architectum 11 (2010)

32
2010 | wydanie 11 Miedzynarodowy magazyn o architekturze dachów www.architectum.com Siła natury Subtelna gra kolorów nadaje wyrazistość elewacji Aalter/Belgia Imponujący monolit Ceramiczne dachówki niczym rybie łuski Kłajpeda/Litwa Nowe dachówki, dawny wygląd Jesienne odcienie na dachu tworzą klejnot architektury Edynburg/Wielka Brytania ˛

Upload: wienerberger-ag

Post on 22-Mar-2016

226 views

Category:

Documents


5 download

DESCRIPTION

Dachy wykonane z dachówek ceramicznych nadają naszym miastom i krajobrazom kulturowym żywą sylwetkę. Architekci i dekarze używają ich do pokrywania zarówno dachów, jak i fasad. W architekturze mieszkaniowej stromy dach pozwala nie tylko stworzyć miejsce do zamieszkania w atrakcyjnej cenie, ale takżę chroni dom i jego mieszkańców przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Przedstawione projekty z całej Europy, a nawet Chin pokazują, że dachówki ceramiczne, podobnie jak przykłady współczesnej architektury, oferują długowieczność i nadają piękno zarówno wiejskim, jak i miejskim krajobrazom.

TRANSCRIPT

Page 1: Architectum 11 (2010)

2010 | wydanie 11 Miedzynarodowy magazyn o architekturze dachów

www.architectum.com

Siła naturySubtelna gra kolorów nadaje wyrazistość elewacjiAalter/Belgia

Imponujący monolitCeramiczne dachówki niczym rybie łuskiKłajpeda/Litwa

Nowe dachówki, dawny wyglądJesienne odcienie na dachu tworzą klejnot architekturyEdynburg/Wielka Brytania

˛

Page 2: Architectum 11 (2010)

Stopka

WydawcaWienerberger AG1100 Wiedeń

WydawnictwoÖsterreichischer Wirtschaftsverlag GmbH1050 Wiedeń

Redaktor naczelnyTom CervinkaThomas Prlic(Österreichischer Wirtschaftsverlag)Marion GöthFranz Kolnerberger

WspółpracaAlexa Uplegger (DE)Tomas Sabaitis (LIT)Willeke Sloeken (NL)Chantal Lehmann (FR)Delphine Esnault (FR)Konrad Zalewski (PL)Elaine Liversidge (UK)Michelle Richards (UK)Tracy Liao (SG)Nicholas Koh (SG)

FotografieHubaer Kusters (12-13)Gregory Tachet (14-15)Benoît Fougeirol (22-23)

Zdjęcia, grafika i designSimon Jappel(Österreichischer Wirtschaftsverlag)

DrukStiepan Druck G.m.b.HHirtenbergerstraße 31 2544 Leobersdorf

Drodzy czytelnicy,Dachy wykonane z dachówek ceramicznych nadają naszym mia-stom i krajobrazom kulturowym żywą sylwetkę. Architekci i dekarze używają ich do pokrywania zarówno dachów, jak i fasad. W archi-tekturze mieszkaniowej stromy dach pozwala nie tylko stworzyć miejsce do zamieszkania w atrakcyjnej cenie, ale takżę chroni dom i jego mieszkańców przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Przedstawione projekty z całej Europy, a nawet Chin pokazują, że dachówki ceramiczne, podobnie jak przykłady współczesnej archi-tektury, oferują długowieczność i nadają piękno zarówno wiejskim, jak i miejskim krajobrazom.

Pozdrawiam serdecznie, Franz Kolnerberger

Od wydawcy

Franz KolnerbergerHead Product Group Management Roof & Export Roof

12

04

2614

10

Wienerberger Ceramika Budowlana Sp. z o.o.ul. Ostrobramska 7904-175 Warszawa

T: +48 22 514 21 [email protected]

Page 3: Architectum 11 (2010)

TrescSiła naturyBudynek biurowy, Aalter

Zdobywca nagród wśród zieleniOsiedle Verkiu, Wilno

Wyzwanie dla konstruktorówRenowacja dachu centrum handlowego Hirmer, Monachium

Czerwony brak kantówCentrum usługowe, Bergschenhoek

Wydajność energetyczna dla wszystkich22 budynki mieszkalne, Saint-Dié des Vosges

Charakter, klasyka, nowoczesnośćJinghope Marina Cove Garden, Suzhou

Imponujący monolitBudynek administracyjno-biurowy Danes Gates, Kłajpeda

Z dziecięcej fantazji do miejskiej rzeczywistości19 miejskich domów, Villiers-Le-Bâcle

Pomiędzy nostalgią a elegancjąMiejskie wille w Galjoen Zuid, Lelystad

Naturalnie piękna rezydencjaDom jednorodzinny, Gdynia

Nowe dachówki, dawny wyglądNowy dach Well Court, Edynburg

04

08

10

12

14

16

18

22

24

26

28

28

22

18

24

16

08

´ ´

Page 4: Architectum 11 (2010)

Frontową fasadę pokryto płaskimi dachówkami Koramic 301, nadając jej niepowtarzalny wygląd.

Page 5: Architectum 11 (2010)

Siła naturySubtelna gra kolorów nadaje wyrazistość elewacjiW zielonej części terenów uprzemysłowionych w belgijskim Aalter stoi nowy biurowiec, zachwycający nietuzinkową fasadą w kształcie litery U, na którą składają się płaskie dachówki w pięciu kolorach. Potężna konstrukcja przypomina formację skalną. Architekci firmy ARKS zaprojektowali wyrazistą elewację i wejście do budynku, który służy obecnie przedsiębiorstwu Hain Celestial Europe, specjalizującemu się w biożywności.

Belgia

Zrównoważony rozwój jest integralną częścią koncepcji obiektu. Elewacja budynku jest pokryta 17-centymetrową warstwą izolacyjną z wełny mineralnej. Skierowaną na południe fasadę wykonano z wysokoizolacyjnego szkła. Latem ochronę przed przegrzaniem zapewniają występ dachu i żaluzje zewnętrzne dostosowujące się do stopnia nasłonecznienia. Nic nie zakłóca przy tym widoku na zewnątrz. Bilans energetyczny poprawiają także energooszczędne urządzenia oraz instalacje świetlne regulowane natężeniem światła dziennego i sterowane czujnikami ruchu. Dzięki panelom fotowoltaicznym w obrębie wejścia budynek zyskał własne źródło zasilania.

