58

หนวยท 2 การเขยนแบบภาพประกอบ (Assembly)

หวขอเรอง (Topics)

2.1 ความหมายของการเขยนภาพประกอบ 2.2 ประโยชนของภาพประกอบ 2.3 สวนประกอบของภาพประกอบ 2.4 ประเภทของภาพประกอบ 2.5 การเขยนภาพประกอบ

แนวคดส าคญ (Main Idea) การเขยนแบบภาพประกอบ เปนการเขยนเพอแสดงต าแหนงของชนสวนแตละชนทมความสมพนธกนตงแต 2 ชนขนไป ส าหรบแสดงใหเหนต าแหนงการตดตงชนสวนทกชน ท าใหผอานแบบหรอผทมความเกยวของกบการใชงานของแบบงานนนมความเขาใจยงขน ซงแบบงานภาพประกอบกจะแสดงใหผใชงานไดรถงจ านวนชนงานทงหมดเนองจากแบบงานภาพประกอบจะมหมายเลขก ากบชนสวนแตละชนอกดวย จดประสงคเชงพฤตกรรม (Behavioral Objectives)

1. ดานความร 1.1 บอกความหมายของภาพประกอบได 1.2 บอกประโยชนของภาพประกอบได 1.3 อธบายสวนประกอบของภาพประกอบได 1.4 บอกประเภทของภาพประกอบได 1.5 อธบายขนตอนการเขยนภาพประกอบได

2. ดานทกษะการปฎบตงาน 2.1 เลอกใชอปกรณในการเขยนแบบภาพประกอบได 2.2 เขยนภาพประกอบได 2.3 ก าหนดหมายเลขชนสวนได

59

2.1 ความหมายของการเขยนภาพประกอบ การเขยนแบบภาพประกอบ (Assembly) หมายถง การเขยนทแสดงต าแหนงของชนสวนแตละชนทมความสมพนธกนตงแต 2 ชนขนไป ประกอบกนเปนเครองมอ อปกรณ เครองจกรกล หรอระบบงานตางๆ ส าหรบแสดงใหเหนต าแหนงการตดตงชนสวนทกชน ท าใหผอานแบบหรอผทมความเกยวของกบการน าแบบงานไปใชงานนนมความเขาใจยงขน ซงแบบงานภาพประกอบกจะแสดงหมายเลขของชนสวนท งหมด ท าใหผ ใชงานแบบงานภาพประกอบทราบจ านวนสวนประกอบทงหมดอกดวย

แบบภาพประกอบมใชกนอยในแทบจะทกสาขางานในทางดานชางอตสาหกรรม ไมวาจะเปนอตสาหกรรมยานยนต อตสาหกรรมแมพมพโลหะ อตสาหกรรมแมพมพพลาสตก อตสาหกรรมการผลตในลกษณะตางๆ เชน เครองใชไฟฟา ของเลน งานเชอม เปนตน ในทนจะขอกลาวถงการเขยนแบบภาพประกอบทางดานเครองมอกลทใชในการผลตเทานน แบบภาพประกอบแบงออกเปน 2 ลกษณะ ดงน

2.1.1 แบบภาพประกอบทไมก าหนดขนาดลงในแบบงาน

แบบภาพประกอบลกษณะน จะมเฉพาะภาพประกอบของชนสวนพรอมหมายเลขชนสวนก ากบไว เพอแสดงใหเหนจ านวนชนสวนทใชส าหรบงานประกอบ ซงในสวนรายละเอยดเกยวกบขนาด คณภาพผว พกดความเผอ และอนๆ ทเกยวของกบการผลตจะถกแสดงไวทแบบแยกชน ภาพประกอบทไมมก าหนดขนาดสวนมากจะใชกบงานผลตเครองมอกลและเครองจกรกลทมชนสวนจ านวนมาก ถาบอกขนาดลงในแบบภาพประกอบจะท าใหเกดความสบสนในการอานแบบได

