92 PSYCH

OLO

GIES M

AGA

ZINE N

OVEM

BER 2016N

OVEM

BER 2016 PSYCH

OLO

GIES M

AGA

ZINE 93

>>

SHUTTERSTOCK

Samenkom

sten van vrouwen. Het roept van oudsher

wantrouwen of monkellachjes op. In m

ijn kinderboe-ken stonden tot de verbeelding sprekende taferelen geschetst van vrouwen, rijk bedeeld m

et haakneuzen en w

ratten, die bij volle maan in ketels m

et groene prut stonden te roeren. In de liedjes die we zongen, werden begijntjes kwezeltjes genoem

d. Hoewel het

woord nooit uitgelegd werd, zei het feit dat ze nooit dansten genoeg. G

root was mijn verbazing toen ik aan

de universiteit leerde dat die begijnen geen kwezels m

aar sterk geëmancipeerde vrouwen waren. Avant

la lettre. En over emancipatie gesproken: ook over de

dolle mina’s werd weinig goeds verteld. D

at ze in de tweede fem

inistische golf uitblonken in inventieve en m

ediagenieke acties, heb ik zelf moeten ontdekken.

Hebben vrouwen zich altijd verenigd in groeperin-

gen of is er nu een revival? Dat is niet m

eteen duide-lijk, m

aar zaak is dat er een veelheid aan groeperingen van vrouwen bestaat, gaande van vrouwen die bij elkaar kom

en in praatcirkels tot zakelijke vrouwen die sam

enkomen op een groot netwerkevent. W

at heeft een groep autochtone en allochtone vrouwen die sam

en couscous maakt in een keuken in hartje

Brussel gemeen m

et een korte trip waar vrouwen

zakelijke contacten leggen? Veel, zo blijkt. Inzoomend

op vrouwengroepen vallen drie thema’s van vrouwen-

bijeenkomsten op, die zich in verschillende gedaantes

manifesteren. W

elkom in de wondere wereld van de

vrouwengroepen.

DossierVROUWEN, BACK TO THE ROOTSVrouw

en komen sam

en, in allerlei vormen, in allerlei com

binaties. W

at ze doen, van waaruit en w

aartoe verschilt. Maar kracht,

verbinding en verandering kronkelen als een rode draad doorheen de initiatieven van vrouw

en voor en met vrouw

en.

PRAKTISCH

Tekst Hade Wouters

WAAROM

VROUW

EN

WEER SAM

ENKOM

EN

94 PSYC

HO

LOG

IES MAG

AZIN

E NO

VEMBER 2016

NO

VEMBER 2016 PSYC

HO

LOG

IES MAG

AZIN

E 95

>>

DossierVROUWEN, BACK TO THE ROOTS

1 EM

POW

ERMENT

Een belangrijk thema is kracht. G

esprekken met initi-

atiefneemsters van vrouwengroepen gaan verrassend

vaak over energie, in je kracht komen, het licham

elijke en opladen. D

e ervaring van leegte is namelijk vaak

een trigger voor vrouwen om zich te verbinden m

et andere vrouwen. N

ina Benedicte Vansina is een van de vrouwen achter D

ia Dam

o, een praktijk voor integraal welzijn van vrouwen. N

ina Benedicte is vroedvrouw, moeder van

zes en coach van vrouwen. ‘Vrouwen die hier komen

zijn dikwijls op zoek naar hoe zij in hun kracht kunnen

staan als vrouw,’ vertelt ze. ‘Ze zijn vaak afgesneden van hun gevoel, hun lichaam

of emoties, om

dat ze hun ware wezen als vrouw geen ruim

te geven. Vrouwen ervaren dan een leegte, een dorheid. O

p zoek gaan naar de ontbrekende stukjes van hun wezen als vrouw is intensief werk dat in contact m

et andere vrouwen gebeurt.’ Tam

ara Lenaerts, een van de initiatiefneemsters van

Het H

eerlijck Magisch Vrouwenfestival, leerde door

een zware vermoeidheid dat ze al jaren een stuk van

zichzelf - haar eigenheid als vrouw - geen plek had kunnen geven in haar professionele context. Toen ze eraan toe was om

