Vel.llil. Derg. (2003). 19, 1.2: 67·72

EKSTANSiF ~ARTLARDA KARAKA~-AKKARAMAN KOYUNLARININ SOT

VERiM QZELLiKLERi

Orhan Y,lmaz C1 Huseyin Denk2 Mikail Arslan3

Milk Yield Characteristics of Karaka~-Akkaraman Ewes in Extensive Conditions

Ozet: Bu ara~lmna ekstansif ~artJarda Karakat-Akkaraman koyunlannln slit verim ozelliklerini ara~tmnak amaclyla va· pllm l~hr. Ara~tmna Van iii Edremit ik;:esinde yOrOIOI~lCir. ~tmnada 70 ~ Kara~·Akkaraman koyun kunanllml~tlr. Karaka~·Akkaraman koyunlannm Laktasyon sUI verimi, laktasyon ya{J oranl ve Laktasyon sCsresi SltaSlyla SO.SO kg. % 6.60 ve 144.90 gun oLarak tespit edilm~tir. Laktasyon sOt veriml Ctzerine doQum tipi va va~ln etkisi onemli (P<O.05. P<O.OOI), laktasyon ~I canh aguil{Jln etkisi C'>nemsiz;" Laktasyon sUresl uzerine V~ln etkisi 6nem~ (P<O.Ol), dogom tlpi ve laklasyon ba~1 canll agll11gln etkisi Onemsiz; laktasyon vag oranl uzerine ise do{pJm tipj. y~ ve Laklasyon ~I canh aglrilgm etklsi Onemsiz olmU!ltur. Laktasyon slit verimi ve laktasyon suresi arasl1"1da 0.90 (P<O.OOl).laktasyon sOt verimi ve laklasyon Vag oranl araslnda· 0.46 (P<O.OOl) d(izeyinde lenolipik korrelasyon katsayl1an belirienmi~tir.

Anahtar Kelimeler: Koyun. Kara~·Akkaraman. SOt verimi

Summary: This study was carried out to investigate milk yield characteristics 01 Karaka~- Akkaraman ewes In extensive conditions. The study has been conducted on 70 Kar~-Akkaraman ewes in Edremil. Van. Lactation milk yield. lactation milk lal percentage and lactation length in Kara~-Akkaraman ewes wore SO.50 kg. 6.60 % and 144.90 days, respectively. The effecls of birth type and age on lactation milk Yield were significant (P<O.OS. P<O.OOl). butlhe effect of live weightS 01 ewes althe Initiation of lactation was not signiflC8nt. the effect of age on lactation length was signifICant (p<0.01). but the efleets of birth type and live wel9hts of ewes at the initiation of lactation were not significant furthermore. the effects 01 birth type. age and live weights 01 ewes at the initiation of lactation on lactation milk lat percentage were not significant. The Ie­notypic correlation coefficient between Lactation milk yield and Lactation length which was found 0.90 (P<O'(X)1). the fe­notypic correlation coefficient between lactation milk yield and Lactation milk fat percentage which was found • 0,46 (p.<O.OO I).

Key Words: Sheep. Karak~·Akkaraman, M~k yield

Giri,

TOrkiye'de koyun yeti~tiriciligi genel olarak eks­lansi! bir yapl Hj:inde mer'aya dayall kUryOk aile ~­lelmelerinde geleneksel urelim tekniQiyIe yapllmakta va koyun vanlglnm bOyCIk coQunlugunu verim diizeyi dO,Ok 1akat yeti,tirildikleri bOIgelerin ekolojik ko­fuHanna iyi uyum saglaml~, kombine verimli yeni lI'Idar olufturmaktadlr (Karaca ve ark .• 1996; Kaymakt;:1 ve ark .. 1995).

Tipik kara iklimine sahip bOIgelerde geneUikJe

yagll kuyruklu koyun Irklan yeti~iri~r (Ak~lnar. 2000). Vagh kuyruklu koyun lr1dannln yeti~irildigi D<:>gu Anadolu 86lgesl lopografik yapisi. kurak ve sert ikJimi. gen~ caYlr ve mer'a alanlan. klsa vejetasyon oonemi ve yahfllabillr gOn saYlsmm azhgl tanmsaJ Oretimde hayvanclhk, hayvan yetiftiriciliginde de koyunculuk onemli bir altyaplya sahiptir (Karaca ve ark .• 1990).

