Shkollat e para profesionale u hapen per here te pare ne

vitin 1921-shkolla teknike e Tiranes. Ne vitin 1924 hapet

shkolla tregtare dhe nje vit me vone, shkolla teknike e

Golemit. 3 vjet me vone shkolla te tilla funksiojne edhe ne

Gjirokaster e Berat, ku pergatiteshin teknike e punetore

te kualifikuar nga mesues shqiptare dhe te huaj.Gjate

viteve '45-'90 numeri i shkollave profesionale arriti deri ne

380, por shume nga to ishin hapur pa kritere shkencore

dhe sherbenin vetem per qellime propogandistike per te

treguar karakterin masiv te tyre.Aktualisht funksiojne

rreth 40 shkolla profesionale, te dy niveleve, 3 dhe 5

vjecar, te shperndare ne 22 rrethe te vendit.Ato jane ne

profilet bujqesore, mekanike, elektrike, teknologjike

ekonomike, ndertimi, tekstil-konfeksione, per sektoret e

nafte-gazit, pyjeve, veterinari e gjeologji-miniera

Gjatë historisë sonë, pati përpjekje të vazhdueshme për ruajtjen e identitetit

kombëtar. Ndër këto përpjekje vend të rëndësishëm zinte arsimimi në gjuhë

amtare. Rilindësit tanë si Naum Veqilharxhi, Konstantin Kristoforidhi, Naim dhe

Sami Frashëri, Abdyl Frashëri, Andon Zako Çajupi e shumë të tjerë, nuk u

ndalën asnjëherë së punuari për këtë çështje madhore.

“Shoqëria e Stambollit” kishte bërë përpjekje të jashtëzakonshme për ta bindur

Portën e Lartë që të vinte në jetë premtimet e dhëna se do ta lejonte mësimin e

shqipes krahas turqishtes dhe greqishtes në shkollat e Shqipërisë. Në këtë

kohë 1886, Shoqëria "Drita" e Bukureshtit botoi menjëherë tekste shkollore për

t'i shpërndarë në Shqipëri sapo të merrej vendimi.

Gjatë të njëjtit vit 1886, patriotët shqiptarë shpejtuan t'i kthenin me iniciativën

e tyre shkollat e vendit (deri atëherë në greqisht dhe turqisht) në shkolla

shqipe. Në këtë drejtim u shënuan sukseset e para si në Kolonjë, ku një aktivist

i ri i Lëvizjes Kombëtare, Petro Nini Luarasi, shkollat greqishte të tri fshatrave i

ktheu në shkolla shqipe dhe në Manastir Gjergj Qiriazi çeli një shkollë private

shqipe. Këto iniciativa kishin përkufizime të mëdha, qarqet shoviniste të kishës

greke reaguan rreptë duke bërë çdo gjë për mbylljen e këtyre shkollave. Në

fund të vitit 1886 shihej qartë se Porta e Lartë e Stambollit nuk kishte

ndërmend të jepte leje zyrtare për shkollat shqipe, por, patriotët shqiptarë si

Petro Nini Luarasi,Gjergj Qiriazi etj, nuk e ndalën punën. Atyre u erdhën në

ndihmë të drejtpërdrejtë Vëllezërit Naim e Sami Frashëri të cilët pos ndihmës

me tekste mësimore, nxorën lejen zyrtare në emër të Pandeli Sotirit për hapjen

e shkollës në Korçë.

Sapo arriti në Korçë drejtori i shkollës Pandeli Sotiri, më 7 mars 1887 pas një

lufte dyvjeçare, në shtëpinë e patriotit Mandi Terpo u çel në Korçë e para

Shkollë Kombëtare. Populli e priti me gëzim të madh këtë ditë. Kudo në qytet

ndjehej atmosferë festive. Edhe patriotët shqiptarë u gëzuan pa masë

pavarësisht se ku ndodheshin.

