หนงสอบตรสรา*อารมภบทของผแปลa1

1เราทงหลายไดรบคาสอนสาคญตางๆ หลายเรอง เปนมรดกมาทางหนงสอธรรมบญญต หนงสอประกาศก 2และขอเขยนอนๆb2ทตามมา 3อสราเอลจงสมควรไดรบคาสรรเสรญเพราะการอบรมสงสอนทชาญฉลาด 4ผทอานและคนเคยกบหนงสอเหลานไมควรมความรเพยงเพอตนเองเทานน 5แตเมอมความรแลว เขากควรใหความรนเปนประโยชนแกผอนดวย6อาศยทงคาพดและขอเขยน 7เพราะเหตน เยซปของขาพเจาจงใชเวลานาน เอาใจใส 8อานหนงสอธรรมบญญต 9หนงสอประกาศก 10และขอเขยนอนๆ ของบรรพบรษ 11เขาจงมความคนเคยอยางดกบหนงสอเหลาน 12และปรารถนาจะเขยนบางสงเพออบรมสงสอนใหผอนมปรชาญาณ 13ผทรกปรชาญาณและคนเคยกบคาสอนเหลาน 14จะไดกาวหนายงๆ ขนในการดาเนนชวตถกตองตามธรรมบญญต

15ดงนน ขาพเจาจงเชญชวนทานทงหลาย 16โปรดตงใจ 17อานขอเขยนน 18และใหอภย 19ในกรณทดเหมอนวา 20

ขาพเจาไมอาจแปลขอความไดตรงความหมาย ทงๆ ทไดพยายามอยางดทสดแลว 21-22ทงนกเพราะวา ขอความทพดเปนภาษาฮบรนนอาจจะมความหมายไมเหมอนเดมเมอแปลออกมาเปนภาษาอน 23ยงกวานน ไมเพยงแตขอเขยนนเทานน 24

แตหนงสอธรรมบญญต หนงสอประกาศก 25และขอเขยนอนๆ 26กยงมความแตกตางอยไมนอยเมออานในภาษาเดมดวย27ปท 38 รชสมยกษตรยเอวแอรเกเตสc3 28ขาพเจาไดมาทประเทศอยปต และระหวางทอยทนน 29ไดพบขอเขยน

ฉบบนd4ทมคณคามากในการสงสอน 30ขาพเจาจงคดวาจาเปนอยางยงทขาพเจาจะเอาใจใสและยอมลาบากบางเพอแปลหนงสอฉบบน 31ขาพเจาใชเวลาทงกลางวนและกลางคนศกษาเตมความสามารถ 32ศกษาตลอดเวลา 33เพอแปลหนงสอฉบบนจนสาเรจ 34จะไดเปนประโยชนแกผทอยตางประเทศ ซงตองการจะศกษาหาความร 35และปรบปรงตนใหพรอมทจะดาเนนชวตตามธรรมบญญต.

I.รวมภาษต

ทมาของปรชาญาณa5

1. 1ปรชาญาณทงมวลมาจากองคพระผเปนเจาb6

และอยกบพระองคตลอดไป2เมดทรายในทะเล หยาดนาฝนวนทโลกคงอย ใครเลาจะนบได3ความสงของทองฟา ความกวางของแผนดนความลกแหงหวงสมทรc7 ใครเลาจะสารวจได4ปรชาญาณถกเนรมตขนมากอนสงใดความรรอบคอบมมาแตนรนดรd8

6ใครเลาไดรบการเปดเผยถงทมาของปรชาญาณใครเลารความคดลกลาของปรชาญาณe9

8มเพยงผเดยวเทานนทมปรชาและนาเกรงขาม

1 อารมภบท a ผแปลหนงสอบตรสราเปนภาษากรกไดเขยนขอความทเปนอารมภบทนเพมไวตอนตนของหนงสอ พระศาสนจกรไมคดวาอารมภบทนเปนขอความทไดรบการดลใจจากพระเจา

2b “หนงสอธรรมบญญต หนงสอประกาศก และขอเขยนอนๆ” สานวนนเปนสานวนทชาวยวใชหมายถงพระคมภรทงหมดของตน (= พนธสญญาเดม) เพราะเขาแบงหนงสอตางๆในพระคมภรเปน 3 หมวด (ด 1 มคบ 12:9 เชงอรรถ c) สานวนนยงพบไดอกในขอ 8-10, 24-25นกวชาการไมแนใจวาในศตวรรษท 2 ก.ค.ศ. เมอบตรสราเขยนหนงสอของตนน พระคมภรแตละหมวดมหนงสอครบดงทเรารจกในปจจบนนหรอยง

3c “กษตรยเอวแอรเกเตส” คงหมายถงกษตรยโทเลมท 7 Euergetes Physcon ซงครองราชยในชวงเวลาป 170-117 ก.ค.ศ. ดงนนปท 38ของรชกาลนจงตรงกบป 132 ก.ค.ศ.

4d “พบขอเขยนฉบบน” แปลโดยคาดคะเน เพราะคานในภาษากรกเปนคาคณศพทซงแปลวา “ไมเหมอน” – แตในทนใชเปนคานาม

51 a เนอหาในบทแรกนมความคดหลกหลายเรองจดเปนชดๆ คลายกบตอนตนของหนงสอสภาษต

6b พระคมภรภาษากรกฉบบ LXX ชอบใชคาวา “องคพระผเปนเจา” (gr. = Kyrios) แปลพระนาม “ยาหเวห” ของพระเจา ผแปลหนงสอบตรสราใชวล “องคพระผเปนเจา” นบอยๆ แมเมอแปลพระนามอนๆของพระเจาในภาษาฮบรดวย

7c “ความลกแหงหวงสมทร” แปลตามตนฉบบภาษาละตน (ด ภาษาซเรยคดวย) – ตนฉบบภาษากรกวา “หวงสมทรและปรชาญาณ”

8d เลขลาดบขอในหนงสอบตรสราแตเดมใชกบตวบทภาษาละตนซงยาวกวาตนฉบบภาษากรก ดงนนในสานวนแปลฉบบนจงมบางขอขาดหายไป แตกไดเพมเขามาในภายหลง ขอทขาดไปเหลานยงพบไดดวยในสาเนาคดลอกโบราณภาษากรกชดหนง (ซงจะมอกษรยอกากบบอกไว Gk 248) – ขอ 5 ทขาดไปมความวา “5บอเกดของปรชาญาณคอพระวาจาของพระเจาในสวรรค วถทางของปรชาญาณคอธรรมบญญตนรนดร”

9e สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248, สานวนแปลโบราณภาษาซเรยค, Hexapla และสานวนแปลภาษาละตนเพมขอ 7 ดงน “7ความรจกปรชาญาณไดปรากฏแกผใดบาง และใครเขาใจวาปรชาญาณมวถทางมากมาย”

คอพระองคผประทบบนพระบลลงกf10

9องคพระผเปนเจาทรงเนรมตปรชาญาณg11

ทอดพระเนตรเหนและทรงวดขนาดแลวทรงหลงปรชาญาณลงมายงพระราชกจทงปวงของพระองค10พระองคประทานปรชาญาณแกมนษยตามพระทยกวางขวางของพระองคทรงแจกจายแกบรรดาผทรกพระองค

ความยาเกรงพระเจาh12

11ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนสรรงโรจนและความภมใจเปนความยนดและความชนชมเหมอนไดสวมมงกฎ12ความยาเกรงองคพระผเปนเจาทาใหดวงใจเบกบานใหความสข ความยนด และชวตยนยาว13สาหรบผยาเกรงองคพระผเปนเจา ทกสงจะจบลงดวยดเขาจะไดรบพระพรในวนทเขาสนชวตi13

14ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนบอเกดแหงปรชาญาณพระองคทรงเนรมตปรชาญาณใหอยกบผมความเชอตงแตในครรภมารดา15ปรชาญาณสรางทพานกถาวรในหมมนษยและจะดารงอยกบลกหลานของมนษยอยางซอสตย16ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนปรชาญาณทสมบรณผลของปรชาญาณทาใหมนษยอมใจ17ปรชาญาณทาใหบานเตมไปดวยสงพงปรารถนาสารพดและทาใหยงฉางมผลตผลของปรชาญาณเตมเปยม18ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนปรชาญาณสงสดทาใหสนตภาพและสขภาพเจรญรงเรอง19องคพระผเปนเจาทอดพระเนตรเหนและทรงวดปรชาญาณประทานความรและความเขาใจใหเหมอนฝนทรงยกยองเกยรตยศของผทมปรชาญาณ20ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนรากเหงาของปรชาญาณกงกานของปรชาญาณคอชวตยนยาวj14

ความพากเพยรและการบงคบตน22ผมโทสะไรเหตผลk15ยอมแกตวไมไดโทสะนนแหละจะถวงเขาลงสความพนาศ23คนพากเพยรตองอดทนจนถงเวลาทกาหนดในทสด เขาจะมความยนด24เขาจะเกบความคดไวจนถงเวลาทกาหนดแลวคนจานวนมากจะยกยองปญญาของเขา

ปรชาญาณและความซอตรง25ในคลงของปรชาญาณมภาษตตางๆ ทใหความรแตความยาเกรงพระเจาเปนทรงเกยจของคนบาป26ถาทานตองการไดปรชาญาณ จงปฏบตตามบทบญญตl16

10f ผแตงเนนวาพระเจาทรงมแตพระองคเดยวและทรงอยเหนอทกสง ปรชาญาณเปนคณลกษณะของพระองคและเปนจดเดนของสงสรางทงหลาย เปนของประทานจากพระเจาแกมนษย วรรณกรรมปรชาญาณมกกลาวถงปรชาญาณวาเปนเสมอนบคคลหนง (สภษ 8:22เชงอรรถ e) แตในขอนปรชาญาณเปนเพยงสงสรางและจะเปนพระเจาไมได

11g สานวนแปลภาษาละตนเพม “อาศยพระจตเจา” -- แตวลนเปนขอความทครสตชนเตมเขามาแนๆ

12h สาหรบชาวยว “ความยาเกรงพระเจา” มความหมายเพยงความเลอมใสศรทธาทางศาสนา ความคดดงเดมเรองความหวาดกลวตอหนาอานาจนายาเกรงของพระยาหเวหไดสญหายไปจากเทววทยาของชาวยวแลวในสมยทหนงสอนแตงขน

13i ตนฉบบภาษาละตนเสรมตรงนวา “14ความรกพระเจาคอปรชาญาณนายกยอง 15แตผทพระเจาทรงสาแดงพระองคใหเหนกรกพระองค พศเพงพระองค และประกาศพระราชกจยงใหญของพระองค”

14j สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248, สานวนแปลโบราณภาษาซเรยค, Hexapla เสรมวา “21ความยาเกรงองคพระผเปนเจาลบลางบาป ผทมนคงจนถงทสดจะไมถกลงโทษ” – สวนตนฉบบภาษาละตนเสรมวา “26ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนความเลอมใสศรทธาในความร 27แตคนบาปรงเกยจปรชาญาณ ความยาเกรงองคพระผเปนเจาขจดบาปออกไป”

15k “ผมโทสะไรเหตผล” แปลตามตวอกษรวา “โทสะอธรรม”

16l สาหรบบตรสรา ปรชาญาณและการปฏบตตามธรรมบญญตเปนสงทอยควบคกน (19:20; เทยบ ปญจ 12:13) แตในทนปรชาญาณเปนรางวลของผปฏบตตามบทบญญต

แลวองคพระผเปนเจาจะประทานปรชาญาณแกทาน27ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนปรชาญาณและการอบรมสงสอนพระองคพอพระทยความซอสตยและความออนโยน28อยาดอดงตอความยาเกรงองคพระผเปนเจาอยาเขาใกลพระองคดวยใจไมเทยงตรง29อยาเปนคนหนาซอใจคดตอหนาคนทงหลายm17

จงควบคมคาพดใหด30อยาทะนงตน เพอจะไมลมทานจะไดไมตองอบอายองคพระผเปนเจาจะทรงเผยความลบของทานจะทรงทาใหทานตองอบอายในหมผมาชมนมกนเพราะทานไมแสวงหาความยาเกรงองคพระผเปนเจาและจตใจของทานเปยมดวยความคดโกง

ความยาเกรงพระเจาเมอประสบความยากลาบากa18

2. 1ลกเอย ถาทานปรารถนาจะรบใชองคพระผเปนเจากจงเตรยมตวรบการทดลองเถด2จงมใจเทยงตรงและมนคงอยาตกใจเมอตกทกขไดยาก3จงยดพระองคไว อยาพรากจากพระองคไปเลยเพอทานจะไดรบเกยรตในวนสดทายของทาน4จงยอมรบทกสงทเกดขนกบทานจงพากเพยรเมอตองเผชญกบเคราะหราย5เพราะทองคาตองถกทดลองในไฟฉนใดผทพระเจาพอพระทยกตองรบการทดลองใหตกตาประหนงอยในไฟฉนนน6จงวางใจในพระเจา แลวพระองคจะทรงชวยเหลอทานจงเดนตามทางตรง และมความหวงในพระองคเถด7ทานทงหลายทยาเกรงองคพระผเปนเจา จงรอรบพระเมตตาอยาเดนนอกทาง เพอจะไมตองลม8ทานทงหลายทยาเกรงองคพระผเปนเจา จงวางใจพระองคแลวรางวลของทานจะไมหลดมอไป9ทานทงหลายทยาเกรงองคพระผเปนเจา จงหวงรบสงดความสขนรนดร และพระเมตตาจากพระองค10จงพจารณาคนรนกอนๆ วามใครบางทวางใจในองคพระผเปนเจาแลวตองผดหวงมใครบางทยาเกรงพระองคอยางมนคงแลวถกทอดทงมใครบางทเรยกขานใหพระองคทรงชวยแลวพระองคไมทรงเหลยวแล11เพราะองคพระผเปนเจามพระทยสงสารและเมตตาทรงอภยบาปและทรงชวยใหรอดพนในยามทกขรอน12วบตจงเกดแกคนมใจขลาดและไมกลาทาการใดb19

และวบตจงเกดแกคนบาปทเหยยบเรอสองแคม13วบตจงเกดแกคนใจเฉอยชา เพราะเขาไมมความเชอเขาจงจะไมไดรบการปกปองเลย14วบตจงเกดแกทานทงหลายทสญเสยความพากเพยรอดทนทานจะทาอยางไรเมอองคพระผเปนเจาเสดจมาเยยมทาน15บรรดาผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมไมละเมดพระบญชาบรรดาผรกพระองคจะเดนตามหนทางของพระองค16บรรดาผยาเกรงองคพระผเปนเจาพยายามทาตนใหเปนทพอพระทยบรรดาผรกพระองคยอมอมใจในธรรมบญญตc20

17m “ตอหนาคนทงหลาย” แปลตามสานวนแปลโบราณตางๆ – ตนฉบบภาษากรกวา “ในรมฝปาก”

182 a ความคดนพบบอยๆในพนธสญญาเดม โดยเฉพาะในหนงสอเพลงสดด

19b “มใจขลาดและไมกลาทาการใด” แปลตามตวอกษรวา “มใจขลาดและมอลา” ดเหมอนวาผเขยนตองการเตอนชาวยวใหกลาตอตานผทเบยดเบยนเขา ผเขยนประณามชาวยวทละทงศาสนา แมเพยงภายนอกเทานน (“เหยยบเรอสองแคม”) ดวย (ขอ 12ข, 15 เทยบ 2มคบ 6:21-28)

20c บตรสราคดวาความรกไมขดกบความเชอฟง เพราะเปนเรองเดยวกน ความรกไมแสวงหาผลประโยชน ความหวงจะไดรบรางวลไมใชความคดหลกในทน ทาทเชนนเปนเอกลกษณของ บสร แตเรายงพบไดอกในขอเขยนของชาวยวคนอนดวย

17บรรดาผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมมใจพรอมอยเสมอรจกถอมตนเฉพาะพระพกตรพระองค18เราจงมอบตนไวในออมพระกรขององคพระผเปนเจา มใชในออมแขนของมนษยเพราะพระองคทรงยงใหญเพยงใด กทรงพระเมตตาเพยงนน

หนาทตอบดามารดา

3. 1ลกทงหลาย จงฟงขาพเจาซงเปนบดาของทานเถดถาทานทาเชนน ทานจะรอดพน2องคพระผเปนเจาทรงปรารถนาใหบดาไดรบเกยรตจากบตรทรงกาหนดใหมารดาไดรบความเคารพจากบตร3บตรทยาเกรงบดากชดเชยบาปของตน4บตรทใหเกยรตมารดากเหมอนกบสะสมทรพยสมบตไว5ผทยาเกรงบดากมความสขจากบตรของตนเมอเขาอธษฐานภาวนา พระเจากจะทรงฟงเขา6บตรทใหเกยรตบดาจะมอายยนบตรทเชอฟงองคพระผเปนเจาจะทาใหมารดาชนใจ7ผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมใหเกยรตแกบดาa21

เขารบใชบดามารดาเหมอนรบใชเจานายb22

8จงใหเกยรตบดาดวยกจการและวาจาเพอพรจากบดาจะไดลงมาเหนอทาน9พรของบดาทาใหบานเรอนของบตรมนคงแตคาสาปแชงของมารดายอมถอนรากฐาน10อยาภมใจเมอบดาของทานตองอบอายเพราะความเสอมศกดศรของบดาไมเปนเกยรตแกทาน11เกยรตของมนษยยอมมาจากเกยรตของบดาและความอบอายของมารดากเปนความอบอายของบตรดวย12ลกเอย จงดแลบดาของทานในวยชราอยาใหเขาเศราโศกตลอดชวต13แมสตปญญาของบดาจะเสอมลง กจงสงสารเขาอยาดหมนเขาขณะททานยงแขงแรงอย14เพราะพระเจาจะไมทรงลมความเมตตาของทานตอบดาพระองคจะทรงนบวาความเมตตานนเปนการใชโทษบาปของทาน15เมอทานตกทกขไดยาก พระเจาจะทรงระลกถงทานบาปของทานจะสลายไปดจนาแขงละลายเมอถกแสงแดด16บตรทละทงบดากเหมอนผกลาวดหมนพระเจาบตรททาใหมารดาเสยใจ จะถกองคพระผเปนเจาสาปแชง

ความถอมตน17ลกเอย ไมวาทานจะทาสงใด จงทาดวยความถอมตนเถดแลวทานจะเปนทรกมากกวาคนใหของกานลc23

18ทานยงเปนใหญมากขนเทาใด กยงตองถอมตนลงมากเทานนแลวพระเจาจะโปรดปรานทานd24

(19) 20เพราะพระอานภาพขององคพระผเปนเจานนยงใหญพระองคทรงไดรบเกยรตจากผตาตอยe25

21อยาแสวงหาความรทยากเกนไปสาหรบทานอยาคนควาสงทเกนกาลงของทานf26

21 3 a แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาละตน

22b “เหมอนรบใชเจานาย” -- บางคนแปลขอนโดยคาดคะเนวา “เหมอนรบใชองคพระผเปนเจา”

23c “ทานจะเปนทรกมากกวาคนใหของกานล” - ตนฉบบภาษากรกวา “ทานจะเปนทรกของผทพระเจาพอพระทย”

24d สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคเสรมขอ 19 วา “19ผหยงจองหองและมชอเสยงมจานวนมาก แตผถอมตนเปนผทพระเจาทรงเปดเผยความลบใหทราบ”

25e ผเขยนตองการเนนวาพระเจาทรงพระกรณาเปนพเศษตอผถอมตน โปรดใหเขามาสมผสกบพระองคได แตตนฉบบภาษาฮบรวา“พระเมตตาของพระเจานนยงใหญ ทรงเปดเผยความลบแกผถอมตน” ซงเปนความคดทพบไดบอยๆในพนธสญญาเดมวาพระเจาประทานพระพรมากมายแกผถอมตน (สดด 25:14; สภษ 3:34; เทยบ มธ 11:25; ลก 1:52)

26f “อยาคนควาสงทเกนกาลงของทาน” ผเขยนตาหนผมกรมกเหน (ขอ 21-34) ถาผมปรชาศกษาธรรมบญญตกเพยงพอแลวสาหรบชวต

22จงไตรตรองแตสงททานไดรบมอบหมายทานไมจาเปนตองสนใจเรองเรนลบตางๆ23อยาไปยงเกยวกบเรองทเกนปญญาของทานg27

เพราะเรองทพระเจาทรงเปดเผยกเกนปญญามนษยอยแลว24การยดมนในความเหนของตนทาใหหลายคนหลงทางh28

ความคดทผดทาใหเขาตดสนโดยลาเอยงi29 (25)

ความหยงจองหอง26ผมใจดอดงจะไดรบผลรายในบนปลายผทชอบเสยงอนตรายกยอมพนาศในอนตรายนนj30

27ผมใจดอดงจะรบทกขทรมานอยางหนกคนบาปยงจะสะสมบาปมากขน28ผลรายของความเยอหยงยากอยางยงทจะบาบดไดเพราะความชวรายฝงรากลกในตวเขา29จตใจของคนฉลาดยอมไตรตรองเรองอปมาผมปญญายอมใฝหาคนทตงใจฟง

การแสดงความรกตอคนยากจน30นายอมดบไฟฉนใด การใหทานยอมชดเชยบาปฉนนน31ผตอบแทนการกระทาของผอนดวยความดk31ยอมคดถงอนาคตเมอเขาลม เขากจะพบผคอยคาจน

4. 1ลกเอย อยาทาใหคนจนขาดสงจาเปนสาหรบเลยงชวตอยามองขามความตองการของผขดสน2อยาทาใหคนหวโหยตองโศกเศราหรอทาใหคนขดสนตองขดเคอง3อยาทาใหผมใจขดเคองตองโกรธมากขนอยาใหคนทมความตองการตองรอคอยความชวยเหลอ4อยาผลกไสผตกทกขไดยากทมาขอความชวยเหลออยาหนหนาไปจากคนยากจน5อยาหนหลงใหคนทมความตองการอยาเปดโอกาสใหผใดสาปแชงทาน6เพราะถาเขาสาปแชงทานในยามทกขรอนพระผสรางของเขาจะทรงฟงคาวอนขอของเขา7จงทาตนใหเปนทรกแกชมชนจงกมศรษะเคารพผใหญ8จงเงยหฟงคนยากจนจงตอบคาทกทายของเขาอยางมมารยาท9จงชวยผถกกดขใหพนเงอมมอผขมเหงอยาขลาดกลวผใดเมอทานตองตดสน10จงเปนเสมอนบดาสาหรบเดกกาพราจงเปนเสมอนสามสาหรบแมของเดกเหลานนa32

แลวทานจะเปนเหมอนบตรของพระเจาสงสดผทรงรกทานยงกวามารดา

ปรชาญาณเปนผสงสอนb33

27g “อยายงกบเรองทเกนปญญาของทาน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร สวนตนฉบบภาษากรกวา “อยายงกบกจการทไมจาเปน”

28h “การยดมนในความเหนของตนทาใหหลายคนหลงทาง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เพราะความคดเหนของมนษยมมากมาย”

29i สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 25 วา “25ถาไมมตา ทานกไมเหนแสงสวาง ถาไมมความร กอยาพยายามสอนผอน”

30j ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผทชอบความสบาย กจะถกความสบายจงไป”

31k “ผตอบแทนการกระทาของผอนดวยความด” – ไมชดวา “การกระทาของผอน” เปนการกระทาดหรอเลว สงทผเขยนตองการสอนคอ “เราตองตอนแทนการกระทานน (ไมวาจะดหรอเลว) ดวยความดเสมอ”

324 a “แมของเดกเหลานน” – บางคนแปลวา “แมมาย” ตามตนฉบบภาษาฮบร พนธสญญาเดมกลาวบอยๆถงการชวยเหลอ “แมมายและลกกาพรา” ด ฉธบ 10:18; 14:29; 24:19; ฯลฯ; สดด 68:5; 146:9; อสค 22:7.

33b ขอความตอนนกลาวถงปรชาญาณเปนเสมอนบคคล เชนเดยวกบใน สภษ 1:23-25; 8:12-21; 9:1-6 – “บตร” ของปรชาญาณ

11ปรชาญาณสงเสรมบรรดาบตรใหพฒนาขนและเอาใจใสดแลผทแสวงหาปรชาญาณ12ผทรกปรชาญาณยอมรกชวตผตนแตเชาแสวงหาปรชาญาณยอมมความยนดเตมเปยม13ผมปรชาญาณจะไดรบสรรงโรจนเปนมรดกไมวาเขาจะไปทใด องคพระผเปนเจาจะทรงอวยพรเขา14ทกคนทรบใชปรชาญาณยอมถวายคารวกจแดพระผศกดสทธองคพระผเปนเจาทรงรกทกคนทรกปรชาญาณ15ผเชอฟงปรชาญาณยอมตดสนนานาชาตผคอยเฝาปรชาญาณจะมชวตอยอยางปลอดภย16ผใดวางใจในปรชาญาณ ผนนกจะไดรบปรชาญาณเปนมรดกบรรดาบตรหลานกจะรกษาปรชาญาณไวเปนมรดกดวย17ในเบองตน ปรชาญาณจะนาเขาไปตามทางคดเคยวทาใหเขากลวและตกใจจะเคยวเขญเขาดวยการอบรมเครงครดและลองใจเขาดวยกฎเกณฑจนกวาปรชาญาณจะไวใจเขาได18แลวจะกลบไปหาเขาทนท ทาใหเขายนดและจะเปดเผยความลบแกเขา19ถาเขาหลงไปทางอน ปรชาญาณกจะทอดทงเขา ปลอยเขาใหพนาศc34

ความสงบเสงยมทรจกละอายและความเคารพผอนd35

20จงคานงถงสถานการณ และระวงตวจากความชวแลวทานจะไมตองละอายใจ21ความละอายตอบางสงนาไปสบาปความละอายตอบางสงนาไปสเกยรตและศกดศร22อยาลาเอยงจนทานตองรบความเสยหายอยากลวผอนจนทานตองประสบหายนะ23อยาเงยบเมอจาเปนตองพดอยาซอนปรชาญาณของทานไวe36

24ปรชาญาณแสดงออกดวยคาพดความรปรากฏดวยคาปราศรย25อยาพดขดแยงกบความจรงแตจงละอายทไมมความร26อยาอายทจะสารภาพบาปของทานอยาขวางกระแสนาเชยวf37

27อยาพนอบพเทาตอคนโงอยามใจลาเอยงตอผมอานาจ28จงตอสเพอความจรงแมจะตองตายพระเจา องคพระผเปนเจาของทานจะทรงตอสเพอทาน29อยาเกงแตปากและอยาเกยจครานเฉอยชาในการกระทา30อยาเปนเหมอนสงโตg38เฉพาะในบานอยาคอยจบผดผรบใช31อยาเออมมอไปหยบแลวหดมอกลบเมอตองคนให

หมายถงทกคนทแสวงหาปรชาญาณและปฏบตตาม (ด ลก 7:35)

34cขอ15-19 ในตนฉบบภาษาฮบรเปนคาพดของปรชาญาณเองในบรษท 1 ตามแบบเดยวกนกบคาปราศรยใน สภษ 1:22ฯ; 8:1ฯ.

35d ขอความนคงจะสะทอนความเปนอยของชาวยวทถกชกชวนใหรบอารยธรรมของชาวกรก และเสแสรงไมยอมปฏบตตามความเชอจากขนบประเพณดงเดมของตน (ด 1 มคบ 1:12-15; 2 มคบ 4:11-16).

36e “เมอจาเปนตองพด” – สาเนาโบราณบางฉบบวา “ในเวลาแหงความรอดพน” – “อยาซอนปรชาญาณของทานไว” แปลตามตนฉบบภาษาฮบร สาเนาโบราณภาษากรก GK 248 และตามสานวนแปลโบราณภาษาละตน - ขอความนไมมในตนฉบบภาษากรก

37f “อยาขวางกระแสนาเชยว” หมายความวา “มนษยจะขวางกระแสนาเชยวกยงงายกวาจะปดบงบาปของตนไมใหพระเจาทรงทราบ” –ชาวยวในยคนนรวาจาเปนตองสารภาพบาปของตนตอพระเจา (ลนต 5:5; กดว 5:7; 2 ซมอ 12:13; 1 พกษ 21:27; สดด 38:1,4-5;51:5).

38g “เหมอนสงโต” – ตนฉบบภาษาฮบรและภาษาซเรยควา “เหมอนสนข” เพอแสดงทาทคอยจบผดเหมอนสนขทเทยวซอกแซกหาสงของอยางกลาๆกลวๆ

ความรารวยและความถอด

5. 1อยาวางใจในทรพยสมบตของทานอยาพดวา “ฉนไมตองพงใคร”2อยาคลอยตามความโนมเอยงและกาลงของทานจนทาทกอยางทใจปรารถนา3อยาพดวา “ใครจะมามอานาจเหนอฉน”a39

เพราะองคพระผเปนเจาจะทรงลงโทษทานแนนอน4อยาอวดวา “ฉนทาบาปกไมเหนเปนไร”b40

เพราะองคพระผเปนเจาทรงรจกคอยเวลาของพระองค5อยามนใจวาจะไดรบอภยจนทาบาปมากยงขน6อยาพดวา “พระเมตตาของพระองคใหญยงนกพระองคจะทรงอภยบาปมากมายของฉน”เพราะพระองคทงทรงใหอภยและทรงลงโทษพระองคจะทรงลงโทษคนบาปเมอใดกได7อยารรอทจะกลบมาหาองคพระผเปนเจาและอยาผดวนประกนพรงเพราะองคพระผเปนเจาจะทรงลงโทษโดยฉบพลนและทานจะพนาศในวนพพากษา8อยาวางใจในทรพยสมบตทไดมาอยางอยตธรรมทรพยสนเชนนจะไมเปนประโยชนในวนเคราะหราย

ความตรงไปตรงมาและการรจกบงคบตน9อยาฝดขาวใหพดปลวไปตามลมทกทศทางอยาเดนไปทกทศทกทางเหมอนคนบาปไรสจจะ10จงมนคงในความคดพดคาไหนกใหเปนคานน11จงพรอมทจะฟงจงคดใหรอบคอบกอนจะตอบ12ถาทานมความร จงตอบผอนถาไมร กจงปดปาก13คาพดใหทงเกยรตยศและอปยศลนของมนษยอาจนาความพนาศมาสเขา14อยาใหเขาเรยกทานวาเปนคนชางนนทาอยาใชลนเปนกบดกผอนขโมยจะไดรบความอบอายฉนใดคนไรสจจะกจะถกลงโทษหนกฉนนน15อยาทารายc41ผอน ไมวาในเรองเลกหรอเรองใหญจงระวงอยากลายเปนศตรตอมตรสหาย

6. 1เพราะชอเสยงไมดนาความอบอายและการสบประมาทมาใหฉนใดคนบาปไรสจจะกจะรบความอบอายและถกสบประมาทฉนนน2อยาตกเปนเหยอของตณหาเพราะตณหาจะผลาญกาลงของทานเหมอนววเพศผ3มนจะกนใบไมของทานจนหมดสน แลวทานจะสญเสยผลจนทานจะเปนเหมอนตนไมทหมดใบ4อารมณรายทาลายผมอารมณนนทาใหเขาเปนทเยยหยนของศตร

มตรภาพ5ปากหวานทวจานวนมตรสหายวาจาสภาพสงเสรมอธยาศยไมตร6มมตรa42มากไวเปนการดแตจงมทปรกษาเพยงคนเดยวในพนคน

395 a ผทกลาวเชนนเปนเหมอนคนโงใน สดด 53:1 ทคดวาแมมพระเจา พระองคกไมทรงสนพระทยดแลสงสรางใดๆ

40b ผไมมความเชอคดวาพระเจาไมทรงลงโทษความผด เพราะเขาทาบาปแลวไมเหนวาพระองคทรงลงโทษเขาแตประการใด

41c “อยาทารายผอน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร ตนฉบบภาษากรกวา “อยาขาดความร”

7ถาทานตองการมเพอน จงลองใจเขากอนอยาดวนไวใจเขา8บางคนเปนเพอนเมอไดประโยชนแตเมอทานลาบาก เขากหายหนาไป9มตรบางคนกลายเปนศตรและนาการววาทกบทานไปโพนทะนาใหทานตองอบอาย10บางคนเปนเพอนกนแตเมอทานลาบาก เขากหายหนาไป11เมอทกอยางราบรน เขากเปนเพอนคใจทาตนเปนนาย บงอาจสงผรบใชของทานb43

12แตเมอทานตกอบ เขากจะลกขนมาเปนศตรกบทานคอยหลกเลยงไมพบหนาทาน13จงอยหางจากศตรของทานและจงคอยระวงมตรสหายของทาน14มตรสหายซอสตยเปนทปกปองแขงแรงใครพบมตรเชนนกเหมอนไดพบสมบต15มตรสหายซอสตยหาคามไดไมมมาตรใดวดคาของเขาได16มตรสหายซอสตยเปนเสมอนยาอายวฒนะผยาเกรงองคพระผเปนเจาเทานนจะพบเขาได17ผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมรกษามตรภาพอยางมนคงเขาเปนเชนใด มตรสหายของเขากเปนเชนนนc44

การอบรมสงสอนใหมปรชาญาณ18ลกเอย จงเลอกหาการอบรมตงแตวยเยาวแลวทานจะพบปรชาญาณตลอดไปจนวยชรา19จงเอาใจใสดแลd45 ปรชาญาณดงชาวนาทไถนาหวานพชแลวจงรอคอยผลดของปรชาญาณทานจะเหนดเหนอยเพยงชวครเพอปลกฝงปรชาญาณแลวในไมชาทานจะไดกนผลของปรชาญาณ20ปรชาญาณเขมงวดมากกบคนโฉดเขลาคนโงอยกบปรชาญาณไดไมนาน21ปรชาญาณเปนเสมอนกอนหนหนกทใชทดลองกาลงคนโงจะทงไปในไมชา22เพราะปรชาญาณมความหมายสมกบชอนอยคนนกจะเขาถงปรชาญาณได23ลกเอย จงฟงเถด จงจดจาคาตกเตอนของเราไวอยาละทงคาแนะนาของเรา24จงยอมใหปรชาญาณใชตรวนลามเทาของทานไวเถดจงปลอยใหปรชาญาณเอาปลอกมาสวมคอของทานไว25จงกมลงรบแอกของปรชาญาณมาแบกไวอยาขดเคองทปรชาญาณลามทานไว26จงเขาหาปรชาญาณสดจตใจจงเดนตามทางของปรชาญาณสดกาลง27จงตามรอยเทาแสวงหาปรชาญาณ แลวปรชาญาณจะแสดงตนแกทานเมอพบปรชาญาณแลว กอยาปลอยใหหลดไป28ในทสด ทานจะไดพกผอนกบปรชาญาณและปรชาญาณจะกลายเปนความยนดสาหรบทาน29โซตรวนของปรชาญาณจะเปนเครองปองกนแขงแรงสาหรบทานปลอกคอทปรชาญาณสวมใหทานจะเปนเสมอนอาภรณรงโรจน30แอกทปรชาญาณใหทานแบกe46 จะเปนเสมอนเครองประดบทองคา

426 a “มตร” – แปลตามตวอกษรวา “ผทมสนตกบทาน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผททานทกทาย”

43b “กลาสงผรบใชของทาน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เมอทานลาบาก เขากจะละทงทาน”

44c ประโยคนคงจะหมายความวา “เพอนเปนทรกเหมอนกบตนเอง” – ยงอาจมความหมายไดอกวา “เพอนจะเปนเหมอนตนเอง คอยาเกรงพระเจา” -- ความเลอมใสตอพระเจาเปนประกนวามตรภาพจะถาวร

45d “เอาใจใสดแล” – แปลตามตวอกษรวา “เขาหา”

46e “และทปรชาญาณใหทานแบก” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร ตนฉบบภาษากรกวา “ปรชาญาณสวมเครองประดบทองคา”

โซตรวนทปรชาญาณลามทานไวจะเปนเหมอนเชอกสมวงแดง31ทานจะสวมปรชาญาณเปนอาภรณรงโรจนและจะสวมปรชาญาณเปนมงกฎนาความยนดแกทาน32ลกเอย ถาทานปรารถนา ทานจะไดรบการสงสอนถาทานเอาใจใส ทานจะเฉลยวฉลาด33ถาทานรกทจะฟง ทานกจะไดเรยนรถาทานเงยหฟง ทานกจะมปรชา34ทานจงไปอยในกลมของบรรดาผอาวโสถาผใดมปรชา กจงเขาไปอยใกลชดกบเขา35จงยนดฟงพระวาจาทกคาของพระเจาอยาปลอยใหสภาษตทมปรชาหลบหนทานไป36ถาทานเหนคนเฉลยวฉลาด จงรบไปพบเขาแตเชาตรใหเทาของทานเหยยบธรณประตของเขาจนสกกรอน37จงไตรตรองธรรมบญญตขององคพระผเปนเจาจงเอาใจใสปฏบตตามกฎบญญตของพระองคอยเสมอพระองคจะทรงบนดาลใหใจของทานเขมแขงและทานกจะไดรบปรชาญาณดงททานปรารถนา

คาแนะนาตางๆ

7. 1อยาทาความชว แลวสงเลวรายจะไมเกดกบทาน2จงหลกหนความอธรรม แลวความอธรรมจะหลกหนไปจากทาน3ลกเอย อยาหวานความอยตธรรมในรอยไถแลวทานจะไมตองเกบเกยวผลความอยตธรรมถงเจดเทา4อยาขออานาจปกครองจากองคพระผเปนเจาอยาขอทนงมเกยรตจากพระราชา5อยาอวดวาทานเปนผชอบธรรมเฉพาะพระพกตรองคพระผเปนเจาอยาอวดฉลาดเฉพาะพระพกตรพระราชา6อยาแสวงหาตาแหนงผพพากษาถาทานไมมกาลงทจะขจดความอยตธรรมเพราะทานจะตกอยใตอทธพลของผมอานาจและความเทยงตรงของทานจะดางพรอย7อยาวางอานาจกบพลเมองสวนใหญอยาทาใหประชาชนเสอมความนบถอตอทาน8อยาปลอยตวทาบาปซาอกเพราะแมทาบาปเพยงครงเดยว ทานกจะไมพนโทษ9อยาพดวา “พระเจาจะพอพระทยของถวายมากมายของฉนเมอฉนนาของมาถวาย พระเจาผสงสดจะตองทรงรบไว”10อยาลงเลใจเมออธษฐานภาวนาอยาละเลยทจะใหทาน11อยาหวเราะเยาะคนทกาลงทกขใจเพราะพระเจาผทรงกดใหตกตา กทรงยกใหสงขนไดดวย12อยาปนเรองเทจใสความพนองของทานและอยาทาเชนนกบเพอนของทานดวย13จงระวงอยากลาวคาเทจเพราะนสยเชนนไมเกดประโยชนเลยa47

14อยาพดพลามในทประชมกบผอาวโสอยากลาวซาซากเมออธษฐานภาวนา15อยาเกลยดการงานทเหนดเหนอยเชนการทาไรไถนาทพระผสงสดทรงกาหนดไว16อยาคบกบกลมคนบาปจงจาไววาพระเจาจะทรงลงโทษในไมชา17จงถอมตนใหมากเพราะโทษของคนอธรรมคอไฟและหนอนb48

477 a “นสยเชนนไมเกดประโยชนใดเลย” แปลตามตวอกษรวา “การตอเนอง(?)ไมเกดผลด” – ความหมายไมชดเจน แตตนฉบบภาษาฮบรวา “ผลตามมาไมเปนทพอใจ”

48b ตนฉบบภาษาฮบรละคา “ไฟ” อาจยมความคดมาจาก โยบ 25:6 แตเราพบวล “ไฟและหนอน” รวมกนใน อสย 66:24 (ซง มก9:48 อางถงดวย) ; และใน ยดธ 16:17.

การปฏบตตนตอมตรสหายและครอบครว18อยานาเพอนไปแลกกบเงนอยานาพนองแทๆ ไปแลกกบทองคาจากเมองโอฟร19อยาเสยโอกาสทจะมภรรยาดและเฉลยวฉลาดc49

เพราะความมเสนหของนางมคามากกวาทองคา20อยาทารายผรบใชททางานอยางซอสตยและลกจางทรบใชทานเตมกาลง21จงรกผรบใชของทานสดจตสดใจd50

อยารงเกยจทจะใหอสระแกเขา22ถาทานมสตวเลยง จงเลยงดใหดถาสตวเหลานมประโยชน กจงเกบไว23ถาทานมบตร กจงอบรมสงสอนเขาใหดจงสอนใหเขาออนนอมเชอฟงe51ตงแตวยเยาว24ถาทานมบตรหญง จงดแลรางกายของเขาแตอยาตามใจจนเขาลมตว25จงจดใหบตรหญงไดแตงงาน ทานกทางานใหญสาเรจแลวแตจงยกเขาใหแกชายทมปรชา26ถาทานมภรรยาทถกใจ กอยาขบไลนางแตถาทานไมชอบ กอยาไวใจนาง27จงนบถอบดาสดจตสดใจจงอยาลมวามารดาใหกาเนดทานดวยความเจบปวด28จงระลกวาทานทงสองเปนผใหกาเนดจะมสงใดมาตอบแทนบญคณนไดf52

การปฏบตตอสมณะ29จงยาเกรงองคพระผเปนเจาสดจตใจและจงนบถอบรรดาสมณะของพระองคg53

30จงรกพระผทรงสรางทานมา จงรกพระองคสดกาลงอยาละเลยผรบใชของพระองค31จงยาเกรงองคพระผเปนเจาและใหเกยรตสมณะจงถวายบรรณาการสวนทพระเจาทรงบญชาไวใหแกเขาคอผลตผลแรก ไหลสตวทถวายเปนเครองบชารวมทงเครองบชาทกาหนดไว และของถวายศกดสทธอนๆ

การปฏบตตอคนยากจนและคนทตกทกขไดยาก32จงยนมอชวยคนยากจนเพอทานจะไดรบพระพรh54อยางเตมเปยม33จงมใจกวางตอมนษยทกคนอยามใจแคบแมตอผตายi55

34อยาเบอนหนาหนคนทรองไหจงรวมทกขกบผทโศกเศรา35อยารรอทจะไปเยยมคนเจบไข

49c ประโยคนยงแปลไดอกวา “อยาดถกภรรยาทเฉลยวฉลาดและด” – เทยบ ขอ 26.