haar vrouwelijke kracht wél te ontw

ikkelen, had ze geen idee hoe die eruit kon zien. In haar zoektocht ontm

oette ze andere vrouwen en sam

en richtten ze een vrouwencirkel op. Vijf jaar

lang kwamen ze m

aandelijks samen in een groepje

van een zevental vrouwen. De wens borrelde op om

dat te vergroten en zo ontstond in 2012 het eerste H

eerlijck Magisch Vrouwenfestival. Twee keer per

jaar komen vijftig vrouwen sam

en om zich een week-

end lang onder te dompelen in een bad van ervaringen

en contacten, om zo hun kracht als vrouw te ontw

ik-kelen en neer te zetten in de wereld. H

et Heerlijck

Magisch Vrouwenfestival wordt organisch aange-

stuurd door een groep van zes vrouwen die meer

vrouwelijke vormen en structuren in de wereld w

illen zien m

anifesteren. De groeiende inspiratie leidde

recentelijk tot de oprichting van She&Com

pany, een collectief dat diverse initiatieven ontw

ikkelt voor vrouwen, waaronder een aanbod op m

aat van orga-nisaties en een vakopleiding: coachen van vrouwen. ‘O

p het Vrouwenfestival komen telkens een vijftig-

tal vrouwen samen. Vrouwelijkheid wordt dan van-

zelf wakker en je ziet dat vrouwen ervan genieten om

in te tunen op die vrouwelijke vibes,’ zegt Tamara.

Annemie van Eenaem

e, die haar schouders mee onder

het Vrouwenfestival zet, vult aan: ‘Natuurlijk bestaat

het programm

a ook uit sessies die over vrouwelijkheid gaan, en op die m

anier krijg je een dubbel, elkaar ver-sterkend effect m

et betrekking tot vrouwelijke kracht. W

e geven vrouwen geen recept of condities om

vrouwelijkheid in de wereld te brengen, m

aar we geven ze ingrediënten, ze bevragen en inspireren elkaar en vertrekken weer naar huis m

et een gevoels-m

atig en tegelijk helder idee van wat hen te doen staat. Tussen de festivals door organiseren we regelm

atig bij-eenkom

sten voor wie zin heeft om

bij te tanken.’

2 VERBINDING

Connectie m

aken met elkaar, op een authentieke

manier, als gelijken, waarbij ook kwetsbaarheid aan

bod mag kom

en. Het valt op dat vrouwen verbinding

leggen over de grenzen van functie, etniciteit, interesse en leefwereld heen. Elke Jeurissen ziet het gebeuren op de bijeenkom

sten van de Straffe Madam

men. Ze

richtte de groep op om vrouwelijk talent zichtbaar te

maken, in bedrijven, op congressen, in de m

edia. Het

bleek imm

ers dat vrouwen weinig zichtbaar waren om

bijvoorbeeld als expert op de treden in een tv-pro-gram

ma, of om

in aanmerking te kom

en voor een bestuursfunctie in een bedrijf. Elke besloot om

een soort vijver van vrouwelijk talent te creëren, waarm

ee de zichtbaarheid vergroot werd en sam

enwerkingen m

et partners konden ontstaan. De Straffe M

adamm

en groeiden uit tot een netwerk dat inzet op inspirerende bijeenkom

sten, uitwisselen van ervaringen, het volgen

van workshops of er samen op uit trekken naar een

inspirerende omgeving in een 72hoursreload. ‘D

e groep is heel divers. Van freelancers en kleine onder-nem

ers tot vrouwen met functies binnen de poli-

tiek, de wetenschap of de culturele of sociale sector. Vrouwen ontm

oeten die je normaal niet tegenkom

t, is boeiend op zich. M

aar het is vooral bijzonder om te

zien welke dynamiek er ontstaat. Professionele ken-

nisdeling gaat gepaard met het snel m

aken van een persoonlijke connectie. Vrouwen gaan authentiek in contact, durven hun kwetsbaarheid tonen. Er wordt niet van functie tot functie gesproken, m

aar van persoon tot persoon.’C

onnectie is ook de kern van Femm

a Royale,

een warm

netwerk van vrouwen in Sint-Joost en Schaarbeek dat een superdiverse groep vrouwen ver-enigt. R

iet Ory, zelf werkzaam

bij Femm

a en een van de initiatiefnem

ers van het netwerk, vertelt wat het voor haar betekent: ‘H

et is hard werken, het is een

groot engagement. D

at heeft te maken m

et de ver-schillen in taal en cultuur. Verslagen van vergaderin-gen werken we bijvoorbeeld in twee talen uit. M

