arkusz egzaminacyjny z chemii - g8.edu.pl chemia.pdf · jego nazwa pochodzi z języka greckiego i...

MIĘDZYGIMNAZJALNA LIGA

PRZEDMIOTOWA

Płock 2013

CHEMIA

kod ucznia

1

Zadanie 1. (1 punkt)

Podkreśl te cechy, które są charakterystyczne dla metali i pozwalają odróżnić je od

niemetali:

Duża gęstość, dobre przewodnictwo prądu elektrycznego i ciepła, wysoka temperatura

topnienia, metaliczny połysk, praktyczna nierozpuszczalność w wodzie, wysoka aktywność

chemiczna, ciągliwość, kruchość, kowalność

Zadanie 2. (2 punkty)

Rysunek przedstawia zestaw laboratoryjny do destylacji. Uzupełnij i opisz rysunek

zaznaczając na nim: chłodnicę, odbieralnik, destylat, destylowaną ciecz, kolbę

okrągłodenną, urządzenie grzejne

Zaznaczeń dokonaj za pomocą strzałek oraz znaku „X”. Dorysuj ciecze w kolbach.

Zadanie 3. (1 punkt) Wskaż wszystkie prawidłowe dokończenia zdania wybierając odpowiedź A, B, C lub D.

Przemiana chemiczna różni się od zjawiska fizycznego tym, że:

I. można ją opisać za pomocą równania reakcji.

II. w jej trakcie wydzielają się duże ilości energii.

III. w jej trakcie powstaje nowa substancja.

IV. w jej trakcie jedne pierwiastki przekształcają się w inne.

A. II i IIIB. III i IVC. I i IIID. I i IV

2

Zadanie 4. (1punkt)

Przeczytaj krótką charakterystykę pierwiastka będącego składnikiem powietrza. W odpowiednim miejscu pod tekstem wpisz nazwę oraz symbol pierwiastka.

Bezbarwny i bezwonny gaz w warunkach standardowych. Nie podtrzymuje paleniai oddychania. Jest chemicznie całkowicie bierny i praktycznie nie tworzy żadnych związkówchemicznych. Pod zmniejszonym ciśnieniem, pobudzony przez pole elektryczne, świeciniebieskofioletowym światłem, dzięki czemu znalazł zastosowanie do wypełniania lampjarzeniowych.1 dm3 suchego powietrza zawiera niewiele ponad 9 cm3 tego gazu. Jego nazwapochodzi z języka greckiego i oznacza „leniwy”.

Nazwa pierwiastka: ………………………………………. Symbol: ………………………


W szczelnym pomieszczeniu o długości 10 m, szerokości 5 m i wysokości 3 m przebywa,spokojnie siedząc 25 uczniów. Oblicz, na jak długo wystarczy tlenu w tym pomieszczeniu,jeżeli odpoczywający człowiek zużywa przeciętnie do oddychania 12 dm3 tlenu nagodzinę. Zawartość tlenu w powietrzu przyjmij jako równą 20% jego objętości.

Obliczenia:

Odpowiedź: …………………………………………………………………………………….


Jedną z laboratoryjnych metod otrzymywania tlenu jest termiczny rozkład manganianu (VII)potasu. W tym procesie dwie cząsteczki manganianu (VII) potasu rozkładają się na jednącząsteczkę manganianu (VI)potasu, jedną cząsteczkę tlenku manganu (IV) oraz jednądwuatomową cząsteczkę tlenu. W skład cząsteczki manganianu (VII) potasu wchodzi 1 atompotasu, 1 atom manganu i 4 atomy tlenu. W skład cząsteczki manganianu (VI) potasuwchodzą 2 atomy potasu, 1 atom manganu i 4 atomy tlenu. Korzystając z powyższych informacji zapisz równanie reakcji chemicznej termicznegorozkładu manganianu (VII) potasu. Określ typ reakcji.

…… …………….. ………… + ………. + ………. ↑

Typ reakcji: ……………………………………………………………………………


3

Uzupełnij tabelę wpisując do ostatniej kolumny nazwy metod pozwalających napraktyczne wydzielenie wskazanego składnika z odpowiedniej mieszaniny (spośródpodanych poniżej).

