ausflugskarte teutoburger wald 24 ausflugsziele 2013
DESCRIPTION
Eine Karte mit 24 Ausflugszielen in der Region des Teutoburger Walds.TRANSCRIPT
B3
B51
B251
B1
B236
B251
B241
B480
B214
B214
B515
B516
B55
B68
B70B442
B239
B252
B233
B215
B7
B219
B64
B63
B239
B480
B65
B475
B238
B83n
B83
B54
B7
B68
B475
B61
B61
B213
B61
B7
B1
B68
B80
B64
B65
B7
B58
B68
B450
B61
B218
B514
B475
B83
B83
B66
B214
B61
B239
B7
B63
B64
B218
B51
B54
B66
B482
B214
B233
B55
B229
B65
B252
B61
B58
B69
B65
B1
B481
B513
B1
B1
B61n
B217
B239
B239
B61
B6
B6
B441
B252
B7
B219B83
B442
B64
B64
B214
B239
B516
B497
B214
B65
B476 B1
B241
B229
B54
B475
B1
B51
B51B402
B64
Preußisch Velmerstot468
46
44
2
2
33
2
44
445
46
2
44
33
45
33
2
30
1
44
1
1
30
2
1
2
44
1
Ems
Lippe
Alme
Aabachtalsperre
Diemel
Diemel
Lippe
Emmer
Mittellandkanal
Aa
Afte
Aa
Hase
Dortmund-Em
s-Kanal
Mittellandkanal
Gro
ße A
ue
Große Aue
Else
HaseDüte
Aa
LippeLippe
Emmerstausee
Werre
Wer
re
Bega
Weser
Weser
Weser
Wes
er
Nethe
Neth
e
Mittellandkanal
SteinhuderMeer
Dümmer
E331
E30
E30
E34
E37
E37
E37
E30
E34
E30
E34
E331
E34
E37
E331
E331
E37
E37
E34
E331
E37
Bad Holzhausen
Flughafen Paderborn-Lippstadt
10 km0
Bad Iburg
Erwitte
Brilon
Bad Driburg
Versmold
Bad Nenndorf
Hofgeismar
Marsberg
Balve
Brakel
Höxter
Sendenhorst
Oerlinghausen
Drensteinfurt
Steinheim
Wolfhagen
Lichtenau
Lügde
Hessisch Oldendorf
Rüthen
Bad Münderam Deister
Büren
Werther (Westf.)
Beverungen
Ennigerloh
Rehburg-Loccum
Hörstel
Sassenberg
Telgte
Preußisch Oldendorf
Petershagen
HarsewinkelBlomberg
Bad Wünnenberg
Olsberg
Delbrück
Fröndenberg/Ruhr
Trendelburg
Bad Karlshafen
Zierenberg
GrebensteinImmenhausen
Willebadessen
Volkmarsen
Liebenau
Schieder-Schwalenberg
Fürstenau
Rodenberg
Freren
Sachsenhagen
Dissen am Teutoburger Wald
Borgholzhausen
Nieheim
Tecklenburg
Bodenwerder
Bersenbrück
Borgentreich
Marienmünster
Barntrup
Diemelstadt
Verl
Hagen am Teutoburger Wald
Altenbeken
KalletalBad Laer
Langenberg
Schlangen
Borchen
Stemwede
Bad Essen
Hövelhof
Dörentrup
Herzebrock-Clarholz
Bad Rothenfelde
Extertal
Lienen
Hüllhorst
Wadersloh
Hasbergen
Hille
Steinhagen
Rödinghausen
Hilter am Teutoburger Wald
Leopoldshöhe
Neustadt amRübenberge
Barsinghausen
Lohne (Oldenburg)
Diepholz
Emsdetten
WarsteinSchwerte
BadPyrmont
Beckum
Enger
Rietberg
Springe
Bramsche
BadLippspringe
PortaWestfalica
GesekeWaltrop
SchloßHolte-Stukenbrock
Löhne
Meschede
Werne
Warendorf
Holzwickede
Seelze
Sundern (Sauerland)
Oelde
Stadthagen
Lübbecke
BündeGeorgsmarienhütte
Melle
Obernkirchen
Hemer
VlothoHiddenhausen
Nienburg(Weser)
Selm
Rheda-Wiedenbrück
Espelkamp
Dinklage
Spenge
Halle(Westf.)
Holzminden
Rahden Wunstorf
SoestKamen
BadArolsen
Greven
Bückeburg
Werl
Warburg
Salzkotten
Rinteln
Bönen
LengerichBad
Oeynhausen
Steinfurt
Lemgo
Kirchlengern
Lage
Vellmar
Horn-Bad MeinbergAugustdorf
Bielefeld
Dortmund
Münster
Rheine
Herford
Gütersloh
Ahlen
Osnabrück
Minden
Ibbenbüren
Hameln
Lippstadt
Unna
Hagen
Iserlohn
Hamm
Bergkamen
Paderborn
Detmold
Kassel
Menden (Sauerland)
BadSalzuflen
Lünen
T e u t o b u r g e r Wa l d
W i e h e n g e b i r g e
Eg
ge
ge
bi r g
e
S e n n e
01
22
21
09
10
12
13
20
23
24
14
15 16 17
18
19
1210
11
09
0708
06
13
02 05
03 04
11
08
07
05
02
01
06
03
04
V
V
VV
VV
V
V
V
ExcursiEkaartEn
H erman nsHöH en & Co.
Wandelregio TeutoburgerwoudWandelaars komen en gaan. Degenen die naar het Teutobur-gerwoud komen, gaan uitgerust weg. De talrijke wandelroutes zijn uitstekend bewegwijzerd. Ze lopen door twee natuurparken naar schitterende uitzichten en bezienswaardige plaatsen. De „Hermannshöhen“ behoren tot de „TopTrails of Germany“ en bestaan uit de „Hermannsweg“ en de „Eggeweg“. Allebei zijn ze voorzien van het keurmerk „Qualitätsweg Wanderba-res Deutschland“. Ook de „Viaduct-wandelroute“ en de „Hansaweg“ zijn van dit keurmerk voorzien. Meer informatie en tips over wandel,- en fietsroutes zijn te vinden opk �www.teutoburgerwald.de/wanderregionk �www.hermannshoehen.de�
VitalWan derWelten
Gezondheidsexcursies Gezondheid uit de natuur maakt de Teuto tot geneeskrachtige tuin van Duitsland: frisse lucht en geneeskrachtige veengebieden. Thermenbaden en opwekkende Kneipp-sauna’s. Het vitaliserende mineraalwater en de zoutwater-bronnen, waarvan het water in de
Gradeerwerken verdampt. Het prachtige landschap vitaliseert en ontspant al bij de eerste aanblik. Al deze sterke punten komen samen in de arrange-menten van de VitalWanderWelt, die de wandelin-gen met fitness,- ontspannings,- en yogaoefeningen combineert. De twee tot 14 kilometer lange routes zorgen voor geschikte wandelingen. Het Teutobur-gerwoud biedt talrijke mogelijkheden om op een gezonde manier te ontspannen. Meer informatie via k www.teutoburgerwald.de/gesundheitsorte�k www.vitalwanderwelt.de
exCu rsi e met of zon der e-bi ke
Fietsregio TeutoburgerwoudBinnen het goed uitgebouwde fietsnetwerk kan zowel de beginnende als de geoefende fietser kiezen uit passende fietsroutes en een groot aantal excur-sies. Deze meerdaagse routes zijn onderdeel van regionale themaroutes zoals bijvoorbeeld de Kloster-
Garten-Route, Mühlenroute, Wittekindsroute, Paderborner Land Route, Grünes Netz Bielefeld, Fürstenroute Lippe en de Der Picknicker. Wie niets wil missen, kan bij een van de „movelo“-stations of bij andere aanbieders een
E-bike huren. Dankzij de extra aandrijving komt de fietser sneller over de berg heen en heeft daardoor de mogelijkheid om aan uitgebreidere en avontuurli-jkere dag-etappen deel te nemen. Meer uitstapjes en tips zijn te vinden op k www.radregion-teutoburgerwald.de�
en in de TEUTO_Navigator via k www.teutoburgerwald.de/navigator
Welln essPlus teutobu rgerWou d
Wellness, baden, thermenEven weg uit de dagelijkse sleur – en meer dan dat: het Teutoburgerwoud blijft u verwennen. Met regionale en wereldse wellness-behandelingen, met een weldadig landschap, gevarieerde cultuur en een goede gastro-nomie. Een paar dagen er tussenuit, even ontspannen, genieten van de rust – en daarna helemaal opgeladen
en vol energie weer aan het werk. Het effect van de thermen en baden van het Teutoburgerwoud werkt nog lang na. De weg naar wellness is niet lang: vanaf een groot aantal steden is de Teuto makkelijk en snel
te bereiken. Verschillende dagarrangementen zorgen voor een korte ontspanning. Meer informatie viak �www.teutoburgerwald.de/wellnessurlaubk �www.wellnessplus-teutoburgerwald.de
teuto_naVigator
Het interactief plannen van verschillende uitstapjesDat vindt men alleen in het Teutoburgerwoud. Ge-schikt voor zowel losse excursies als voor bijzondere combinaties: van stadscultuur tot landelijk genot en van historische monumenten en moderne architec-tuur tot klassiekers en geheime tips. Wie thuis al zijn uitstapjes en culturele belevenissen wil plannen, vindt in de interactieve kaart de „TEUTO_Navigator“ allerlei informatie, routevoorstellen en tips. Ook kan men de smartphone-app „Mein Teuto“ gratis downloaden. Te vinden opk www.teutoburgerwald.de/navigator�k www.teuto-navigator.de