aar de connectie in de groep is som

s heel sterk. We zijn vrou-

wen van allerlei pluimage, m

aar we hebben kinderen, drom

en, zorgen, en we zijn verbonden door de buurt waarin we wonen. Ik noem

het geen vriendinnenclub, m

aar het vriendinnengevoel is er. Het is krachtig,

mooi en sterk. W

e kunnen terugvallen op dat netwerk, we bieden elkaar praktische en em

otionele hulp. Die

nabijheid van een warm netwerk betekent som

s meer

dan een sporadisch contact met vriendinnen die het

ook allemaal druk hebben.’ Bij Fem

ma Royale staat

leren en ontspannen met elkaar op een inform

ele m

anier centraal, maar dat gaat gepaard m

et aandacht en zorg voor elkaar.Als het over verbinding gaat kom

t het beeld van de cirkel dikw

ijls terug. Waar m

annelijke organisatievor-m

en eerder de structuur van een piramide hebben, zijn

vrouwelijke samenwerkingen vaak cirkels waar ieder-

een vanuit een gelijkwaardige positie bijdraagt aan het geheel.

3 VERANDERING

Groepen van vrouwen zijn gedreven door een streven

naar verandering, waarbij engagement en het m

aat-schappelijke belang vanzelfsprekend zijn. In de acti-viteiten van N

ina Benedicte gaan het ondersteunen van de ontw

ikkeling van de individuele vrouw hand in hand m

et de ontwikkeling van de vrouw binnen de

mensheid. ‘W

at dat betreft bevinden we ons nu op een kantelpunt,’ vertelt ze, ‘na 6 000 jaar gaat het patri-archaat over. H

oe gaan we de ruimte die kom

t invul-len m

et de vrouwelijke elementen die we in onszelf

moeten opdiepen, daarbij ondersteund en bekrachtigd

door andere vrouwen?’Binnen Fem

ma Royale worden grote m

aatschappe-lijke veranderingen van onderuit gevoed. ‘W

e werken sam

en aan een solidaire samenleving door een

warm

e plek met elkaar te creëren, over de ver-

schillen heen. Als we op lokaal niveau de spel-

regels veranderen, groeit die verandering door op m

aatschappelijk niveau. Dat gaat over grote

thema’s als diversiteit en racism

e. Als je taart hebt gebakken m

et je Marokkaanse buurvrouw, kijk je

vanzelf anders naar de instroom van vluchtelingen.’

Bij de Straffe Madam

men wordt gewerkt aan zicht-

baarheid van vrouwen in het publieke domein. D

at vrouwen elkaar inspireren, zakelijke opportunitei-ten creëren en elkaar vragen voor trainingen en spee-ches, is m

ooi meegenom

en. Tamara en Annem

ie van She&

Com

pany formuleren hun m

issie kernachtig

als het verbinden van vrouwen met hun vrouwelijke

kracht, via andere vrouwen. Zo kunnen vrouwen bron, bad en bedding zijn voor m

eer vrouwelijke vormen in

de wereld. ‘Op die m

anier wordt het potentieel van de diversiteit benut en kom

t er een balans tussen het vrouwelijke en m

annelijke in de wereld.’

‘Een warm netwerk

betekent soms m

eer dan een sporadisch

contact met

vriendinnen die het ook allem

aal druk hebben’

RIET O

RY, FEM

MA R

OYALE

MAN

NEN N

IET TOEGELATEN?

Bij Elke Jeurissen zijn ze welkom, de m

annen. ‘Maar ze kom

en nooit een tweede keer’, lacht ze. Bij Fem

ma Royale zijn er activiteiten waar

ook mannen welkom

zijn. ‘Maar vrouwen praten vrijer m

et elkaar over andere them

a’s als er geen mannen bij zijn’, zegt R

iet. Het werk

dat Nina Benedicte binnen D

ia Dam

o doet is exclusief voor vrouwen: ‘Vrouwen m

oeten het contact met zichzelf herstellen, bij zichzelf

komen. D

at gaat tegen hun neiging in om zich te richten op anderen

en de ander te verzorgen. Het is al m

oeilijk om dat te leren in contact

met andere vrouwen, m

aar gezien de aantrekking die er met m

annen kan ontstaan is het belangrijk dat het innerlijk werk gebeurt zonder de afleiding die de aanwezigheid van m

annen met zich m

eebrengt.’ Tam

ara van het Heerlijck M

agisch Vrouwenfestival weet uit persoon-lijke en professionele ervaring dat er in groepen m

et enkel vrouwen een bepaalde intensiteit en intim

iteit ontstaat die zich niet toont als er ook m

annen bij zijn: ‘Onder m

eer daarom zijn de activiteiten van

She&Com

pany women only.’