Gcli~ Tanhl : \8,01.2003 @: vanorhan@hotmail.com

86lgede, bblge kOfullanna /(Ok iyi adapte olmuf. haslahklara dayamkll yOksek yaf8lT\a gOcOne sahlp kombine verimli yeni gen kayna{Jl koyun Irklan mev­cuttur (BingO!, 1998). Yerii gen kaynaklanmlZ gelecekte olu,turulacak yeni tipler i9in ve ortaya ~Ikabilecek alum­suz I(8vre k~ullanna ka~1 uygun genelik maleryal 01-malan nedeniyle onemlidir (Kaymak91 ve S6nmez. 1996). DolaYlsl ile yoresel anlamda geleneksel koyun yeliftinne altyaplsmm incelenmesi ve de{jer1endirilmesi Islah programlan ~Isindan 6nemlidir. BOlgede ya­pllacak bu tOrden ar8{itmnalar yerti Irklann korunmasl, bafanh melezleme ve seleksiyon programlannln ya­PI!maSI. bOlge koyunculuQunun zoriandlQI yan entansif Oretim bHj:iminin a~ yaplsmm olufturulmasl ve bu prog­ramlann ba~nyla yOrUtOlmesi baklmmdan 6nemlidir (BingOI, 1998).

Yapllan bir y:ok arafllrmada koyunun yafl (Ak­yaplnar va ark. 1982; AkcaPlOar ve ark .. 1984; BingOl,

I YUztincii YII Umvcrsilcsi Velerlner FakUltcsi. ZOO1ckm Anabilim Dal1. VAN 2. Tanm 11 MildUrhlR:U. Hayvan Snghk $ubcsi. VAN 3. Bahke$lr Omversilesi Susurtuk Mesick YU).:sck OkuJu. EI EndliSITISi Progr:l!lII. BALlKESJR

YIU, IAZ. DENK . ARSLAN

1998: ibanez ve arK, 1991; Mavrogenis ve Pa­pachnslolofOV, 1991: Odaba~Io(Ilu, 1985; 6zsoy ve Vanh, 1986: Peeters ve ark., 1992), do{Jum lipi (Akmaz ve ark .• 1992; Benyoucel ve Ayachi, 1991 ; Eco­nomides, 1984; Snowder ve Glimp, 1991), VII (Ba~· pinal', 1985; Boylan ve Sakul, 1968), genolip (8a~. pinal', 1985; Boylan ve Sakul, 1968; Snowder ve Glimp, 1991; Peelers ve ark, 1992 ), mevsim (ibanez ve ark 1991), beslenme ~k1i ve niteli{linin (Brown ve ark.. 1987) sill verimi uzerinde etkili oldu{lu bit­dirilmeldedir.

Morkaraman koyunlan iyin laktasyon slit verimini Akyapmar ve ark. (1982) 113 kg, Oda~lo(Ilu (1985) 92 kg, 6zsoy ve Vanh (1986) 65.56 kg, ~Inar ve ark. (1982) Kangal·Akkaraman koyunlan iyin SO.5 kg, Akkaraman koyunlan ic;:in YardlnlCl ve Ozbeyaz (2001) 51.75 kg, Odaba~lo(Ilu (1985) 73.6 kg, 6ztOrk (1998) HarrdaOI koyunlan ic;:in 142.4 kg olarak bildirmi~lerdir.

Akyaplnar ve arK (1982) KangaJ-Akkaraman ko­yunlan lI1in laktasyon ya{l oranlnl %5.1. Akkarman ko­yunlan iyin K(J(;:Ok (1995) %6.31, Yardlmcl ve Ozbeyaz (2001) 0/05.86, Yak;:ln ve Alda~ (1969) %6.5, OztOrk (1998) Hamdani koyunlan ic;:in %7.45 olarak bil­dlrmL~lerdir.

Akkaraman koyunlan ic;:in laldasyon sOresini Oda· ba~1091u (1965) 146.90 gOn, Yak;m ve Akt~ (1969) 189.90 gOn, KOyUk (1995) 158 gOn, Yardlmcl ve Oz· beyaz (2001) 148.44 gOn, Akyapmar ve ark. (1984) Morkaraman koyunlan iyin 189.80 gOn, OztOrk (1998) Hamdani koyunlan ic;:in 229.9 gOn oIarak bildirmi~lerdir.

