‘t zand aardgasvrije collectieve...
TRANSCRIPT
![Page 1: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/1.jpg)
‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’s
![Page 2: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/2.jpg)
Doelstelling
Agenda
Kennismaking (vragen)
Scenario’s
De uitdaging
Oplossingsrichtingen voor jullie buurt
Vragen?
Ondersteuning bij het opstellen van een plan om jullie buurt aardgasvrij te maken.
![Page 3: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/3.jpg)
(Semi)Collectief of individueel
Aardgasvrij, energie-0, CO2 neutraal?
Warmtenet of all-electric
Zelf de regie houden of afhankelijk van energiebedrijf?
Toekomst van de salderingsregeling?
Mogelijkheden voor energieopslag?
Investering in woningisolatie of in energievoorziening?
Woonlasten of energielasten afspraken met woningcorporaties?
Organisatievorm (bv. energiecoöperatie)?
Andere afwegingen……
Op weg naar Aardgasvrij,Afwegingen?
![Page 4: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/4.jpg)
Vernieuwbouw heeft de toekomst?
Wie is van plan om zijn woning voor meer dan € 30.000,- te gaan verbouwen?
Wat is het doel m.b.t. maandlasten?(energie + hypotheek of huur)
![Page 5: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/5.jpg)
Vernieuwbouw heeft de toekomst?
Bouwkundige maatregelen (label A+) incl. toepassing warmtepomp
Bij eengezinswoningen wordt veelal een lucht/water warmtepomp toegepast. In meergezinswoningen veelal een water/water warmtepomp
Voor de standaard woningtypes zijn ‘standaard renovatiepakketten in ontwikkeling
Stimuleren van inzet van PVT i.c.m. WKO, om het elektriciteit netwerk te ontlasten. Salderingsbeleid is een risico!
Aanpak: PO, CPO of renovatiedienst.
Buurten met eengezinswoningen en/of flats
![Page 6: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/6.jpg)
Kosten vernieuwbouw
![Page 7: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/7.jpg)
Bouwkundige uitdaging
Eerste labelstappen Eerste stappen met laagste
kosten en grootste besparing > korte terugverdientijd Spouwmuurisolatie Dubbele beglazing Dakisolatie vanaf de zolder Vloerisolatie kruipruimte
Laatste labelstappen Laatste stappen met hoogste
kosten en laagste besparing (vernieuwbouw) > lange terugverdientijd Eerdere investeringen worden
teniet gedaan Buitengevel isolatie systeem Energiedak - isolatie met PV(T)
Investering energetisch niet verantwoord, alleen zinvol als dit meerwaarde aan woning geeft. Win/Win
![Page 8: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/8.jpg)
Het netwerk heeft de toekomst?
Wie wil de uitdaging gezamenlijk met de buren aanpakken?
Wie vindt een zelfvoorzienende oplossing in eigen beheer belangrijk?
![Page 9: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/9.jpg)
Hoge Temperatuur warmtenetwerk
Bouwkundige maatregelen niet noodzakelijk
Oplossing toe te passen per buurt
Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn
Aanpak: infrastructuur project + serviceprovider (‘glasvezel principe’)
Dichtbevolkte gebieden, bestaande uit een groot aandeel meergezins-woningen
![Page 10: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/10.jpg)
Warmtenet & Warmtepomp(netwerk als bron)
Warmtepomp mogelijk met beperkte isolatiemaatregelen (‘label C’)
Warmtenet als hoogwaardige bron voor de warmtepomp in de woning
Stimuleren van meerdere lage temperatuur energiebronnen (eventueel collectief PVT aansluiten op netwerk).
