การพฒนาชมชนโดยอาศยสนทรพยชมชนเปนฐานAsset Based Community Development (A B C D)

ชมชนเขมแขง ตองเสรมสรางจากขางใน

ดวยมมมองทสดใสและสนทรพยของชมชน

อทยวรรณ กาญจนกามลอทยวรรณ กาญจนกามลสถาบนเสรมสรางพลงชมชนสถาบนเสรมสรางพลงชมชน

• คมอสำหรบผนำกรเปลยนแปลงชมชนรวมสมย พฒนจกแนวคดของ 2 นกบกเบกทงปญญ John P. KretzmanJohn P. Kretzman และและ John L. McKnight.John L. McKnight.

•ดวยกรกวพนหลมของกรพฒนแบบดงเดมดวยกรกวพนหลมของกรพฒนแบบดงเดม ทอศยปญหของชมชนเปนทตงทอศยปญหของชมชนเปนทตง มสกรคนพบขมทรพยทงปญญ ควมสมรถ มสกรคนพบขมทรพยทงปญญ ควมสมรถ และสนทรพยชมชนเปนรกฐนสำคญและสนทรพยชมชนเปนรกฐนสำคญ

คำนำเมอเรคดถงสงดๆรวมกน เมอนนพวกเรจะมควมสขใจ

พลงแหงสนตสขจะเกดไดหกใจเปนหนงเดยว กรพฒนใดๆในชมชน สงคม หรอประเทศทใช

สนทรพยชมชนเปนฐน จะเปนทยอมรบและยงยน

หนงสอนคอคมอเพอกรเสรมสรงพลงใหเกดขนในทกสงคมทมคยง เพระคณหมออทยวรรณ กญจนกมล ไดอทศแรงกย แรงใจและประสบกรณทยวนนในกรคลกคลกบชวบนเพอกอกระแสกรเสรมสรงพลงทมจกขงในจตใจอยงแทจรง

หนงสอนอนงย ใชงย และจดเปนนวตกรรมสำคญในกรเสรมสรงสงคมทมคณภพทนภมใจ

ดร.ถวลวด บรกล

การพฒนาชมชน โดยอาศยสนทรพยชมชนเปนฐาน

_______________________อทยวรรณ กาญจนกามล D.D.S., C.D.P.H., M.P.H

บทนำ:ทกสงดอยทใจ

มนษยทกคนตงมสตปญญ ควมสมรถ และพรสวรรค ดวยกน ทงสน ไมทงใดกทงหนง กรมชวตอยอยงมคณภพ ขนอยกบว ควมสมรถเหลนนจะมโอกสไดถกนำมใชหรอไดแสดง ออกและพรสวรรคไดถกนำมแบงปนแกผอนบงหรอไม หกเปนเชนนนจรง เขกจะเปนผทมคณค รสกตวเองวมพลงอยรวมสงคม ไดอยงมเกยรตและเปนสข และชมชนทเขอศยอยจะมพลงยงขน เนองจกอนสงคทเขไดกระทำ

เมอใดกตม ทเขมโอกสไดใชควมสมรถของตวเอง ชมชนกเขมแขงยงขนไปอกและสงผลมถงตวเขดวย นนคอคำตอบทว ทำไมชมชนทเขมแขง จงเปนแหลงททำใหผคนในทองถนไดมตวตน และไดแสดงตนเปนประจกษวมคณค ในขณะทชมชนออนแอ กลบประสพแตควมลมเหลวในกรทำใหผคนในชมชนแสดงออกซงควมควมสมรถ ทกษะและพรสวรรคเหลนนไมวจะดวยเหตผลใดกตม

ในขณะท วตถดบทใชในกรกอรงสรงชมชน คอควม สมรถของสมชกในชมชนนนเอง บงชมชนกลบลมเหลว ทจะทำควมเขใจกบเรองดงกลว หนงในเหตผลทขมพลงเหลนไมไดถกนำม ใชในชมชนทออนแอกคอ ผคนในชมชนเองกลบมองชมชนของตนวขดแคลน แทนทจะมองเหนถงควมสมรถของสมชกในชมชน

กรมองควมขดแคลนเปนทตงนเปนกรอธบยถงควมจำเปนของชมชนซงในทยทสดกแปลงมเปนปญหของชมชนทจะตองมกรเยยวย และแกไขความเขมแขงของชมชนแปรผนตรงกบ

จำานวนของผคนทอทศตนเพอใหชมชนเปนสข

-Nancy Diamond

วถทางการพฒนาชมชน 2 แบบ

แบบท 2 แบบทางเลอกใหม ฐนคด: สนทรพยชมชน จดมงหมย: เพมควมสมรถชมชน สรงชมชน กรสอสร: พรสวรรค ควมสำเรจ ควมหวง ควมใฝฝน ผนำกรเปลยนแปลง: ผนำธรรมชต สมพนธภพ ทศนะของปจเจกชน พลเมอง ผผลต เจของ ผรวมพฒน