ภาพท 2.1 แบบภาพประกอบทไมก าหนดขนาด

60

2.1.2 แบบภาพประกอบทก าหนดขนาดลงในแบบงาน

โดยปกตในการเขยนแบบภาพประกอบมกจะไมนยมก าหนดขนาดลงในแบบงาน เนองจากจะท าใหการอานแบบเกดความยงยากและอาจเกดความสบสนได ซงการก าหนดขนาดลงในแบบงานภาพประกอบกสามารถกระท าได ในกรณทมสวนประกอบไมมาก จะเปนการก าหนดขนาดเพอบอกระยะการประกอบของชนสวนแตละชนกได หรอจะเปนการก าหนดขนาดของชนสวนกได

ภาพท 2.2 การก าหนดขนาดในแบบภาพประกอบ

2.2 ประโยชนของภาพประกอบ ในงานการผลตทางดานชางกลโรงงานสงทส าคญคอการสอสารเกยวกบลกษณะงานทจะท าการผลตทตรงกนระหวาง ลกคา ฝายเขยนแบบ และฝายผลต ถาเปนการสอสารดวยวาจาโดยไมมแบบงานกจะท าใหเกดความเขาใจไมตรงกน เกดความคลาดเคลอน และจะเกดขอผดพลาดในการผลตท าใหไมไดลกษณะงานตรงกบความตองการของลกคา ซงจะกอใหเกดความเสยหายในโอกาศตอไป ดงนนเพอลดปญหาความยงยากทจะเกดขนจงจ าเปนตองสอสารกนดวยแบบงานเพอลดปญหาดงกลาว แบบงานภาพประกอบกมความส าคญตอการผลตเชนกน เพราะจะท าใหฝายผลตเขาใจในลกษณะของงานทจะท าการผลตมากขน สงผลใหมความเขาใจในกระบวนการผลต เลอกใช

61

เครองมอไดเหมาะสมกบลกษณะงานทจะท าการผลต ลดขอผดพลาดในกระบวนการผลต หรอแมกระทงในการประกอบงาน กสามารถประกอบไดถกตองตรงต าแหนง อกทงยงสามารถใชเปนคมอในการประกอบงาน เชนเครองจกรกล เครองใชตางๆ ของเลนประกอบ แมพมพพลาสตก แมพมพโลหะ เปนตน ซงประโยชนของแบบงานภาพประกอบมดงน 2.2.1 แสดงรายละเอยดใหทราบวาชนสวนแตละชนมการประกอบกนอยางไร งานทมการประกอบโดยเฉพาะงานทมชนสวนจ านวนมาก ซงถาไมมรายละเอยดของการประกอบในเรองของต าแหนงในการประกอบกจะท าใหการประกอบนนไมถกตอง ประกอบไมส าเรจ ชนสวนเหลอ หรอตองใชเวลาในการประกอบยาวนาน โดยเฉพาะอยางยงถาชนสวนมขนาดและรปรางทไกลเคยงกนกจะท าใหเกดความยงยากและสบสนในการประกอบมากขน ดงนนแบบงานภาพประกอบจะท าใหผประกอบชนงานตางๆ สามารถรต าแหนง รปรางและจ านวนชน ในการประกอบสงผลใหประกอบงานไดสะดวกยงขน

ภาพท 2.3 ต าแหนงการประกอบของชนสวน

2.2.2 ถอดและประกอบชนสวนไดงาย สวนใหญในการผลตเครองจกรหรออปกรณตางๆ ในงานอตสาหกรรม จะเปนการผลตแบบแยกการผลตโดยชนสวนแตและชนจะมการผลตทกระจายเปนสถาน กลาวคอ ยกตวอยางเชนสถานใดผลตฐานเครองกจะผลตฐานเครองเพยงอยางเดยว บางสถานท าการผลตแขนโยกเครองจกรกจะผลตเฉพาะแขนโยกเทานน เมอชนสวนประกอบครบกจะสงไปยงสถานการประกอบตอไป

62

ในกระบวนการผลตจะตองมการถอดและประกอบชนสวนตางๆ เพอใหสามารถประกอบตามแบบได ถาเปนผทไมมประสบการณในดานการประกอบเกยวกบอปกรณเหลานนหรอชางฝกหดซงไมมความช านาญนน กจะเปนการยากทจะประกอบไดส าเรจ และอาจจะตองใชเวลานานในการประกอบ ดงนนแบบภาพประกอบจงเปนตวชวยทท าใหสามารถประกอบไดงายขน เพราะมการชหมายเลขของชนสวนแตละชนทชดเจนจงท าใหการประกอบงายขน