50d “จงรก...สดจตสดใจ” – แปลตามตวอกษรวา “จตใจของทานจงรก....” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงรกผรบใชอยางททานรกตนเอง”

51e “จงสอนใหเขาออนนอมเชอฟง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงหาคแตงงานใหเขา”

52f ตนฉบบภาษาฮบรละขอ 27-28.

53g บตรสรามความเคารพตอพธกรรมและบรรดาสมณะ (ด บทท 50) ในทนเขากลาวถงการเคารพนบถอบรรดาสมณะควบคไปกบการนมสการพระเจา (เทยบ ขอ 31) ดงทธรรมบญญตกาหนดไว คอ อพย 29:27; ลนต 5:6 (เกยวกบการถวายบชาชดเชยบาป); ลนต7:32; กดว 18:11-18 (เรองผลตผลแรก); ฉธบ 18:3 (เรองไหลสตวทถวายเปนเครองบชา) – สวน “เครองบชาทกาหนดไว” แปลตามตวอกษรวา “เครองบชาทนาความศกดสทธมาให” ซงหมายถง “เครองบชาทชวยใหมนษยประพฤตตนถกตอง” คงเปนการกลาวพาดพงถงการถวายบชาทกาหนดไวใน ลนต 2:1-16.

54h พระพรนมาจากพระเจา

55i เกยวกบหนาทตอผตายทจะตองไดรบการฝงศพอยางเหมาะสม ด 2 ซมอ 21:10-14; ทบต 1:17-18; 12:12; อสย 34:3; ยรม22:19. ในสมยตอมา ชาวยวยงถวายคาภาวนาและเครองบชาอทศแกผลวงลบดวย (2 มคบ 12:38-46) แตดเหมอนวาธรรมบญญตหามประกอบพธกรรมทไมใชประเพณของชาวยวอทศแกผลวงลบ (ฉธบ 26:14; เทยบ บสร 30:18; บรค 6:26) แตบตรสราไมใหรายละเอยดอะไรเกยวกบเรองน.

ถาทาเชนน ทานจะเปนทรกของทกคน36จะทาสงใด จงระลกถงบนปลายของชวตแลวทานจะไมทาบาปเลยj56

ความรอบคอบและสามญสานก

8. 1อยาโตเถยงกบคนมอานาจเพราะทานจะตกอยในเงอมมอของเขา2อยามคดความกบคนรารวยเพราะทานจะตองเสยเปรยบทองคาทาใหคนจานวนมากเสยคนทาใหพระทยของกษตรยลาเอยง3อยาโตเถยงกบคนพดพลามอยานาฟนไปใสไฟ4อยาเลนกบคนโงเพราะเขาจะดาทอบรรพบรษของทานa57

5อยากลาวดหมนคนบาปทกลบใจจงจาไววาเราทกคนลวนมความผดb58

6อยาดหมนคนชราเพราะเราบางคนกจะเปนคนชราเชนเดยวกน7อยาดใจเมอผใดสนชวตจงระลกวาเราทกคนจะตองตายเชนเดยวกน

บทเรยนจากผอาวโสc59

8อยาดหมนคาสอนของบรรดาผมปรชาจงไตรตรองคาพงเพยของเขาทานจะไดรบความรอบรจากเขาแลวจะเรยนรวธการรบใชเจานายได9อยามองขามคาสงสอนของบรรดาผอาวโสเพราะเขากไดเรยนรมาจากบรรพบรษd60เชนเดยวกนทานจะไดเรยนรจากเขาใหรจกคดและรจกวธตอบตามกาลเทศะ

ความรอบคอบ10อยายวกเลสของคนบาปใหลกโชนเหมอนจดถานไฟเพราะทานจะถกเปลวไฟของเขาลวก11อยาโตเถยงกบคนชอบหาเรองเขาอาจจะวางกบจบผดคาพดของทาน12อยาใหผมอานาจมากกวาทานยมสงใดแตถาใหยมไปแลว จงคดวาของนนสญเปลา13อยาเปนประกนเกนกาลงทรพยของทานถารบประกนใคร จงเตรยมใจไวใชหนแทนเขา14อยามคดความกบผพพากษาเพราะผพจารณาคดจะตดสนเขาขางเขา15อยารวมเดนทางไปกบคนชอบผจญภยเพราะเขาจะเปนภาระแกทาน

56j “ไมวาจะทาสงใด” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร ตนฉบบภาษากรกวา “ไมวาจะพดสงใด” – แมวาบตรสรายงไมเขาใจชดเจนเรองพระเจาทรงตอบแทนความดความชวหลงความตาย กระนนกด เขายงเนนหลายครงถงความสาคญของวาระสดทายของชวต (ด 11:26-28).

578 a การดาทอบรรพบรษเปนนสยเลวๆของชาวตะวนออก

58b “มความผด” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร ตนฉบบภาษากรกวา “สมควรไดรบโทษ”

59c บตรสรารดวาวรรณกรรมประเภทปรชาญาณเปนความรทรบถายทอดมาจากบรรพบรษ – ในสมยกอน ทงในอสราเอลและอยปต ผจะเขารบราชการจาเปนตองเรยนรวธการ “รบใชเจานาย” เสยกอน

60d บรรดาธรรมาจารยใหความสาคญมากแกคาสอนทไดรบตกทอดมาจากบรรพบรษ คาสอนเหลานไดชอรวมๆกนวา “กฎเกณฑทบอกเลาตอๆกนมา” (ด ฉธบ 4:9; 11:19; โยบ 8:8; 12:12; สดด 44:1; 78:3ฯ) – หนงสอสวนใหญของพระคมภรลวนเปน “กฎเกณฑทบอกเลาตอๆกนมา” กอนทจะถกบนทกไวเปนลายลกษณอกษร โดยเฉพาะอยางยงสภาษตและคาพงเพยตางๆของบรรดาผมปรชา

เขาจะทาตามใจตนเองความโฉดเขลาของเขาจะทาใหทานพนาศไปดวย16อยาโตเถยงกบคนอารมณรายอยาเดนทางไปกบเขาในทเปลยวเพราะชวตไมมคาแตอยางใดสาหรบเขาเมอไมมผใดชวยทานได เขาจะทารายทาน17อยาปรกษาคนโงเพราะเขาไมเกบความลบ18อยาเปดใจกบทกคนททานพบทานจะไมไดประโยชนอะไรเลยe61

สตร

9. 1อยาหงหวงภรรยาททานรกเพราะทานจะสอนเลหกลทนางจะใชทารายทาน2อยามอบตนไวใตอานาจของสตรเพราะนางจะควบคมทานทกอยาง3อยาคบกบหญงแพศยาเพราะทานจะตกในบวงของนาง4อยาไปคลกคลกบหญงนกรองเพราะทานจะตกเปนเหยอเลหกลของนาง5อยาเพงมองหญงพรหมจารเพราะทานจะตองรบโทษพรอมกบนาง6อยามอบตนแกหญงโสเภณเพอทานจะไมสญเสยมรดกของทาน7อยากวาดตาไปทวทกถนนในเมองอยาเดนเตรไปตามทลบตาคน8เมอเหนหญงงาม จงหนหนาไปเสยอยาจองดหญงงามทไมใชภรรยาของทานความงามของหญงทาใหหลายคนลมหลงความรกตอนางเปนเหมอนไฟทเผาทาน9อยานงรวมโตะกบหญงทแตงงานแลวอยารวมฉลองดมสรากบนางเพราะจตใจของทานจะหลงรกนางและทานจะเผลอใจลนไถลลงสความพนาศ

ความสมพนธกบผอน10อยาทงเพอนเกาเพราะเพอนใหมจะไมเหมอนเพอนเกาเพอนใหมกเหมอนเหลาใหมเหลาใหมทงไวใหเกาแลวจงจะดมไดดวยความยนด11อยาอจฉาความรงเรองของคนบาปเพราะทานไมรวาจดจบของเขาจะเปนอยางไร12อยารวมยนดกบความสาเรจของคนอธรรมจงจาไววาเขาจะไดรบโทษกอนจะไปถงแดนมรณะa62

13จงหลกเลยงหางจากผทมอานาจประหารชวตแลวทานจะไมกงวลกลวความตายถาทานเขาไปพบเขา จงระวงอยาพลาดผดมฉะนนเขาอาจเอาชวตทานไดจงรไววาทานกาลงเดนอยทามกลางบวงแรวและกาลงเดนอยบนเชงเทนของเมองb63

14จงปลกฝงความสมพนธทดกบเพอนเทาททานจะทาไดและจงปรกษากบผมปรชา15จงสนทนากบผเฉลยวฉลาดการพดทกครงของทานจงเกยวของกบธรรมบญญตของพระผสงสด

61e “ทานจะไมไดประโยชนอะไรเลย” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “อยาทาใหความสขของทานหายไป”

629 a “กอนจะไปถงแดนมรณะ” – ในพนธสญญาเดม ชาวยวมความเชอวาพระเจาทรงลงโทษคนบาปหรอประทานรางวลแกผชอบธรรมในชวตน เพราะเขายงไมมความรชดเจนเรองชวตหนา

63b ผทอยบนเชงเทนของเมองยอมเปนเปาใหศตรใชลกธนยงใสเขาไดโดยงาย – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เดนบนตาขาย”

16จงเชญบรรดาผชอบธรรมมารวมโตะกบทานจงภมใจททานยาเกรงองคพระผเปนเจา17ชางฝมอไดรบคาชมเชยเพราะผลงานของเขาฉนใดผนาประชากรกจะไดรบการยกยองเพราะมปรชาในการพดฉนนนc64

18คนพดมากเปนทหวนกลวแกชาวเมองคนพดไมคดยอมเปนทเกลยดชง

ผมหนาทปกครอง

10. 1ผปกครองบานเมองอยางมปรชายอมสอนประชาชนใหเปนคนดการปกครองของผรอบคอบยอมมระเบยบ2ผปกครองเปนเชนใด ขาราชการของเขากเปนเชนนนเจาเมองเปนอยางไร พลเมองกเปนอยางนน3กษตรยทไมทรงไดรบการอบรมทดยอมทาใหชาวเมองพนาศบานเมองจะเจรญกเพราะความเฉลยวฉลาดของเจานาย4อานาจปกครองแผนดนอยในพระหตถขององคพระผเปนเจาพระองคทรงบนดาลใหมผนาทเหมาะสมกบกาลเทศะ5ความสาเรจของมนษยอยในพระหตถขององคพระผเปนเจาพระองคประทานเกยรตแกผออกกฎหมาย

คาตเตยนคนเยอหยง6อยาโกรธพนอง ไมวาเขาจะทาผดอยางไรกบทานอยาทาสงใดขณะทอารมณโกรธเคองยงไมสงบลง7ความเยอหยงเปนทเกลยดชงทงแกองคพระผเปนเจาและแกมนษยทงองคพระผเปนเจาและมนษยยอมรงเกยจความอธรรม8อานาจปกครองผานจากชนชาตหนงไปยงชนอกชาตหนงเพราะความอยตธรรม ความรนแรง และความโลภ9ทาไมผทเปนแตเพยงฝนดนและขเถาจงเยอหยงเลาแมมนษยยงมชวตอย เครองในของเขากนารงเกยจa65

10โรคเรอรงทาใหหมอจนปญญาb66

แมวนนเขาเปนกษตรย พรงนเขากจะตาย11เมอมนษยตาย มรดกของเขากคอสตวเลอยคลาน สตวปา และหนอน12ความเยอหยงของมนษยเรมตนจากการละทงองคพระผเปนเจาและจากการทใจของเขาอยหางจากพระผทรงสรางเขามา13เพราะความเยอหยงเรมตนจากบาปผทยดแนนในบาปยอมเทสงนารงเกยจออกมาเพราะฉะนน องคพระผเปนเจาจะทรงลงโทษเขาอยางคาดไมถงทรงทาลายเขาจนสนเชง14องคพระผเปนเจาทรงควาผทรงอานาจจากบลลงกทรงยกผถอมตนใหขนนงแทน15องคพระผเปนเจาทรงถอนรากของบรรดาชนตางชาตc67

และทรงปลกผตาตอยขนแทนท16องคพระผเปนเจาทรงควาเขตแดนของชนตางชาตทรงทาลายเขาจนถงรากของแผนดน17พระองคทรงกาจดและทาลายคนเหลานใหสนไปทรงลบลางเขาจากความทรงจาของแผนดน18ความเยอหยงมไดถกสรางขนมาสาหรบมนษยความโมโหรายไมมไวสาหรบผทเกดจากหญง

บคคลทควรไดรบเกยรต

64c คาพงเพยนเปรยบเทยบนายชางทตองมฝมอในการสรางผลงานสงประดษฐของตน แลวจงจะไดรบคาชมเชย กบผปกครองบานเมองทตองมวาทศลปในการโนมนาวใหประชาชนปฏบตตามทตนตองการ – แตตวบทไมชดเจน – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผมฝมอปดบงความถกตอง และผนาประชากรเชยวชาญในการพด”

6510 a “เครองในของเขากนารงเกยจ” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและคาอธบายของคนโบราณ -- ตนฉบบทงภาษากรกและภาษาฮบรไมชดเจน

66b ตนฉบบภาษาฮบรวา “โรคเลกนอยทาใหหมอเปนทกข” -- เราไมเขาใจวาขอนหมายความวาอยางไรกนแน

67c “ชนตางชาต” – บางคนแปลวา “คนเยอหยง” – สวนสานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “ชนชาตเยอหยง”

19ชาตใดเลาควรไดรบเกยรต คาตอบคอชาตมนษยชาตใดเลาควรไดรบเกยรต คาตอบคอบรรดาผยาเกรงองคพระผเปนเจาชาตใดเลาไมควรไดรบเกยรต คาตอบคอชาตมนษยชาตใดเลาไมควรไดรบเกยรต คาตอบคอบรรดาผละเมดบทบญญต20ผนายอมไดรบเกยรตในหมพนองของตนแตบรรดาผยาเกรงองคพระผเปนเจาไดรบเกยรตจากพระองคd68 (21)

22คนรารวย คนมสกล และคนยากจนจงภมใจทมความยาเกรงองคพระผเปนเจา23ไมเปนการถกตองทจะดหมนคนฉลาดเพราะเขายากจนและไมควรยกยองผใดทเปนคนบาป24ผยงใหญ ผพพากษา และผมอานาจควรไดรบเกยรตแตไมมผใดในพวกนยงใหญกวาผยาเกรงองคพระผเปนเจา25แมเมอคนอสระรบใชทาสทมปญญาคนฉลาดกจะไมบนe69

ความถอมตนและการพดตรงไปตรงมา26อยาอวดฉลาดเมอทานทางานอยาอวดเกงเมอทานลาบาก27คนทางานและมทกสงทจาเปนยงดกวาคนทชอบโออวดและไมมอะไรกน28ลกเอย จงใหเกยรตตนเองแตพอประมาณจงตคาตนเองตามทเปนจรง29เมอคนหนงยอมรบผด ผใดเลาจะประกาศวาเขาเปนผบรสทธเมอคนหนงดถกตนเอง ผใดเลาจะใหเกยรตเขา30คนยากจนไดรบเกยรตเพราะความรคนรารวยไดรบเกยรตเพราะทรพยสมบตของตน31ถาคนหนงไดรบเกยรตเมอยงยากจน เมอเขามงมกยงจะไดรบเกยรตมากขนถาคนหนงถกสบประมาทเมอเปนคนมงม เขากยงจะถกสบประมาทมากขนเมอยากจน

อยาตดสนแตเพยงภายนอก

11. 1ผตาตอยทมปรชาจะไมนอยหนาผใดเขาจะมทนงรวมกบผมอานาจ2อยาชมผใดเพราะเขามรปงามอยาดหมนผใดเพราะหนาตาของเขา3ผงเปนสตวปกตวเลกๆแตผลผลตของมนหวานทสด4อยาอวดตวเพราะเสอผาทสวมa70

อยาหยงผยองในวนททานไดรบเกยรตเพราะพระราชกจขององคพระผเปนเจานาพศวงยงแตมนษยมองไมเหนb71

5กษตรยหลายพระองคเคยประทบบนพนดนc72

และคนแปลกหนาไดรบมงกฎ6ผทรงอานาจหลายคนตองไดรบความอบอายอยางมากคนมชอเสยงกตกอยในอานาจของผอน

จงคดกอนพด7จงสอบสวนใหถถวนกอนจะตาหนจงคดใหดกอนจะกลาวโทษ8จงฟงใหดกอนจะตอบ

68d สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 21 วา “21ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนจดเรมตนการยอมรบจากพระเจา แตความดอรนและเยอหยงเปนจดเรมตนของการถกพระเจาทรงทอดทง”

69e เทยบความคดของนกบญเปาโลเรองทาส (กท 3:28; คส 3:11; ฟม 16)

7011 a ตนฉบบภาษาฮบรวา “อยาดหมนผสวมเสอผาเกา อยาดถกผทมความทกข”

71b “แตมนษยมองไมเหน” – แปลตามตวอกษรวา “พระราชกจของพระองคซอนเรนอยสาหรบมนษย” -- ชะตากรรมของมนษยอาจกลบเปนอยางอนไดในพรบตาเดยว ดงตวอยางในขอตอไป (เทยบ 1 ซมอ 2:8; โยบ 12:17-19; สดด 113:7).

72c “นงบนพนดน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผถกกดขไดนงบนบลลงก”

อยาสอดแทรกขณะทผอนกาลงพด9อยาถกเถยงเรองทมใชธระของทานอยายงเกยวกบคนบาปทกาลงทะเลาะกน10ลกเอย อยาลงมอทากจการหลายอยางเพราะถาทามากเกนไป ทานจะไมพนความผดแมทานจะวง กจะไมบรรลเปาหมายแมทานจะหน กจะหนไมพนd73

11บางคนทางานเหนดเหนอยและรบรอนแลวกพบวายงตกตากวาเดม

จงวางใจในพระเจาแตผเดยว12บางคนเฉอยชา ตองการความชวยเหลอเขาไมมทรพยสมบต มแตความขาดแคลนถงกระนน องคพระผเปนเจากทอดพระเนตรเขาดวยความโปรดปรานทรงยกเขาขนจากความตกตา13ทรงโปรดใหเขาไมตองนอยหนาผใดจนคนจานวนมากตองประหลาดใจ14ความสขและความทกข ชวตและความตายความมงคงและความยากจนลวนมาจากองคพระผเปนเจาe74 (15) (16)

17ของประทานจากองคพระผเปนเจาคงอยกบผยาเกรงพระองคf75

ความโปรดปรานของพระองคบนดาลใหเขามความสขตลอดไป18บางคนรารวยเพราะขยนและประหยดบาเหนจทเขาจะไดรบคออะไร19เขาคงจะคดวา “ฉนพกผอนไดแลวเวลานฉนมกนมใชสบายแลว”แตเขาหารไมวาจะสบายเชนนไดนานเทาไรกอนตาย เขาตองทงทกสงแกผอนg76

20จงซอสตยตอหนาทh77 ทางานอยางขะมกเขมนจงประกอบอาชพเลยงตนจนถงวยชรา21อยาแปลกใจทคนบาปประสบความสาเรจจงวางใจในองคพระผเปนเจา และเอาใจใสในการงานของทานเพราะเปนเรองงายทองคพระผเปนเจาจะทรงบนดาลใหคนจนรารวยขนโดยฉบพลน22ผยาเกรงพระเจาจะไดรบพระพรจากพระองคเปนบาเหนจพระองคทรงบนดาลใหพระพรบงเกดผลโดยฉบพลน23อยาถามวา “ฉนตองการอะไรบางตงแตบดน ฉนจะจดการทรพยสมบตอยางไร”24อยาพดวา “ฉนไมตองพงใครแลวอนตรายใดจะมากลากรายได”25เมอมความสข เรามกจะลมความทกขเมอมความทกข เรากมกจะลมความสขi78

26เปนเรองงายสาหรบองคพระผเปนเจา ในวนทคนหนงตายทจะทรงตอบแทนเขาตามความประพฤต27ความทกขเพยงชวโมงเดยวทาใหลมความสขในวาระสดทายของมนษย กจการของเขาจะถกเปดเผย28อยาประกาศวาผใดมสขกอนทเขาจะตาย

73d “แมทานจะวง...... กจะหนไมพน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ถาทานไมวง ทานกจะไมบรรลเปาหมาย ถาทานไมแสวงหา กจะไมพบ”

74e ตนฉบบภาษาฮบร สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 สานวนแปลโบราณภาษาละตนและภาษาซเรยค เสรม ขอ 15-16 วา“15ปรชาญาณ ความเขาใจ และความรลวนมาจากองคพระผเปนเจา ความรกและกจการดกมาจากพระองค16ความโงเขลาและความมดถกสรางมาสาหรบคนบาป ผทพงพอใจในความชวกแกตวลงพรอมกบความชว”

75f “ผยาเกรงพระเจา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผชอบธรรม” เชนเดยวกบในขอ 22 และใน 12:2; 13:17.

76g บางทขอนอาจเปนแรงบนดาลใจของอปมาใน ลก 12:16-21 ทกลาวถงความไรประโยชนของทรพยสมบตทสะสมไว เพราะเมอถงวนตาย เจาของจะเอาทรพยสมบตนไปไมได

77h “จงซอสตยตอหนาท” แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “จงซอสตยตอพนธสญญา”

78i จากบรบท ขอนนาจะหมายความวา “เมอมความสข เรามกจะลมวาความทกขอาจจะมาถงได และเมอมความทกข เรามกจะลมวาความสขอาจเปนไปไดในอนาคต” ดวย ไมใชหมายถงแตอดตเทานน

เพราะเราจะรจกคนหนงไดอยางแทจรงกเมอเขาจบชวตเทานนj79

อยาไวใจคนอธรรม29อยาพาผใดเขามาในบานเพราะคนเจาเลหมอบายมากมาย30ใจคนเยอหยงเปนเหมอนนกตอในกรงเขาคอยลอหลอกทานใหมาตดกบk80

31คอยซมบดเบอนความดใหเปนความชวคอยจบผดแมกจการทด32ประกายไฟเพยงนอยนดจดกองถานใหลกโพลงไดคนบาปซมหาโอกาสฆาผอน33จงระวงคนชว เพราะเขาวางแผนแตความชวรายเพราะเขาจะทาลายชอเสยงของทานตลอดไป34ถาทานนาคนแปลกหนาเขามาในบาน เขาอาจจะทาใหเกดปญหาทานจะกลายเปนคนแปลกหนาในครอบครวของทาน

ขอแนะนาในการทาความด

12. 1เมอทาความด จงรเถดวาทานจะทาความดตอผใดแลวทานจะไดรบการตอบแทนความดนน2จงทาความดตอผชอบธรรม แลวทานจะไดรบการตอบแทนถามใชจากเขา ทานกจะไดรบจากพระเจาสงสดอยางแนนอน3ผทดอรนในความชวจะไมไดรบผลดผทไมยอมใหทานแกผอน กจะไมไดรบผลตอบแทนเชนเดยวกนa81

4จงใหแกผยาเกรงพระเจาแตอยาชวยเหลอคนบาปb82

5จงทาดตอผตาตอยแตอยาใหสงใดแกผไมยาเกรงพระเจาจงขดขวางอยาใหผใดใหอาหารแกเขาทานกอยาใหเขาดวยเพราะเขาจะใชสงทเขาไดรบนเพอมอานาจเหนอทานแลวทานจะไดรบผลรายเปนสองเทาของความดททานไดทา6พระเจาสงสดทรงเกลยดชงคนบาปและจะทรงตอบแทนผไมยาเกรงพระองคอยางสาสม7จงใหแกคนดแตอยาชวยเหลอคนบาป

มตรแทและมตรเทยม8ในยามสข ทานไมอาจรวาผใดเปนมตรแทแตในยามทกข จะปรากฏชดวาผใดเปนศตร9เมอผหนงประสบความสาเรจ ศตรของเขาจะโศกเศราc83

แตเมอเขามความทกข แมแตมตรกจะเหนหาง10อยาไวใจศตรเลยเพราะทองสมฤทธขนสนมฉนใดความชวของศตรกจะปรากฏขนฉนนน11แมเขาจะถอมตนกมศรษะเดนมาพบทาน

79j “เมอเขาจบชวตเทานน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร ตนฉบบภาษากรกวา “ในลกหลาน”

80k “เขาคอยลอหลอกทานใหมาตดกบ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “คอยซมกดกนหมอนสนขปา” – “นกตอ” ถกขงไวในกรงเพอสงเสยงเรยกใหนกอนเขามาตดกบฉนใด ใจของผเยอหยงกเปนเหมอนกบดกลอใหผอนเขามาทาบาปดวยฉนนน

8112 a ตนฉบบภาษาฮบรของขอนเปนดงน “ผททาดตอคนชวจะไมไดประโยชนอนใด การกระทาของเขานบเปนกจการดไมได”

82b สานวนแปลโบราณภาษาละตนเสรมวา “เพราะพระองคจะทรงลงโทษผไมยาเกรงพระเจาและคนบาป ทรงกาหนดไวลวงหนาวนทเขาจะถกลงโทษ 5จงใหแกคนดและอยาตอนรบคนบาป” – แตพนธสญญาใหมจะสอนตรงกนขาม เชน มธ5:43-48; ลก 6:27-36; รม 12:20 -- นกบญออกสตนรสกไมสบายใจตอคาสอนนของบตรสรา จงอธบายวา “อยาใหแกคนบาปในฐานะทเขาเปนคนบาป แตจงใหแกคนบาปเพราะเขาเปนมนษยคนหนง”

83c “ศตรของเขาจะโศกเศรา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “แมคนทเกลยดชงเขากเปนมตร” ซงดเหมอนจะเปนความคดทคลองจองกนมากกวา

จงเอาใจใสระวงเขาไวใหดจงทากบเขาเหมอนผเชดกระจกเงาแลวทานจะเหนวาสนมของเขาจะคงอยไมนานd84

12อยาใหเขามายนเคยงขางทานเพอมใหเขาผลกทานออกและเขามาแทนทอยาใหเขานงขางขวาของทานเพอเขาจะแยงทนงของทานไมไดในทสดทานจะรวาขาพเจาพดถกถาทานไมเชอคาพดของขาพเจา ทานจะตองเสยใจ13ผใดเลาจะสงสารหมองทถกงกดหรอสงสารผทเขาไปใกลสตวราย14ในลกษณะเดยวกน ไมมผใดสงสารผทคบคนบาปและรวมทาบาปกบเขา15เขาจะอยกบทานชวระยะหนงเมอทานพลาดพลง เขากจะไมอยอกตอไป16ศตรปากหวานแตใจของเขาคดจะโยนทานลงในคศตรบบนาตาไดแตเมอมโอกาส เขาจะดดเลอดของทานไมมวนอม17ถาทานประสบเหตราย เขาจะมาพบทานเปนคนแรกเขาจะแสรงทาเหมอนจะชวยทาน แตแลวเขากจะขดขาทานใหลม18เขาจะสนศรษะและตบมอเยาะเยยทานe85

เขาจะพดนนทาทานหลายเรอง เผยโฉมหนาทแทจรงของเขา

จงคบกบคนชนเดยวกน

13. 1ผใดจบยางมะตอย มอกจะเปอนผใดคบกบคนเยอหยงกจะเปนเหมอนกบเขา2อยาแบกของหนกเกนกาลงอยาคบกบคนทแขงแรงและรารวยกวาทานทาไมทานจงนาหมอดนไปวางใกลหมอเหลกเมอกระทบกน หมอดนกจะแตกa86

3คนรารวยไปแกลงเขาแลวยงตอวาผอนคนยากจนถกกลนแกลง แลวยงตองไปขอโทษ4ถาทานเปนประโยชนตอคนรารวย เขาจะเอาเปรยบทานถาทานขดสน เขาจะละทงทาน5ถาทานม เขาจะมาอยกบทานจะปอกลอกทานโดยไมละอายใจเขาจะยมกบทาน จะใหความหวงแกทานจะพดดกบทาน ถามทานวา “คณตองการอะไร”6ถาเขาตองการทาน เขาจะหลอกลวงทาน7เขาจะจดงานเลยงทาใหทานตองอบอายเขาจะทาเชนนสองสามครงจนทานหมดตวแลวเขาจะหวเราะเยาะทานเมอเหนทาน เขากจะหลกเลยงทานสนศรษะดหมนทาน8จงระวงอยาใหเขาหลอกลวงทานอยาใหเขาดถกทานเพราะความโงเขลาของทานb87

9เมอผมอานาจเชญทาน อยารบดวนรบเชญแลวเขาจะรบเราเชญทานอก10อยาเสนอหนา เพราะทานจะถกปฏเสธ

84d “จงทากบเขา.....สนมของเขาจะคงอยไมนาน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงทากบเขาเหมอนกบคนทเผยความลบ แลวเขาจะทารายทานไมได จงระลกถงผลของความอจฉา”

85e การสนศรษะเปนอาการแสดงการเยาะเยยใน โยบ 16:4; สดด 22:7; 109:25; ด มธ 27:39 – สวน “การตบมอ” ด พคค 2:15;อสค 15:6; นฮม 3:19.

8613 a การเปรยบเทยบเชนนยงพบไดในนทานอสปดวย

87b “เพราะความโงเขลาของทาน” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาละตนและภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกวา “เพอความเพลดเพลนของทาน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงระวงอยาทะเยอทะยาน อยาทาตนเปนคนโง”

แตอยาหางเหนเกนไป เพราะเขาจะลมทานc88

11อยายกตนเทาเทยมกบเขาอยาเชอคาพดมากของเขาเพราะเขาพดมากกเพอลองใจทานแมเมอเขายม เขากยงทดสอบทาน12ผไมเกบความลบทไดฟงมาเปนคนใจรายเขาไมละเวนทจะทารายและลามโซทาน13จงเอาใจใสระวงเขาใหดทานกาลงเดนไปสความพนาศทอาจเกดขนไดทกเวลาd89 (14)

15สรรพสตวลวนรกสตวชนดเดยวกนมนษยทงหลายกยอมรกผอยในฐานะเดยวกนดวย16สตวทกชนดสมสกบสตวชนดเดยวกนมนษยกสมาคมกบผทเหมอนกบตน17สนขปาจะอยรวมกบลกแกะไดหรอคนบาปจะอยรวมกบผยาเกรงพระเจาไมไดเชนเดยวกน18หมาในกบหมาบานจะอยดวยกนอยางสนตไดหรอเศรษฐกบคนยากจนจะอยดวยกนอยางสนตไดหรอe90

19ลาปาเปนเหยอของสงโตฉนใดคนยากจนกเปนเสมอนอาหารของเศรษฐฉนนน20สภาพตาตอยเปนทนารงเกยจสาหรบคนเยอหยงฉนใดคนยากจนกเปนทนารงเกยจสาหรบเศรษฐฉนนน21ถาเศรษฐคนหนงกาลงจะลม มตรสหายกมาชวยพยงเขาไวถาคนยากจนลมลง แมแตมตรสหายกยงผลกเขาซาอกf91

22ถาเศรษฐคนหนงลมลง คนจานวนมากกมาชวยเหลอเขาแมเขาพดอยางโงเขลา ใครๆ กชมเชยถาคนตาตอยลมลง ใครๆ กตาหนเขาถงเขาจะพดมเหตผล กไมมใครสนใจ23เมอเศรษฐพด ทกคนยอมเงยบและยกยองคาพดของเขาจนถงฟาแตถาคนยากจนพด ใครๆ กถามวา “คนนเปนใครกน”ถาเขาสะดด ใครๆ กยงชวยผลกเขาใหลมลง24ความรารวยยอมดเมอไมมบาปความยากจนยอมชวรายตามความคดของผไมยาเกรงพระเจาg92

25ใจมนษยยอมปรากฏบนใบหนาทงเมอคดด หรอคดชวราย26ใบหนาแจมใสสะทอนใจเปนสขแตการคดคนสภาษตเปนงานหนกh93

ความสขแทจรง

14. 1ผไมทาบาปa94ดวยคาพดยอมเปนสขเขาไมตองเปนทกขใจเพราะบาป

88c คาแนะนาเชนนเปนตวอยางชดเจนวาบตรสราเดนสายกลางและพดประชดประชน – พระวาจาของพระเยซเจาใน ลก 14:8-10 แมดเหมอนจะมความหมายใกลเคยงกน แตหมายความอกอยางหนงและตองการสอนคนละเรอง คอใหเปนคนถอมตน

89d สาเนาโบราณภาษากรก GK 248 เสรมขอ 14 วา “14เมอทานไดยนเรองเหลานขณะทกาลงนอนหลบ กจงตนขนจงรกองคพระผเปนเจาตลอดชวตและอธษฐานวอนขอพระองคใหประทานความรอดพนแกทาน”

90e บตรสรามความเหนวาการทมนษยตองคบคากบบคคลทมฐานะเดยวกนเปนการขยายกฎธรรมชาต ใหมการประสานกลมกลนกน จงสอดคลองกบพระประสงคของพระเจา บตรสราไมประณามวาความรารวยเปนสงชวรายเสยทงหมด (ดขอ 24) แตตองการปองกนมใหคนยากจนคดผดไปวาการคบกบคนรารวยเปนการด แลวจะถกคนรารวยเอาเปรยบได

91f ขอความในขอนอาจตองเขาใจเปนภาษาเปรยบเทยบ “การสะดดลม” อาจมความหมายวา “พดโงๆ” เพราะบรบทเปนเรองการพดจา(เทยบ 14:1)

92g “ตามความคดของผไมยาเกรงพระเจา” – แปลตามตวอกษรวา “ความยากจนเปนความชวรายในปากของผไมยาเกรงพระเจา” –ความรารวยไมใชสงเลวรายในตวเอง แตกมอนตราย

93h ไมชดวาขอความ 2 บรรทดนมความเกยวของกนอยางไร เพราะตนฉบบทงภาษากรกและภาษาฮบรไมชด.

9414 a “ผไมทาบาป” แปลตามตวอกษรวา “ผไมลนไถล” – เพลงสดดหลายบทกลาวถงความสขของผมใจบรสทธ (สดด 1; 32;119) ผมปรชา (สดด 41) และผยาเกรงพระเจา (สดด 128) แมวามนษยทวไปมกคดวาบคคลเหลานไมมความสขกตาม ขอความเหลานเปนการเกรนลวงหนาถง “ความสขแท” ทพระเยซเจาจะตรสเทศนสอนบนภเขา (มธ 5:1-12).

2ผทมโนธรรมไมตเตยนยอมเปนสขผไมสนหวงกยอมเปนสขเชนเดยวกน

ความอจฉาและความโลภ3คนตระหนไมควรจะมทรพยสนทรพยสมบตจานวนมากมประโยชนอะไรสาหรบคนโลภ4ผทยอมอดเพอสะสมทรพยสมบตกสะสมไวสาหรบผอนผอนจะใชทรพยสนของเขาอยางฟมเฟอย5ผมใจแคบตอตนเองจะมใจกวางตอผอนไดอยางไรเขาใชทรพยสมบตทาใหตนมความสขยงไมไดเลย6ไมมใครใจรายเทากบคนททรมานตนเองเขาตองรบผลจากความใจรายของตน7ถาเขาทาดบาง เขากทาดวยความบงเอญแตในทสดความใจรายของเขากจะปรากฏ8ผอจฉารษยาเปนคนใจรายเขาเบอนหนาb95ไมสนใจชวตของผอน9คนตระหนไมพอใจสงทตนมความโลภc96ทาใหใจของเขาแหงแลง10คนตระหนหวงแมแตอาหารแมบนโตะเขากมไมพอกน11ลกเอย จงอยดกนดเทาททาไดอยาลมนาสงของมาถวายแดองคพระผเปนเจาตามสมควร12จงระลกวาความตายจะไมรอชาทานไมรเวลาทนดไวกบแดนมรณะd97

13จงทาดตอมตรสหายกอนททานจะตายจงมใจกวางกบเขาตามความสามารถของทาน14อยามใจแคบทจะใหความสขแกตนในวนนอยาปลอยสงดททานปรารถนาใหหลดมอไป15ทานจะตองละทงทรพยสมบตของทานใหคนอนมใชหรอผรบมรดกจะแบงผลจากความเหนดเหนอยของทานมใชหรอ16จงรจกให รจกรบ และรจกหาความสขเพราะในแดนมรณะจะหาความสขไมไดแลว17เสอผาเกาไปฉนใด มนษยทงหลายกแกลงฉนนนเปนกฎตลอดไปวาทกคนตองตาย18ใบไมเขยวชอมบนตนไมงาม บางกเหยวแหงรวงโรย บางกงอกขนมาฉนใดเชอชาตมนษยทงหลาย บางกตาย บางกเกดมาฉนนน19กจการทกอยางของมนษยตองทรดโทรมและสญหายไปผทากจการนนกจะตองจากไปพรอมกนดวยe98

ความสขของผมปรชา20ผทเอาใจใสคดคานงถงปรชาญาณยอมเปนสขเขาใชความคดถกตองตามเหตผล21พจารณาในใจถงหนทางแหงปรชาญาณและพยายามเขาใจความลบของปรชาญาณf99

22เขาตามหาปรชาญาณเหมอนนายพรานไลลาสตวคอยซมตามทางเพอพบกบปรชาญาณ23เขาเปนเสมอนครกทคอยแอบมองทางหนาตางบานของปรชาญาณ

95b “เบอนหนา” หมายความวาเขาไมตองการเหนผอนทตองการความชวยเหลอจากเขา

96c “ความโลภ” แปลตามตวอกษรวา “ความอธรรมทชวราย”

97d “เวลาทนดไวกบแดนมรณะ” แปลตามตวอกษรวา “พนธสญญากบแดนมรณะ” หมายถงวนเวลาทพระเจาทรงกาหนดไวใหมนษยจบชวตของตน (เทยบ อสย 28:15,18)

98e ขอ 19 ในตนฉบบภาษาฮบรวา “กจการทงหมดของมนษยถกกาหนดใหพนาศไป ผลงานของเขาจะตามเขาไปดวย” – วว14:13 จะเปลยนความคดทมองกจการทงหมดของมนษยในแงรายใหเปนการมองในแงบวกมากกวา โดยใชขอความวา กจการดของมนษยจะตดตามเขาไปรบสรรงโรจนในชวตหนาดวย – ปญญาจารยคดวา การทกจการทงหมดของมนษยจะพนาศไปนเปนความจรงทรบไดยาก แตบตรสราใชความคดนสอนใหมนษยรจกตดใจจากผลงานทมนษยทาในชวตน

99f “ความลบของปรชาญาณ” -- เทยบ สดด 119 โดยเฉพาะขอ 15,23,148 ซงกลาวถงความสขทไดมาจากการคดคานงถงธรรมบญญต แตในขอน บสร เตอนใหมนษยพจารณาถงปรชาญาณดงทบรรดาผมปรชาสอนไวในสภาษตและคาพงเพยตางๆ

แอบฟงทประต24เขาเขาใกลบานของปรชาญาณตอกหลกกระโจมของตนใกลกาแพงบานของปรชาญาณg100

25เขาตงกระโจมใกลปรชาญาณมาพานกในทพกสะดวกสบายทกอยาง26เขาจะมอบบตรของตนไวในความคมครองของปรชาญาณและตงคายพกอยใตกงกานของปรชาญาณ27ปรชาญาณจะปกปองเขาไวจากความรอนและสรรงโรจนh101ของปรชาญาณจะหอมลอมทพานกของเขา

15. 1ผเคารพยาเกรงองคพระผเปนเจาจะทาเชนนผทยดธรรมบญญตมนไวa102จะไดรบปรชาญาณ2ปรชาญาณจะมาพบเขาดจมารดาจะตอนรบเขาเสมอนเจาสาวพรหมจาร3จะใหเขามความรอบรเสมอนเปนอาหารเลยงชวตใหเขามปรชาญาณเปนเสมอนนาดบความกระหาย4เขาจะยดปรชาญาณเปนเครองคาจนและจะไมลมเขาจะไวใจปรชาญาณและจะไมตองอบอาย5ปรชาญาณจะเชดชเขาใหสงเหนอเพอนบานจะใหเขากลาพดในทประชม6เขาจะพบความยนดและความสขเปนเสมอนมงกฎจะรบชอเสยงยงยนเปนมรดก7คนโงจะไมไดรบปรชาญาณคนบาปกจะไมเหนปรชาญาณเลย8ปรชาญาณจะอยหางไกลคนเยอหยงคนมสาจะไมคดถงปรชาญาณ9คาสรรเสรญไมเหมาะกบปากคนบาปเพราะองคพระผเปนเจามไดประทานให10ผมปรชาเทานนสรรเสรญปรชาญาณไดองคพระผเปนเจาเทานนทรงดลใจเขาใหทาเชนน

มนษยมอสรเสร11อยาพดวา “องคพระผเปนเจาทรงทาใหฉนผดพลาด”เพราะพระองคไมทรงกระทาb103สงททรงเกลยด12อยาพดวา “พระองคทรงนาฉนใหหลงทาง”เพราะคนบาปไมมประโยชนอะไรสาหรบพระองค13องคพระผเปนเจาทรงเกลยดทกสงทนารงเกยจและผยาเกรงพระองคกเกลยดสงนนดวย14พระองคทรงเนรมตมนษยแตแรกเรมทรงปลอยใหเขาตดสนใจดวยตนเองc104