Szczególną uwagę poświęcono komorze powietrznej. Po instalacji poddano ją specjalnemu testowi, służącemu do pomiaru przepuszczalności powietrza przez budynki. Dodatkowo oprócz regulacji wentylacji i odzysku ciepła przestronna klatka schodowa została zaprojektowana jako szyb wentylacyjny chłodzący budynek. Dostęp do budynku zapewnia szeroka kładka położona nad kanałem. Ten ostatni służy jako strefa buforowa i filtr wody deszczowej. Duży dach zaprojektowano jako przestronny zielony taras i obsadzono roślinnością. Na dwóch mniejszych dachach nad fasadą zostanie posadzona trawa – w ten sposób architektura zyska dosłownie zielony charakter. Z budynkiem graniczyć będzie strefa buforowa z drzewami owocowymi obejmująca 6800 metrów kwadratowych. Jest ona idealnym miejscem do organizacji wszelkiego rodzaju imprez.

Przyszłość oznacza zmiany i różnorodność. Trzy piętra tego biurowca obejmują prawie wyłącznie otwarte przestrzenie, które można podzielić wedle upodobania. Wszystkie z nich graniczą ze stałymi elementami konstrukcji budowlanej, którym czerwony

Page 6: Architectum 11 (2010)

Projekt Budynek biurowy, Aalter Architekt ARKS Architecten, Aalter

Kierownikbudowy Koramic Real Estate, Kortrijk izleceniodawca

Wykoanaiedachu/ Angelino Vaneeckhoutte, fasady Anzegem

Dachówkiceramiczne/ Koramic 301, fasada połączenie kolorów: szary łupek,

glazury w kolorach czerwonego wina, brązowym i czarnym, lustré

kolor nadaje siłę wyrazu, a w których znajdują się instalacje sanitarne, magazyny, pomieszczenia techniczne, sale konferencyjne i poszczególne stanowiska pracy. W tylnej części budynku znajduje się przejście przez całą jego szerokość, zapewniające dostęp do pojedynczych pomieszczeń. Korytarze wyłożono posadzkami dywanowymi, a na pozostałych podłogach położono z kolei parkiet dębowy. Na ścianach wewnętrznych zamocowano drewniane żaluzje, które podobnie jak uchylne okna w fasadzie, mają za zadanie chłodzić budynek. W przestronnej klatce schodowej bez problemu będzie można w przyszłości umieścić windę.

Frontową fasadę w kształcie litery U pokryto płaskimi dachówkami Koramic 301, nadając jej niepowtarzalny wygląd. Wybór materiałów idealnie wpisuje się w ogólną koncepcję budynku. Dachówki ceramiczne charakteryzują się doskonałą mrozoodpornością i są łatwe w utrzymaniu, dzięki czemu są produktem długowiecznym i bardzo przyjaznym użytkownikowi. Zastosowanie ich zapewnia wysoką wytrzymałość elewacji o dużej powierzchni. Oprócz tych zalet dachówki ceramiczne oferują architektowi mnóstwo możliwości, a to dzięki szerokiej palecie form, kolorów i rozmiarów. Aby uzyskać pożądany efekt formacji skalnej, architekci tworzyli najprzeróżniejsze symulacje komputerowe. Ponadto zlecili oni firmie Wienerberger, producentowi dachówek Koramic, budowę modelu budynku o wymiarach dwa na dwa metry, aby w procesie projektowania jak najlepiej uwzględnić jego wymiar estetyczny.

Page 7: Architectum 11 (2010)

�Belgia

Dzięki panelom fotowoltaicznym w obrębie wejścia budynek wytwarza własną energię elektryczną. Kanał przed frontową fasadą służy jako strefa buforowa i filtr wody deszczowej.

Page 8: Architectum 11 (2010)

Dawną strefę przemysłową przekształcono w przyjazny teren mieszkalny.

Page 9: Architectum 11 (2010)

Zdobywca nagród wsród zieleniCeramiczne dachy i elewacjeW Wilnie, stolicy Litwy, w sąsiedztwie przepięknego parku powstało osiedle mieszkaniowe, które warto zobaczyć.

Projekt został wyróżniony przez prezydenta Litwy w konkursie litewskiej branży budowlanej „Lietuvos metu gaminys 2008”, gdzie otrzymał złoty medal w kategorii „Materiały budowlane”. Wielopiętrowe domy położone w okolicach pięknego parku są przeznaczone dla rodzin. Osiedle jest ogrodzone i zamknięte, co czyni je bezpi-ecznym i wygodnym środowiskiem życia. Inwestorzy postawili sobie za cel odgrodzenie domów od zgiełku ulic, wobec czego garaże ulokowano pod osiedlem. Do budowy domów wykorzystano wyłącznie materiały przyjazne środowisku, w tym cegły i dachówki cerami-czne. W ten sposób dawna strefa przemysłowa stała się przyjaznym terenem mieszkalnym.

Osiedle zbudowano w pobliżu miejscowego parku Verkiu oraz klasztoru Trinapolis, miejsca chętnie odwiedzanego przez turystów. Płynąca nieopodal rzeka Neris sprawia, że park ten jest jednym z najpiękniejszych miejsc w całym Wilnie. Nadzwyczajne otoczenie czyni tę okolicę reprezentatywnym obszarem mieszkalnym i gwarantuje wysoki standard życia. W związku z tym architekci chcieli podkreślić zarówno kunszt wykonania budynków, jak i niezwykłość tego terenu. Do budowy osiedla wykorzystano jedynie ekologiczne i trwałe produkty wysokiej jakości, zapewnione przez litewski oddział firmy Wienerberger. Uznanie zyskała udana integracja budynku z otoczeniem poprzez zastosowanie naturalnych produktów, za sprawą których budynki uniknęły monotonii i jednocześnie zyskały lekkość. Zadowoleni z jakości zastosowanych materiałów i efektu końcowego są nie tylko inwestorzy, ale przede wszystkim mieszkańcy. Dachówki płaskie Actua 10 w kolorze czerwonej angoby architekci wykorzystali nie tylko ze względu na ich przyjazność środowisku; możliwe było także wyprowadzenie ich z dachu na fasadę, co było wymogiem zleceniodawcy.