meer i n formati eteutoburger Wald tourismus | oWl gmbH Jahnplatz 5 | 33602 Bielefeld | DuitslandTel.: +49(0)521. [email protected]
GERRY WEBER SPORTPARK HOTELRoger-Federer-Allee 6 (voorm. Weststraße 16)
D-33790 HalleWestfalenTelefoon +49 (0) 5201 899-0Fax +49 (0) 5201 899-440
WELLNESS & BEAUTY
Beauty- en wellness-oase van ruim 1.000 m2 Bio- en kelosauna
Damessauna met stoombad en Finse saunaPoollandschap met jacuzzi-ligbedden
Cosmetische gezichts- en lichaamsbehandelingen, pedicure en manicureKlankschaalmassage en LaStone-therapie
HOTEL, SPORT & EVENEMENTEN
4 sterren-hotel101 kamers/5 suites
Moderne conferentie- en feestzalenHistorisch spiekergebouw
Terras aan het meer met mediterrane flairFitnessruimte, tennis-, squash- en badmintonbanen
Golfterrein met 27 holesEvenementen en concerten in het GERRY WEBER STADION
RESTAURANT “LA FONTANA”
Mediterrane keuken van topklasseSunday Lunch
SeizoensgerechtenFront Cooking
Gourmet WellnessGastronomie op locatie
Premium Catering
1228018_ImageAZ_SPHotel_105x210_nl_vg_RZ.indd 1 03.05.13 09:22
geneeskrachtige planten en bloemenpracht
De botanische tuinen van Gütersloh ontvangt regelmatig onderscheidingen. In 2012 ontvingen ‘de tuinen’ de internationaal gerenommeerde Green Flag Award. De reden hiervoor kunnen de bezoekers zelf ervaren in acht thematuinen. Dit kan ook in de apothekerstuin met meer dan 100 geneeskrachtige kruiden, waar diens helende werking wordt toegelicht. De lavendeltuin biedt een ontspannen genot voor alle zintuigen. Een architectonische blikvanger is het licht doorlatende Palmenhaus-Café.
bezoekersadresParkstraße / Am Stadtgarten33332 Gütersloh | Duitsland
informatieServiceCenter van Gütersloh Marketing GmbHBerliner Straße 6333330 GüterslohDuitslandTel.: +49(0)5241. 21 13 [email protected]
met het openbaar vervoer:Vanaf het „Zentrale Omnibus-Betrieb“ (ZOB) bij centraal station Gütersloh: Ma – vrij: bus 202 tot aan Am AngerZa / zon,- en feestdagen: bus 222 tot aan Am Anger
botanisCHe tuinen 07
Wildpark en wandelingen met de boswachter
Europese bizons, edelherten, wilde paarden en everzwijnen – bezoekers van het milieueducatie-centrum van Wald und Holz NRW kunnen deze normaal gesproken schuwe bosbewoners van dichtbij beleven. In een idyllisch dal aan de rand van de zuidelijke Egge ligt het uitgestrekte wildpark, waar de dieren leven. Boswachters organiseren rondleidingen door het wildpark en de bossen en vertellen hierbij van alles over de natuur en de economische betekenis van het bosgebied.
bezoekersadres / informatieWald und Holz NRWRegionalforstamt HochstiftInformatiecentrum HammerhofWalme 5034414 Warburg-ScherfedeDuitslandTel.: +49(0)5642. 94 97 [email protected]/hammerhof
openingstijdenCafé im Hammerhof di – za vanaf 14 uur, zo vanaf 9 uur
met het openbaar vervoerVanaf station Warburg-Scherfede bus 506 (zondag van mei t/m oktober ook de Wisent-lijn) tot aan Scherfede-West resp. Hammerhof
HammerHof Informatiecentrum 12
avontuurlijke fietstocht langs molens, burchten en internationale waterenDe schitterende en afwisselende fietstocht de Wittekindsroute loopt over 142 kilometer door het Wittekindsland rondom Herford. Tot de talrijke bezienswaardigheden langs de route behoren onder andere het Hücker Moor met het meer, de gradeerwerken, historische molens, het waterslot Ulenburg en het Aqua Magica terrein. Onderweg liggen bezienswaardige stadjes met leuke restau- rants en cafeetjes. De route kan afgelegd worden in vier verschillende dag-etappen. Voor een ontspan- nen dagtocht zijn ook kortere deelroutes mogelijk.
informatieVVV Wittekindsland Lange Straße 11132602 VlothoDuitslandTel.: +49(0)5733. 88 11 [email protected]
fietsroute-brochureBiologische Station Ravensberg im Kreis Herford e. V. Am Herrenhaus 2732278 Kirchlengern DuitslandTel.: +49(0)5223. 78 [email protected]
met het openbaar vervoerVanaf verschillende stations: Mesch-Neue Mühle, Bad Oeynhausen, Bünde, Bruchmühlen, Bad Salzuflen, Vlotho
Wittekindsroute 05
over rotsen en waterTachtig meter boven de rivier de Wezer biedt de Wezer-Skywalk een indrukwekkend uitzicht over het Wezerdal. Dit dal ligt tussen Bad Karlshafen en Würgassen. Het panoramaplatform is letterlijk het hoogtepunt van het district Höxter. De weg hiernaartoe loopt dwars door de oeroude bossen van het beschermd natuurgebied „Hannoversche Klippen“, gelegen in drie deelstaten, Noordrijn-Westfalen, Nedersaksen en Hessen. Gezinnen kunnen het avonturenpad Holzweg beklimmen. Onderweg vertelt het ‘vliegend hert’ Klippi allerlei leuke wetenswaardigheden over de bossen.
bezoekersadresParkeerplaats „Holzweg“ Würrigser Strasse 4 | 37688 Beverungen-Würgassen Duitsland Parkeerplaats direct aan de Weser-Skywalk (51,6510°N, 9,4356°O)
informatieVVV BeverungenWeserstraße 1237688 Beverungen | Duitslandtourist.information@ beverungen.deTel.: +49(0)5273. 392-0www.beverungen.dewww.erlesene-natur.de
met het openbaar vervoerDichtstbijzijnde stations: Lauenförde en Bad Karlshafen Bus 220 vanaf Beverungen tot aan halte „Bürgermeister-Rox-Platz“
Wezer-skYWalk 13
een driehoekige burcht en veel geschiedenis
De Wewelsburg, de enige burcht in Duitsland in de vorm van een driehoek, is het kenmerk van het Paderborner Land. Prins-bisschop von Fürstenberg liet de burcht tussen 1603 en 1609 opnieuw bouwen en integreerde daarbij oudere bouwwerken in de stijl van de late renaissance. Tegenwoordig bevinden zich hier een jeugdherberg, het Historisch Museum van de hoogstift Paderborn en het herdenkingscen-trum Wewelsburg met de vaste tentoonstel-ling Ideologie en terreur van de SS.
bezoekersadres / informatieStreekmuseum WewelsburgBurgwall 1933142 Büren-WewelsburgDuitslandTel.: +49(0)2955. 76 220www.wewelsburg.de
openingstijdenDi – vrij 10 – 17 uurZa, zo en feestdagen 10 – 18 uurMaandag gesloten
met het openbaar vervoerVanaf station Paderborn met bus 460 richting Büren-Wewelsburg tot aan de school
WeWelsburg 11
fietstochten langs de schoonheden van het Paderborner landDe 252 kilometer lange fietsroute verbindt de schoonheden van de natuur en de talrijke culturele monumenten van het Paderborner Land. Fietsers genieten van de lange weg door het heidelandschap van de Senne en de bossen van het Eggegebergte. Men fietst langs de bronnen van de Ems en de Pader, de machtige Wewelsburg en het imposante spoorwegviaduct in Altenbeken. De fietsroute is bijna volledig van het autoverkeer afgesloten. Langs de verschillende fietspaden is de Westfaalse gastvrijheid ruimschoots te vinden.
