bubinalarn ierisinden taban alan 500 m2den byk olanlar bulabilmek iin tekrar Select By

Attributes seeneini tklaynz.

21.Select By Attributes penceresinde ayarlar ekildeki gibi yapnz.

Sonu olarak Yol_Orta katmanndan 1, Binalar katmanndan (Kap_No:37) 1 grafik veri seilmi olacaktr.

imdi yapcamz rneklerde ArcGISde Rapor hazrlama ve grafik oluturma fonksiyonlar zerinde

duracaz.


54/108

Rapor Oluturma:

Bu rnekte ArcGISin rapor hazrlama zelliine rnek vereceiz.

Ankara Data Frameinde Sokak Adlarn ve onlara ait uzunluklar gsteren bir rapor hazrlayacaz.Rapor

hazrlama zellii ArcGISde size rapor hazrlama sihirbaznn salad imkanlarla ok kolay ve ok ksasre ierisinde gerekletirilebilmektedir.

22. Main Menur Bardan View>Reports>Create Report seeneklerini sras ile seiniz

23.Alan pencereden AD ve Shape_Length (uzunluk) Fieldlarn seip sa yn gsteren okatklaynz.


55/108

24.Sras ile Next > Next dedikten sonra gelen pencerede Raporda Gstermek istediimiz Fieldlarnadn yani AD ve Shape_Lenght fieldlarn aadaki gibi seiniz.


56/108

25.Tekrar Nextbutonuna basarak pencerenin sa st kesinden raporun yatay (horizontal) veyadikey (Portrait) olma durumunu ayarlaynz.Bu rnek iin Portrait seeneini seiniz.

26.Tekrar Next butonuna basnz ve Havelock style seip Next butonuna basnz ve Rapor iinbalk belirleyiniz.Bu rnek iin bala Sokak simleri ve Uzunluklar yaznz.


57/108

27.Raporu grntlemek iin Finish butonuna tklaynz ve raporu grntleyiniz.

Grafik Oluturma:

Bu rnekte ArcGISin grafik hazrlama zelliine rnek vereceiz.Maden Yataklar Data Frameinde l isimlerini ve o illerdeki maden kan nokta saysn gsteren

bir grafik hazrlayacaz. Grafik hazrlama zellii rapor hazrlamada olduu gibi ArcGISde

sihirbazn salad imkanlarla ok kolay ve ok ksa sre ierisinde gerekletirilebilmektedir.

28.Graph Wizardda aadaki ekran kopyasnda olduu gibi Layer/Table ksmna ILLER katmann XLabel Fielda AD stn ismini seili hale getiriniz ve Next butonuna tklaynz.


58/108

29.Penceredeki Title ksmna Maden Cikan Nokta Grafigi yaznz,Graph in 3D view seeneiniiaretliyerek grafii 3 boyutlu grnme kavuturunuz ve Finish butonuna basarak ilemi

sonlandrnz.


59/108

30. Grafiiniz ekranda aadaki ekilde gzkecektir.

31.Uygulama_06.mxdyi kaydedip ArcMapden knz.

Uygulama 7 :

Raster Haritalarn Corafi Olarak Koordinatlandrlmas (Georeferencing);

Taranm raster verilerin gerek dnya yzeyi zerindeki koordinatlarna tam oturmas iin yaplan

ileme corafi koordinatlandrma(georeferencing) denilmektedir. Bu ilemi yaparken raster zerindeki

koordinatlar bilinen noktalarn arayzde elemesi salanr. lem sonunda koordinat eleecek

noktann seim hassasiyeti, paftann taraycdaki tarama hassasiyetine kadar birok etkene gre

RMS(karekk) hatas belirlenir. Bu hata belli bir standard sapma deerinin iinde kabul edilebilir ama bu

deerin zerindeyse ilemin tekrar gerekmektedir.

1. C:/ArcGIS10_EGITIM/Uygulama07/Uygulama_07.mxdyi ift tklayarak ArcMap 10da anz.

2. Customize > Toolbars > Georefencing tklaynz. Raster verilerin koordinatlandrlmas iinGeoreferencing ara ubuu kullanlmaktadr.


60/108

3. Table of Contentsde tek bir raster veri bulunduundan dolay Layer seenei otomatik olarak

f22d22d3c.tif dosyasn seili olarak getirmitir. Fakat birden fazla raster bulunursa hangi rasterzerinde georeferencing ilemi yaplmas isteniyosa ilk olarak Layerdan o rastern seilmesi

gerekmektedir.

4. Georeferencing mensnn altndaki Auto Adjustn tikini kaldrnz.5. f22d22d3c.tif rasternn sol st kesine doru Zoom In aracyla yaknlanz. Raster

zerinde bu keye ait koordinatlar yazmaktadr. Georeferencing ara ubuunda bulunan Add

Control Points aracn seerek sol ke noktasnda aadaki grntde olduu gibi

mouseun sol tuuna bir kere tklaynz. Gerek koordinat deerlerini girebilmek iin mouseun

sa tuuna bir kere tklayarak Input X and Y seeneini tklaynz. Alan pencereye pafta

zerinden okuduunuz X ve Y koordinatlarn aadaki gibi yaznz.