Projekt Osiedle Verkiu, Wilno Inwestor UAB „Hanner Development“ Architekci Raimondas Pilkauskas,

Danguole Pilkauskiene & Co., Arûnas Venckus

Głównywykonawca Hanner Development Dachówkiceramiczne Koramic Actua 10 z systemem

Sturmfix®, czerwona angoba Cegłyelewacyjne Terca Lentenbont WF,

Desimpel Agraat WFD

Litwa

´

Page 10: Architectum 11 (2010)

10

Wyzwanie dla konstruktorówZaokrąglony grzbiet dachu – oryginalne rozwiązanie architektoniczneUlica Kaufingerstraße w pobliżu kościoła Frauenkirche, o której pierwszą wzmiankę znajdziemy w dokumencie z 1316 roku, należy do najstarszych adresów w Monachium. Na tej renomowanej ulicy handlowej mieści się także imponujący dom mody męskiej Hirmer. Podczas, gdy wewnątrz posiada on wszystko, czego można wymagać od nowoczesnego centrum handlowego, jego fasada odnosi się do historii. Zaokrąglony grzbiet dachu centrum handlowego stał się bardzo wymagającym detalem podczas pracach budowlanych.

Niegdyś mieszkali tu zamożni monachijscy kupcy. W XIX wieku barokowe kamienice zastąpiono domami handlowymi. Największy w tamtych czasach był dom handlowy „Zum Schönen Turm“. Zbudowany on został w roku 1914 przez architektów Eugena Höniga i Karla Söldnera. Podczas II wojny światowej zburzone bądź doszczętnie zniszczone zostały wszystkie zabudowania ulicy Kaufingerstraße. Od 1990 roku budynki z lat 50. i 60. sukcesywnie zastępowano postmodernistycznymi bądź stylizowanymi historycznie budynkami. Od roku 1971 Kaufingerstraße jest strefą dla pieszych. Z około 15 tys. pieszych, którzy przemierzają ją każdej godziny, ulica ta zalicza się do najbardziej popularnych ulic handlowych w Niemczech, a czynsz w wysokości ok. 300 euro za metr kwadratowy czyni ją jednym z najdroższych adresów na świecie.

Historycznie stylizowana fasada. Tam, gdzie kiedyś stał dom handlowy „Zum Schönen Turm“, dziś mieści się główna siedziba słynnego producenta mody męskiej Hirmer. Budynek z czasów powojennych w większości zburzono na przełomie lat 2007/2008 i wzniesiono ponownie zgodnie z wymogami, jakie stawia się nowoczesnemu centrum handlowemu, wraz z fasadą wzorowaną na pierwotnym wyglądzie budynku. W zimie 2008/2009 budynek ocieplono oraz wykonano prace elewacyjne i dekarskie. Do pokrycia dachu o powierzchni 1500 metrów kwadratowych firma Wienerberger dostarczyła karpiówki segmento-we o grubości 1,4 cm i wymiarach 18 x 38 cm.

Diabeł tkwi w szczegółach. Oryginalnym rozwiązaniem architektonicznym w tym renomo-wanym domu handlowym jest zaokrąglone naroże budynku, znajdujące swe odzwierciedlenie także w zaokrąglonym grzbiecie dachu. Na pierwszy rzut oka ten szczegół wydaje się mało spektakularny, ale z technicznego punktu widzenia znacznie podwyższa on stopień trudności.

Technika w służbie estetyki. Charakterystyczne dla dachu pokrytego karpiówką jest to, że długość krycia dachówek zależy od kąta nachylenia dachu. Im jest on mniejszy, tym większe musi być wzajemne przekrycie dachówek tak, aby dach wykazywał odpowiednią szczeloność podczas opadów deszczu. Zaokrąglenie części dachu na budynku w Monachium przysporzyło zatem szczególnych trudności – obszar ten ma mniejszy kąt nachylenia niż główna powierzchnia dachu, wobec czego długość przekrycia musi być większa. Rzędy dachówek lewej i prawej strony zaokrąglonego grzbietu charakteryzują się takim samym rozstawem łat, który należałoby przenieść na dalsze, skośne części dachu., Mogłoby to jednak spowodować wzrost kosztów za sprawą zwiększenia ilości dachówki w miejscach, gdzie nie jest to technicznie uzasadnione. Ostatecznie główne połaci dachu wykonano z rostawem łat tylko nieznacznie mniejszym od wymaganego. W miejscu zaokrąglonego grzbietu uzyskano mniejszy rozstaw łat za sprawą dodania kilku rzędów dachówek nad okapem. Wynikiem tego jest delikatne i estetyczne wyniesienie karpiówek w tym miejscu, przywodzące na myśl konstrukcję wolego oka.

Pokrycie dachu tego budynku, tak wymagające pod względem technicznym, pokazało jak harmonijnie połączyć ze sobą wymogi zarówno ekonomii, jak i estetyki.

Projekt Renowacja dachu centrum handlowego Hirmer, Monachium

Inwestor Miasto Monachium Architekci Meier-Scupin & Partner,

Monachium, www.msundp.de Głównywykonawca W. Markgraf GmbH & Co. KG,

Monachium Wykonaniedachu Sigel u. Weindl Dachspenglerei,

Sauerlach Dachówkiceramiczne 1.500 m² karpiówki segmentowe

Koramic, 18 x 38, grubość 1,4 cm, naturalna czerwień

Page 11: Architectum 11 (2010)

11

Wykonanie konstrukcji zaokrąglonego grzbietu dachu stanowiło duże wyzwanie techniczne.

Niemcy

Page 12: Architectum 11 (2010)

1�

Funkcjonalny podział budynku na dwie części znajduje odzwierciedlenie w jego ele-wacji, która w części parterowej jest pokryta pomarańczowym klinkierem, a na wyższych piętrach dachówkami ceramicznymi.

Page 13: Architectum 11 (2010)

13

Czerwony brak kantówProste formy z wyrazistym pokryciemNa obrzeżach dzielnicy Boterdorp Zuidwest w holenderskiej miejscowości Bergschenhoek pewien nietuzinkowy budynek jawi się jako symbol przejścia od starego ku nowemu. To nowe centrum usługowe dzielnicy, wyróżniające się zaokrąglonymi narożami i mieniącą się w słońcu fasadą z dachówek ceramicznych. Za projekt odpowiedzialne jest biuro architektoniczne Marx & Steketee.