informatieVVV Paderborner Land Königstraße 1633142 BürenDuitslandTel.: +49(0)2591. 97 03 [email protected] www.paderborner-land.dewww.facebook.com/ paderbornerland
met het openbaar vervoerStation Hövelhof: start direct vanaf het station Centraal station Paderborn: richting centrum – DomplatzStation Salzkotten: ca. 100 m richting Verner StraßeFietsbussen zie www.nph.de
Paderborner land route 10
steen op steen
Een historische steenfabriek uit begin 20ste eeuw met een origineel inventaris vormt het hart van het LWL-industriemuseum. Het in 1979 stilgezette bedrijf, een nog altijd belangrijk deel van Lage, brengt deze bedrijfstak weer tot leven. Een historische treinwagon en het voormalige arbeidersverblijf vertoont de reis- en leefom-standigheden van de Lippische pannenbakkers, die tijdens de zomer met duizenden tegelijk buiten de regio gingen werken.
bezoekersadres / informatieLWL-Industriemuseum Steenfabriek LageSpikernheide 7732791 LageDuitslandTel.: +49(0)5232. 94 [email protected]
openingstijdenDi – zo en feestdagen 10 – 18 uur
met het openbaar vervoerVanaf station Lage de Westfalenbahn RB 72, bus 942 (B.S-Hölserheide, Pivitsort) tot aan halte Ziegeleimuseum, ca. 10 minuten lopen
steenfabriek-museum LWL-Industriemuseum 06
schepen over de kanaalbrugDe kanaalbrug, die het Middellandkanaal over de Wezer voert, is de best bezochte technische bezienswaardigheid in de regio. Via een goed bewegwijzerde rondweg of tijdens gegidste rondleidingen maken bezoekers kennis met de bijna 100 jaar oude kanaalbrug. Startpunt is het informatiecentrum bij de schutsluis. Naast een bezienswaardige tentoonstelling beschikt deze ook over een gezellige bistro. Niet ver hiervandaan kunnen bezoekers terecht voor een rondvaart met een passagiersschip.
bezoekersadresSympherstraße 1632425 Minden | Duitsland
informatieMinden Marketing GmbHDomstraße 232423 Minden | DuitslandTel.: +49(0)571. 82 90 [email protected]
openingstijdenTentoonstelling in het informatie-centrum april – okt., dagelijks 9 – 17 uur, zon,- en feestdagen tot 18 uur Rondleidingen: Iedere eerste en derde zondag in de maand van april t/m oktober. Reserveren aanbevolen.
met het openbaar vervoer:Vanaf station Minden alle bus- lijnen naar ZOB, bij ZOB over-stappen op lijn 501 tot aan halte Parkhotel, dan te voet richting de Hohlweg tot aan de Schachtschleuse
kanaalbrug minden 04
een ridderzaal voor bisschoppen
Toen Sophie Charlotte, eerste koningin in Pruissen, hier in 1668 ter wereld kwam, waren Slot Iburg en de benedictijnenabdij al 600 jaar oud. Tijdens een rondleiding kunnen bezoekers meer te weten komen over de geschiedenis van deze ooit weerbare residentie. Pronkstuk is de barokke ridderzaal met perspectivische plafondschilderingen en de portretten van de bisschoppen en prins-bisschoppen die hier tot 1673 woonachtig waren. De archeologische tentoonstelling van het slotmuseum is zeker de moeite waard.
bezoekersadresSchlossstraße49186 Bad IburgDuitsland
informatieVVV Bad IburgAm Gografenhof 349186 Bad IburgDuitslandTel.: +49(0)5403. 40 [email protected]
openingstijden Rondleidingen: za + zo 15 uur (april – okt ook vrij 15 uur)Museum: vrij – zo 14:30 – 17 uurRittersaal: Mai – Oktober ma – do 14 – 16 uur
met het openbaar vervoerVanaf station Osnabrück met bus 465/466
slot iburg 02
Van gloeiende massa tot aan de finishing touchIn de glastoren van Gernheim kunnen bezoekers dagelijks zien hoe uit een gloeiendhete glas- massa verschillende vazen en kommen worden gemaakt en hoe deze daarna worden afgewerkt met slijp,- en graveerwerk. Het industriële monument uit 1826 is uniek in zijn soort. Behalve een ontdekkingstocht door de 700 jaar oude glas-geschiedenis biedt het museum bovendien een blik op het dagelijks leven van de mensen van toen. Te zien zijn bijvoorbeeld de oudste arbeidershuisjes van Westfalen, het fabriekshuis en de mandenvlechterij.
bezoekersadres / informatieLWL-Industriemuseum Glashütte GernheimGernheim 1232469 Petershagen DuitslandTel.: +49(0)5707. 93 [email protected]
openingstijdenDi – zo 10 – 18 uur kassa sluit om 17:30 uur
met het openbaar vervoerMinden/Westf. Centraal station: bus 501 vanaf Minden richting Petershagen tot aan Petershagen Marktplatz, dan met bus 530 richting Uchte of per taxibus (reserveren aanbevolen) tot aan halte „Petershagen-Ovenstädt Gernheim“
glasHütte gernHeim LWL-Industriemuseum 03
„Hockendes Weib“ en broedende oehoesWandelen en bewonderen – de indrukwekkende klippen van Dörenther bieden een veelzijdige natuurbelevenis. In de tot wel 40 meter hoge rotsen zijn duidelijk verschillende figuren te herkennen zoals het Hockende Weib (gehurkte vrouw). Volgens een oude legende veranderde hier een moeder in steen zodat haar kinderen vaste grond onder hun voeten zouden hebben en zo de overstroming konden overleven. Geen sage is, dat de klippen tot een beschermd natuurgebied behoren, waar zelfs oehoes broeden. Verschillende plekken, zoals de Almhütte, bieden een fantastisch uitzicht.
bezoekersadresIbbenbüren, parkeerplaats bij de Münsterstraße / B 219 (N52° 14’ 47,52 E7° 41’ 43,31)
informatieVVV IbbenbürenBachstraße 1449477 Ibbenbüren DuitslandTel.: +49(0)5451. 54 54 540touristinformation@ tourismus-ibbenbueren.dewww.tourismus-ibbenbueren.de
met het openbaar vervoerVanaf station Ibbenbüren met de RVM-buslijn nr. 63 en S 50Tot aan halte „Dörenther Berg“ of „Sommerrodelbahn“
dörentHer kliPPen 01
natuurschoon aan beide kanten van de emsDe Steinhorster Becken is uitgegroeid tot een van de grootste door mensenhanden geschapen bio- toop in Noordrijn-Westfalen. Het is een rustplaats van talloze trekvogels, verblijf van zeldzame water- vogels en libellen en een paradijs voor natuurlief-hebbers Het mozaïek uit watervlakken, eilandjes en moerassen is 82 hectare groot. De wandelroute over de kruin van de dijk en de speciaal opgerichte uitkijktorens bieden indrukwekkende uitzichten over het natuurgebied. Tijdens deze ontdekkings-tocht wordt de bezoeker betoverd door het natuurschoon van de Steinhorster Becken.
bezoekersadresParkeerplaats bij de Neubrückstraße, DelbrückDuitsland
informatieGemeente DelbrückMarktstraße 633129 DelbrückDuitslandTel.: +49(0)5250. 99 61 [email protected]
met het openbaar vervoerMet de DE 5 „Der Steinhorster“ tot aan eindhalte „Steinhorst, Kindergarten“. Hier beginnen de wandelroutes A1 en A2 door het beschermd natuurgebied.
steinHorster beCken 08
bijzondere tuinenkunst door de eeuwen heen
Al sinds 1782 verzorgt de familie van de Graaf von Oeynhausen-Sierstorpff hun 60 ha grote landschapspark. Door de eeuwen heen is er een bijzondere mix van historische en moderne tuinenkunst ontstaan. Zo herinneren een klein bos en het Diotima-eiland aan het verblijf van de dichter Friedrich Hölderlin. Daarnaast bevinden zich de botanische tuinen van de Nederlandse tuinarchitect Piet Oudolf, ontworpen in 2009. Echte trekpleisters zijn bovendien het wildpark en de rozentuin.