15ถาทานตองการ ทานกปฏบตตามบทบญญตไดทานจะซอสตยตอพระองคหรอไมขนอยกบทาน16พระองคทรงวางนากบไฟไวตอหนาทานทานตองการสงใดกจงยนมอหยบดวยตนเอง17ทงชวตและความตายอยตอหนามนษยเขาเลอกสงใดกจะไดรบสงนน18พระปรชาญาณขององคพระผเปนเจายงใหญ

100g “ตอกหลกกระโจมใกลกาแพงบานของปรชาญาณ” หมายความวามาพานกอยใกลๆ กบปรชาญาณ ภาพเปรยบเทยบผแสวงหาปรชาญาณในขอ 22-27 เปนภาพของนายพราน (ขอ 22) ครก (ขอ 23) และภาพของคนเรรอนทปกกระโจมใกลๆกบบานของปรชาญาณ(ขอ 24-27)

101h “สรรงโรจน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ทหลบภย” อาจหมายถงเมฆทประทบของพระยาหเวหใน อพย 16:10; 24:16 เชงอรรถ f,ซงพวกรบบเรยกวา “shekinah” (การประทบอย[ของพระเจา])

10215 a “ผทยดธรรมบญญตมนไว” นาจะหมายถงบรรดาธรรมาจารย – ยรม 2:8 กลาววาบคคลสาคญในสงคมชาวยวม 4 กลม คอบรรดาสมณะ ธรรมาจารย เจานายและประกาศก – บรรดา “ธรรมาจารย” จะมบทบาทสาคญในยคหลงกลบจากการเนรเทศทกรงบาบโลน (ด อสร 7:6 เชงอรรถ c)

103b “พระองคไมทรงกระทา” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบรและสาเนาโบราณภาษากรกฉบบหนง – ตนฉบบภาษากรกวา “จงอยาทา”

104c “ตดสนใจดวยตนเอง” – ขอความนมกถกยกมาอางเพอสนบสนนคาสอนเรองมนษยมอสระเสรในการเลอกทาดทาชว

พระองคทรงสรรพานภาพและทรงแลเหนทกสง19พระองคทอดพระเนตรเหนผยาเกรงพระองคทรงรกจการทกอยางของมนษย20พระองคไมทรงบญชาผใดใหเปนคนอธรรมพระองคไมทรงอนญาตใหผใดทาบาป

คนบาปถกสาปแชง

16. 1อยาปรารถนามบตรหลายคน ถาบตรเหลานนเปนคนเหลวไหลอยาดใจมบตรทไมยาเกรงพระเจา2ถาทานมบตรจานวนมากกอยายนดหากเขาไมเคารพยาเกรงองคพระผเปนเจา3อยาหวงวาเขาจะมอายยนอยาวางใจเกนไปทมบตรหลายคนa105

เพราะบตรคนเดยวดกวาบตรตงพนคนการตายไรบตรดกวามบตรหลายคนทไมยาเกรงพระเจา4ผมปรชาคนเดยวทาใหบานเมองเจรญรงเรองแตคนชวทงตระกลจะถกทาลาย5ตาของฉนเคยไดเหนเรองเชนนมามากหของฉนกเคยไดยนเรองทรายแรงยงกวานมาแลว6ไฟจะลกขนในทชมนมของคนบาปพระพโรธจะเผาผลาญชนชาตทเปนกบฏ7พระเจาไมทรงใหอภยบรรดายกษในสมยกอนซงกบฏเพราะไวใจกาลงของตน8พระองคไมทรงไวชวตเพอนบานของโลทพระองคทรงเกลยดชงความเยอหยงของเขา9พระองคมไดทรงพระเมตตาตอชนชาตทตองพนาศb106

ทรงทาลายเขาเพราะบาปทเขากระทา10พระองคมไดทรงพระเมตตาตอประชาชนหกแสนคนทเดนทางเขาตองตายเพราะมจตใจแขงกระดางc107

11แมจะมคนหวรนเพยงคนเดยวถาพระองคไมทรงลงโทษเขากเปนเรองแปลกเพราะพระองคทงทรงพระเมตตาและทรงลงโทษพระองคทรงพระอานภาพทงเมอทรงพระเมตตาและเมอทรงลงโทษ12พระเมตตาของพระองคยงใหญ ความเครงครดของพระองคกยงใหญเชนเดยวกนพระองคทรงพพากษามนษยตามกจการของเขา13ผรายจะหลบหนไมไดพรอมกบสงของทขโมยมาผยาเกรงพระเจาอยางสมาเสมอจะไมตองผดหวง14พระองคทรงคานงถงกจเมตตาทกๆ ครงd108

ทกคนจะไดรบผลตอบแทนตามกจการทเขาไดทาe109 (15) (16)

พระเจาทรงตอบแทนการกระทาของมนษยอยางแนนอน17อยาพดวา “ฉนจะหลบซอนพนจากองคพระผเปนเจาในสวรรค ใครเลาจะระลกถงฉนจะไมมใครรจกฉนในหมประชากรจานวนมาก

10516 a “ทมบตรหลายคน” – ตนฉบบภาษาฮบรเสรมวา “เพราะบตรเหลานนจะไมมอนาคตรงเรอง” – และในขอตอไป หลงวล“มบตรคนเดยว” ตนฉบบภาษาฮบรยงเสรมวา “ทปฏบตตามพระประสงคของพระเจา”

106b “ชนชาตทตองพนาศ” หมายถงชาวคานาอนดงเดม กอนทชาวอสราเอลจะเขามายดครองแผนดน

107c “ใจแขงกระดาง” ชวนใหคดถง อพย 12:37; กดว 11:21 หมายถงชาวอสราเอลทออกจากอยปต แตจะตายในถนทรกนดาร ไมไดเขาไปในแผนดนคานาอนแหงพระสญญา (กดว 14:20-33)

108d “พระองคทรงคานงถงกจเมตตาทกๆครง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ทกคนทปฏบตความชอบธรรมตองไดรบการตอบแทน”

109e สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248; ตนฉบบภาษาฮบรและสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคเสรมขอ 15-16 วา “15พระเจาทรงบนดาลใหพระเจาฟาโรหมพระทยแขงกระดาง เพอจะไดไมตองทรงรจกพระเจาและประกาศใหมนษยใตทองฟารจกพระราชกจของพระเจา 16พระกรณาของพระเจาเปนทประจกษแกสงสรางทงมวล พระองคทรงแบงแสงสวางและความมดของพระองคแกมนษย” (เทยบ บสร 12:6 และ มธ 5:45)

ฉนเปนใครกนในโลกกวางใหญไพศาล”f110

18ดซ ทองฟาและสวรรคเหนอทองฟาเหวลกและแผนดนลวนสนสะเทอนเมอพระองคเสดจมา19แมภเขาและรากฐานแผนดนกสนกลวเมอพระองคทอดพระเนตร20แตไมมใครคานงถงสงเหลานใครเลาสนใจวถทางของพระองค21ไมมมนษยใดแลเหนลมพายพระราชกจสวนใหญของพระองคกซอนเรนg111

22”ใครเลาจะประกาศพระราชกจเทยงธรรมของพระองค ใครเลาจะรอคอยพนธสญญาของพระองคคงอยนานมาแลว”h112

23ผมใจแคบคดเชนนเขาเปนคนโงหลงผดคดเหมอนคนบา

พระปรชาญาณในการเนรมตโลก24ลกเอย จงฟงฉนเถด จงเรยนรคาสงสอนจงตงใจฟงถอยคาของฉนi113

25ฉนจะอธบายคาสงสอนอยางละเอยดจะประกาศความรอยางถกตอง26ตงแตแรกเรม องคพระผเปนเจาทรงเนรมตทกสงj114

พระองคทรงบญชาใหสงสรางแตละชนดมหนาทของตน27พระองคทรงกาหนดระเบยบของสงสรางเหลานไวตลอดไปตงแตแรกเรมจนถงสงสดทายในอนาคตสงทงหลายจะไมหวโหยหรอเหนดเหนอยและจะไมละทงการงานของตนเลย28ไมมสงใดปะทะกบอกสงหนงทงไมฝาฝนพระวาจาของพระองคเลยk115

29ตอมา องคพระผเปนเจาทอดพระเนตรมายงแผนดนทรงบนดาลใหแผนดนเตมไปดวยพระพรตางๆ30ทรงปกคลมพนแผนดนดวยสตวนานาชนดซงจะตองกลบเปนดนอก

17. 1องคพระผเปนเจาทรงเนรมตมนษยจากดนa116

และทรงบนดาลใหเขากลบเปนดนอก2พระองคทรงกาหนดวนและเวลาไวแกมนษยทรงมอบอานาจเหนอทกสงบนแผนดนใหเขา3ประทานใหมนษยมกาลงเหมอนพระองคทรงเนรมตเขาตามภาพลกษณของพระองค4ทรงบนดาลใหสตวทงหลายเกรงกลวมนษยมนษยจะไดเปนนายปกครองสตวปาและนกทงปวงb117 (5)

6พระองคประทานความคด ลน ตา ห และใจแกมนษยเพอเขาจะรจกใชเหตผลc118

7พระองคโปรดใหเขามความรและความเขาใจอยางเตมเปยม

110f ผทกลาวเชนนเปนเหมอนอาดมและกาอนทพยายามซอนตวใหพนพระพกตรพระเจา (ปฐก 3:10; 4:9)

111g ตนฉบบภาษาฮบรวา “20พระองคจะไมทรงคานงถงฉนแนๆ ใครเลาจะสนใจวถทางของฉน 21ถาฉนทาบาป กไมมใครเหน ถาฉนเคยพดเทจ กไมมใครร”

112h ขอ 22 นเปนความคดของผไมยาเกรงพระเจา เขารสกวาพระเจาไมทรงตอบแทนพฤตกรรมของมนษยตามททรงสญญาไวเลย –เกยวกบ “พนธสญญา” ด บสร 14:2 เชงอรรถ d – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ฉนจะหวงอะไรได เพราะพระวนจฉยของพระองคอยหางไกล”

113i “จงตงใจฟงถอยคาของฉน” – ผกลาวขอความตอไปนไมใชปรชาญาณ แตเปนธรรมาจารยผสงสอนศษย

114j “ทรงเนรมต” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ทรงตดสน”

115k บตรสรากาลงกลาวถงวงโคจรของดวงดาราในทองฟา ซงมระเบยบ ไมมการปะทะหรอชนกนเลย

11617 a ผเขยนเลาเรองการเนรมตตามลาดบใน ปฐก บทท 1 คอ พระเจาทรงเนรมตดวงดาว พช สตว และมนษย

117b สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 5 วา “5องคพระผเปนเจาประทานประสาททงหาใหแกมนษย ประทานสตปญญาใหเปนความสามารถประการทหก และประทานความคดตามเหตผลใหเปนความสามารถประการทเจด” --ความคดเชนนดเหมอนจะเปนคาอธบายตามปรชญาลทธสโตอาของผคดลอก

ทรงชนาใหเขารจกความดและความชว8พระองคประทานแสงสวางของพระองคในจตใจของเขาทรงสาแดงใหเขาเหนความยงใหญแหงพระราชกจของพระองคd119 (9)

10มนษยจะไดสรรเสรญพระนามศกดสทธของพระองคและบอกเลาความยงใหญแหงพระราชกจของพระองค11พระองคประทานความรแกเขาทรงมอบกฎแหงชวตเปนมรดกแกเขา12ทรงกระทาพนธสญญานรนดรกบเขาทรงเผยใหเขารจกบทบญญตe120ของพระองค13ตาของเขาไดชมพระสรรงโรจนยงใหญของพระองคหของเขาไดยนพระสรเสยงดงกงวานของพระองค14พระองคตรสแกเขาวา “จงละเวนความอยตธรรมทงปวง”ประทานบทบญญตใหแตละคนปฏบตตอเพอนบาน

พระเจาทรงพพากษา15ความประพฤตของมนษยอยเฉพาะพระพกตรพระเจาเสมอไมซอนพนสายพระเนตรไปไดเลยf121 (16) (17)

17พระองคทรงแตงตงใหชนแตละชาตมผปกครองแตอสราเอลเปนประชากรทองคพระผเปนเจาทรงเลอกไวเปนกรรมสทธของพระองคg122 (18)

19การกระทาทงหลายของมนษยอยเฉพาะพระพกตรพระองคเหมอนดวงอาทตยพระเนตรของพระองคมองดความประพฤตของเขาอยเสมอ20ความอธรรมของมนษยมไดซอนพนพระเนตรบาปทงปวงของเขาอยเฉพาะพระพกตรขององคพระผเปนเจาh123 (21)

22การใหทานของมนษยมคาประเสรฐสาหรบพระองคประดจแหวนตราพระองคทรงรกษาความเออเฟอเผอแผของมนษยไวดจแกวตาi124

23วนหนงพระองคจะทรงลกขนและประทานบาเหนจจะทรงตอบแทนแตละคนตามความเหมาะสมj125

24พระองคทรงใหผสานกผดกลบมาประทานกาลงใจแกผขาดความพากเพยร

คาเตอนใหกลบใจ25จงกลบใจมาหาองคพระผเปนเจา ละทงบาปจงอธษฐานภาวนาเฉพาะพระพกตรพระองค จงเลกทาขดเคองพระทย26จงกลบมาเฝาพระผสงสด จงหนหลงใหความอธรรมk126

จงเกลยดชงความชวรายโดยสนเชง27ในแดนมรณะใครเลาจะสรรเสรญพระผสงสดใครเลาจะขอบพระคณพระองคแทนผมชวตได28ผตายทไมอยแลวจะสรรเสรญพระองคไมไดอก

118c ชาวยวโบราณคดวา “ดวงใจ” เปนทตงของความคดตามเหตผลและความร

119d “แสงสวาง” – แปลตามตวอกษรวา “ดวงตา” -- สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 9 วา “9ประทานความสามารถใหมนษยรจกประกาศสรรเสรญสงมหศจรรยททรงกระทาตลอดไป”

120e “บทบญญต” หมายถงธรรมบญญตทพระเจาทรงเปดเผยแกโมเสสบนภเขาซนาย

121f สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 16-17 วา “16มนษยประพฤตชวรายมาตงแตวยเยาวแลว เขาเปลยนใจหนใหเปนใจเนอไมได 17เพราะในการแบงแผนดนใหแกชนชาตตางๆ..” -- ขอความเหลานคงเปนคาอธบายทผคดลอกยมมาจาก อสค 11:19; 36:26 กลาววามนษยไมมความสามารถทาความดได – แตบตรสรามไดมองมนษยในแงลบมากเชนน

122g สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 18 วา “18พระองคทรงดแลอสราเอลเสมอนเปนบตรคนแรก ประทานแสงสวางแหงความรกของพระองคให และไมทรงทอดทงเขาเลย” – ในสมยของบตรสรา อสราเอลไมมกษตรยปกครองแลว ยงกวานนชาวอสราเอลหลายคนตอตานระบอบกษตรยปกครอง (1 ซมอ 8) และการตอตานเชนนจะทวขนในสมยราชวงศฮสโมเนยนปกครองหลงจากทพวกมคคาบกอบกอสรภาพได

123h สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมความขอ 21 วา “21แตองคพระผเปนเจาทรงความดและทรงรจกมนษยททรงเนรมต ไมทรงทาลายหรอละทงเขา แตทรงรกษาไวใหมชวตตอไป”

124i สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “ประทานโอกาสใหบตรชายหญงของเขาไดกลบใจ”

125j ไมเปนทชดเจนวาพระองคจะทรงตอบแทนการกระทาใดของมนษย และจะทรงตอบแทนเมอไร

126k สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “พระองคจะทรงนาทานออกมาจากความมดไปสแสงสวางแหงความรอดพน”

ผมชวตและมสขภาพดเทานนจะสรรเสรญองคพระผเปนเจาได29พระกรณาขององคพระผเปนเจาชางยงใหญพระองคประทานอภยแกผกลบใจมาเฝาพระองค30มนษยมทกอยางไมไดเพราะบตรมนษยไมมชวตอมตะ31อะไรจะสวางกวาดวงอาทตย ถงกระนน ดวงอาทตยกยงรจกอบแสงความคดของมนษยกยอมถกความชวบดบงไดดวย32พระเจาทรงเฝาดแลดวงดาวบนทองฟาl127

แตมนษยทกคนเปนเพยงดนและเถา

ความยงใหญของพระเจา

18. 1พระผทรงอยตลอดไปทรงเนรมตจกรวาลทงหมด2องคพระผเปนเจาพระองคเดยวทรงยตธรรมa128 (3)

4พระองคไมประทานอานาจใหผใดไปประกาศพระราชกจของพระองคใครเลาจะหยงรสงมหศจรรยททรงกระทา5ผใดเลาจะวดพระอานภาพยงใหญของพระองคผใดเลาจะบรรยายถงพระเมตตาของพระองคได6ไมมสงใดจะตองตดออกหรอเพมเตมเปนไปไมไดทจะหยงรสงนาอศจรรยขององคพระผเปนเจา7เมอคนหนงคดวาเขาจบแลว เขากเพงจะเรมเทานนเมอเขาหยด เขากยงรสกมนงงอยb129

ความไมเทยงแทของมนษย8มนษยคออะไร มประโยชนอะไรความดของเขาคออะไร ความชวของเขาคออะไร9ชวตของมนษย ถาถงรอยปกนบวามากแลว10แตอายไมกปของเขาเปรยบกบนรนดรภาพกเหมอนนาหยดเดยวในทะเล หรอเหมอนทรายเมดเดยว11องคพระผเปนเจาจงทรงพากเพยรอดทนกบมนษยทรงหลงพระเมตตาใหเขา12พระองคทรงเหนและทรงทราบวาจดสนสดของมนษยนนนาสมเพชพระองคจงประทานอภยใหเขามากยงขน13มนษยเมตตาเพอนบานเทานนแตองคพระผเปนเจาทรงพระเมตตาสงมชวตทงปวงพระองคทรงตเตยน ตกเตอน และสงสอนทรงนาเขาดงคนเลยงแกะนาฝงแกะของตนc130

14พระองคทรงพระเมตตาผยอมรบคาตกเตอนของพระองคทรงพระเมตตาผหมนปฏบตตามคาสงของพระองค

จงรจกให d131

15ลกเอย เมอทานทาความดกบผใด อยาตาหนเขาเมอใหของผใด อยาพดใหเขาเปนทกขใจ16หยาดนาคางยงลดความรอนไดมใชหรอวาจาออนหวานยอมมคามากกวาของกานล17ดซ ถอยคาเพยงคาเดยวยอมมคากวาของกานล

127l “ดวงดาราบนทองฟา” – แปลตามตวอกษรวา “อานภาพแหงทองฟาสง” – เทยบ บสร 16:26-29; อสย 24:21.

12818 a สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “และไมมพระเจาอนใดนอกจากพระองค 3พระองคทรงใชพระหตถปกครองโลก สงสารพดปฏบตตามพระประสงค เพราะพระองคทรงเปนกษตรย ทรงปกครองทกสงดวยพระอานภาพ ทรงแยกสงศกดสทธจากสงไมศกดสทธ”

129b เมอมนษยใชความสามารถทงหมดของตนเพอรจกพระเจาและสงมหศจรรยของพระองค เขาเพงเรมเขาใจพระองค ขอสงเกตเหลานชวนใหคดถงความคดของ ปญจ แตขอสรปนนแตกตางกนโดยสนเชง ปญจ คดถงแตความอนจจงของมนษยเทานน สวน บสรกลาวถงความออนแอของมนษยเพอเนนความยงใหญของพระเจา

130c เทยบ 2 มคบ 6:13-16; ปชญ 12:19-22. ชาวยวสมยหลงเนรเทศพยายามหาเหตผลเพอสนบสนนยนยนความยตธรรมของพระเจาในการลงโทษความผดของมนษย ในขอความนเราพบความคดชดเจนเปนครงแรกในพนธสญญาเดมทวาพระเจาทรงพระเมตตาตอทกสงททรงเนรมตมา

131d คาแนะนาสงสอนใหประพฤตดดาเนนตอไปทตรงน การพจารณาถงพระเมตตากรณายงใหญของพระเจาทาใหผเขยนรวบรวมคาพงเพยเกยวกบการแสดงความเออเฟอเผอแผตอเพอนมนษยมาไวดวยกน

แตคนใจกวางพรอมจะใหทงสองอยาง18คนโงเขลาตเตยนโดยไรมรรยาทผใหของขวญอยางไมเตมใจทาใหผรบขดเคอง

การรจกตรตรองมองการณไกล19จงเรยนรใหดกอนทจะพดจงดแลสขภาพ ถาไมตองการเจบปวย20จงพจารณาตนเองกอนทพระเจาจะทรงพพากษาแลวทานจะพบพระเมตตาในวนทพระองคเสดจมา21จงถอมตนกอนททานจะเจบปวยe132

ถาทานทาบาปไปแลว กจงเปนทกขกลบใจ22อยาใหสงใดขดขวางทานมใหปฏบตตามคาบนบานในเวลาทกาหนดและอยารอจนตายกอนทจะจดการเรองนใหเรยบรอย23จงคดใหดกอนจะบนบานอยาเปนเหมอนคนททดลององคพระผเปนเจา24จงระลกถงพระพโรธในวนสนชวตของทานf133

คอเวลาทพระเจาจะทรงลงโทษเมอทรงหนพระพกตรไปจากทาน25เมอทานอดมสมบรณ จงคดถงเวลาอดอยากเมอทานรารวย จงคดถงเวลาททานยากจนและขาดแคลน26ตงแตเชาถงเยน ลมฟาอากาศเปลยนแปลงทกสงผานพนไปรวดเรวเฉพาะพระพกตรองคพระผเปนเจา27ผมปรชาระวงตนในทกสงและเมอบาปลอใจg134 เขากระวงตนไมทาผด28ผมปญญารจกปรชาญาณและชมสรรเสรญทกคนทพบปรชาญาณ29ผรจกพดแสดงวามปรชาญาณเขาแจกจายคาพงเพยเหมอนฝนทหลงลงมาh135

การรจกบงคบตน30อยาปลอยตนตามตณหาจงควบคมความปรารถนาของทาน31ถาทานทาตามตณหาของทานทานกจะเปนเปาใหศตรเยยหยน32อยาใชจายฟมเฟอยเพอแสวงหาความสขเพราะคาใชจายจะทาใหทานยากจนi136

33ถาทานไมมเงนในกระเปาอยาไปยมเงนเพอเลยงฉลอง จะทาใหตนยากจนลง

19. 1คนงานขเมาจะไมมวนรารวยคนทผลาญสงเลกนอยทตนมกจะคอยๆ ลมละลาย2สราและนารทาใหผมปรชาเสยคนผทตดซองโสเภณยงเสยงอนตรายมากขน3เขาจะไดความเนาเปอยและหนอนเปนมรดกการยอมเสยงอนตรายจะทาใหเขาตองพนาศa137

อยาพดโดยไมคด4คนหเบาเปนคนเขลานกหนา

132e พระคมภรมกจะมองความเจบปวยเปนการลงโทษทคนหนงไดทาบาป ดงนน การกลบใจใชโทษบาปจงเปนการปองกนมใหลมปวยอก

133f “วนสนชวตของทาน” – แปลตามตวอกษรวา “วนแหงการจบสน” ซงหมายถง “วนตาย” (เทยบ 1:13) มากกวา “วนพพากษา” – บสรไมสนใจเรองอวสานกาลของมนษย

134g “เมอบาปลอใจ” – แปลตามตวอกษรวา “ในวนของบาป”

135h “แจกจายคาพงเพย” คงจะหมายถงหนงสอทรวมรวมคาพงเพยตางๆไว ดงทพบไดในหนงสอสภาษต – สาเนาโบราณภาษากรกGk 248 ยงเสรมอกวา “วางใจในองคพระผเปนเจาพระองคเดยวดกวานาดวงใจทตายแลว มาตดไวกบผตาย”

136i ขอนในตนฉบบภาษาฮบรวา “อยาพอใจในความสขทไรคา เกรงวาทานจะยากจนเปนสองเทา”

13719 a . หมายถงความตายกอนถงเวลาอนควร ซงนบไดวาเปนการลงโทษจากพระเจา

คนททาบาปกทารายตนเอง5คนทพงพอใจความชวb138จะไดรบโทษ6คนทเกลยดการพดโดยไมคดกหลกพนความชว7อยาเลาสงททานไดยนมาใหผอนฟงแลวจะไมมสงใดทาใหทานเสยหาย8อยาเลาเรองนนใหใครฟงทงมตรและศตรอยาเปดเผยใหใครร นอกจากวาถาไมพดจะเปนบาป9มฉะนน ผทฟงทานจะไมไวใจทานและในทสดกจะเกลยดทาน10ถาทานไดยนเรองใดมา กจงฝงมนไวในตวทานอยาเกรงกลวเลยวาเรองนนจะทาใหทานอกแตก11คนโงเขลาไดฟงเรองใด ถาไมไดพดกเจบปวดเหมอนหญงเจบครรภเมอจะคลอดบตร12ลกธนปกเนอสะโพกทาใหปวดฉนใดความลบในอกของคนโงเขลากทาใหเจบปวดฉนนน

อยาหเบาเชอคาเลาลอ13จงไปถามเพอนวาเขาไดทาตามทเลาลอหรอไม เขาอาจไมไดทาหากวาเขาไดทา เขาจะไดไมทาอก14จงไปถามเพอนบานวาเขาไดพดตามทเลาลอหรอไม เขาอาจไมไดพดหากวาเขาไดพด เขาจะไดไมพดอก15จงไปถามเพอน เพราะหลายครงมการใสความอยาหเบาเชอทกคาทเลาลอกน16คนหนงอาจพลงปากออกไปโดยไมเจตนาใครบางไมเคยทาผดดวยคาพดเลยสกครง17จงซกถามเพอนบาน กอนทจะขมขเขาแลวทานจะปฏบตตามธรรมบญญตของพระผสงสดc139 (18) (19)

ปรชาญาณแทและปรชาญาณเทยม20ปรชาญาณทงหมดคอความยาเกรงองคพระผเปนเจาปรชาญาณทงหมดคอการปฏบตตามธรรมบญญตd140 (21)

22การรจกความชวไมใชปรชาญาณความคดของคนบาปกมใชความรอบคอบ23มความเฉลยวฉลาดทนารงเกยจผทขาดปรชาญาณกเปนคนโงเขลา24คนฉลาดนอยแตมความยาเกรงพระเจายอมดกวาคนฉลาดมากแตละเมดธรรมบญญตe141

25มคนเฉลยวฉลาดหลกแหลมทไรความยตธรรมมคนทเสแสรงมใจดเพอชนะคดความ26มคนทเดนf142กมตวแสดงความเศราโศกแตในใจมแตความหลอกลวง27เขากมหนาลง แสรงทาเปนไมไดยนครนไมมใครสงเกต เขากจะเอาเปรยบทาน28มคนอดกลนไมทาบาปเพราะไมมกาลงครนไดโอกาส เขากจะทาผด29เรารจกคนใดคนหนงไดโดยสงเกตอาการภายนอกของเขา

138b “ในความชว” – สาเนาโบราณภาษากรกและสาเนาโบราณฉบบภเขาซนาย (Codex Sinaiticus) วา “ในใจของเขา” – สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “ผทตอตานความสขทาใหชวตของตนประสบความสาเรจ 6ผทบงคบลนของตนจะดาเนนชวตเปนสข”

139c สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “โดยไมโกรธเคอง 18ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนจดเรมตนเพอรบพระเมตตาและปรชาญาณ ทาใหเราไดรบความรกจากพระองค 19การรจกบทบญญตขององคพระผเปนเจาเปนคาสงสอนทใหชวต ผปฏบตตามพระประสงคจะเกบผลจากตนไมแหงชวตอมตะ”

140d เทยบ บสร 1:16,18 ฯลฯ; โยบ 28:28; สดด 111:10; สภษ 1:7; 9:10; 15:33. ทปลายขอน สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248ยงเสรมอกวา “และการรจกพระอานภาพของพระองค 21ผรบใชทกลาวกบนายวา “ขาพเจาจะไมทาตามททานตองการ” แมเขาจะทาในภายหลง เขากทาใหผเลยงดเขาโกรธเคอง” (เทยบ มธ 21:28-32)

141e ไมใชความเฉลยวฉลาดทกชนดเปนปรชาญาณ บางคนใชความเฉลยวฉลาดเพอทาผดและหลอกลวงผอน

142f “ผทเดน” – แปลตามสาเนาโบราณบางฉบบ – ตนฉบบภาษากรกซงเปนทยอมรบ (Textus receptus) วา “ผททาผด”

เรารจกคนฉลาดไดทนทจากใบหนา30วธแตงกาย วธหวเราะ และวธเดนยอมแสดงใหรวาเขาเปนคนชนดใด

รจกเงยบ รจกพด

20. 1การตเตยนอาจไมถกกาลเทศะบางครงคนเงยบเปนผรอบคอบ2ตเตยนออกไปยงดกวาโกรธเคองอยในใจ3ผยอมรบผดจะพนความอบอาย4ผขมขผอนใหปฏบตความชอบธรรมกเปนเหมอนขนททตองการขมขนหญงสาว5บางคนเงยบ ผอนกคดวาเขาฉลาดบางคนพดพลาม ใครๆ กเกลยด6บางคนเงยบเพราะไมมอะไรจะพดบางคนเงยบเพราะรวาควรจะพดเมอไร7ผมปรชาจะเงยบจนถงเวลาทเหมาะสมสวนคนโงเขลาทพดพลามยอมไมรกาลเทศะ8คนพดมากเกนไปเปนทนารงเกยจคนพดโออวด ใครๆ กเกลยดชง

ความจรงทดเหมอนจะเปนไปไมได9บางครงโชครายอาจเปนประโยชนสวนกาไรอาจเปนความเสยหาย10บางครงของขวญททานใหอาจไมอานวยประโยชนแกทานแตบางครงของขวญททานใหอาจคนประโยชนใหทานถงสองเทา11บางครงผรบเกยรตจะไดรบความอบอายแตบางครงผถอมตนกลบไดรบเกยรตa143

12บางคนซอของมากในราคาถกแตบางคนกลบจายเงนเกนราคาถงเจดเทา13ผมปรชาพดไมกคากเปนทรกของทกคนแตคนโงเขลาพดจาเยนยอกไมเกดประโยชน14ของกานลของคนโงเขลาไมเปนประโยชนใดๆ ตอทานเพราะเขาหวงจะไดรบตอบแทนมากกวาทเขาใหb144

15เขาใหนอย แตตเตยนมากเขาอาปากรองตะโกนคลายคนแจงขาววนนเขาใหยม พรงนกจะทวงคนคนประเภทนนาเกลยดชง16คนโงเขลาจะพดวา “ฉนไมมเพอนทาดเทาไรกไมมใครรบญคณ”17คนทกนอาหารของเขากกลาวรายตอเขากครงกหนทใครๆ พากนหวเราะเยาะเขาc145

ควรใชวาจาใหถกกาลเทศะ18ลนไถลลมลงทพนยงดกวาพลงปากพดออกไปเพราะเหตน คนชวจงลมลงสหายนะอยางรวดเรว19คนไรมรรยาทเปนเหมอนคาพดทไมถกกาลเทศะคาพดเชนนพบไดเสมอในปากของคนไรการอบรมd146

20ไมมใครรบฟงคาพงเพยของคนโงเขลา

14320 a ความหมายของขอนในตนฉบบไมชด จงแปลโดยคาดคะเนใหสอดคลองกบบรบททเปรยบเทยบสถานภาพซงตรงกนขาม คอเกยรตยศอาจนาความตกตามาให สวนการถอมตนจะทาใหไดรบการยกยอง – เทยบบทเพลงของพระนางมารย (ลก 1:52): “(พระเจา)ทรงควาผทรงอานาจจากบลลงก และทรงยกยองผตาตอยใหสงขน”

144b “เขาหวงจะไดรบตอบแทนมากกวาทเขาให” แปลตามตวอกษรวา “ตาของเขามหลายดวง ไมใชเพยงดวงเดยว” – สานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตนวา “ตาของเขามเจดดวง”

145c สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาละตนเสรมวา “เพราะเขาไมรจกรบทรพยสมบตดวยใจซอตรงและไมรจกรบความยากจนดวยใจสงบ”

146d ขอนแปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชดเจน – สานวนแปลโบราณภาษาซเรยควา “หางแกะไมใสเกลอไมมรสชาตฉนใด คาพดทไมถกกาลเทศะกไมนาฟงฉนนน”

เพราะเขาไมเคยพดใหถกกาลเทศะ21บางคนทาบาปไมไดเพราะยากจนเมอเขาพกผอน ใจเขากสงบ22บางคนทาลายชวตของตนเพราะความเกรงใจและไมกลาพดแมตอหนาคนโงเขลา23บางคนสญญากบเพอนเพราะกลวอบอายทาใหเพอนกลายเปนศตรโดยไมไดประโยชนอะไร

การพดเทจ24การพดเทจเปนมลทนนาเกลยดสาหรบมนษยพบไดเสมอในปากคนโงเขลา25เปนขโมยยงดกวาพดเทจเปนประจาแตทงคกาลงเดนไปสหายนะ26คนตดนสยพดเทจจะตองไดรบความอบอายเขาจะตองอบอายเสมอไป

คาเตอนสาหรบผมปรชา27ผมปรชาไดรบเกยรตจากถอยคาทพดคนเฉลยวฉลาดเปนทโปรดปรานของเจานายe147

28คนทาไรไถนาจะไดผลตผลอดมสมบรณคนทเจานายโปรดปรานจะไดรบอภยความผด29ของขวญและของกานลทาใหผมปรชาตาบอดปดปากเขามใหตเตยนเหมอนตะกรอครอบปากวว30ปรชาญาณทซอนไว และทรพยสมบตทไมปรากฏทงสองสงนมประโยชนอะไรเลา31คนทซอนความโงเขลาของตนไวยงดกวาคนทซอนปรชาญาณf148ของตน

จงหลกหนบาป

21. 1ลกเอย หากทานทาบาปไปแลว กอยาทาอกจงวอนขออภยความผดททานทามาในอดต2จงหลกหนบาปเหมอนหลกหนงรายถาทานเขาไปใกล งกจะกดทานไดฟนของงเหมอนฟนของสงโตทาลายชวตมนษยได3การละเมดทกอยางเปนเสมอนดาบสองคมทาใหเปนแผลทรกษาไมได4การทาใหกลวและการใชความรนแรงยอมผลาญทรพยสมบตฉนใดบานของคนเยอหยงกจะถกทาลายฉนนน5คาวอนขอของคนยากจนออกจากปากไปถงพระกรรณของพระเจาเขาจะไดรบความยตธรรมจากพระองคโดยเรว6ผทเกลยดคาตเตยนยอมเดนตามรอยเทาของคนบาปแตผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมกลบใจ7คนพดเกงเปนทรจกทวไปแตเมอเขาพดพลาด คนฉลาดกจะจบผดไดทนท8ผใชเงนของผอนสรางบานของตนเปนเหมอนผเกบหนไวสรางหลมศพของตนa149

9การชมนมของคนอธรรมเปนเหมอนกองมลฝอยจดจบของเขาคอกองไฟลกโพลง10หนทางของคนบาปปหนราบเดนสบาย

147e ปรชาญาณของธรรมาจารยมงแนะนาใหประสบความสาเรจในการดาเนนชวต โดยเฉพาะอยางยงสอนใหรจกชนะใจของผมอานาจในสงคม

148f พระเจาทรงสรางปรชาญาณเพอสองสตปญญาของมนษยใหเขาใจความหมายของชวตและสรรพสง ดงนน การซอนปรชาญาณไวจงผดพระประสงคของพระเจา – สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “การแสวงหาองคพระผเปนเจาอยางมนคงดวยความพากเพยรยอมดกวาดาเนนชวตอยางสบสนไมมจดหมาย”

14921 a “เกบหนไวสรางหลมศพของตน” แปลตามสานวนแปลในสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกซงใชกน (Textus receptus) วา “เกบหนไวสาหรบฤดหนาว”

แตนาไปสหลมแดนมรณะb150

คนฉลาดและคนโงเขลา11ผใดปฏบตตามธรรมบญญตยอมควบคมอารมณc151ของตนไดปรชาญาณเปนผลจากความยาเกรงองคพระผเปนเจา12ผทขาดไหวพรบไมมวนจะไดรบการอบรมสงสอนแตไหวพรบอาจจะเพมความขมขนได13ความรอบรของผมปรชาเพมขนเหมอนนาทวมคาแนะนาของเขาเปนประดจพนาใหชวต14จตใจของคนโงเขลาเปนเหมอนไหรวเกบความรไมไดเลย15เมอผมปรชาไดยนคาพดทฉลาดกชมเชยและเสรมใหสมบรณขนสวนผทหมกมนในความสนก เมอไดยนกไมชอบแลวโยนทงไปเบองหลง16คาพดของคนโงเขลาถวงผฟงเหมอนสมภาระหนกเมอเดนทางแตคาพดของผฉลาดไพเราะนาฟง17ทกคนในทประชมตองการฟงคาพดของผเฉลยวฉลาดและนาถอยคาเหลานนไปตรตรองในใจ18คนโงเขลาคดวาปรชาญาณเปนเหมอนบานทปรกหกพงและความรของคนโงเขลาเปนเพยงคาพดทไรแกนสาร19คนโงเขลาคดวาการศกษาอบรมเปนเหมอนตรวนลามเทาเปนเหมอนกญแจมอใสมอขวา20คนโงเขลาหวเราะเสยงดงแตคนฉลาดเพยงแตยม21คนมปญญาคดวาการศกษาอบรมเปนเหมอนเครองประดบทองคาเปนเหมอนกาไลใสมอขวาd152

22คนโงเขลารบเขาบานของผอนแตผมวฒภาวะยอมคอยอยภายนอกดวยความเกรงใจe153

23คนโงเขลาแอบมองทางประตดขางในบานสวนผไดรบการอบรมอดใจรออยขางนอก24การแอบฟงทประตแสดงวาไมไดรบการอบรมสงสอนผรอบคอบยอมละอายทจะทาเชนน25ปากของคนพดมากพดซาซากเรองทเขาไดยนมาf154

แตผรอบคอบชงคาพดของตนอยางระมดระวง26ใจของคนโงเขลาอยทปากแตปากของผมปรชาอยทใจ27เมอคนอธรรมสาปแชงศตรg155

เขากสาปแชงตนเอง28ผทพดใสรายผอนยอมทาความเสยหายแกตนเองเขาจะเปนทเกลยดชงของเพอนบาน

คนเกยจคราน

22. 1คนเกยจครานเปนเหมอนกอนหนทเปอนสงโสโครกใครๆ กผวปากดหมนเขา2คนเกยจครานเปนเหมอนกองปยใครไปหยบเขากตองสะบดมอ

150b ขอความในขอ 9-10 นแสดงความเชออยางชดเจนวาพระเจาจะทรงลงโทษคนบาปใหถกเผาไฟในนรก (เทยบ อสย 50:11;66:24)

151c “อารมณ” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค ตนฉบบภาษากรกวา “ความเขาใจของตน(เรองธรรมบญญต)”

152d ขอ19 และขอ 21 มความคดคลองจองกน ขอ 20 จงดเหมอนจะแทรกเขามาไมถกท

153e “คอย...ดวยความเกรงใจ” แปลตามตวอกษรวา “เขาอายตอหนาใบหนา”

154f “เรองทเขาไดยนมา” แปลตามสาเนาโบราณ Gk 248 - ตนฉบบภาษากรกไมชด

155g “ศตร” หรอ “ปรปกษ” ในทน บางคนเขาใจวาผเขยนหมายถง “ซาตาน” (ด โยบ บทท 1-2 – โดยเฉพาะ โยบ 1:6 เชงอรรถ g) –ในความหมายน ผเขยนเทยบอารมณรายของตนวาเปนเหมอนซาตาน ดงนนเมอเขาสาปแชงผอน เขากสาปแชงตนเองทมอารมณรายดวย.