Plac Boterdorpplein w Bergschenhoek to zarówno przestrzenne, jak i funkcjonalne centrum nowej dzielnicy. Tu spotykają się różne szlaki komunikacyjne, tu też można znaleźć boiska i miejsca spotkań. Centrum usługowe postrzegane jest jako punkt odniesienia na placu i centrum dzielnicy. Dlatego też biuro architektoniczne Marx & Steketee zaprojektowało dla budynku trzy reprezentatywne elewacje, z których dwie mają wejścia w tylnej części budynku. Wejścia te prowadzą do wysokiego holu w sercu budynku.

Podział fasady na dwie części. W centrum usługowym mieści się wiele instytucji i zakładów służących bezpośrednio mieszkańcom dzielnicy, w tym gabinet lekarski, apteka, centrum gminy i gabinet fizjoterapii. Do instytucji i zakładów na piętrach można wejść z holu głównego, a te, które mieszczą się na parterze, mają wejście z zewnątrz.

Podział budynku na dwie części znajduje odzwierciedlenie w elewacji, która w części parterowej wykończona jest pomarańczowym klinkierem, a na wyższych piętrach dachówkami ceramicznymi. Materiały budowlane dobrano tak, by jak najdokładniej wykonać zaokrąglone powierzchnie fasady. Dachówki ceramiczne przymocowano wkrętami do łat, które z kolei zamocowano na wewnętrznej konstrukcji nośnej.

Na początek testy. Aby sprawdzić, czy taka forma montażu będzie odpowiednia na wszystkich odcinkach ściany zewnętrznej, przeprowadzono uprzednio testy budowlane na placu budowy.

Wykazały one, że dachówki ceramiczne idealnie pokrywały zakrzywienia fasady. Architekci zdecydo-wali się na mieszankę dachówek naturalnie czerwo-nych i w kolorze toskańskiej angoby. Pozwalają one nie tylko na znakomite pokrycie zakrzywionej elewacji, lecz także nadają jej delikatność i harmonię.

Czwarta fasada. Wewnętrzną część holu, który obejmuje wysokość całego budynku, architekci potraktowali jak czwartą elewację i zaprojektowali specjalne ozdoby dla jej balustrad. Architekt Ady Steketee mówi: „Nasza koncepcja zakładała główny hol jako miejsce, w którym klienci będą dyskretnie witani i w którym panować ma przyjemna i zachęcająca atmosfera. Dlatego też panele balustrad na wyższych piętrach mają wyfrezowane tysiące wesołych koniczynek. Tłumią one dźwięk, a równocześnie stanowią dekorację. Wszystkie są jednakowej wielkości z wyjątkiem jednej, która ma nie trzy, a cztery listki!”.

Projekt Centrum usługowe, Bergschenhoek

Biuroarchitektoniczne Marx & Steketee architecten bv, Eindhoven

Architekt Ady Steketee Dachówkiceramiczne Koramic 301, naturalna czerwień

i toskańska angoba

Holandia

Page 14: Architectum 11 (2010)

1�

Wydajnosc energety-czna dla wszystkichPremiera we FrancjiPrzekazane do użytku na jesieni 2009 roku 22 domy w dzielnicy Les Toits de la Corvée w miasteczku Saint-Dié des Vosges, położonym w pobliżu granicy niemiecko-francuskiej, uhonorowano znakiem jakości dla budynków o niskim zużyciu energii (BBC-Effinenergie). Całokształt projektu, którego realizację powierzono architektom Erikowi Schmittowi i Antoine‘owi Pagnoux (ASP Architecture), pokazuje, że ochrona środowiska i zaangażowanie społeczne wzajemnie się nie wykluczają.

Wzór do naśladowania. Aby zrealizować projekt 22 niezależnych pod względem energetycznym jednostek mieszkalnych (8 domów kategorii 4.i 14 domów kategorii 5. o średniej powierzchni mieszkalnej 115 metrów kwadratowych), odpowiadających najnowszym wymogom ochrony środowiska, konieczne było zburzenie pięciu starych budynków mieszkalnych z roku 1956 roku. Również spadzisty teren położony jedynie 600 metrów od centrum miasta stanowił swego rodzaju wyzwanie dla planistów. Ze względu na ilość, nie wszystkie domy mogły być optymalnie ustawione według kryteriów bioklimatycznych, zwłaszcza że należało zapewnić do nich dostęp osobom niepełnosprawnym.

Ambitny cel. Celem projektu budowlanego było stworzenie przyjaznych dla środowiska budynków mieszkalnych z maksymalną wydajnością energetyczną i niskimi kosztami dodatkowymi. Domy powinny być ekonomiczne i jednocześnie przyjazne środowisku – te kryteria odgrywały znaczącą rolę przy planowaniu konstrukcji domów. W końcu zdecydowano się na izolowaną, masywną, drewnianą konstrukcję ścian zewnętrznych. Na gotowe przegrody złożyły się zatem ceramika, tynk i drewno. Elewacje tych 22 domów (północno-wschodnie, nie podlegające wietrzeniu) są pokryte w swojej górnej części drewnem świerkowym i płaskimi dachówkami Datura o równej powierzchni, a na parterze tynkiem mineralnym. Budowa jednego domu trwała 4 miesiące, przy czym stawianie prefabrykowanych murów i dachu zajęło tylko 2 dni. Zoptymalizowano planowanie etapów budowy, aby ograniczyć do minimum nakłady na transport. Wspomniana kombinacja drewna, dachówek ceramicznych i tynku mineralnego ma harmonijnie wpisać się w krajobraz miasta, a równocześnie dopasować się do sąsiadującej architektury.

Niezależność energetyczna. Domy wyposażone są w programowalną wentylację oraz kotły na drewno. Te ostatnie mają za zadanie ogrzewać cały dom i jednocześnie dostarczać ciepłą wodę. Rocznie potrzeba jedynie 4 metry sześcienne drewna, by ogrzać dom i podgrzać wodę. Do tego dochodzą cztery metry kwadratowe paneli słonecznych na dachu, które używane są latem i zapewniają od 40 do 60% ciepłej wody. Próby szczelności przeprowadzane w pierwszych wybudowanych domach wykazały, że jej poziom jest nieco wyższy niż wymagany do uzyskania znaku jakości BBC, a nawet nieznacznie wyższy od wymogów stawianych przez standardy budownictwa pasywnego. Wynik - każdy z domów zużywa nie więcej niż 60 kWh energii pierwotnej na metr kwadratowy rocznie.