ภาพท 2.4 สวนประกอบเครองพนทราย

2.2.3 ใชเปนคมอในการซอมบ ารงและเอกสารประจ าเครองจกร เครองจกรกลทใชในการผลตเมอใชไประยะหนงกจะมชนสวนบางชนทช ารดและตองท าการปรบแตงแกไข ซอมบ ารงใหอยในสภาพใชงานไดตามปกต ดงนนการถอดชนสวนออกมาท าการซอมแซมนนไมใชเรองทยาก แตเมอตองการประกอบชนสวนกลบไปยงต าแหนงเดมและถาไมมแบบภาพประกอบในการกอดประกอบใหดเปนตวอยางกจะเปนเรองทยงยากมาก นอกจากทแบบภาพประกอบใชเปนตวอยางในการถอดและประกอบเครองจกรกลแลวนน ในการผลตเครองจกรกลจ าหนายยงตองมคมอหรอเอกสารประกอบเพอใหผใชงานไดดรายละเอยดกอนการใชงาน หรอเมอเกดการช ารดเลกนอยกสามารถน ามาเชคต าแหนงการถอดและประกอบเบองตน

63

ภาพท 2.5 ชด GEAR BOX เครองกลง

ทมา: DENFORD MACHINE TOOLS LTD.(คมอเครองกลง)

2.3 สวนประกอบของแบบงานภาพประกอบ ในแบบภาพประกอบนนไมไดมแตเพยงแตตวของแบบงานและหมายเลขชแตละชนสวนเพยงเทานน โดยทแบบงานภาพประกอบจะตองแสดงชนสวนใหครบทกชนทงภายนอกและภายในของเครองจกรหรออปกรณ ซงภาพประกอบทจะแสดงเพยงภาพเดยวแลวเหนชนสวนครบทงหมดเปนไปไดยาก ดงนนจงตองมการแสดงเปนภาพดานอนๆ เพอใหเหนชนสวนทถกบงแตทงนกตองใชจ านวนภาพใหนอยทสด

แบบภาพประกอบทสมบรณจะตองประกอบไปดวย จ านวนภาพ การเขยนแบบภาพประกอบเปนภาพตด หมายเลขชนสวน มาตราสวน และการเขยนเสนประภายในภาพประกอบ 2.3.1 จ านวนภาพ ในการเขยนแบบภาพประกอบเปนการแสดงใหเหนต าแหนงของชนสวนแตละชนประกอบกนอยางไร ชนสวนใดมความสมพนธกนบาง เปนตน ในแบบงานภาพประกอบผเขยนแบบพจารณาจากชนงานแลว ใหก าหนดจ านวนภาพประกอบทจะตองเขยนลงไปใหเหมาะสม โดยยดหลกการเขยนจ านวนภาพใหนอยทสดแตตองสามารถเหนรายละเอยดของชนสวนตางๆ ของแบบงานไดทงหมด

64

2.3.2 การเขยนแบบภาพประกอบเปนภาพตด การเขยนงานประกอบโดยมชนสวนทประกอบสวมเขาดวยกน หรอซอนกน ตามหลกการเขยนแบบทไดเรยนมาแลวนนคอสวนทถกบงจะตองแสดงดวยเสนประ ในการเขยนแบบภาพประกอบถาแสดงสวนทถกบงดวยเสนประจะท าใหเกดความสบสนในการอานแบบงาน ดงนนจงตองแสดงสวนททบซอนกนดวยภาพตดเพอจะไดเหนรปรางและชนสวนททบซอนนนไดชดเจนดวยภาพตดเตม ภาพตดครง หรอภาพตดเฉพาะสวน ขนอยกบความเหมาะสมของลกษณะงาน ชนสวนทยกเวนไมตองแสดงลายตดเมอแสดงภาพประกอบดวยภาพตด ประกอบดวย นต สกร แหวน ลม เพลา หมดย า และชนสวนมาตรฐานอนๆ ถงแมวาแนวตดจะผานกตาม 2.3.3 หมายเลขชนงาน หมายเลขชนงานเปนสวนทส าคญอกสวนหนงส าหรบแบบงานภาพประกอบ เพราะจะตองใชควบคกบแบบสงงานในลกษณะภาพแยกชน โดยทหมายเลขชนงานทแสดงจะตองตรงกนทงในสวนของแบบภาพประกอบและภาพแยกชน หมายเลขชนงานยงเปนตวก าหนดใหเราไดทราบถงชนสวนทงหมดทน ามาประกอบจนเปนชนงานส าเรจ เชน หมายเลข 1 หมายถงชนสวนชนท 1 ถาก าหนดเปนหมายเลข 2 หมายถงชนสวนชนท 2 เปนตน ในการก าหนดหมายเลขชนงานถาเปนชนงานทเหมอนกนกจะถอเปนหนงหมายเลข แตจะไประบในตารางรายการวาหมายเลขทเหมอนกนนนมจ านวนกชน โดยชนงานทเหมอนกนนจะตองเปนชนงานทเหมอนกนทกประการ ถามจดตางเพยงเลกนอยไมวาจะเปนขนาด ต าแหนง หรออนๆ กใหถอวาเปนชนงานคนละหมายเลขกน