Su yah~ma Karaka~·Akkaraman koyunlanOIn eks­lansil ~rtlarda slit verim 6zelliklerini ara~tlnTlak ama­Clyla yapllml~tLr.

Materyal ve Metot

Ara~tlrmanm hayvan maleryalini, Van iii Edremit il­yeslOOe tamamen mer'aya dayah alarak beslenen 70 ba~ Karaka~·Akkararnan koyunu olu~lurdu. Ara~­llrmada 10m koyunlann ya~lan, do{Jum tipleri ve doQum sonrasl laktasyon ba~1 canll a{llrhklan tespit edildi.

SOl kontrollerine ilk dogan kuzu 15 gOnlOk olunca ba~lanml~ ve konlrolier 15 gOOOe bir, sabah ve a~m olmak Ozere blitOn koyunlann gOnJOk sOt verimi 50 IT'II'ye dO~ene kadar devam edilmi~tir (yardlmcl ve Oz­beyaz, 2001). B6y1ece. her sot konlrolOOOe 15 gOnlOk olan kuzulann analan sOl kontrolune dahil edilmi~tir.

KontroJ gOnleri kuzular ak~m analanndan aynlml~ va 24 saat ayn blrakllml~br. Konlrol gOnO sabah ve ak~m olmak Ozere iki dela elle sa{llm yapllml~, slit miktan 5 mJ'ye duyarh mezOrle 61~0ImO~IOr. Litre cinsinden lespil edilen degerler 1.035 ile ~arpllarak kg'a ~vrilmi~lir. Ya-

pllan sOt konlrolJeriOOe elde edilen verilerden gOnlOk sut verimleri interpolasyonla belir1enmi~ va elde edilen de· {ler1erle laktasyonun ~~itli dOnemlerindeki 10plam ve laktasyon sOt verimieri hesaplanml~llr.

SOl konlrolunde ayda bir kere sabah ve a~m all· nan sOt numuneleri kan~lll'liarak, sUI ya{l oranl Gerber metodu (Kurt ve ark. 1993) ile YOzOncO YII Universitasi Veleriner FakUHesi, Besin Hijyeni ve Teknolojisi Ana· bilim Dall IabomluvanOOa tespit edilmi~lir. SOt venm 6zelliklerine etkisi incelenen ~vre laktOr1erinin araslnda 6nemli inleraksiyon bulunmadl{11 varsaYllm[~ ve ~vre fakt6r1erinin analizinde En KOyUk Kareler Melodu kul­IanLlml~llr (Harvey,1987).

Buna gore laktasyon slit verimi ic;:in kullanllan rna· temalik mOOel;

Yijkl::: P + 8j + bj + Ci( + b (Xjjkl X)+ eijkl

Laktasyonun ~~itli d6nemlerindeki gOnlOk ve lOp' lam sUI verimJeri, Iaktasyon sOresi ve laktasyon ya{l oranl ilyin kullanLlan malemalik model;

YijkI::: ~+ai+bj+CJc+eiJd

Yljld : i' y~l, j' do{jum Ilpinde, k' laktasyon ba~1 canl1 a{llrllQlna mensup I. koyunun laktasyon sill ve­rimini, laktasyonun ~e~rtli d6nemlerindeki gOnlOk ve lop­lam sOt verimlerini, laktasyon sOresin; va laktasyon ya{l oramm,

p : populasyon ortalamaSlnL,

aj : 1. koyunun ya§lnln elki paYlnl, i = 1,2,3 (2,3, 4 ya~Ia()

bj: j. do{Jum tipinin elki paylnL, j = 1,2 (tel<. lkiz)

ck : k. laktasyon ~I canll a{llrll91n etki paylnL, k = 1, ... ,5 (40-45,46-50,51·55,56-60,61-65)

b : laldasyon sOl veriminin laktasyon sOresine gOre regrasyonunu,

Xijld : j' ya~lI, j' do{Ium tipiOOe, k' laktasyon ba~1 canh aglrll{lma mensup 1. koyunun laktasyon suresi,

X: laktasyon sOresinin ortalamasl ,

eijkl : hata elkisini ifade etmektedir.