Przede wszystkim estetyka. Zanim rozpoczęto realizację osiedla, należało wykonać wiele prac projektowych. Rozmieszczenie wszystkich ścian i otworów zależało bowiem od rozłożenia dachówek, które miały zapewnić harmonijny obraz domu jako całości. Te estetyczne rozważania zadecydowały o pokryciu dachu i fasady, które mają odzwierciedlać homogeniczność budynku, tym jedynym w swoim rodzaju materiałem. „Zdecydowaliśmy się na dachówki Datura marki Koramic, gdyż w pierwszej kolejności musieliśmy zwracać uwagę na koszty, ale też ze względu na ich trwałość i odporność. Z upływem czasu materiał ten pokrywa tzw. patyna, która podkreśla tradycyjny charakter dachu. Kolor naturalnej czerwieni nadaje budynkowi przyjazny i ciepły wygląd. To odcień, który idealnie pasuje do tej dzielnicy i który znaleźć można na 95% dachów“, wyjaśnia Antoine Pagnoux, architekt tego projektu.

´ ´

Page 15: Architectum 11 (2010)

1�

Projekt 22 budynki mieszkalne, Saint-Dié des Vosges

Inwestor Sa d’HLM le Toit Vosgien Architekt DPLG Antoine Pagnoux,

ASP Architecture Głównywykonawca Kuntz-Colnat Dachówkiceramiczne Koramic Datura,

naturalna czerwień

Celem projektu było stworzenie przyjaznych dla środowiska budynków mieszkalnych z maksymalną wydajnością energetyczną i niskimi kosztami dodatkowymi.

Francja

Page 16: Architectum 11 (2010)

1�

Charakter, klasyka, nowoczesnoscW środku jedynego w swoim rodzaju krajobrazu nad najpiękniejszym jeziorem chińskiego miasta Suzhou powstały pełne przepychu, wysokie apartamentowce z wyrazistymi, podwójnymi dachami - Jinghope Marina Cove Garden.

Wybudowane przez Jinghope Real Estate Co., Ltd. luksusowe osiedle położone jest w eleganckiej dzielnicy chińskiego miasta Suzhou nad Jeziorem Jinji, w pobliżu słynnych terenów przemysłowych China-Singapore Suzhou Industrial Park. Łączna powierzchnia terenu inwestycji wynosi 140 tys. metrów kwadratowych, a powierzchnia terenu zabudowanego 120 tys. metrów kwadratowych. Przestronność apartamentów oraz spektakularny widok na Jezioro Jinji tworzą spokojną i wyważoną atmosferę wnętrz. Oto osiedle, które zadowoli najbardziej wymagających. Centrum planów architektonicznych stanowiły strome dachy wieżowców oraz wymóg, by kompleks budynków harmonijnie wpisywał się w otoczenie jeziora.

Jakość i atrakcyjność. Wybór dachówek podkreśla zachęcającą formę budynku. Architekci zdecydowali się na brązowe dachówki ceramiczne Koramic Actua ze względu na ich znakomitą jakość oraz wyjątkową atrakcyjność. Jeśli spojrzymy na zamysł kolorystyczny, wybór brązowych dachówek Actua potęguje harmonijne wrażenie. Zastosowanie ich w wieżowcu to dość odważny krok, ale ostateczny efekt broni się sam. Kolor ten podkreśla zewnętrzne cechy budynku. Padające na dach promienie słońca przydają mu głębi i żywotności, rozświetlając różne odcienie i faktury nasyconego brązu dachówek Actua.

Jedyny w swoich rodzaju dach. Stromy dach promienieje elegancją, jaka cechuje wille. Marina Cove Garden ma być postrzegane jako luksusowe osiedle, a nie skupisko wieżowców z apartamentami. Realizację tej koncepcji umożliwiło m.in. miejscowe biuro planowania przestrzennego w Suzhou, bardzo otwarte na współpracę i nowe style dachów, które wzbogacają panoramę miasta. Możliwość wykonania tak nachylonego dachu stawiano wprawdzie najpierw pod znakiem zapytania, jednak architekci uparcie dążyli do realizacji pierwotnej koncepcji. Po tym, jak zbudowano pierwsze wieżowce, wszyscy uczestnicy prac wypowiadali się o nich pozytywnie i popierali zachowanie takiej formy dachu. Jako, że domy te widać już z daleka, przykuwają one wzrok ciemnymi dachówkami, podnoszą profil całego osiedla i upiększają panoramę terenów nad Jeziorem Jinji.

Dachówki podnoszą wartość architektury. Większość architektów dąży do tego, by ich projekty były pod każdym względem zrównoważone. Dlatego też kładą szczególny nacisk na szczegóły i wysoką jakość stosowanych materiałów. Zanim zdecydowano się ostatecznie na dachówki Koramic Actua, rozważano różne modele krajowych i zagranicznych producentów i sporządzono ich zestawienie porównawcze. Sprzedażą i serwisem technicznym zajęła się firma Shanghai Rondeau.

Strome dachy przykuwają wzrok

´ ´

Page 17: Architectum 11 (2010)

1�

Projekt Jinghope Marina Cove Garden, Suzhou

Inwestor Jinghope Real Estate (Suzhou) Co., Ltd.

Architekt JGP Architecture (Szanghaj) Co., Ltd.

Głównywykonawca Longxin Construction Group Co., Ltd.

Wykonaniedachu Shanghai Rondeau Co., Ltd. Dachówkiceramiczne Koramic Actua, brąz

Padające na dach promienie słoneczne rozświetlają różne odcienie i faktury nasyconego brązu dachówek.

Chiny

Page 18: Architectum 11 (2010)

1�

Tradycyjna forma z nowoczesną interpretacją: dach i fasada zdają się tworzyć jednorodną całość.

Page 19: Architectum 11 (2010)

1�

Imponujacy monolitCeramiczne dachówki niczym rybie łuskiW oparciu o klasyczny wzór domu z dachem dwuspadowym architekci w litewskiej Kłajpedzie zaprojektowali budynek z abstrakcyjną sylwetką. Glazurowane dachówki o barwie czerwonego wina sprawiają, że dach i elewacja zdają się stanowić jedność.