Aanpak: infrastructuur of CPO + serviceprovider (‘centrale antenne principe’)
Oplossing toe te passen per straat of complex (connectie van minimaal 20 woningen)
Buurten bestaande uit eengezinswoningen (deels tussenwoningen) en/of meergezinswoningen
![Page 11: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/11.jpg)
Energieverbruik
Warmte uit gas
Elektra voor warmte via warmtepom
p
Uitdagingen luchtwarmtepomp: Veelal te weinig dakvlak voor PV bij
E0 Sterk afhankelijk van saldering Verzwaring E-aansluiting noodzakelijk
(meterkast en netwerk) Oplossing lagere warmtevraag =
vernieuwbouw
![Page 12: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/12.jpg)
Gas heeft een toekomst?
Wie wil helemaal niet aardgasvrij wonen?
![Page 13: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/13.jpg)
groengas
Eenvoudige implementatie: aanpassen gastoestel en aanpassen gasnetwerk (of plaatsen gastank)
Uitdaging: ontwikkelen van aanbieders van voldoende groengas
Buurten bestaande uit historische gebouwen of vrijstaande woningen in het buitengebied
Beperkte capaciteit van elektriciteit netwerk kan ook een reden zijn om voor dit scenario te kiezen
![Page 14: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/14.jpg)
Kernvraag
Individueel de woning aardgas vrij maken is mogelijk!
Waarom zijn we vandaag aanwezig?
Wat houd ons tegen om ‘t Zand aardgasvrij te maken?
![Page 15: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/15.jpg)
‘t Zand
2.500 inwoners
1.506 woningen 8% eensgezinswoningen 92% meergezinswoningen
27% koopwoningen 71% huurwoningen 3% onbekend
gemiddeld bouwjaar 1937
oorspronkelijk energielabel G
![Page 16: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/16.jpg)
Woningbouw
Grondgebonden woningen
• Rijtjeswoningen/maisonnettes
• Monumentaal• 2-3 bouwlagen
Gestapelde bouw• ca. 4 bouwlagen• kleinschalig
![Page 17: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/17.jpg)
Buurt ‘t Zand is op de helft!
Op weg naar label A
Reeds 47% van de benodigde labelstappen gerealiseerd in Den Bosch.
Energieverbruik
Gemiddeld gasverbruik is teruggebracht naar 1.040 m3 per jaar
Gemiddeld elektriciteitsverbruik is 2.220 kWh per jaar
![Page 18: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/18.jpg)
Mogelijke scenario’s
Grondgebonden – Individueel
1. Luchtwarmtepomp2. PVT met warmtepomp3. Biogas tank
Gestapelde bouw - Collectief4. Collectieve luchtwarmtepomp5. Collectieve bodemwarmtepomp6. Biogas netwerk/tank
Buurt - Collectief7. HT-warmtenet8. Warmtenet met warmtepomp9. Biogas netwerk
• Proven technology• Geen HT-restwarmte
beschikbaar
![Page 19: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/19.jpg)
Individuele scenario’s Lucht warmtepomp – lucht
als warmtebron
PVT met water/water warmtepomp – zon als warmtebron
Biogas individueel in tank in hybride vorm met warmtepomp
![Page 20: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/20.jpg)
Gestapelde bouwcollectief Collectieve lucht
warmtepomp (VVE’s/verhuurders)
Collectieve bodem warmtepomp (VVE’s/verhuurders)
Biogas via centraal ketelhuis
![Page 21: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/21.jpg)
Buurt collectief HT-warmtenet – volgens
rapport DWA geen bronnen aanwezig
Warmtenet met warmtepomp – verschillende bronnen beschikbaar
Biogas – volgens rapport DWA kan er Biogas geproduceerd worden
![Page 22: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/22.jpg)
Doorrekening scenario’s
Tussenwoning en appartement
![Page 23: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/23.jpg)
Maisonette woning
Opmerking: postcoderoos project betekent extra PV
mogelijkheden en zal resulteren in lagere
maandlasten!