bezoekersadresBrunnenstraße 133014 Bad Driburg Duitsland
informatieGräflicher ParkBrunnenallee 133014 Bad DriburgDuitslandTel.: +49(0)5253. 95 [email protected]
rondleidingenOpenbare rondleidingen di 14.30 uur
met het openbaar vervoerVanaf station Bad Driburg binnen ca. 7 minuten te voet te bereiken
grÄfliCHer Park 09
Comfortabel met het oV Reisschema en informatie over tarieven van excursies in de vakantieregio Teutoburgerwoud verkrijgt u via +49 (0)5231. 977681 of via www.dersechser.de
Colofon: Uitgever: OstWestfalenLippe GmbH Afdeling Teutoburger wald Tourismus Jahnplatz 5, 33602 Bielefeld, Duitsland Herbert Weber, bedrijfsleider
Teksten en redactie: de betrokken partners, Teutoburger Wald Tourismus, Schacht 11 | Ontwerp: deteringdesign.de | Kaartmateriaal: ALPSTEIN Tourismus GmbH & Co.KG, Duitsland: Geoinformatie van © Landmeetkundige bureaus Duitsland en het BKG (www.bkg.bund.de) | Foto‘s: de betrokken partners, AUbE-Tourismusberatung, Wald und Holz NRW, T. Conrad, A. Hub, S. Elert, M. Wöstheinrich, LWL / A. Thünker, M. Detering, M. Schrumpf, F. Grawe, H. Appelbaum, W. Henke, S. Jonek, StelzerFoto, LWL / Sánchez / Jähne, K.-H. Ochs, LWL / M. Holtappels. | Druk: Print Vertriebs GmbH, Minden | Nota bene: alle gegevens onder voorbehoud van wijzigingen. Herdruk van teksten en afbeeldingen alleen met toestemming van de uitgever, 3de druk, oplage: april 2013.
ligging in duitsland
schaal
legenda
24 Excursie
13 Extra tip
V Plaats binnen de VitalWanderWelt Rijksweg Snelweg Spoorweg/station Wateren Platteland Bosgebied Stad10 km0
Hannoverbielefeld
Hamburg
münchen
berlin
frankfurt
leipzigdüsseldorf
Vakantieregio teutoburgerWoud
24 excursies + ExTRA TIPSKlassiekers en geheime tips om te bewonderen, beleven en genieten
www.teutoburgerwald.de
Noordelijkste punt van Noordrijn-Westfalen
Fascinerende shows, betoverende sfeer en een uitstekende keuken – met deze drieklank
inspireren wij onze gasten.Met om de maand een nieuw, adembenemend programma.
GOP Variététheater bij het Kaiserpalais Bad OeynhausenIm Kurgarten 8 · (navigatie Morsbachallee) · D-32545 Bad Oeynhausen
Tickethotline: +49(0) 57 31 74 48-0 · variete.de
Kaarten al vanaf 23 euro.
Arrangementen met hotel
vanaf 92 euro p.p. in een
tweepersoonskamer!
Meer dan alleen een weekendje weg!ontspannen · genieten · beleven
GOP_Image_105 x 210_TWT_NL.indd 1 03.05.2013 11:22:57
kleine bergstad met groot theater
De Tecklenburg hoog boven het gelijknamige bergstadje was in de 12e eeuw de grootste en machtigste burcht van Noord-Duitsland. Inmiddels behoort de burcht tot de grootste openluchttheaters van Duitsland. De histori-sche vesting beschikt over 2300 zitplaatsen en is voorzien van moderne theatertechniek, waardoor professionele voorstellingen mo-gelijk zijn. De burcht en het middeleeuwse stadje zijn startpunt en knooppunt van talri-jke mooie wandelingen en fietstochten door het Münsterland, het Teutoburgerwoud en langs veel schitterende, historische dorpen. In de buurt van Tecklenburg ligt de ‘Nasse Dreieck’ bij Bevergern, waar het Middelland- en het Dortmund-Ems-Kanaal samenvloeien. Ook het bizarre rotslandschap van de Dören-ther Klippen bij Ibbenbüren, waar veel sagen over bestaan, is een bezoek waard. Op de weg naar Lengerich is nog een uniek natuur-monument te vinden: het Canyon-meer. Dit water is het middelpunt van een beschermd natuurgebied en heeft een bijzonder mooie smaragdgroene kleur – iets dat normaal gesproken alleen in natuurfilms te zien is.
informatieTecklenburger Land Tourismus e. V.Markt 749545 TecklenburgDuitslandTel.: +49(0)5482. 92 91 82info@tecklenburger-land- tourismus.dewww.tecklenburger-land- tourismus.de
met het openbaar vervoerVanaf station Lengerich lijn R45 en R46; vanaf station Ibbenbüren lijn R63.Zon,- en feestdagen van mei t/m oktober met de recreatiebus F2 vanaf Münster en F10 vanaf Osnabrück
HistorisCH CentrumteCklenburg TECKLENBURGER LAND
01
frisse zeelucht in de nevelruimte
Het Gradeerwerk is het kenmerk van het geneeskrachtige oord Bad Salzuflen en is uniek in zijn soort. Zijn machtige houtvlechtwerk-wanden kenmerkt al sinds de 18de eeuw het stadsbeeld. Het grade-erwerk is oorspronkelijk gebouwd voor de zoutwinning. Tegenwoordig dient het als reusachtig openlucht inhalatorium. Het onafgebroken sijpelende zoutwater, uit een diepte van 1000 meter, creëert – middenin de stad – een gezond klimaat, dat normaal gesproken alleen aan zee te vinden is. Sinds het historische gradeerwerk in 2007 vanaf de grond opnieuw werd opgebouwd, herbergt het een aantal bijzonderheden die in Europa uniek zijn. Aan de binnenkant loopt een gang met kleine nissen naar een zoutwater-nevelruimte. De geneeskrachtige ‚zeelucht’ heeft een bijzonder intensieve werking. Met zachte muziek en in het schijnsel van de sterrenhemel-installatie kan de bezoeker hier helemaal tot rust komen.
bezoekersadresParkeergarage Kurpark P2 Parkeerplaats SophienstraßeSophienstraße32105 Bad SalzuflenDuitsland
informatieStaatsbad Salzuflen GmbHVVV | Parkstraße 2032105 Bad SalzuflenTel.: +49(0)5222. 18 31 [email protected]
openingstijdenApril – okt. dagelijks 10 – 18 uur Rondleidingen dagelijks om 11 en 15 uur
met het openbaar vervoerVanaf station Bad Salzuflen Bus 943 richting Waldemeine/Heide tot aan het bezoekerscentrum
gradeerWerkBAD SALZUFLEN
een reis door tijd en ruimte
In het grootste openluchtmuseum van Duitsland kunnen bezoekers alles te weten komen over het dagelijks leven in de afgelo-pen eeuwen. Het museum bevat meer dan 100 historische gebouwen, die in originele staat zijn behouden. Hiertoe behoort bijvoorbeeld een Lippisch meierhof uit de 16de eeuw, het woonhuis van de Joodse familie Uhlman uit de jaren ‘30 en een tankstation uit de jaren ‘60. Bovendien zijn er verschillende werkplaatsen te bewonderen met een nog compleet origineel en volledig functionerend interieur. Zo is het interieur van een fotograaf, een smid, een bakker en een molenaar te zien. In de tuinen, die naar historisch voorbeeld zijn ontworpen, groeien oude cultuurgewassen, die elders al lang in vergetelheid zijn geraakt. Bovendien draagt het museum van het district Westfalen-Lippe (LWL) bij aan het actief onderhouden van zeldzame dierenrassen, zoals de Senne-paarden, het Siegerländer runderras en de Lippe-ganzen. Op het museumterrein van ruim 90 hectare, zorgen drie herbergen voor een historische sfeer en een eigentijds culinair genot.
bezoekersadresNeustadt 26DetmoldDuitsland
informatieLWL-Openluchtmuseum Detmold, Westfälisches Landes-museum für VolkskundeKrummes Haus32760 DetmoldDuitslandTel.: +49(0)5231. 70 60www.lwl-freilichtmuseum-detmold.de
openingstijdenApril – okt, di – zo en feestdagen 9 – 18 uur
met het openbaar vervoerBus 701 (Berlebeck) of 703 (Hid-desen) vanaf station Detmold tot halte Freilichtmuseum
lWl-oPenluCHtmuseumDETMOLD
Vliegdemonstraties – roofvogels in hun element
Deze roofvogelopvang is de oudste en soorten-rijkste van Europa. Het heeft ruim 180 verschil-lende roofvogels van meer dan 48 soorten uit de hele wereld. De imposante witkoparend en luchtacrobaten als de lannervalk, de sakervalk, de monniksgier en de vale gier zijn hier te bewonderen. Een fascinerende belevenis zijn de vogelshows. Met adembenemende mano-euvres vliegen de verschillende roofvogels vlak boven de hoofden van de bezoekers en landen daarna keurig op de vuist van de valkenier. Hier ervaart men allerlei wetenswaardigheden over de leefgewoontes van de roofvogels, de soortbescherming en de werkzaamheden van de vogelopvang. Zowel in het interactieve museum als langs het natuurpad, maken bezoekers op verschillende manieren kennis met de wereld van de roofvogels. In de speeltuin kunnen de kinderen ravotten en op het overdekte pano-ramaterras kan men heerlijk ontspannen. Hier genieten grote en kleine bezoekers van een betoverend uitzicht over het Teutoburgerwoud.