Od XIV wieku rzeka Danga stanowiła główną arterię komunikacyjną litewskiego miasta portowego Kłajpeda. Dekret nakazywał wówczas, aby magazyny i silosy były budowane blisko rzeki. Szczególnie w XVIII wieku, kiedy to kwitł handel drewnem i zbożem, Kłajpeda przeżyła prawdziwy boom budowlany, a kilka nadbrzeżnych budowli, w większości z cegły lub drewna, zachowało się do dziś. Tereny położone nad wodą, obecny przedmiot zainteresowania miasta i prywatnych inwestorów, mają zachęcać zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Pomiędzy starymi domami rzemieślników miał powstać nowoczesny i wielofunkcyjny budynek. Wymogiem zleceniodawcy było, aby projekt wykonano przy pomocy materiałów, które umożliwiłyby monolityczną, prostą formę. Także plan zabudowy starówki Kłajpedy miał duży wpływ na kształt gotowego budynku nad brzegiem rzeki Dangi. Do tego doszło ograniczenie wysokości, a wymogiem planistów było także, aby zachować spadzisty dach oraz umiejscowić budynek prostopadle do rzeki. „Naszym zamiarem było zaprojektowanie tradycyjnego domu, do którego budowy zastosowano by nowoczesne produkty i postępowe rozwiązania techniczne“ - tłumaczą Algimantas Kančas i Gustë Kančaitë ze studia architektury A. Kančas. Zwycięzcy

Litwa

˛

Page 20: Architectum 11 (2010)

�0

dwuetapowego konkursu na projekt architektoniczny zdecydowali się na dachówkę ceramiczną, którą można stosować do pokrycia zarówno stromego dachu, jak i fasady. Dzięki specjalnym dachówkom szczytowym oraz tym pokrywającym naroża elewacji budynku udało się spełnić życzenie co do fasady o jednolitym charakterze. Połyskliwa powierzchnia i niewielki rozmiar dachówek sprawia, że w oczach oglądającego cała powierzchnia budynku zdaje się być pokryta łuskami.

Glina odegrała dużą rolę również w konstrukcji ścian zewnętrznych, które zbudowane są z pustaków ceramicznych. Dzięki specjalnemu systemowi profili dachówki Koramic udało się zamocować do ścian obiektu.

Trzypiętrowy budynek z dodatkowym poddaszem służy jako obiekt biurowo-administracyjny. Pierwotnej koncepcji zakładającej mieszkania do wynajęcia nie udało się zrealizować ze względów ekonomicznych. Szklany front na parterze, gdzie znajduje się kawiarnia i restauracja, można całkowicie otworzyć, zapewniając bezpośrednie przejście z kawiarni do wychodzącego

na rzekę tarasu. Pomieszczenia biurowe położone są na pierwszym, drugim i trzecim piętrze, a całości dopełnia klub nocny na poddaszu. Różnej wielkości okna dachowe Velux wpuszczają światło do lokalu ze wszystkich stron, a kiedy dzień się kończy, pozwalają oglądać rozgwieżdżone niebo.

Projekt Budynek biurowo-administracyjny Danes Gates, Kłajpeda

Inwestor EDP Group Architekt Algimantas Kančas, Gustë

Kančaitë, A. Kančas Studio Głównywykonawca JSC „Edija“, Dachówkiceramiczne 1.460 m2, Koramic 301, glazura

w kolorze czerwonego wina

Page 21: Architectum 11 (2010)

�1

Połyskliwa powierzchnia i niewielki rozmiar dachówek sprawiają, że w oczach oglądającego cała powierzchnia budynku zdaje się być pokryta łuskami.

Litwa

Page 22: Architectum 11 (2010)

��

Z dzieciecej fantazji do miejskiej rzeczywistosciWe francuskiej gminie Villiers-Le-Bâcle powstał odważny i oryginalny projekt, zakładający estetyczną i harmonijną integrację w istniejącą architekturę.

Koncepcja „habitat intermédiaire” realizowana przez biuro architektów Po&Po (Jean-Luc Calligaro i Bruno Palisson) oparta jest na koncepcji miast-ogrodów z lat 30. i przewiduje połączenie mieszkań prywatnych i wspólnot mieszkaniowych, czy to w przypadku budownictwa socjalnego, czy własności mieszkaniowej. Celem jest promowanie wspólnego przebywania ze sobą, integracji w przyjaznej atmosferze, poprzez stworzenie przestrzeni do wspólnego użytkowania.

Koncepcję tę zrealizowano, stawiając w ostatnim czasie 19 budynków mieszkalnych w Villiers-Le-Bâcle, miejscowości położonej ok. 20 km od Paryża, w okolicach ośrodka badań jądrowych w Saclay. Chociaż inwestorów było dwóch – gmina stawiająca pierwszy kompleks ośmiu budynków i towarzystwo budownictwa socjalnego „Pierre et Lumière“, inwestujące w jedenaście budynków po drugiej stronie ulicy, przez projekt przebija się klarowny zamysł architektoniczny.

Krajobraz jako element jednoczący miasto. Całość projektu wpisuje się w kontekst ciągłości krajobrazu. Nie bez przyczyny czujemy się jak na publicznym skwerze, gdy przechodzimy obok obu osiedli zwróconych w stronę miasta. Roślinność odgrywa ważną rolę jako łącznik pomiędzy strefą publiczną i prywatną i wyznacza tereny na wpół publiczne, na których praktykuje się wspólnotę oraz nawiązuje kontakty.

Dziecięcy rysunek. „Najpierw zajęliśmy się objętością bryły budynku i otworami, a następnie wyborem odpowiednich materiałów, które pasowałyby do otaczającej roślinności. Wybór padł na dachówki Tempest 44, z których uczyniono podstawę planowania tego projektu”, wyjaśnia architekt Bruno Palisson. „Każdy dom ma bardzo prostą formę

wyrazu inspirowaną dziecięcymi rysunkami. Dlatego zdecydowaliśmy się na zastosowanie dachówek glazurowanych w kolorze czerwonego wina zarówno do pokrycia fasady, jak i obu stron spadzistego dachu. Dachówki te pełnią funkcję pancerza ochronnego dla konstrukcji i są położone w identyczny sposób na każdym z domów. Kolejną ich zaletą jest duża wytrzymałość materiału na działanie czynników zewnętrznych i wysoka wartość użytkowa, dzięki zdolności współgrania z otoczeniem. Kolor ten sam w sobie jest odejściem od tradycyjnego obrazu dachówek, które zwykle mają mniej rzucające się w oczy barwy i z reguły tak nie lśnią. Do tego dochodzi nieoczekiwana gra świateł - w zależności od pogody kolor zmienia się z czerni w głęboką czerwień, przy czym glazurowana powierzchnia również robi swoje. Niespodzianki gwarantowane!“.