ลกนอกคอก3บตรชายเหลวไหลเปนความอบอายของบดาแตบตรหญงนาความเสยหายมาใหเขา4บตรหญงทรอบคอบจะไดสามสวนบตรหญงหนาดานนาความทกขแกผใหกาเนด5บตรหญงหนาดานทาใหทงบดาและสามตองอบอายและทงสองคนจะดหมนนาง6การพดไมถกกาลเทศะเปนเหมอนงานรนเรงในยามไวทกขแตการเฆยนตดดนสยเปนปรชาญาณในทกกรณa156 (7) (8)

ปรชาญาณและความโงเขลา9สอนคนโงเขลากเหมอนนาเศษหมอดนทแตกแลวมาตอใหตดกนหรอเหมอนปลกคนทนอนหลบสนทใหตนขน10การสนทนากบคนโงเขลากเหมอนพดกบคนทนอนหลบเมอพดจบเรอง เขากจะถามวา “พดเรองอะไร”11จงรองไหไวทกขใหคนตาย เพราะเขาสญเสยความสวางจงรองไหสงสารคนโงเขลาb157 เพราะเขาสญเสยสตสมปชญญะจงรองไหไวทกขใหผตายนอยกวา เพราะเขาไดพกผอนแลวแตชวตของคนโงเขลาเลวรายยงกวาความตาย12สาหรบผตาย ไวทกขเจดวนกเพยงพอแตสาหรบคนโงเขลาและคนอธรรม ตองไวทกขใหทกวนตลอดชวตของเขา13อยาเสยเวลาพดกบคนโงเขลาอยาเดนไปกบคนเบาปญญาจงระวงใหด จะไดไมมปญหาทานจะไดไมมมลทนเมอตดตอกบเขาจงหลกหนหางเขาไว แลวทานจะมความสงบทานจะไมตองเบอหนายเพราะความโงเขลาของเขา14สงใดเลาหนกกวาตะกวแลวคนโงเขลาจะไดชออะไรนอกจากชอ “คนโงเขลา”15แบกทราย เกลอ กอนเหลกกยงงายกวาทนคนโงเขลา16ขอคานเมอตอกตดกบบานแมแผนดนไหวกไมหลดฉนใดจตใจทตดสนเดดเดยวเพราะไตรตรองอยางดแลวกจะไมหวนไหวเมอมอนตรายฉนนน17จตใจทมนคงเพราะไดไตรตรองอยางฉลาดรอบคอบแลวเปนเหมอนปนฉาบc158บนกาแพงเรยบ18หนกอนเลกๆ d159วางบนกาแพงสงจะตานลมไมไดฉนใดจตใจคนโงเขลาทกลวแมความคดของตนกจะตานความกลวใดๆ ไมไดฉนนน

มตรภาพ19จมตายอมทาใหนาตาไหลจมใจยอมทาใหความรสกปรากฏ20ใชหนขวางนกยอมทาใหนกบนหนไปกลาวรายตอมตรยอมทาลายมตรภาพ21ถาทานชกดาบตอสกบมตรอยาเพงหมดหวง เพราะยงอาจกลบมาคนดกนได22ถาทานตาหนเพอนตอหนา

15622 a ผมปรชาสนบสนนใหมการใชไมเรยวตเดกในการอบรมสงสอน (สภษ 13:24; 19:18; 22:15; 23:13-14; 29:15,17) การตสอนเยาวชนไดผลเสมอ แตการกลาวตเตยนตองระวงคาพดทใชดวย – สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 17 และ 18 วา“17เดกๆทดาเนนชวตด ไมขาดสงใด มกทาใหคนทงลายลมฐานะตอตอยของพอแม 18สวนเดกทหยงผยอง ดถกผอน ไรมรรยาท ทาใหทกคนดถกพอแม แมจะมตระกลสง”

157b “คนโงเขลา” มไดหมายเพยงผทขาดไหวพรบเทานน แตยงหมายถงคนดอดงไมยอมเชออะไรงายๆ และปลอยตวเสเพลอกดวย

158c “ปนฉาบ” แปลโดยคาดคะเน – แปลตามตวอกษรวา “ทรายทเปนเครองประดบ”

159d “หนกอนเลกๆ” – แปลตามสาเนาโบราณบางฉบบ – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “ไมหลก” – ความเขาใจเชนนอาจมาจากธรรมเนยมในแผนดนปาเลสไตนทจะใชหนกอนเลกๆวางเรยงไวบนกาแพงรอบสวนองน เมอหมาในกระโดดขามจะทาใหกอนหนเหลานพงลงมา ทาใหเกดเสยงดงปลกผเฝาใหรสกตว

กอยากลว ยงมทางคนดกนไดแตถาทานกลาวราย ดหมน เผยความลบ และทารายลบหลงเพอนทกคนของทานกจะหนไป23จงทาใหเพอนบานไวใจทานในยามทเขายากจนเพอวาเมอเขารารวยขน ทานจะไดรวมสขกบเขาจงซอสตยตอเขาในยามทเขาเดอดรอนเพอวาเมอเขารบมรดก ทานจะไดรบสวนแบงมรดกนนดวย24กอนมไฟยอมมไอและควนออกมาจากเตาฉนใดกอนจะมการนองเลอดกยอมมการกลาวรายตอกนฉนนน25ขาพเจาจะไมอบอายทจะปกปองเพอนขาพเจาจะไมหลบหนาเขา26แตถาเหตรายเกดขนแกขาพเจาเพราะเขาทกคนทรเรองกจะอยหางจากเขา

การอธษฐานภาวนา27ใครเลาจะเฝาระวงปากของขาพเจาใครเลาจะประทบตราไวบนรมฝปากใหขาพเจารอบคอบเพอขาพเจาจะไดไมพดผดพลาดและลนของขาพเจาจะไมทารายขาพเจา

23. 1ขาแตองคพระผเปนเจา พระบดาและเจาชวตของขาพเจาขออยาทรงปลอยใหขาพเจาพดโดยไมยงคดและอยาทรงปลอยใหขาพเจาตองไดรบความเสยหายเพราะคาพด2ใครเลาจะใชแสเฆยนความคดของขาพเจาใครจะอบรมสงสอนขาพเจาใหมปรชาญาณโดยไมปรานตอความหลงผดของขาพเจาไมปลอยใหบาปของขาพเจาพนโทษไปได3เพอมใหความหลงผดของขาพเจาทวขนและบาปของขาพเจาเพมจานวนขนแลวขาพเจาจะอยในอานาจของศตรและศตรจะหวเราะเยาะขาพเจา4ขาแตองคพระผเปนเจา พระบดาและพระเจาแหงชวตของขาพเจาขออยาทรงปลอยใหขาพเจามความเยอหยง5ขอทรงขจดตณหาไปใหพนขาพเจา6ขออยาใหความโลภอาหารและกามารมณมาครอบงาขาพเจาขออยาทรงปลอยขาพเจาใหทาตามความปรารถนาทนาอบอาย

การสาบาน7ลกทงหลายเอย จงฟงคาสงสอนเรองการรจกใชคาพดเถดผทปฏบตตามจะไมถกจบผด8คนบาปตดกบa160เพราะปากของตนผกลาวรายและผเยอหยงกตดกบเพราะคาพดดวย9อยาสาบานจนเปนนสยอยาออกพระนามของพระผศกดสทธจนเคยตว10ทาสทถกนายควบคมอยางใกลชดตลอดเวลาจะไมพนถกโบยตb161ฉนใดผทสาบานและออกพระนามพระเจาพราเพรอกจะไมแคลวจากบาปไปไดฉนนน11คนทสาบานพราเพรอกยงทวความชวบานของเขาจะไมพนโทษถาเขาไมปฏบตตามคาสาบานc162 บาปกจะตกอยกบเขาถาเขาสาบานโดยไมคด เขากทาบาปสองเทาถาเขาสาบานเทจ เขาจะแกตวไมไดบานของเขาจะรบภยพบตอยางมาก

16023 a “ตดกบ” แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกบางฉบบ – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “ถกทอดทง”

161b “ถกโบยต” – แปลโดยคาดคะเน -- การโบยตนอาจเปนการทรมานเพอสอบสวนเคนคาสารภาพจากผตองหา

162c ในขอนผเขยนพจารณาการสาบานใน 3 กรณทมความผดคอยๆเพมขน คอ (1) เตมใจสาบาน แตตอมาไมปฏบตตาม (2) สาบานพลอยๆ และ (3) สาบานเทจ

คาพดหยาบคายd163

12วธพดแบบหนงควรรบโทษถงตายอยาใหการพดเชนนพบไดในเชอสายของยาโคบเลยเพราะผยาเกรงพระเจาจะขจดการพดเชนนใหหางไกลเขาจะไมกลงเกลอกอยในบาป13อยาใหปากของทานเคยชนกบคาพดหยาบคายไรมรรยาทถอยคาเหลานเปนเหตใหทาบาป14จงระลกถงบดามารดาเมอทานนงอยในหมเจานายเกรงวาเมออยตอหนาเจานาย ทานจะลมตวe164พดจาเหลวไหลตามนสยแลวอาจจะคดวา ถาไมเกดมากจะดกวาและสาปแชงวนททานเกดมาเสยดวย15คนทพดหยาบคายจนเปนนสยจะไมมวนแกไขนสยนไดเลยตลอดชวต

การเปนทาสกามารมณ16คนสองประเภททาบาปมากยงขนf165

คนประเภททสามนาพระพโรธมาสตน17ตณหารอนแรงเปนเหมอนไฟทลกโพลงจะไมยอมดบจนกวาจะสมหวงคนททาตามความใครของรางกายจะไมหยดยงจนกระทงไฟจะเผาผลาญเขาคนลามกคดวาอาหารทกอยางอรอยเขาจะกนไมรจกอมจนตาย18ชายทนอกใจภรรยาพดกบตนเองวา “ใครจะเหนฉนความมดอยรอบฉน กาแพงกนฉนไวไมมใครเหนฉน จะกลวไปทาไมพระผสงสดจะไมทรงจดจาบาปของฉนไว”19สงเดยวทเขากลวคอการทคนอนจะเหนเขาเขาไมรวาพระเนตรขององคพระผเปนเจาสวางกวาดวงอาทตยถงหมนเทาพระองคทรงเหนการกระทาทงปวงของมนษยทรงสงเกตลกลงไปในซอกทเรนลบทสดดวย20พระองคทรงทราบทกสงตงแตกอนทจะทรงเนรมตขนมาg166

และเมอทรงเนรมตเสรจแลวดวยh167

21คนนจะรบโทษตอหนาธารกานลจะถกจบไดในเวลาทเขาคาดไมถง

หญงผดประเวณ22หญงทนอกใจสามกเชนเดยวกนนางใหทายาททเกดจากชายอนแกสาม23ประการแรก นางไดลวงละเมดธรรมบญญตของพระผสงสดประการทสอง นางทาผดตอสามประการทสาม นางผดประเวณโดยการเปนชและนาบตรจากชายอนเขามาในบาน24นางจะตองถกนามาตอหนาทประชมและจะถกสอบสวนเรองบตรของนางดวย25บรรดาบตรของนางจะไมมรากกงกานของนางจะไมเกดผล

163d “คาพดหยาบคาย” – หลงจากประณามการสาบานทมความผด ผเขยนประณามผทไมรจกบงคบคาพดของตน พดหยาบคายจนเปนนสย คาพดเชนนจะนามากแตความเสอมเสย

164e “ทานจะลมตว” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกวา “ลม(เขา)” – สวนสานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “พระเจาทรงลมทาน”

165f สภาษตขอนเปน “สภาษตใชตวเลข” (เทยบ สภษ 30:15 เชงอรรถ e) กลาวถงคน 3 จาพวกทเปนทาสของกามารมณ คอ (1) การมเพศสมพนธกบญาตใกลชด ตามความเขาใจของบางคนทคดวาสานวน “ความใครของรางกาย” ในขอ 17 ซงตามตวอกษรวา “ความใครในรางกายของเนอหนงของตน” นนหมายถงการมเพศสมพนธกบญาตใกลชด (2) การมเพศสมพนธสาสอน จากสานวน “อาหารทกชนด”

และ (3) การเปนชผดประเวณ (ในขอ 18-27)

166g ความรของพระเจาเกยวกบโลกกอนทรงเนรมตคอ “พระปรชาญาณ” ของพระองค (เทยบ สภษ 8:12 เชงอรรถ f)

167h หลงจากทรงเนรมตโลกแลว พระองคยงทรงดแลสงสรางทงมวลตอไปดวยพระญาณเอออาทร

26ผทระลกถงนางกจะสาปแชงความอบอายของนางจะไมมวนถกลบลางเลย27ชนรนหลงจะรวาไมมสงใดดกวาความยาเกรงองคพระผเปนเจาไมมสงใดนายนดมากกวาการปฏบตตามบทบญญตของพระองคi168 (28)

ปรชาญาณยกยองตนเองa169

24. 1ปรชาญาณยกยองตนเองประกาศสรรงโรจนในหมประชากรของตน2ปรชาญาณเปดปากกลาวในทประชมของพระผสงสดยกยองตนเองเฉพาะพระพกตรพระผทรงสรรพานภาพ วา3”ขาพเจาออกมาจากพระโอษฐพระผสงสดและปกคลมแผนดนเหมอนหมอก4ขาพเจาตงกระโจมอยในทสงบลลงกของขาพเจาอยในกลมเมฆb170

5ขาพเจาโคจรไปทวทองฟาตามลาพงเดนเตรไปจนถงเหวลกทสด6ขาพเจามอานาจเหนอc171คลนของทะเล และทวแผนดนเหนอประชาชนและชนทกชาต7ขาพเจาแสวงหาทพกผอนในหมชนเหลานดวาจะตงคายพกในดนแดนของใคร8แลวพระผทรงเนรมตสรรพสงทรงมพระบญชาแกขาพเจาพระผทรงเนรมตขาพเจาทรงกาหนดสถานทใหขาพเจาตงกระโจมพระองคตรสวา “จงตงกระโจมของทานในยาโคบจงรบอสราเอลเปนมรดกของทาน”9แตแรกเรม พระองคทรงเนรมตขาพเจากอนกาลเวลาและขาพเจาจะดารงอยตลอดนรนดร10ขาพเจารบใชเฉพาะพระพกตรพระองคd172ในกระโจมศกดสทธขาพเจาจงตงทพานกอยในศโยน11พระองคทรงใหขาพเจาพกผอนในนครททรงรกอานาจของขาพเจาอยในกรงเยรซาเลม12ขาพเจาหยงรากในประชากรรงเรองทองคพระผเปนเจาทรงเลอกไวเปนมรดกของพระองค13ขาพเจาเตบโตขนเหมอนตนสนในเลบานอนเหมอนตนไซเปรสบนภเขาเฮอรโมน14ขาพเจาเตบโตดจตนปาลมทเอน-เกดดe173

ดจตนกหลาบทเมองเยรโคดจตนมะกอกเทศงดงามในทงราบขาพเจาเตบโตดจตนเพลน15ขาพเจาสงกลนหอมเหมอนอบเชยและกระถนเทศใหกลนหอมเหมอนมดยอบชนดเยยม

168i สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาละตนเสรมขอ 28 วา “28การตดตามพระเจาเปนเกยรตสงสง การเปนทโปรดปรานของพระองคทาใหมชวตยนนาน”

16924 a เราตองเปรยบเทยบขอความนกบคาปราศรยอนๆของปรชาญาณ ทกลาวถงตนเอง (สภษ 1:20-33; 8:1-36; 9:1-9) และขอความทยกยองปรชาญาณ (โยบ บทท 28; บรค 3:9 – 4:4) ขอความในบทนมความสาคญทสดในหนงสอบตรสรา เพราะสรปคาสอนทงหมดเกยวกบปรชาญาณ โดยกลาวพาดพงบอยๆถงขอความอนๆในพระคมภร ซงผเขยนใหความหมายใหมตามความคดของตนขอความบางประโยคในบทนชวนใหคดถงคาสอนเรองพระตรเอกภาพมากกวาทพบไดในหนงสอสภาษต คอ ปรชาญาณเปนหนงเดยวอยางแนนแฟนกบพระเจา แมจะแตกตางจากพระองค มลกษณะซงในภายหลงจะประยกตใชกบพระวจนาตถและพระจตเจา ดเหมอนวาขอความนเปนแรงบนดาลใจของอารมภบทในพระวรสารตามคาบอกเลาของนกบญยอหน ซงกลาวถงพระวจนาตถวามคณลกษณะและกจการหลายประการของปรชาญาณ

170b “กลมเมฆ” – ขอความเกาแกทสดในพระคมภรกลาวถง “กลมเมฆ” วาเปนการแสดงวาพระยาหเวหประทบอยทนน

171c “มอานาจเหนอ” แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกฉบบหนงและตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตน – ตนฉบบภาษากรกวา “ไดรบมาเปนกรรมสทธ”

172d บตรสราคดวาพธกรรมในพระวหารทกรงเยรซาเลมเปนผลงานอกประการหนงของปรชาญาณ เพราะวาพธกรรมแสดงถงความบรบรณของพระเจาเชนเดยวกบระเบยบในจกรวาล หรอเพราะวาธรรมบญญตซงเปนผลของปรชาญาณกาหนดรายละเอยดตางๆสาหรบพธกรรมดวย (ด บสร 24:23ฯ)

173e “เอน-เกดด” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก 2 ฉบบ – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “ทชายทะเล”

เหมอนมหาหงค ชะมดเชยงและกายานเหมอนควนกายานในกระโจมf174

16ขาพเจาแผกงกานเหมอนตนมะขามเทศกงกานของขาพเจาสงางามและออนชอย17ขาพเจาเปนเหมอนเถาองนทแตกกงออนงดงามดอกของขาพเจาใหผลงามจานวนมากg175 (18)

19ทานทปรารถนาอยากไดขาพเจา จงมาหาขาพเจาเถดจงกนผลของขาพเจาใหอม20เพราะความคดถงขาพเจาหวานกวานาผงการไดขาพเจาเปนมรดกหวานยงกวารวงผง21ผทกนขาพเจาแลวจะหวอยากกนอกผทดมขาพเจาแลว กจะกระหายอยากดมขาพเจาอก22ผทเชอฟงขาพเจาจะไมอบอายผทปฏบตตามคาแนะนาของขาพเจากจะไมทาบาป”

ปรชาญาณและธรรมบญญตh176

23ทงหมดนเปนหนงสอพนธสญญาของพระเจาสงสดเปนธรรมบญญตทโมเสสประกาศใชเปนมรดกสาหรบบรรดาชมชนของยาโคบi177 (24)

25ธรรมบญญตเปยมลนดวยปรชาญาณเหมอนแมนาปโชนj178

และเหมอนแมนาไทกรสในฤดผลไม26ธรรมบญญตใหความเขาใจทวมลนดงแมนายเฟรตสดงแมนาจอรแดนในฤดเกบเกยว27ธรรมบญญตใหการสงสอนทวมลนดงแมนาไนลk179

ดงแมนาคโฮนในฤดเกบผลองน28มนษยคนแรกไมมวนเขาใจปรชาญาณไดทงหมดมนษยคนสดทายกจะยงคนควาปรชาญาณอยางสมบรณไมไดเชนเดยวกน29เพราะความคดของปรชาญาณนนกวางกวาทะเลแผนการของปรชาญาณลกกวาหวงสมทรทลกทสด30ขาพเจา บตรสราl180 เปนเหมอนลาคลองแยกมาจากแมนาเหมอนธารนาทออกมาเพอรดสวน31ขาพเจาพดวา “ขาพเจาจะรดสวนของขาพเจาขาพเจาจะรดแปลงดอกไมของขาพเจาใหชมฉาแตแลว ลาคลองของขาพเจากกลายเปนแมนาและแมนาของขาพเจากกลายเปนทะเลm181

174f ปรชาญาณมบทบาทในพธกรรมของพระวหารทกรงเยรซาเลม (24:10 เชงอรรถ d) หลงจากกลาวถงเครองหอมตามธรรมชาตชนดตางๆแลว บตรสรากเปรยบปรชาญาณกบควนกายานทใชในพธกรรม * ชอเครองหอมเหลานยากทจะแปลใหถกตองได จงเปนการแปลโดยคาดคะเน เครองหอมหลายชนดไดมาจากยางไมทมกลนหอม เมอเผาจงมควนหอมคลายกายานทใชในพธกรรม (เทยบ อพย30:23,34)

175g สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาละตนเสรมขอ 18 วา “18ขาพเจาเปนมารดาแหงความรกบรสทธความยาเกรง ความร และความหวงแนวแน” สาเนาโบราณ Gk 248 ยงเสรมตอไปวา “พระเจาประทานขาพเจาซงดารงอยตงแตนรนดรใหแกบรรดาบตรททรงเลอกสรร” – สวนสานวนแปลโบราณภาษาละตนอานขอความสดทายนวา “ในขาพเจามพระหรรษทานทกประการทใหชวตและความจรง ในขาพเจามความหวงทกประการทนาชวตและพละกาลง” ขอความนอาจเปนคาอธบายของผคดลอกทกลาวพาดพงถง ยน 14:6 เพราะคดวาพระครสตเจาคอพระปรชาญาณของพระเจา

176h คาปราศรยของปรชาญาณจบลงทน ผเขยน (บตรสรา) อธบายวาปรชาญาณกคอธรรมบญญตทพระเจาประทานแกชาวอสราเอลทางโมเสสนนเอง

177i สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 24 วา “24อยาเลกทจะรบพลงจากองคพระผเปนเจา จงยดมนในพระองคพระองคจะไดประทานพลงแกทาน องคพระผเปนเจาผทรงอานภาพแตพระองคเดยวเปนพระเจา ไมมผชวยใหรอดพนใดนอกจากพระองค”

178j ในขอความตอนน ผเขยนคดถงสวนเอเดนทมแมนาสสาย (ปฐก 2:10ฯ) ซงเปนสญลกษณของความอดมสมบรณ

179k “ทวมลนดงแมนาไนล” แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกวา “สองแสงเหมอนแสงสวาง”

180l “ขาพเจา บตรสรา” แปลตามตวอกษรวา “ขาพเจา” -- แตจากบรบท เราเขาใจวาผพดเวลานคอผเขยน ซงไดแกบตรสรา กาลงแสดงตนเปนเหมอน “คลองสงนา” ทผนนาเขามาในสวนเลกๆของตนจากแมนาใหญ ซงไดแกปรชาญาณทสงนาใหชวตแกชนอสราเอลทงชาต

181m ผเขยนขยายการเปรยบเทยบวาพระกรณาของพระเจาทาใหนาในคลองของตนเพมปรมาณอยางมาก จนตวเขาเปนเสมอนประกาศกทประกาศพระวาจาแกอนชนชาวอสราเอลในอนาคตอกดวย (ขอ 33) – ผเขยนคงไดรบความคดนมาจากขอความใน อสย 11:9 และ

32ขาพเจาทาใหคาสอนของขาพเจาทอแสงดจรงอรณใหเปนทลวงรจนสดแดนไกล33ขาพเจาจะหลงคาสงสอนดจการประกาศพระวาจาจะมอบใหเปนมรดกแกอนชนทกรนในอนาคต34ดซ ขาพเจามไดทางานเพอขาพเจาเพยงผเดยวแตทางานเพอทกคนทแสวงหาปรชาญาณ”

สภาษต

25. ปรชาญาณพดวา “จตใจขาพเจาชนชมสามสงซงเปนทพอพระทยองคพระผเปนเจาและถกใจมนษยa182

คอความปรองดองกนระหวางพนองมตรภาพระหวางเพอนบานสามภรรยาทเขาใจกนด2จตใจขาพเจาเกลยดชงคนสามประเภทชวตของเขานารงเกยจมากคอคนยากจนทหยงยโส คนมงมทพดเทจคนชราเจาชไรความคด

คนชรา3ถาทานไมเกบออมไวในวยเยาวเมอแกเฒาแลวทานจะมสมบตอะไร4สงทนาชมยงคอคนผมขาวทรจกวนจฉยและผอาวโสทรจกใหคาแนะนา5สงทนาชมยงคอปรชาญาณของผชราการรจกไตรตรองและการตดสนของบคคลสาคญ6มงกฎของผชราคอการมประสบการณมากมายความภมใจของเขาคอความยาเกรงองคพระผผผ เปนเจา

สภาษตตวเลข7ขาพเจาคดวาสงนาความสขใจมาใหมเกาสงและขาพเจากาลงจะพดถงสงทสบดวยผยนดทมบตรหลายคนผมชวตอยจนเหนศตรประสบหายนะ8ผอยกบภรรยาทฉลาดยอมเปนสขผไมตองใชลาเทยมคกบโคไถนาb183

ผไมทาบาปดวยคาพดผไมตองรบใชเจานายทตากวาตน9ผมความรอบคอบยอมเปนสขผพดแลวมคนตงใจฟงกยอมเปนสข10ผทพบปรชาญาณยอมเปนใหญแตไมมใครใหญกวาผยาเกรงองคพระผเปนเจา11ความยาเกรงองคพระผเปนเจาอยเหนอทกสงใครจะเทยบกบผมความยาเกรงองคพระผเปนเจาไดc184 (12)

หญงราย13แผลใดๆ กไมรายเทากบแผลใจ

อสค 47:1-12 * สานวนแปลภาษาละตนเขาใจวาผพดในทนคอ “พระปรชาญาณ” ซงไดแกพระครสตเจา จงเสรมขอความวา “ขาพเจาจะเขาไปในขมลกของแผนดน จะไปพบทกคนทกาลงนอนหลบอย จะสองแสงทกคนทมความหวงในองคพระผเปนเจา”

18225 a “จตใจขาพเจาชนชมสามสง...ถกใจมนษย” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตน – ตนฉบบภาษากรกวา “ขาพเจาโดดเดนในสามสง และยงคงโดดเดนอยเฉพาะพระพกตรพระเจาและตอหนามนษย” ทาใหขอความนเปนคาปราศรยของปรชาญาณ

183b “ใชลาเทยมคกบโคไถนา” อาจเขาใจตามตวอกษรทหามเอาสตวตางชนดมาใชไถนาคกน (เทยบ ลนต 19:19; ฉธบ 22:10) หรออาจเขาใจเปนการเปรยบเทยบ ซงนาจะถกกวา กบการจบคสองคนทเขากนไมได (เทยบ 2 คร 6:14) – ตนฉบบภาษากรกละขอความบรรทดน แตเราเสรมเขามาตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค ซงมตนฉบบภาษาฮบร (ไมสมบรณ) สนบสนนอยดวย

184c สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาละตนเสรมขอ 12 วา “12ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนจดเรมตนความรกตอพระองค แตมนษยเรมชดสนทกบพระองคดวยความเชอ”

ความใจรายใดๆ กไมเทาความใจรายของหญง14ความเสยหายใดๆ ไมรายเทากบความเสยหายทคอรนามาใหการแกแคนใดๆ กไมรายเทากบการแกแคนของศตร15ไมมพษใดd185รายเทากบพษงไมมความโกรธใดรายเทากบความโกรธของหญง16ขาพเจาตองการอยรวมบานกบสงหและมงกรมากกวาอยรวมบานกบหญงใจราย17ความใจรายของหญงทาใหโฉมหนาของนางเปลยนไปทาใหใบหนาดามดเหมอนหนาหมe186

18เมอสามของนางไปรวมโตะกบเพอนบานเขาตองf187ถอนใจอยางขมขน19ความเลวใดๆ กไมรายเทากบความเลวของหญงขอใหนางรบเคราะหของคนบาปเถด20ชายรกสงบทมภรรยาชางพดกเหมอนกบชายชราทตองเดนขนเนนทราย21อยาหลงใหลความงามของหญงอยาปรารถนานางจนลมตว22ภรรยาทตองทางานเลยงสามยอมโกรธ ตอวา และทาใหเขาอบอาย23ภรรยาใจรายยอมทาใหสามทอใจมใบหนาเศรา และจตใจชอกชาภรรยาททาใหสามไมมความสขทาใหมอของเขาเฉอยชา และขาออนเปลย24บาปเรมจากหญงเราทกคนตองตายเพราะนางg188

25อยาเปดทางใหนาไหลอยาปลอยใหหญงใจรายพดตามสบาย26ถานางไมยอมทาตามคาสงของทานกจงตดนางไปเสยจากทานh189

หญงทนาความสขมาใหสาม

26. 1สามทมภรรยาดยอมเปนสขอายของเขาจะยนยาวเปนสองเทา2ภรรยาทเขมแขงทาใหสามยนดตลอดชวตเขาจะมแตสนต3ภรรยาดเปนมรดกลาคาทองคพระผเปนเจาประทานใหผยาเกรงพระองค4จะรวยหรอจน จตใจของเขากจะยนดใบหนาของเขาจะยมแยมแจมใสตลอดไป

หญงทนาความทกขมาใหสาม5มสามสงทจตใจของขาพเจากลวคอการใสความไปทวเมอง ประชาชนทกอการจลาจลและการกลาวหาเปนเทจ ทงสามสงนรายกวาความตายสงทสทาใหขาพเจาหวาดหวนa190

185d “พษ” แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกและสานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “หว” (ตนฉบบภาษาฮบร “ro’sh” แปลไดทง “พษ” และ “หว”)

186e ตนฉบบภาษาฮบรวา “เปลยนโฉมหนาของสาม ทาใหเขาเหมอนหม”

187f “เขาจาตอง” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกฉบบหนง ตามตนฉบบภาษาฮบรและสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “เขาถอนใจอยางขมขนเมอไดยน”

188g เปนการกลาวพาดพงถงบาปแรกของมนษยชาต – นกบญเปาโลกลาวถงความผดของนางเอวาใน 2 คร 11:3; 1 ทธ 2:14; แตกลาวถงบาปของอาดมใน รม 5:12.

189h ขอนแปลตามตวอกษรไดวา “ถานางไมเดนตามมอของทาน กจงตดนางออกจากเนอของทาน” (เทยบ ปฐก 2:24; อฟ 5:31) –ธรรมบญญตของโมเสส (ฉธบ 24:1-4) อนญาตใหหยาจากภรรยาได (ด มธ 19:3-9 และ //).

19026 a “สงทสทาใหขาพเจาหวาดหวน” แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก และตามสานวนแปลโบราณภาษาละตน -- สวนสานวนแปลโบราณภาษาซเรยควา “เมอเผชญหนากบสงทส ขาพเจากคกเขาลงภาวนา” – สวนตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา

6คอหญงขหงททาใหจตใจเจบชาและเปนทกขปากรายของนางเปนภยพบตสาหรบทกคนb191

7ภรรยาใจรายเปนเหมอนแอกหลวมสวมคอโคc192

ผทไดนางเปนภรรยากเปนเหมอนผมแมลงปองในมอ8ภรรยาขเมาทาใหสามตองโกรธมากนางจะปดบงความอบอายไมไดเลย9ความสาสอนของหญงรจกไดจากตาเจาชและจากการมองของนาง10จงควบคมหญงดอรนอยางเครงครดเพราะถานางเหนวามอสระ นางกจะฉวยโอกาส11จงระวงสายตาทไมรจกอายของนางอยาประหลาดใจ ถานางทรยศตอทาน12ผเดนทางทกระหายนายอมอาปากและดมนาใดๆ ทอยใกลฉนใดหญงสาสอนกอาแขนตอนรบชายทกคนทเขามาหานางฉนนน

ภรรยาทดพรอม13ความสขมนมนวลของภรรยาทาใหสามสขใจความเขาใจของนางทาใหชวตของเขาสดชนขนd193

14ภรรยาทรจกเงยบเปนของประทานจากองคพระผเปนเจาไมมสงใดประเสรฐกวาภรรยาทไดรบการอบรมอยางด15ภรรยาสงบเสงยมเปนเสนหอยางยงภรรยาทรจกบงคบตนเปนคนมคาเหลอลน16ดวงอาทตยยามรงอรณสองแสงในทองฟาขององคพระผเปนเจาฉนใดความงามของภรรยาทดกประดบทวบานใหงดงามฉนนน17ใบหนางดงามบนรางทไดสดสวนเปนเหมอนตะเกยงทสองสวางบนคนประทปในพระวหารe194

18ขางดงามบนเทาทมนคงกเปนเหมอนเสาทองคาบนฐานเงนf195 (19)-(27)

เรองนาเศราใจ

“ขาพเจาถกทรยศโดยสงทส”

191b “คนปากรายเปนภยพบตสาหรบทกคน” – แปลตามตวอกษรวา “การเฆยนของลนเกยวของกบทกคน”

192c แอกหลวมยอมถคอของโค ทาใหคอแสบและอกเสบ

193d “ทาใหชวตของเขาสดชน” แปลตามตวอกษรวา “ทาใหกระดกของเขามเนอหนงเตม”

194e “คนประทปในพระวหาร” แปลตามตวอกษรวา “คนประทปศกดสทธ” (ด 1 มคบ 4:49-50)

195f สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคเสรมขอ 19-27 วา

“19ลกเอย จงรกษาสขภาพในวยเยาวของทานไวอยาเสยกาลงของทานใหแกคนแปลกหนา (เทยบ สภษ 5:9-10)20จงสารวจทราบทงหมดจนพบหญงทดซงเปนเสมอนทงนาเนอดนดจงหวานเมลดพชของทานทนนและวางใจในชาตตระกลทดของทาน21และดงน ลกหลานของทานจะมชวตสบตอไปเขาจะเตบโตขนเปนผยงใหญ และภมใจในชาตตระกลของตน22แตหญงขายตวมคานอยกวาทจะถมนาลายรดและถานางแตงงานแลว กจะเปนเหมอนหอคอยแหงความตายสาหรบผทคบคากบนาง23หญงทไมยาเกรงพระเจาจะมชะตากรรมเหมอนคนบาปแตหญงทยาเกรงพระเจาจะเปนภรรยาทพระเจาประทานแกผยาเกรงพระองค24หญงหนาดานจะทาใหตนเสยชอเสยงแตหญงทสงบเสงยมมความอายแมกบสามของตน25หญงหนาดานมคาไมมากกวาสนขแตหญงทสงบเสงยมจะยาเกรงองคพระผเปนเจา26ทกคนจะยอมรบวาภรรยาทยกยองสามเปนผมปรชาแตภรรยาทดถกสามจะเปนทรจกสาหรบทกคนวาเปนผหยงยโสและไมยาเกรงพระเจาสามทมภรรยาดยอมเปนสขอายของเขาจะยนยาวเปนสองเทา (= 26:1)27หญงปากมากและชอบนนทาเปนเหมอนแตรสญญาณใหเขาจโจมชายคนใดรวมชวตกบนางจะเปนเหมอนคนทอยในการสงครามตลอดชวต”

28มสองสงทาใหขาพเจาเปนทกขคอนกรบทกลายเปนผยากไรและผมปญญาทถกเหยยดหยามสงทสามทาใหขาพเจาโกรธคอผละทงความชอบธรรมไปทาบาปองคพระผเปนเจาจะทรงเตรยมใหเขาตายดวยดาบ

การคาขาย29พอคาจะพนจากความผดไดยากมากคนขายของกจะไมพนบาปเชนเดยวกน

27. 1หลายคนทาบาปเพราะเหนแกกาไรa196

คนทแสวงหาความรารวยยอมปดตาไมยอมมองดวาสงใดถกสงใดผดb197

2หลกปกแนนระหวางหนสองกอนฉนใดบาปกแทรกเขาไปc198ระหวางการซอกบการขายฉนนน3ถาผใดไมยดความยาเกรงพระเจาไวใหมนคงในไมชาบานของเขาจะถกทาลาย

การพด4เมอเขยาตะแกรง ยอมเหลอแตกากฉนใดเมอคนหนงพด ความบกพรองของเขากยอมปรากฏออกมาฉนนน5เตาเผายอมพสจนภาชนะดนเผาของชางหมอฉนใดการสนทนายอมพสจนนสยของมนษยฉนนน6ผลไมยอมแสดงวาชาวสวนดแลตนไมดหรอไมดวาจายอมเปดเผยใจของมนษยวาดหรอไมดดวยd199

7อยาชมผใดกอนทเขาจะพดเพราะการพดสอนสยของมนษย

คณธรรม8ถาทานแสวงหาความยตธรรม ทานจะไดพบทานจะมความยตธรรมเหมอนสวมอาภรณงดงามสาหรบวนฉลอง9นกชนดเดยวกนยอมอยรวมกนความจรงยอมอยกบผปฏบตความจรง10สงโตซมคอยเหยอฉนใดบาปกซมคอยผปฏบตความอธรรมฉนนน11คาพดของผยาเกรงพระเจายอมมปรชาเสมอแตคนโงเปลยนแปลงความคดเหนเหมอนดวงจนทร12อยาเสยเวลาพดคยกบคนโงe200

แตจงใชเวลาพดคยกบผมปญญา13การพดคยของคนโงเปนทนารงเกยจเขามกหวเราะในเรองทผดศลธรรม14คาพดของคนชางสบถสาบานทาใหขนหวลกการทะเลาะกนของเขาทาใหทานตองอดห15การทะเลาะววาทของคนหยงจองหองทาใหเสยโลหตคาดาแชงของเขาทาใหผฟงทนไมได

ความลบ16คนทเกบความลบไมไดยอมไมมผใดเชอถอเขาจะหาเพอนสนทไมไดอกเลย

19627 a “เหนแกกาไร” – แปลตามสาเนาโบราณฉบบภเขาซนาย (S) – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “เพอสงเลกนอย”

197b “ปดตาไมยอมมองดวาอะไรถกอะไรผด” – แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบวา “หนตาของตน” -- บางคนคดวาวลนหมายความวาเขาไมยอมรบความชวยเหลอจากผใด (เทยบ สภษ 28:27)

198c แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชดเจน

199d “วาจายอมเปดเผยใจของมนษยวาดหรอไมดดวย” – แปลโดยคาดคะเน – แปลตามตวอกษรวา “วาจายอมออกมาจาความรสกในใจมนษย”

200e “อยาเสยเวลาสนทนากบคนโง” – แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชดเจน – บางคนแปลวา “ในหมคนโง จงคอยเวลาทเหมาะ”หมายความวา “จงระวงตว”

17จงรกและวางใจมตรแตถาทานเปดเผยความลบของเขา กอยาคบกบเขาอก18เพราะทานไดสญเสยมตรภาพกบเพอนบานเหมอนผสญเสยบคคลทตายไปแลว19ทานสญเสยเพอนไป เขาจะไมกลบมาอกเหมอนทานปลอยนกใหหลดมอไป20อยาตามไป เพราะเขาอยไกลลบแลวเขารบหนไป เหมอนเนอทรายหนบวงแรว21แผลยงใชผาพนได คาดาแชงยงใหอภยไดแตผทเปดเผยความลบ ยอมคาดหวงสงใดไมได

คนหนาไหวหลงหลอก22คนขยบตายอมวางแผนทารายผใดกชกชวนใหเขาเลกไมได23เมออยตอหนาทาน เขาพดจาออนหวานชนชมคาพดทกคาของทานแตเมออยลบหลง เขาจะพดอยางอนใชคาพดของทานทารายทาน24ขาพเจาเกลยดชงหลายสงหลายอยาง แตไมมสงใดทขาพเจาเกลยดชงเทาคนเชนนแมแตองคพระผเปนเจากทรงเกลยดชงเขา25ผใดขวางกอนหนขนไปขางบน หนจะตกลงมาบนศรษะของเขาผทหกหลงทารายผอน กจะไดรบบาดเจบดวยf201

26ผใดขดหลมพราง กจะตกลงไปในหลมนนผใดวางบวงไว เทาของเขากจะตดบวงเอง27ผททารายผอน ผลรายกจะตกแกเขาดวยเขาจะไมรวาผลรายนนมาจากทใด28คนหยงยโสพดแดกดนและดาหยาบคายการแกแคนจะซมคอยทารายเขาเหมอนสงโต29คนทพอใจเมอเหนผยาเกรงพระเจาลม กจะตดกบดกความเจบปวดจะกดกนเขากอนทเขาจะตายg202

ความนอยใจ30ความเคยดแคนและความโกรธเปนสงนารงเกยจแตคนบาปกลบยดไวแนน

28. 1ผใดแกแคนกจะถกองคพระผเปนเจาทรงแกแคนพระองคจะทรงจดบญชบาปไวอยางเครงครด2จงใหอภยเพอนบานททาผดตอทานแลวบาปของทานจะไดรบการอภย เมอทานอธษฐานภาวนา3ถาผใดสมความโกรธตอผอนไวเขาจะขอใหองคพระผเปนเจาทรงรกษาเขาใหหายไดอยางไร4ถาเขาไมมเมตตากรณาตอเพอนมนษยดวยกนเขาจะกลาอธษฐานภาวนาขออภยบาปของตนไดอยางไร5เขาเปนเพยงมนษยทออนแอ แลวยงอาฆาตมาดรายผใดเลาจะอภยบาปแกเขาได6จงระลกถงบนปลายของทาน แลวเลกเกลยดชงเถดจงระลกถงความเนาเปอยและความตาย แลวทานจะปฏบตตามบทบญญตอยางซอสตย7จงระลกถงบทบญญตและอยาเคยดแคนเพอนบานจงระลกถงพนธสญญาของพระผสงสด แลวมองขามการลวงเกนททานไดรบ

การทะเลาะววาท8จงหลกเลยงการทะเลาะววาท แลวบาปของทานจะลดนอยลงเพราะคนเจาโทสะมกกอการทะเลาะววาท9คนบาปจะทาใหเพอนตองขดใจกนและใสรายกอใหเกดความวนวายในหมผทอยดวยกนอยางสนต10ไฟยอมไหมตามเชอเพลงฉนใด

201f “ผทหกหลงทารายผอน กจะไดรบบาดเจบดวย” – แปลตามตวอกษรวา การลอบตยอมแบงบาดแผล”

202g “กอนทเขาจะตาย” – ผเขยนยงคดวาการตอบแทนความดความชวจะตองสาเรจในชวตน เพราะยงไมมความรเรองชวตหลงความตาย (เทยบ โยบ 21:20-21)

การทะเลาะววาทกยอมจะแพรไปตามความรนแรงฉนนนความโกรธของมนษยขนอยกบกาลงของเขาเขายงรวยขนเพยงใด กยงเจาโทสะขนเพยงนน11การทะเลาะววาททเกดขนโดยฉบพลนจดไฟใหลกโพลงการโตเถยงอยางรนแรงกอาจทาเสยโลหตได12ถาทานเปาประกายไฟ ไฟจะลกโพลงขนถาทานถมนาลายรด ไฟกจะดบแตทงสองอยางนกเกดขนจากปากของทาน

ปากราย13ทานทงหลายจงสาปแชงคนใสความและคนพดตลบตะแลงเพราะเขาทาใหหลายคนทอยดวยกนอยางสงบสขตองพนาศ14คนชอบนนทาa203ทาใหหลายคนตองหวนไหวขบไลคนเหลานใหเรรอนไปตามชาตตางๆคนชอบนนทาทาลายเมองทเขมแขงและทาลายวงศตระกลของผมอานาจ15คนชอบนนทาเคยทาใหภรรยาทดตองหยากบสามทาใหนางตองสญเสยผลประโยชนจากงานของตน16ผฟงคาใสความนนทาจะไมมความสงบอกจะอยในบานอยางสนตอกตอไปไมได17ใชแสเฆยนทาใหมบาดแผลแตใชลนเฆยนทาใหกระดกแหลก18คนจานวนมากตายเพราะคมดาบแตยงไมเทากบคนทพนาศเพราะคาพด19ผทปลอดภยจากคาใสความนนทายอมเปนสขเขาไมตองประสบผลรายของถอยคาเหลานนไมตองแบกแอกของคาใสความนนทาไมตองถกถอยคาเหลานนลามโซไว20เพราะแอกของคาใสความนนทาเปนแอกเหลกโซของคาใสความนนทากเปนโซทองสมฤทธ21ไปอยในแดนมรณะยงดกวาฟงถอยคาใสความนนทาเพราะถอยคาเหลานนาความตายทรายกาจมาให22คาใสความนนทาไมมอานาจเหนอผยาเกรงพระเจาไฟของถอยคาเหลานจะเผาเขาไมไดb204

23ผทละทงองคพระผเปนเจาจะตกเปนเหยอของคาใสความนนทาซงจะลกเปนไฟไมมวนดบอยในหมเขาถอยคาเหลานจะกระโจนเขาใสเหมอนสงโตจะฉกเนอของเขาเหมอนเสอดา24ทานจงทารวหนามลอมทดนของทานจงเกบเงนและทองของทานไวใหปลอดภย25จงชงนาหนกคาพดของทานจงทาประตใสกญแจไวทปากของทานดวย26จงระวงอยาพลาดพลงในคาพดมฉะนนทานจะตกเปนเหยอของผทคอยซมดกทาน

การใหยมa205

29. 1ผใหเพอนบานยมกแสดงความเมตตากรณาb206

ผชวยเหลอผอนกปฏบตตามบทบญญต2จงใหเพอนบานยมเมอเขาขดสนจงคนใหเพอนบานตามกาหนดเวลา

20328 a “คนชอบนนทา” – แปลตามตวอกษรวา “ลนทสาม” – ซงอาจหมายถงคนทสามซงเขามาแทรกแซงระหวางสองคนทกาลงทะเลาะกน หรออาจหมายถงคนปากรายททาใหทงสามคนตองรบความเสยหาย คอ (1) ผใสรายเอง (2) ผฟง และ (3) บคคลทถกกลาวถง (ดงทเราพบในหนงสอ Talmud).