bezoekersadres / informatieAdlerwarte BerlebeckHangsteinstraße, parkeerplaats Adlerwarte32760 DetmoldDuitslandTel.: +49(0)5231. [email protected]
openingstijdenBegin maart tot begin november dagelijks 9.30 – 17.30 uur
VogelshowsBegin maart tot begin november dagelijks 11 + 15 uur
met het openbaar vervoerVanaf station Detmold buslijn 701 (de bus vertrekt elk kwartier resp. half uur)
adlerWarte berlebeCkDETMOLD
natuurmonument, gebedshuis en uitkijkplatform
Een rij van bizarre puntrotsen, sommige zijn wel 35 meter hoog, steekt hier uit een verder vlakke bodem. Al vanaf de steentijd zijn mensen door de Externsteine gefascineerd. Tijdens een rondleiding ontdekken bezoekers de cultische en religieuze betekenissen van deze zandsteen-formatie door de eeuwen heen en worden sporen getoond die talrijke onbekende kunstenaars in de rotsen achterlieten. Ook heel indrukwekkend is het kruisafneming-reliëf wat ontstaan is rond 1150. Het is een van de eerste en belangrijkste christelijke monumentale plas-tieken in Noordwest-Europa. In het moderne informatiecentrum direct naast de Externsteine is duidelijke en overzichtelijke informatie te verkrijgen over verschillende archeologische, cultuur-historische en natuurkundige onderzo-eken. Tijdens een wandeling langs de imposante stenen, proeven bezoekers de geheimzinnige sfeer. Tevens genieten zij van de rust in dit beschermd natuurgebied. Na een korte klim heeft men een schitterend uitzicht vanaf de top van een van de rotsen. Ook biedt het panorama-platform op het gradeerwerk een schitterend uitzicht over het kuurpark en de historische architectuur van het kuuroord.
bezoekersadres / informatieInformatiecentrum Externsteine Externsteinerstraße 3532805 Horn-Bad MeinbergDuitslandTel.: +49(0)5234. 202 97 96www.externsteine-info.dewww.landesverband-lippe.de
openingstijdenApril – okt, dagelijks 10 – 18 uur nov – maart zie: www.externsteine-info.de
rondleidingen April – okt, zon,- en feestdagen 11 uur en op aanvraag. Start vanaf het informatiecentrum
met het openbaar vervoerVanaf station Horn-Bad Meinberg met bus 782 richting Detmold tot Externsteine; April – oktober tijdens weekenden ook met de toeristenbus 792, www.naturparkbus.de
externsteineHORN-BAD MEINBERG
moderne kunst en sculpturen in de buitenlucht
In 1968 werd de Kunsthalle Bielefeld geo-pend als museum en expositieruimte voor internationale kunst uit de 20e eeuw. Het ge-bouw werd ontworpen door de New Yorkse architect en kunsthistoricus Philip Johnson. De Kunsthalle vertoont jaarlijks vier grote exposities met thema’s als klassiek moderne, expressionistische en moderne kunst en fotografie. Exposities zoals Picasso 1905 in Paris, Sonia Delaunays Welt der Kunst en een expositie van de succesvolle Japanse ar-chitect Sou Fujimoto trokken veel bezoekers. In een aparte ruimte zijn verzamelingen van de stad Bielefeld tentoongesteld, waaronder een aantal meesterwerken van het expres-sionisme. In het sculpturenpark worden kubistische beeldhouwkunst en werken van Max Ernst, Man Ray, Anselm Kiefer en Georg Baselitz getoond. De Kunsthalle Bielefeld ligt aan de rand van de binnenstad. De stad Bielefeld biedt talrijke bezienswaardigheden, winkel- en recreatiemogelijkheden.
bezoekersadres / informatieKunsthalle BielefeldArtur-Ladebeck-Straße 533602 BielefeldDuitsland Tel.: +49(0)521. 32 99 95 [email protected]
openingstijdendi – zo 11 – 18 uur woe 11 – 21 uur, za 10 – 18 uur(maandag gesloten)
met het openbaar vervoerVanaf station Bielefeld StadtBahn-lijn 1 richting Senne tot aan Kunsthalle/Adenauerplatz
kunstHalleBIELEFELD
Waar max en Jule zich thuis voelen
Niet ver van het centrum van Bielefeld bevindt zich het dierenpark Olderdissen. Dit is een van de meest geliefde uitstapjes in de regio. In 1930 werd het dierenpark gebouwd op een voormalige boerderij met als motto: het behoud van de inheemse natuur. Nu hu-isvest het park ca. vierhonderdvijftig dieren van honderd soorten, waaronder een aantal beschermde en in Duitsland met uitsterven bedreigde diersoorten, zoals wolven, lynxen, bizons, wilde katten en raven. Echte trekpleis-ters zijn de twee bruine beren Max en Jule. In de roofvogelopvang worden gewonde uilen, oehoes en buteo’s verzorgd. Voor kinderen is er een dierentuinschool en een mooie speel-tuin. Ook is er een café met een groot terras. Het dierenpark is het hele jaar door 24 uur per dag geopend en de toegang is gratis. Een korte wandeling brengt de bezoeker naar de botanische tuinen van Bielefeld – ook deze zijn dag en nacht geopend en de toegang is gratis.
bezoekersadres / informatieHeimat-Tierpark OlderdissenDornberger Straße 149a33619 BielefeldDuitslandTel.: +49(0)521. 51 29 [email protected]
openingstijdenDagelijks, dag en nacht
met het openbaar vervoerVanaf station Bielefeldlijn 24 richting Tierpark
dierenPark olderdissenBIELEFELD
Verre uitzichten, ondergrondse gangen en middeleeuwse feesten
Op de kam van het Teutoburgerwoud, hoog boven de stad, ligt de burcht De Sparrenburg. Tijdens de eerste helft van de 13e eeuw werd deze burcht door Graaf von Ravensberg gebouwd. De burcht diende als woonverblijf van landsheren en beschermde door zijn positie de stad en de handelsroute langs de Bielefelder bergpas. Van april t/m oktober kan de burcht dagelijks worden bezocht. De 37 meter hoge burchttoren biedt een fantastisch uitzicht. Tijdens een rondleiding door de Kazematten – het wijdvertakte, ondergrondse gangensysteem – krijgt de bezoeker allerlei spannende wetenswaar-digheden te horen over de geschiedenis van de burcht. Dikke muren, donkere kerkers en nauwe schachten laten zien onder welke omstandigheden de soldaten vroeger de burcht en de stad verdedigd hebben. Tot eind oktober worden er twee keer per dag open-bare rondleidingen aangeboden. Bijzonder hoogtepunt is het jaarlijkse Sparrenburcht-feest tijdens het laatste weekend van juli. Dit spektakel met ridders, goochelaars en handwerkers trekt duizenden bezoekers naar de burcht.
bezoekersadresAm Sparrenberg33602 BielefeldDuitsland
informatieToeristen Informatie in het nieuwe stadhuis Niederwall 2333602 BielefeldDuitslandTel.: +49(0)521. 51 69 99touristinfo@bielefeld- marketing.dewww.sparrenburg.info
openingstijdenApril – oktober, 10 – 18 uur
met het openbaar vervoerVanaf station Bielefeld StadtBahn-lijn 2, richting Sieker tot aan Landgericht
sParrenburgBIELEFELD
kleine brouwerij en orgelmuziek
Het cisterciënzer-klooster Marienfeld gold als een van de belangrijkste abdijen in Westfalen. Ruim 200 jaar na opheffing is hun rijkdom nog altijd goed zichtbaar in de gebouwen van het klooster. Vooral de romaanse kloosterkerk, gebouwd in de 12de eeuw, is goed behouden gebleven. Het pronkstuk van het Godshuis is het orgel van Johann Patroclus Möller uit het jaar 1751. Het zorgvuldig gerestaureerde instrument is regelmatig te horen tijdens concerten. De kloostertuin is naar historisch voorbeeld opnieuw aangelegd. Hier vindt men perken met meer dan tachtig verschillende soorten geneeskrachtige planten. In de kloosterwin-kel heeft broeder Simeon muziek en een groot aantal boeken, antiquiteiten en wijnen in de aanbieding. Geheel naar kloosterlijke traditie wordt er in het restaurant Klos-terkeller origineel gebrouwen kloosterbier geschonken. In het Kloostercafé wordt koffie met Kuchen geserveerd.