Aralannda larkllhk 6nemli bulunan iloden lazla gru· bun ka~lla~tmlmaslnda Duncan lesti kullanllml~llr (DOz­gOne~ va ark. 1993). Aynca Iaktasyonun ~itli dO· nemlerindeki toplam sOt verimlerinin birbirleri, laktasyon sOresi ve laktasyon ya{l oranl araslndaki lenolipik kor­relasyon kalsaYllan hesaplanmt~llr (DOzgO~ ve ark. 1993).

Ekstansif$artlarda Karak~AkkMrllman KoyunlllnmD .•.

Bulgular

Laklasyonun ~~itli dOnemIerinde ortalama gOo­lUI< sut venl'lien He ilgili istalisliki deOerter tabIo 1 de. loplam sOt venmleri iIe ilgili degerter tabIo 2 de ve­nlml{,,tlr. Tab60 1 ve 2 inceIendiOinde. Iaktasyonun tye­$illi OOnemIerYlde ikiz do{Juran koyunlann lek doguran koyunlardan. 4 ~I koyunlann 2 ve 3 y~h ko­yunlardan, laktasyon ba~1 canl! a~u1lk1an yOksek ko­yunlann ~ canh a~Ir1lktaki koyunlardan daha lazla gOnlOk ve loplam sUI verimlerine sahip olduklan be­lirten~tir. Laktasyonun ~~itli dOnemlerindeki gOnlOk ve loplam sOt verimlerine do{Jum lipinin va YCl$In etkisi slraslyla P<O.05 va P<O.OOl dOzeyinde Onemli. lak­lasyon ba~1 canh a~lrl 1 ~1n elkisi ise 6nemsiz oImu~lur.

Laktasyon slit verimi, laktasyon yaQ: orafll ve lak­tasyon sOresi ile i19i1i istatistiki deOel1er labia 3 Ie ve­rilm~tir. Tabla incelendi~inde. ikiz do{Juran koyunlann tek doQ:uran koyunlardan. 4 ya~1I koyuniann 2 ve 3 ya~h koyunlardan. laktasyon ba~1 canh agll'hklan yOk­sek koytl'llann d~Ok canl! a~1I1lktaki koymlardan daha fazla laktasyon sUI verimine va Iaktasyon sO­resina, aneak daha d~k laktasyon yaQ orafllna sahip oIdu4dan belirlen~tir. Laktasyon SOt verimine doQum tipi va YCl$ln elkisi SIra5lyia P<O.05 ve P<O.OO1 du­zeyinde 0nemIi. laktasyon ~I canh a01l11~ln etkisi 6nemsiz oI~tur. Laktasyon ya~ oranllla dogum tfJi. y8$ va laktasyon ~I canh ag1l11~ln etkisi Onernsiz. 18k­tasyon sOresine ise YCl$ln etkisi (P<O.01) OnemIi. degum tip va Iaktasyon bCl$1 canh aQlrtl~ln etkisi Onem­siz btiunm~tur.

Laktasyonun ~~itli dOnemIerindeki loplam sUI ve­rimlennin birbirteri. laktasyon sOresi ve laklasyon yaQ: oraOi araslndaki fenotipik korrelasyon katsaYllan tabla 4 Ie verilmj~tir, Tabla incelendiOinde laktasyon sOresi ile Iaktasyon sOt verimi araslnda 0.90 (P<O.OO1). lak­lasyon sOt verimi ile laklasyon ya~ oran, araslnda . 0,46 (P<O.OO1), laklasyon sOresi ile laktasyon yagl araslnda - 0.42 (P<O.OO1) dOzeyinde lenotipik kor­relasyon katsaYI!an lespit edilm~tjr,

Tartl,ma ve Sonug

Laktasyon sOt verimi: ara~llrrnada. laktasyon sUI verimine koym y~lnln (P<O,OO1). ~um tipinin (P<O.05) eUdsi 00emIi, laktasyon ~I canh a01l11~1fl et­kisi Onemsiz. aynca laktasyon sOt varimine laktasyon sOresi regresyonu da OnemIi bulunmu~ur (P<O.OO1). Laktasyon sOt verimine ~In etkisi1in (A~lflar ve ark, 1982; Ibanez va ark.. 1991; Mavrogenis va Pa­pachristoforov,1991; OcIa.ba$loQlu, 1985; 6zsoy va Vanll. 1986; Peelers va ark.. 1992 ) ve dogum tfJi el­kisinin Onemli bulunmas, (A1«;aplnar ve ark .• 1984; Akmaz va ark .• 1992: Benyoucef ve Ayachi, 1991; Economides, 1984) bildirilen lileratOrierie uyum ityin-