204b เราจะพบการเปรยบเทยบระหวาง “ลน” กบ “ไฟ” ไดอกใน ยก 3:5-6.

20529 a ธรรมบญญตกาหนดใหชาวอสราเอลใหพนองรวมชาตยมเงนไดโดยไมคดดอกเบย (อพย 22:24; ลนต 25:35-37; ฉธบ15:7-11; เทยบ สดด 37:21,26; มธ 5:42)

206b แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกวา “ผแสดงความเมตตากรณาจะใหเพอนบานยม”

3จงรกษาคาสญญา จงซอสตยตอเขาทกครงททานขดสน ทานจะพบสงททานตองการ4หลายคนคดวาการไดยมเปนโชคดc207

แตเขาทาใหผทชวยเหลอตองลาบาก5กอนจะรบ เขาจบมอผใหยมพดดวยความถอมตนถงความรารวยของผใหยมแตเมอถงวนทจะตองคน เขากผดวนประกนพรงอางเหตผลตางๆ เพอแกตววายงคนใหไมได6แมเขาจะคนใหได ผใหยมจะไดคนสกครงหนงกยงยากไดเทานนกนบวาโชคดแลวถาผยมคนไมได ผใหยมกสญเงนไปเปลาๆและยงจะมศตรเพมอกหนงคนเปนของแถมd208

ผยมจะดาสาปแชงเปนการตอบแทนจะคนการสบประมาทแทนความเคารพนบถอ7หลายคนไมยอมใหยมมใชเพราะใจรายe209

แตเพราะเกรงจะถกโกงโดยไรเหตผล

การใหทาน8จงมใจเออเฟอตอผขดสนอยาใหเขาตองรอคอยรบทานจากทาน9จงชวยเหลอคนยากจนตามทพระเจาทรงบญญตไวเมอเขามความตองการ อยาไลเขากลบไปมอเปลา10จงสละเงนเพอพนองและมตรสหายอยาเอาเงนซกซอนไวใตกอนหนใหเปนสนมเสยไปโดยเปลาประโยชน11จงใชทรพยสมบตของทานตามทพระผสงสดทรงบญชาทานจะไดประโยชนมากกวามทองคา12จงสะสมการใหทานของทานไวเหมอนเกบพชผลไวในยงฉางทานเหลานจะชวยทานใหพนจากเหตรายทงปวง13ทานเหลานจะปองกนทานจากศตรดกวาโลแขงแกรงและหอกหนก

การใหประกน14คนดยอมเปนประกนใหเพอนบานผทไมรจกอบอายเทานนจะทอดทงเขา15อยาลมบญคณของผเปนประกนใหทานเพราะเขามอบชวตของเขาเพอทาน16คนบาปลางผลาญทรพยสมบตของผใหประกนผเนรคณจงใจทอดทงผทชวยเหลอเขาใหรอดพน17การใหประกนทาใหผมทรพยหลายคนตองลมจมทาใหเขาตองโคลงเคลงดจคลนในทะเล18การใหประกนทาใหผมอานาจตองเนรเทศตนเองตองเรรอนไปในหมชนตางชาต19คนบาปทเสนอตวเปนประกนเพราะหวงกาไรกลบจะตองขนศาล20จงชวยเหลอเพอนบานตามความสามารถของทานแตจงระวง มฉะนนทานจะลมจม

การขออาศยในบานคนอน21ปจจยจาเปนเพอประทงชวตคอนา อาหาร เครองนงหมและบานเพออยเปนสดสวน22มชวตยากไรในกระทอมมงจากของตนดกวากนเลยงหรหราในบานของคนอน23จะมมากหรอนอยกจงพอใจ

207c “โชคด” – แปลตามตวอกษรวา “เหมอนพบบางสงโดยบงเอญ”

208d “เปนของแถม” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกหลายฉบบ และตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตน – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “โดยไมมเหตผล”

209e “มใชเพราะใจราย” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกหลายฉบบ และตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตน – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “เพราะความชวราย(ของผยม)”

แลวทานจะไมไดยนญาตพนองบนวาทานf210

24การออกจากบานหนงเขาไปอกบานหนงอยเสมอเปนชวตนาอนาถจะไปพกอยทใดกไมกลาเปดปาก25เมอเปนแขกแปลกหนา แมทานจะรนนาใหดมกจะไมไดรบการขอบใจทงยงจะไดฟงถอยคาททาใหเจบใจอกดวย26วา “เจาคนแปลกหนา มาน จงจดโตะมสงใดกเอามาใหขากนบาง”27”เจาคนแปลกหนา จงไปใหพนจงใหทแกแขกทสาคญกวาเจาพนองของขาจะมาเยยมขาตองการบานใหเขาอย”28ผมปญญายอมรสกวาสถาพเชนนรบไดยากเมอถกคนในบานตาหนg211 และถกเจาหนเหยยดหยาม

การอบรมเลยงดบตร

30. 1ผทรกลกตองตเขาเสมอเพอจะไดยนดเพราะเขาในทสด2ผรจกอบรมลกของตนจะไดรบประโยชนจากเขาและจะภมใจอวดลกไดกบคนรจก3ผทอบรมลกอยางดจะทาใหศตรอจฉาแตจะมความยนดในหมมตรสหาย4เมอพอตาย กเหมอนกบวายงไมตายเพราะเขาทงลกเหมอนกบตนไวเบองหลง5เมอยงมชวต พอมองลกดวยความยนดเมอใกลจะตาย เขากจะไมมความทกข6เขาจะทงผแกแคนa212ศตรไวเบองหลงและทงผตอบแทนบญคณของมตรสหายไวดวย7ผทาตามใจลกจะตองใชผาพนแผลb213

ไดยนเสยงรองทไร ใจของเขากหวนไหว8มาทไมหดใหเชองกจะพยศลกทถกตามใจกจะกลายเปนคนหวรน9ถาทานเอาใจลกมากเกนไป เขาจะทาใหทานตองมความกลวถาทานเลนกบเขามากเกนไป เขาจะทาใหทานตองเปนทกข10อยาหวเราะเลนกบเขา แลวทานจะไมตองรวมทกขกบเขาและทานจะไมตองขบฟนดวยความทกขใจในภายหลง11อยาปลอยใหลกทาตามใจตนในวยเยาวอยามองขามความผดของเขา12จงจบเขาใหกมหวตงแตวยเยาวจงตสงสอนเขาตงแตเขายงเปนเดกเขาจะไดไมกลายเปนคนดอไมยอมเชอฟงแลวทาใหทานตองเปนทกขอยางมากc214

13จงเอาใจใสอบรมลกอยางเครงครดและตอเนองแลวทานจะไมตองเสยใจเพราะความไมรจกละอายของเขา

สขภาพ14คนจนทรางกายแขงแรงและมสขภาพดยอมดกวาคนรารวยทมโรคภยเบยดเบยน15สขภาพดและกาลงเขมแขงมคามากกวาทองคาทงโลก

210f สานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “อยาปลอยใหเขาทากบทานเหมอนเปนคนแปลกหนา”

211g “ถกคนในบานตาหน” – สานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “ถกตาหนวาเปนคนแปลกหนา”

21230 a “ผแกแคน” – ในวฒนธรรมของชาวอสราเอล หมายถงญาตสนทซงมสทธจะไถทดนทเปนมรดกของตระกลคนมา หรอแกแคนแทนชวตของญาตทถกฆา (ด นรธ 2:20 เชงอรรถ g; 4:4) แตยงหมายถงผทปองกนผถกเบยดเบยนดวย

213b “ใชผาพนแผล” – ไมชดวา “บาดแผล” ทกลาวนหมายถงบาดแผลทลกจะตองรบเพราะดาเนนชวตเหลวแหลก หรอหมายถงบาดแผลของพอทไดรบจากลกเนรคณ

214c ตนฉบบภาษากรกละขอ 11ข – 12ก และขอ 12ง. แตขอความเหลานพบไดในสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248, ในตนฉบบภาษาฮบร และสานวนแปลโบราณภาษาละตน

รางกายทแขงแรงยอมดกวาทรพยสมบตมหาศาล16ไมมทรพยสมบตใดดกวาสขภาพแขงแรงไมมความยนดใดเหนอกวาความสขใจ17ความตายยอมดกวาการมชวตขมขนการพกผอนนรนดรยอมดกวาโรคเรอรง18อาหารอรอยใสในปากผปวยทเบออาหารยอมเหมอนของเซนถวายวางบนหลมศพd215

19ของถวายแกรปเคารพมประโยชนใดเลาเพราะรปเคารพกนไมได ดมกลนไมไดผปวยทองคพระผเปนเจาทรงลงโทษกเปนเชนนe216

20เขาไดแตมอง แลวตองถอนใจเชนเดยวกบขนททสวมกอดสาวพรหมจารแลวตองถอนใจ

ความยนด21อยาปลอยจตใจใหโศกเศราอยาคดมากจนตองทรมานใจ22มนษยมชวตอยไดเพราะจตใจเบกบานความราเรงทาใหมนษยอายยน23จงขจดความกงวลf217 ปลอบใจใหแชมชนจงขบไลความโศกเศราไปเสยเพราะความโศกเศราทาใหหลายคนตองลมจมและไมเปนประโยชนแกผใดเลย24ความอจฉาและความโกรธทาใหอายสนความกงวลทาใหแกกอนเวลาg218

25ผมใจเบกบานมความสขเมอกนอาหารเขาจะกนสงใดกอรอยทงนนh219

ทรพยสมบต

31. 1นอนไมหลบเพราะอยากรวยทาใหรางกายทรดโทรมความกงวลถงทรพยสมบตทาใหนอนไมหลบ2ความกงวลทนอนไมหลบทาใหความงวงหายไปa220

เปนเหมอนโรครายทาใหนอนไมหลบ3เศรษฐทางานเหนดเหนอยเพอสะสมทรพยสมบตเมอเลกทางาน เขากจมอยกบความสาราญ4คนยากจนทางานเหนดเหนอยแทบจะไมพอกนถาเขาเลกทางาน เขากจะยงขดสน5ผทรกทองคาจะเปนผชอบธรรมไมไดผทแสวงหาความรารวย ทรพยสมบตกจะทาใหเขาหลงทางb221

6หลายคนเสยไปเพราะทองคาทงๆ ทมองเหนความพนาศอยตอหนาc222

7ทองคาเปนกบดกd223คนทแสวงหาเงนทองอยางหลงใหล

215d “วางบนหลมศพ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ตอหนารปเคารพ”

216e “ผปวยทองคพระผเปนเจาทรงลงโทษกเปนเชนน” หมายถงผปวยทเบออาหาร

217f “จงขจดความกงวล” – แปลตามสาเนาโบราณฉบบภเขาซนาย (S), ตนฉบบภาษาฮบรและตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค –ตนฉบบภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “จงรกษาวญญาณของทาน”

218g สาเนาโบราณภาษากรกทกฉบบนาขอความใน 33:16 – 36:10 เขามาแทรกไวตรงนกอน 30:25 – 33:16 – แตสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตน รวมทงตนฉบบภาษาฮบรยงรกษาลาดบขอความไวดงเดม

219h “เขาจะกนสงใดกอรอยทงนน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “การมใจสงบเปนอาหารบารงจตใจ”

22031 a “ทาใหความงวงหายไป” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร และสาเนาโบราณภาษากรกบางฉบบ

221b “ทรพยสมบตกจะทาใหเขาหลงทาง” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร และสาเนาโบราณภาษากรกบางฉบบ

222c “หลายคนเสยไปเพราะทองคา ทงๆทมองเหนความพนาศอยตอหนา” -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “เขาวางใจในไขมก แตไมอาจพนความพนาศไปได และจะไมไดรบความรอดพนในวนทพระเจาทรงตอบแทน”

223d “กบดก” – แปลตามตวอกษรวา “สงกดขวางททาใหสะดด” – แมผเขยนกลาวถงทองคา แตเขาคงคดถงรปเคารพทเปนทองคามากกวา

คนโฉดเขลาจะตดกบนน8เศรษฐทคนทวไปเหนวาไมมความผดยอมเปนสขเขาไมแสวงหาแตทองคาe224

9เขาเปนใคร เราจะไดยกยองวาเปนสขเขาทาสงทนาอศจรรยใจในหมชน10เขาไดผานการทดลองในเรองน แตเขาดพรอมการทดลองนทาใหเขาภมใจเขาจะลวงละเมดกได แตไมไดลวงละเมดเขาจะทาความชวกได แตกไมไดทา11ทรพยสนของเขาจะมนคงประชากรทชมนมกนจะชมเชยการทาทานของเขาf225

งานเลยง12ถาทานไปนงโตะงานเลยงใหญโตอยาแสดงความอยากกนของทานออกมาอยาพดวา “มอาหารกนมากมายอะไรเชนน”13จงจาไววาตาโลภเปนสงไมดไมมสงสรางใดๆ เลวรายกวาตาโลภตาโลภนจะรองไหในทกโอกาสg226

14เจาภาพมองสงใด จงอยายนมอไปควาสงนนอยาไปแยงอาหารในจานเดยวกบเขา15จงคานงถงความตองการของผอนจากความตองการของทานจงคดใหดกอนจะทาสงใดh227

16จงมมรรยาทi228 กนสงทเขาจดไวใหอยากนมมมาม ทานจะเปนทรงเกยจ17จงหยดกนเปนคนแรกเพอรกษามรรยาทอยาเปนคนตะกละ คนอนจะไมดถกทาน18ถาทานนงโตะกบแขกหลายคนอยายนมอหยบอาหารกอนผอน19ผมมรรยาทกนนอยพอรองทองเมอไปนอน กยงหายใจไดคลอง20กนพอประมาณ จะนอนหลบสบายตนแตเชา จตใจปลอดโปรงการนอนไมหลบ อาเจยน ปวดทองเปนผลรายทคนตะกละไดรบ21ถาทานถกบงคบใหกนมากเกนไปจงลกขน ไปอาเจยนj229 แลวจะรสกดขน22ลกเอย จงฟงเถด อยาแกลงทาเปนไมไดยนในทสดทานจะพบวาคาพดของขาพเจาเปนความจรงทานทาสงใด จงทาแตพอประมาณk230

แลวโรคภยจะไมมาพองพานทานเลย23ทกคนจะยกยองผจดงานเลยงใหญและเปนพยานทไวใจไดถงความใจดของเขา24คนทงเมองจะพดถงคนตระหนทจดงานเลยงและเปนพยานถงความตระหนของเขาอยางละเอยด

224e “ทองคา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “มนโมน” (mammon) ซงเปนคาทยมมาจากภาษาอาราเมอก และพบบอยๆในหนงสอของบรรดาธรรมาจารย -- เทยบ มธ 6:24; ลก 16:9,11,13.

225f “ชมเชยการทาทานของเขา” เปนการกลาวพาดพงถงธรรมเนยมของชาวยวทจะประกาศชอของผมพระคณตอผมาชมนมกนในศาลาธรรม

226g “ทกโอกาส” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “บนใบหนาของทกคน”

227h ประโยคนในตนฉบบภาษาฮบรวา “จงคดถงสงททานไมชอบ”

228i “จงมมรรยาท” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกละคาน

229j “ไปอาเจยน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบรและสาเนาโบราณภาษากรกบางฉบบ – ตนฉบบภาษากรกทใชกน (Textus receptus)วา “ขณะทกาลงกนเลยงกนอย”

230k “พอประมาณ” -- แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ทานจะทาอะไรกจงพรอม”

เหลาองน25อยาอวดเกงเมอดมเหลาเพราะเหลาทาใหหลายคนตองพบความหายนะ26เตาไฟพสจนวาเหลกกลาแขงเพยงไรเหลากแสดงนสยของคนยโสโอหง เมอเมาแลวทะเลาะววาท27เหลาองนเปนเหมอนชวตสาหรบมนษยถาดมแตพอประมาณถาไมมเหลาองน ชวตจะเปนอยางไรพระเจาทรงสรางเหลาองนเพอใหมนษยมความยนด28การดมเหลาองนพอประมาณตามโอกาสทาใหใจเบกบาน และจตวญญาณแชมชน29แตถาดมเหลาองนมากเพราะกลดกลมหรออวดเกงl231

กทาใหจตใจขมขน30คนโงทดมจนเมาจะโกรธมากเปนผลรายแกตนเองทาใหกาลงถดถอย ทงยงกอใหเกดบาดแผล31เมอกนเหลารวมกน อยาตาหนคนทนงขางๆและอยาลอเลยนเขาเมอเขากาลงสนกอยาตอวาเขาเลยแมแตคาเดยวอยาทวงหนกวนใจเขา

การวางตวในงานเลยง

32. 1ถาทานไดรบเชญใหเปนผจดงานเลยงa232 อยาหยงผยองจงวางตนเหมอนผรบเชญคนอนๆจงเอาใจใสดแลผอน แลวจงไปนง2เมอทาหนาทเสรจแลว ทานจงเขาประจาท รวมรนเรงยนดกบเขาทานจะไดรบมงกฎเปนรางวลb233ทไดจดงานอยางด3ทานผอาวโส จงพดเถด เพราะทานมความเหมาะสมจงพดแตพอควร เพอจะไมรบกวนการเลนดนตรc234

4เมอฟงดนตร อยาพดมากเกนไปและอยาอวดฉลาดผดกาลเทศะ5แกวโกเมนประดบแหวนตราทองคาฉนใดวงดนตรบรรเลงกทาใหงานเลยงรนเรงฉนนน6มรกตประดบหวแหวนทองคาฉนใดการขบรองทไพเราะยอมทาใหการดมเหลาองนชนใจฉนนน7ทานทเปนหนม จงพดเถด ถาจาเปนแตถามผถาม อยาพดมากกวาสองครง8จงพดสนๆ ใชคานอย แตมเนอหามากจงทาตนเหมอนคนมความร แตพดใหนอย9เมอทานอยกบคนสาคญ อยาตตนเสมอเขาอยาพดพลามเมอคนอนกาลงพด10ฟาแลบนาหนาฟารองฉนใดชอเสยงดยอมนาหนาคนสงบเสงยมฉนนน11จงลกขนเมอถงเวลา อยารออยจนเปนคนสดทายจงรบกลบบาน อยาชกชา12จงสนกสนานและทาตามใจชอบเมออยบานแตอยาทาบาปโดยพดหยงยโสd235

13จงถวายพระพรพระผทรงสรางทานสาหรบทกสงเหลานพระองคประทานสงดๆ แกทานอยางลนเหลอ

231l “อวดเกง” – แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชดเจน

23232 a “ผจดงานเลยง” – ในแผนดนปาเลสไตน ความนยมจดงานเลยงใหญไดรบอทธพลมาจากชาวกรกและชาวโรมน ในงานเชนนมกจะมการเลอก “ผจดงาน” โดยจบฉลากหรอลงคะแนนเลอก (ด 2 มคบ 2:27; ยน 2:8) ตอมาบรรดาธรรมาจารยมกจะเตอนชาวยวทยาเกรงพระเจาใหละเวนการจดงานเลยงใหญๆเชนน แตบตรสราไมประณามงานเลยงเชนน เพยงแตเตอนใหมมรรยาทในงานเลยงเทานน

233b “ไดรบมงกฎเปนรางวล” – ด ปชญ 2:8; อสย 28:1-4.

234c “การเลนดนตร” – คาในภาษากรกหมายถงการบรรเลงดนตร หรอการขบรองกได

235d “พดหยงยโส” -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “เพราะยาเกรงพระเจาและไมขดสน”

ความยาเกรงพระเจา14ผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมรบการอบรมสงสอนจากพระองคผแสวงหาพระองคตงแตเชาตร ยอมจะพบความโปรดปราน15ผศกษาธรรมบญญตจะไดรบความอมใจแตคนหนาซอใจคดจะสะดดลมเพราะธรรมบญญต16ผยาเกรงองคพระผเปนเจาจะพบความยตธรรมความชอบธรรมของเขาจะสกใสเหมอนแสงสวางe236

17คนบาปไมยอมรบคาตเตยนเขาจะแกตวเพอทาตามใจชอบf237

18คนรจกคดไมละเลยคาตกเตอนแตคนอธรรมและเยอหยงไมกลวสงใดทงสนg238

19อยาทาสงใดโดยไมคดเสยกอนแลวทานจะไมตองเสยใจเมอทาเสรจแลวh239

20อยาเดนไปตามทางทมอปสรรคมากมายเพราะทานจะตองสะดดกอนหนลมลง21อยานอนใจแมทางทไมมอปสรรค22จงระมดระวงแมบตรของทาน23จงระวงตนi240ในทกสงททานทาการทาเชนนเปนการปฏบตตามบทบญญต24ผวางใจในธรรมบญญตยอมปฏบตตามบทบญญตผวางใจในองคพระผเปนเจาจะไมไดรบความเสยหายเลย

33. 1ผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมเผชญหนากบภยใดๆ ไดถาเขาถกทดลอง พระองคกจะทรงชวยเขาใหรอดพน2ผมปรชายอมไมเกลยดธรรมบญญตa241

ผเสแสรงปฏบตตามธรรมบญญตเปนเหมอนเรอทอยในพาย3มนษยทรจกคดยอมวางใจในธรรมบญญตb242

สาหรบเขา ธรรมบญญตนาเชอถอเหมอนคาตอบจากพระเจา

4จงเตรยมคาพดของทานใหด แลวผฟงจะตงใจฟงทานจงเรยบเรยงคาสงสอนททานเคยไดรบกอนจะตอบคาถามc243

5ความรสกของคนโงเปนเหมอนลอเกวยนความคดของเขาวนเวยนเหมอนแกนลอ6มตรทพดถากถางเปนเหมอนมาทคกคะนองมนรองลน ไมวาผใดเปนผข

ความแตกตางในสงคม7ทาไมวนหนงจงสาคญกวาอกวนหนงd244

ในเมอแสงสวางของทกวนตลอดปกมาจากดวงอาทตย8กเพราะวาองคพระผเปนเจาทรงพระประสงคใหตางกนพระองคทรงกาหนดฤดกาลและงานสมโภชตางๆ9พระองคทรงยกบางวนขนเปนวนสาคญและวนศกดสทธ

236e “พบความยตธรรม ความชอบธรรมของเขาจะสกใสเหมอนแสงสวาง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เขาใจความชอบธรรมและจะวางแผนไดเดนชดออกมาจากความมด”

237f “ทาตามใจชอบ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “บดเบอนธรรมบญญต”

238g “ผรจกคด.......ไมกลวอะไรทงสน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผมปรชาไมปดบงปรชาญาณ คนหยงยโสและไมยาเกรงพระเจาไมปฏบตตามธรรมบญญต”

239h “แลวทานจะไมตองเสยใจเมอทาเสรจแลว” ยงแปลไดอกวา “เมอทานกาลงทาสงใดอย กอยาเปลยนใจ”

240i “ระวงตน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “จงวางใจตนเอง”

24133 a “ผมปรชายอมไมเกลยดธรรมบญญต” -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผเกลยดธรรมบญญตยอมไมมปรชา”

242b “ยอมวางใจในธรรมบญญต” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ยอมเขาใจพระวาจาของพระยาหเวห”

243c “กอนจะตอบคาถาม” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “แลวทานจงจะทา”

244d “สาคญกวาอกวนหนง” – ผเขยนไมตองการกลาวถงความแตกตางของวนวาจะสนหรอยาว แตตองการกลาวถงความแตกตางทางศาสนาวาวนใดเปนวนสาคญ วนใดเปนวนธรรมดา (ด ขอ 9)

และทรงปลอยวนอนๆ ไวเปนวนธรรมดา10มนษยกเชนเดยวกน ทกคนลวนมาจากฝนดนเพราะพระองคทรงสรางอาดมขนมาจากฝนดน11แตองคพระผเปนเจาทรงสรางมนษยดวยพระปรชาญาณe245ยงใหญใหแตกตางกนทรงบนดาลใหวถชวตของเขาไมเหมอนกน12พระองคทรงอวยพระพรและทรงยกยองบางคนทรงบนดาลใหบางคนศกดสทธและมาอยใกลชดพระองคพระองคทรงสาปแชงบางคน ทรงกดเขาใหตาลงและทรงขบไลเขาออกจากตาแหนง13ดนเหนยวอยในมอชางปนหมอซงจะปนใหเปนรปใดกไดf246ตามใจชอบฉนใดมนษยกอยในพระหตถของพระผสรางผทรงตอบแทนเขาตามพระวนจฉยฉนนน

14ความดอยตอหนาความชวชวตอยตอหนาความตายผยาเกรงพระเจากอยตอหนาคนบาปเชนเดยวกนg247

15จงพจารณาพระราชกจทงปวงของพระผสงสดทกสงอยเปนคตรงขามกน

16แมขาพเจาเปนคนสดทายทเขาเวรเหมอนคนเดนตามคนเกบผลองนเพอเกบผลทเหลอ17ขาพเจากบรรลจดหมายเดชะพระพรขององคพระผเปนเจาเหมอนคนเกบผลองนนามาใสบอยาจนเตม18จงรเถดวา ขาพเจามไดทางานเพอขาพเจาคนเดยวแตทางานเพอทกคนทแสวงหาการเรยนร19บรรดาหวหนาประชากร โปรดฟงขาพเจาเถดทานทงหลายผนาทประชมh248 จงตงใจฟงเถด

การเปนหวหนาครอบครว20จงอยาใหบตร ภรรยา พนอง หรอมตรสหายมอานาจเหนอทานตราบเทาททานยงมชวตอยอยายกทรพยสมบตของทานใหแกผใดเพราะทานอาจจะตองเสยใจและตองขอกลบคนมา21ตราบเทาททานยงมชวตอยและยงหายใจจงอยายอมใหผใดมอานาจเหนอทาน22ใหลกๆ วอนขอจากทานดกวาททานจะตองไปวอนขอจากเขา23ไมวาทานจะทาสงใด จงวางตนเปนนายเสมออยาใหผใดทาใหชอเสยงของทานตองมวหมอง24เมอวนแหงชวตของทานถงจดจบเวลาใกลจะตาย จงแจกจายมรดกของทาน

ทาสi249

25หญา แส และสมภาระมไวสาหรบลาอาหาร การตสงสอน และการงานมไวสาหรบทาส26จงใหทาสทางาน แลวทานจะพกผอนไดถาปลอยใหมอของเขาวางงานj250 เขาจะแสวงหาอสรภาพ

245e “ดวยพระปรชาญาณ” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ดวยความร”

246f “ปนใหเปนรปใดกได” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกฉบบหนง และตามสานวนแปลโบราณภาษาละตน – ตนฉบบภาษากรกวา “ทกทางของเขา”

247g ตนฉบบภาษาฮบรและสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคเสรมวา “ดงนนความมดอยตอหนาแสงสวางอกดวย”

248h “ทประชม” หมายถง “ศาลาธรรม” ทชาวยวผยาเกรงพระเจามาชมนมเพอศกษาเลาเรยน

249i เรองการปฏบตอยางเขมงวดตอทาส ด อพย 21:20-21; มธ 18:34; ลก 12:46 – กระนนกด มใชวาทาสตองขนกบนายในทกเรองเขายงมสทธบางประการทธรรมบญญตกาหนดไวอยางละเอยด (อพย 21:1-6,26-27; ลนต 25:46; ฉธบ 15:12-18 และดขอ 30,31-33ของบทนดวย) เทยบทาทของนกบญเปาโลตอทาส ใน อฟ 6:5-9; คส 4:1; ฟม 16.

250j “แลวทานจะพกผอนได” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เขาจะหาเวลาพกผอน” ** “ถาปลอยใหมอของเขาวางงาน” – ตนฉบบภาษาฮบรบางฉบบวา “ถาเขายกหวขน”

27แอกและบงเหยนใชกบคอโคเพอควบคมฉนใดทาสทเลวกตองใชการทรมานและการลงโทษควบคมฉนนน28จงจบเขาใหทางาน เขาจะไดไมอยวางเปลาk251

เพราะการอยวางเปลาสอนใหทาความชวนานาชนด29จงบงคบใหเขาทางาน เพราะเปนหนาทของเขาถาเขาไมเชอฟง กจงจบเขาลามโซไว30แตอยาเรยกรองจากผใดมากเกนไปอยาทาสงใดผดความยตธรรม

31ถาทานมทาสคนเดยว จงทากบเขาเหมอนทากบตนเองเพราะทานไดเขามาดวยโลหตl252

32ถาทานมทาสคนเดยว จงทากบเขาประหนงวาเขาเปนพนองเพราะทานตองการเขาเหมอนตองการตนเอง33ถาทานทาทารณกบเขา เขาจะหลบหนไปแลวทานจะไปตามหาเขาทางใดเลา

ความฝนa253

34. 1คนไรความคดหวงแตสงไรสาระและหลอกลวงความฝนทาใหคนโงเขลาคดฟงซาน2ผเชอความฝนเปนเหมอนคนทควาเงาและไลจบลม3ความฝนไมตางกบกระจกเงาเมอนาไปสองหนา สงทเหนกเปนเพยงภาพสะทอนb254

4 สงบรสทธจะออกมาจากสงสกปรกไดอยางไรความจรงจะออกมาจากสงหลอกลวงไดอยางไร5หมอด การดโชคชะตา และความฝน เปนเรองไรสาระเปนเหมอนจนตนาการของหญงเจบครรภทจะคลอดบตรc255

6ถาความฝนมไดมาจากพระผสงสดกอยาปกใจเชอความฝนนน7ความฝนทาใหหลายคนหลงทางผทเชอความฝนกผดหวงมาแลว8ธรรมบญญตสมบรณแลวโดยไมตองมความหลอกลวงนปรชาญาณทผมความเชอประกาศกสมบรณอยแลวd256

ประโยชนของการเดนทาง9ผเดนทางไปหลายแหงยอมมความรกวางขวางผมประสบการณมากยอมพดไดอยางมปรชา10ผทไมเคยเผชญความลาบากยอมมความรนอยแตผทเดนทางไปหลายแหงยอมไดความรอบรเพมเตม11ระหวางการเดนทาง ขาพเจาไดรไดเหนสงตางๆ มากมายขาพเจามความรมากกวาทจะบอกเลาได12ขาพเจาตองเสยงชวตหลายครงแตขาพเจากรอดชวตมาไดเพราะประสบการณเหลาน13ผยาเกรงพระเจายอมมชวตยนนานเพราะเขาวางใจในพระองคผทรงชวยใหรอดพน14ผยาเกรงองคพระผเปนเจาไมกลวสงใดเขาจะไมหวนไหว เพราะพระองคทรงเปนความหวงของเขา

251k “เขาจะไดไมอยวางเปลา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เกรงวาเขาจะแขงขอ(เปนกบฏ)”

252l “ดวยโลหต” อาจหมายความวานายตองเหนดเหนอยเพอหาเงนมาซอทาส หรอตองเสยงชวตในสงครามเพอจะไดเชลยมาเปนทาส

25334 a ในพนธสญญาเดม บางครงพระเจาทรงใชความฝนเพอแนะนาสงสอนมนษย (ปฐก 28:10-17; 31:10-13,24; 37:5-11;41:1-36 ฯลฯ – เทยบ กดว 12:6; ด มธ 1:20-23; 2:13,22 ดวย) – ธรรมบญญตและบรรดาประกาศกประณามการเชอฝนวาไมใชวธปรกตเพอทราบพระประสงคของพระเจา หรอเพอรอนาคต (ลนต 19:26; ฉธบ 13:2-6; 18:9-14; ปญจ 5:6; ยรม 29:8) บตรสรากประณามการเชอฝนดวย แตยงยอมรบวาในบางกรณความฝนมาจากพระเจาจรงๆ (ขอ 6)

254b ความฝนเปนเหมอนกระจกเงาซงสะทอนสงทมอยแลว ไมเพมสงใดใหม ไมนาความมนใจอะไรใหมากขนเลย (ดขอ 5)

255c “เปนเหมอนจนตนาการของหญงเจบครรภทจะคลอดบตร” – แปลตามตวอกษรวา “เปนเหมอนใจของผกาลงคลอดใชจนตนาการ”

256d บตรสราคดวาความฝนอยตรงขามกบธรรมบญญต เพราะความฝนหลอกลวง แตธรรมบญญตและปรชาญาณไมหลอกลวง

15จตใจของผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมเปนสขผใดเลาเปนทพงของเขา ผใดเลาเปนผคาจนเขา16องคพระผเปนเจาทอดพระเนตรดแลผทรกพระองคทรงเปนผปกปองทรงพลงและทรงเปนผคาจนเขาอยางมนคงทรงเปนทกาบงจากลมรอนทแผดเผา และทรงเปนรมบงแดดยามเทยงวนทรงปกปองเขาไวมใหสะดด ทรงชวยเหลอเขามใหลมลง17พระองคทรงบนดาลใหเขามกาลงใจ โปรดใหนยนตาของเขาแจมใสและประทานพลานามย ชวต และพระพร

การถวายเครองบชา18การนาสงของทไดมาอยางอยตธรรมถวายแดพระเจาเปนเครองบชา กเปนการหลอกลวงพระองคพระองคไมพอพระทยของถวายจากคนชวราย19พระผสงสดไมพอพระทยเครองบชาของคนอธรรมแมเขาจะถวายเครองบชามากมาย พระองคกจะไมทรงอภยบาปให20ผยดสงของจากคนยากจนมาถวายเปนเครองบชากเปนเหมอนผฆาลกตอหนาพอ21ขาวกบเกลอประทงชวตของคนยากจนผทแยงชงแมอาหารนกเปนฆาตกร22ผแยงชงอาหารประทงชวตของผอนไป กเทากบฆาเขาผไมยอมจายคาจางแกลกจาง กเทากบหลงโลหตของเขา23ถาคนหนงสราง แลวอกคนหนงรอเขาทงสองคนจะไดอะไรเลานอกจากทางานเหนอยเปลา24ถาคนหนงอธษฐานภาวนา และอกคนหนงสาปแชงองคพระผเปนเจาจะทรงฟงเสยงของใครเลา25ถาคนหนงชาระตนใหพนมลทนทไดจากการแตะตองศพ แลวไปแตะตองศพอกการชาระมลทนนนจะมประโยชนอะไร26คนทจาศลอดอาหารชดเชยบาปทไดกระทาแลวกลบไปทาบาปอกกเชนเดยวกนผใดเลาจะฟงคาภาวนาของเขาเขาจะไดประโยชนอะไรจากการถอมตนอดอาหารเชนน

ธรรมบญญตและการถวายเครองบชาa257

35. 1การปฏบตตามธรรมบญญตกเปนเสมอนการถวายเครองบชามากมายการปฏบตตามบทบญญตกเปนเสมอนการถวายศานตบชา2การรบญคณกเปนเสมอนการถวายแปงสาลดเยยมการใหทานกเปนเสมอนการถวายเครองบชาสรรเสรญพระเจา3สงทพอพระทยองคพระผเปนเจากคอการละทงความชวรายการละเวนความอยตธรรมกเปนเสมอนการถวายเครองบชาชดเชยบาป4อยาเขาเฝาองคพระผเปนเจาโดยไมนาของถวายมาดวยเพราะบทบญญตเรยกรองใหถวายสงเหลานทงหมด5เมอผชอบธรรมถวายสตวอวนพเปนเครองบชาบนพระแทนb258

กลนหอมฟงกลอยขนไปเฉพาะพระพกตรพระผสงสด6เครองบชาของผชอบธรรมเปนทพอพระทยองคพระผเปนเจาพระองคจะไมทรงลมเครองบชานเลย7จงถวายเกยรตแดองคพระผเปนเจาดวยใจกวางอยาตระหนผลตผลแรกจากผลงานททานทา8ทกครงททานถวายเครองบชา จงมหนาตายมแยมจงถวายรายไดหนงในสบสวนดวยความยนด9จงถวายแดพระผสงสดใหสมกบพระพรททานไดรบจากพระองคc259

ดวยใจกวางตามททานจะทาได10เพราะองคพระผเปนเจาประทานบาเหนจตอบแทนเสมอพระองคจะประทานรางวลใหทานถงเจดเทา

25735 a บตรสราทงสนบสนนพธกรรมอยางแขงขนและเนนการปฏบตตามธรรมบญญตอยางเครงครด โดยเฉพาะในเรองความยตธรรมและความรก ขอความตอนนรวมลกษณะทงสองประการ เขาสอนวาการปฏบตตามธรรมบญญตกเปนการประกอบพธกรรมถวายคารวกจแดพระเจาอยแลว

258b “ถวายสตวอวนพเปนเครองบชาบนพระแทน” – แปลตามตวอกษรวา “ทาใหพระแทนบชามไขมน”

259c ตนฉบบภาษาฮบรเสรมขอความเพมอกวา “ผใดใหทานแกคนยากจนกเทากบใหพระเจาทรงยม ใครจะตอบแทนใหเขา ถาไมไชพระองค” – เทยบ สภษ 19:17.

ความเทยงธรรมของพระเจา11อยาตดสนบนพระเจา พระองคจะไมทรงรบอยาไวใจเครองบชาทไมชอบธรรม12เพราะองคพระผเปนเจาทรงเปนผพพากษาพระองคไมทรงเลอกทรกมกทชง13พระองคไมทรงลาเอยงทาใหผยากจนตองไดรบความเสยหายแตทรงฟงคาวอนขอของผถกขมเหง14พระองคไมทรงเมนเฉยตอคาวอนขอของลกกาพราและไมทรงเมนเฉยเมอหญงมายระบายความทกขแดพระองค15นาตาของหญงมายไหลลงอาบหนาเมอนางสงเสยงรารองฟองผทาใหนางมความทกขมใชหรอ16ผใดเตมใจรบใชพระเจาd260ยอมเปนทยอมรบของพระองคคาวอนขอของเขาจะขนไปถงเมฆ17คาอธษฐานของผตาตอยทะลเมฆe261ขนไปและจะไมหยดจนกวาเขาจะไดรบความบรรเทาf262

18จะไมหยดจนกวาพระผสงสดจะเสดจมาเยยมและตดสนประกาศความบรสทธของผชอบธรรม19องคพระผเปนเจาจะไมทรงชกชาพระองคจะไมทรงเพยรทนตอคนเหลาน20แตจะทรงทาลายอานาจของผไรเมตตาและจะทรงลงโทษนานาชาต21จนกวาพระองคจะทรงทาลายลางบรรดาผหยงยโสทงหลายและทรงหกคทาของคนอธรรม22จนกวาจะทรงตอบสนองมนษยตามกจการของแตละคนและทรงตดสนงานของมนษยตามเจตนาของเขา23จนกวาจะประทานความยตธรรมแกประชากรของพระองคและโปรดใหเขายนดเพราะพระเมตตา24พระเมตตาเปนทนายนดในยามทกขยากเหมอนเมฆฝนในเวลาทมความแหงแลง

คาอธษฐานภาวนาวอนขอการปลดปลอยและการฟนฟประชากรอสราเอลa263

36. 1ขาแตองคพระผเปนเจา พระเจาแหงจกรวาลโปรดทรงพระกรณาและทอดพระเนตรมายงขาพเจาทงหลายโปรดบนดาลใหนานาชาตยาเกรงพระองค2โปรดทรงยกพระหตถตอสบรรดาชนตางชาตเขาจะไดเหนพระอานภาพของพระองค3พระองคทรงสาแดงความศกดสทธของพระองคในหมขาพเจาทงหลายใหเขาเหนฉนใดบดน โปรดทรงสาแดงความยงใหญของพระองคในหมเขาใหขาพเจาทงหลายไดเหนฉนนนดวยเถด4เขาจะไดยอมรบดงทขาพเจาทงหลายยอมรบแลววาไมมพระเจาอนใดนอกจากพระองค ขาแตองคพระผเปนเจา5โปรดทรงกระทาเครองหมายอศจรรยใหมๆ และทรงกระทาปาฏหารยอนๆโปรดทรงสาแดงพระสรรงโรจนและพระอานภาพของพระองคเถด6โปรดทรงปลกพระพโรธ และหลงความกรวของพระองคลงมาโปรดทรงทาลายปรปกษและกาจดศตรใหสนไป7โปรดทรงเรงใหวนเวลามาถงโดยเรวโปรดทรงระลกถงพระสญญาททรงสาบานไวเถดประชาชนทงหลายจะไดเลาถงพระราชกจยงใหญของพระองคb264

8ขอใหพระพโรธเปนเสมอนไฟเผาผลาญผทพยายามหลบหนไป

260d “ผใดเตมใจรบใชพระเจา” – แปลตามตวอกษรวา “ผบาบดรกษาในความพอใจ” ซงอาจมายถงความพอใจของตน ของเพอนมนษย หรอของพระเจา กได

261e “ทะลเมฆ” หมายความวา “ขนไปถงทประทบของพระเจา” (ด สดด 68:34; 104:3).