MIESZANINA: SKŁADNIK: METODA WYDZIELENIA:słona woda wodasłona woda sólzawiesina gliny w wodzie glinaskroplone powietrze tlenskroplone powietrze azot

Metody wydzielania składników mieszanin: przesiewanie, filtracja, destylacja prosta,

destylacja frakcyjna, krystalizacja, wykorzystanie magnesu


Dobierz współczynniki stechiometryczne w zapisanym poniżej równaniu reakcjispalania butanu:

………. C4H10 + ………. O2 ………. CO2 + ………. H2O

Ü Informacja do zadań 9 – 14. Rozwiązując zadania skorzystaj z zamieszczonej na końcu arkusza tabeli układu okresowegopierwiastków.


Podkreśl wzory związków chemicznych o równej masie cząsteczkowej:

CO2, CO, NO2, C3H8

Oblicz wartość indeksu stechiometrycznego x we wzorze sumarycznym kwasupirofosforowego (V), jeżeli wiesz, że jego masa cząsteczkowa wynosi 178 u.

H4P2Ox

Obliczenia: …………………………………………. x = ……. .


4

Uzupełnij tabelę ukazującą związki pomiędzy położeniem pierwiastka w układzieokresowym, a budową jego powłoki elektronowej:

symbolpierwiastka

położenie w układzieokresowym

liczbaelektronów

walencyjnych

konfiguracjaelektronowa

okres grupa

K2L8M18N18O7

Ca

3 16


Ułóż wzory sumaryczne i narysuj wzory strukturalne (kreskowe) związkówchemicznych pomiędzy podanymi pierwiastkami. Wartościowości pierwiastków odczytajz układy okresowego pierwiastków, przyjmij maksymalną możliwą wartościowość.

CHLOR I TLEN: …………………………………………………………………………………

FOSFOR I WODÓR: ………………………………………………………………………………

ARSEN I TLEN: ………………………………………………………………………………….


Wybierz, spośród podanych poniżej, parę pierwiastków, których atomy tworzą wiązaniekowalencyjne spolaryzowane. Ustal wzór sumaryczny i narysuj wzór elektronowycząsteczki powstałego związku chemicznego.

Na, S, H, Ca

Wzór sumaryczny: …………………. Wzór elektronowy:


Spośród podanych poniżej podkreśl wzór związku chemicznego, który w stanie stałymtworzy kryształy o budowie jonowej:

CO2, NH3, CaCl2, CH4

Podaj wzory oraz nazwy kationu i anionu, które wchodzą w skład kryształów tejsubstancji:

Kation: ……………………………… Nazwa: …………………………………

Anion: ………………….…………… Nazwa: …………………………………

5

Zadanie 14. (3 punkty) Ocet jest związkiem chemicznym węgla, wodoru i tlenu. Węgiel stanowi odpowiednio 25,wodór 115, a tlen 815 masy cząsteczki octu. Masa cząsteczkowa octu wynosi 60 u. Ustalwzór sumaryczny cząsteczki octu. Zapisz obliczenia.

Obliczenia:

Odpowiedź: …………………………………………………………………………………….

Zadanie 15. (1 punkt) W wyniku całkowitego spalenia 8,8 g pewnej substancji organicznej powstało 17,6 g tlenkuwęgla (IV) oraz 7,2 g pary wodnej. Oblicz masę tlenu, który wziął udział w reakcji spalania.Wybierz odpowiedź A, B, C lub D:

A. 24,8 gB. 16,0 gC. 8,8 gD. 8,0 g


Naturalny chlor jest mieszaniną dwóch trwałych izotopów. 75% atomów tej mieszaninystanowi izotop o liczbie masowej 35. Wiedząc, że średnia masa atomowa naturalnego chloruwynosi 35,5 u oblicz masę atomową drugiego naturalnego izotopu chloru. Zapiszobliczenia! Obliczenia wykonuj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.

Obliczenia:

6

Odpowiedź: …………………………………………………………………………………….

Zadanie 17. (3 punkty) Izotop 84210Po jest źródłem promieniowania α. Jego czas połowicznego rozpadu wynosi138 dni.