สนทรพยชมชน “ขมทรพย ขมพลง”เยวชน ผสงวย แมบนพอบน ศลปน วด โบสถ โรงเรยน ศล

ประชคม หองสมด สอพนบน ชมรม วงดนตร สวนสธรณะ สวนสมนไพร

ตลดกลมฟอนเจง โรงละคร ศนยสขภพชมชน วทยชมชน โรงเรยนโรง

พยบล ศนยกรเรยนรชมรมวฒนธรรม โรงเรยนชมชน พพธภณฑพนบน

ฯลฯ

แบบท 1 แบบดงเดมฐนคต: ควมจำเปน ควมขดแตลนจดมงหมย: กรเปลยนแปลงองคกรกรสอสร: ปญหและกรใสใจ ผนำกรเปลยนแปลง: มออชพ ผเชยวชญ นกเทคโนโลยทศนะของปจเจกชน เปนผรบบรกร ลกค ผปวย

ฐานความจำาเปนของชมชน คอฐานความจำาเปนของชมชน คอ “ “ ปญหาปญหา””คนไมมงนทำ แกงมอเตอรไซค อชญกรรม ครอบครวแตกแยก คนไรบน อบตเหตเดกถกลอลวง คนอนหนงสอไมออก ขดสวสดกร คนยกจน เดกหนเรยน เอดส คนฆตวตย คนตดย ขยเสพตด แกง 18มงกฎ แมอยนอย วณโรค คนปวยโรคประสท โรคจต โรคเรอรง อกศเปนพษ สรปรอทปนเปอน บญหขยะ ปญหทศนะอจด ฯลฯ

เปนทประจกษชดวา มนษยทกคนตางกมความจำาเปนหรอความขาดแคลนดวยกนทงสนเชนเดยวกนกบการมความสามารถและพรสวรรค อยในตวสมาชกของชมชนทกคน ขอเทจจรงนทำาใหเรานกถงแกวนำา ทมนำาอยครงแกว จงมลกษณะนำาพรองไปครงแกว หรอนำามอยครงแกว อยางไรกตาม ผคนสามารถสรางชมชนของเขาใหเขมแขงได กดวยสวนของความสามารถทสมาชกของชมชนมอย เพราะฉะนนขอมลพนฐานทจำาเปนเพอพฒนาชมชนใหเขมแขงกคอทำาเนยบความสามารถของผคนในทองถนนนเอง

ชมชนขดแคลนชมชนขดแคลน

ชมชนมควมสมรถและมชมชนมควมสมรถและมสนทรพยสนทรพย

ควมททยในกรมองชมชนควมททยในกรมองชมชน

ทโชครายไปกวานนกคอ สมาชกของชมชนในบางชมชนมความเชอทผดๆวา เขาสามารถสรางชมชนของเขาได โดยการจดทำา ทำาเนยบของความขาดแคลน ไปขอรบการสนบสนนจากภายนอก ซงกไดผล แมกระทงรฐบาลไทยในบางยคสมย กยงใหประชาชนไปลงทะเบยนความยากจน ซงสามารถนบจำานวนหวไดวา ในชมชนมคนทบรรจความวางเปลา ไวเปนจำานวนเทาใด ปญหากคอขอมลนใชไมไดสำาหรบสรางชมชน เพราะเหตวา มนใชสำาหรบเปนขอมลผบรโภค หรอไมกแสดงศกยภาพความเปนลกคา หรอผขอรบบรการในอนาคต ซงบอกถงความออนแอ ในขณะทชมชนทเขมแขงจะมกแตผคนทมฐานะเปนพลเมอและผผลตเทานน

ดงเชนชงไมคนหนงประสพอบตเหตจนตองเสยขไปขงหนงเมอหลยปมแลว จะเหนไดชดว เขเปนผพกร อยงไรกตม เขกมทกษะ ควมสมรถ หกเรรแตวเขเสยขไปขงหนง เรคงไมสมรถสรงชมชนของเรรวมกนไดดวยขอมลเชนนน แตหกเรรวเขมควมสมรถในกรเปนชงไมมกอน ขอมลน จงจะสมรถสรงชมชนไดเมอเปนเชนนกทำใหคดไดว กรจะสรงสรรคสงดงม ใหเกดขนในชมชนของเรนน สงสำคญประกรแรกกคอ ตองมควมคดในเชงบวกโดยกรเหนคณ คของสงทมอย