6. lk noktaya ait deeri girdikten sonra ikici ke olarak paftann sa st kesine yaknlanz.Georeferencing ara ubuundaki Add Control Points aracyla sa st keye mouseun sol

tuuna bir kere ve ardndan sa tuuna bir kere tklayarak aadaki X ve Y koordinat deerlerini

yaznz. OKi tklaynz.


61/108

7. Ayn yntemlerle paftann sa alt ke ve sol alt ke koordinat deerlerini aadaki gibitanmlaynz.

Sa Alt Ke Sol Alt Ke

8. Tm noktalara ait koordinat deerlerini yazdktan sonra Georeferencing ara ubuundaki ViewLink Table aracn tklaynz. Alan Link Table penceresinden yanl yazlan X ve Ykoordinatlarn Xmap ve Ymap seeneklerinden dzeltebilirsiniz. Daha sonra pencerenin sol

altnda bulunan Auto Adjustn tikini atnz. OKi tklaynz.


62/108

9. Raster veri girilen gerek koordinat deerlerine tand iin ekrandaki grntdenkaybolmutur. Full Extent butonuna tklayarak raster ekrana getiriniz. Mouseunuzu hareket

ettirdiiniz sa alt ekranda grntlenen koordinat deerlerinin deitiini greceksiniz.

Yaplan deiikliklerin farkl bir raster veri olarak kaydedilmesi gerekmektedir.

10.Bunun iin Georeferencing ara ubuunda Georeferencing > Rectify tklaynz. Ayarlaraadaki gibi yaparak Save butonuna basarak ilemi tamamlaynz.

Rektifiye edilen raster veriye projeksiyon sistemi tanmlanmaldr. ArcMap arayz ierisinde

saklanabilir pencere olarak gelen ArcCatalog ile verilere projeksiyon sistemi

tanmlanabilmektedir.


63/108

11.Catalog penceresini amak iin Standard ara ubuu zerinde Catalog Window simgesinitklaynz.

12.Catalog penceresinde REC_f22d22d3c.tif dosyas zerinde sa tklayarak Propertiesi seiniz.Alan Raster Dataset Properties penceresinde Spatial Reference seenei herhangi bir

projeksiyon sistemi henz tanml olmadndan dolay olarak gelir. Yanndaki

Edit seeneine tklaynz.

13.Alan Spatial Reference Properties penceresinde ayn yere ait daha nceden koordinat sistemitanmlanan bir katmann koordinat sistemi eklemek iin Importu seiniz.

C:/ArcGIS10_EGITIM/Uygulama_08/F22d22d3c_Pafta.shp katmann seerek Add butnunatklaynz.


64/108

14.Spatial Reference Properties penceresinde OKi tklaynz. Raster Dataset Propertiespenceresine koordinat ve projeksiyon sistemleri bilgileri gelmektedir.

15.Raster Properties ekrannda OKi tklaynz. REC_f22d22d3c.tif raster corafi olarakkoordinatlandrlm olarak kullanlabilir. ArcMapi kaydetmeden kapatnz.

Uygulama 8 :

Catalogda Veritaban Tasarm;

ArcCatalog, ESRInin vektr ve raster verilerinin tasarlanp ynetildii arayz uygulamasdr. ArcGIS

Desktop yazlm ierisinde gelen bu arayz ArcGIS 10dan itibaren ArcMap arayz ierisinde ayr bir

pencere olarak da gelmektedir. ArcCatalog ile unlar yapabilirsiniz;

ArcGIS veri formatlarnn oluturulmas (Geodatabase Feature Class, Raster Dataset ve Shapefile) Veri taban tasarm olarak Fieldlarn oluturulmas ve zelliklerinin belirlenmesi Verilerin kopyalanp yaptrlmas, import, export vb ekilde ynetilmesi Veri taban zellikleri olan Subtypes, Domain, Relationship, Topology, Network Dataset,

Geometric Network vb. fonksiyonlarn tanmlanmas

ArcMap ve ArcToolbox arayzlerine verilerin srklenip braklmas ve ynetilmesi Verilere ait tanmlayc bilgilerin Item Description olarak belirlenmesi likisel Veri Taban Ynetim Sistemlerine(IVTYS) dorudan balant kurulmas ArcCatalog arayznde verilerin Preview fonksiyonu ile nizlenmesi Windows Gezginine benzer ekilde verilerin grntlenmesi, sralanmas ve ynetilmesi


65/108

ArcCatalogda ESRI Vektr Verilerinin Oluturulmas

Shape File; ESRInin ArcView 3x Desktop GIS yazlmndan itibaren rettii grafik ve szel veri depolayan

vektr veri formatdr. Shapefile dosyalar Nokta(Point), izgi(Line) ve Alan(Polygon) veri tipleri olarak

depolanr. Her katmanda bu grafik veri tiplerinden sadece bir tanesi tutulur. Katmanlar veri tabannda.shp, .dbf ve .shx uzantlaryla tutar. *shp; katmana ait grafik verilerinin tutulduu dosya, *dbf; grafik

veriye ait znitelik bilgilerinin tutulduu dosya, *shx; grafik veri ile szel veri arasndaki ilikiyi salayan

index dosyasdr.