69

I-

~ : IX

.§. • 1!! IX

IX

I-

a :

~u ::0000 ~-~

~~§

::N!!:l

~~: "', .., --: ~~::

I!~~ ~~,

I'lSl ~~~ <0 ..... ~~::

II! Ill! tEl lI! ~ i; ~n

:;!i ~~~ <oCO ~~= II!~! i!!~~ ;~ iH~

:;PI ~~~ U)~ ~~::

~; ~ ~! M~ -~ •• mm ::~ .... '" : ~ .. ~~ ~i1i ~~

'" (\I : '( -. n

~q:::l2'9~ ~~!::!!i3(1)

"' -~:g"'-

~h~~~

q~~~5!~ 0<'')''''''_(1) C'iI ___ (\I

SU!$~~~

~6~H~

:!!l'!~I'!~~ \9~nH

;;;:n:;8~ £~~';!!~(1)

~~~~~~ \9~!)nii

YILMAZ. OENK. ARSLAN

o IS. gill 3O.gCn 45.glwl 60.gU'1 75.~ 9O.gOo 100.gCn o 120.glJ1

X :t Sx X i Sx X i 5 x X i Sx X i 5x X ± Sx X .t S"i X iS X

"'*'" n. Tek 64 6.08 0.09

iklz 6 6.79 0.27 V., 2 21 5.32 0.27c 3 21 6.31 0.2Ob 4 28 7.69 O.IBa

Lakl"yon

..... ""', ago (kg)

40-45 12 6.40 0.31 4&-SO 19 6..29 0.20 51 -55 19 6.32 0.23

56-60 15 6.49 0.23 61-65 5 6.69 0.09 Gene! 70 644 0. 15

", P<O.OOI . · · P<O.05

12.23 0.20 13.63 0.56

10.65 0.54c 12.66 0.41b

15.49 0.36a

12.89 0.61 12.69 0.41 12.66 0.47 13.06 0.47 13.36 0.66 12.93 0..29

18.59 0.29 20.58 0.83

16.23 0.79c

18.89 O.SOb 23.63 0.530

19.35 0.91 19.25 0.61 19.37 0.68

19.95 0.68 19.99 0.97 19.58 0.43

24.95 0.39 31.08 0.49 36.67 0.56 40.89 0.64 54 44.90 0.80 27.54 1.09 34.04 1.37 39.78 1.58 44.33 1.80 6 48.81 2.06

21 .78 1.04c 27.29 1.31c 32.79 1.51c 36.29 1.73c 11 41 .55 2.27b 25.18 0.79b 31.09 0.99b 3627 1.14b 40.40 1.31b 21 4384 1.52b

31.76 0.71a 39.30 0.89a 45.62 1.028 51.14 \ 17a 28 55. 18 1.37a

25.61 1.20 31.58 1.50 36.81 1.73 25.84 0.79 32.00 1.00 37.57 1.15 26.15 0.91 32.68 1.41 38.53 1.31

26.91 0.90 33.41 1.14 39.31 1.31 2b.67 129 33.09 I.S1 38.91 1.85 26.24 0.57 32.56 0.72 38.23 0.82

40.72 1.98 6 43.17 2.79 41.83 1.32 15 46.00 1.56

43.13 1.49 19 47.79 1,75 43.85 \.49 15 48,36 175 43.53 2.12 5 48.93 2,44

42.61 0.94 60 46.86 1.11

a. b. c A~ SUIITda !alkh hart ~y<v1 ortalama. degerief arasI farSdar Onemidir 1P<O.OO I).

Tabla 3. Laktasyon sOl verimi (kg).laktasyon yag 0fM (%) ve laktasyon sOresine (g('Kl) ait en ~ karelef or1a1ama1an. star'ldal1 ha1alan ve Onem kootrolU son.r;Ian.

lncelenel1 faklOrler 0 ~"" verimi

"'*'" tiP Tok {kiz

V" 2 3 , Laktasyon ~I can. 80. (kg)

' Q-4S 46·50 5 1,55

56-60

"-65 G_ Regresyon (lilear)

Laktasyon sOresi

X iS K

64 47.78 1.09 6 5321 3.05

21 40.63 2.91c 21 48.60 221b 28 62.~ 1.98a

12 4663 3.34 19 48.59 2.22 19 51.06 2.53 15 51 .84 2.53

5 54.36 3.59 70 SO.SO 1.59

0.43'"

••• : P<O.OOI , " : P<O.OI , • : P<O.05

XiS "i

6.68 0.06 6.52 0.18

6.73 0.17 6.79 0.13 6.39 0.12

6.79 0.19 6.63 0.13 6.59 0.15