Grę kolorów widać także na metalowych przesuwnych okiennicach, wbudowanych bezpośrednio w ściany. Całość stanowi kontrast dla elewacji z drewna i jasnego tynku na przedniej i tylnej fasadzie. Tynk tworzy tu kontrapunkt dla dachówek jeśli chodzi o ich siłę i moc oraz dla płynnej lekkości metalu.

Gdy jakość i estetykę można pogodzić z kosztami. Ten projekt wyróżniony znakami jakości THPE i Qualitel 3 étoiles obejmuje drewniany szkielet i zewnętrzną izolację mineralną. 20 dwupoziomowych mieszkań dwu- lub czteropokojowych ma powierzchnię od 40 do 80 metrów kwadratowych i zapewnia szeroko pojęty komfort. Każde mieszkanie wyposażone jest w balkon na piętrze oraz własny taras z ogródkiem, a także wiatę garażową bądź miejsce postojowe. To najlepszy przykład na to, jak jakość życia i estetyka jednoczą się w służbie społecznego współżycia.

Dachówka zmieniająca kolor

´

˛

Page 23: Architectum 11 (2010)

�3

Projekt 19 domów mieszkalnych, Villiers-Le-Bâcle

Inwestor Miasto Villiers-le-Bâcle Architekt Bruno Palisson – Jean Luc

Calligaro, Atelier PO&PO architectes, Paryż

Głównywykonawca Entreprise Générale SGM Dachówkiceramiczne Koramic Tempest 44, glazura

w kolorze czerwonego wina

Wyraziste dachówki mienią się różnymi odcieniami, od czerni po głęboką czerwień, w zależności od pogody. W ten sposób wyraźnie kontrastują z jasną przednią fasadą.

Francja

Page 24: Architectum 11 (2010)

��

Projekt domów bliźniaczych oparty jest na kontraście pomiędzy ciepłym, czerwonym kolorem murów i prostym pokryciem dachu dachówkami w kolorze czarnej angoby szlachetnej.

Page 25: Architectum 11 (2010)

��

Pomiedzy nostalgia a elegancjaPłaska dachówka akcentuje indywidualność i nowoczesnośćNowa dzielnica mieszkaniowa Galjoen Zuid w Lelystad w Holandii, świadomie prezentuje styl lat trzydziestych XX wieku. Stosując prostą dachówkę płaską bez ozdobników architekt stworzył tradycyjną, a przy tym wyglądającą nowocześnie optykę budynku dla miejskich willi położonych bezpośrednio za jeziorem Ijsselmeer-Markermeer.

Dzięki mało ruchliwemu osiedlu, przypominającemu park i obejmującemu liczne tereny zielone i wodne, cała dziel-nica promienieje spokojem i pogodą ducha. Wille zbudo-wano wyłącznie z tradycyjnych materiałów budowlanych jak cegły, drewno i klinkier, aby pasowały do nostalgicz-nej, prostej formy budynków tej dzielnicy. Projekt domów bliźniaczych oparty jest na kontraście pomiędzy ciepłym, czerwonym kolorem murów i prostym pokryciem dachu dachówkami Actua 10 w kolorze czarnej angoby szla-chetnej. Ozdobne poziome pasy z żółtej cegły fasadowej oraz stylowe, wąskie występy dachów nadają willom o czterospadowych dachach lekkości i elegancji.

Płaskie i szlachetne. Pokrycie dachu mocno wpływa na urok domów. Zamiast stosowanych powszechnie w tym kraju dachówek holenderek,

architekci firmy Molenaar & Van Winden z Delft wykor-zystali oryginalne w swej formie dachówki Actua 10, świadomie nadając powierzchni dachu indywidualne, twórcze akcenty.

Płaska dachówka przebiega wzdłuż nietypowo wypłaszczonych i szerokich rynien kryjących jej zakończenie. Również pokrycie trójkątnych, bocznych połaci dachu tym modelem sprawia, że dach wydaje się mieć jeszcze gładszą powierzchnię. Z podobną precyzją i prostotą wykonano złącza przy okapach, oknach dachowych i kominach. Kolejną zaletą modelu Actua 10 jest możliwość układania go na dwa sposo-by. Kolejne rzędy dachówek albo się pokrywają, albo mijają się o połowę szerokości pojedynczej dachówki. W tym drugim przypadku – tak jak tutaj – powoduje to przerwanie tradycyjnych linii łączących okap z kalenicą i podkreśla poziome, liniowe ukształtowanie powierzchni dachu.

Elegancja i bezpieczeństwo. Przy całej lekkości i elegancji nie można zapomnieć o bezpieczeństwie. Dlatego też Wienerberger GmbH oferuje dachówki Acta 10 wraz z zabezpieczeniem burzowym Sturmfix. Aby umożliwić ułożenie dachówek, niezależnie od wybranego sposobu, i jednocześnie jak najlepiej zabezpieczyć je przed działaniem wiatru, w spodniej części dachówki umieszczono drugie wyprofilowanie na klamrę, które umożliwia zamocowanie dolnej krawędzi dachówki do klamry dachówki leżącej bezpośrednio pod nią. Sturmfix to najbardziej wytrzymała klamra burzowa na rynku, zapewniająca solidne pokrycie dachu, nie szkodząc przy tym jego urodzie.

Projekt Miejskie wille Galjoen Zuid, Lelystad

Wykonawca Leyten Vastgoedontwikkeling BV Architekt Architekten Molenaar &

Van Winden Wykonaniedachu Leemans B.V.,

Wijk bij Duurstede Dachówkiceramiczne Koramic Actua 10 z systemem

Strumfix®, czarna angoba szlachetna

Holandia

˛ ˛˛

Page 26: Architectum 11 (2010)

��

Naturalnie piekna rezydencjaProjekt rezydencji pod Gdynią powstał na indywidualne zamówienie. Życzeniem inwestora było wykorzystanie wyłącznie naturalnych materiałów. Wybierając ceramiczną karpiówkę na pokrycie dachowe architekt nie tylko spełnił te wymagania, ale stworzył rezydencję stylem związaną z historyczną architekturą regionu.