Geodatabase Feature Class; Nokta, izgi ve Alan veri tipleri olarak tanmlanan grafik zellikler, File veya

Personal Geodatabase, ArcSDE Geodatabase ierisinde depolanr. Personal Geodatabase Ms Access veri

tabannda, ArcSDE Geodatabase ise likisel Veri Taban Ynetim Sistemi(IVTYS) olarak adlandrlan

Oracle, Informix, SQL Server, IBM DB2... veri tabanlarnda depolanarak ynetimi salanabilen ESRI

vektr veri formatdr. Shapefile formatna gre yeni bir formattr. Nokta, izgi ve Alana ait grafik veri ve

buna bal znitelik verileri corafi veritabannda tutulur.

1. Balat > Tm Programlar > ArcGISi seiniz. ArcCatalog 10 ayr bir arayz olarak grnmektedir.Fakat bu uygulamamzda ArcMap arayzndeki Catalog penceresinde tm ArcCatalog

ilemlerine ait fonksiyonlar aratracaz. ArcMap 10u anz.

2. Gelen ekranda aadaki gibi bo bir sayfa almas seeneini seerek OKi tklaynz.


66/108

Alacak olan Blank Map haritas iin varsaylan bir geodatabase mevcuttur. ArcGIS Desktop

kurulduktan sonra Default.gdb corafi veri taban otomatik olarak oluturulmakta ve

katmanlarn kayd srasnda varsaylan olarak bu geodatabase kullanlmaktadr.

Default.gdbe Catalog penceresindeki st menden ksayol olarak ulalabilir. Bo harita

zerinde kullancnn bo bir geodatabase amasna gerek kalmadan kendisi varsaylan olarak bu

geodatabase iine katmanlar oluturabilmektedir.

3. ArcCatalog penceresini anz. Bir nceki uygulamada rektifiye ettiimiz raster zerindeveritaban oluturmak iin;

Folder Connections > C:/ArcGIS10_EGITIM/Uygulama_07/REC_f22d22d3c.tifdosyasn Table of

Contentse srkleyip braknz.


67/108

4. Default.gdb zerinde mouseun sa tuuna tklayarak New > Feature Dataseti tklaynz.Feature Dataset; ayn projeksiyon sisteminde oluturulacak birden fazla feature class iin

kullanldr. Name ksmna f22d22 yaznz. Nexti tklaynz. Koordinat sistemi ayarlarn aadaki

gibi Import ederek alnz. Dier ekranlarda da Nexti tklaynz. Finishi seiniz.

5. Oluturduunuz f22d22 feature dataseti ierisinde bu pafta zerinde saysallatracamzkatmanlar oluturmak iin sa tklaynz New > Feature Class seeneine tklaynz. Yeni

oluturacamz Imar Cephe izgi katman iin ayarlar aadaki gibi yapnz. Imar Cephe

katmannn izgi olmasn istediimiz iin Type seenei Line Feature olarak ayarlanmtr. Nexti

tklaynz.


68/108

6. Default.gdb zerinde veri depolama seenekleri Use configuration keyword zelliinden isteegre deitirilebilir. Hibir deiiklik yapmadan Nexti tklaynz.

7. Grafik veriye ait szel bilgiler iin bu ksmda znitelik field balklar oluturulacaktr.Imar_cephe feature classna veri girii yaplrken hangi zniteliklerin veri tabanna eklenmesiisteniyorsa balklar bu seenekte eklenir. Bu katmana ait field tanmlamasn aadaki gibi

yapnz.

8. Finishi tklaynz. Catalog penceresinde Default.gdb > f22d22 feature dataset > Imar_Cephe izgifeature classn oluturmu olduk. Henz oluturulan Imar_cephe Table of Contents de

dorudan eklenmi olarak gelmektedir.


69/108

9. f22d22 feature dataset zerinde tekrar sa tklayarak New > Feature Class seiniz. Ayn ilemlerImar_Alan katman iin de yaplacaktr. Ayarlamalar aadaki gibi yaparak Imar_Alan alan

katmann oluturunuz.

10.Direkler(Point) ve Binalar(Polygon) katmanlarn aadaki ekillerde oluturunuz.

Direk ler kat m an iin Binalar katman iin

11.En son oluturulan katmann znitelik field balklarndan SHAPEi yanndaki gri kk kutucuatklayarak seiniz. Seili olan Field Namee ait zellikler pencerenin altnda grntlenecektir.

Shape field oluturan geometri zellikleri Field Properties ksmnda grntlenmektedir.


70/108

Bu ilemler ile veri taban tasarm gerekletirilmitir.Bu aamadan sonra pafta

saysallatrlacaktr.

Uygulama 9 : Veri Girii ve Gncelleme

Oluturulan veri tabanna veri girii yapma ilemine saysallatrma denilmektedir. Saysallatrma ilemi

ESRI vektr veri tipleri olan Shapfile ve Geodatabase Feature Classlara ait gerekli gncellemelerin

yaplarak veri tabanna szel bilgilerinin de eklenmesini iermektedir.

ArcGIS 10 versionundan itibaren gncelleme ilemi iin kullanlacak Editing aralar glendirilerek

gelitirilmitir. Artk CAD kabiliyetinde izimler ok daha rahat bir ekilde yaplmaktadr.

1. Bir nceki uygulamada Default.gdb ierisine oluturduunuz katmanlar ve Rektifiye ettiimizaltlk raster verinin(REC_f22d22d3c.tif) halen ArcMapte bulunduundan emin olunuz.