ภาพท 2.6 สวนประกอบของแบบงานภาพประกอบ

65

หลกเกณฑในการเขยนหมายเลขมดงน 1. เสนชชนงาน เขยนดวยเสนเตมบาง ความหนาของเสน 0.25 ลากออกจากชนงานไปยงวงกลมทมหมายเลขชนงานอยภายในหรอเรยกวา Balloon สวนทปลายอกดานหนงจะมจดเลกๆ สด าเพอใหเหนไดชดเจน 2. หมายเลขชนงาน ในการก าหนดหมายเลขชนงานจะก าหนดชนสวนหลกๆ เปนล าดบตนๆ กอน ชนสวนยอยๆใหก าหนดเปนล าดบถดไป และเขยนหมายเลขชนงานดวยเสนเตมหนา ความหนาของเสน 0.50 สง 5 มม. อยภายในวงกลมเสนผานศนยกลางมขนาดความโตเทากบ 10 มม. ในบางกรณ เชน มแบบ Assembly Drawing และ Detail Drawing เปนจ านวนมาก อาจไมสะดวกใน การเปดหาแบบ เราจะเขยนเสนตรงแบงวงกลมบอลลนออกเปน 2 สวน (บน-ลาง) เลขตวบนจะแทน part number สวนเลขตวลางจะบอกเลขทแผน ของแบบแสดงรายละเอยดของชนงานนน ในบางครงอาจพบสวนลาง ของบอลลน ระบตวอกษร SL ซงยอมาจาก Specification Listing หมายความวา จะม spec. ของชนสวนนพมพ แยกตางหาก ผอานแบบอาจจ าเปนตองไปเปดดขอมลเพมเตมจาก Specification Listing นน เชน Catalog จาก โรงงานผผลต หรอ มาตรฐานอตสาหกรรม

ภาพท 2.7 สวนประกอบของแบบงานภาพประกอบ ทมา: โสฬส จวานวงศ(มปป.)

3. ต าแหนงของหมายเลขชนงาน ในการวางต าแหนงของหมายเลขชนงานสามารถวางไวทงแนวนอนและแนวตง โดยหมายเลขชนงานนนจะตองอยในแนวเดยวกนและระดบเดยวกน ซงในบางครงถาชนสวนมจ านวนมากกสามารถก าหนดหลายระดบได 4. มาตราสวน การก าหนดมาตราสวนในแบบงานภาพประกอบนนสามารถก าหนดมาตราสวนไดตามปกตคอมาตราสวนแบบ 1:1 เทาขนาดจรง มาตราสวนยอและมาตราสวนขยาย เชนเดยวกบการเขยนแบบทวไป จะใชมาตราสวนใดนนขนอยกบพนทวางบนกระดาษเขยนแบบ ถาพนทวางเยอะหรอชนงานมขนาดเลกใหเลอกใชมาตราสวนขยายได แตถาพนทมนอยหรอชนงานมขนาดใหญกเลอกใชมาตราสวนยอได เปนตน