6.55 0.15 6.45 0.21 6.60 0.09

XiS "i

141 .75 2.16 148.05 6.04

131 .71 5.79b 147.66 4.38a

155.33 3.92a

134.25 6.63 139.22 4.42 146.42 5.03

146.21 5.02 158.39 7.12

144.90 3.16

a, b. c : Aynl SOtI.n:Ia larldl hart ~Iyan ortaIama deOerk1f alaSl farldarMemiidir (P<O.OOI. P<O.Ol ).

70

Ekstansir ~a rllarda Karaka,y-Akkwrwman Ko}'unl:mlUIl ...

Tablo 4. ~ d60emIerdeki toplam sOt verimleri, Iaktasyon sureSI va laktasyon yag oranl arasnldaki lenotipik korrelasyon kat­saYllan.

3O.gCwl 6O.glrl 9O.gUn

5O.gUn 0.98' " OO.gun 0.96' " 0.99'" 120.gUn 0.92'" 0.97''' 0.99'-' Laktasyon sCaresi 0.70'" 0.74'" 0.75'" laktasyon sOt verimi 0.90'" 0.94-'- 0.95-'-laktasyon vag OfaIli -0.45' -' -0.44'" -0.45'"

_00 : P<0.OO1

dedlr. Ancak laktasyon sui venrTll uzenne laktasyon ba~iI canll aQII1tQln elkisini ara~lIran herhangi bir ya­h~maya rastlanmadlQmdan laktasyon sCrt verimi tize­nne laktasyon ba~1 eanlt agtrllQm elklsi lartl~llamaml~llr. Ara~llrmada laktasyon SUI verimine ili~kin genet or­lalama SO.SO kg oIarak saplanml~ltr. Bu deQer, Ak­If8plnar va ark. (1982), Odaba~I()Qlu (1985), Ozsoy ve Vanh (l986)'nln Morkaraman, Odaba~loglu (1985), YardrrTlCl ve 6zbeyaz (2001), m Akkaraman ve OztOrk (1998)' On, Hamdani. koyunlart Ntin bildirdikleri de­ger1erden d~Ok, Ak~lnar ve ark. (1982), nln Kangal­Akkaraman koyunu iyin bildirdikleri deQere benzer bu­lunmu~tu(.

Laktasyon vag orant; ara~llrmada laktasyon vag oranl Ozenne koyun y~tntn, oogum tipinin va lak­lasyon ba~r eanb agrrllgrn elkisi onemsiz bulunmu~lUr. Ara~lmnada. laktasyon Vag oranma ili~kin genel or­lalama % 6.60 olarak lespi! edilmi~lir. Bu deger, Ak­yaprnar ve ark. (1982)'nm Kangal-Akkaraman, KOyUk (1995), Yaiqm ve Akta~ (1969). YardtrTlCl ve Ozbeyaz (2001 )'m Akkaraman koyunlarr Nfln bildirdikJeri de­{1erieroen yUksek, OztOr!< (1998)'On Hamdani ko­yunlarr !ytn bfldirdigr de~rden dO~Ok bulunmu~lur.

Laktasyon SOresi; a~tlrmada laktasyon sOresi uzenna koyun ya~tnln etkisi ooemli (P<O.Ol), doQum Irpi va laktasyon ba~1 eanh aglrllgm etkisi ise ooemsiz ormu~tur. Ara~tlrmada. laktasyon sOresine ili~kin genel ortalama 144.90 gOn olarak !espi! edilmi~lir. Bu de~r, Akyaplnar va ark. (1984)'nln Morkaraman, Kuruk (19951. Oda~lo<ilu (19851. Yak;ln ve Akta~ (19691. YardlrTlCl ve Ozbeyaz (2001)'ln Akkaraman ve OltOr!< (1998)'On Hamdani koyunlarr iCin biJdirdikleri de­~erlerden dO~Ok olmU$lur,

Sonuc olarak: mer'aya dayah olarak beslenen Ka­raka~-Akkaraman koyunlanmn laktasyon sat venmi ve sOresi. koyunun ya~ma. dogumdaki kuzu saytsma ve laktasyon ba~1 eanh a~lrllgrndaki artl~lara paralel oIarak yukseldigl. laktasyon Vag oranrn ise dO~tOgO tespil edllmt~tlr.