bezoekersadresKlosterhof33428 Harsewinkel-MarienfeldDuitsland
informatieStadt HarsewinkelMünsterstraße 1433428 HarsewinkelDuitslandTel.: +49(0)5247. 93 52 [email protected]
rondleidingenIndividuele rondleidingen op aanvraag
met het openbaar vervoerVanaf station Gütersloh bus 71 richting Versmold tot aan halte station Bahnhof (Marienfeld); twee minuten lopen tot aan klooster Marienfeld
klooster marienfeldHARSEWINKEL
Cultuur, natuur en een reuzenglijbaan
Het tuinbouwpark, gelegen tussen het beschermd natuurgebied Rietberger Emsnie-derung en het stadsdeel Neuenkirchen, biedt verschillende excursiemogelijkheden. Het park heeft een oppervlakte van 40 hectare. Liefhebbers kunnen het unieke natuurpark voor regeneratieve energie dat in 2011 geopend werd, bezoeken. Hier kunnen de bezoekers milieu,- en klimaatbescher-ming van dichtbij beleven. Zo bevindt zich in het informatie,- en technologiecentrum een huis dat met de zon meedraait. Het rolstoeltoegankelijke tuinbouwpark staat vol met bloeiende perken en klassieke thematui-nen. Romantici kunnen hun hart ophalen bij de uitgestrekte waterplassen. Ook gezinnen met kinderen komen aan hun trekken bij de 23 meter hoge glijbaan, in de waterspeeltui-nen en in het klimpark schnurstracks. Voor de rustzoekers zijn er in het uitgestrekte park veel gezellige picknickplekken. Ook is er een bassin om in te pootjebaden.
bezoekersadresTorfweg33397 RietbergDuitsland
informatieGartenschaupark Rietberg GmbHRathausstraße 36 33397 RietbergDuitslandTel.: +49(0)5244. 98 62 92info@gartenschaupark-rietberg.dewww.gartenschaupark-rietberg.de
met het openbaar vervoerVanaf Gütersloh met bus 77, vanaf Rheda-Wiedenbrück met lijn 76 en vanaf station Lippstadt met lijn 80; ingang van het park direct naast ZOB
tuinbouWtentoonstelling- en natuurPark RIETBERG
de geschiedenis van de rivier vanaf de bron
In slot Holte-Stukenbrock ontspringt de Ems en vervolgt zijn loop door de Senne richting Noordzee. Vanaf een steiger is te zien hoe het water ontspringt vanuit het moeras. Wie het verdere verloop of zelfs de monding wil aanschouwen, kan de rivier volgen via de 375 kilometer lange EmsRadweg. Ook het EMS-erlebniswelt, op slechts 2 kilometer afstand, is een bezoek waard. „Uitproberen, beleven en de Ems actief leren kennen“ luidt het motto van de interactieve tentoonstelling waar men op een leuke manier van alles over de rivier te weten komt. Ook thema’s zoals cultuur en industrie langs de Ems komen aan bod. Een turfsteker, een apotheker en een Senne-boerin komen aan het woord. Het gedetailleerde model van het moderne cruiseschip Aurora verwijst naar de Meyer Werft in Papenburg. Bij kinderen is vooral populair de virtuele Ems-vlucht in het lucht-schip. De avonturentuin biedt een versnelde wandeling door de regio’s langs de Ems. De strandstoelen in het Senne-zand zorgen voor het echte strandgevoel.
bezoekersadresBarbaraweg 133758 Schloß Holte-StukenbrockDuitsland
informatieStadtmarketing Schloß Holte-StukenbrockRathausstraße 233758 Schloß Holte-StukenbrockDuitslandTel.: +49(0)5207. 89 0 50stadtmarketing.shs@gt-net.dewww.schlossholte-stukenbrock.dewww.ems-erlebniswelt.de
openingstijdenNov en maart, za + zo 10 – 17 uur, april – okt, di – vrij 15 – 17 uur, za + zo 10 – 17 uur
met het openbaar vervoerVanaf station Schloß Holte bus 84.1 tot halte Forellkrug
ems-erlebnisWeltSCHLOSS HOLTE-STUKENBROCK
Hoe de reus in het teutoburgerwoud verscheen
Het verhaal van Hermann, de vorst van de Cherusken die ruim 2000 jaar geleden de Romeinse troepen versloeg, is genoegzaam bekend. Maar hoe komt regio Detmold aan het monument voor deze vorst? Het Teutobur-gerwoud heeft de 53,5 meter hoge Her-mannsdenkmal te danken aan de architect en kunstenaar Ernst von Bandel. Hij besteedde zijn complete vermogen en een groot deel van zijn leven aan de bouw van dit monument. In 1838 begon hij zijn bouwwerkzaamheden op berg Grotenburg (386 m). Echter, ondanks het enthousiasme aan het begin van de bouw lieten de sponsoren het na een tijdje afweten en Von Bandel raakte snel door zijn vermogen heen. Hij moest zijn werk daardoor versprei-den over 37 jaar. Pas in de zomer van 1875, vlak voor zijn dood, maakte Von Bandel de feestelijke onthulling mee. Bezoekers die deelnemen aan een rondleiding, ontdekken nog meer spannende verhalen over het monument en zijn ontwerper. Ook mag de constructie van binnen bekeken worden.
bezoekersadresGrotenburg 5032760 Detmold, OT HiddesenDuitsland
informatieVVV Lippe & DetmoldTel.: +49(0)5231. 301 48 63www.hermannsdenkmal.dewww.landesverband-lippe.de
openingstijdenHermannsmonument:Maart – okt, 9 – 18 uur nov – feb, 9:30 – 16 uur
VVV Lippe & Detmold:April – okt, dagelijks 10 – 18 uur nov – maart zie: www.hermannsdenkmal.de
rondleidingenApril – okt, zon- en feestdagen uur en op aanvraag. Start vanaf de toeristeninformatie bij het Hermannsmonument.
met het openbaar vervoerVanaf station Detmold toeristenlijn 792 richting Schieder (April – oktober tijdens het weekend) www.naturparkbus.de
HermannsdenkmalDETMOLD
Het oude riddergoed is nu het „gastenhuis“
Die alten Rittersleut zouden er vreemd van opkijken. Toen zij in 1558 het landgoed Holzhausen bouwden, werd deze door een brede gracht afgeschermd. Tegenwoordig dient hun herenhuis als gastenhuis van het kuuroord Bad Holzhausen. Compleet gerenoveerd en helemaal opgedirkt. In de, over twee etages verdeelde, ruimtes, vinden jaarlijks verschillende evenementen plaats. In de zomer worden er in het liefdevol onderhouden kuurpark, open air concerten georganiseerd. Het kuurpark is vijf hectare groot. Tussen de bloeiende perken en de kleine vijvertjes staan reusachtige bomen, die minstens zo oud zijn als het herenhuis zelf. Het park is ook geschikt voor actieve uitstapjes In de generatietuin bevinden zich toestellen voor jong en oud. Bovendien is het park het startpunt van een wandelroute naar het naastgelegen herenhuis. Over beweging gesproken: bij de ingang van het park zet het rad van de historische wa-termolen zich regelmatig in beweging. Deze is gesaneerd en functioneert nog prima.
bezoekersadresHudenbeck 11, 32361 Preußisch Oldendorf-Bad HolzhausenDuitsland
informatieVVV Preußisch OldendorfHudenbeck 2, 32361 Preußisch Oldendorf-Bad HolzhausenDuitslandTel.: +49(0)5742. 70 37 [email protected]
openingstijdenHet gastenhuis en het kuurpark zijn het hele jaar door geopend. De toegang is gratis (m.u.v. bepaalde evenementen).
met het openbaar vervoerStation Holzhausen-Hedding-hausen, 700 m lopen via de Bahnhofstraße; Met de bus: bus 626, halte Auebrück, 200 m lopen.