66

5. การเขยนเสนประในภาพประกอบ โดยปกตแบบงานภาพประกอบจะไมนยมเขยนเสนประเพราะจะท าใหเกดความยงยากในการอานแบบ เวนแตในกรณทตองการเนนใหชนสวนในต าแหนงนนแสดงรายละเอยดของงานใหชดเจน ซงถาไมแสดงเสนประแลวนนจะท าใหการอานแบบงานเกดความผดพลาดหรอเกดความเขาใจทคลาดเคลอนได

ภาพท 2.8 การเขยนเสนประในแบบงานภาพประกอบ

2.4 ประเภทของภาพประกอบ การสงงานดานการผลตกจะมการสงงานทงแบบแยกชนและแบบภาพประกอบใหฝายผลตไดท าการผลตตามแบบงาน ในสวนของแบบแยกชนจะก าหนดรายละเอยดดานการผลตลงไปในแบบงานอยางครบถวน สวนแบบสงงานภาพประกอบนนจะถกแสดงดวยกนหลายลกษณะ ซงแบงออกเปนหลายประเภทตามลกษณะงานดงน 2.4.1 ภาพประกอบแบบราง (Layout Assembly) เปนภาพประกอบทผออกแบบท าการรางแบบชนสวนประกอบ หรอออกแบบตามจนตนาการเพอหาขนาดตางๆ หาระยะหางของสวนประกอบแตละชน เพอดความเปนไปไดของชนงานทท าการออกแบบใหเหนสดสวนของชนงาน ความเหมาะสมของต าแหนงตางๆในการจดวางชนสวนประกอบ

67

ภาพท 2.9 ภาพประกอบแบบราง (Layout Assembly)

2.4.2 ภาพประกอบตดตง (Outline Assembly) เปนภาพประกอบทใหรายละเอยดทวไปเกยวกบเครองจกรหรอชนสวนประกอบ ทแสดงรปรางภายนอกและความสมพนธของผวภายนอกเทานน ภาพประกอบประเภทนใชกนมากในคมอสนคา ซงแสดงรายละเอยดเกยวกบความสงของเครอง ความกวางของเครอง ขนาดของฐานเครอง ระยะหางระหวางศนยกลางของเครอง เปนตน เพอเปนขอมลในการเสนอสนคา หรอขอมลในการตดตงเครองจกร

ภาพท 2.10 ภาพประกอบแบบตดตง (Outline Assembly) เครองกลง

68

2.4.3 ภาพประกอบทวไป (General Assembly) เปนภาพประกอบทแสดงใหเหนรายละเอยดของงานประกอบทชดเจนถงต าแหนงในการสวมประกอบของชนสวนแตละชน โดยแบบงานประกอบลกษณะนจะถกตดและเขยนดวยภาพตด ทงภาพตดเตม ภาพตดครง หรอภาพตดเฉพาะสวน ขนอยกบความเหมาะสมของลกษณะงาน เพอแสดงใหเหนชนสวนทอยภายในอยางชดเจน และขนาดตางๆ ของแตละชนสวนจะไมนยมบอกขนาดในภาพประกอบประเภทน ซงชนสวนทอยในแบบภาพประกอบแบบทวไปจะมหมายเลขชนสวนและตารางรายการก ากบไวดวย

ภาพท 2.11 ภาพประกอบแบบทวไป (General Assembly)

2.4.4 แบบประกอบยอย (Sub-Assembly) งานประกอบโดนเฉพาะเครองจกรจะมการประกอบของชนสวนจ านวนมากหรอเรยกอกอยางหนงกคอ “การประกอบซอนประกอบ” เชนเครองกลงจะมการประกอบเปนชดยอยๆ เชนประกอบชดหวเครอง ประกอบชดเฟองสงก าลง ประกอบชดแทนเลอน ประกอบชดศนยทายแทน เปนตน จากการประกอบยอยๆ เหลานจงน ามาประกอบรวมกนอกครงตามต าแหนงทไดรบการออกแบบไวจนเปนเครองกลง ดงน นแบบประกอบยอยจงเปนการแสดงการประกอบเฉพาะหนวยทตองการแสดง แบบประกอบนจะเปนประโยชนมากส าหรบฝายประกอบ หรอฝายงานซอมบ ารงเพราะจะตรวจสอบชนสวนเฉพาะจดทเกดความเสยหายหรอจดทตองการประกอบชนงาน

