arnhem nieuwstraat e.o.schetsontwerp 15 december 2010

i. proces tot nu toe

atelier 1: inspiratie

Kerkpleinrijnkade

rijnpark cultuurkwartier

atelier 2: 4 denkrichtingen

atelier 3: hoofdstructuur en 3 modellen

10 25 50 100 150 m

10 25 50 100 150 m

10 25 50 100 150 m

behoud rijnkade

Jansbeek

informele route

plein

positie b

rug nog niet vast

uit de stad > stadsblokken = primair groen en water, verbinding interessant maar kers op de taart, geen voorwaarde

> voorkom postzegel denken, relatie van dit project met de context blijft essentieel

> cultuur of winkelen is geen doel op zich, denk eerst over de structuur en dan over de functies

> meer aandacht voor openbare ruimte en routes, denk vanuit de straat en niet vanuit de blokken

richting> ontwerp stevige hoofdstructuur> verschillende posities van cultuur binnen hoofdstructuur mogelijk

ii. context en analyse

ON

DE

RW

ER

P: R

uimtelijke visie R

ijnkade Arnhem

N

aam: A

fdeling Stedenbouw

en LandschapD

atum: 21 juli 2010

Versie: 3.2

Ruimtelijke visie

Rijnkade

Co

nc

ep

t

ON

DE

RW

ER

P

Cultuur in R

ijnboog, Kunstencluster

PA

GIN

A

1

Cultuur in Rijnboog Kunstencluster

Doc.nummer: 2009.0.026.026 Zaaknummer: 2008-12-01234

VERSIE 09.04.02 3.23

Bevindingenrapp

ortage

Stadsontwikkeling

ON

DER

WER

P

DIEN

ST

Het proces Stadsblokken-Meinerswijk is tot stand gekomen in samenwerking met de volgende partijen:

Dienst Stadsontwikkeling (SO), Dienst Stadsbeheer (SB), Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (MO),

Aestate, Dietz Communicatie, B+B, Loos&Van Vliet, Impuls, Radboud Universiteit Atrive,

Dolte, Atelier Vrijdag, Nieuwland Advies.

gEmEENTE aRNhEm

Dienst StadsontwikkelingEusebiusbuitensingel 536828 HZ ArnhemPostbus 996800 AB ArnhemTelefoon 026 - 377 33 33Fax 026 - 377 34 50E-mail gemeente@arnhem.nlWebsite www.arnhem.nl

Bevindingenrapportage

Stadsblokken/meinerswijk21 juli 2009

beleidskaders

MASTERPLAN

De Sint Jansbeek terug in het centrum?!Een studie naar het terugbrengen van de Sint Jansbeek in het centrum van Arnhem

visie rijnkade

singels en rijnkade weer verbonden

delen van de rijnkade met eigen karakter

stedelijk deel tussen roermondsplein en markt

5Concept

aanleg van de Rijnkade en de Weerdjes werd bebouwd met woningen voor arbei-ders. Vanaf dat moment is er sprake van de kade zoals we die vandaag de dag nog kennen, met een hoge en een lage kade.

De Nieuwe Kade werd vanaf het begin 20e eeuw het eerste geplande industrieterr-rein van Arnhem. De overslag en tijdelijke opslag van steenkool voor de Electriciteits-centrale en de gasfabriek , zand en grind en hout namen veel ruimte in. Vandaar dat de kade hier een stuk breder is dan bij de binnenstad. In 1935 werd de Rijnbrug (nu de John Frostbrug) voltooid.

De nog jonge brug vormde in september 1944 het centrale decor voor de Slag om Arnhem. Het gebied werd door de gevechtshandelingen vrijwel totaal verwoest. De bouw van de brug en de verwoestingen betekende een enorme omslag in het beeld van de Rijnkade en de positie ervan in de stad.

2 Historische ontwikkeling2.1 Stad aan de rivierDe Rijn is een ‘gebruiksmiddel’ voor Arnhem en geen ‘genotsmiddel’, aldus voorma-lig gemeentearchivaris Klaas Schaap. De stad is gelegen aan twee grote rivieren, de Nederrijn (in de volksmond simpelweg Rijn genoemd) en de IJssel. Met deze rivieren heeft Arnhem echter nooit een heel innige relatie opgebouwd. Dit in tegenstelling tot de grote parken, die duidelijk wèl een ‘genotsmiddel’ voor de stad zijn.

De rivieren liggen er gewoon, heel bescheiden en introvert, maar maken eigenlijk geen deel uit van de stad zelf. Positief gezegd: de rivieren hebben een geheel zelf-standige kwaliteit en bieden ruimte, rust, groen in een stedelijk gebied. Minder vrien-delijk gezegd: Arnhem keert de rivieren de rug toe. Bewijs voor het laatste zijn onder andere de grote en naar binnen gekeerde bedrijventerreinen die een groot deel van de rivieren van de stad afschermen.