2. Standard ara ubuunda bulunan Editor ara ubuunu amay salayan Editor Toolbar aracntklaynz. Vektr veriler zerinde gncelleme yapmamza olanak salayan Editor ara

ubuu ekrana gelecektir.

3. Katmanlar zerinde veri girii yaplmas ilemini balatmak iin Editor > Start Editingi tklaynz.Ekrana Create Features penceresi gelecektir. Bu pencere ile veri girii yaplacak katman seerek

ekran zerinden saysallatrma yaplmaktadr.


71/108


72/108

6. Benzer ekilde Imar Alan izimine devam ediniz.

7. izimi yaparken Editor ara ubuu zerinde bulunan Attributes aracn tklaynz. AlanAttributes penceresi saklanabilir olarak ekrana gelmektedir. znitelik deerleri ekranda seili

olan feature iin doldurulur. mar alan olan yerleri saysallatrmay ve znitelik bilgilerini

doldurmay srdrnz.

8. Create Feature saklanabilir penceresini arnz. Binalar katman seiniz ve pafta zerindekibinalar saysallatrarak veri girii yapmaya balaynz.


73/108

9. Pafta zerinde bina saysallatrmaya balaynz. izim yaparken alan Feature Constructionpenceresindeki yardmc izim elemanlar kullanlacaktr. Aadaki gibi binaya yaknlanz ve

izim yapmaya balaynz, Constrain Perpendicular aracn seerek dik izmek istediiniz izgiyi

seiniz. Ayn izgiye devamnda paralel izmek iin Constrain Parallel aracn seerek iziniz.

izimi bu aralarla srdrnz ve F2ye basarak(yada mousea ift tklayarak) izimi sonlandrnz.


74/108

10.Create Feature saklanabilir penceresini tekrar arnz. Imar_Cephe katman seiniz.Construction Tools seeneinde izgi feature izimi yapmay salayan aralarn geldii

grlmektedir. Line seiniz.

Pafta zerinde saysallatrmak istediiniz imar cephesine yaknlanz ve izim yaparak znitelikleri

doldurunuz. izimi tamamladktan vertexleri grntlemek ve izimde deiiklik yapmak iin ift


75/108

tklayabilirsiniz. Vertexler grntlenirken Edit Vertices ara ubuu ekrana gelir. Vertex zerindeki

deiikleri buradan yapabilirsiniz.

11.Yaplan gncelleme ilemlerini kaydetmek iin Editor araubuunda Editor > Save Editingseeneini tklaynz. Gncelleme ilemini sonlandrmak iin Editor > Stop Editing aracna

tklaynz. Bylece veri tabann oluturduumuz katmanlara veri girii yaplmtr. Daha sonra bu

verilere ekleme ya da dzenleme yaplmak istenildiinde Start Editing seeneini seerek ara

ubuunu aktif hale getirmemiz gerekmektedir.

12.ArcMapte allan projeye daha sonra ayn semboloji ile devam etmek isteniliyorsa MXD olarakkaydedilmesi gerekir.

File > Save As seiniz. Projeyi C:/ArcGIS10_EGITIM/Uygulama_09 klasr ierisine F22D22.mxd

olarak kaydediniz ve ArcMapi kapatnz.

Uygulama 10 :

Veri Gncelleme ve Saysallatrma Kabiliyetleri;

Bu uygulamada, veri gncelleme ilemi srasnda saysallatrma ilemini salayan baz ileri dzey

aralar gsterilecektir.


76/108

1. Balat > Tm Programlar > ArcGIS > ArcMap 10 seerek C:/ArcGIS10_EGITIM/Uygulama_09klasrnde bulunan Uygulama_09.mxd dosyasn anz.

2. Editor araubuunu arnz ve Editor > Start Editingi seiniz. Binalar katmanndakiizilmi baz featurelar olmas gereken koordinatlara tamak iin Editor araubuu

zerindeki Edit Tool aracn seerek feature zerinde tklaynz. Mavi renkte seili hale

gelen feature mouse ile tutup harita zerindeki koordinatlarna taynz.

3. Farkl ynde dndrlm featurelar Rotate aracn kullanarak doru ay almasnsalaynz.

4. Create Features saklanabilir penceresinden Binalar katmann seerek saysallamam ikiadet binay ekran zerinden mouse ile tklayarak saysallatrnz. Saysallatrma ilemini

yaparken Constrain Parallel ve Constrain Perpendicular aralarn kullanarak izim yapnz

ve F2ye basarak izimi sonlandrnz.


77/108

izdiimiz binalarn bulunduu yere ait parselin araziden alnan koordinat ve lm deerleri

bulunmaktadr. Bu deerler ile Parsel saysallatrma yaplacaktr.

5. Create Features penceresinde Parseller katmann seiniz ve Data View ekrannda mouse ilesa tklayarak Absolute X,Y seeneine tklaynz (Klavye ksayolu F6dr). lk noktann X ve

Y koordinatlarn aadaki gibi yaznz. Entera basnz.

6. Harita zerinde girilen koordinatlara vertex atlm olarak gelmektedir. Bu vertexe gre ave mesafe deeri girilerek izim yaplacaktr. Bunun iin mouse ile sa tklayarak

Direction/Lenght seeneine tklaynz (Klavye ksayolu Ctrl+Gdir). Aadaki deerleriyazarak Entera basnz.


