Haji Mohamad Shalahudin Bin Marzuki Pegawai Hal Ehwal Islam (Naqib) Jabatan Agama Islam Sarawak

TAKRIF : Bahasa Istilah

: Mengelokkan sesuatu

: Mengeluarkan setiap huruf daripada makhrajnya, serta memberikan haknya dan yang dihakkan kepadanya ( hak mendatang).

HAK HURUF :Sifatnya yang asal. Iaitu sifat zat huruf yang ada pada huruf, seperti sabdu ( ( tinggi ,( ( dengung ( ( dan lain-lain. Tidak boleh terpisah daripadanya. Sekiranya terpisah daripadanya walaupun sedikit, maka salahlah makhrajnya.

YANG DIHAKKAN KEPADANYA (HAK MENDATANG( : Sifat yang mendatang (sifat yang sepatutnya( bagi huruf. Sifat-sifat yang berlaku daripada sifat-sifat huruf itu sendiri, seperti bacaan secara tebal ( ,( iaitu kalimah tersebut keluar daripada huruf yang tinggi ( .(

Mempelajarinya adalah fardhu kifayah. Beramal dengannya adalah fardhu ain atas setiap pembaca Al-Quran Muslim dan

Memelihara lidah daripada tersalah dalam membaca Kalam Allah.

Kesalahan

yang boleh mengubah makna atau boleh mencacatkan status AlQuran. adalah haram.

Hukumnya

Bertukar atau mengubah makhraj huruf Berubah sifat huruf Berubah baris Menambah huruf Mengurangkan huruf Menambah kalimah Mengurangkan kalimah Mewakafkan di tengah kalimah Bernafas di tengah-tengah kalimah Ibtida di tengah-tengah kalimah

Kesalahan

yang tidak mengubah makna dan tidak mencacatkan status Al-Quran. sekadar mengurangkan fasohah dan menghilangkan kesenian bacaan. makruh dan tidak afdhal dijadikan Imam sembahyang.

Hanya

Bacaannya

Tidak sempurna makhraj atau sifat-sifat huruf. Tidak tepat membunyikan baris (fathah, kasrah, dhommah(. Tidak tepat membunyikan tarqiq, tafkhim, dan taghliz. Tidak tepat /tidak sempurna sifat-sifat ghunnah. Tidak sempurna pelaksanaan idgham, izhar, dan iqlab. Tidak seragam kaedah toriq, riwayat atau Imam Qiraat.

TAKRIF : Bahasa Istilah

: Tempat keluar.

: Tempat keluar huruf.

Bilangan

makhraj huruf ialah tujuh belas mengikut pendapat yang rojih. dibahagikan secara ringkas kepada lima bahagian

Ia

1. 2. 3. 4. 5.

Al-Jauf ( ) Rongga Al-Halq ( ) Kerongkong Al-Lisan ( ) Lidah As-Syafatan ( ) Dua bibir Al-Khaisyum ( hidung ) Pangkal

Iaitu tempat kosong yang terdapat di antara mulut dan halqum. Daripada tempat tersebut keluarnya tiga huruf mad, iaitu : alif mati ( )

Keluar dari makhraj ini enam huruf iaitu :

Makhraj ini dibahagikan pula kepada tiga bahagian.

vi.

dan di hujung rongga (ke arah pangkal dada). dan dan di tengah tekak. di pangkal rongga selepas

vii. viii.

Daripada

makhraj ini keluar lapan belas huruf. Iaitu ;

Makhraj

ini terbahagi kepada 10 makhraj kecil.

10 Makhraj kecil :2. 3.

Makhraj huruf ialah di pangkal lidah bersama naik ke lelangit atas. Makhraj huruf ialah pangkal lidah bersama naik ke lelangit atas di bawah sedikit daripada makhraj . Makhraj huruf ialah di tengah lidah bertentangan dengan langitlangit. Makhraj huruf Makhraj huruf makhraj gusi gigi atas . ialah salah satu daripada tepi lidah bertentang ialah di antara dua tepi lidah selepas daripada

4.

5.

dengan gigi geraham atas di sebelah kiri atau kanan.6.

sehingga penghabisan hujung lidah bertentangan dengan

1.