Korzystając z tablicy układu okresowego pierwiastków podaj nazwy dwóchpierwiastków, które są bezpośrednimi produktami naturalnego rozpadupromieniotwórczego polonu (rozpad α):

………………………………. i ……………………………… .

Początkowa masa polonu zawartego w próbce wynosiła 40 mg. Oblicz masę polonu zawartego w tej próbce po 552 dniach.

Obliczenia:

Odpowiedź: …………………………………………………………………………………….

Ü Informacja do zadania 18Na zamieszczonym poniżej wykresie przedstawiono zależność rozpuszczalności azotanu (V)potasu – saletry potasowej w wodzie od temperatury. Z wykresu skorzystaj przyrozwiązywaniu zadania 18.

7


Oblicz stężenie procentowe roztworu nasyconego saletry potasowej w temperaturze10oC.

Obliczenia:

Odpowiedź:


Uczeń wykonał następujące doświadczenie:

Do dwóch probówek wlał po 10 cm3 wody destylowanej o temperaturze 50oC. Do pierwszejprobówki wrzucił 0,25 g cukru pudru, a do drugiej 0,25 g cukru grubokrystalicznego. Za

8

pomocą stopera zmierzył czas potrzebny do całkowitego rozpuszczenia się cukru w każdejz probówek. Czas potrzebny do rozpuszczenia się cukru w pierwszej probówce wynosił 58sekund, a w drugiej 2 minuty 13 sekund.

Wskaż prawidłowy wniosek, jaki uczeń wyciągnął z przeprowadzonego doświadczeniawybierając odpowiedź A, B, C lub D:

A. Rozpuszczalność cukru w wodzie wzrasta wraz ze zwiększeniem stopniarozdrobnienia cukru.

B. Szybkość rozpuszczania cukru w wodzie wzrasta wraz ze zwiększeniem stopniarozdrobnienia cukru.

C. Szybkość rozpuszczania cukru w wodzie wzrasta wraz ze wzrostem temperatury.D. Rozpuszczalność cukru w wodzie wzrasta wraz ze wzrostem temperatury.

Zadanie 20. (1 punkt)Wskaż, jakim rodzajem roztworu (zawiesina, koloid, roztwór właściwy) są układy

powstałe przez zmieszanie:

mąki i wody: ………………………………………………………………………………

wody i spirytusu: …………………………………………………………………………

wody i białka jaja kurzego: ………………………………………………………………


Sód gwałtownie reaguje z wodą zgodnie z równaniem:

2Na+2H2O→2NaOH+H2↑

Oblicz, ile gramów sodu należy wrzucić do wody, aby wydzieliła się 0,1 g wodoru.

Wartości mas atomowych odczytaj z tablicy układu okresowego pierwiastków. Wyniki

zaokrąglaj do dwóch miejsc po przecinku.

Obliczenia:

9

Odpowiedź:


Ile gramów wody należy odparować z 400 g 15% roztworu soli kuchennej, aby

otrzymać roztwór o stężeniu 20%?

Obliczenia:

Odpowiedź:

Zadanie 23. (2 punkty) Rozwiąż krzyżówkę.

Polską nazwę pierwiastka „tlen” wprowadził w połowie XIX wieku Jan Oczapowski.Początkowo, polscy chemicy używali innej nazwy tego pierwiastka. Poznasz ją rozwiązująckrzyżówkę o pierwiastkach.

Poziomo:

10

1. Gaz szlachetny, jego nazwa pochodzi od greckiego słowa oznaczającego „ukryty”.2. Aktynowiec, któremu nadano nazwę na cześć uczonego, który sformułował prawo

okresowości i ułożył układ okresowy pierwiastków chemicznych.3. Żółte ciało stałe, niemetal, w powietrzu spala się słabym niebieskim płomieniem.4. Najcięższy ze znanych metali (gęstość 22,6 g/cm3), platynowiec z 6 okresu.5. Składnik wody stanowiący 1/9 część jej masy.6. Pierwiastek promieniotwórczy odkryty przez M. Skłodowską – Curie.7. Szary, ciężki, łatwo topliwy, miękki, metal; dobrze chroni przed promieniowaniem

jonizującym, jego związki są silnie trujące.8. Cynkowiec o temperaturze topnienia 321oC, silnie trujący, stosowany jako materiał

pochłaniający neutrony w reaktorach atomowych, otrzymywany jako produkt ubocznyprzy produkcji cynku.