78/108

7. Parsele ait nc noktaya ait koordinat deeri bilinmektedir. Klavyeden F6ya basarakaadaki deerleri yaznz ve Entera basnz.

8. Parsele ait drdnc nokta belli bir eimle izilecektir. Bunun iin mouse ile sa tklayarakTangent Curve seeneine tklaynz ve aadaki deerleri ayarlaynz. Entera basnz.

9. Drdnc noktaya gre belli bir a ve mesafe deerine gre beinci son noktabelirlenecektir. Klavyeden Ctrl+Gyi tklayarak aadaki deerleri giriniz. Entera basnz.

10.izimi bitirmek iin F2ye basnz.11.Parsel iziminde deiiklik yapmak iin Vertexler zerinde deiiklikler yaplr. Deiiklik

yapmak iin katman zerinde sa tklayarak Edit Vertices seip Sketch Properties

penceresini aabilirsiniz.


79/108

12.Oluturduumuz parsel katmannn znitelik bilgilerini doldurmak iin Attributes Tableanz ve ParselReffieldna 1 yaznz.

13.izerek oluturduumuz parselin zerinde bulunan 9 adet binay Edit Tool ile seiniz.Seili olan tm binalar ayn parsel referans deerine sahip olduklarndan dolay ParselRef

znitelik deeri ayn olacaktr. znitelik tablosunda ayn deeri toplu ekilde yazdrmak iin

Binalar katman zerinde sa tklayarak Open Attributes Table seiniz. Alan Table


80/108

penceresinde sadece seili olanlar gstermek iin pencerenin en altnda bulunan Show

Selected Records seeneini seiniz.

14.Binalar znitelik tablosunda ParselRef Fieldn bulunuz ve balk zerinde sa tklayarakField Calculatoru seiniz. Sadece seili olan objeler iin ilem yapacak olan Field Calculator

penceresinde 1 yaznz ve OKi tklaynz.


81/108

Editing ilemi srasnda grnty oynattmz zaman altlk olarak kullanlan raster veya

dier katmanlarn tekrar ekranda alma hz veri boyutuna gre yava olarak

gelebilmektedir. Bu ilemi hzlandrmak iin ArcGIS 10 verisonundan itibaren Basemap

Layerlar oluturulabilmektedir.

15.Layers veri erevesi zerinde sa tklayarak New Basemap Layer seiniz. Table ofContentse gelen New Basemap Layera Ankara.img altlk raster veriyi srkleyip braknz.

16.Yol_Orta izgi katmann anz. Grntlenebilirlii aktif olarak gelen katman CreateFeatures penceresinde de grntlenebilir olarak gelmektedir. Yol_orta katmann izgi

izim eklini seecek ekilde tklaynz. Aadaki gibi yol katman izilecek olan ksma

yaknlanz. Kesiim noktasna yaknlatnz zaman otomatik yakalama(snap) yapmaktadr.

Kesiim noktasn tklaynz ve yolu aadaki gibi iziniz. Grntnn ekrana smad yerde

ilerletme yaparken altlk raster veri Basemap olarak ayarladndan dolay hzl bir ekilde

ekrana gelmektedir. Snapping ilemlerini zelletirmek iin Customize > Toolbars >

Snapping araubuunu arabilirsiniz.


82/108

17.Gncelleme ilemi tamamlandktan sonra Editor ara ubuu zerinde Editor > Save Editsive ardndan Editor > Stop Editingi seiniz. Projeyi kaydederek ArcMapi kapatnz.

Uygulama 11 :

Dier gncelleme aralar;

Corafi Bilgi Sistemlerinin paras olarak gncelleme ileminde yaplacak ilemleri kolaylatracak

farkl fonksiyonlar mevcuttur. Editing aralar olarak adlandrlan bu fonksiyonlar ile vektr veri

oluturmada kolaylklar salanmaktadr.

1. Balat > Tm Programlar > ArcGIS > ArcMap 10u anz. Uygulama veri setleri iinde bulunanC:/ArcGIS10_EGITIM/Uygulama_10/ Uygulama_10.mxdyi anz. Alan haritada Parsel, Refuj,Elektrik Direkleri, Elektrik Hatt katmanlar Table of Contents mensne gelecektir.

2. Editor ara ubuu bir nceki uygulamada arayze eklendii iin ekrana gelmitir. Eergelmediyse Editor ara ubuunu tklayarak arnz. Editor > Start Editingi seerek

gncelleme ilemleri iin Editing ara ubuklarn aktif hale getiriniz. Alan Create Features

penceresinin sa st kesindeki Auto Hide aracn tklayarak pencereyi saklaynz.

3. Refujlerin oluturduu yolun ortasndan elektrik hatt gemektedir. Refuje paralel olacak ekildeElektrik Hatt feature kopyalamak iin nce Refuj katmanndaki hangi featurea paralel

oluturmak isteniyorsa, onu Edit Tool aracyla seiniz. Editor ara ubuunda Editor > Copy


83/108

Parallel seeneini seiniz. Alan Copy Parallel penceresinde aadaki ayarlamalar yapnz.

OKi tklaynz. Bu ayarlar ile seili refuj featurenn 4m ok ynne gre sa tarafna elektrik hatt

feature kopyalanacaktr.