Makhraj huruf ialah hujung lidah bertentangan dengan gusi dua gigi kapak sebelah atas di bawah makhraj sedikit. Makhraj huruf ialah di hujung lidah serta sedikit belakang lidah bertentang dengan gusi gigi hadapan (gigi kapak(. Makhraj huruf ialah belakang hujung lidah

2.

3.

bertentangan dengan pangkal dua gigi kapak.4.

Makhraj huruf ialah di hujung lidah bersama hujung gigi bawah bertentangan dengan dua gigi kapak. Makhraj huruf ialah hujung lidah bersama hujung gigi atas (dikeluarkan lidah antara dua gigi(.

5.

Terdapat dua tempat keluar daripada makhraj ini. Daripada kedua-duanya pula keluar 4 huruf.

3. Perut

bibir bawah bersama hujung gigi atas.

Keluar darinya huruf 5. Dua

bibir yang keluar bersekali. Daripada yang hidup.

kedua-dua bibir tersebut keluar huruf dan

Keluar

daripadanya

huruf-huruf

dengung iaitu nun mati atau tanwin dan mim ketika didengungkan.

Takrif

:

Bahasa : Nyata Istilah : Mengeluarkan setiap huruf pada

makhrajnya tanpa dengung pada huruf yang diizharkan.

Apabila

Nun Mati atau Tanwin bertemu salah satu dari 6 huruf .

Terdiri

dari 6 huruf Halqiah (Tekak):

) (

?

Cara

bacaan adalah seperti bacaan Izhar Halqi. ada 2 sahaja : dan

Hurufnya

.1 .2 .3 .4

Takrif

:

Bahasa : Memasukkan Istilah : Bertemu huruf yang mati

dengan huruf yang hidup sehingga dua huruf itu terbentuk satu huruf yang ditasydidkan. Diangkat lidah semasa menyebutnya.

Maal

ghunnah = Beserta dengung

Dinamakan

Idgham Naqis, iaitu tidak sempurna kerana hanya hilang huruf nun mati dan tanwin tetapi masih tertinggal sifatnya iaitu dengung. nun mati atau tanwin bertemu salah satu dari 4 huruf dalam dua kalimah.

Apabila

) (

?

Bila

Ghunnah = Tiada dengung

Dinamakan

Idgham Kamil, iaitu sempurna kerana hilang huruf yang pertama beserta sifatnya iaitu dengung. Nun Mati atau Tanwin bertemu salah satu dari dua huruf .

Apabila

?

Takrif

:

Bahasa : Menyembunyikan Istilah : Menyembunyikan huruf dengan

sifat di antara Izhar dengan Idgham dengan tidak bertasydid serta didengungkan pada huruf pertama iaitu nun mati dan tanwin.

Apabila

nun mati atau tanwin bertemu salah satu dari 15 huruf.

?

Takrif

:

Bahasa : Membalikkan sesuatu daripada

permukaannya. Istilah : Menjadikan huruf di tempat lain,

iaitu ditukarkan nun yang mati dan tanwin kepada mim yang berada sebelum huruf ba dengan menjaga dengungnya serta diikhfakan mim.

Apabila nun mati atau tanwin bertemu huruf

Dinamakan

ikhfa Syafawi kerana sifat kedua-duanya dari dua

huruf mim dan ba sejenis tempat keluar bibir). dan (kedua-duanya keluar

Apabila

huruf

mim mati bertemu dengan wajib diikhfakan

Hukumnya

?

Apabila mim mati berjumpa dengan mim hidup Dibaca dengan hukum idgham serta dengung

?

Apabila

mim mati berjumpa dengan 26 huruf selain huruf Ikhfa Syafawi dan Idgham Mithlain. dibaca secara izhar.

Wajib

?