71

120.gCJn laktasyon Laktasyon sCiresi sOt verimi

0.76' " 0.98--- 0.90"--0.45'" -0.42'" -0.46'"

Kaynaklar

Akyaptnar, H. (2000). Koyun Ye!~tiriciI9. Ismal Matbaaclhk lid. ~Ii. Ankara.

A.kt;aptnar. H., Kadak, R.. ~<>9Iu. F. (1982). Mor­karaman ve Kangcd-Akkaraman Koyunlannln 061 ve~mi va SUI Verimi Ozerinde ka~I~llrmah Ara~tlnnalar. A U. Vet. Fak. Derg .. 29, 3-4, 37g-391.

~pn'\ar. H., Aydin. I., Kadak, R. ( t984). Morkaraman Ko­yunlann E!zurum'da 6Zei Bir 1~lmede Kuzu va SUI Ve­rimleri. A. O. Vet. Fak. Derg., 31 . 1. 114-126.

Akrnaz, A , Kadak. R.. Tekin, M. E., Deniz. S .. Nazll. M. (1992). Konya Merinoslarrnda Far1<ll DOnemlerde SCrnen Kesmenin KuzuIarda BUyUme iIe Koyoolarda SUI ve Yapagl Venmine Eikisl. Hay. ~1. Derg .. 2. 2.1-7.

Bawrnar. H. (1985). TOrkiye'deki ~hca Koyun IrkJannln Yan-Enlansif Ko~lIardaki 01:>1. SOt ve Yapagl Veri,!, Per-1000000nsiarr Ozerinde Mukayeseli Bir Al'8Iitlrma. L U. Vel. Fak. Derg .. 11. 2, 43-66.

Benyoucel. M.T.. Ayachi, A (1991). Measurement of Milk Yield 01 Red Karamatl Ewes During the Suckling and Milk Periods. Anim. Breed. Abstr.. 59, 8, 5467.

BingO!. M. (1998). Norduz Koyunlanmn DOl va SUI Verimi ile BUyUme-Gel~ ve DI~ Yapt Ozel~kIeri. YYD. Fen. Bil. Ens!. OokI:ora Tezi. Van.

Boylan. W.J .. SakuL H. (1988). Milk Production in Finnsheep and Romanov Breeds. J. Agric. Sci .. 60, 6. 603-607.

Brown, D.L , Dally. M. R., Schwartz, M. R. . Bradford, G. E. (1987). Feed efficiency, Growth Rate. Body Composition. Milk Productiorr and Milk Composition of T arghoo Sheep Se­lected for Increased Weaning Weigh. J. Anlm. Sci .. , 65. 692-698.

Dri.zgO~, 0., Kesic:i. T, GurOOz, F. (1993). Istattsbk Me­tcxian II. Baskr, Ankara Onill'. Ziraat Fak. YaYln!an No: t291 . Ders Kitabl No: 369.

Economides. S. (1984). The Effects of Lamb-Weaning Age on the Yield of Chios Ewes and the Growth and Carcass Gain of Lambs. Technical Bunelln. Agricultural Research Ins­trlue, Nicosia, No: 59. 7 pp.

Hatvey. W. R. (1987). User's Guide lor LSMLMW PC-l Ver-

YILMAZ. DENK. ARSLAN

SIOrl Mixed Model least·Squares and Maximum likerthood Computer Program, Ohio. Univ, Columbus. Mimeo.

Ibanez, M., Thos, J., Urguia, J. J. (1991). Milk Yield During the Milking Period in Somosierra Blond Ewes. Anim. Breed. Abstr. , 60. 4, 21-40.

Ka.raca, 0 ., ~1C:.gIu. F., Allin. T ., SOQOt. B., KaygISIZ. A. (1990). Dogu Anadolu'da Tanmln Verimlilik SonJnIan Sem­pozytmU. 9-10 Em 1990. Mil~ PrOOUktivite Merke:zi Va-