69

ภาพท 2.12 แบบประกอบยอย (Sub-Assembly) ชดหวเครองกลง ทมา: DENFORD MACHINE TOOLS LTD.(คมอเครองกลง)

2.4.5 แบบประกอบภาพตด (Sectioned Assembly) เปนภาพประกอบทแสดงภาพตดของชนงานประกอบเพอแสดงใหเหนชนสวนทอยภายใน ท าใหมองเหนรายละเอยดของรปรางและขนาดรวมถงต าแหนงการประกอบไดอยางชดเจน เพราะถาแสดงเสนประในชนสวนของภาพประกอบทถกบงจะท าใหการอานแบบเกดความยงยากและสบสน บางครงท าใหเกดความเขาใจทคลาดเคลอนสงผลเสยตอกระบวนการผลตเปนอยางยง

ภาพท 2.13 แบบประกอบแบบภาพตด (Sectioned Assembly)

70

2.4.6 ภาพประกอบแผนผง (Diagram Assembly) เปนภาพประกอบทแสดงความสมพนธของโครงสรางการประกอบของเครองจกร ซงจะแสดงต าแหนงของแตละสวน ระบบไฟฟา ทอทางเดนน ามนหรอน ามนหลอเยนเปนตน (ก) ระบบทางเดนน ามนไฮดรอลกส (ข) ระบบไฮดรอลกสเครองเจยระไนราบ

ภาพท 2.14 ภาพประกอบแผนผง (Diagram Assembly)

2.4.7 แบบภาพประกอบการท างาน (Operation Assembly) เปนแบบภาพประกอบทขยายเฉพาะสวนเพอแสดงการท างานของสวนประกอบทตองการใหเหนการท างานทชดเจนยงขน หรอเปนการขยายจดเลกๆ เพอใหสามารถมองเหนรายละเอยดเพอลดขอผดพลาดในกระบวนการผลต

ภาพท 2.15 แบบภาพประกอบการท างาน (Operation Assembly)

71

2.4.8 แบบภาพประกอบสงงาน (Working Assembly) เปนแบบภาพประกอบทแสดงรายละเอยดของสวนประกอบ รปราง ขนาด แมกระทงอาจจะมการระบกรรมวธการผลต ในลกษณะของภาพฉาย ซงการใชงานภาพประกอบลกษณะนจะใชส าหรบงานประกอบทไมมความซบซอนมากนก

ภาพท 2.16 แบบภาพประกอบสงงาน (Working Assembly)

2.4.9 แบบภาพประกอบตดตง (Installation assembly) ภาพประกอบแบบตดตงน จะแสดงในลกษณะแบบแยกชนสวน (Explode assembly) เพอใหผใชงานสามารถเขาใจวธการถอดและประกอบ เรยงล าดบการประกอบกอนหลงไดอยางถกตอง ลดขอผดพลาดทเกดจากการประกอบชนสวนตางๆ

72

ภาพท 2.17 แบบภาพประกอบตดตง (Installation assembly) ทมา: DENFORD MACHINE TOOLS LTD.(คมอเครองกลง)

2.5 การเขยนแบบภาพประกอบ การเขยนแบบภาพประกอบสามารถเขยนไดหลายลกษณะทงภาพ 3 มต (Isometric) หรอภาพ 2 มต โดยทภาพ 2 มตจะเขยนเปนภาพฉายเพยงดานเดยว สองดาน หรอสามดาน ขนอยกบการแสดงรายละเอยดของงานวาแสดงรายละเอยดไดครบทกชนสวนหรอไม โดยปกตถาเปนงานทรงกลมหรอทรงกระบอกภาพฉายดานเดยวกเพยงพอ แตถาเปนงานลกษณะอนอาจจะใชภาพฉายสองดาน หรอสามดาน การเขยนแบบภาพประกอบกเพอแสดงใหเหนการประกอบกนของชนสวนวามการประกอบกนในลกษณะใด ท าใหการถอดประกอบชนสวนเปนไปอยางถกวธและไมกอใหเกดความเสยหายแกชนสวนนนๆ ดงนนการเขยนภาพประกอบมขนตอนการเขยนดงน ขนตอนการเขยนแบบภาพประกอบมดงน 1. วเคราะหชนงาน ศกษาชนงานทจะน ามาประกอบกนวาต าแหนงใดควรจะสวมประกอบเขาดวยกน หรอล าดบการสวมประกอบชนใดควรประกอบกอน ชนใดควรประกอบหลงตามล าดบ