4. Oluturulan elektrik hatt featuren Edit Tool aracyla seiniz. Elektrik hatt zerine 10metre aralklarla elektrik direkleri yerletirilecektir. Bunun iin Editor > Construct Points

seeneini seiniz ve aadaki ekilde ayarlamalar yaparak OKi tklaynz.


84/108

5. Birden fazla feature birletirerek tek bir feature haline getirmek iin Merge arackullanlmaktadr. Aadaki gibi birden fazla parseli Edit Tool ile seiniz. Editor ara

ubuunda Editor > Merge fonksiyonunu seiniz. Alan pencerede birletirme sonucunda hangifeaturen znitelik tablosundaki bilgiler alnmas istenildiini seerek OKi tklaynz.


85/108

6. Create Feature penceresinden Refuj izgi katmann seiniz. Editor ara ubuunda bulunanTrace aracn seiniz ve parsellerin sol tarafnda mouse ile tklayarak refujun alaca gzergahta

sadece mouseu hareket ettiriniz ve bittii tarafn darsnda mouse ile ift tklayarak izimi

sonlandrnz.

7. izilen Refuj etrafndaki parselleri belli bir mesafede kesmek iin Clip fonksiyonukullanlmaktadr. Editor ara ubuunda Clip aracn seiniz ve aadaki deerleri yazarak OKi

tklaynz.


86/108

8. Editor ara ubuundan Save Edits ve Stop Editing ile kaydederek gncellemeyi sonlandrnz.Projeyi ayrca mxd olarak kaydederek ArcMapi kapatnz.

Uygulama 12 :

Veri Dnm Fonksiyonlar;

DWG,DXF ve DGN gibi ok kullanlan CAD formatlar ArcGIS teknolojisi rnleri ArcView,ArcEditor ve

ArcInfo yazlmlar ile direk olarak grntlenebilmektedir.

CAD veri formatnda depolanan vektr veri yapsn farkl yntemler kullanarak ArcGIS vektr veri

formatlarna evirmek mmkndr.CAD formatlarnn, ESRI Shape file ve Feature Class dnm

ilemleri ArcMap ve ArcToolBox arayzlerinde bulunan fonksiyonlar sayesinde daha pratik ve esnek bir

ekilde yaplabilmektedir.

zellik tipleri Line,Point,Polygon ve Annotation olan bir izim dosyasnda depolanan CAD veri

formatlarnn, corafi detaylar ise CAD formatlarnda (DWG ve DGN) Layer ve/veya Levellarda

snflandrlarak saysallatrma ilemleri gerekletirilir.CAD verileri ArcGIS teknolojisinde aadaki

ekilde temsil edilmektedir.


87/108

1. ArcMap 10 arayzn anz.

2. ArcGIS10_Egitim/Uygulama_11 dosyasnda yer alan Uygulama_11.mxdyi anz. (Bu uygulamaiin 1022.dgn verisinin Polyline, Polygon ve Point katmanlar Add Data butonu ile ArcMap

ortamna eklenip mxd olarak kaydedilmitir.)

3. Table of Contentsde bulunan 1022.dgn Point ve 1022.dgn Polyline katmanlarnn visible ekinikaldrarak grnmez hale getiriniz.1022.dgn Polygon zerinde mouse ile sa tklayp Katman

zellikleri (properties) penceresini seiniz.


88/108

4. Alan pencerede Drawing Layers sekmesinde,tm katman zelliklerini Disable All butonunabasarak kapatnz.


89/108


90/108

7. Browse aracna tklayarak bilgisayarnzda dosyann kaydedilmesini istediiniz yeribelirleyiniz.

Oluturulmas dnlen bina katman byk lekli harita uygulamalarnda alansal

vektr(Feature Type:Polygon) tipine sahip olmaldr.CAD ortamnda izilen objeler iin ise

yukarda anlatlan ilemler sonucunda alansal vektr tipi elde edilebilir.CAD ortamndaki alan

ifade etmesi istenen objeler Close Polygon olarak izilir.Corafi Bilgi Sistemleri ierisinde alan

olarak tanmlanmas istenilen CAD verileri ou zaman polygon olarak tanmlanamaz.Bu veriler

CAD ortamnda genelde Polyline olarak retilir.Bu verilerin Polyline olarak tasarlanm yapsn

Export ilemi ile Line vektrel tipine evrilir.Bu ilem sonucunda verilerde izim hatas var ise

hatalar dzeltmek ve izgi zelliini daha sonra alan zelliine dntrmek gerekecektir.Bu

blmde dnm ilemleri uygulamal olarak ilenecektir.

8. Table of Contentsde yer alan ve daha nce visible ekini kaldrdmz 1022.dgn Point ve1022.dgn Polygon katmanlarnn eklerini tekrar aktif hale getiriniz.1022.dgn Polyline katman

zerinde mouse ile sa tua tklayp Properties seeneini seiniz.


91/108

9. Layer properties penceresindeki Drawing Layers sekmesini seiniz.Tm katman zellikleriniDisable All butonuna tklayarak kapatnz.Daha sonra Layer 61 katmannn ekini atarak Enable

duruma getiriniz.


92/108

10.Table of Contentsde bulunan 1022.dgn Polyline katman zerinde mouseun sa tuunatklayarak Data>Export Data fonksiyonunu seiniz.

11.Export Data fonksiyonu ile 1022.dgn Polyline katmannda bulunan tm objeleri,mevcutprojeksiyon sistemine gre Shape File veya Feature Class olarak olarak dntrmek mmkn

olacaktr.Export Data penceresindeki Browse aracna tklaynz.