Rezydencja usytuowana na rogatkach Trójmiasta nie mogła być kolejnym typowym projektem. Realizacji pomysłu podjęła się firma Promopack, znana z nietuzinkowych projektów nawiązujących formą do tradycyjnej, lokalnej architektury. Do budowy domu wykorzystane zostały naturalne, ekologiczne materiały – kamień i łupek, drewno, klinkier, bruk klinkierowy oraz dachówka ceramiczna - karpiówka.

Karpiówka tworzy styl. Do wykonania pokrycia dachowego nieprzypadkowo wybrano angobowaną dachówkę Koramic w kolorze miedzianym. W projekcie zaproponowano trzy wole oka, dosyć często występujące w regionalnej architekturze Pomorza. Nawet w opinii fachowców jest to niełatwy w realizacji element architektoniczny i konstrukcyjny. Jego wykonanie wymaga idealnej wręcz współpracy cieśli z dekarzem oraz niezwykłej staranności i precyzji prac. Jednak w ten sposób stosunkowo prosta bryła budynku została zwieńczona stylowym dachem.

Celowym zabiegiem było też zastosowanie wyrazistej barwy pokrycia. Miedziany kolor sprawił, że powierzchnia dachu nabrała szczególnego znaczenia w otoczeniu istniejącej naturalnej zieleni topól i brzóz – zachowanych na działce i wykorzystanych przy aranżacji ogrodu. Harmonia jednobarwnej powierzchni dachu z materiałami użytymi do wykończenia elewacji lepiej podkreśla wyjątkowe cechy rezydencji i niejako wydobywa piękno zrealizowanych detali architektonicznych.

Mądrze i konsekwentnie. Przy budowie domu zastosowano tradycyjną, drewnianą konstrukcję słupowo-ryglową. Z ciekawych elementów projektu warto wymienić ozdobne starociesielskie aplikacje w postaci kroksztynów czy mieczy widocznych np. na

zdobionym drewnianym balkonie umieszczonym na charakterystycznym wykuszu.

Wygląd zewnętrzny rezydencji jest harmonijnie uzupełniony przez stylistykę wnętrza. Szczególnie podkreśla ją antresola na litym drewnianym stropie. Wystrój dopełniają pastelowe kolory i drewniane, masywne meble. W stworzeniu przyjaznej atmosfery całego domu, od dachu po wnętrze, inwestycja pod Gdynią może służyć za wzór.

Ceramika gwarancją jakości i stylu

˛

Page 27: Architectum 11 (2010)

��

Projekt Dom jednorodzinny, Gdynia Architektura Biuro projektowe Promopack

Sp. z o.o., www.promopack.pl Wykonanie Promopack Sp. z o.o. Dachówki Karpiówki półokrągłe Koramic, ceramiczne 18 x 38 cm, miedziana angoba

Miedziany kolor ceramicznego dachu dobrze koresponduje z materiałami wykorzystanymi na elewacji – klinkierem, tynkiem, cegłą licową, kamieniem naturalnym i drewnem.

Polska

Page 28: Architectum 11 (2010)

Nowe dachówki, dawny wygladW Dean Village w Edynburgu, nad samym brzegiem rzeki Water of Leith, zdecydowano się na pokrycie zabytkowego Well Court ręcznie formowanymi dachówkami ceramicznymi Goxhill marki Sandtoft.

Wymiana pokrycia dachu to część rozbudowanego projektu remontowego opiewającego na kwotę 1,1 miliona funtów. Prace dekarskie prowadzone są przez Edinburgh World Heritage we współpracy z właścicielami 54 apartamentów i pomieszczeń biurowych należących do tej nieruchomości.

Well Court powstał w latach 80. XIX wieku, kiedy to sir John Ritchie Findlay, filantrop i właściciel gazety Scotsman, zlecił jego budowę jako miejsca zakwate-rowania miejscowych robotników. Posiadłość, zapro-jektowana przez architekta Sydneya Mitchella, zalicza się do ukrytych klejnotów architektury Edynburga.

Aby przywrócić pierwotny wygląd posiadłości, odrestaurowano oryginalne mury, okna, wieżę zegarową i tereny publiczne, a także dach. Chcąc jak najbardziej zbliżyć efekt końcowy prac do oryginału, architekt odpowiedzialny za wybór da-chówek zlecił działowi Heritage Service firmy Sandoft, specjalizującemu się w odrestaurowywaniu i kon-serwacji zabytków, dostarczenie wykonanych pod zamówienie gąsiorów dla tego wyjątkowego budynku.

Jako że Well Court jest chronionym zabytkiem, dachówki należało dopasować do pierwotnego,

Jesienne odcienie na dachu tworzą klejnot architektury

˛

��

Page 29: Architectum 11 (2010)

Well Court to chroniony zabytek. Do renowacji wybrano dachówki w kolorze ciemna czerwień i jesienny brąz, których połączenie nadaje nowemu dachowi wiekowy wygląd.

��Wielka Brytania

Page 30: Architectum 11 (2010)

30

Dzięki ręcznej produkcji opartej na tradycyjnych technikach każda dachówka jest inna, natomiast razem tworzą jedyne w swoim rodzaju wrażenie.

Page 31: Architectum 11 (2010)

31

ponad stuletniego pokrycia. Wybór padł na dachówki ceramiczne Goxhill, których kolory – ciemna czerwień i jesienny brąz – sprawiają nadzwyczaj pozytywne wrażenie i nadają nowemu dachowi historyczny wygląd. Dachówki dość szybko pokryła tzw. patyna i wkrótce zaczęły wyglądać tak, jakby były tam od zawsze. Ręczna produkcja oparta na tradycyjnych technikach sprawia, że każda dachówka jest inna i nadaje dachowi jedyny w swoim rodzaju wygląd. Dachówki Goxhill wypadły świetnie w porównaniu z wieloma innymi dachówkami, oferowanymi przez przedsiębiorstwa specjalizujące się zarówno w produkcji ręcznej jak i maszynowej. Dachówki Goxhill produkowane są z naturalnej gliny i dają gwarancję pięknego dachu na nie mniej niż 60 lat. Produkowane są one w następujących kolorach: ciemna czerwień, ciemny kasztan, jasna czerwień i jesienny brąz.

Projekt Nowy dach Well Court, Edynburg

Inwestor Edinburgh World Heritage Architekt Bob Heath Głównywykonawca William Black & Sons Dachówkiceramiczne Sandtoft Goxhill, produkowane

ręcznie płaskie dachówki, mieszanka kolorów brindle mix

Wielka Brytania

Page 32: Architectum 11 (2010)