ดงบทกวทวดงบทกวทว:: เทนกมพอเทนกมพอ

แมไมมสองแขน ไมเปนไร แมไมมสองแขน ไมเปนไร ฉนจะใชสองขมสรงสรรค ฉนจะใชสองขมสรงสรรค

แมไมมสองข กชงมน แมไมมสองข กชงมน ฉนจะใชแขนฉนฝฟนไป ฉนจะใชแขนฉนฝฟนไป

แมไมมสองตใหมองเหน แมไมมสองตใหมองเหน ฉนจะเปนนกรองทเสยงใส ฉนจะเปนนกรองทเสยงใส

แมไมมสองห ไมเปนไร แมไมมสองห ไมเปนไร ฉนจะเปนคนใบทใจด ฉนจะเปนคนใบทใจด

แมไมมบนไหนใหพำนก แมไมมบนไหนใหพำนก ฉนจะพกปชเปนเพอนผ ฉนจะพกปชเปนเพอนผ

แมไมมอยยนถงหมนป แมไมมอยยนถงหมนป ฉนจะทำวนนใหดงม ฉนจะทำวนนใหดงม

แมไมมเงนทองของมค แมไมมเงนทองของมค ฉนจะหเลยงตนทนแบกหม ฉนจะหเลยงตนทนแบกหม

แมศกษเลเรยนไมไดควมแมศกษเลเรยนไมไดควม ฉนกจะพยยมจนไดด ฉนกจะพยยมจนไดด

แมไมมอะไรหลยๆอยง แมไมมอะไรหลยๆอยง ฉนจะสสรรคสรงดวยศกดศร ฉนจะสสรรคสรงดวยศกดศร

รวบรวมของทกอยงเททมรวบรวมของทกอยงเททม มเสรมสรงโลกนใหสวยงม มเสรมสรงโลกนใหสวยงม [1 ]

[1] จกหนงสอจกหนงสอ ""ทอไยในยมยกทอไยในยมยก " " ของ มงคล ชยวฒ หรอ เดอะจกง ของ มงคล ชยวฒ หรอ เดอะจกง www.lannapoem.comwww.lannapoem.com

คตฐานสำาคญ : การพฒนาชมชนทอาศยสนทรพยของชมชนเปนฐาน เชอวาการเปลยนแปลงของชมชนอยางยงยนและมความหมาย นน มาจากภายในชมชนเองเสมอ ผเชยวชาญกมใชใครทไหน หากแตเปน……

“สมาชกของชมชนทน ชวยกนจดประกายขนมา”

‘มนษยทกคนมพรสวรรคอยในตวไมอยางใดกอยางหนง และมคณคาตอผอนดวย ในชมชนทเขมแขง มความตระหนกถงคณคาเหลานน และสามารถนำามาใชใหเกดประโยชนตอสงคม ในขณะทชมชนออนแอไมตระหนกวาคนในชมชนมคณคา จงสญเสยโอกาสอยางมหาศาล’

-John Mcknight and John Kretzman

• ทานคอกำาลงสำาคญทจะพชตปญหาชมชนททาทายอยางยง

• เราจะอาศยสงดทเรามอยแลว มาชวยสรางสรรคชมชนใหโชตชวงชชวาลและเขมแขง

• ทานจะเรยนรไดเฉพาะเรองททานรแลวเทานน

คตฐานสำาคญ การพฒนาชมชนทอาศยสนทรพยของชมชนเปนฐาน• เชอวาการเปลยนแปลงของชมชนอยางยงยนและมความหมายนน มาจากภายในชมชนเองเสมอ • ผเชยวชาญกมใชใครทไหนหากแตเปนสมาชกของทนนทรวมกนจดประกายขนมา• เนนทการใชขมพลงและความสามารถของชมชน มากกวาการแกปญหาและความขาดแคลนของ ชมชนมองทตวสมาชกใหพบวามทงความสามารถและพรสวรรคและใชความสามารถทมเหลานนได 

หลกการของการพฒนาชมชนรวมสมย ความรก ความศรทธา ความหวง กำาลงใจ ไฟชวตและจต

วญญาณ ของพนองในชมชนตองมากอนใดอน เงนทอง ผเชยวชาญ และอำานาจ จากภายนอกเปนเรองรอง หกตองเรยนรเรองชมชนเขมแขง สมมทฐแรกทสำคญกคอ ภมปญญาอยในชมชนของเราเองเปนหลกหาใชจากขางนอกภมปญญาอยในชมชนของเราเองเปนหลกหาใชจากขางนอก

ไมไม ตอมาตอมา....““ทานจะเรยนรไดในเรองททานรเทานนทานจะเรยนรไดในเรองททานรเทานน””

สมาชกภาค

พลเมองสม ภรรยผประสนงนเครอขย

ชมชนนกวชกรสมชก อ.บ.ต./เทศบลนกพฒนเอกชน

การตงคำาถาม

เราอาจจะถามคำาถามในชมชนทเราไปเยยมเยอน

คำาถามทเราตงกคอ“ทานไดทำาอะไรสำาเรจมาแลวบางในชมชนของทาน ททานสามารถแลกเปลยนกบชมชนอนได ?”

