avrupa sosyal Şartı

Avrupa Sosyal Şartı

Avrupa Sosyal Şartı hak ve özgürlükleri belirlemekte ve taraf Devletlerin bunlara uymasınıgüvenceye alan bir denetim sistemini öngörmektedir. Yenilenmesinin ardından, 1996 tarihli Yenilenmiş Avrupa Sosyal Şartı 1999 yılında yürürlüğe girmiş ve giderek 1961 tarihli ilk Şart’ın yerini almaya başlamıştır.

İnsan Haklarını Teminat Altına Alan

Bir Avrupa Konseyi Sözleşmesi

Şartla teminat altına alınan haklar tüm bireyleri günlük hayatlarında ilgilendirmektedir:

• Konut

• Sağlık

• Eğitim

• İstihdam

• Hukuki ve sosyal korunma

• Kişilerin dolaşımı

• Ayrımcılık yasağı

Konut • belli yeterlilik düzeyinde ve elverişli maliyette bir

konutta oturabilmek;

• evsizlerin sayısının azaltılması; yoksul ve/veya dar gelirli kesimlere yönelik bir konut siyaseti;

• konuttan çıkarılma tehlikesini azaltacak usullere başvurulması;

• yabancıların sosyal konutlardan ve konut yardımlarından eşitlik içinde yararlanmaları;

• ailelerin ihtiyaçları doğrultusunda yeni konut yapımı ve konut yardımı.

Sağlık

• halkın tümünün yararlanabileceği etkili sağlık hizmetleri yapısı;

• sağlıklı bir çevre güvencesini kapsar biçimde hastalıkları önleyici siyaset izlenmesi;

• çalışma hayatında güvenlik ve sağlık amacıyla hukuken ve fiilen çalışma ortamındaki tehlikelerin ortadan kaldırılması;

• anneliğin korunması.

Eğitim

• ücretsiz ilk ve orta öğretim;• ücretsiz ve etkili mesleğe yönlendirme hizmetleri;• başlangıçta mesleki öğretim (genel orta öğretim ve

mesleki öğretim), üniversite düzeyinde yüksek öğretim ve üniversite dışı yüksek öğretim, sürekli ve mesleki öğretim;

• yerleşik yabancıların yararlanması amacıyla özel tedbirler;

• özürlü çocukların okula yerleştirilmesi;• özürlü kişilerin eğitimden ve mesleki öğretimden

yararlanması.

İstihdamÇalışma Özgürlüğü

• zorla çalıştırmanın yasaklanması• 15 yaşından küçük çocukların çalıştırılmasının yasaklanması• 15 ve 18 yaş arasında özel çalıştırma koşulları• hayatını serbestçe girdiği bir işte çalışarak kazanma hakkı

İstihdamAdil Çalışma Koşulları

• tam çalıştırmayı sağlama amacıyla ekonomik ve• sosyal siyaset izlenmesi • özürlülerin iş bulabilmesi• ücret ve çalışma süresi konsunda adil çalışma koşulları • işe son verme durumunda korunma • manevi ve cinsel saldırıya karşı korunma

İstihdamToplu Haklar

• sendikalar ve işveren örgütleri kurma özgürlüğü ve bunlara üye olma veya olmama konusunda bireysel özgürlük;

• iki taraflı danışma, toplu görüşme, uzlaşma ve seçimlik hakemliğin geliştirilmesi

• grev hakkı

Hukuki ve Sosyal Korunma• çocuğun hukuki durumu• genç suçluların ıslahı• kötü muamele ve şiddete karşı koruma;• emek sömürüsünün (cinsel ve sair) her biçimiyle

yasaklanması;• ailenin hukuken korunması ( eşler arasında eşitlik ve

çocuklara eşit muamele, eşlerin ayrılığı durumunda çocukların korunması)

• sosyal güvenlik, sosyal yardım ve sosyal hizmetlerden yararlanma hakları;

• yoksulluk ve toplum dışı kalmaya karşı korunma hakkı;• çocuk bakımı• yaşlı kişiler yararına özel tedbirler alınması

Kişilerin Dolaşımı

• aile birleştirme hakkı

• vatandaşların yurtdışına çıkış hakkı

• sınır dışı etmede usuli güvenceler

• göçmenlik işlemlerinin basitleştirilmesi

Ayrımcılık Yasağı

• kadın ve erkeklerin eşit muamele görme ve çalıştırmada fırsat eşitliği hakkı;

• vatandaşlar ve yasal olarak çalışan ve/veya yerleşik olan yabancılar için, ırk, cinsiyet, yaş, renk, dil, din, görüş, ulusal aidiyet veya sosyal menşei, sağlık durumu veya bir ulusal azınlığa mensup olup olmama gözetilmeksizin Şart’ta belirtilen hakların güvenceye alınması;

• aile sorumlulukları üzerine kurulu ayrımcılığın yasaklanması;

• toplumla bütünleşme ve toplum hayatına katılma konusunda özürlülerin hakları.