12

345

678

Dawna nazwa tlenu: …………………………………………………………


Połącz nazwiska uczonych z prawami, które odkryli lub teoriami, które stworzyli.

Uczony: Odkryte prawo, stworzona teoria:A. John Dalton 1. prawo stałości składu;B. Antoni Lavoisier, MichaiłŁomonosow

2. prawo okresowości;

C. Joseph Louis Proust 3. prawo zachowania masy; D. Dymitr Mendelejew 4. stworzenie nowoczesnej teorii atomistycznej;

A. B. C. D.

11

BRUDNOPIS1

1Nie podlega ocenie.

13

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIAARKUSZA ZADAŃ MLP CHEMIA 2013

Uczestnik otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadającepoleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi niezgodne z poleceniem (nie na temat)są traktowane jako brak odpowiedzi. Komentarze wykraczające poza zakres polecenianie podlegają ocenianiu.

9. Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (jedną prawidłową, innenieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów za żadną z nich.

10. Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdający powiniennapisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat.

11. Dobór współczynników w równaniach reakcji chemicznych może różnić się odprzedstawionego w modelu (np. mogą być zwielokrotnione), ale bilans musi byćprawidłowy. Niewłaściwy dobór lub brak współczynników w równaniu reakcjipowoduje utratę połowy punktów za zapis tego równania.

12. W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda oraz wykonanie obliczeń(i podanie wyniku z jednostką). Błędny zapis jednostki lub jej brak przy ostatecznymwyniku liczbowym wielkości mianowanej powoduje utratę 1 punktu. W obliczeniachwymagane jest poprawne zaokrąglanie wyników liczbowych.

13. Poprawne rozwiązania zadań uwzględniające inny tok rozumowania niż podany wschemacie punktowania, oceniane są zgodnie z zasadami punktacji.

14. Za poprawne obliczenia będące konsekwencją zastosowania niepoprawnej metodyzdający nie otrzymuje punktów.

15. Za poprawne spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwiezaprojektowanego doświadczenia zdający nie otrzymuje punktów.

Zapis „↑”, „↓” w równaniach reakcji nie jest wymagany.

Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie są wymagane.

ZadanieModel odpowiedzi

UwagiPunktacja

za czynnośćza zadanie

1.Duża gęstość, dobre przewodnictwo prądu elektrycznego i ciepła, wysoka temperatura

topnienia, metaliczny połysk, praktyczna nierozpuszczalność w wodzie, wysoka aktywność

chemiczna, ciągliwość, kruchość, kowalność

14

Wszystkie poprawne podkreślenia pozwalają na przyznanie punktu.11

2.

Zaznaczenie cieczy destylowanej, destylatu i urządzenia grzejnegoZaznaczenie pozostałych elementów

1

12

3.

15

Odpowiedź C

114.

Argon, Ar lub A

11

5.

Vtlenu = 10 m · 5 m · 3 m · 20% = 30 m3 = 30 000 dm3

czas=Vtlenuliczba uczniów∙zużycie tlenu=30000dm325∙12dm3h=100h

Metoda obliczenia objętości tlenu w klasieMetoda obliczenia czasuPoprawne obliczenia

1113

6.

2KMnO4→K2MnO4+MnO2+O2↑; analiza

RównanieTyp reakcji

112

7.MIESZANINA: SKŁADNIK: METODA

WYDZIELENIA:

słona woda woda destylacja prostasłona woda sól krystalizacjazawiesina gliny wwodzie

glina filtracja

skroplone powietrze tlen destylacja frakcyjnaskroplone powietrze azot destylacja frakcyjna