HistorisCH kuurParkBAD HOLZHAUSEN
genieten van kunst en de natuur
Musea en openluchttheaters, landwinkels en boerencafés: de LandArt-route verbindt meer dan zeventig routepunten in het hele molendistrict (Mühlenkreis). Schilders en beeldhouwers openen de deuren van hun ateliers voor het publiek. Bezoekers kunnen glasblazers aan het werk zien of een bezoek brengen aan een marionettenmaker, die haar werkruimte in een historische molen heeft ingericht. Degenen die zelf creatief aan de slag willen, kunnen een workshop boeken bij een van de vele LandArt-kunstenaars.Openluchttheaters en theaterzalen bieden steeds een nieuw theaterprogramma. Op www.landart-muehlenkreis.de vindt u een actueel programma. Langs de hele route zijn talrijke boerencafés te vinden. In de landwinkels zijn verschillende regionale specialiteiten te verkrijgen. De vijf regionale deeletappen van de LandArt-route zijn mak-kelijk binnen een dag te fietsen. Fietskaarten van de LandArt-route zijn verkrijgbaar bij het adres rechts op de pagina.
informatieMolendistrict Minden-LübbeckePostbus 258032382 MindenDuitslandTel.: +49(0)571. 80 72 31 [email protected]
met het openbaar vervoerHet is mogelijk om de route te beginnen vanaf verschillende stations: Bad Oeynhausen, Porta Westfalica, Minden / Westfalen, Petershagen-Lahde, Holzhausen-Heddinghausen, Preußisch Oldendorf, Lübbecke / Westfalen, Espelkamp, Rahden (Kr. Lübbecke)
landart-routeMÜHLENKREIS MINDEN-LÜBBECKE
met de fiets door het mooiste molenlandschap van duitsland
De drieënveertig wind-, water- en rosmolens maken Minden-Lübbecke tot molenregio. De molens zijn zorgvuldig en met veel toewij-ding gerestaureerd. Ook heeft de regio een volledig functionerende stift-molen langs de Wezer bij Minden: een uniek monument in Duitsland. De monumenten laten de bezoe-kers de ontwikkeling zien van het molenbe-staan vanaf ca. 1650. Alle historische molens worden tussen april en oktober afwisselend in werking gesteld. Bovendien verbindt de lange molenroute (320 km) verschillende bezienswaardigheden. De zeer goed beweg-wijzerde fietsroute loopt langs de Wezer en het Wezer- en Wiehengebergte, door Moore en boerenlandschappen, langs typisch West-faalse dorpen en levendige stadjes. Langs de route bevinden zich verschillende restau-rants die Westfaalse specialiteiten serveren. Fietsroutes zijn individueel samen te stellen. U kunt ook eenvoudig een georganiseerde (rond)tocht boeken. Deze zijn inclusief bagagetransport.
bezoekersadres (fotomotiv)Windmühle Struckhof / Schna-thorst | Wulferdingser Straße 1632609 Hüllhorst-SchnathorstDuitsland
informatieMühlenkreis Minden-LübbeckePostfach 2580 | 32382 MindenDuitsland | Tel.: +49(0)571. 80 72 31 [email protected] www.muehlenkreis.de
openingstijdenBijna alle molens zijn ook buiten de maal,- een bakdagen op afspraak voor groepen geopend. Deels met gids.
met het openbaar vervoerHet is mogelijk om de route te beginnen vanaf verschillende stations: Bad Oeynhausen, Porta Westfalica, Minden/Westf., Petershagen-Lahde, Holzhausen- Heddinghausen, Pr. Oldendorf, Lübbecke/Westf., Espelkamp, Rahden (Kr. Lübbecke)
molenrouteMÜHLENKREIS MINDEN-LÜBBECKE
uitzicht en doorbraakdal
Het Kaiser Wilhelm Denkmal is een van de belangrijkste en best bezochte monumen-ten van Duitsland. Het monument werd tussen 1892 en 1896 gebouwd uit zandsteen en steekt met haar 82 meter hoog boven Porta Westfalica uit. Porta Westfalica ligt in het doorbraakdal van de Wezer, gelegen tussen het Wiehen- en het Wezergebergte, en werd in 2006 uitgeroepen tot nationaal natuurgebied. Vanaf het monument hebben bezoekers een grandioos uitzicht over het Weserbergland en de Noord-Duitse laagv-lakte. Het Kaiser Wilhelm Denkmal vormt bovendien een knooppunt van belangrijke routes in dit aantrekkelijke wandelgebied. In de buurt zijn historische vestigingsmuren en resten van een kruiskerk uit de 10e eeuw te vinden, een rariteit in de geschiedenis van de bouwkunst. Er zijn talrijke mogelijkheden voor recreatie, zoals een tochtje met een pas-sagiersschip of een bezoek aan het kampeer- en recreatiegebied Grosser Weserbogen. Een vlucht met een zweefvliegtuig biedt een prachtig uitzicht over het hele gebied.
bezoekersadresKaiserstraße32457 Porta WestfalicaDuitsland
informatieToeristen InformatieKempstraße 132457 Porta WestfalicaTel.: +49(0)571. 791 [email protected]
rondleidingenvan mei – oktober, iedere 1e zaterdag van de maandStart: 15 uurDuur: ca. 45 minuten Kosten: 2,– Euro per persoonVooraf aanmelden niet noodzakelijk
met het openbaar vervoerGeen directe verbindingStation: Porta Westfalica
kaiser-WilHelm-denkmalPORTA WESTFALICA
Poëtische bronnen en de kracht van het waterOp zowel entertainende als op leerzame wijze belicht het natuur,- en cultuurpark Aqua Magica de thema’s water en bronnen. Hoofdattractie van dit uitgestrekte complex is de waterkrater. Wie hier 18 meter de diepte inzakt, beleeft de kracht en het oer geweld van het water van dichtbij. Met regelmatige tussenpozen wordt er uit de bodem van de krater een waterfontein 30 meter de lucht in gespoten, begeleidt door licht,- en geluidsin-stallaties. Overige attracties zijn de thema-tuinen, de laan van het klimaat met 240 platanen, het Aqua Magica-Café in de kassen en de unieke, origineel ontworpen, speelplek-ken. De talrijke evenementen zorgen voor nog meer afwisseling. Een echte trekpleister met interregionale aantrekkingskracht is het internationale literatuurfestival poëtische bronnen dat eind augustus plaatsvindt. Bekende auteurs en jonge poëten uit binnen- en buitenland staan tijdens debatten en lezingen op het podium.
bezoekersadresBültestraße (parkeerplaats)32584 LöhneDuitsland
informatieAQUA MAGICA Bad Oeynhausen & Löhne GmbHKoblenzer Straße 20c32584 LöhneDuitslandTel.: +49(0)5731. 30 [email protected]
met het openbaar vervoer: Vanaf het station Löhne Buslinie 438 Richting Bad Oeynhausen tot aan de halte Aqua Magica.Taxibusje, 30 min. Vooraf reserve-ren tel. +49(0)1801. 21 22 21
aQua magiCaLÖHNE
tussen gotiek en gehry
In het 1200 jaar oude Herford vind je res-tanten uit de geschiedenis naast moderne gebouwen. Waar ooit het oudste Saksische vrouwenklooster voor de hoge adel werd gebouwd en waar Widukind keizer Karel de Grote overmeesterde, bevindt zich nu een gotisch gebouw met een modern ontwerp van de Amerikaanse architect Frank Gehry: Marta Herford. Dit spectaculaire, icoonrijke ontwerp is met zijn bijzondere vormen al een kunstwerk op zich. Binnen wordt een gevarieerd programma van moderne kunst vanuit een bijzonder oogpunt gepresenteerd. Na een bezoek kunnen bezoekers heerlijk ontspannen in het Marta Café. Het terras van het café biedt een schitterend uitzicht over de Aa. Tijdens een stadswandeling of deelname aan een van de interessante dagprogramma’s maakt de bezoeker kennis met het levendige contrast tussen de midde-leeuwen en de moderne tijd.
bezoekersadres / informatieMarta Herford GmbHGoebenstraße 2-1032052 HerfordDuitslandTel.: +49(0)5221. 99 44 [email protected]
VVV Herford Linnenbauerplatz 632052 HerfordDuitslandTel.: +49(0)5221. 18 91 [email protected] www.herford.de
openingstijdenDi – zo en feestdagen 11 – 18 uur
met het openbaar vervoerVanaf station Herford richting Goebenstraße (Stationsplein links), ca. 3 minuten lopen
marta HerfordHERFORD
mythes en legendes rondom de Hertog van saksen
Widukind: was hij van Saksische adel, een heidense vrijheidsstrijder, een christelijke held of juist een verraderlijke aanvoerder? De Frankische bronnen berichtten tussen de jaren 772 tot 785 over de heftige strijd tussen de Franken en de Saksen. De aanvoerder van de Saksen was Widukind, die zich aan het eind van de strijd overgeeft en zich laat dopen. De rest van Widukinds leven blijft een blinde vlek in de geschiedenis. Des te groter is de Widukind-mythe, waar het museum in Enger zich geheel aan heeft gewijd. Het multimediale museum laat zien hoe het beeld van de Saksische adel in de loop der tijd veranderde. – Ook het museumaanbod voor kinderen is erg populair. Spelenderwijs leren zij over de vroege midde-leeuwen, bijvoorbeeld tijdens stadrally’s of een ‘Knochenkrimi’. Vanaf 17 november 2013 tot vermoedelijk april 2014 vertoont het museum de lopende tentoonstelling Engers verlorener Schatz. Het Kunstgewerbemuseum Berlin stelt hiervoor stukken uit de bekende middeleeuwse kerkschatten ter beschikking.
bezoekersadres / informatieWidukind Museum EngerKirchplatz 1032130 EngerDuitslandTel.: +49(0)5224. 91 09 [email protected]
openingstijdenDi – za 15 – 18 uur, zo 11 – 18 uur
met het openbaar vervoerVanaf station Herford lijn 465 of 466 richting Spenge tot aan Enger, Bahnhofstraße.Vanaf station Bünde lijn 654 richting Enger tot aan Bahnhofstraße.