12.61inci Layerda yer alan Polyline objelerini, Uygulama_11 dosyas altna BinalarLine Shapefileolarak kaydediniz.

Bu aamada izgi zelliinde gelen yeni BinalarLine katmann poligona evirmemiz

gerekmektedir. Bu ilem iin ArcToolBoxdaki Feature To Polygon fonksiyonu kullanlacaktr.

ArcGIS 10dan itibaren ArcToolboxdaki fonksiyonlar Search penceresinden kolaylkla

aratlabilmektedir.

13.Standard ara ubuundaki Search aracna tklayarak Search penceresini anz.14.Alan Search penceresinde Tool seeneini seiniz.


93/108

15.Arama kutucuuna Feature To Polygon yazp Entera tklaynz.

16.Listeden Feature To Polygon fonksiyonuna tklayp Feature To Polygon penceresinin almasnsalaynz.

17.Ayarlar ekildeki gibi yaptktan sonra OK butonuna tklaynz. izgi katmanndaki binalarnznalan katmanna dntn greceksiniz.


94/108

18.1022.dgn Point katmannda yer alan noktasal verilerin birbirinden ayrtedici zellii TextFieldnda yer alan znitelik deerleridir. Text Field AGAC olarak tanml olan objeleri Select By

Attributes fonksiyonu ile seiniz.

19.Seili olan objeleri aa katman olarak export etmek iin Table of Contentsde Point zerindesa tklayarak Export > Export Data seeneine tklaynz. Daha sonra Agac ad altnda veriyi

Shapefile olarak kaydediniz.

20.ArcMapi kapatnz.


95/108

Noktasal lm Deerlerinin Grntlenmesi;

GPS,TotalStation gibi lm cihazlar ile elde edilen koordinat bilgileri,saysal olarak sistemde Dbase,

Excel, ASCII Text File gibi farkl formatlarda depolanabilirler. ArcGIS ortamnda, bu formatlardaki

verilerin ESRI vektr formatlarna dnm mmkndr.

Bu blmdeki uygulamada X,Y koordinat deerlerinin bulunduu Dbase ve Excel dosyalarnn, ESRI Shape

File formatna dnm ilemleri ArcMap arayznde gerekletirilecektir.

Add XY Data Fonksiyonu;

Dbase formatnda yer alan koordinat bilgilerinden, Shapefile formatnda dnm ilemleri ArcMap

arayznde Add XY Data Fonksiyonu ile gerekletirilmektedir.

1. ArcMap10 arayznde bo bir harita sayfas anz.

2. File > Add Data > Add XY Data seeneine tklaynz.

3. Alan pencerede Choose a table from the map or browse for another table ksmndakiBrowse aracna tklayp Uygulama_11 dosyas ierisindeki Parsel_Kose_Dbase.dbf dosyasn

seiniz ve Add butonuna tklaynz.


96/108

4. Add XY Data penceresinde X Field ve Y Fieldda aadaki stn isimlerini seip OK butonunatklaynz.

5. Yaptnz bu ilem sonucunda Parsel_Kose_Dbase.dbf dosyasnda yer alan X ve Y koordinatdeerleri temsilen ArcMap harita sayfasnda Parsel_Kose_Dbase_Events formatnda

grntlenecektir.

6. Bu dosyalar Export Data yntemi ile Shapefile veya Feature Class olarak kaydedilebilmektedir.Bunun iin Parsel_Kose_Dbase_Events katman zerinde mouseun sa tuuna tklayarak


97/108

Data>Export Data fonksiyonunu seiniz ve Uygulama_11 dosyasnn iine,Parsel_Dbase Shape

File olarak kaydediniz.

7. ArcMapten knz.

Uygulama 13:

Zaman Bilgisi ile animasyon oluturma;

ArcGIS 10 vekr ve raster verilerde zaman bilgisini desteklemektedir. Bu uygulamada, vektr veriler

zerinde Osmanl Devletinin Ykselme, Duraklama ve Gerileme Devirlerindeki toprak byklkleri

animasyon haline getirilecektir.

1. ArcGIS10_EGITIM/Uygulama_12 klasrnde yer alan Uygulama_12.mxdyi ArcMapte anz.

Table of Contentsde Osmanl, Ulkeler vektrel katmanlarnn ve ESRI Terrain Basemapinin

olduunu greceksiniz.

2. Osmanli katmannda sa tklaynz ve Open Attribute Table seeneine tklaynz.


98/108

znitelik tablosunda, yil field fetih yllarn gstermektedir. tarih field ise animasyonda

kullanlmak zere almtr.

3. znitelik tablosunu kapatnz.4. Osmanli katmannn kutusunun ekini atarak katmann grntlenmesini salaynz.5. Osmanli katmannda tekrar sa tklayarak Properties seeneine tklaynz.

6. Layer Properties penceresinde Time sekmesine tklaynz.7. Time sekmesinde Enable time on this layer kutusunun ekini atnz.8. Layer Time ksmndan Each feature has a single field seeneini seiniz.9. Time field ksmndan tarih fieldn seiniz.10.Time Step Interval ksmn ekilde olduu gibi 1 Day olarak ayarlaynz ve OK butonuna tklayarak

katman zellikleri penceresini kapatnz.