262f “จนกวาเขาจะไดรบความบรรเทา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จนกวาจะไดพกผอน”

26336 a คาอธษฐานภาวนาบทนแสดงความรสกของชาวยวใจศรทธาในชวงเวลาราวป 190 ก.ค.ศ. ไมนานกอนทพวกมคคาบจะกอกบฏตอราชวงศเซเลวซด ในบทภาวนาบทนมการกลาวถงการปลดปลอยในสมยของพระเมสสยาหอยดวย ซงตามปรกตแลวแทบจะไมพบในหนงสอบตรสรา – ตนฉบบภาษาฮบรของหนงสอนยงเสรมเพลงสดดทกลาวถงพระเมสสยาหอกดวย (เทยบ บสร 51:12 เชงอรรถd)

ขอใหผทกดขประชากรของพระองคจงพนาศเถด9โปรดทรงบดขยหวบรรดาผนาของศตรทกลาพดวา “ไมมใครเกงเหมอนพวกเรา”10โปรดทรงรวบรวมชนทกเผาของยาโคบโปรดทรงคนแผนดนใหเปนมรดกของเขาเหมอนอยางทเคยเปนในสมยกอนc265

11ขาแตองคพระผเปนเจา โปรดทรงพระกรณาประชากรทไดรบชอตามพระนามของพระองคโปรดทรงพระกรณาอสราเอลทพระองคทรงบนดาลใหเปนบตรคนแรก12โปรดทรงสงสารนครศกดสทธของพระองคคอกรงเยรซาเลม สถานทพานกของพระองค13โปรดใหศโยนโหรองสรรเสรญความยงใหญของพระองคโปรดใหพระวหารd266เปยมดวยพระสรรงโรจนของพระองค14โปรดทรงเปนพยานใหแกประชากรททรงสรางไวตงแตแรกเรมe267

โปรดทรงบนดาลใหคาพยากรณทกลาวไวในพระนามของพระองคเปนจรงเถด15โปรดประทานรางวลแกผทวางใจในพระองคขอใหบรรดาประกาศกของพระองคเปนผนาเชอถอ16ขาแตองคพระผเปนเจา โปรดทรงฟงคาอธษฐานภาวนาของบรรดาผรบใชของพระองคf268

และทรงอวยพระพรประชากรของพระองคตามถอยคาของสมณะอาโรนดวยเถด17ทกคนในแผนดนจะไดรบรวาพระองคทรงเปนองคพระผเปนเจา เปนพระเจานรนดร

การรจกแยกแยะ18กระเพาะกนอาหารทกชนดแตอาหารทกชนดอรอยไมเทากน19ลนรรสเนอสตววาเปนสตวชนดตางๆ ฉนใดคนฉลาดกรจกวนจฉยวาคาพดใดไมจรงฉนนน20ใจคดโกงทาใหเกดความทกขรอนคนทมประสบการณมากยอมรวาจะตอบสนองเขาอยางไร

การเลอกภรรยา21หญงไมมสทธจะเลอกสามแตชายเลอกหญงสาวทจะเปนภรรยาไดg269

22ความงามของหญงทาใหใบหนาของสามเปลงปลงทาใหเขาสมหวงมากกวาสงใด23ถานางพดจากออนโยนและออนหวานสามยอมมความสขมากกวาชายใดๆ24ชายทแตงงานกเรมมทรพยสมบตลาคามผชวยทเหมาะสมh270 และมเสาหลกคอยพยงตนไว25ทดนซงไมมรวอาจถกปลนฉนใดชายทไมมภรรยากเปนผเรรอนและมความทกขฉนนน26ใครเลาจะไวใจโจรผมอาวธทวงไปมาตามเมองตางๆ27ชายทไมมครอบครวi271กเชนกนคาทไหนกนอนทนน

264b ตวบทภาษาฮบรของขอนอานวา “โปรดทรงเรงจดจบเถด โปรดทรงระลกถงเวลาทกาหนด ใครจะทลพระองคไดวา ‘พระองคทรงกระทาอะไรอย’”

265c ชาวอสราเอลในถนเนรเทศมความหวงวาชนทกเผาของอสราเอลจะมารวมกนไดอกครงหนง ความหวงนยงคงเปนเอกลกษณของชาวยวทกลบจากเนรเทศเปนเวลานานแลวดวย ชาวยวคดเสมอวาการทชนเผาตางๆตองกระจดกระจายไปนนเปนเพยงเหตการณรายชวคราว แตเมอพระเมสสยาหจะเสดจมา พระองคจะทรงรวบรวมชนทกเผาเขามาเปนหนงเดยวกนอก

266d “พระวหาร” แปลตามตวบทภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ประชากร”

267e “ประชากรททรงสรางไว” แปลตามตวอกษรวา “สงสรางของพระองค” -- พวกธรรมาจารยเคยสอนวาประชากรอสราเอลเปนหนงในหกสงทพระเจาทรงสรางกอนจะทรงเนรมตโลก

268f “ผรบใชของพระองค” แปลตามตวบทภาษาฮบร – สวนตวบทภาษากรกทใชกนทวไปวา “ผอธษฐานภาวนาตอพระองค”

269g ขอนแปลโดยคาดคะเน – แปลตามตวอกษรวา “ผหญงจะรบชายใดๆเปนสาม แตบตรหญงคนหนงดกวาบตรหญงอกคนหนง”

270h “ผชวยทเหมาะสม” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เมองทมปอม”

271i “ครอบครว” – แปลตามตวอกษรวา “รง”.

มตรไมแท

37. 1มตรทกคนยอมกลาววา “ฉนกเปนมตรเหมอนกน”แตบางคนเปนมตรแตชอ2มตรสหายและเพอนทกลายเปนศตรเปนความทกขถงตายมใชหรอ3ทาไมมนษยจงมความโนมเอยงเลวทรามเชนนa272

ความโนมเอยงทจะปกคลมแผนดนดวยความหลอกลวงนมาจากไหน4มตรสหายแสดงความยนดกบเพอนในยามสขแตในยามทกขกกลายเปนศตรb273

5มตรสหายรวมทกขกบเพอนเพอจะไดมกนc274

แตเมอมการตอส เขากยกโลขนปองกนตนเอง6อยาลมเพอนรวมใจของทานอยาลมเขาเมอทานมทรพยสมบต

ทปรกษา7ทปรกษายอมใหคาแนะนาแตมบางคนใหคาแนะนาเพอประโยชนของตน8จงระวงผทอยากใหคาแนะนาแกทานจงถามดเสยกอนวาเขาตองการอะไรเกรงวาเขาจะแนะนาทานเพอจะไดผลประโยชนแลวปลอยทานใหเผชญชะตากรรมของทานเองd275

9เขาอาจบอกวา “ทานเดนทางถกแลว”แตแลวกจะยนอยหางๆ เพอดวาอะไรจะเกดขนกบทาน10อยาปรกษาคนทมองทานในแงรายจงซอนแผนการของทานจากคนทอจฉาทาน11อยาปรกษาหญงถงคแขงของนางe276

อยาปรกษาคนขลาดถงเรองสงครามอยาปรกษาพอคาเรองการคาขายอยาปรกษาผซอเรองราคาอยาปรกษาคนอจฉาเรองการรคณอยาปรกษาคนใจรายเรองความเมตตาอยาปรกษาคนเกยจครานเรองการงานใดๆอยาปรกษาลกจางชวคราวเรองผลเกบเกยวตลอดปอยาปรกษาผรบใชเกยจครานถงงานใหญโตอยาพงคนเหลานเพอจะไดคาปรกษาใดๆ12แตจงคบคากบผยาเกรงพระเจาf277

ซงทานรวาเปนผปฏบตตามบทบญญตและมจตใจเหมอนใจของทานถาทานพลาดพลง เขากจะเหนใจทาน13แลวทานจงยดมนคาแนะนาจากใจของทานเพราะไมมผใดนาวางใจมากกวาคาแนะนานน14บางครงมโนธรรมของมนษยเตอนเขาดกวายามเจดคนทเฝาอยบนหอคอย15แตเหนอทกสงเหลาน จงอธษฐานภาวนาตอพระผสงสดเพอทานจะดาเนนชวตในหนทางแหงความจรง

27237 a . “ทาไมมนษยจงมความโนมเอยงเลวทรามเชนน” – แปลตามตวอกษรวา “ความโนมเอยงเลวทรามเอย ทาไมเจาจงถกสรางขนมา” ** ความโนมเอยงทนามนษยใหทาบาปเปนประเดนสาคญในคาสอนของบรรดาธรรมาจารย

273b “มตรสหาย.....กลายเปนศตร” – ขอน ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผฉวยโอกาสมารวมโตะอาหารกบทานเปนเพอนเลว ในยามทกข เขากจะตหางจากทาน”

274c “เพอจะไดมกน” – แปลตามตวอกษรวา “เพราะเหนแกกระเพาะ” – ตนฉบบภาษาฮบรเนนความแตกตางระหวางมตรแทกบมตรไมแทวา มตรแทตอสกบศตร และหยบอาวธสกบศตรเพอปองกนเพอนดวย

275d “แลวปลอยทานใหเผชญกบชะตากรรมของทานเอง” – แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบภาษาฮบรวา “ทาไมสงนจงเกดขน”

276e ขอ 11 นขยายความขอ 7-8 โดยใหตวอยางของผทใหคาปรกษาเพอจะไดผลประโยชนของตนเอง

277f “ผยาเกรงพระเจา” – เทยบ สภษ 1:7 เชงอรรถ a – สาหรบบตรสรา ความยาเกรงพระเจาเปนปรชาญาณทเหนอกวาปรชาญาณตามประสาโลก

ปรชาญาณแทและไมแท16กอนจะทางานใด ควรพดจากนg278

กอนจะทาสงใด ควรคดใหด17ความคดมรากอยในใจและแตกแขนงออกเปนสแขนงh279

18คอความดและความชว ชวตและความตายแตลนเปนนายปกครองทงสสงนอยตลอดเวลา19บางคนเชยวชาญในการสอนผอนแตไมเปนประโยชนสาหรบตนเอง20บางคนพดเกง แตเปนทรงเกยจของผอนเขาจะตองตายเพราะไมมอาหารกนi280

21องคพระผเปนเจาไมทรงใหเขาเปนทโปรดปรานเพราะเขาไมมปรชาญาณเลย22บางคนมปรชาสาหรบตนเองคาพดทแสดงปรชาญาณของเขาบงเกดผลถาวรj281

23บรษผมปรชายอมสงสอนประชากรของตนความรของเขาบงเกดผลถาวรk282

24บรษผมปรชาจะไดรบพรอยางเตมเปยมทกคนทเหนเขายอมกลาววาเขามความสข25ชวตของมนษยมจานวนวนจากดอยแตจานวนวนของอสราเอลนบไมถวน26ผมปรชาจะไดรบความไววางใจในหมประชากรของตนนามของเขาจะดารงอยตลอดไป

ความรจกประมาณ27ลกเอย จงบงคบตนตลอดชวตจงดวาสงใดทารายทาน จงหลกเลยงสงนน28เพราะทกสงไมเหมาะกบทกคนและไมใชทกคนชอบสงเดยวกน29อยาตะกละอาหารอรอยทกอยางอยากนเพยงเพอความอรอยเทานน30เพราะกนมากเกนไปเปนภยแกสขภาพการกนไมรจกอมทาใหปวดทอง31หลายคนตายเพราะกนมากเกนไปสวนผทรจกบงคบตนจะมอายยนยาว

โรคภยไขเจบและยารกษาa283

38. 1จงใหเกยรตแกแพทยตามทเขาควรไดรบb284จากการดแลรกษาของเขาเพราะองคพระผเปนเจาทรงเนรมตเขาดวย2การรกษาใหหายจากโรคมาจากพระผสงสดและกษตรยยงประทานรางวลแกเขาc285ดวย

278g “กอนจะทางานใด ควรพดจากน” – แปลตามตวอกษรวา “คาพดเปนการเรมตนของการงานทกอยาง”

279h “แตกแขนงออกเปนสแขนง” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “สสวนปรากฏมาเปนเครองหมายแสดงการเปยนแปลงของจตใจ”

280i ขอ 19-20 ในภาษาฮบรวา “19คนหนงอาจมปรชาเปนประโยชนแกผอน แตเปนคนโงสาหรบตนเอง 20อกคนหนงมปรชา แตผอนไมชอบเขาเพราะคาพด เขาจะไมมอาหารอรอยกนเลย”

281j “ผลถาวร” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผลสาหรบรางกายของเขา”

282k “ความรของเขาบงเกดผลถาวร” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผลของความรของเขาเปนของประชากร”

28338 a ชาวยวใจศรทธาบางคนอาจคดวาการไปพบแพทยเมอเจบปวยแสดงวาตนขาดความเชอตอพระเจา (เทยบ 2 พศด 16:12)แตบตรสราแกไขทศนคตเชนนใหถกตอง

284b “เกยรตทเขาควรไดรบ” อาจหมายถงคาตอบแทนแกแพทยในการรกษาโรค – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงเปนมตรกบแพทย”

285c “กษตรยยงประทานรางวลแกเขาดวย” – ไมชดวา “เขา” ในทนหมายถง “ผปวย” หรอ “แพทย” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “แพทยไดรบวชาความรจากพระเจา และไดรบของประทานจากกษตรยดวย”

3ความรของแพทยทาใหเขามความภมใจเปนทเคารพนบถอตอหนาผยงใหญในสงคม4องคพระผเปนเจาทรงเนรมตสมนไพรตางๆ จากดนผมปญญายอมไมรงเกยจสมนไพรเหลาน5ไมทอนหนงทาใหนาจดไดเพอใหมนษยเหนพระอานภาพของพระองคd286มใชหรอ6พระองคประทานวชาความรแกมนษยเพอจะทรงไดรบเกยรตเพราะสงนาพศวงททรงกระทา7แพทยใชสมนไพรe287รกษาโรคและบรรเทาความเจบปวดและคนขายยาผสมสมนไพรเหลานใหเปนยา8และดงนพระราชกจของพระองคกจะไมสนสดf288

และมนษยทวแผนดนกรบสขภาพจากพระองค9ลกเอย เมอลกเจบปวย จงอยาทอแทจงอธษฐานภาวนาตอองคพระผเปนเจา และพระองคจะทรงรกษาลกใหหาย10จงละทงความชวราย อยาใหมอเปอนจงชาระจตใจใหพนบาปทงปวง11จงถวายเครองหอมและแปงสาลชนดดใหพระองคทรงระลกถงจงถวายเครองบชาดทสดตามกาลงความสามารถของลกg289

12แลวจงเรยกแพทยเขามา เพราะองคพระผเปนเจาทรงเนรมตเขาดวยอยาใหเขาทงลกไปตลอดเวลาทลกตองการเขา13บางครง แพทยเทานนอาจรกษาลกใหหายจากโรคได14เพราะแพทยกอธษฐานภาวนาตอองคพระผเปนเจาขอใหทรงชวยตนบรรเทาความเจบปวดและรกษาผปวยใหหายจากโรค ทาใหกลบมชวตh290

15ผททาบาปผดตอพระผสรางตนมากขอใหเขาตองเจบปวยจนตองไปพบแพทยเถอะi291

การไวทกขj292

16ลกเอย จงรองไหไวอาลยผตายเถดจงคราครวญแสดงวาลกไดรบความทกขสาหสแลวจงปลงศพของเขาตามธรรมเนยมจงเอาใจใสดแลหลมศพของเขาดวยk293

17จงรองไหอยางขมขน คราครวญดวยความทกขใจl294

จงไวทกขใหผตายอยางสมเกยรตเปนเวลาหนงวนหรอสองวนm295เพอมใหถกตาหนแลวจงควบคมความทกขใหคลายโศก18เพราะความทกขยอมนาความตายและใจโศกเศรายอมทาใหหมดกาลง19เมอมเคราะหราย ความทกขกคงอย

286d “พระอานภาพของพระองค” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกชวนใหคดวา บตรสราไมนบวาเรองนาท “มาราห”(อพย 15:25) เปนอศจรรยจากพระเจา แตเปนเพยงผลตามธรรมชาตจากไมททาใหนาจดได

287e “สมนไพร” – ตนฉบบวา “สงเหลาน”

288f พระราชกจของพระเจาไมจบลงทการเนรมตเทานน แตยงคงดาเนนอยตอไป โดยเฉพาะในการรกษาโรค ทพระองคประทานอานาจสวนหนงแกมนษย (แพทย) และแกสงของ (สมนไพร)

289g “ตามกาลงความสามารถ” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร -- ตนฉบบภาษากรกไมชด

290h “ทาใหผปวยกลบมชวต” -- ขอความนอาจเปนแรงบนดาลใจของความคดใน ยก 5:14-15 แตมเจตนาไมเหมอนกน

291i “ขอใหเขาตองเจบปวยจนตองไปพบแพทยเถอะ” หมายความวา “ขอใหเขาเจบปวย” เปนการลงโทษทเขาไดทาบาป

292j พธศพของชาวยวและชาวตะวนออกกลางมกเปนงานใหญ ทมกฎระเบยบและขอปฏบตกาหนดไวอยางละเอยด ระเบยบตางๆเหลานเหนไดจาก ยรม 9:17-18; อสค 24:15-24; อมส 5:16; มธ 9:23; มก 5:38.

293k “จงเอาใจใสดแลหลมศพของเขาดวย” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “อยาหลบหนไปเมอเขาตาย”

294l “คราครวญดวยความทกขใจ” – แปลตามตวอกษรวา “ขอนอกจนรอน” – การขอนอกเปนเครองหมายแสดงการไวทกข – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงปฏบตตามกฎพธไวทกข”

295m “วนหนงหรอสองวน” – ตาม บสร 22:12 ชาวยวตองไวทกขผตายเปนเวลาเจดวน แตเวลาไวทกขอาจสนกวาได ตามแตวาพธศพจะยงใหญมากนอยเทาไร

ชวตของคนยากจนn296ทาใหใจเปนทกข20อยาปลอยใจใหอยในความทกขจงไลความทกขไป และจงระลกถงวาระสดทายo297

21อยาลมวาผตายจะกลบมาอกไมไดและลกจะไมเปนประโยชนแกเขา แตจะทารายตนเอง22”จงระลกวาบนปลายชวตp298ของฉนจะเปนบนปลายชวตของทานดวยเมอวานนเปนวาระของฉน วนนเปนวาระของทาน”q299

23เมอคนตายไดพกผอนแลว ลกตองปลอยใหการระลกถงเขาพกผอนดวยเมอจตของเขาจากไปแลว กจงคดถงเขาดวยใจสงบเถด

งานใชสตปญญาและงานฝมอr300

24ธรรมาจารยตองการเวลาวางเพอจะมปรชาญาณผมงานในหนาทนอยยอมมโอกาสเปนผมปรชา25คนไถนาจะเปนผมปรชาไดอยางไรเขาภาคภมใจเฉพาะการใชปฏกเพอตอนฝงโค เรงใหมนทางานเขาคยถงแตเรองโคกระบอ26ใจเขาจดจออยเฉพาะรอยไถเขานอนไมหลบเพราะตองคอยใหอาหารแกแมโค27ชางไมและชางออกแบบตรากตราทางานทงวนทงคนกเชนเดยวกนชางแกะสลกตราพยายามคดหาแบบใหมๆ อยเสมอเขาตงใจแกะสลกใหเหมอนของจรงยอมอดนอนเพอทางานใหเสรจ28ชางเหลกทนงอยใกลทงกเชนเดยวกนเขาตงใจตเหลกไอรอนของไฟทาใหผวหนงเกรยมแตเขากทนสความรอนจากเตาไฟเสยงคอนทาใหแกวหของเขาแทบแตกs301

ตาของเขาจบอยทแบบของสงทเขากาลงทาเขาตงใจทางานใหสาเรจแลวตองอดนอนเพอจะไดผลงานทประณตงดงาม29ชางปนหมอทนงทางานอยกเชนเดยวกนเขาใชเทาปนลอใหหมนหมกมนอยกบงานตลอดเวลาคอยระวงใชมออยางไมผดพลาดt302

30เขาใชมอปนดนเหนยวใชเทายาใหดนออนเขาตงใจเคลอบผวภาชนะใหสวยงามแลวตองอดนอนเพอทาความสะอาดเตาไฟ31คนเหลานวางใจในฝมอของตนตางกเชยวชาญu303ในอาชพ32ถาไมมผมฝมอเหลาน จะสรางเมองขนไมไดผคนจะไมมทอาศย จะไมมคนสญจรไปมา

296n “ชวตของคนยากจน” – บางคนแปลโดยคาดคะเนวา “ชวตทมความทกข”

297o “วาระสดทาย” – คาภาษากรกวา “eschata” แปลยาก อาจหมายถง “วาระสดทาย, อวสานกาล, หรอ อนาคต” กได ด บสร 7:36;48:24.

298p “บนปลายชวตของฉน” – ผเขยนสมมตวาผตายกาลงพดกบผอาน หมายความวามนษยทกคนตองตาย (ด ปฐก 2:17; 3:3-4)

299q “เมอวานนเปนวาระของฉน วนนเปนวาระของทาน” – ประโยคนอาจหมายความวา “เมอวานนฉนยงมชวตอย เหมอนกบททานมชวตอยวนน”

300r ขอความตอนนคลายกบขอเขยนในวรรณกรรมของอยปตทเยาะเยยงานอาชพตางๆ แต บสร กลาวถงเพยงงานอาชพของชาวปาเลสไตนเทานน

301s “เสยงคอนทาใหแกวหแทบแตก” – แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชด

302t “คอยระวงใชมออยางไมผดพลาด” – แปลโดยคาดคะเน – แปลตามตวอกษรวา “กจการของเขาถกนบไว” ซงบางคนคดวาหมายถงจานวนภาชนะทชางปนจะตองผลตออกมา

303u “เชยวชาญ” – แปลตามตวอกษรวา “มปรชา” – การเปนชางฝมอนบเปนระดบแรกของปรชาญาณ (ด อพย 35:30 – 36:1; 1พกษ 5:20; 7:13-14) – แต “ปรชาญาณ” ของนายชางเปรยบไมไดกบปรชาญาณของธรรมาจารย (ด บสร 39:1-11)

33แตเขาไมไดรบเชญใหเปนทปรกษาของประชากรเขาไมมตาแหนงสงในทประชมเขาไมนงบนบลลงกผพพากษาและไมรขอกาหนดของกฎหมายv304

34เขาไมเดนในการอบรมสงสอน ในการตดสนความเขาแตงสภาษตไมเปนw305

แตงานของเขาคาจนโลกไวและคาอธษฐานภาวนาของเขาเกยวกบงานอาชพของตน

ธรรมาจารย

39. 1ผอทศตนศกษาและไตรตรองธรรมบญญตของพระผสงสดตางกบผใชแรงงานเขาแสวงหาปรชาญาณของบรรดาผมปรชาในอดตเขาใชเวลาศกษาคาสอนของบรรดาประกาศกa306

2เขารวบรวมถอยคาของบรรดาผเรองนามไวพยายามเขาใจความคดลกซงของคาอปมาb307

3เขาแสวงหาความหมายทแฝงอยในสภาษตครนคดตรตรองถงปรศนาของเรองอปมา4เขารบใชบคคลสาคญปรากฏตวในหมผปกครองเขาเดนทางไปตางแดนc308

เพอรจกความดความชวของมนษยจากประสบการณ5ตงแตเชาตร เขามอบจตใจแดองคพระผเปนเจาผทรงสรางเขามาและวอนขอเฉพาะพระพกตรพระผสงสดเขาเปลงเสยงอธษฐานภาวนาวอนขออภยบาปทไดทา6ถาองคพระผเปนเจาผยงใหญทรงพระประสงคเขากจะไดรบจตแหงความเขาใจอยางเตมเปยมเขาจะกลาวถอยคามากมายทมปรชาและจะอธษฐานภาวนาสรรเสรญองคพระผเปนเจา7เขาจะปรบปรงคาแนะนาและความรของตนจะไตรตรองถงความลกลบของพระเจา8เขาจะเปดเผยคาสงสอนทเขาไดเรยนรมาแกผอนและจะภมใจในธรรมบญญตแหงพนธสญญากบองคพระผเปนเจา9คนจานวนมากจะสรรเสรญสตปญญาของเขาจะไมมวนลมเขาเลยการระลกถงเขาจะไมเสอมสลายไปชอเสยงของเขาจะคงอยทกยคทกสมย10นานาชาตจะกลาวขวญถงปรชาญาณของเขาและทประชมจะยกยองสรรเสรญเขา11ถาเขามชวตยนนาน นามของเขาจะรงเรองมากกวาคนอนนบพนและถาเขาตาย เขากจะมชอเสยงเชนเดยวกนd309

การสรรเสรญพระเจา12ขาพเจามความคดเตมเปยมเหมอนดวงจนทรวนเพญขาพเจาจงจะอธบายความคดเหนตอไป

304v “รขอกาหนดของกฎหมาย” – แปลตามตวอกษรวา “ไตรตรองถงพนธสญญาของการตดสน” (เทยบ บสร 45:17)

305w “แตงสภาษตไมเปน” – บางคนแปลวา “ไมมใครพบเขาในหมนกปราชญ”

30639 a คาวา “ธรรมบญญต” “ปรชาญาณ” และ “คาสอนของบรรดาประกาศก” นาจะหมายถงทงสามภาคของพระคมภร (ด “คานาของผแปล” ขอ 1,8-10,24-25)

307b บทบาทสาคญของธรรมาจารยคอดแลรกษาพระคมภร แตเขายงมหนาทจะตองอธบายพระคมภรใหปรชาชนเขาใจดวย (ด อสร7:6 เชงอรรถ c) – สวนเรอง “คาอปมา” หรอ “mashal” ด “ความรทวไปเกยวกบวรรณกรรมประเภทปรชาญาณ” ขอ 3)

308c บอยครง “ธรรมาจารย” ยงเปนขาราชสานก ผบรหาร หรอทตดวย จงมโอกาสเดนทางไปตางประเทศได

309d “เขากจะมชอเสยงเชนเดยวกน” – แปลตามตวอกษรวา “เขาทาเพยงพอแลวสาหรบตน” (ekpoiei) – เปนขอความทเขาใจยากบางคนจงเปลยนพยญชนะตวหนงเปน “empoiei” ซงนาจะแปลวา “เขาทาสาหรบตนเอง” และดเหมอนจะหมายความวา “ถาธรรมาจารยตายกอนทจะมชอเสยง เขากไมควรจะเสยใจ เพราะไดทางานสาหรบตนเองจนมชอเสยงแลว”

13บรรดาลกใจศรทธาทงหลาย จงฟงขาพเจาเถด จงเตบโตขนเหมอนตนกหลาบทปลกไวรมธารนา14จงสงกลนหอมใหกระจายไปเหมอนกายานจงผลดอกเหมอนตนลลลจงรองเพลงสรรเสรญประดจกลนหอมทกระจายไปจงถวายพระพรแดองคพระผเปนเจาเพราะพระราชกจทงปวงของพระองค15จงประกาศความยงใหญแหงพระนามของพระองคจงประกาศสรรเสรญพระองคดวยเสยงเพลงและเสยงพณทานจะตองประกาศสรรเสรญพระองคดงน16”พระราชกจทงปวงขององคพระผเปนเจาลวนดยงทกสงททรงกาหนดยอมสาเรจในเวลาเหมาะสม”อยาถามวา “ทาไมจงเปนเชนน สงนใชเพออะไร”ทกสงจะไดรบคาตอบในเวลาเหมาะสมe310

17เมอพระองคตรส นากหยดไหล รวมตวกนเปนกาแพงเมอพระองคเปลงพระสรเสยง อางนากเกดขนf311

18เมอพระองคทรงบญชา ทกสงกเกดขนตามพระประสงคไมมสงใดยบยงพระประสงคทจะทรงชวยใหรอดพนได19กจการทกอยางของมนษยอยเฉพาะพระพกตรพระองคไมมสงใดพนสายพระเนตรไปได20พระองคทอดพระเนตรเหนทกสงตงแตแรกเรมจนถงจดจบของกาลเวลาไมมสงใดนาประหลาดสาหรบพระองค21อยาถามวา “ทาไมจงเปนเชนน สงนใชเพออะไร”ทกสงถกสรางไวโดยมจดประสงค22พระพรของพระองคไหลทวมทนเหมอนแมนาg312

ทาใหแผนดนชมเหมอนนาทวม23นานาชาตจะไดรบโทษจากพระองคดงททรงเปลยนนาใหกลายเปนทะเลเกลอ24หนทางของพระองคยอมตรงสาหรบผศกดสทธแตสาหรบคนอธรรม หนทางนนเตมไปดวยอปสรรค25พระองคทรงสรางสงดสาหรบคนดตงแตแรกเรมแตทรงเตรยมสงเลวรายh313สาหรบคนบาป26ปจจยทจาเปนสาหรบชวตมนษยคอนา ไฟ เหลก เกลอแปงสาล นานม นาผงนาองนคน นามน และเครองนงหม27สงเหลานลวนเปนสงดสาหรบผยาเกรงพระเจาแตสาหรบคนบาปเปนสงไมด28พระเจาทรงสรางลมบางชนดเพอลงโทษและเมอทรงพระพโรธ พระองคทรงใชลมเหลานเปนเหมอนแสi314

ในวาระสดทาย ลมเหลานจะสงพลงออกมาอยางรนแรงและจะดบพระพโรธของพระผสราง29ไฟ ลกเหบ ความอดอยาก และความตายลวนเปนสงททรงสรางไวเพอลงโทษj315

310e “อยาถามวา.......เหมาะสม” – ขอความสองบรรทดนพบไดในตวบทภาษากรกเทานน เปนขอความเกอบซากบขอ 21 นาจะหมายความวาการดวนถามถงการจดการเกยวกบโลกนไมมประโยชน สกวนหนง บาเหนจรางวลหรอการลงโทษจากพระเจาจะอธบายความหมายของปรากฏการณทเรายงไมเขาใจในเวลาน (ขอ 21,34) – ผมปรชาทศกษาไตรตรองจะเขาใจ “เมอถงเวลา” -- ขอความนอาจมเจตนาตอบโตขอความบางขอทแสดงความคดในแงรายของปญญาจารย

311f ขอความในขอนกลาวพาดพงถงอศจรรยหลายเรองเกยวกบ “นา” ในพระคมภร เชน การเนรมต (ปฐก 1:9), นาวนาศ (ปฐก 7:11-12), การขามทะเลตนกก (อพย 14:21-22), การขามแมนาจอรแดน (ยชว 3:16) และบางทอาจกลาวถงความลกลบของเมฆซงเปน“อางเกบนา” ทไมมวนเหอดแหง (ด สดด 104:6-13)

312g “ทวมทนเหมอนแมนา” – ผเขยนอาจคดถงการทแมนาไนลทวมฝงทาใหเกดผลดแกการกสกรรม -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “เหมอนแมนาไนล”

313h “เลวราย” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ดหรอเลว”

314i “เมอทรงพระพโรธ พระองคทรงใชลมเหลานเปนเหมอนแส” -- แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “ลมเหลานเฆยนตดวยความโกรธกรว”

315j หนงสอนอกสารบบพระคมภรทชอ “พนธสญญาของบรรพบรษ 12 ทาน” วา “(สวรรคเบองลาง)เกบไฟ หมะ และนาแขงไวสาหรบวนพพากษา เพอพระเจาจะทรงใชลงโทษอยางยตธรรม เพราะจตแหงการแกแคนอยทนนเพอลงโทษมนษย” (ลนต 3:2) – บตรสราก

30ฟนของสตวราย แมลงปอง งพษและดาบทใชแกแคนมไวเพอทาลายคนอธรรม31สงเหลานจะยนดปฏบตตามพระบญชาของพระองคอยบนแผนดน พรอมเสมอทจะตอบสนองความตองการและในเวลาทกาหนด จะไมขดขนพระบญชา32เพราะเหตน ขาพเจาจงมนใจตงแตแรกเรมเมอไตรตรองแลว กเขยนวาk316

33”พระราชกจทงปวงขององคพระผเปนเจาลวนดยงพระองคจะทรงจดหาสงจาเปนทกอยางตามเวลา34อยาพดวา “สงนเลวกวาสงนน”ทกคนจะยอมรบวาทกสงมคาเมอถงเวลา35บดนจงรองเพลงสดจตใจและสดเสยงจงถวายพระพรแดพระนามขององคพระผเปนเจาเถด”

สภาพนาสมเพชของมนษยa317

40. 1ความทกขยากยงใหญเปนชะตากรรมของมนษยทกคนลกหลานของอาดมจาตองแบกแอกหนกตงแตวนคลอดจากครรภมารดาจนถงวนทจะตองกลบb318ไปสแผนดนทเปนมารดาของทกคน2ความกงวลเรองอนาคตและวนตายทาใหมนษยครนคดและมความกลวในใจ3ตงแตผประทบบนบลลงกรงเรองจนถงผตาตอยทนงบนพนดนและกองขเถา4ตงแตผสวมเสอผาสมวงแดงและสวมมงกฎจนถงผทสวมเสอผาเนอหยาบลวนมแตความโกรธแคน ความอจฉา ความวนวายใจ ความกงวลความกลวตาย การชงด และการทะเลาะววาท5แมในเวลาพกผอนบนเตยงฝนรายในเวลากลางคนกมารบกวนจตใจของเขาc319

6เขาเพงนอนพกผอนเพยงชวครขณะทนอน กเหนดเหนอยเหมอนในเวลากลางวนd320

ตกใจเพราะฝนรายเหมอนคนทเพงหนรอดมาไดจากสนามรบ7ขณะทฝนวาเพงปลอดภย เขากตนขนแปลกใจทกลวโดยไรเหตผล8นเปนชะตากรรมของสงมชวตทงหลาย ตงแตมนษยจนถงสตวแตคนบาปตองรบทกขยงกวานถงเจดเทา9ความตาย เลอด การทะเลาะววาท ดาบภยพบต ความอดอยาก ความทกขเขญ และโรคระบาด10สงเหลานลวนถกสรางมาสาหรบคนบาปเพราะคนเหลานจงเกดนาวนาศ11ทกสงทมาจากดนจะตองกลบไปเปนดนและทกสงทมาจากนากตองกลบไปสทะเลอกe321

คดดวยวาพระเจาทรงสงวนภยพบตเหลานไวใชลงโทษมนษย แตไมคดวาการลงโทษจะเกดขนเพยงในวาระสดทายเทานน

316k ขอความตอนนเปนคานาอยางสงาเพอสรปในแงดวา ทกสงทพระเจาทรงประสงคนนมจดหมายเจาะจง – พระองคทรงควบคมทกสงไวและมนษยไมมเหตผลทจะตองบนวา ถาเขาไดรบความทกข กเปนเพราะเขาสมจะไดรบความทกขนน

31740 a ขอความตอนนเกยวกบสภาพนาสมเพชของมนษย ตรงขามกบขอความในบททแลว แตกมไดหมายความวาผเขยนมความคดไมตอเนองกน – ความทกขยากของมนษยมเหตผลอธบายได คอ เปนผลของบาป (ขอ 10)

318b “จะตองกลบไปสแผนดน” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และตามตนฉบบภาษาฮบร -- ตนฉบบภาษากรกทใชกน(Textus receptus) วา “จะตองฝงในดน”

319c ตนฉบบภาษาฮบร (ไมแน) และบรบทเสนอความคดวา “การนอนหลบนาความคดทเจบปวดไมนอยกวามาใหดวย” (เทยบ ปญจ2:22,23)

320d “เหมอนในเวลากลางวน” – แปลโดยคาดคะเน – ตนฉบบภาษากรกวา “ประหนงวนเฝายาม”

321e “ทกสงทมาจากนากตองกลบไปสทะเลอก” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “สงทมาจากเบองบนกกลบไปสเบองบนอก” (เทยบ ปญจ12:7)

คาคม12การใหสนบนและความอยตธรรมจะถกขจดใหสนแตความซอสตยจะคงอยตลอดไป13ทรพยสมบตของคนอธรรมจะสญสนไปเหมอนธารนาทแหงอยางรวดเรวเหมอนฟารองเสยงดงกอนมพายฝน14เมอผใดใจกวางใหของขวญ ผนนกมความยนดf322

แตผละเมดธรรมบญญตจะพนาศโดยสนเชง15ลกหลานของผไมยาเกรงพระเจาจะเปนเหมอนตนไมทมกงกานนอยเพราะรากของเขาเนาอยบนหนแขง16ตนออทขนในนาหรอตามรมแมนาจะถกตดกอนพชอนๆ g323

17แตคณความดเปนเหมอนอทยานทรมรนและการใหทานจะคงอยตลอดไปh324

18ชวตของผอยไดดวยตนเองและมงานทากสขสบายแตผทพบขมทรพยจะสขสบายมากกวานน19ลกหลานและการสรางเมองทาใหชอคงอยi325

แตภรรยาไมมทตจะไดรบเกยรตมากกวานน20เหลาองนและดนตรกลอมใจใหเบกบานแตความรกปรชาญาณj326ทาใหจตใจราเรงมากกวานน21ขลยและพณใหญทาใหการขบรองไพเราะยงขนแตเสยงขบรองไพเราะนาจบใจมากกวานน22ความมเสนหและความสวยงามทาใหชนตาแตทงหญาเขยวนาชนตามากกวานน23เพอนและมตรสหายยนดพบกนเสมอแตภรรยากบสามยอมยนดมากกวานน24พนองและผอปถมภชวยไดในยามยากแตการใหทานชวยใหรอดพนไดมากกวานน25เงนทองทาใหชวตมนคงแตคาแนะนาทดมคามากกวานน26ทรพยสมบตและอานาจทาใหจตใจรสกปลอดภยแตความยาเกรงองคพระผเปนเจาดกวานนผยาเกรงองคพระผเปนเจาไมขาดแคลนสงใดถามความยาเกรงพระเจา กไมตองการแสวงหาความชวยเหลออนใดอก27ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนเหมออทยานทรมรนใหความคมครองดกวาเกยรตยศทงปวง

การขอทาน28ลกเอย อยาเลยงชพดวยการขอตายเสยดกวาเปนขอทาน29มนษยทเกาะผอนกนมชวตทไมควรเรยกวาชวตการกนอาหารของผอนทาใหตนมมลทนบรษผมปรชาและไดรบการอบรมสงสอนยอมระวงตนไมทาเชนนk327

30อาหารทคนไมมความละอายขอเขากนหวานในปากแตจะเปนไฟเผาในทองของเขา

322f “เมอผใดมใจกวางใหของขวญ ผนนกมความยนด” – ตวบทไมชดเจน อาจหมายความวา “ผชอบธรรมทมใจกวางยอมทาใหผอยโดยรอบมความยนด”

323g “กอนพชอนๆ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “กอนฝนจะตก”

324h “คณความดเปนเหมอนสวนอทยานทรมรน และการใหทานจะคงอยตลอดไป” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ความเลอมใสจะไมสนคลอน และคณธรรมคงอยตลอดไป”

325i ตนฉบบภาษาฮบรเสรมวา “แตการคนพบปรชาญาณดกวาทงสองสงน การปลกพชและเลยงสตวทาใหทานมชอเสยง”

326j ตนฉบบภาษาฮบรของขอนวา “เหลาองนและการดมทาใหใจเบกบาน แตความรกดกวานนอก”

327k “บรษผมปรชาและไดรบการอบรมสงสอนยอมระวงตนไมทาเชนน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “การทาเชนนเปนการทรมานภายในสาหรบผมปรชา”

ความตาย

41. 1ความตายเอย ความคดถงเจาชางนาขมขนยงนกสาหรบผทสขสบายอยกบทรพยสมบตสาหรบผไมตองกงวลกบสงใด และประสบความสาเรจในกจการทกอยางและยงหาความสขสาราญไดในชวตa328

2ความตายเอย คาตดสนของเจาเปนทนาปรารถนาสาหรบคนยากไรออนกาลงสาหรบผชรามากและกงวลใจในทกสงผไมยอมรบสภาพของตนและหมดความพากเพยร3อยากลวคาตดสนของความตายจงระลกถงบรรดาผทมากอนและจะมาภายหลงทาน4เปนกฎทองคพระผเปนเจาทรงกาหนดไวสาหรบมนษยทกคนแลวทาไมทานจงไมยอมรบพระประสงคของพระผสงสดเลาทานจะมชวตอยสบป รอยป หรอพนปในแดนมรณะ กไมมผใดบนถงชวตอกตอไปb329

ชะตากรรมของคนอธรรม5บตรของคนบาปเปนเดกนารงเกยจทเตบโตขนในสงคมของผไมยาเกรงพระเจา6มรดกของบตรคนบาปจะพนาศความอบอายจะคงอยกบลกหลานของเขาตลอดไป7บรรดาบตรจะสาปแชงบดาทไมยาเกรงพระเจาเขาตองอบอายเพราะความชวของบดา8ทานทงหลายผไมยาเกรงพระเจาเอย วบตจงเกดแกทานเถดทานไดละทงธรรมบญญตของพระเจาผสงสด9เมอทานเกดมา ทานกเกดมาเพอถกสาปแชงc330