Prawidłowe zastosowanie każdej podanej metody rozdzielania składników.3·13

8. 2C4H10+13O2→8CO2+10H2O

16

Dopuszcza się współczynniki stechiometryczne ułamkowe lub zwielokrotnione.11

9.CO2, CO, NO2, C3H8

[178u – (4·1u + 2·31u)]:16u = 7Prawidłowe podkreśleniePrawidłowe ustalenie indeksu stechiometrycznego

1

12

10.

symbolpierwiastka

położenie wukładzie

okresowym

liczbaelektronów

walencyjnych

konfiguracjaelektronowa

okres grupa

I lub J5 17 7 K2L8M18N18O7

Ca 4 2 2 K2L8M8N2

S3 16 6 K2L8M6

Za poprawne wypełnienie każdego wiersza tabeli

3·13

11.

17

Prawidłowo podane dwa rodzaje wzorów każdego związku

Prawidłowo zapisane wzory sumaryczne i błędne wszystkie wzory kreskowe (lub ich brak)

Prawidłowo zapisane wzory kreskowe i błędne wszystkie wzory sumaryczne (lub ich brak)

3·1

1

13

12.

Prawidłowy wybór pierwiastkówPrawidłowy wzór sumarycznyPrawidłowy wzór elektronowy

1

1

13

18

13.CO2, NH3, CaCl2, CH4

Kation Ca2+, wapniowy; anion: Cl-, chlorkowy

Podkreślenie CaCl2

Prawidłowe wzory kationu i anionuPrawidłowe nazwy kationu i anionu

1113

14.mc= 25∙60u=24u 24u:12u = 2mH=115∙60u=4u 4u:1u = 4mO=815∙60u=32u 32u:16u = 2Wzór cząsteczki octu: C2H4O2

Metoda obliczenia masy atomów poszczególnych pierwiastków Metoda przeliczenie tej masy na liczbę atomówPrawidłowe ustalenie wzoru sumarycznego

1113

15.Odpowiedź B

11

16.MII – masa atomowa drugiego izotopu chloru75%∙35u+25%∙MII=35,5u0,75∙35u+0,25∙MII=35,5u0,25∙MII=35,5u-0,75∙35u0,25∙MII=35,5u-26,25u0,25∙MII=9,25u

MII = 37u

Ułożenie równania (metoda rozwiązania problemu)Prawidłowe obliczeniaStosowanie jednostek nie jest wymagane

11

2

17.

19

Produkty rozpadu polonu: ołów i hel;

Liczba okresów połowicznego rozpadu: 552 dni : 138 dni = 4

Ułamek masy substancji promieniotwórczej, jaki pozostaje po 4 okresach połowicznego rozpadu 124=116. Masa polonu po 552 dniach:

116∙40mg=2,5mgOkreślenie produktów rozpaduMetoda obliczeńPrawidłowy wynik

1

1

13

18.Rozpuszczalność saletry w temp. +10oC = 25 g / 100 g H2O

cp=msmr∙100%=25g100g+25g∙100%=20%Odczytanie rozpuszczalnościMetoda obliczenia stężenia %Prawidłowe obliczenie (wynik)

1

1

13

19.Odpowiedź B

11

20.

Mąka i woda: zawiesina, woda i spirytus: roztwór właściwy, woda i białko jaja kurzego: koloidWszystkie wskazania poprawne

11

21.

20

x-masa sodu2∙23ux=2∙1u0,1g;x= 0,1g∙46u2u = 2,3 g

Ułożenie proporcji (metoda) Prawidłowe obliczenie

112

22.

ms=15%∙400g100%=60g

mr=60g∙100%20%=300g

mw=400g-300g=100g

Obliczenie masy substancjiObliczenie końcowej masy roztworuObliczenie masy wody do odparowania

1

1

1

3

23.Dawna nazwa tlenu: kwasoród

1 K R Y P T O N2 M E N D E L E W

3 S I A R K A4 O S M5 W O D Ó R

6 R A D7 O Ł Ó W8 K A D M

Prawidłowe wypełnienie wszystkich wierszyOdczytanie hasła

11

2

24.A – 4; B – 3; C – 1; D – 2.

11

RAZEM 50

21

arkusz egzaminacyjny z chemii - g8.edu.pl chemia.pdf · jego nazwa pochodzi z języka greckiego i...

Documents