Avrupa Sosyal Haklar Komitesi

Avrupa Sosyal Haklar Komitesi Şart’ta belirtilen taahhütlere uyulup uyulmadığını denetler.Komite’nin bağımsız ve yansız nitelikte on beş üyesi Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından altı yıl görevsüresiyle seçilir, bu görev süresi bir kez yenilenebilir.Komite taraf Devletlerin ulusal durumlarının Şart’auygun olup olmadığı konusunda hukuki değerlendirme yapar.

Ulusal Raporlar Temelinde İşleyen Bir Denetim Usulü

Şartın uygulamasına ilişkinDevlet Raporları

Sosyal ortaklar ve STKların görüşleri

Avrupa Sosyal Hakları Komitsi (Komite)Uluasal mevzuat ve uygulamanın Şart ile uyumlu

olup olmadığına karar verir= her Devlet raporuna ilişkin Sonuçlar kabul eder

Yargısal değerlendirme

Ulusal Raporlar Temelinde İşleyen Bir Denetim Usulü

Hükümetlerarası KomiteTaraf Devleterin Temsilcileri

Sosyal Ortakları Temsil Eden GözlemcilerDevletlerin mevcut durumu Şarta uygun hale

getirmelerini temin eder.Ya da Bakanlar Komitesinden ilgili Devlet hakkında bir

Tavsiye Kararı almasını talep edebilir.

Bakanlar KomitesiDevletlerden ulusal mevzuat ve uygulamalarını Şartla

uyumlu hale getirmelerini isteyen Tavsiye Kararları alır.

Takip

Raporların SunulmasıGrup 1 İstihdam, eğitim ve fırsat eşitliği

Grup 2 Sağlık, sosyal güvenlik ve sosyal korunma

Grup 3 İş hakları

Grup 4 Çocuklar, aileler, göçmenler

- Madde 1 - Madde 3 - Madde 2 - Madde 7

- Madde 9

- Madde 11 - Madde 4 - Madde 8

- Madde 10


- Madde 15


- Madde 18


- Madde 20


- Madde 24


- Madde 25

- Madde 28

- Madde 29

Şartın hükümleri 4 tematik gruba ayrılmıştır.

Devletler her yıl bir grup hakkında rapor sunmalıdır. Raporlar en geç 31 Ekim tarihi itibarı ile sunulmuş olmalıdır.

Her hüküm hakkında dört yılda bir raporlama yapılır.

Hükümlerin ayrıldıkları dört grup şunlardır:

Toplu Şikayet UsulüŞartın ihlal edildiğine ilişkin şikayetler Avrupa Sosyal Haklar Komitesine yapılabilir.

Başvuru yapma yetkisi olanlar

Bu usulü kabul eden bütün Devletler için:• 1. ETUC, UNICE ve IOE; 2. Avrupa Konseyi nezdinde katılma yetkisi tanınmış ve bu amaçla

hazırlanan listeye Hükümetlerarası Komite tarafından kaydedilmiş olan hükümet dışı kuruluşlar (STKlar);

• 3. İlgili Devletin sendikaları ve işveren örgütleri.Ayrıca aşağıdaki imkanı tanımış olan Devlet hakkında:• 4. Ulusal STKlar.

Toplu Şikayet Usulü

Bakanlar KomitesiDevletlerin durumu Şarta uyumlu hale getirmelerini

temin eder. Aksi halde, ilgili Devlete yönelik bir Tavsiye Kararı kabul eder.

Takip

Sendikalar, işveren örgütleri ve STK’larca Şartın ihlal edildiğine dair yapılan şikayet başvuruları

Avrupa Sosyal Haklar Komitesi (Komite)şikayetlerin kabul edilebilir ve temele sahip

olup olmadığına karar verir

Yargısal değerlendirme

Şartın Uygulanmasının Farklı Devletlerdeki Etkileri

Denetim sisteminin bir sonucu olarak, Devletler mevzuat ve uygulamalarında Şarta uygunluğu sağlamak amacı ile değişiklikler yapmaktadır. Bu sonuçlara ilişkin detaylı bilgi (ve son gelişmeler) ülke durum belgelerinde yer almakta olup bu belgelere web sayfası üzerinden ulaşılabilir.

Şarta dair daha geniş bilgi için

http://www.coe.int/socialcharterDepartment of the European Social Charter

Directorate General of Human Rights and Legal Affairs

Council of Europe

F – 67075 Strasbourg Cedex

[email protected]

http://www.coe.int/socialcharter

mailto:[email protected]

avrupa sosyal Şartı

Documents