~-. Karaca, 0 .. A¥tn, Y., CemaI, I.. <;M, A. (1996). Dogu Ana­doIu B61gesi Koyun Yet~irme Sistemlerinin ~ Isiah PrograrrUln Baklmlndan Potansiyelleri. Hayvanclilk 96 Uiu­sal Kongresi. Cilt I: Bikiriler. 18-20 Ey1U11996. IzmirTtearet Odasl va E. O. lir. Fak.. Zootekni B61UmU. lzmir.

Kayl'T\akC1, M., SOnmez. A., Kataca. 0 .. OZder. M. (1995). Tunuye Koyunculllk I~rinin Yaplsal Ozellilderi VEl Ve­rileoet< YOn. Turl<iye Hayvanclhglmn Yaplsal ve Ekonnnik So­runlan Sempozyumu. 27·29 Ey1Ut 1995. Ege Oniv. lir. Fak.. Tanm Ekonomisi B61UmQ. Tanm Ekonomisl Demeg. BaskI, T.C. liraat Bankasl.lzmir.

Kayma~l. M., S6rvnez, A. (1996). lleri Koyun Yet~ricil9 Kitabl. I. Baskl. Ege Oniversitesi Baslmevi. Izmir.

Kurt, A .. Cakmak. S., caglar. A. (1993). SUI ve Mamulleri Muayene va AnaJiz: Metodarl Rehberi . AtatUrk Oniversitesi Yaytnlan No: 252 / d

KOI;:Uk, M . (1995). Akkaraman, Alman Siyah ~I Etyi x Ak­karaman MeIe:zi Fl Koyunlannln Sut Verim Ozelliklerinin Kaf9I~lnlmasl. A. O. Sag. Bit Enst Doktora Tezi, Ankara

Mavrogenis, A. p .. Papachristoforov, C. (1991). Use of Part

72

Lactation Record lor Selection In Chios Sheep and Da­mascus Goats. Anim. Breed. Abstr .. 59, 5, 3343.

~logIU. F, (1985). Morkaraman, Akkaraman ve tvesi Koyunlannln SUI Verim OZeDilderinin ~I~tlnlmasl. Elazlg BOIgesi Vet. Hek. Odasl Derg., 1, 2, 16-27.

Ozsay, M. K, Vanll , Y. (1986). Merinos, Morkaraman va Ivesi 1r1dan iIe BunLann tid-Irk va ~Irk Melezlerinin Koyun Verim Ozellilderi Bakimlndan Oegerlendinlmesi. mslTAK Doga Turk Vel Hay. Ocrg., 10,2, 178-192.

Ozturk., Y. (1998). Van ve YOO!sinde Hamdani Koyunlanmn Verimleri ve Morfolojik OZe1liklerinin ~nlmasl. YYO. Sag.

Sil. Enst. Doktora Tezi, Van.

Peeters, A., Buys, N., Robuns, L , Vanmontlolrt, D. Isterdeai, J . (1992). Milk Yield and Milk Compositiofl 01 Flemish Milk­sheep, Suffolk and Texel Ewes and Their Crossbmeds. Small Animal Research., 7 , 4, 279-288.

Snowdef, G. E .. mmp. H. A. (1991). Influence of Breed, Number 01 Suckling lambs and Stage of Lactation on Ewe Milk Production and lamb Growth Under Range Conditions. J . Anim. Sci, 69, 3, 923-930.

Yall;:ln. B. C., Akt~, G. (1969). Ergin lvesi va Akkaraman Koyunlann Konya Ereglisi ~nndaki Pertormanslan. La­lahan Zootekni. Af9L Ens!. Derg .. 9, 1-14.

Yardlmel, M., Ozbeyaz, C. (2001). Akkarman, Saklz x Ak­

karaman Mele:zi Fl Koyunlannm SUt Verimi ve Merna OZe\­

liklerinin ~11a!i-tmtmasl. La1ahan Hay. ~t. Derg .. 41 . 2, 63-n.