การรวบรวมเรองราว: ถอดบทเรยน เขาสามารถรวบรวมเรองราวแหงความสำาเรจ

ททองถนไดรเรมดวยกนเปนรอยเปนพน ในความสำาเรจเหลานนพวกเขาทำางานกนยงไง? เบองหลงความสำาเรจเขาอาศยปจจยใดบาง?

อยางไร? ในปจจยทมอยอยางมากมายเหลานน ทนำามาใช

บอย ครงมากกวาปจจยอนลองยกมาสก 5 ปจจย?

สนทรพยแรกคอ พลเมอง

สมชกของชมชนทองถนคอ พลเมอง

เปนคนคนหนง ปจเจก เปนลกจง เจของทดนชวน

ความแตกตางระหวางโครงการประชานยมกบโครงการพฒนาชมชนโดยอาศยสนทรพยชมชนเปน

ฐานเหนไดจากทงจากความคดและการกระทำาของสมาชก

ชมชนโครงการประชานยม

เราคอผรบบรการ ผบรโภค เราไมมกำาลง ยงตองหาเลยงครอบครว

อกทงยงตองทำามาหากน เรามปญหา เราตองรองเรยน เรายงไมเปนอสระ ตองพงพงคนอน หากเรายอมตามเขา เขาจะมาแกปญหาใหเรา

โครงการพฒนาทอาศยสนทรพยชมชนเปนฐาน

เราคอพลเมอง(ผอทศตนใหกบชมชน) เรามเกยรตยศและศกดศรของเราเอง เราสามารถสรางสมพนธภาพดงามในชมชนรวมกน

ได เราคอคำาตอบ เราเทาเทยมกน เราทำางานรวมกนได

Alexis De Tocqueville:

“ในแหงหนตำาบลใดกตามทมคนมอำานาจและความรำารวย

คนออนแอและยากจนกจะรสกถงอปสรรค ขวากหนาม

โดยเหตทเขารสำาเหนยกถงสถานภาพทตอยตำา

ความเหลอมลำา สญสนความหวงในตวเอง และ

จมจอมอยในความดอยมาตรฐานความดของมนษย”

แผนทขมพลงเราแตละคนลวนม:

พรสวรรค (Gifts)ความชาญฉลาด (Talents)ความใฝฝน (Dreams)ความหวง (Hopes)ความกลว (Fears)

พรสวรรคเราทกคนลวนมพรสวรรคดวย

กนทงสน...แตเราเรยนรทจะซอนมนเอาไว

เราทกคนสามารถถอดถอนปมดอยทเรามอยไดเชน

ความพการ โรคเรอรง การตดยามนจะเปนพรสวรรคไดกตอเมอ

เรานำามาแบงปน/แลกเปลยนกบผอนไดเทานน

ขมพลงสวนตวพรสวรรคในการใชความคด (ประวตศาสตร วฒนธรรม ภาพยนตร

ศลปะ)พรสวรรคในการใชมอ /รางกาย (ชางไม เลนกลองสะบดชย วาดรป ถกพรม

ตกแตงบาน ทำาสวน ทำากบขาว เลนกฬา ฯลฯ)พรสวรรคในการใชใจ สงทเราใสใจลกซง (สงแวดลอม ธรรมชาต การศกษา )

คำาถามในการสนทนาเพอจดทำาแผนทสนทรพยชมชน

ชดคำาถามทเสรมสรางพลงใจคสนทนา ทานมพรสวรรค ความสามารถ ความถนด ทกษะอะไร

บาง? ทจะทำาใหผคนประหลาดใจมาก? อะไรทำาใหทานเปนสมาชกของครอบครวทยงใหญ?อะไรทำาใหทานใชเวลาไปดวยความภาคภมใจในวนหนง

ๆ?มสงดอะไรบางทเกดขนในละแวกเพอนบานของทาน?

ทำาไมตองทำาแผนทขมพลง?มนเปนเครองมอสำาหรบนำาไปสการ

สรางสมพนธภาพระหวางผคนในชมชนไมใชสำาหรบใหขอมลผมาเยอนแลวเกบขนหง หรอมไวโออวด

ทำาใหทราบวา มผใดในชมชนของเรามความสามารถ พรสวรรคในดานใดบาง

ทำาใหคนสนใจเรองเดยวกน ตดตอสอสารกนไดงาย

เกดการจดประกายใหคนทำาด มทยนในสงคมไดสมศกดศร

เปนลายแทงคนหาขมทรพยภมปญญาชาวบานในดานตาง ๆ

เปนเครองมอททรงพลงในการสรางเสรมชมชนรวมกน

ใชเปนเครองมอนำาทางคนหาคนดศรชมชน

เปนแผนทเกยรตยศสามญชน คนเดนดน ทจะมทยนในปราการดานสดทาย

อะไรชกจงใจผคนใหทำางานอยางทมเท?