Terbahagi kepada empat bahagian ;

Tartil ( ) iaitu bacaan yang sederhana, tenang dan mengeluarkan setiap huruf daripada makhrajnya dan memberikan haknya serta yang bersangkutan dengannya bersama mentadabbur maknanya. Tahqiq ( ) iaitu bacan yang seperti Tartil ( ) tetapi bacaan ini lebih tenang. Ia digunakan di dalam pengajian / pembelajaran. Hadr ( Iaitu cepat di dalam bacan dengan menjaga ( hukum-hukumnya. Tadwir ( ) Iaitu martabat pertengahan di antara

Bacaan Tartil adalah sebaik-baik bacaan kerana Al-Quran diturunkan dengan bacaan ini sebagaimana firman Allah SWT di dalam surah Al-Muzammil ayat 4 yang berbunyi:

Maksudnya : dan bacalah Al-Quran itu

1. ( )Al-Alhan Membaca dengan lagu seperti nyanyian. Membaca dengan tarannum dibenarkan. Imam Syafie di dalam kitab Al-Mukhtasar menyatakan tidak mengapa membaca dengan lagu (taranum) selagi tidak keluar dari had Al-Quran. Tetapi jika terkeluar daripadanya maka haram cara bacaan yang tersebut. 2. ( )At-Tarqis Menarikan suara bacaannya serta menambahkan harakat mad dengan sebab memainkan peranan lagunya seolah seorang penari yang menggerak-gerakkan anggotanya semasa menari 3. ( ( At-Tarid Membaca dengan cara menggetarkan suaranya seperti orang yang sangat sejuk atau suatu penyakit menimpanya. 4. ( ( At-Tahrif Membaca Al-Quran secara beramai-ramai secara serentak dan berhenti serentak. Di antara mereka membaca beberapa kalimah sahaja kemudian disambung oleh jemaah yang lain tanpa memikir mengenai Al-Quranul Karim.

Maksud

bidah di sini ialah membaca Al-Quran dengan cara tidak yang pernah Rasulullah SAW membacanya.

3.

CONTOH :Membaca bacaan dengan Lin ( ) dan Rakhawah ( ) bererti melembutkan pada semua huruf dengan menyerupai bacaan orang malas. Takalluf ( : ) Membaca dengan cara menekankan huruf sekuatkuatnya. Seakan-akan orang sedang bergaduh. Memotongkan huruf pada bahagian yang menyerupai saktah ( .) Selalunya perkara ini berlaku pada hukum-hukum Izhar ( ,) disebabkan hendak menjelaskannya. Tidak menjelaskan bunyi huruf-huruf yang dimulai dan juga huruf-huruf yang diwaqaf di atasnya. Memanjangkan baris sehingga terjadi mad, ini boleh merosakkan makna. Qalqalah ( ) dibaca dengan kuat sehingga menyerupai baris hidup.

5.

7.

9.

11. 13.

1.

Mentafkhimkan ( ) ra tarqiqkan( .)

( ) pada tempat yang sepatutnya di

3.

Mengikuti sifat huruf kepada huruf yang berdekatan, terkadang sifat huruf itu perlu ditarqiqkan ( tetapi oleh sebab berdekatan dengan huruf ( yang perlu ditafkhimkan ( ) maka ia dibaca secara tafkhim juga. Memanjangkan baris huruf-huruf yang sebelum huruf-huruf akhir yang diwaqaf sehingga terjadi huruf mad. Contohnya : dibaca Menggantikan huruf dengan huruf yang lain contohnya seperti di baca Meringankan huruf-huruf yang bersabdu atau sebaliknya, terutama huruf yang dijadikan waqaf. Menghidupkan huruf-huruf yang berbaris mati seperti dibaca

5.

7.

9.

11.

13.

Menambahkan harakah Mad Tabiie lebih dari 2 harakat seperti

Rukun bacaan Al-Quranulkarim ada tiga :

: Sah sanadnya iaitu membaca dan mempelajari dari seorang guru yang mahir yang mana sanadnya bersambung terus kepada Nabi SAW. Hendaklah membaca dari awal sehingga khatam dengan guru tersebut. Mengetahui Rasam Uthmani Mengetahui tulisan Uthmani seperti maqtu, mausul, dan lainlain. Muafakat bacaannya pada satu wajah di antara beberapa wajah nahu walaupun dengan wajah yang daif. Sekiranya mempelajari Al-Quran dengan guru yang mengetahui ilmu nahu, maka masih sah bacaannya, ini menurut pendapat yang sahih.