De wat afstandelijke relatie tussen Arnhem en de rivieren is historisch verklaarbaar. Arnhem is ooit onstaan als ‘stad aan de Jansbeek’ en niet als ‘stad aan de Rijn’. Aanvankelijk stroomde de Rijn in een boog zuidelijk om de stad heen. In 1530 liet de Hertog van Gelre een bocht in de Rijn afsnijden, zodat die voortaan langs de stad stroomde. Maar ook na die tijd bleef er letterlijk een afstand bestaan tussen de stad en de Rijn. Dit is goed te zien op de kaart van Nicolaes van Geelkercken uit 1651. De vestingwal die Arnhem inmiddels omringt reikt tot aan de Rijn, maar het gebied tussen de wal en de stad, de Weerdjes, is leeg. Hier was het te drassig om te bou-wen.

Dat bleef zo tot het midden van de negentiende eeuw toen de vestingwal werd afge-broken. Het sloopmateriaal van de vestingmuur langs de Rijn werd gebruikt voor de

Fragment van een kaart van Nicolaes van Geelkercken uit 1651. De Weerdjes zijn nog onbebouwd.

De ‘wandeling’ rond de stad, die de Rijnkade verbond aan de singels. Ingetekend op een kaart uit 1874

weerdjesstraat

stadsblokken meijnerswijk

tracé onderzoek jansbeek

Het tracé

Bovenbeekstraat

De la Reijstraat

Walburgstraat

Turfstraat

Rijn

Singel

Gele Rijders Plein

Beekstraat

Nieuwstraat

Eusebiuskerk

Walburgiskerk

Koningsplein

Kerkplein

Markt

Het tracé

doelstellingen masterplan

Versterk de samenhang tussen rijn, binnenstad en Arnhem centraal

draag bij aan de revitalisering van de binnenstad

Verbeter de kwaliteit van de openbare ruimte en zorg voor effectief ruimtegebruik

maak aantrekkelijke binnenstedelijke wonmilieus

Versterk de economische vitaliteit van Arnhem

maak ruimte voor een rijk scala aan culturele functies

maak het rijnbooggebied tot een plek waar Arnhemmers trots op zijn

identiteit zuidelijke binnenstad

?

lange lijnen

overmaat aan openbare ruimte

lange lijnen als ruggengraat

overgang 1: kerkplein

overgang 2: weerdjesstraat

overgang 3: rijn

aansluiting op kernwinkelgebied

iii. hoofdstructuur

hoofdstructuur

> lange lijnen in de stad vasthouden nieuwstraat

en rodenburgstraat

> verbinden oevers

> Jansbeek

> opties voor routes in het blok

> verbeteren aantrekkelijkheid weerdjesstraat

> aansluiten bij maat en korrelgrootte van de

binnenstad

jansbeek verbindt 2 landschappen

jansbeek

jansbeek

jansbeek

zone kerkplein

overgangsgebied wordt schakel

1.3.

2.

1. rondgang kerk

2. bijzondere nieuwbouw

3. nieuwstraat plein

weerdjesstraat

vaste rooilijnen

relatie arnhem zuid

brug en rijnkade

rijnkade

natuur en cultuur in stadsblokken

rijnkade

10 252510

> bijzondere

gebouwenreeks

> 2 opties voor

cultuur

> nieuwstraat

cultuurstraat

hoofdstructuur

hoofdstructuur> dwarsroute

verbindt Kerkplein

en Langstraat

> als het

noordelijke blok

geheel winkelen

wordt extra

verbinding naar

bakkerstraat

> behoud

centrale deel

historisch front

rijnkade

> rodenburgblok

in onderzoek

behoud rijnkade

Jansbeek

plein

rode

nbur

gblo

k

kenniscluster

iv. schetsontwerp

cultuur in het stadsblok

programma

cultuur in het stadsblok

cultuur in het stadsblok

cultuur in het stadsblok

dynamo eindhoven

cultuur in het stadsblok

mAXXI rome Folkestone Arts and business centre

pleintje nieuwstraat

weerdjesstraat

cultuur aan de rijnkade

programma

cultuur aan de rijnkade

cultuur aan de rijnkade

cultuur aan de rijnkade

royal festival hall, Londen

muziekgebouw aan het IJ

cultuur aan de rijnkade

le quai Angers

rijnkade

kop bakkerstraat

v. hoe verder

uitzoekwerk weerdjesstraatbrugkosten kunstenclusterparkerenuitwerking detailhandelprogrammawonen

10 252510

korte termijn en tijdelijk gebruik

> activeren stadsblokken > tijdelijk gebruik op het kerkplein

> activiteiten aan de rijn