ลองนกถงสงททำาใหผคนทำาบางสงบางอยางอยางทมเท

ไมเสยดายเวลาและเงนทอง: เดก ๆ ทำาดวยความหมกมน เอาเปนเอาตาย ถ

นถนอม ระมดระวง ของรกของหวง งานอดเรก สงสะสมของ“แฟนพนธแท” คนงวนอยกบบางอยางจนลมวนเวลา เชน แตงหนา วาดรป เลนเกมส ถายรปโพสต

ลงเนต

บทบาทของสมาชกชมชน: ผนำา – ผสมรถทำใหคนมทำงนรวมกนไดไมเรองใดก

เรองหนง ผมพรสวรรค – คนทมเจตนด เสยสละสงทตนเองสมรถ

ทำไดด เพอผอน ชมชน สธรณะ สงคม ผลองหน – คนทยงไมมใครเหนแวว ยงไมมโอกสนำ

พรสวรรค หรอควมสมรถออกมใช แสดงออก หรอแบงปน

ใหเปนประโยชน ตอเพอนบน ชมชน หรอสงคมบทบาทของผประสานสมพนธ ผประสานสมพนธ คอคนทเกงในเรองการคนพบวา ใครใสใจกบอะไร

และจะทำาใหเขาใชสนทรพยของเขาใหมคณคาตอ ผอนหรอชมชนไดอยางไร

มความสามารถในการเปน “แมวมอง” รวาความสามารถ พรสวรรค ความถนด ความชอบ

ของใครอยตรงไหน ! ไดรบความไวเนอเชอใจจากผอน ผคนจะตอนรบเขา

ดวยความยนดและเตมใจ มหนาททำาใหสปอตไลต สองฉายไปทคนทำาอะไรดๆ ให

คนอนไดชม

ระหวางสมาคมกบสถาบน

เราจะเปนอะไร อยางไร นน ดไดจาก”เราคดอยางไร ทำาอยางไร” สญลกษณของสถาบนมลกษณะรป

3 เหลยม สญลกษณของสมาคมมลกษณะเปนรป

วงกลมเราจำาเปนตองรจกเครองมอ แตละชนด และรวธการใชประโยชนอยางเหมาะสมเราจะไมเอาคอนมาถากไม ไขควงไปตอกตะป

สถาบน

สมาคม

พลเมองกบมออาชพ

หมวกคนละใบ!!!! หมวก“พลเมอง” คอ หมวกแหงสต ปญญา และการขนอาสา หมวก “มออาชพ” คอหมวกททานไดรบ “งาน”ไปทำาและได

“คาตอบแทน” ทานจะใชหมวกมออาชพในเวลาทำางานในสำานกงานหรอ

สถาบน แตไมใชขณะอยในชมชนของทานเอง ความเปนพลเมองของทานจงอยท คนทงหลายยอมรบในตว

ทาน ทานเปนคนทมพรสวรรค ทพรอมจะ”แบงปน“

(อะไรกบใครๆ) ในฐานะททานเปน แม/พอ พนอง เพอนบาน เพอนฝง

ในสถาบน/สมาคมเราจดการกนยงไง?

สถาบน/องคกร สมาคม

ใชวธควบคม - จาง ยนยอม - อาสา

ผลตสนคาผลตบรการ

มความรก ความผกพน

พรอมทจะให

ลกคา ผบรโภค พลเมอง เพอนบาน

อาศยความจำาเปน

อาศยความสามารถ

การเปนพนธมตรกบสถาบนเพอนบาน

กรณานกถง องคกรภาคประเภทสถาบนในชมชนของทานทงทเปนอยแลวและกำาลงจะเปนในอนาคต

แลวกรอกรายชอลงไปในชองวางเพอประโยชนในการทำาโครงการและตดตอสอสารในอนาคต

องคกรของทานเปนแลว

กำาลงจะเปน

การเปนพนธมตรกบสมาคมหรอชมชมเพอนบาน

กรณานกถง องคกรภาคประเภทสมาคมในชมชนของทาน

ทงทเปนอยแลวและกำาลงจะเปนในอนาคตแลวกรอกรายชอลงไปในชองวาง

เพอประโยชนในการทำาโครงการและตดตอสอสารในอนาคต

องคกรของทานเปนแลว

กำาลงจะเปน

“กบใครสกคนทคอย หวงใย /ใสใจ/ผกพน ?”• ความหวงใย ใสใจ ผกพนไมเหมอนสงของบรการ เราผลตไมได

• มนเปนพนธะสญญาท “ผให”ตกลงใจ/ปกใจแลวทจะ“ใหเปลา”

• จดการใหเกดขนไมไดหรอ ผลตไมได...เหมอนบรการ • มนเกดกบ “ใจ” ผใหบรการเอง • หนงในความผดพลาดอยางใหญหลวงในเรองการกำาหนด