เมอทานจะตาย ทานกจะรบคาสาปแชงเปนผลตอบแทน10ทกสงทมาจากดนจะกลบเปนดนอกฉนใดผไมยาเกรงพระเจากจะผานจากคาสาปแชงไปสความพนาศฉนนน11การไวทกขมไวสาหรบผตายแตชอเสยงไมดของคนบาปจะไมถกลบลางd331

12จงเอาใจใสรกษาชอเสยงของทานไวใหด เพราะชอเสยงนจะคงอยมากกวาทรพยสมบตทองคานบพนเสยอก13จานวนวนของชวตทดมอยจากดแตชอเสยงดจะคงอยตลอดไป

ความรจกละอาย14ลกทงหลายเอย จงรกษาคาอบรมสงสอนไวและอยในสนตทงปรชาญาณทซอนอยและขมทรพยทไมปรากฏจะมประโยชนใด15คนทซอนความโงเขลาของตนยอมดกวาคนทซอนปรชาญาณของตน16เพราะฉะนน จงตงใจฟงคาพดของขาพเจาเถดเพราะเปนการไมดทจะละอายในทกเรองเชนเดยวกบเปนการไมดทจะชมทกสง17เมอทานประพฤตผดศลธรรม จงละอายบดามารดาเมอทานพดเทจ จงละอายผนาและผมอานาจ18เมอทานไดทาผด จงละอายผพพากษาและผปกครองเมอทานทาผดกฎหมาย จงละอายทประชมของประชากร19เมอทานทจรต จงละอายผรวมงานและเพอนเมอทานลกขโมย จงละอายคนในละแวกเดยวกน20จงละอายทไมปฏบตตามคาสาบานและคาสญญาตอพระเจา

32841 a “ยงหาความสขสาราญได” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ยงรรสอาหารได”

329b “ในแดนมรณะ กไมมใครบนถงชวตอกตอไป” – ชวตในแดนมรณะเหมอนกนสาหรบทกคน ดงนน เมอชวตในโลกแมจะยนยาวมากจบลง กไมใชเรองทใครจะคดอจฉาอกตอไป

330c ตวบทภาษาฮบรเสรมวา “ถาทานใหกาเนดบตร เขากจะมความทกข ถาทานสะดดลม กเพอจะยนดตลอดไป”(แตประโยคสดทายนนาจะแปลตามสานวนแปลภาษาซเรยคทวา “ถาทานสะดดลม คนอนๆจะดใจ”)

331d “ชอไมดของคนบาปจะไมถกลบลาง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “รางกายมนษยลวนอนจจง แตชอเสยงของผทาความดจะไมถกลบลาง”

จงละอายทจะวางขอศอกบนขนมปงทโตะอาหารe332

21จงละอายทจะดถกทงผใหและผรบจงละอายทจะไมยอมตอบคาทกทาย22จงละอายทจะจองมองหญงโสเภณจงละอายทไมไดชวยเหลอญาตพนอง23จงละอายทไดยดสวนมรดกและของขวญของผอนมาเปนของตนจงละอายทหมายปองภรรยาของผอน24จงละอายทจะสนทสนมกบหญงรบใชและอยาเขาไปใกลเตยงของนาง25จงละอายทไดดาวาเพอนเมอไดของขวญแลวกอยาดหมนเขา26จงละอายทจะนาถอยคาทไดฟงมาไปเลาใหผอนฟงจงละอายทไดเปดเผยความลบของผอน27ถาทานรสกละอายอยางแทจรงเชนนทานจะเปนทเคารพรกของทกคน

42. 1แตอยาละอายในเรองตอไปนa333

และอยาทาบาปเพราะเกรงใจผอน2อยาละอายธรรมบญญตของพระผสงสดและพนธสญญากบพระองคและอยาละอายทจะประกาศวาผไมยาเกรงพระเจาเปนผบรสทธถาเขาไมผดb334

3อยาละอายทจะชวยแบงคาใชจายกบผรวมงานและเพอนเดนทางc335

อยาละอายทจะแบงมรดกกบผอน4อยาละอายทจะตรวจสอบความถกตองของตาชงและตมนาหนกและอยาละอายทจะหากาไร ไมวามากหรอนอย5อยาละอายทจะตอรองกบพอคาd336

อยาละอายทจะอบรมสงสอนบตรของทานเสมอๆอยาละอายทจะโบยตผรบใชเลวทรามจนเลอดไหล6ถาภรรยาอยากรอยากเหน กควรใชตราผนกนางไวถามคนจานวนมาก กจงเกบสงของลนกญแจ7อยาละอายทจะนบและชงสงททานจะฝากไวกบผอนอยาละอายทจะบนทกทกอยางททานใหหรอรบ8อยาละอายทจะดดนสยคนโงและอยาละอายทจะดดนสยผชรามากทถกเถยงกบเยาวชนe337

แลวทานจะเปนผไดรบการอบรมสงสอนโดยแทจรงและจะไดรบเกยรตจากทกคน

บดาตองหวงใยบตรหญงของตน9บตรหญงทาใหบดามความกงวลใจ แมไมแสดงใหปรากฏf338

เปนความหวงใยจนทาใหเขานอนไมหลบเมอเธอยงสาว เขากเกรงวาจะไมมชายมาสขอเมอเธอแตงงานแลว เขากเกรงวาเธอจะไมเปนทรกของสาม10เมอยงสาว บดากเกรงวาเธอจะถกหลอกลวงตงครรภขณะทยงอยในบานของบดาเมอเธออยกบสามแลว เขากเกรงวาเธอจะคดนอกใจและเมอแตงงานแลว เขากเกรงวาเธอจะเปนหมนไมมบตร11ถาบตรหญงดอรน กจงเฝาระวงเธอไวใหด

332e “วางขอศอกบนขนมปงทโตะอาหาร” นาจะเปนมรรยาทในการนงโตะ – แตความเขาใจเชนนไมเขากบบรบท -- ตวบทภาษาฮบรกไมชดเจนเชนกนเมอมวา “ไมปฏบตตามคาสาบานและคาสญญาตอพระเจา และยนขอศอกบนขนมปง”

33342 a บตรสราจะบอกวามกจการบางอยางททาได แมสงคมอาจรงเกยจหรอมอคตตอตาน

334b “ผไมยาเกรงพระเจา” อาจหมายถงคนตางชาต -- ชาวอสราเอลตองปฏบตกบเขาเหมอนปฏบตกบชาวอสราเอลดวยกน

335c “อยาละอายทจะชวยแบงคาใชจาย” – แปลตามตวอกษรวา “อยาอายบญชของ...” ** “ผรวมงานและเพอนเดนทาง” – บางคนแปลโดยคาดคะเนวา “เพอนรวมเดนทาง”

336d “ตอรองกบพอคา” – เทยบ บสร 26:29 และ 27:2 ทกลาววาการคาขายเปนบาป แตทนบตรสราบอกวาการคาขายเปนกจการถกตอง แตกเปนโอกาสใหทาบาปได

337e “ถกเถยงกบเยาวชน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ทาบาปฐานชสาว”

338f “บตรหญงทาใหบดามความกงวลใจ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “บตรหญงเปนทรพยสมบตททาใหบดาผดหวง”

เพราะเธอจะทาใหทานเปนทเยาะเยยของศตรเปนทครหาของคนทงเมอง มเรองใหคนเขานนทาทานจะตองอบอายคนทงปวง

จงระวงสตร12อยาจองมองความงามของมนษยใดๆอยานงจบกลมคยกบสตรg339

13เพราะแมงกนผาออกมาจากเสอผาฉนใดความชวรายของสตรกออกมาจากสตรฉนนน14ความชวรายของชายยงดกวาความใจดของสตรสตรยอมนาความอบอายจนถกเยาะเยยh340

II.พระสรรงโรจนของพระเจาก.ในธรรมชาต

15บดน ขาพเจาจะระลกถงพระราชกจขององคพระผเปนเจาและจะกลาวถงสงตางๆ ทขาพเจาไดเหนพระราชกจขององคพระผเปนเจาเกดขนดวยพระวาจาของพระองคi341

และสงสรางทงปวงกเชอฟงพระประสงคของพระองคj342

16ดวงอาทตยแสงจาสองสวางเหนอทกสงพระราชกจขององคพระผเปนเจาเปยมดวยพระสรรงโรจนของพระองค17แมองคพระผเปนเจาไมประทานอานาจแกบรรดาผศกดสทธk343

ใหบอกเลาสงนาอศจรรยททรงเนรมตไวทงหมดองคพระผเปนเจาผทรงสรรพานภาพกทรงบนดาลใหทกสงตงมนอยในพระสรรงโรจนของพระองคl344

18พระองคทรงหยงดหวงสมทรและใจมนษยและทรงรวถทางของสงเหลานพระผสงสดทรงทราบทกสงและทรงสงเกตเหนเครองหมายแหงอนาคตm345

19พระองคทรงประกาศทงสงทเกดขนแลวและสงทจะเกดขนและทรงเปดเผยรองรอยของสงทซอนเรนอย20ไมมความคดใดจะหนพนพระองคไปไดไมมแมแตถอยคาเดยวทซอนเรนจากพระองค21พระองคทรงจดระเบยบของโลกใหแสดงพระปรชาญาณยงใหญของพระองคเพราะพระองคทรงดารงอยเหมอนเดมตลอดมาตราบนรนดรไมมสงใดมาเพมหรอลดจากพระองคพระองคไมทรงตองการคาแนะนาของผใด22พระราชกจทงปวงของพระองคนาปรารถนาอยางยงแมมนษยจะเหนไดเพยงประกายนอยนด23ทกสงเหลานมชวตอยและดารงอยตลอดไปทกสงเชอฟงพระองคในทกกรณ24ทกสงอยตรงขามกนเปนคๆ

339g “อยาจองมองความงดงามของมนษยใดๆ อยานงจบกลมคยกบสตร” – ตนฉบบภาษาฮบรของขอนวา “อยาปลอยใหเธออวดความงานแกชายใด อยาใหเธอจบกลมนนทากบสตรอนๆ”

340h หนงสอสภาษต (สภษ 5:15 เชงอรรถ b) กลาวถงสตรในแงลบอยแลว แตบตรสรายงมองสตรอยางเครงครดยงกวานนอก แมเราจะไมตองคดวาขอความนแสดงพฤตกรรมของสตรโดยทวไปเสมอ ถงกระนนคาสอนของธรรมาจารยในสมยตอๆมากยงอยในแนวเดยวกน

341i “พระวาจา” – ขอนสะทอนคาสอนทวาพระวาจาของพระเจาทรงพลงในการเนรมต (เทยบ บสร 43:26; ปฐก บทท 1; สดด 33:6;ปชญ 9:1-2; ยน 1:1 เชงอรรถ a) – วรรณกรรมประเภทปรชาญาณโดยทวไปมกจะกลาววา “พระปรชาญาณ” ทรงพลงเนรมต (ด สภษ8:22 เชงอรรถ f)

342j ขอความในบรรทดนไมมในตนฉบบภาษากรก จงแปลตามสาเนาโบราณฉบบภเขาซนาย (S); ตนฉบบภาษาฮบร และสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค

343k “บรรดาผศกดสทธ” หมายถง “บรรดาทตสวรรค” (ด โยบ 5:1 เชงอรรถ a)

344l “ทองคพระผเปนเจา.....ในพระสรรงโรจนของพระองค” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “องคพระผเปนเจาประทานพละกาลงแกพลโยธาของพระองคใหตงอยตอหนาพระสรรงโรจนของพระองค”

345m ดวงดาวเปน “เครองหมายของอนาคต” ไมเพยงแตเพราะกาหนดความแตกตางของฤดกาล (บสร 43:6; ปฐก 1:14-18) แตยงเพราะคนโบราณเชอดวยวาอนาคตถกเขยนไวบนทองฟาแลว (ยรม 10:2) ขอนยงอาจกลาวพาดพงถงเครองหมายพเศษทประชาชนรอคอยวาจะกลาวลวงหนาถงการเสดจมาของพระเมสสยาหดวย (มธ 24:29-31)

พระองคไมทรงสรางสงใดไวใหบกพรองn346

25สงหนงสงเสรมความดของอกสงหนงผใดเลาจะชมความรงเรองของพระองคจนอมได

ดวงอาทตยa347

43. 1แผนฟาแจมใสเปนความภมใจของทองฟาเมอมองทองฟา เรากเหนภาพงดงามนาด2ดวงอาทตยทกาลงขนจากขอบฟาประกาศวาพระราชกจของพระผสงสดนาพศวงยงนก3เวลาเทยง ดวงอาทตยแผดเผาแผนดนจนแหงผใดเลาจะตานทานความรอนของดวงอาทตยได4เราตองเปาไฟในเตาเมอทางานทตองการความรอนดวงอาทตยแผดเผาภเขาเปนสามเทาสงเปลวไฟรอนแรงออกมาสงรศมจนทาใหตามดมว5องคพระผเปนเจาผทรงเนรมตดวงอาทตยทรงยงใหญทรงใชพระวาจาเรงการโคจรของดวงอาทตย

ดวงจนทร6ดวงจนทรตรงตอเวลาเสมอเมอกาหนดฤดกาล และเปนเครองหมายแหงกาลเวลา7เราดดวงจนทรเพอกาหนดวนสมโภชตางๆดวงจนทรเตมดวงb348แลวคอยๆ ลดขนาดลงจนถงทสด8เดอนไดชอมาจากดวงจนทรc349

ซงคอยๆ ขยายตวขนอยางนาพศวง และมขางขนขางแรมเปนเหมอนธงนากองทพในทสงสองสวางอยบนแผนฟา

ดาวดาว9ความรงเรองของดวงดาวเปนความงามของทองฟาเปนเครองประดบสองแสงในทสงสดขององคพระผเปนเจา10ดาวดาวทงหลายอยประจาทตามพระบญชาของพระเจาผศกดสทธไมเหนดเหนอยทจะอยเวรยามของตน

สายรง11จงดสายรง และสรรเสรญพระผทรงเนรมตสายรงขนมาเถดรงทสองแสงชางงามเหลอเกน12เปนสายโคงสดใสขามทองฟาเหมอนคนธนซงพระหตถของพระผสงสดทรงนาวเตรยมยง

ปรากฏการณนาพศวงในธรรมชาต13พระเจาทรงบญชาใหหมะตกทรงใหฟาแลบวงเรวตามพระประสงค14เมอทรงเปดพระคลงบนทองฟาหมเมฆกบนออกมาเหมอนฝงนก15พระอานภาพของพระองคทาใหเมฆแขงตวแลวทรงบดใหเลกลงเปนลกเหบ17กเสยงฟารองของพระองคทาใหแผนดนหวาดกลว

346n ตนฉบบภาษาฮบรของขอนวา “ทกสงแตกตางกน ไมมสงใดถกสรางโดยไรประโยชน”

34743 a จงเปรยบขอความบรรยายความงดงามของธรรมชาตในบทนกบขอความใน ดนล 3:52-90 และ สดด 19:4ฯ; 136; 145 และ 148 –ตนฉบบภาษากรกเขาใจยากสกหนอย และตนฉบบภาษาฮบรซงแตกตางกบตนฉบบภาษากรกกเขาใจยากดวยเชนกน จงชวยอะไรไมไดมากนก

348b “ดวงจนทรเตมดวง” – วนฉลองสาคญของชาวยวสองวน คอฉลองปสกาและเทศกาลอยเพง (ด อพย 23:14 เชงอรรถ d) เรมตงแตคนเดอนเพญ (วนท 14 ของเดอน) และมการฉลองเปนเวลา 8 วน.

349c “เดอนไดชอมาจากดวงจนทร” – อาจเปนเพราะวาคาภาษาฮบรทหมายถง “ดวงจนทร” และ “เดอน” เปนคาเดยวกน คอคาวา “y-r-h”

– หรอเพราะคา “hodesh” ซงแปลวา “ใหม” กเปนอกคาหนงทหมายถง “เดอน” ดวย – เทยบคาภาษาองกฤษ “New Moon” ซงแปลวา “วนขน1 คา”

16เมอทรงสาแดงพระองค ภเขากสนสะเทอนลมจากทศใตพดมาตามพระประสงค17ขลมพายทางทศเหนอและพายหมนกเชนเดยวกนd350

18ทรงโปรยหมะลงมาดจฝงนกทบนลงมาบนพนดนหมะตกเหมอนฝงตกแตนทลงมาเกาะความขาวงามของหมะชนตานาพศวงภาพหมะตกชวนใหประหลาดใจ19พระองคทรงเทนาคางลงบนแผนดนเหมอนเกลอเมอนาคางแขงตวกเปนเหมอนหนามแหลม20เมอลมหนาวจากทศเหนอพดมานากแขงตวอยบนผวนาและปกคลมผวนาทงหมดหมนาไวเหมอนสวมเสอเกราะ21เมอลมจากทศตะวนออกพดมา ภเขากแหง ถนทรกนดารถกเผาผลาญหญากถกทาลายเหมอนถกไฟเผา22แตเมอเมฆหมอกพดผานมา ทกสงกมชวตใหมนาคางทาใหแผนดนแหงผากไดรบความสดชน23พระเจาทรงควบคมหวงสมทรตามแผนการของพระองคและทรงปลกเกาะตางๆ ไวทนน24ผแลนเรอเลาถงภยในทะเลเมอฟงเรองทเขาเลา เรากแปลกใจ25ทนนมสงแปลกประหลาดนาพศวงมากมายมสตวนานาชนดและสตวทะเลใหญโต26พระองคทรงบนดาลใหผสงขาวของพระองคเดนทางอยางปลอดภยทกอยางดาเนนไปตามพระวาจา27เรายงพดถงเรองนไดอกมากมายไมมวนจบสนขอพดแตเพยงวา “พระองคทรงเปนทกสง”e351

28เราจะมกาลงสรรเสรญพระองคไดจากทใดเลาพระองคทรงยงใหญเหนอพระราชกจทกสงททรงกระทา29องคพระผเปนเจาทรงเปนทเกรงขามและทรงยงใหญพระอานภาพของพระองคนาพศวง30จงถวายพระเกยรตยกยององคพระผผผ เปนเจาตามความสามารถของทานจงยกยองพระองคเตมกาลงของทานอยาเหนดเหนอยเลยเพราะทานไมมวนจะทาใหเสรจสนไปได31ผใดเลาไดเหนพระองค แลวพรรณนาถงพระองคไดผใดเลาจะสรรเสรญความยงใหญของพระองคไดดงททรงเปน32ยงมสงเรนลบอกมากมายทใหญกวานเพราะเราเหนพระราชกจของพระองคเพยงเลกนอยเทานน33องคพระผเปนเจาทรงเนรมตทกสงและประทานปรชาญาณแกผทยาเกรงพระองค

ข.พระสรรงโรจนของพระเจาในประวตศาสตรของชาวอสราเอลคายกยองบรรพบรษa352

44. 1เราจงสรรเสรญบคคลเรองนามb353เถดคอบรรพบรษของเราตามลาดบมา2องคพระผเปนเจาประทานเกยรตยศc354มากมายแกเขา

350d ขอ 16-17 นไดเรยงลาดบใหมตามตนฉบบภาษาฮบร

351e “พระองคทรงเปนทกสง” – ไมใชในความหมายของปรชญา “สรรพเทวนยม” (Pantheism) – บตรสราคดวาสงสรางทงหลายลวนมาจากพระเจา เขายาอยเสมอวาพระองคทรงอยเหนอสรรพสง (ขอน และขอ 28) และสรรพสงลวนเปนของพระองค

35244 a คายกยองบรรพบรษในบทนสะทอนความคดของชาวยวใจศรทธาคนหนงในศตวรรษท 2 ก.ค.ศ. เกยวกบประวตศาสตรของประชากรของตน (เทยบ 1 มคบ 2:51-64)

353b “บคคลเรองนาม” – คาในตนฉบบภาษาฮบรทน (hesed) เปนคาเดยวกนกบทใชในขอ 10 ซงในภาษากรกแปลโดยใชคาวา “มคณธรรม” – “บรรดาผมคณธรรม” (‘hasidim’ ในภาษาฮบร – ด 1 มคบ 2:42; 7:13) หมายถงชาวยวทซอสตยตอพระเจาและธรรมบญญตในสมยทถกราชวงศเซเลวซดเบยดเบยน และพวกมคคาบกอการกบฎตอตาน

354c “เกยรตยศ” – ขอ 2-9 อาจหมายถง “เกยรตยศ” ประสามนษยทเขาใจกนโดยทวไป แมนอกแวดวงของชาวอสราเอล คอผทเคย

ทรงสาแดงความยงใหญของพระองคตงแตโบราณกาล3บางคนเปนกษตรยปกครองอาณาจกรของตนเปนคนเรองนามเพราะอานภาพบางคนใหคาปรกษาทชาญฉลาดและประกาศพระวาจาของพระเจา4บางคนใหคาปรกษา เปนผนาประชากรอบรมสงสอนประชากรดวยถอยคาทมปรชาd355

5บางคนแตงทานองเพลงไพเราะและเขยนบทประพนธเลาเรองตางๆ6บางคนเปนเศรษฐมอานาจดาเนนชวตอยในบานอยางสงบ7คนเหลานทกคนไดรบเกยรตจากผคนรวมสมยซงภมใจในตวเขาตลอดชวต8เขาบางคนทงชอเสยงไวใหชนรนหลงคดถงและสรรเสรญเขาจนถงวนน9แตบางคนไมมผใดระลกถงเลยเขาสญไปเหมอนไมเคยเกดมาเหมอนไมเคยมชวตอยทงตวเขาและบตรหลานตอจากเขา10แตบรรพบรษของเราเปนผมคณธรรมคณงามความดของเขาไมมวนถกลมe356

11มรดกมคายงคงอยกบเชอสายของเขาคออยกบลกหลาน12เชอสายของเขาซอสตยตอพนธสญญาลกหลานตอมากซอสตยตามแบบเขาดวย13เชอสายของเขาจะดารงอยตลอดไปความรงเรองของเขาจะไมถกลบลางเลย14ศพของเขาถกฝงไวอยางสงบแตชอเสยงของเขาจะคงอยตลอดไป15ชมชนตางๆ จะประกาศปรชาญาณของเขาทประชมจะสรรเสรญเขา

เอโนค16เอโนคเปนทพอพระทยขององคพระผเปนเจา พระองคจงทรงรบเขาไปอยกบพระองคเปนแบบอยางใหชนรนหลงไดกลบใจf357

โนอาห17พระเจาทรงพบวาโนอาหเปนคนชอบธรรมและดพรอมเมอพระองคทรงลงโทษมนษยชาต กทรงใชเขารกษามนษยชาตไวเพราะเหนแกเขา คนกลมหนงจงรอดชวตอยบนแผนดนg358ในสมยทเกดนาวนาศh359

18พระเจาทรงทาพนธสญญานรนดรi360กบเขาเพอมใหนาวนาศทาลายสงมชวตทงหลายอก

บาเพญความดในชวตจะมผระลกถงตลอดไป สวนตงแตขอ 10 ผเขยนคดถง “เกยรตยศ” ทแตกตางออกไปของบรรพบรษชาวอสราเอลเทานน – แตบางคนคดวาขอ 2-9 หมายถงเกยรตยศของชาวยวบางคนดวยโดยไมเจาะจง และตงแตขอ 10 จะยกยองเจาะจงเพยงบางคนโดยละเอยด

355d ขอ 4 ของตนฉบบภาษาฮบรวา “บางคนปกครองนานาชาตโดยวางแผน บางคนเปนขาราชการมความคดลกซง บางคนเปนนกประพนธทเชยวชาญ เปนผสงสอนตามธรรมประเพณ”

356e “คณงามความดของเขาไมมวนถกลม” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ความหวงของเขาไมมสนสด” ซงสะทอนความหวงจะมชวตอมตะแตตนฉบบภาษากรกไมมความคดนเลย

357f “เปนแบบอยางใหชนรนหลงกลบใจ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เปนตวอยางของความเขาใจ” ซงอาจเปนการพาดพงถงหนงสอนอกสารบบพระคมภรทชอวา “ความลบของเอโนค” ซงกลาววาเอโนคเปนพยานถงความรลกลาทเขาเปดเผยใหมนษยไดร – ตนฉบบภาษาละตนวา “เพอนานานาชาตใหกลบใจ”

358g “คนกลมหนงจงรอดชวตเหลออยบนแผนดน” – แปลโดยคาดคะเน – บตรสรานาคาสอนของประกาศกเรอง “คนทเหลอรอดชวต”(the ramnant) ซงจะเปนผนาความรอดพนมาใหเพอนรวมชาตหลงภยพบต (ด อสย 4:3 เชงอรรถ c) มาใชกบเรองของโนอาห

359h “ในสมยทเกดนาวนาศ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “นาวนาศจบลงเพราะพนธสญญาของเขา”

360i “พนธสญญานรนดร” – เอกสาร P (ตานานสงฆ) กลาวถง “พนธสญญาหลายครง(ในรปพหพจน)กบโนอาห” -- แตตนฉบบภาษาฮบรกลาวถง “พนธสญญา” เพยงครงเดยว (ในรปเอกพจน) คอพนธสญญาทม “สายรง” เปนเครองหมาย ใน ปฐก 9:12-13.

อบราฮม19อบราฮมเปนบรรพบรษยงใหญของชนหลายชาตไมมผใดไดรบเกยรตเทากบเขาj361

20เขาปฏบตตามธรรมบญญตของพระผสงสดและทาพนธสญญากบพระองคเขามเครองหมายแหงพนธสญญาในรางกายของตนและเมอพระองคทรงทดสอบเขา กทรงพบวาเขามความซอสตยk362

21 พระองคจงทรงปฏญาณสญญาวาจะทรงอวยพระพรชนชาตตางๆ ทางเชอสายของเขาจะทรงเพมพนเชอสายของเขาใหมากดจฝนผงบนแผนดนและจะทรงยกเชอสายใหสงเหมอนดวงดาวจะประทานแผนดนใหเปนมรดกจากทะเลหนงถงอกทะเลหนงจากแมนายเฟรตสไปจนสดปลายแผนดน

อสอคและยาโคบ22พระองคทรงรบรองพระสญญาแกอสอคดวยเพราะเหนแกอบราฮมบดาของเขา23พระองคทรงวางพระพรสาหรบมนษยทกคนและพนธสญญาไวบนศรษะของยาโคบทรงรบรองจะทรงอวยพระพรเขาl363

และประทานแผนดนใหเปนมรดกแกเขาทรงแบงแผนดนเปนหลายสวนมอบใหลกหลานทงสบสองเผา

โมเสส

45. 1พระเจาทรงบนดาลใหบรษผมจตใจงดงามผหนงเกดจากเชอสายของยาโคบทกคนนยมชมชอบเขาa364

เขาเปนทรกของพระเจาและมนษยบรษผนคอโมเสส ทกคนทระลกถงเขายอมไดรบพระพร2พระองคทรงบนดาลใหเขามสรรงโรจนเหมอนบรรดาผศกดสทธทรงบนดาลใหเขายงใหญ เปนทเกรงขามของบรรดาศตร3ทรงบนดาลใหเกดเครองหมายอศจรรยขนดวยวาจาของเขาทรงทาใหเขามชอเสยงเฉพาะพระพกตรบรรดากษตรยพระองคประทานบทบญญตใหเขาสาหรบประชากรของพระองคและทรงสาแดงพระสรรงโรจนสวนหนงของพระองคแกเขา4พระองคทรงบนดาลความศกดสทธแกเขาเพราะความซอสตยและความออนโยนทรงเลอกเขาจากมวลมนษย5พระองคโปรดใหเขาไดยนพระสรเสยงทรงนาเขาเขาไปในกลมเมฆหนาทบประทานบทบญญตแกเขาโดยตรงซงเปนธรรมบญญตทใหชวตและความเขาใจเพอสอนพนธสญญาแกยาโคบและสอนพระวนจฉยแกอสราเอล

อาโรน6พระองคทรงยกอาโรนขนใหเปนผศกดสทธเหมอนโมเสสเขาเปนพชายของโมเสส จากชนเผาเลว7พระองคทรงกระทาพนธสญญานรนดรกบเขา

361j “ไมมผใดไดรบเกยรตเทากบเขา” – ตนฉบบภาษาฮบวา “ไมมใครจะทาใหความรงโรจนของเขาดางพรอย”

362k เกยวกบความเชอของอบราฮม ด ปฐก 12:1; 15:6 เชงอรรถ c; 22:1; รม 4:1-25; กท 3:6-14.

363l “ทรงรบรองจะทรงอวยพระพรเขา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เหนอศรษะของอสราเอล” – ด ปฐก 32:28 -- คาอธบายทเขยนเพมไวนอกตวบท (marginal gloss) เขยนคาวา “สทธบตรคนแรก” (berokah) แทนคาวา “พระพร” (berakah) – ด ปฐก 25:29ฯ; 1 พศด5:1 ซงแปลคา “สทธบตรคนแรก” ในภาษาฮบรเปนภาษากรกวา “พระพร”

36445 a ในบรบทปจจบน ขอความสองขอนเขากนไดดกบโมเสส แตอาจเปนไปไดทขอความแตเดมอาจกลาวถงโยเซฟ ซงไมไดรบการกลาวถงเลย นอกจากการกลาวชมโดยสรปใน บสร 49:15 ซงถาเปนเชนนจรง คาชมโยเซฟแตเดมคงไดสญหายไป

ทรงแตงตงเขาใหเปนสมณะแหงประชากรของพระองคประทานอาภรณงดงามแกเขาใหเขาสวมเครองแตงกายทรงเกยรตb365

8พระองคโปรดใหเขาสวมเครองประดบทรงเกยรตทสดประทานอาภรณลาคาใหเขาสวมใสคอกางเกง เสอยาวและเสอเอโฟด9พระองคทรงประดบชายเสอของเขาดวยพรปผลทบทมและลกพรวนทองคาจานวนมากโดยรอบเพอสงเสยงดงเมอเขายางกาวเดนใหทกคนในพระวหารไดยนเสยงเปนเครองเตอนลกหลานของประชากรใหระลกถงพระองค10พระองคทรงใหเขาสวมอาภรณศกดสทธปกอยางประณตดวยดนทอง ดายสมวง และสมวงแดงเครองประดบอกสาหรบทราบพระประสงค บรรจลกเตาอรมและทมมมc366

ปกอยางประณตดวยดายสแดงเขม11มรตนชาตสตางๆ ตดเรยงไว สลกลวดลายเปนตรายดตดกบเรอนทองคาฝมอประณตของชางทองมคาจารกเพอเตอนใจถงอสราเอลทงสบสองเผา12พระองคทรงวางมงกฎทองคาเหนอผาโพกศรษะจารกถอยคาศกดสทธเปนเครองประดบมเกยรต เปนผลงานชนเยยมเปนเครองประดบงดงามชวนมอง13ไมมผใดเคยเหนสงงดงามเชนนมากอนไมมผใดเคยสวมเลยเพราะสงวนไวสาหรบลกหลานของเขาและเชอสายของเขาตลอดไป14เครองบชาของเขาถกเผาทงหมดวนละสองครงเปนประจา15โมเสสมอบตาแหนงสมณะแกเขาและเจมเขาดวยนามนศกดสทธพธนเปนพนธสญญาตลอดไปสาหรบเขาและสาหรบลกหลานของเขาตราบทฟายงคงอยย d367

เขาจะตองปฏบตหนาทสมณะรบใชพระเจาและอวยพรประชากรในพระนามของพระองค16องคพระผเปนเจาทรงเลอกเขาจากมวลมนษยเพอถวายเครองบชาแดพระองคถวายกายานและเครองหอมเพอพระองคทรงระลกถงประชากรและประทานอภยบาปแกชาวอสราเอล17พระองคทรงมอบบทบญญตแกเขาประทานอานาจใหเขาวนจฉยพนธสญญาe368

เพอสอนพระกฤษฎกาแกยาโคบและอธบายธรรมบญญตใหอสราเอลเขาใจแจมแจง18ขณะทอยในถนทรกนดารคนจากครอบครวอนอจฉาและรวมกนตอตานเขาคอพรรคพวกของดาธานและอาบรมบรวารของโคราหกโกรธและเคยดแคนเขาดวย19องคพระผเปนเจาทอดพระเนตรเหนคนเหลานกกรวทรงทาลายลางเขาดวยพระพโรธแรงกลาทรงทาสงปาฏหารยเพอลงโทษเขาทรงสงไฟโชตชวงมาทาลายเขา20แตพระองคทรงเพมเกยรตใหอาโรนประทานมรดกแกเขา

365b เราเคยใหขอสงเกตแลววา บตรสรานยมชมชอบความสงางามของพธกรรมในพระวหารเปนอยางมาก ด บสร 35:1-10; 50:1-21.

366c “อรมและทมมม” – แปลตามตวอกษรวา “ลกเตาแหงความจรง” ซงเปนความหมายท LXX ใชแปลคาวา “อรมและทมมม” ในอพย 28:30 – แตตนฉบบภาษาฮบรวา “เสอเอโฟดและผาคาดเอว” นาจะถกตองกวา (ดบรรทดถดไป)

367d “ตราบทฟายงคงอย” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ในวนของทองฟา”

368e “วนจฉยพนธสญญา” – แปลตามตวอกษรวา “พนธสญญาแหงคาพพากษา” – สาหรบผแปล บสร คาวา “พนธสญญา” มกจะมความหมายวา “ขอกาหนด” รวมอยดวย – แนทเดยว มหาสมณะมอานาจเกยวกบธรรมบญญต (ด ลนต 10:11; ฉธบ 33:10)

ทรงสงวนพชผลแรกไวใหเปนของเขาโดยเฉพาะอยางยงประทานขนมปงใหเขาตามทเขาตองการ21บรรดาสมณะกนของถวายแดองคพระผเปนเจาเพราะพระองคทรงมอบสทธนแกอาโรนและลกหลานของเขา22แตเขาไมมมรดกของตนในแผนดนอสราเอลเขาไมไดรบสวนมรดกในหมประชากรเพราะพระองคเคยตรสวา “เราเปนสวนมรดกของทาน”

ฟเนหส23ฟเนหสบตรเอเลอาซารเปนคนทสามทไดรบเกยรตเพราะมความกระตอรอรนใหทกคนยาเกรงองคพระผเปนเจาเมอประชากรเปนกบฏ เขายงยนหยดมนคง มใจกวางและกลาหาญอสราเอลจงไดรบอภยโทษเพราะเขา24 พระเจาจงทรงทาพนธสญญาสนตกบเขาเขาจะไดรบผดชอบดแลสกการสถานf369และประชากรเขาและลกหลานจงไดรบตาแหนงมหาสมณะตลอดไป25พระเจายงทรงทาพนธสญญากบกษตรยดาวดบตรของเจสซจากเผายดาหใหโอรสเพยงพระองคเดยวสบราชสมบตตอมาg370

แตสมณภาพของอาโรนตกทอดสบตอมาแกบตรหลานทกคน26ขอพระเจาประทานปรชาญาณแกดวงใจของทานทงหลายh371

เพอปกครองประชากรของพระองคดวยความยตธรรมเพอคณธรรมความดของบรรพบรษจะไดไมสญสนไปและความรงโรจนของเขาจะไดคงอยตลอดไป

โยชวา

46. 1โยชวา บตรของนน เปนนกรบแกลวกลาสบตาแหนงประกาศกตอจากโมเสสa372

ตามความหมายของชอb373

เขาเปนผยงใหญทชวยผทพระเจาทรงเลอกสรรใหรอดพนเขาลงโทษบรรดาศตรทเปนกบฏชวยใหอสราเอลไดรบแผนดนเปนมรดก2เขาไดรบสรรงโรจนยงนกเมอยกมอขนกวดแกวงดาบเขาโจมตเมองตางๆ3กอนหนาเขา มผใดบางเขมแขงเชนนทาสงครามเพอองคพระผเปนเจาc374

4ดวงอาทตยหยดนงเมอเขายกมอขนสงและวนหนงกยาวเทากบสองวนมใชหรอ5เขาเรยกขานพระผสงสดผทรงสรรพานภาพd375

ขณะทถกศตรลอมอยทกดานองคพระผเปนเจาผทรงสรรพานภาพทรงฟงเขาทรงสงลกเหบลงมาเหมอนกอนหนอยางรนแรง

369f “สกการสถาน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “บรรดาผศกดสทธ”

370g แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชดเจน

371h ขอนเปนถอยคาทบตรสราวอนขอพระเจาสาหรบสมณะลกหลานของอาโรนรวมสมยกบตน – ตนฉบบภาษาฮบรของขอนตางกบตนฉบบภาษากรกมากวา “บดน จงถวายพระพรแดองคพระผเปนเจาผพระทยด ผประทานสรรงโรจนแกทานอยางบรบรณ ขอพระองคประทานปรชาญาณของดวงใจแกทาน เพอกจการดและความสาเรจยงใหญของทานจะไมถกอนชนรนหลงลมไปเลย”

37246 a “สบตอจากโมเสส” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผรบใชของโมเสส” (ด อพย 33:11)

373b “ตามความหมายของชอ” – คาวา “โยชวา” เปนคายอของ “เยโฮชวา” ซงแปลวา “พระยาหเวหทรงชวยใหรอดพน”

374c “ทาสงครามเพอองคพระผเปนเจา” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “องคพระผเปนเจาทรงชวยเขาใหรอดพนจากศตร”

375d “พระผสงสด ผทรงสรรพานภาพ” เปนคาแปลจากคาภาษาฮบรวา “elyon” หรอ “el elyon” ซงปรากฏใน บสร ถง 14 ครงตงแตบทท 41 แตในภาคแรกของหนงสอใชคาวา “พระเจา” หรอ “พระยาหเวห” ซงในภาษากรกแปลวา “Kyrios” (องคพระผเปนเจา)

6เขาจโจมขาศกตางชาตe376

และทาลายลางศตรทวงลงตามลาดเขาเพอนานาชาตจะไดยอมรบความสามารถของเขาและเขาใจวาเขากาลงทาสงครามเพอองคพระผเปนเจาf377

คาเลบ7โยชวาตดตามพระผทรงสรรพานภาพอยางซอสตยและในสมยโมเสสเขามความจงรกภกดตอพระองคเขากบคาเลบ บตรเยฟเนหตอตานประชากรทมาชมนมกนหามปรามมใหทาบาปg378

ทาใหประชากรหยดบนใสรายพระองค8พระเจาจงทรงไวชวตเขาสองคนนเทานนจากหมทหารราบหกแสนคนเพอนาประชากรอสราเอลเขารบมรดกในแผนดนทมนานมและนาผงไหลบรบรณ9องคพระผเปนเจาประทานกาลงแกคาเลบและพลงนคงอยกบเขาจนวยชราเขาจะไดขนไปยงทสงของแผนดนซงลกหลานจะรกษาไวเปนมรดก10ชาวอสราเอลทกคนจะไดรวาเปนการดทจะตดตามองคพระผผผ เปนเจาอยางใกลชด

ผวนจฉย11ผวนจฉยแตละคนมชอเสยงเฉพาะของตน

ลวนมจตใจทไมเคยทรยศไมเคยละทงองคพระผเปนเจาเลย

ขอใหอนชนรนหลงทระลกถงเขาไดรบพระพรเถด12ขอใหลกหลานสบทอดความดของเขาเหมอนตนไมทงอกขนใหมจากหลมศพh

ขอใหนามรงโรจนของเขาดารงอยตอไปในบรรดาลกหลาน

ซามเอล13ซามเอลเปนทรกขององคพระผเปนเจาเปนประกาศกของพระองคเปนผสถาปนาระบบกษตรยi379

และเจมผปกครองประชากรของพระองค14เขาพพากษาชมชนตามธรรมบญญตขององคพระผเปนเจาและองคพระผเปนเจาทรงเอาพระทยใสดแลยาโคบ15เขาแสดงตนเปนประกาศกเพราะความซอสตยตอพระองคประชากรยอมรบวาเขาเปนผทานายนาเชอถอจากคาพดของเขา16เมอศตรหอมลอมเขาทกดาน เขารองทลองคพระผเปนเจาผทรงสรรพานภาพถวายลกแกะทยงไมอดนมเปนเครองบชา17องคพระผเปนเจาโปรดใหเสยงฟารองของพระองคดงกองทองฟาพระองคทรงทาใหทกคนไดยนพระสรเสยงดงกกกอง

376e “เขาจโจมขาศกตางชาต” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาละตน – ตนฉบบภาษากรกวา “เขาทาสงครามกบชนตางชาต” ซงอาจหมายถงชยชนะของอสราเอลตอชาวอาโมไรตทกเบโอน (ยชว 10:10-15; เทยบ คาวา “ลาดเขา” ทเบธ-โฮโรน ใน ยชว 10:10-11)

377f “เขาใจวาเขาเหลานนกาลงตอสกบองคพระผเปนเจา” – แปลตามสาเนาโบราณทเมองเวนส (Codex Venetus) – สานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “ไมเปนการงายทจะตอสกบองคพระผเปนเจา”

378g “หามมใหทาบาป” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “หนพระพโรธไปจากชมชน”

379h ตนไมทงอกขนใหมจากหลมศพ – บางคนแปลวา “เจรญรงเรองขนมาอก” – เทยบบสร49.10, อสย66.14-ขอความนไมยนยนคาสอนเรองการกลบคนชพของบรรดาผตาย เพยงแตแสดงวาจะมผวนจฉยทมความสามารถคลายกนขนมาแทนทในสมยบตรสรา หนงสอนเขยนไมนานกอนทพวกมคคาบจะกอการกบฏตอราชวงศเซเลวซดเพอปกปองความเชอของชาวยว

i ตนฉบบภาษาฮบรของขอนวา “ซามเอลเปนผ วนจฉยและสมณะ เปนทรกของประชากรและเปนผ ทพระผสรางโปรดปราน เขาไดรบการถวายแดพระเจาตงแตในครรภมารดา เปนนาศรของพระยาหเวห ทาหนาทประกาศกสถาปนาระบบกษตรยตามพระบญชาของพระเจา”

18ทรงทาลายลางบรรดาผนาของศตรj380

และเจานายทกคนของชาวฟลสเตย19กอนจะถงเวลาทเขาจะตองพกผอนตลอดนรนดรเขายนยนเฉพาะพระพกตรองคพระผเปนเจาและผรบเจมของพระองควา “ขาพเจาไมเคยไดรบเงนหรอแมรองเทาแตะจากผใดเลย”และไมมใครกลาวหาเขา20แมเมอเขาสนชวตแลว เขากยงทานายอนาคตและทลใหกษตรยทรงทราบถงวาระสดทายของพระองคเขายงเปลงเสยงพยากรณจากหลมฝงศพเพอลบลางความอธรรมของประชากร

ประกาศกนาธน

47. 1หลงจากซามเอล ประกาศกนาธนกมาประกาศพระวาจาในรชสมยของกษตรยดาวด

กษตรยดาวด2เมอถวายศานตบชา ไขมนยอมถกแยกออกมาฉนใดดาวดกไดรบเลอกสรรออกมาจากชาวอสราเอลทงปวงฉนนน3เขาเคยเลนกบสงโตเหมอนเลนกบลกแพะเลนกบหมเหมอนเลนกบลกแกะ4เมอเปนหนม เขาไดฆายกษมใชหรอเขาลบลางความอบอายของประชากรใชสลงขวางกอนหนทาใหโกลอทผโอหงตองลมควาลง5เขารองทลองคพระผเปนเจาผสงสดพระองคจงประทานกาลงแกมอขวาของเขาเพอทาลายนกรบทแกรงกลาและยกอานาจa381ประชากรของตนขนมาอก6ดงนน ประชาชนจงใหเกยรตเขาวาไดฆาคนเปนหมนสรรเสรญเขา ถวายพระพรแดองคพระผเปนเจาและนามงกฎรงโรจนมาถวายใหเปนกษตรย7พระองคจงทรงปราบศตรโดยรอบทรงทาลายลางชาวฟลสเตยทเปนศตรทรงโคนอานาจของเขาจนถงทกวนนb382

8ในพระราชกจทกอยาง พระองคทรงถวายพระพรแดพระเจาผศกดสทธและสงสดดวยถอยคาสรรเสรญพระเจาc383

ทรงขบรองสรรเสรญพระเจาสดจตใจและทรงรกพระเจาผทรงสรางพระองคมา9ทรงจดใหมนกดนตรบรรเลงเพลงสดดตอหนาพระแทนบชาทาใหเพลงขบรองไพเราะยงขนดวยเสยงดนตร10ทรงจดการฉลองใหสงางามทาใหวนสมโภชประจาปยงใหญทสดเพอสรรเสรญพระนามศกดสทธของพระเจาและทาใหสกการสถานกกกองดวยเสยงขบรองสรรเสรญตงแตเชาตร11องคพระผเปนเจาทรงอภยบาปของกษตรยดาวดทรงทวอานาจของพระองคใหมากยงขนอยเสมอประทานพนธสญญาใหมผสบราชสมบตตอจากพระองคd384

380j “ของศตร” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ของชาวไทระ” ทอาจมาจากความสบสนคาภาษาฮบร “tzar”(ศตร) กบคา “tzor” (เมองไทระ)

38147 a “อานาจ” – แปลตามตวอกษรวา “เขา(สตว)” ซงเปนภาพเปรยบเทยบทใชบอยมากในพระคมภร (โดยเฉพาะเพลงสดด) เพอหมายถงพลงอานาจทางรางกายหรอจตใจ

382b ตนฉบบภาษาฮบรของขอ 6-7 นวา “6บรรดาสตรรองเพลงสรรเสรญเขา เรยกชอเขาวา ‘หนงหมนคน’ เมอเขารบมงกฎแลวกสรบ 7และปราบศตรโดยรอบ สรางเมองในหมชาวฟลสเตย และโคนอานาจของพวกเขาจนถงวนน”

383c “ถอยคาสรรเสรญพระเจา” หมายถง “เพลงสดด” – ด 2 ซมอ 23:1.