>>

96 PSYC

HO

LOG

IES MAG

AZIN

E NO

VEMBER 2016

NO

VEMBER 2016 PSYC

HO

LOG

IES MAG

AZIN

E 97

DossierVROUWEN, BACK TO THE ROOTS

Het Heerlijck Magisch

Vrouwenfestival 50 vrouwen in een kasteelG

evraagd naar bijzondere mom

enten op de Vrouwenfestivals, reiken Tam

ara en Annemie m

eteen verschillende voorbeelden aan. D

e naaktfotogra-fiesessie: fysiek en grensverleggend, verbindend en spannend. Vrouwen gingen naakt voor de lens, onder-steunen en bekrachtigen elkaar m

et prachtige foto’s als resultaat. O

ok in de sessie met een im

age consultant m

oedigden vrouwen elkaar aan in het ontwikkelen

van een eigen stijl, de vertaling hun innerlijke kracht naar het uiterlijk. En de vraag naar de betekenis van het fem

inisme in het eigen leven van vrouwen werd erg

indringend in de sessie die gegeven werd door profes-sor Chia Longm

an. H

et volgende Heerlijck M

agisch Vrouwenfestival vindt plaats op 26 en 27 novem

ber in de H

eerlijckyt in Geetbets. www.vrouwenfestival.be De verschillende activiteiten van She&Com

pany kan je verkennen op www.she-and-com

pany.be

WAAR KAN JE TEREC

HT?

Van links naar rechts: vrouwencollectief She & Company, Riet Ory, N

ina Benedicte Vansina en Elke Jeurissen

COLUM

N

‘ZULLEN

WE IETS

GAAN DRIN

KEN

?’

Ik heb dit jaar ontelbare keren naar een liedje van K

3 geluisterd. Ziezo, dat is eruit. In het tropenjaar w

aarin m

ijn vriendinnen en ik in 2016 terechtkw

amen, m

et z’n genadeloze opeenvolging van ziekte, ontslag en onverhoeds verdriet, werd het de soundtrack van de vele ritten naar elkaar toe: ‘Je hebt een vriend, iem

and die voor jou door vuur gaat.’ H

et was

de grondtoon van onze gesprekken, in de cafés, op de terrasjes, in de restaurants w

aar we elkaar troffen. Zo’n avond begon steevast m

et de vraag of we iets konden gaan drinken en eindigde laat op de avond m

et een knuffel. En tussenin gebeurde er altijd weer iets wonderlijks. H

et is moeilijk er

de vinger op te leggen, maar het ging over troost,

geborgenheid en je gekoesterd voelen, omdat er

bijvoorbeeld iemand zei: ‘ik ben er voor je, w

at er ook gebeurt’.Vriendschap m

oet wel de fijnste, puurste vorm

van hulpverlening zijn. ‘Zullen we iets gaan drinken?’ is de m

ooiste code voor: mag ik even

bijtanken? Als tiener vond ik het al wonderlijk dat

je uren met vriendinnen kon babbelen op school,

om daarna eindeloos door te gaan aan de telefoon,

alsof we in een eeuwigdurend gesprek verw

ikkeld zaten. H

et is wat vrouw

en doen, van kindsbeen af: elkaar in vertrouw

en nemen, steunen,

opvangen en aanmoedigen. En doordat ze dat

doen, hebben ze een sterk vangnet wanneer ze

door taaie tijden moeten. Van A

lan Schatzberg, een professor in de psychiatrie aan Stanford, is de boutade dat een m

an in het kader van zijn gezondheid een vrouw m

oet nemen, en dat

vrouwen vooral hun vriendschappen moeten

koesteren. Uit diverse studies, onder andere

eentje van Harvard M

edical School, blijkt dat

Kaat Schaubroeck (48) is journaliste, getrouwd met Sven, m

ama van Rebeca en

stiefmam

a van Manon. Ze heeft een zwak voor knusse cafés, waar de verhalen

voor het oprapen liggen en het heerlijk bijpraten is met vriendinnen.

vrouwen gelukkiger zijn, en ook minder fysieke

klachten ervaren, naarmate ze m

eer vriendinnen hebben. In een TED

-filmpje uit decem

ber 2015 noem

t Jane Fonda vriendschap zelfs ‘een hernieuw

bare bron van energie’. Waarbij ze er

meteen aan toevoegt dat ze m

edelijden heeft m

et mannen, die dat allem

aal moeten m

issen. ‘W

ij vrouwen gaan diep’, zegt ze. ‘We riskeren

kwetsbaarheid, en dat doen mannen niet.’