นโยบายกคอ การเสแสรงวาระบบบรการนนผลตความหวงใย ใสใจได

แตมความจรงทมการพสจนแลวกคอ “ไมได”• ความหวงใย ใสใจ ผกพน นนเปนสงสำาคญของความเปน

ชมชน

อกภารกจของผประสานอกภารกจของผประสานสมพนธสมพนธ

จดทำาตารางรายชอของผคนทเปนตวแทนประสานงานในแตละชมชน

ระบรายชอผคนทเปนขมพลงและภมปญญาของชมชน 2 ลกษณะ เนนทมงานทจะขบเคลอนชมชนไดอยางรอบดาน(แบบองค

รวม)o เนนเฉพาะเรอง

จดทำาตารางผคนทเปนพลเมองผสามารถรวบรวมและจดการกบสนทรพยชมชนได

ชมชนทประสพควมสำเรจ

เพอนบานไปมาหาสกน พงพาอาศยความสามารถ ความเกง ถนด พรสวรรคของกนและกน

กอตง แกนของกลม ของชมรม/สมาคม มความรบผดชอบตอผลลพธทตนเองได

ทำาไป รกชมชน รวมกนสรางสรรควสยทศน มสำานกพลเมอง คนพบสงทตนเองม รวาตวเองตองการอะไร ทำางานทใสใจรวมกน ฝนไดไกล และพยายามจะไปใหถง “ให”มากกวา “รบ”

จดทำแผนทสมคม

ตวอยางคำาถามในการสนทนาเพอจดทำาแผนทสมาคม

ทานเปนสมาชก กลม ชมรม สโมสร สมาคมใดบาง ?

...ทงท “เปน”และ“ไมเปน”ทางการ ทานเปนสมาชกแบบไหน? บอกเราวามอะไรทเคยทำามาด ๆ ในชมชนท

ทานมความภาคภมใจในชางเวลาทผานมา มประเดนใดบาง และสงททานใสใจและอยาก

ทำางาน? มอะไรททานจะแบงปนชมชนไดบาง อาท

พรสวรรค ความถนด ทกษะ ความสามารถ? มสมพนธภาพอะไรด ๆ ทนบาง? ระหวาง

ผคน องคกรทองถน ราชการ ทานจะแนะนำาใคร เขามารวมอยางแขงขนอก

กรณาบอกชอ ทอย การพบปะ

ทำาการบาน เพอการเมองภาค“พลเมอง”

คนหาความสำาเรจ ความงดงาม และความใฝฝนของชมชนใหพบ

คนหาญาตธรรม กลยาณมตรทพรอมจะเปนผนำาการเปลยนแปลง

ตงกลม ชมรม สมาคม เหลาผสนใจ จดเวทชาวบาน ลานสนทรยเสวนา แลกเปลยน

เรยนร เนนในเรองทชมชนสนใจ ใสใจ และมผลกระทบตอ

อนาคตชมชน จดทำาเนยบ เครอขาย คนดศรชมชน สงด

ภมปญญา จดทำาแผนทพดได แผนทเดนดน แผนทขมพลง

สนทรพยของชมชน รวมทำากจกรรมในชมชนอยางมสวนรวม มชวตชวา

สมำาเสมอ รวมตดตาม คอยใหกำาลงใจ ประเมนผลอยางมสวนรวมเมอทำางานเสรจแลว

วระแหงกรสนทนอยงมสวนรวม

คตชนพลเมอง วาดวยเรอง “สนทรยสนทนา”

ผลดกนพด ผลดกนฟง มทงหรรษา และวชาการ ไดทงงาน และผองเพอน ไดทงผมาเยอนและชมชน เราทกคนสามารถเปนคร รวมกนแลกเปลยนเรยนร รวมกนเชดชคนทำาด รวมชนชมสงทเขาม เคารพในศกดศรของ”เรา“ทก

คน

เรมกระบวนการขบเคลอนมลกษณะเปนปฏบตการรวมหม

โดยจดเวทสนทรยสนทนาในชมชน เพอทำาทำาเนยบสนทรพยชมชน 5 กลมไดแก

1 . สนทรพยของปจเจกชน2. สนทรพยของสถาบน3. สนทรพยของสมาคม4. สนทรพยธรกจชมชน5. แหลงทรพยากรธรรมชาต

ปฏบตกรขบเคลอนชมชนอยงมสวนรวม

ทำาเนยบสนทรพยขององคกร

ชอขององคกร คนสามารถตดตอได โทรศพทชมชน..................................................วนท...............................................หน........................................

_________ _________ __________

_________ _________ _________ __________ _________ _________

_________ __________ _________

_________ _________ __________

_________ _________ _________ __________ _________ _________

_________ __________ _________

_________ _________ __________

_________ _________ __________

_________ __________ _________

ทำาเนยบกจกรรม ปฏบตการททำารวมกนในชมชน การประเมนผลความสำาเรจ

เครองมอ ประกอบการปฏบตงาน

ชมชน..................................................วนท...............................................หน........................................