![Page 24: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/24.jpg)
Appartement (1)
Warmtenet niet als optie doorgerekend, i.v.m.
onvoldoende informatie op wooncomplex niveau
![Page 25: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/25.jpg)
TechniekSt. LuciapleinHavensingel
![Page 26: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/26.jpg)
Techniek
Thermisch Warmte-opwekking
Bio-massa Zon Restwarmte
Warmte-opslag Bodem Buffer PCM
Distributie HT/MT/LT net
Elektrisch PV-panelen
Eigen dak Postcode roos
Opslag Saldering …..
Distributie Nutsvoorziening
![Page 27: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/27.jpg)
ProjectenSt. LuciapleinHavensingel
![Page 28: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/28.jpg)
Projecten
![Page 29: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/29.jpg)
Buurtwarmte
Sint Luciaplein
Rondom plein Ca. 70 appartementen
bouwjaar 1985 Ca. 40 maisonnettes
bouwjaar 1910
Huidig energieverbruik Elektriciteit 2.070 kWh Gas 950 m3
Woningen isoleren tot label C niveau (spouw, ramen, dak en evt. vloer)
![Page 30: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/30.jpg)
Warmtebuffer Sportveld = ca. 450m2
Diepte 3m
Inhoud 1.350 m3
Temperatuurtraject 80-20
Opslag ca. 340 GJ
Jaarlijkse warmtevraag appartement 28,6 GJ
Alleen mogelijk met thermische collectoren geen PVT
Warmte voor ca. 20 woningen
![Page 31: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/31.jpg)
Buurtwarmte Sint Luciaplein
Thermisch WKO 65m3/h - seizoensopslag
LT-warmtenetwerk
Verwarming en koeling via warmtepomp
8 PVT panelen per woning (locatie ?) of thermische collectoren op appartementen
Elektrisch Extra E-verbruik ca. 2.200kWh
per woning
1.750 PV panelen nodig voor energie 0 (Postcoderoos)
16 panelen per woning
![Page 32: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/32.jpg)
Vervolgstappen Omvang collectief –
Intentie deelnemers
Bouwkundige randvoorwaarden vaststellen (investering bouwkundig?)
Locatie PV(T) ?
Businesscase opstellen
Energie coöperatie oprichten
![Page 33: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/33.jpg)
Buurtwarmte
Appartementen Havensingel
Rondom plein 34 appartementen
bouwjaar 1976
Huidig energieverbruik Elektriciteit 2.070 kWh Gas 950 m3
Woningen al geisoleerdtot label C niveau (spouw, ramen, dak en evt. vloer), huidig label = B
![Page 34: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/34.jpg)
Buurtwarmte Havensingel
Thermisch WKO 10m3/h - seizoensopslag
LT-warmtenetwerk
Verwarming en koeling via warmtepomp
8 PVT panelen per woning of thermische collectoren op dak appartementen ?
Elektrisch Extra E-verbruik ca. 2.200kWh
per woning
550 PV panelen nodig voor energie 0 (Postcoderoos)
16 panelen per woning
![Page 35: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/35.jpg)
Vervolgstappen Omvang collectief – Intentie
deelnemers – combinatie met Sint Luciaplein is mogelijk
Bouwkundige randvoorwaarden vaststellen (investering bouwkundig?)
Locatie PV(T) ?
Businesscase opstellen
Energie coöperatie oprichten
![Page 36: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/36.jpg)
Route naar succes
Randvoorwaarden:
Betaalbaar, niet meer dan anders?
Bij voorkeur collectieve aanpak
Duidelijk en concreet plan
Zekerheid
Uitdagingen:
Niet hele woning verbouwen
Duurzame energieopslag
Salderingsbeleid
![Page 37: ‘t Zand aardgasvrije collectieve scenario’secozand.nl/wp-content/uploads/2019/09/190917-Rapport-Ne...Hoge temperatuur bron moet in buurt aanwezig zijn Aanpak: infrastructuur project](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050307/5f6fcfbe20f3fb6c920aca76/html5/thumbnails/37.jpg)
Vragen?