384d “พนธสญญาใหมผสบราชสมบตตอจากพระองค” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบ

และประทานราชบลลงกรงโรจนในอสราเอล

กษตรยซาโลมอน12ตอจากกษตรยดาวด ราชโอรสผมปรชาพระองคหนงสบราชสมบตตอมาเพราะเหนแกกษตรยดาวดe385 ราชอาณาจกรจงดารงอยอยางปลอดภย13กษตรยซาโลมอนทรงครองราชยในชวงเวลาทมสนตภาพพระเจาประทานความสงบใหโดยรอบเพอกษตรยจะไดทรงสรางพระวหารถวายแดพระนามของพระเจาและทรงเตรยมสกการสถานซงจะดารงอยตลอดไป14เมอทรงพระเยาว พระองคทรงปรชายงนกพระปญญาเปนเหมอนแมนาทวมลนฝง15ความรอบรของพระองคแผขยายไปทวแผนดนทาใหแผนดนเตมไปดวยคาอปมาทเปนปรศนา16พระนามของพระองคเปนทเลองลอไปจนถงหมเกาะหางไกลทกคนลวนรกพระองค เพราะสนตภาพททรงนามาใหf386

17บทเพลง สภาษต คาพงเพยและคาตอบของพระองคg387ทาใหชนชาตตางๆ ประหลาดใจ18เดชะพระนามขององคพระผเปนเจาซงเปนพระนามทใชเรยกพระเจาแหงอสราเอลh388

พระองคทรงสะสมทองคาไวเหมอนดบกและทรงรวบรวมเงนไวเหมอนตะกว19แตพระองคทรงมอบพระกายแกบรรดาสตรทรงยอมเปนทาสของตณหา20ทรงทาใหศกดศรของพระองคตองมวหมองทาใหพระราชวงศตองมมลทนทรงนาพระพโรธลงมายงพระราชวงศและทรงนาความทกขเพราะความโงเขลาของพระองคi389

21พระอาณาจกรตองแบงออกเปนสองสวนอาณาจกรทเปนกบฏกเกดขนจากเผาเอฟราอม22แตองคพระผเปนเจามไดทรงละทงพระเมตตามไดทรงลบลางพระวาจาพระเจามไดทรงทาลายเชอสายของผทพระองคทรงเลอกสรรมไดทรงทาลายลกหลานของผทรกพระองคพระองคจงประทานชนกลมหนงทเหลอรอดชวตอยแกยาโคบประทานหนอจากเชอสายของกษตรยดาวดใหเปนราชวงศของพระองค

เรโหโบอม23กษตรยซาโลมอนสนพระชนมถกฝงไวกบบรรพบรษราชโอรสพระองคหนงทรงสบราชสมบตตอมาโอรสพระองคนทรงโงเขลากวาทกคน ไมมสตปญญาคอเรโหโบอมj390 ซงพระวนจฉยผลกดนใหประชาชนเปนกบฏ

ภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “พนธสญญาของบรรดากษตรย”

385e “เพราะเหนแกกษตรยดาวด” – กษตรยซาโลมอนไดรบประโยชนหลายประการจากผลงานทางวตถของกษตรยดาวด และในดานศาสนากยงเปนทเขาใจอกวาพระเจาทรงโปรดปรานกษตรยซาโลมอนเพราะเหนแกกษตรยดาวดดวย (เทยบขอ 20,22; 1 พกษ 11:12)

386f “เพราะสนตภาพททรงนามาให” เปนการกลาวพาดพงถงรากศพทของพระนาม “ซาโลมอน” ซงแปลวา “ผรกสนต” – ดขอ 13.

387g “บทเพลง........ของพระองค” (เทยบ พซม) – ด 1 พกษ 5:9-14 เกยวกบผลงานดานปรชาญาณและวรรณกรรมของกษตรยซาโลมอน – สวนเรอง “คาตอบ” ด 1 พกษ 10:1-10 (เรองพระราชนแหงเชบา)

388h ตวบทภาษาฮบรของบรรทดนวา “พระองคทรงไดรบพระนามทรงเกยรตทประชากรเรยกขานใหประทานพระพรแกอสราเอล” ซงอาจเปนการพาดพงถงพระนามทกษตรยซาโลมอนทรงไดรบเมอทรงสมภพ คอ “เยดดยาห” ซงแปลวา “ทรกของพระยาหเวห” (2 ซมอ 12:25)

389i “ทรงนาความทกขเพราะความโงเขลาของพระองค” – ตนฉบบภาษาฮบวา “ความทกขบนทบรรทมของพระองค” ซงหมายถงผสบเชอสาย

390j “โงเขลากวาใครๆ ไมมสตปญญาเสยเลย” เปนการเลนคากบพระนาม “เรโหโบอม” ในภาษาฮบร ซงมาจากคาวา “rahab” =“กวาง” และคา “cam” = “ประชากร” – ตนฉบบภาษาฮบรตามตวอกษรวา “มความโงเขลากวางขวาง” สวนตวบทภาษากรกตามตวอกษรวา “ความโงเขลาของประชากร” -- แตละภาษาจงรกษารากศพทของพระนามไวเพยงสวนเดยวเทานน

เยโรโบอม24เยโรโบอม บตรของเนบท นาอสราเอลใหทาบาปและเปดทางบาปใหแกเอฟราอมอสราเอลทาบาปมากขนจนตองถกเนรเทศไปจากแผนดนของตน25เขาปลอยตวทาความชวทกชนดจนกระทงพระเจาทรงลงโทษเขา

ประกาศกเอลยาห

48. 1ตอจากนนกมเรองราวของประกาศกเอลยาหซงเปนเหมอนไฟวาจาของเขาเผาผลาญเหมอนคบไฟ2เขาทาใหเกดขาดแคลนอาหารในหมประชากรความกระตอรอรนของเขาทาใหประชากรลดจานวนลง3เขาปดทองฟาตามพระบญชาขององคพระผเปนเจาทาใหไฟลงมาจากทองฟาถงสามครง4ขาแตเอลยาห ทานชางมชอเสยงรงเรองเพราะการอศจรรยทไดกระทาใครบางจะอวดตวไดวาตนเทาเทยมกบทาน5ทานปลกผตายคนหนงใหกลบคนชพและพนจากแดนมรณะตามพระบญชาของพระผสงสด6ทานผลกกษตรยหลายพระองคใหพนาศและผลกบรรดาผทรงเกยรตลงจากทนอน7ทานไดยนพระวาจาตเตยนa391ทภเขาซนายไดยนพระวนจฉยลงโทษบนภเขาโฮเรบ8ทานเจมกษตรยหลายพระองคใหลงโทษผกระทาผดและเจมบรรดาประกาศกใหสบตาแหนงตอจากทาน9ทานถกยกขนไปในพายหมนทเปนไฟบนรถเทยมมาเพลง10ทานถกกาหนดไวใหมาตาหนประชากรในอนาคตเพอจะไดระงบพระพโรธกอนทจะลกเปนไฟเพอนาจตใจของบดามาคนดกบบตรและแตงตงบรรดาเผาของยาโคบขนใหม11บรรดาผทเคยเหนทานยอมเปนสข เขาตายในความรกเพราะเขาทงหลายจะไดมชวตอยางแนนอนอกดวยb392

ประกาศกเอลชา12เมอเอลยาหถกยกขนไปในพายหมน

เอลชากไดรบจตของเขาอยางเตมเปยมเขาไมเคยหวาดกลวผทรงอานาจใดๆ ตลอดชวต

ไมมผใดบงคบเขาได13ไมมสงใดยากเกนไปสาหรบเขา

แมในหลมศพ รางกายของเขากยงประกาศพระวาจาc393

14ขณะทมชวตอย เขาทาปาฏหารยตางๆแมเมอเขาตายแลว กจการของเขากยงนาพศวง

15แต ประชากรกไมยอมกลบใจไมยอมละทงบาปของตน

จนกระทงประชากรถกเนรเทศไปไกลจากดนแดนของตนและกระจดกระจายไปทวแผนดน

16เหลอประชากรเพยงจานวนนอย

39148 a “พระวาจาตเตยน” – เหตการณนอาจหมายถงเหตการณทมเลาใน 1 พกษ 19:9-18 เมอประกาสกเอลยาหพบกบพระเจาทภเขาโฮเรบ พระองคทรงตาหนประกาศกเอลยาห (แตไมโดยตรง) ทเขาทอแทคดวาตนเปนเพยงคนเดยวทยงซอสตยตอพระองค แตอนทจรงยงมประชาชนทซอสตยตอพระองคอยอกถง 7,000 คน (ขอ 18)

392b ตนฉบบของขอนไมชดเจน – แปลโดยคาดคะเน – หลงจากยกยองบรรดาประกาศกแลว ผเขยนยงยนยนวาผทจะเหนประกาศกเอลยาหเมอเขาจะกลบมาอกในยคพระเมสสยาห จะมชวตตลอดไปเชนเดยวกบผทไดสนใจ “ในความรก” (ตอพระเจา) – ขอความนยนยนอยางชดเจนถงความหวงในชวตอมตะ อยางไรกด ตนฉบบภาษาฮบรทตรงนไมสมบรณ (“ผทเคยเหนทานยอมเปนสข”) อาจเปนการกลาวพาดพงถงประกาศกเอลชาทเหนประกาศกเอลยาหถกพระเจาทรงยกไป (2 พกษ 2:10,12) ถาเปนเชนน ขอความในขอนกเปนเพยงตวเชอมกบขอความตอไปในขอ 12-14 เทานน

393c “แมในหลมศพ รางกายของเขากยงประกาศพระวาจา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เนอหนงถกสรางขนภายใตเขา” – เมอสนชวตแลวประกาศกเอลชายงปลกผตายใหกลบคนชพไดอก (2 พกษ 13:20-21)

พรอมกบผปกครองคนหนงจากราชวงศดาวดคนเหลานบางคนปฏบตเปนทพอพระทยพระเจา

แตคนอนกลบทาบาปมากขน

กษตรยเฮเซคยาห17กษตรยเฮเซคยาหทรงเสรมสรางนครของพระองคใหแขงแรงทรงขดอโมงคระบายนาเขากลางเมองทรงใชเครองมอเหลกเจาะหนและสรางบอเกบนาไวหลายบอ18ในรชสมยของพระองค กษตรยเซนนาเครบทรงยกทพมาทาสงครามทรงสงรบชาเคหd394 มาทาทายศโยนอวดตวโอหงดวยความหยงยโส19ประชาชนกวนวายใจไมรจะทาอยางไรมความเจบปวดดจหญงเจบครรภจะคลอดบตร20เขาทงหลายทลวอนขอองคพระผเปนเจาผทรงพระเมตตายกมอขนขอความชวยเหลอจากพระองคพระผศกดสทธกทรงฟงจากสวรรคทนททรงชวยเขาใหพนภยอาศยประกาศกอสยาห21พระองคทรงโจมตคายของชาวอสซเรยและทตสวรรคของพระองคกทาลายลางเขาทงหลาย

ประกาศกอสยาห22กษตรยเฮเซคยาหทรงกระทาสงทพอพระทยองคพระผเปนเจาและทรงดาเนนตามหนทางของกษตรยดาวดบรรพบรษอยางมนคงe395

ตามคาแนะนาของประกาศกอสยาหผยงใหญและนาเชอถอเมอเหนนมต23ในสมยของเขา ดวงอาทตยถอยกลบทาใหกษตรยมพระชนมายยนยาวตอไป24อาศยพลงดลใจของพระจตเจา เขามองเหนอนาคตและบรรเทาใจผเปนทกขในศโยน25เขาเปดเผยอนาคตจนถงวาระสดทายเปดเผยสงซอนเรนกอนทจะอบตขนf396

กษตรยโยสยาห

49. 1การระลกถงกษตรยโยสยาหนาชนชมเสมอนกายานทผปรงเครองหอมเตรยมไวอยางดพระนามของพระองคหวานฉาดจนาผงในปากของทกคนไพเราะดจเสยงดนตรในงานเลยง2พระองคทรงทมเทพลงเพอทาใหประชากรกลบใจa397

ทรงขจดรปเคารพนารงเกยจทขดตอธรรมบญญต3พระองคทรงมงพระทยไปยงองคพระผเปนเจาในสมยทประชากรฝาฝนธรรมบญญตพระองคทรงฟนฟความยาเกรงพระเจา

กษตรยพระองคสดทายและประกาศกเยเรมย4นอกจากกษตรยดาวด เฮเซคยาห และ โยสยาหแลวกษตรยอนทกพระองคทรงกระทาบาปมากมายทรงละทงธรรมบญญตของพระผสงสดบรรดากษตรยแหงยดาหกสญสนไป5เพราะทรงมอบอานาจของตนใหผอนb398

ทรงมอบศกดศรของตนใหชนตางชาต

394d “รบเชคาห” – ผแปลหนงสอบตรสราคดวาคานเปนวสามญนาม แตอนทจรงเปนชอตาแหนงในราชสานก หมายถง “หวหนาผเชญเครองดมถวาย”

395e “ทรงดาเนน.....อยางมนคง” เปนการเลนคาจากรากศพทของพระนาม “เฮเซคยาห” ซงแปลวา “พระยาหเวหทรงทาใหแขงแรง”

396f “เปดเผยสงซอนเรนกอนทจะอบตขน” อาจหมายถงคาพยากรณวาการเนรเทศทกรงบาบโลนใกลจะสนสด (อสย บทท 40-55)หรอหมายถงขอความในบทท 24-27 หรอบทท 61.

39749 a “ทรงทมเทพลงเพอใหประชากรกลบใจ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “พระองคทรงเปนทกขเพราะความชวของพวกเรา”

6ศตรเหลานเผานครศกดสทธพรอมกบพระวหารทาใหถนนหนทางรางผคน7ตามคาพยากรณของประกาศกเยเรมยc399ซงกษตรยเหลานนทรงทารายทงๆ ทเขาไดรบเจมเปนประกาศกตงแตอยในครรภมารดาใหเปนผรอถอน ทาลาย และทาใหพงพนาศจะไดสรางและปลกขนอก

ประกาศกเอเสเคยล8ประกาศกเอเสเคยลเหนนมตรงโรจนทพระเจาทรงสาแดงบนราชรถทบรรดาเครบพยงไว9เขาระลกถงบรรดาศตรเมอประกาศลวงหนาถงพายหมนd400

และไดทาดตอผดาเนนตามหนทางตรง

ประกาศกนอยสบสององค10ขอใหประกาศกทงสบสององคe401มผสบทอดคณธรรมเหมอนตนไมทงอกขนใหมจากหลมศพเพราะเขาเหลานนเคยใหกาลงใจยาโคบและชวยประชากรใหรอดพน มความเชอและความหวง

เศรบบาเบลและโยชวา11เราจะยกยองสรรเสรญเศรบบาเบลไดอยางไรเขาเปนดงแหวนตราทสวมอยบนมอขวา12โยชวา บตรโยซาดกกเชนเดยวกนในสมยของเขาและเศรบบาเบล เขาทงสองคนเปนผสรางพระวหารและถวายพระวหารศกดสทธแดองคพระผเปนเจาพระวหารใหมนจะมความรงเรองตลอดไป

เนหะมย13ประชากรจะระลกถงเนหะมยตอไปเปนเวลานาน

เขาเปนผสรางกาแพงกรงเยรซาเลมทถกทาลายขนมาใหมใหพวกเราสรางประตเมองทมดาลกนขวางไว

และสรางบานใหเราใหม

ทบทวนอดต14ไมมผใดถกสรางบนแผนดนเหมอนกบเอโนค

พระเจาทรงรบเขาจากแผนดนไปอยกบพระองค15ไมมมนษยใดเกดมาเหมอนโยเซฟ เขาเปนผนาพนองและเปนผคาจนประชากรของตน

แมกระดกของเขากยงไดรบความเคารพ16เชมและเสทเปนผมเกยรตสงสดในหมมนษย

แตอาดมอยเหนอสงสรางทมชวตทงปวง

ซโมนมหาสมณะ

50. 1ซโมนมหาสมณะ บตรของโอนยาหa402

ขณะทมชวตอยไดซอมแซมพระวหาร

398b “ทรงมอบอานาจของตนใหแกผอน” – ขอความนอาจหมายถงการทกษตรยแหงยดาหทาสนธสญญากบชนตางชาต หรออาจหมายถงการทพระเจาทรงลงโทษบาปของบรรดากษตรยโดยใหประชาชนถกเนรเทศไปตางแดน – ในตนฉบบภาษาฮบร ประธานของประโยคคอพระเจา (กรยาในเอกพจน) ไมใช “บรรดากษตรย” (ซงกรยาในตนฉบบภาษากรกอยในพหพจน)

399c “ตามคาพยากรณของประกาศกเยเรมย” – แปลตามตวอกษรวา “ในมอของประกาศกเยเรมย”

400d “ระลกถงศตร.....พายหมน” – ขอความนอาจกลาวพาดพงถคาพยากรณของประกาศกเอเสเคยลประณามโกกและมาโกก ใน อสคบทท 38-39 (โดยเฉพาะ 38:22) – ตนฉบบภาษาฮบรของขอ 9 วา “9เขายงกลาวถงโยบอกดวย ซงปฏบตตามหนทางตรงทงสน” (เทยบ อสค 14:14,20) – คาวา “ศตร” ในตนฉบบภาษากรกอาจเกดขนเพราะผแปลสบสนคาวา “โยบ” (‘iyob) กบคาวา“ศตร” (‘oyeb) ซงมรากศพทเหมอนกน (คอ ‘ – y – b )

401e “ประกาศกนอยสบสององค” เปนหนงสอเลมเดยวกนในหมวด “ประกาศกสมยหลง” (Later Prophets) ตอจากหนงสอ อสย, ยรมและ อสค ในสารบบพระคมภรของชาวยว แสดงวาในสมยของบตรสรา หนงสอพระคมภรภาษาฮบรสมบรณแลวโดยแบงเปนสามภาค คอ“ธรรมบญญต” (Torah) – “ประกาศก” (Nebiim) – และ “ขอเขยน” (Ketubim)

40250 a ขอความในบทนกลาวถงมหาสมณะซโมนท 2 บตรของมหาสมณะโอนอสท 3 – เขาอยในตาแหนงราวป 220-195 ก.ค.ศ.

และในสมยของเขายงไดสรางปอมปราการปกปองสกการสถาน2เขาไดวางรากฐานสองชนรองรบกาแพงสงคาจนบรเวณลานพระวหารb403

3ในสมยของเขา มการขดc404บอเกบนาเปนอางใหญเหมอนทะเล4เขาเอาใจใสปองกนประชากรมใหตองลมจมจงสรางกาแพงปองกนมใหศตรมาลอมเมองได5เขาชางสงางามเมออยกบประชากรทหอมลอมเขาเมอเขาออกมาจากสถานทศกดสทธทสดของพระวหารd405

6เขาเปนเหมอนดาวประจารงทสองแสงในหมเมฆเปนเหมอนดวงจนทรในวนเพญe406

7เปนเหมอนดวงอาทตยทสาดแสงลงมาเหนอพระวหารของพระผสงสดf407

เปนเหมอนสายรงทฉายแสงในหมเมฆสกใส8เปนเหมอนดอกกหลาบในฤดใบไมผลg408

เปนเหมอนดอกลลลทรมลาธารเปนเหมอนหนอตนสนเลบานอนในฤดรอน9เปนเหมอนกายานบนไฟในถาดเผากายานh409

เปนเหมอนภาชนะทองคาบรสทธประดบดวยรตนชาตนานาชนด10เปนเหมอนตนมะกอกเทศใบเขยวสด มผลดกและเปนเหมอนตนสนไซเปรสมยอดสงเทยมเมฆ11เมอเขารบอาภรณสงางามและสวมเครองประดบงามระยบเมอเขากาวขนบนพระแทนบชาศกดสทธกทาใหบรเวณสกการสถานมความสงางามนาชม12เมอเขารบสวนเครองบชาจากมอของบรรดาสมณะยนอยขางกองไฟเผาเครองบชามบรรดาพนองหอมลอมอยเปนวงดงตนสนเลบานอนมกงใบปกคลมเหมอนตนปาลมตงอยโดยรอบ13ขณะทบตรหลานทกคนของอาโรนยนอยอยางสงาถอของถวายสาหรบองคพระผเปนเจาตอหนาชาวอสราเอลทกคนทมาชมนมกน14ซโมนประกอบพธนมสการ ณ พระแทนบชาและเตรยมเครองบชาถวายแดพระผสงสดผทรงสรรพานภาพ15เขายนมอไปหยบถวยi410

เทเหลาองนถวายลงโดยรอบเชงพระแทนบชาเปนเครองหอมถวายแดพระผสงสด กษตรยจอมจกรวาล16หลงจากนน บรรดาบตรหลานของอาโรนกสงเสยงรองตะโกนและเปาแตรททาดวยโลหะกอใหเกดเสยงดงกกกองเปนสญญาณใหพระผสงสดทรงระลกถง

403b เราไมรแนวา “รากฐานสองชน” และ “กาแพงสง” ทกลาวถงในขอนหมายถงอะไร -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “ในสมยของเขามการสรางกาแพงและยานทอยอาศยตดกบพระราชวง” -- พระคมภรไมเคยกลาวถงการบรณะพระวหารตามทเลาถงนในทใดเลย แตโยเซฟส นกประวตศาสตรชาวยว บนทกไววากษตรยอนทโอคสท 3 (223-187 ก.ค.ศ.) ประทานเงนจานวนหนงเพอบรณปฏสงขรณพระวหาร ซงดเหมอนจะยนยนขอความทบตรสราเขยนไว

404c “ขด” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ถกยอลง”

405d “สถานทศกดสทธทสดของพระวหาร” – แปลตามตวอกษรวา “จากบานของมาน” ซงหมายถงหองชนในสดของพระวหารทเรยกวา “สถานทศกดสทธทสด” และมผามานกนไวจากหองทเรยกวา “สถานทศกดสทธ” (ด อพย 36:35-38) ในบทน บตรสรากลาวถงพธกรรมทมหาสมณะประกอบในวนชดเชยบาป (หรอ “Yom Kippur”) – ด ลนต 16.

406e “วนเพญ” – ตนฉบบภาษาฮบรเสรมวา “ในวนฉลอง”

407f “พระวหารของพระผสงสด” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “พระราชวง”

408g “ดอกกหลาบในฤดใบไมผล” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เหมอนดอกไมทอยบนกงในวนฉลอง”

409h “ในถาดเผากายาน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เพอถวายเครองบชา”

410i “หยบถวย” เปนการกลาวพาดพงถงพธเทเหลาองนถวายแดพระเจา -- อยางไรกตาม หนงสอ ลนต ไมกลาวถงพธนเลย – แตอพย 29:12 และ ลนต 8:15 กลาวถงพธเทเลอดสตวถวายพระเจา

17แลวประชากรทงปวงกพรอมใจกน กราบลงหนาจรดพนทนทเพอนมสการองคพระผเปนเจา พระผทรงสรรพานภาพ พระเจาสงสด18บรรดานกขบรองกรองเพลงสรรเสรญดวยเสยงเพลงทมทานองไพเราะจบใจ19ประชากรกวอนขอองคพระผเปนเจา พระผสงสดถวายคาอธษฐานภาวนาแดพระผทรงพระเมตตาจนกระทงคารวกจj411แดองคพระผเปนเจาจบลงและพธกรรมสนสด20แลวซโมนกลงมา ชมอขนเหนอชาวอสราเอลทงมวลทมาชมนมกนเพอกลาวคาอวยพรจากองคพระผเปนเจาดวยความภมใจทไดออกพระนามของพระองคk412

21แลวประชากรกกราบลงนมสการอกครงหนงเพอรบพระพรจากพระผสงสด

คาเตอนใจ22บดน จงถวายพระพรแดพระเจาจอมจกรวาลl413เถดพระองคทรงกระทากจการยงใหญทกแหงหนทรงยกยองชวตของเราตงแตยงอยในครรภทรงปฏบตตอเราตามพระเมตตา23ขอพระองคประทานจตใจทเบกบานใหพวกเราและทรงใหเราดาเนนชวตอยางสนตในอสราเอลตลอดไป24ขอพระองคทรงพระกรณาตอเราอยางมนคงและทรงชวยเราใหรอดพนในสมยของเราm414

ชนชาตทนารงเกยจ25ขาพเจารงเกยจชนสองชาตชนชาตทสามไมนาจะเรยกเปนชนชาตเลย26คอชนชาตทพานกอยบนภเขาเสอรn415 ชาวฟลสเตยและประชาชนโงเขลาซงอยทเมองเชเคมo416

บทสรป27คาสงสอนเปยมดวยสตปญญาและความรในหนงสอเลมนเยซ บตรสรา บตรเอเลอาซาร ชาวเยรซาเลมp417 ไดเขยนไวปรชาญาณของเขาหลงไหลออกมาจากใจดงสายฝน28ผทตรกตรองคาสอนเหลานยอมเปนสขผทเกบรกษาคาสอนนไวในใจจะเปนผมปรชา29ถาเขานาไปปฏบต เขากจะเขมแขงในทกกรณเพราะแสงสวางขององคพระผเปนเจาจะชทางใหเขาq418

ภาคผนวก

บทเพลงขอบพระคณพระเจา

411j “คารวกจ” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “เครองประดบ”

412k “วนชดเชยบาป” เปนวนเดยวในรอบปทมหาสมณะออกพระนามพระยาหเวหอวยพรประชากรได

413l “พระเจาจอมจกรวาล” – แปลตามตวอกษรวา “พระเจาของทกสง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “พระยาหเวห พระเจาของอสราเอล”

414m ขอนในตนฉบบภาษาฮบรวา “ขอใหพระกรณาของพระองคสถตอยกบซโมนอยางมนคง ขอใหพนธสญญาททรงทาไวกบฟเนหสเปนจรงในตวเขา ขออยาใหพนธสญญนถกยกเลกจากเขาและลกหลานชวฟาดนสลาย”

415n “ภเขาเสอร” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบรและสานวนแปลโบราณภาษาละตน หมายถง “ชาวเอโดม” – ตนฉบบภาษากรกวา“ภเขาสะมาเรย”

416o “เมองเชเคม” คอเมองของชาวสะมาเรย

417p ตนฉบบภาษาฮบรของขอนวา “คาสงสอนทมปรชาและสภาษตทคมคายของซเมโอน บตรของเยซ บตรของเอเลอาซารบตรของสรา”

418q “แสงสวาง.......หนทางใหเขา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ความยาเกรงพระยาหเวหเปนชวต” *** สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248เสรมวา “พระเจาประทานปรชาญาณแกผยาเกรงพระองค ขอถวายพระพรแดองคพระผเปนเจาตลอดไป อาเมน อาเมน”

1ขาแตองคพระผเปนเจา พระราชา ขาพเจาจะขอบพระคณพระองคขาแตพระเจาผทรงชวยขาพเจาใหรอดพน ขาพเจาจะสรรเสรญพระองคขาพเจาจะถวายพรแดพระนามของพระองค2เพราะพระองคทรงปกปองคมครองและชวยเหลอขาพเจาทรงชวยปลดปลอยรางกายของขาพเจาใหพนความพนาศa419

ใหพนจากบวงแรวของผใสความกลาวหาขาพเจาและจากรมฝปากของผกลาวเทจตอหนาผทหอมลอมขาพเจาพระองคกทรงชวยเหลอและปลดปลอยขาพเจา3ตามพระเมตตายงใหญและเพราะเหนแกพระนามของพระองคพระองคทรงชวยขาพเจาใหพนจากผทพยายามจะกดกนขาพเจาใหพนจากเงอมมอของผทแสวงหาชวตของขาพเจาใหพนจากความทกขยากมากมายทขาพเจาตองเผชญ4ใหพนจากเปลวเพลงทหอมลอมขาพเจาไวจนหายใจไมออกจากกลางกองไฟทขาพเจามไดจดขน5ใหพนจากขมลกของแดนมรณะจากปากทโสมมและจากคาพดเทจ6กษตรยทรงไดยนคากลาวรายจากปากของคนอธรรมวญญาณของขาพเจาอยใกลความตายชวตของขาพเจาอยทประตแดนมรณะ7บรรดาศตรหอมลอมขาพเจาทกดาน ไมมผใดชวยเหลอขาพเจาเลยขาพเจาแสวงหาผทจะชวยพยงไว แตกไมพบ8ขาแตองคพระผเปนเจา ขณะนนขาพเจาจงระลกถงพระเมตตาของพระองคระลกถงพระราชกจททรงกระทาเสมอมาเพราะพระองคทรงชวยเหลอบรรดาผทรอคอยพระองคดวยความพากเพยรทรงชวยเขาใหพนจากเงอมมอของศตร9ขาพเจาอธษฐานภาวนาถงพระองคจากแผนดนb420

วอนขอใหทรงปลดปลอยขาพเจาจากความตาย10ขาพเจารองวา “ขาแตองคพระผเปนเจา พระองคทรงเปนพระบดาของขาพเจาพระองคทรงเปนวรบรษผชวยขาพเจาใหรอดพนc421

ขออยาทรงทอดทงขาพเจาในยามทกขรอนในยามทถกผหยงยโสเบยดเบยนและไมมผใดชวยเหลอขาพเจาจะสรรเสรญพระนามของพระองคเสมอจะขบรองเพลงสรรเสรญเปนการขอบพระคณ”11พระองคจะทรงฟงคาวอนขอของขาพเจาจะทรงชวยขาพเจาใหพนจากความพนาศและจะทรงฉดขาพเจาขนมาจากสถานการณเลวราย12เพราะฉะนน ขาพเจาจะขอบพระคณและสรรเสรญพระองคและถวายพระพรแดพระนามขององคพระผเปนเจาd422

41951 a ตนฉบบภาษาฮบรของขอ 2 นวา “2พระองคทรงเปนปอมปราการของชวตขาพเจา เพราะทรงชวยชวตขาพเจาจากความตาย ทรงชวยเนอหนงขาพเจาจากขมลก ทรงชวยเทาขาพเจาจากแดนมรณะ ทรงปองกนขาพเจาจากคากลาวรายของประชาชน...”

420b “จากแผนดน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จากประตของแดนมรณะ”

421c “ขาแตองคพระผเปนเจา พระองคทรงเปนพระบดาของขาพเจา พระองคทรงเปนวรบรษผชวยขาพเจาใหรอดพน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ขาพเจาเรยกหาองคพระผเปนเจา พระบดาขององคพระผเปนเจาของขาพเจา” – ขอความนอาจเปนคาอธบายของครสตชนทแทรกเขามาในตนฉบบภาษากรก แตกยงเปนไปไดทผแปลใชจนตนาการแปลจากตนฉบบทไมสมบรณ– ด สดด 2:7; และ 110:1 (LXX).

422d ตนฉบบภาษาฮบรยงเพมเพลงสดดสรรเสรญทคลายกบ สดด 136 และ “ความสขแท 18 ประการ” ทชาวยวอธษฐานภาวนาเปนประจาทกวนดวย – ด บสร 36:1-17 – ขอความเพมเตมทวานมดงน

“จงสรรเสรญพระยาหเวหเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระเจาผนาสรรเสรญเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระผทรงพทกษอสราเอลเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระผทรงสรางจกรวาลเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระผทรงไถกอสราเอลเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงรวบรวมอสราเอลทกระจดกระจายไป เพราะความรกมนคงของพระองคดารง

อยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงสรางพระนครและพระวหารของพระองค เพราะความรกมนคงของพระองค

บทประพนธเชญชวนใหแสวงหาปรชาญาณe423

13เมอยงหนม กอนจะเดนทางไปทตางๆขาพเจาอธษฐานแสวงหาปรชาญาณ14ขาพเจายนอยหนาพระวหาร ปรารถนาจะไดปรชาญาณและจะแสวงหาปรชาญาณจนถงทสด15จตใจขาพเจายนดเมอปรชาญาณเจรญเตบโตเหมอนเถาองนออกดอกจนเกดผลสกเทาของขาพเจาเดนไปตามทางตรงขาพเจาตดตามรอยเทาของปรชาญาณตงแตวยหนม16เมอเงยหฟงเพยงเลกนอย ขาพเจากไดรบปรชาญาณและพบคาสงสอนมากมายสาหรบตน17เมอขาพเจากาวหนาเพราะปรชาญาณขาพเจาจะถวายเกยรตแกผสอนปรชาญาณใหขาพเจาf424

18ขาพเจาตกลงใจจะนาปรชาญาณมาปฏบตขาพเจาเคยมความกระตอรอรนใฝหาความดขาพเจาจะไมตองอบอายg425

19ขาพเจาทมเทจตใจใฝหาปรชาญาณปฏบตตามธรรมบญญตอยางเครงครดขาพเจาชมอสเบองบนเปนทกขใจทหลายคนไมรจกปรชาญาณh426

20จตใจขาพเจาใฝหาปรชาญาณขาพเจากพบปรชาญาณในความบรสทธขาพเจาไดรบความเขาใจพรอมกบปรชาญาณตงแตแรกขาพเจาจงจะไมละทงi427ปรชาญาณเปนอนขาด21จตใจขาพเจากระตอรอรนแสวงหาปรชาญาณขาพเจาจงไดรบปรชาญาณเปนสมบตลาคา22องคพระผเปนเจาประทานคาพดแกขาพเจาเปนรางวลขาพเจาจงใชถอยคาเหลานสรรเสรญพระองค23ทานทงหลายทตองการคาสงสอน จงเขามาพบขาพเจาเถดจงมาพานกอยในบานอบรมของขาพเจา24ทาไมทานจงบนวาทานไรคาสงสอนขณะทจตใจของทานกระหายหาคาสงสอนเหลานอยางมาก25ขาพเจาไดอาปากพดวา

ดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผประทานอานาจรงเรองแกราชวงศดาวด เพราะความรกมนคงของพระองคดารง

อยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงเลอกสรรบตรหลานของศาโดกใหเปนสมณะ เพราะความรกมนคงของ

พระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงเปนโลของอบราฮม เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงเปนศลาแหงอสราเอล เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระผทรงสรรพานภาพของยาโคบ เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงเลอกสรรภเขาศโยนเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงเปนพระมหากษตรยของกษตรยทงหลายเถด เพราะความรกมนคงของ

พระองคดารงอยเปนนตยพระองคทรงยกยองประชากรของพระองคใหทรงอานาจ และโปรดใหผซอสตยทกคนของพระองคได

รบคาสรรเสรญ คอบตรหลานของอสราเอล ประชากรใกลชดพระองคอลเลลยา”

423e ในภาษาฮบร บทประพนธบทนอยในแบบ “กลบทอกษร” (acrostic) คอแตละบาทขนตนดวยอกษรภาษาฮบรเรยงตามลาดบ – เทยบสภษ 31:10-31 -- แตตนฉบบตกทอดมาถงเราไมสมบรณ

424f “ขาพเจาจะถวายเกยรตแกผสอนปรชาญาณใหขาพเจา” -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “แอกของปรชาญาณเปนเกยรตสาหรบขาพเจาขาพเจาจะขอบคณผทสงสอนขาพเจา”

425g “ขาพเจาจะไมตองอบอาย” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เมอขาพเจาพบปรชาญาณแลว ขาพเจาจะไมละทงปรชาญาณเปนอนขาด”

426h “ขาพเจา...เปนทกขใจทหลายคนไมรจกปรชาญาณ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “วญญาณขาพเจาสวมกอดปรชาญาณไว ไมไดหนหนาหนไปจากปรชาญาณ มอของขาพเจาเปดประตและจองมองดปรชาญาณ”

427i “ขาพเจาจะไมละทง” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ปรชาญาณจะไมละทงขาพเจา”

“จงมาซอหาคาสงสอนโดยไมตองเสยเงน26จงรบคาสงสอนเปนเสมอนแอกมาสวมคอไวจตใจของทานจงรบคาสงสอนเถดj428

คาสงสอนนอยใกลชดและพบไดโดยงาย27ทานทงหลายจงมองดวยตนเองเถด ขาพเจาออกแรงเพยงเลกนอยแตไดรบการพกผอนมากมาย28จงซอหาคาสงสอนไมวาจะตองใชเงนจานวนเทาใดk429

แลวทานจะไดทองคามากมายเพราะคาสงสอนนน29จตใจของทานจงยนดในพระเมตตาขององคพระผเปนเจาเถดอยาละอายทจะสรรเสรญพระองค30จงทางานของทานใหเสรจกอนกาหนดเวลาแลวพระเจาจะประทานบาเหนจรางวลแกทานตามกาหนดเวลาของพระองคl430

(การลงนามรบรอง) m431

ปรชาญาณของเยซ บตรสรา

428j “จตใจของทานจงรบคาสงสอนเถด” – ตนฉบบภาษาฮบรใชคาวา “ภาระ” แทนคาวา “คาสงสอน” – และยงเสรมขอความทปลายประโยคอกวา “ผทพยายามทาเชนนจะพบปรชาญาณ”

429k ขอนดเหมอนจะขดแยงกบขอ 25 ทกลาววาผมปรชามความภมใจจะสอนความรใหโดยไมรบคาจาง

430l ตนฉบบภาษาฮบรเสรมวา “จงถวายพระพรแดพระยาหเวหตลอดไป ขอใหพระนามของพระองคไดรบการสรรเสรญทกชวอายขย”

431m ตนฉบบภาษาฮบรของคาลงนามรบรองนมวา “จนถงบดนคอถอยคาของซเมโอน บตรของเยซ ทมชอวา “บตรสรา” –ปรชาญาณของซเมโอน บตรของเยซ บตรของเอเลอาซาร บตรสรา ขอใหพระนามของพระยาหเวหจงไดรบพระพรตงแตบดนและตลอดไปเทอญ”