99/108

11.Tools Toolbardaki Open Time Slider Window aracna tklaynz.12.Time Slider Window penceresinden Play butonuna tklaynz ve animasyonu balatnz.


100/108

13.Daha sonra bu animasyonu .avi formatnda video olarak kaydetmek iin Export to Video aracnatklaynz.

14.Export Animation penceresinden videoyu kaydedeceiniz yeri seiniz ve isim veriniz.15.Export butonuna tklaynz.

16.Alan Video Compression penceresinde OK butonuna tklaynz.

Bu aamada videonuz bilgisayarnza kaydedilecektir. Ekrann altnda videonun %100

oluturulana kadar bekleyiniz. Daha sonra videoyu izleyebilirsiniz.


101/108

Uygulama 14:

ArcMapte Map Package oluturulmas;

Bu uygulamada, arcgis.coma ye olarak haritalarn web zerinden paylam gsterilecektir.

Bunun iin tm kullanclar arcgis.com adresinde kendileri iin birer hesap oluturacak dahasonra slem grubuna ye olacaklardr. Bu aamadan sonra hazrladklar tm harita ve katmanlar

internet zerinden kolaylkla paylaabileceklerdir.

1. ArcGIS10_EGITIM klasrnde yer alan Uygulama_13.mxdyi ArcMapte anz.2. Haritann sembolojisini dilediiniz gibi ayarlaynz.3. File mensnn altndan Create Map Package seeneine tklaynz.

4. Alan pencerede Save package to file seeneini setikten sonra Browse aracnatklaynz.

5. Harita paketini C:\ ArcGIS10_EGITIM\Uygulama_13 dosyasnn ierisine isim vererekkaydediniz.


102/108

6. Validate butonuna tklaynz.7. Daha sonra Share butonuna tklaynz.8. Alan pencerede Yes butonuna basnz.

9. Harita paketinizin baarl bir ekilde oluturulduunu gsteren mesaj kutusunda OKbutonuna tklaynz.

ArcGIS.coma yelik;

10.Kullandnz Web Browserda adres ubuunawww.arcgis.comyaznz.
http://www.arcgis.com/http://www.arcgis.com/http://www.arcgis.com/http://www.arcgis.com/


103/108

11.www.arcgis.com sayfas aldktan sonra sa st kedeki Sign In butonuna tklaynz.12.Alan sayfada sa taraftaki Dont have an ESRI Global Account? Bal altndaki Create an

account seeneine tklaynz.

13.Alan sayfada ye olmanz iin gerekli olan bilgileri doldurmanz gerekmektedir. Bilgilerieksiksiz olarak doldurduktan sonra Create My ESRI Global Account butonuna basnz.

islemegitim
http://www.arcgis.com/http://www.arcgis.com/http://www.arcgis.com/


104/108

14.Aadaki sayfa aldktan sonra kayt yaparken veriiniz mail hesabnz anz. ESRIningndermi olduu maildeki linke tklayarak hesabnz aktif hale getiriniz.

15.Linke tkladktan sonra alan sayfada ifreyi giriniz ve Finish butonuna basarak kayt ileminisonlandrnz.

16.Daha sonra alan ekranda oluturmu olduunuz hesap bilgilerini giriniz ve Registerbutonuna tklaynz.


105/108

17.ArcGIS.com kullanm koullarn kabul etmek iin alan pencerede I Accept butonuna

basnz.

Dilerseniz kullanc hesabnzdaki bilgileri doldurabilir ve resminizi ekleyebilirsiniz.

ArcGIS.comda slem Grubuna yelik;

Bu eitim sonucunda, tm katlmclarn ArcGIS.comda bulunan slem Grubuna ye olmalar

ve ilerde dilerlerse haritalarn grup zerinden paylamalar amalanmaktadr. Bu nedenle,

bu uygulamada katlmclarn gruba nasl ye olacaklar anlatlacaktr.

18.Yukardaki ara ubuundan Groups seeneine tklaynz.

19. Search For ksmna slem yazp Entera basnz.


106/108

20.Alan listeden slem Grubunu seiniz.21.Daha sonra gruba katlmak iin Join This Group butonuna tklaynz.

22.Ekranda alan pencerede Submit Request seeneine tklaynz.

Bu aamadan sonra slem Grup Yneticisi yeliklerinizi kabul edecektir.

Oluturulan Harita Paketinin webe eklenmesi;

23.Yukardaki ara ubuundan My Content seeneine tklaynz.

24. Alan sayfada haritanz webe eklemek iin Add Item butonuna tklaynz.

25.Daha sonra alan pencerede Dosya Se butonuna tklayarak uygulamann bandakaydettiiniz harita paketini seiniz.


107/108

26.Tags ksmna, haritanz bir bakas aratrken iine yarayacak olan anahtar kelimeleri yaznzve Add Item butonuna basnz.

27.Sayfanza eklemi olduunuz haritanz slem Grubu yeleriyle paylamak iin Sharebutonuna tklaynz.

28.Share penceresinde islem kutusunun ekini atnz ve OK butonuna tklaynz.

29. Bylece kendi oluturduunuz haritan web zerinden dier grup yeleriyle paylamoldunuz. Artk dier grup yelerinin ekledikleri haritalar inceleyebilirsiniz.


108/108

arcgis10 desktop

Documents