73

ภาพท 2.18 ชนสวนงาน CASTER

2. เลอกชนสวนทจะตองประกอบกน ในการเขยนแบบงานภาพประกอบเพอใหการเขยนแบบงานนนงายจะตองมชนสวนหลกซงอาจจะเปนชนงานทใหญทสด ชนงานทอยนอกสด ชนงานทอยตรงต าแหนงศนยกลางทสด ชนงานทอยดานลางทสด ชนงานทอยดานบนทสด หรอเปนชนสวนทมชนสวนอนๆ มาสวมปนะกอบมากทสด เปนตน จากนนกพจารณาชนสวนทมาประกอบกบชนสวนหลกและเลอกชนสวนล าดบถดไปทจะมาสวมประกอบกนจนเปนชนงานส าเรจ ตวอยางจากภาพท 2.18 2.1 เลอกชนงานทเปนชนสวนหลก เมอวเคราะหชนสวนแลวนน ชนสวน A มความนาจะเปนชนสวนหลกมากทสด เนองจากเปนสวนฐานของชนงาน

ภาพท 2.19 ชนสวนหลกฐาน CASTER

หมายเหต: จากตวอยาง CASTER น ไมไดก าหนดสลกเกลยวยดชนสวน A และ B เนองจากชนสวนนไมมเกลยวใน การใชงานตองน าสลกเกลยวไปยดกบชนสวนอนตอไป

A

74

2.2 เลอกชนสวนทจะมาประกอบกบชนสวนหลก เมอพจารณาจากชนงานทงหมดสวนทจะน ามาประกอบกบชนสวน A คอ B1 และ B2 เนองจากฐานของชนสวน B แบนราบสามารถวางบนชนสวน A ได และยงมต าแหนงรทตรงกน

ภาพท 2.20 ประกอบชนสวน A , B1 และ B2

2.3 เลอกชนสวนทจะมาประกอบกบชนสวน B1 และ B2 เมอพจารณาจาก

ชนงานทงหมดสวนทจะน ามาประกอบกบชนสวน B1 และ B2 คอE1 และ E2 เนองผวภายนอกของเดอยทยนออกมาพอดกบขนาดของรชนสวน B และควรใหบาของชนสวน E ยดจากดานใน เพราะถาพจารณาจากการท างานแลวบาของชนสวน E จะเปนตวบงคบลอไมใหหลดจากเพลาดงนนจงควรใหบาของชนสวน E อยดานในจงจะเหมาะสมทสด

ภาพท 2.21 ประกอบชนสวน B1, B2, E1 และ E2

2.4 เลอกชนสวนทจะมาประกอบกบชนสวน E1 และ E2 เมอพจารณาจากชนงานทเหลอควรน าชนสวน C และ D ประกอบกนแลวน ามาสวมกบชนสวน E

A B1

B2

B1

B2

E2 E1

75

ภาพท 2.22 ประกอบชนสวน C, D และ E1

1. พจารณาการวางภาพ เมอไดชนงานประกอบส าเรจแลวล าดบถดมาเปนการเลอกการวางภาพประกอบเพอเขยนแบบภาพประกอบ กจะเหมอนกบแบบแยกชนคอ ภาพดานหนา ภาพดานบน และภาพดานขาง การวางภาพตองพจารณาจากชนงานประกอบถาไมมความซบซอนหรอสามารถวางภาพแลวเขาใจแบบงานไดภายในดานเดยวกควรเลอกใชการวางภาพดานเดยว แตเมอพจารณาแลวแบบงานมความซบซอนกจะตองใชการวางภาพประกอบสองดาน หรอสามดานขนตามความเหมาะสม ทงนการวางภาพควรเลอกใชการวางภาพใหนอยทสด ดงตวอยางจากภาพท 2.22