Widukind museum engerENGER
krachtig begin, snelle afloop: duitslands kortste rivier
De paderbronnen: voor de oude Germanen golden ze als heiligdom, voor keizer Karel vormden ze een doopvont die de Saksen tot Christenen bekeerde, en voor de huidige inwo-ners van Paderborn en haar bezoekers zijn de paderbronnen een oase van rust, midden in de binnenstad. De zes paderbronnen worden gevoed door meer dan tweehonderd bronnen tussen het winkelcentrum en de Kaiserpfalz en tussen de stadsbibliotheek en de Dom. Per seconde gulpt hier zo’n vijfduizend liter water uit de grond – genoeg om veertig badkuipen mee te vullen. Dit maakt het centrum van de stad (150.000 inwoners) tot het sterkste brongebied van Duitsland. Het snel stro-mende water drijft niet alleen talrijke molens aan, maar is ook onmisbaar bij de productie van het Paderborner brood en het beroemde Paderborner bier. In het stadscentrum vloeien de stromingen samen tot de rivier de Pader. Deze rivier mondt al na vier kilometer bij Slot Neuhaus uit in de Lippe en is zo de kortste rivier van Duitsland
bezoekersadresPaderborn, centrum
informationenVVV PaderbornMarienplatz 2a33098 PaderbornDuitslandTel.: +49(0)5251. 88 29 [email protected]
openingstijdenApril – oktober Ma – vrij 10 – 18 uur, Za 10 – 16 uur November – maart Ma – vrij 10 – 17 uur, Ta 10 – 14 uur Informatie over rondleidingen: www.paderborn.de/fuehrungen
met het openbaar vervoerVanaf station Paderborn lijn 2,4,8,9 tot aan Rathausplatz
PaderbronnenPADERBORN
Culinaire onthullingen in verrassende musea
De geheimen van de Westfaalse grondstoffen worden onthuld tijdens vier tentoonstellingen in het historische hart van Nieheim. Door te voelen, luisteren, ruiken en proeven krijgen de bezoekers antwoord op vragen als “Wat is het geheim van goed bier; hoe komen de gaten en de aroma in de kaas? Waarom smaakt de Westfaalse beenham zo bijzonder gekruid; wat onderscheidt een roggebrood van alle andere broden?” De spannende geschiedenis van de Westfaalse specialiteiten worden tot leven gewekt door de uitgebreide multimedia tentoonstellingen. Hier ontdekt men waarom het bierbrouwen in de middeleeuwen als vrouwenwerk werd gezien, terwijl de vrou-wencafés toen uit den boze waren. In Menne’s Nieheimer Schaukäserei komt de bezoeker nog meer te weten over kaas en ook het unieke Sackmuseum van de bewonersvereni-ging is een bezoekje waard. Daarna is het tijd om te genieten van al dat lekkers; dat kan in het restaurant Meilenstein.
bezoekersadres / informatieWestfalen CulinariumLange Straße 1233039 NieheimDuitslandTel.: +49(0)5274. [email protected]
openingstijdenApril – okt, woe – zo 10 – 18 uur.Groepsaanvragen ook buiten openingstijden mogelijk
met het openbaar vervoerVanaf station Steinheim / Westf. bus 575 tot aa Nieheim Kornhaus. Vanaf station Bad Driburg bus 583 tot aan Nieheim Kornhaus
Westfalen CulinariumNIEHEIM
rijksabdij, slot, museum – wereldcultuur lang de Wezer
Vlakbij het vakwerkstadje Höxter ligt de bijna 1200 jaar oude Corvey. Dit is het meest indruk-wekkende routepunt van de Wezer-fietsroute. Vlak na de oprichting behoorde Corvey al tot een van de belangrijkste pre-romaanse kloosters en groeide van benedictijnenabdij in de middeleeuwen uit tot belangrijk politiek, cultureel en religieus centrum van Europa. Bijna 200 jaar geleden viel de voormalige ri-jksabdij in handen van de hertogelijke familie Von Rabitor. Sindsdien dient Corvey als slot. De roerige geschiedenis van Corvey is terug te vinden in de architectuur en de kunstwerken. Tijdens rondleidingen genieten de bezoekers van de mystieke pre-romaanse fresco en de pracht van een barokke residentie. De parti-culiere bibliotheek behoort, met ruim 74.000 boeken, tot een van de grootste in Duitsland. De bibliotheek deed vroeger dienst als werk-plaats van de dichter August Hoffmann von Fallersleben. Corvey is goed op weg om door de UNESCO tot werelderfgoed uitgeroepen te worden. De beslissing wordt verwacht in 2014.
Gesponsord door:
bezoekersadresSlot Corvey37671 HöxterDuitsland
informatieKulturkreis Höxter-Corvey GmbHTel.: +49(0)5271. 69 40 [email protected]
openingstijdenMei – sept, dagelijks 10 – 18 uur april + okt, di – zo 10 – 18 uurOpenbare rondleidingen za, zo en feestdagen 11 en 15 uur
met het openbaar vervoerStation „Höxter-Rathaus“, beperkt busverkeer tot aan halte „Corvey“; Alternatief is de taxi of een wandeling langs de Wezer: ca. 30 minuten (2 km)
CorVeYHÖxTER
kruidentuinen en europese ontwikkelingen
Achter het voormalige Augustijnen-stift Dalheim schuilt een spannende en roerige geschiedenis. In het goed onderhouden klooster bevindt zich Duitslands enige streekmuseum over de geschiedenis van de Europese kloostercultuur. De vaste en wisse-lende tentoonstellingen laten verschillende aspecten van het leven in de kloosterorde zien – van het dagelijks leven van de nonnen en monniken tot aan de politieke, economi-sche en religieuze ontwikkelingen in Europa, die veelvuldig werden beïnvloed door het klooster. De belangrijkste bezienswaardigheid is het klooster zelf. Het complex is in barokke stijl opgetrokken, en omvat ook oudere bouwstijlen, zoals in de gotische kerk en de kruisgang. De barokke tuinen zijn opnieuw aangelegd. Vroeger waren deze alleen voor de kanunniken toegankelijk; tegenwoordig kan iedereen genieten van de prachtige bloemen en geneeskrachtige planten.
bezoekersadres / informatieStichting klooster DalheimLWL-streekmuseum voor kloostercultuur | Am Kloster 933165 LichtenauDuitslandTel.: +49(0)5292. 93 [email protected]
openingstijdenDi – zo 10 – 18 uur, gesloten op maandag (Behalve op feestdagen)het hele jaar geopend (Met uitzondering van 24, 25 en 31.12.)
met het openbaar vervoerVanaf centraal station Paderborn met bus 482 Richting Lichtenau-Dalheim tot aan Dalheim-Mitte. Ma – vrij: heen 10:55 / 11:55 uur terug 15:42 uur Za/zo/feestdagen: heen 10:10 / 13:10 uur terug 16:15 / 19:15 uur
klooster dalHeim LWL-STREEKMUSEUM VOOR KLOOSTERCULTUUR
op blote voeten door de beek en met de kabelbaan over het water.
In het „Natuurpark Aatal“ vinden bezoekers rust en ontspanning langs talrijke paden tussen de Aabach-stuwdam en het kuurpark van het kuuroord Bad Wünnenberg. De weg langs de oever van het stuwmeer is erg po-pulair bij wandelaars, skaters en fietsers. Een wandelpad brengt de natuurliefhebber langs het leefgebied van damherten, rood wild en oerossen. Het blote-voeten-pad loopt over houten bruggen over de Aa, dwars door de beek en zorgt voor een ideale combinatie van plezier en gezonde Kneipp-behandelingen. In het Avonturenpark Aatal is via een groot aantal bomen een klimparcours uitgezet. Kinderen vanaf 5 jaar kunnen hier veilig naar de top klimmen. Vanaf het hoogtepunt van de tocht brengt een 500 meter lange kabel-baan de bezoekers weer naar beneden. Een kanotochtje over het ‘kleine broertje’ van het stuwmeer zorgt voor de nodige afwisseling. Wie ondertussen honger heeft gekregen, kan terecht in het „Aatal Haus“ voor een lekker kop koffie met Kuchen.
bezoekersadresNaturnahes AatalAm Kurpark 133181 Bad WünnenbergDuitsland
informatieBad Wünnenberg Touristik GmbHIm Aatal 333181 Bad WünnenbergDuitslandTel.: +49(0)2953 / 99 [email protected]
met het openbaar vervoerBonefeld bus 410 (Paderborn) of S80 (Paderborn) halte Schäferstraße
natuurPark aatalBAD WÜNNENBERG
02 03 04 05 06 07 08
09 10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23 24