ชนดของกจกรรม ผรบผดชอบ เวลาททำา ความแตกตางไปจากเดม

_________ _________ __________ _________

_________ _________ __________ _________

_________ _________ __________ _________

_________ _________ __________ _________

_________ _________ __________ _________

_________ _________ __________ _________

_________ _________ __________ _________

_________ _________ __________ _________

_________ _________ __________ _________

_________ _________ __________ _________

เมอรวมกนจดทำทำเนยบ สนทรพย ขมพลง หรอ ทนของชมชนสำเรจแลว บรรจสงเหลนนลงไปใน“แผนท สนทรพยชมชน และ แผนทเดนดน”เพอทจะนำตนทนเหลนไปใชอยงมคณคในอนคต

ตวอยงทสมรถนำมลงในแผนท คอสนทรพยของแตละคน แตละทมงน แตละองคกร ระบถง กลม ชมรม เครอขย และกจกรรมทผคนในชมชนสมรถเปนเจภพ ทำรวมกนอยงภคภมใจ ทงทงเศรษฐกจชมชน ทงสงคม ทงวถชวตวฒนธรรม ทงสงแวดลอม ทงกรศกษ ตลอดจนทงกรเมองภคพลเมอง ในแตละเรองเรสมรถบรรจลงในแตละแผนท อยงหลกหลยและงดงม

ผลงานแผนทเดนดนของเดก ๆ แหงชมรมผบรโภคทชาญฉลาด

บานสวนดอก ตำาบลสวนดอก และบานแมหอย ตำาบลนำาตกแมกลาง

จอมทอง เชยงใหม

ผลลพธ –การพฒนาชมชนโดยอาศยสนทรพยของชมชนเปนฐาน

(Outcome --ASSET BASED COMMUNITY DEVELOPMENT)

(ปจเจกชนสนใจเฉพาะเรองสวนตวเปนหลก สมพนธภาพไมไดรบการพฒนา)

แผนทขมทรพยชมชนรปแบบสบพนธภาพ

ทอาศยเครอขาย ความไววางใจ และปทศฐาน

= กจกรรมชมชน(Community action is one of the outcomes)

ผจดประกาย “นวตกรชมชน”

แผนผงขงบนแสดงใหเหนถง ควมสนใจของปจเจกชนทไมมพลงหรอสมพนธภพทดตอกนกนและกน ไมมควมเกยวของกนและกน ในเวลตอม จกกรจดประกย กอกระแสกลมพลงในชมชน กรพฒนสมพนธภพจงเรมขน ลกศร แสดงถง ควมเกยวของ และลกษณะของเครอขยใหม ซง เปนผลลพธของกรสรงสมพนธภพภยหลงกรจดเวทสธรณะสอสรกนแบบ 2 ทง นคอจดเรมตนของควมเปลยนแปลงในชมชน ทมผลลพธในเชงบวก กรเสรมสรงพลงชมชนจงเรมตนโดยเปนกจกรรมชมชนททำใหผคนมคนหศกยภพ และเปลยนเรยนรซงกนกนและกนในสงดๆ ทเคยมและรวมทำดวยกนม ตงแตสมยบรรพชนจนถงปจจบน จดทำทำเนยบของทนทงสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและวฒนธรรมชมชน สรงจนตนกรถงคณภพชวตทดและสงทปรรถนจะใหเกดขนรวมกนในอนคต และนำเอพรสวรรค ทมอยในผคนแตละคน มกอใหเกดควมเปลยนแปลงตมควมปรรถนในทสดอยงมศลปะ

หนงในเรองสำาคญของการพฒนาชมชนโดยอาศยสนทรพยชมชนเปนฐานกคอ การขนอาสารบใชชมชนในฐานะผจดประกาย

ผกอกระแส ผประสานสมพนธภาพ และผเสรมสรางพลงกลม ในลกษณะเครอขาย

เรมตงแต จดเวทใหมการสอสาร 2 ทาง ระหวางสมาชกในชมชนดวยกน ทำาใหเกดการแลกเปลยนเรยนรใน เรองความร ความสามารถ ความถนด พรสวรรคของกนและกน แลวขนทำาเนยบไวในฐานะสนทรพยอนมคาพรอมทจะนำามาใชใหเกดประโยชนตอชมชน การกอใหเกดสมพนธภาพใหม

ซงนำาไปสความไววางใจวา เราเปนพวกเดยวกน อยางจรงใจ สมพนธภาพใหมแหงการรวมเปนทมผนำาความเปลยนแปลง กลายเปนชมชนทกลาวขานกนถงสงด จดแขง และจดเดน ซงจะนำาไปสการแบงปน การทำางานรวมกนดวยความรสกถงเกยรตศกด และความเคารพนบถอซงกนและกนและเปลยนแปลงชมชนไปสสงทดกวารวมกน