Edhe shkronjat kane pasur fatin e tyre, sidomos shkronjesit e

tyre. Shpesh keto shkronja kane ndjere ngrohtesine e gjakut te

atyre qe i krijuan ose hidherimin e helmit qe ka marre jeten e

atdhetareve te medhenj. Nje nga monumentet e gjuhes se

pavdekshme shqipe eshte dhe i madhi Petro Nini Luarasi, i cili ka

qene dhe drejtori i pare i shkolles shqipe ne Korce, pasi u mesoi

gjuhen kolonjareve. Lindi ne fshatin Luaras te Kolonjes, dhe ishte

biri i nje muratori. Ishte nxenes ne shkollen e Qestoriatit te Koto

Hoxhit. Punoi si mesues ne fshatrat e Kolonjes, ku u mesonte

femijeve fshehurazi gjuhen shqipe. Me 1887 hapi ne Erseke

shkollen e pare shqipe dhe me pas, ne 1892-1893 shkollat shqipe

ne krahinat e Kolonjes e te Vakefeve. Punoi si drejtori i

Mesonjetores se Pare Shqipe ne Korce dhe me vone ne shkollen e

Negovanit, 1909-1911 ne emigracion ne Amerike. Mori pjese

aktive ne levizjen kombetare. Ishte nismetari i shoqerive

patriotike “Mall i memedheut” dhe “Pellazgut”, i krijimeve te

fshehta te komiteteve per lirine e Shqiperise. Per veprimtarine e

tij politike, vdiq i helmuar nga xhonturqit dhe patriarkana e

Stambollit. Ne te gjithe vepren e tij trumbetohej ideja e bashkimit

per lirine e Shqiperise, pavaresisht nga besimi fetar.

Abetarja e pare e gjuhes

shqipe, ajo e vitit 1844, me

titull "Fort i shkurter e i

perdorshem Evetar shqip", u

pergatit nga personaliteti i

shquar e Rilindjes Kombetare,

Naum Veqilharxhi.

Punen e Veqilharxhit e vijoi

Kostandin Kristoforidhi, nje

figure tjeter e shquar e

Rilindjes Kombetare, i cili ne

vitin 1867 botoi nje abetare

gegerisht dhe nje toskerisht

dhe u mesoi me to shqipen

shume bashkeatdhetareve

gjate udhetimeve neper

Shqiperi.

Me pas, rruga e hartimit te

Abetares shqipe kalon nder

emra te njohur, te cilet punuan

me perkushtim brenda dhe

jashte vendit si Luigj Gurakuqi

(1905), Parashqevi Qiriazi

(1906), Nikolla Lako (1906),

Simon Shuteriqi (1911) etj

Mosha digjitale, projekti i Shqipërisë digjitale është projekti

i shkëputjes së sigurt të vendit nga një trashëgimi

problematike për qytetarët shqiptarë, i një trashëgimie të

kohës së kaluar, kohës së ngadalësuar. Asgjë nuk ka më të

shpejtë sot, se mosha digjitale. Shpejtësia e saj është

pothuajse shpejtësi drite.

Në shoqëritë e zhvilluara, në gjithë botën, nuk mund të

paramendohet jeta pa përdorimin e teknologjive bashkëkohore,

të cilat po e lehtësojnë punën dhe jetën e njerëzve në fusha të

ndryshme.

Në kuadër të teknologjive globale të cilat kanë depërtuar thellë;

në prodhim, komunikim, shkencë, etj., ka ardhur koha e

shfrytëzimit të teknologjive të reja edhe në arsim. Përdorimi i

teknologjisë së re, jo vetëm që është domosdoshmëri, por është

edhe një mundësi më shumë për të nxitur të menduarit për

menaxherët, mësimdhënësit dhe nxënësit, që ata të jenë, jo

vetëm memorizues të të dhënave shkencore, por të jenë edhe

krijues të ideve për të prodhuar rezultate konkrete. Në këtë

shekull, qarkullimi i informatave është ekuivalent me

shpejtësinë e dritës, prandaj në këto rrethana të reja, individi

dhe shoqëria, nëse duan të integrohen, duhet që të krijojnë

ambiente të reja për të zhvilluar veten dhe shoqërinë. Me këtë

angazhim, individi dhe shoqëria do të dilnin nga kornizat e

tradicionales dhe do të zhvillonin forma të reja për tu përballur

me sfidat e shekullit 21 që nuk janë të lehta për t’i zotëruar.

Në arsim synohen gjithherë caqe të reja, prandaj ndryshimi është

bashkudhëtari, pa të cilin arsimi nuk zhvillohet.

Udhëtimi në arsim është kërkim i caqeve për arritje të cilësisë,

për të bërë që nxënësi ynë të zotërojë shkathtësitë e shekullit 21

në mënyrë që të mos mbetet i varur në jetën e tij, por të

pavarësohet fuqishëm, për të nxënë gjatë gjithë jetës. Arsimi

është çelësi për të ndezur imagjinatën e njeriut për të prodhuar

idetë që do ta ndihmojnë atë dhe shoqërinë për tu përballur me

sfidat e këtij shekulli.

Thënë ndryshe përdorimi i teknologjive të reja në arsim do të

ndikojë që mësimdhënia dhe nxënia të jetë shumë më tërheqëse.

Nxënësit në ambiente të tilla arsimore, do të përpiqen të tregojnë

shkathtësitë dhe të jenë aktiv gjatë gjithë kohës sa qëndrojnë në

shkollë.