ภาพท 2.23 ทศทางการวางภาพประกอบ จากภาพท 2.23 พจารณาไดวาการเขยนภาพประกอบใชเพยงแคภาพดานหนาเพยงดานเดยวกสามารถเหนรายละเอยดของชนงานไดครบหมดทกชน ดงนนในการเขยนภาพประกอบควรเลอกใชภาพดานหนาในการเขยนแบบ

ภาพดานบน

ภาพดานหนา ภาพดานขาง

76

ภาพท 2.24 ภาพดานหนา CASTER

การเขยนแบบภาพประกอบ

1. เขยนภาพดานหนาของชนสวน A เปนอนดบแรก ตามทไดพจารณาตงแตตอนตนสมควรใหเปนชนสวนหลกเนองจากเปนสวนฐานของชนงาน

ภาพท 2.25 ภาพดานหนา ชนสวน A

2. เขยนภาพดานหนาชนสวน B1 และ B2 วางดานบนของชนสวน A ตามภาพท 2.26 (ก) จากนนท าการเขยนเปนภาพตดโดยการเปลยนเสนประใหเปนเสนเตมหนา แลวท าการใสลายตดใหกบชนงาน โดยในการประกอบงานซอนกนใหเขยนลายตดคนละทศทางเพอลดความสบสน ตามภาพท 2.26 (ข)

(ก) ประกอบชนสวน A และ B (ข) ประกอบเขยนภาพตดชนสวน A และ B ภาพท 2.26 ภาพดานหนา ประกอบชนสวน A และชนสวน B

77

3. เขยนภาพดานหนาชนสวน E1 และ E2 สวมกบรของชนสวน B1 และ B2 ตามภาพท 2.27 จากนนท าการเขยนเปนภาพตดโดยการเปลยนเสนประใหเปนเสนเตมหนา แลวท าการใสลายตดใหกบชนงาน โดยในการประกอบงานซอนกนใหเขยนลายตดคนละทศทางเพอลดความสบสน

ภาพท 2.27 ภาพดานหนาการสวมประกอบ E1,E2 เขากบสวนประกอบ B1,B2

4. เขยนภาพดานหนาชนสวน D สวมกบรของชนสวน E1 และ E2 ตามภาพท 2.28 แลว โดยชนสวน D มลกษณะเปนเพลาตามทไดกลาวมาแลวขางตนวาเพลาและชนสวนมาตรฐานตางๆในการประกอบจะไดรบการยกเวนไมตองเขยนเสนลายตด

ภาพท 2.28 ภาพดานหนาการสวมประกอบ D เขากบสวนประกอบ E1,E2

5. เขยนภาพดานหนาชนสวน C สวมกบรของชนสวน D ตามภาพท 2.29 จากนนท าการเขยนเปนภาพตดใหกบชนสวน C แลวท าการใสลายตดใหกบชนงาน โดยในการประกอบงานใหเขยนลายตดคนละทศทางกบชนสวน E เพอลดความสบสน

78

ภาพท 2.29 ภาพดานหนาสวมประกอบแบบภาพตด CASTER

6. เขยนเสนชชนสวนพรอมหมายเลขชนสวน โดยการเขยนเสนชชนสวนใหใชเสนเตมบางขนาดของเสน 0.25 และตวเลขทใชก ากบชนสวนเขยนดวยเสนเตมหนาขนาดของเสน 0.50 มความสงของตวอกษร 5 มม. และใหมวงกลมลอมรอบตวเลขขนาด 10 มม. ในการก าหนดหมายเลขชนงานจะก าหนดชนสวนหลกๆ เปนล าดบตนๆ กอน ชนสวนยอยๆใหก าหนดเปนล าดบถดไป ต าแหนงในการวางเลขชต าแหนงใหอยในแนวตงหรอแนวนอนหรอทงสองแนวผสมผสานกนได ตามความเหมาะสม จดใหต าแหนงการวางตวเลขแนวเดยวกนใหเสมอกน

ภาพท 2.30 ภาพประกอบพรอมเลขชต าแหนง

หลงจากทเขยนแบบภาพประกอบส าเรจแลวขนตอนล าดบถดไปจะตองก าหนดรายละเอยดลงในตารางรายการ (Title Block) ซงจะขอกลาวในบทถดไป