FAME MODEL: Kanchanakamol U. :2002

รจกตนเอง

รจกชมชน

รจกเหต รจกผลรจกประมณตน

รจกกละ เทศะรจกบคคลรจกชมชน

คณภพชวตดขนครอบครวอบอนชมชนเปนสขสงคมเขมแขง

FAME MODEL:Kanchanakamol U. :2002

ผอำานวยความสะดวก ผกอกระแสสงคมผประสานสมพนธ ผเสรมสรางพลง

ชมชนF A M E

(Catalyst)นวตกร (FAME)

ผจดประกาย

ชมชน เสวนา

ปฏบตการรวมหม

ปจเจกชนเปลยนแปลง สงคมเปลยนแปลง

เกดผลกระทบตอสงคม:สงคมววฒน

นวตกรสงคม

ผนำาการเปลยนแ

ปลง

วกฤต/นวตกร

รมนโยบ

ายสอมวล

ชนเทคโนโล

ย

ชมชนสนทนา

ชมชนปฏบตการ

ประเมนสถานการณองคกร

กำาหนดวสยทศน

กำาหนดวตถประสงค

วางแผนปฏบตการ

เสนอทางเลอกปฏบต

การ

• สอ•สขภพ•กรศกษ•วฒนธรรม•อน ๆ

คณคา

ของก

ารมส

วนรว

ม

ความขดแยง / ความไมพอใจ

• ของแตละบคคล•ของชมชน • ของกลม• ของทมงาน • อน ๆ

จดการภายในองคกร

รปแบบผสมผสานของการสอสารเพอการเปลยนแปลงชมชน

ควมไมเหนพองตองกน

สงกระตน

จากภายใน

ดำาเนนงาน

ผลกระทบตอชมชน : ชมชนาภวฒน

อปสร

รค/ก

ารสน

บสนน

จาก

ภายน

อก

ความเปลยนแปลงของปจเจกชนความเปลยนแปลงของสงคม

• ควมร•ทศนคต•ทกษะ•เจตนรมณ•อน ๆ

• ภวะผนำ•ควมสมรถของชมชน•ระดบและควมเทเทยมของกรมสวนรวม• ประสทธผลโดยรวม• ควมรสกในควมเปนเจของ•กรผนกกำลง•กรลมหวจมทย•ปทสถนทงสงคม

• ผลลพธ vsวตถประสงค

ประเมนผลอยางมสวน

รวม

รบรความทาทายตอ

การเปลยนแป

ลง

ระบและกอเกดภาค แกนนำา/ผนำาการ

เปลยนแปลงและผมสวนไดเสย

เตรยมทมแกนนำา /ผนำาการ

เปลยนแปลง

จดทำา

ทำาเนยบ/แผนท

สนทรพยชมชน

กำาหนดธรรมนญพลเมอง

กระจายบทบาท/

ความรบผดชอบ

ตดตาม/ดแล

นวตกรสงคม

ชมชนปฏบตการรวมหม

รบรความทาทายตอ

การเปลยนแป

ลง

ระบและกอเกดภาค แกนนำา/ผนำาการ

เปลยนแปลงและผมสวนได

เสย

เตรยมทมแกน

นำา /ผนำาการเปลยนแ

ปลง

จดทำา

ทำาเนยบ/แผนท

สนทรพยชมชน

การประเมนสถานก

ารณโครงกา

ร/องคกรรวม

กำาหนดวสยทศน

รวมกำาหนด

วตถประสงค

รวมวางแผน

ปฏบตการ

กำานดธรรมนญพลเมอง

รวมออกแบบทางเลอกปฏบตการ

กระจายบทบาท/ความ

รบผดชอบ

ตดตาม/

ดแล

จดการภายในองคกร

ดำาเนนการ

ผลกระทบตอชมชน : ชมชนาภวฒน

ความเปลยนแปลงของปจเจกชนความเปลยนแปลงของชมชน

• ผลลพธ vs วตถประสงค

ประเมนผลอยางมสวน

รวม

ชมชนสนทรยสนทนาสนทนา

FAME MODEL:Kanchanakamol U. :2002

เรจะทำ เรทำไดคำรอง: อทยวรรณ กญจนกมล ทำนอง:เพลง Such As

You Such as I

จดประกย ในหมผคน กอกระแส กลงกลมชมชน

อยงสดใส ไรควมหมองหมน เสรมกำลงใจ สรงสงใหม ๆ เพออนคต สขสนต สขสนต

ฉนทำไดอยกเปลยนแปลง ในสงทเหน

กตองพรอม มองโลกใหเปนไมยอมแพ แมจะลำเคญ ทกขสขบกบน รกอภยกน

เพออนคต สขสนต สขสนต เธอทำได

คดกนจรงจง ทำเตมกำลง เพออนคต สขสนต สขสนต

ถงแมจะนนสกแคไหน เรจะทำ เรทำได