Is het echt zo erg gesteld met m

annen? Bah. Ze hebben gem

iddeld inderdaad meer schouder-

aan-schoudervriendschappen, die draaien rond gezam

enlijke hobby’s, en ze stellen elkaar minder

snel vragen als: ‘Ben je zeker dat ik me gisteren

niet compleet belachelijk gem

aakt heb?’ Maar

je weet hoe dat gaat met gem

iddelde mannen:

ze bestaan niet. Als m

annen gemiddeld m

inder intiem

e banden aangaan, dan is dat ten eerste niet om

dat ze daar van nature niet toe in staat zijn. Er is hen vooral een ander soort vriendschap aangeleerd, en goed, niet alle m

annen hebben dezelfde lessen gekregen. H

et valt bovendien te verw

achten dat mannen en vrouwen naar elkaar

toe groeien, nu ze dezelfde schoolbanken en werkplekken delen, en ze ook wel eens sam

en aan een cafétafeltje zitten. En overigens: ook de gem

iddelde vrouw bestaat niet. Ik herinner me

hoe we jaren terug een wandeling m

aakten, en een van de vriendinnen - die net door een m

oeilijke periode ging - even w

ilde bijtanken. Toen we een cafeetje naderden, gebruikte ze de code: ‘Zullen we iets drinken?’ ‘G

oh’, zei de oudste van het gezelschap, en ze haalde de schouders op. ‘H

eb jij dorst m

isschien?’ Laat het ons erop houden dat er goed nieuw

s is voor m

annen en vrouwen: een paar uur rondhangen op café kan als een investering in je gezondheid worden gezien. En er is werkelijk niks beter voor je dan de liefde van een paar leuke, dorstige zielsverw

anten.

Dia Damo

Vrouwelijk mysterie ontrafelenN

ina Benedicte biedt in Dia D

amo m

oedercirkels en vrouwencirkels aan, workshops voor persoonlijke ontw

ikkeling van vrouwen, een groeitraject voor vrouwen en rituelen en cerem

onies. ‘In moedercirkels

doen we samen aan beweging, m

aar gaan we ook diepgaand in gesprek over bijvoorbeeld verm

oeidheid of het effect van het ouderschap op de relatie. In de diepere deelronde kan openlijk benoem

d worden wat vrouwen voelen. D

e maancirkels zijn een m

oment

waarop we ons bij volle maan verbinden m

et creatieve kracht en in een open deelronde in gesprek gaan. In de workshops voor persoonlijke ontw

ikkeling van vrouwen wordt op alle niveaus van het vrouw-zijn gew

erkt: voeding, materie, em

otie, waarden en

normen, com

municatie, het hart, het spirituele, je

plaats in het grotere geheel. Het groeitraject voor

vrouwen is daar een alternatief voor w

aarbij we

aan de hand van een oeroude mythe, ons spiegelend

aan vrouwelijke archetypes, onze energie en

onze weg als vrouw onderzoeken en afstem

men.’

www.diadamo.be

Activiteiten voor en door Straffe M

adamm

enCatherine de Bolle die spreekt over het changeplan bij de federale politie. Een avond over innovatie in de bankwereld. Inzoom

en op het thema ‘m

eisjes en wetenschap’. Een 72hoursreload naar N

ew York.

De activiteiten van de Straffe M

adamm

en zijn … voor, door en van straffe m

adamm

en. D

e Straffe Madam

men kennen geen form

eel lidm

aatschap, iedereen kan deelnemen aan de

activiteiten. Op dit m

oment kan je je weer aanm

elden voor een 72hoursreload, in Portugal (april 2017), zie 72hoursreload.com

/.straffemadam

men.com

Femm

a Royale Vrouwen van alle culturenR

iet bruist sowieso van enthousiasm

e, maar

nog meer w

anneer ze vertelt dat haar Femm

a R

oyale-groep laatst ging boogschieten. Ook een

ervaringswandeling door de stad stond op het

programm

a. En de Soirée Docu m

et een film over

de kracht van vrouwen in Brussel was een succes. Bij Fem

ma Royale staan ook creatieve activiteiten op

het programm

a. Couscous maken, het naaisalon. O

f sam

en naar een tentoonstelling gaan, bijvoorbeeld van vrouwelijke fotografen of gender in de film

wereld. www.fem

ma.be/nl/groep/brussel-fem

ma-royale-e

en www.facebook.com/Fem

maRoyale