Stan przytomności

Mowa

Chód

Ułożenie chorego

Budowa ciała, stan odżywienia

Skóra

Węzły chłonne

Ciepłota ciała

Omdlenie (syncope) – krótkotrwała utrata przytomności

Somnolentia – długotrwała senność

Sopor – stan głębokiego zamroczenia (chory reaguje dopiero po bardzo silnych bodźcach bólowych, dźwiękowych lub świetlnych)

Coma (śpiączka) – głeboka utrata przytomności, z brakiem reakcji nawet na najsilniejsze bodźce zewnętrzne i wewnętrzne (np. śpiączka cukrzycowa, udarowa, wątrobowa, mocznicowa)

Stupor (osłupienie) – stan całkowitego bezruchu, przy zachowanej lub chorobliwie zmienionej świadomości

Stan pomroczny (obnubilatio) – zwężenie świadomości z zachowaniem orientacji co do czasu i otoczenia, lub dezorientacją i niepamięcią

Delirium (stany majaczeniowe) – przebiega z dezorientacją, omamami, rozkojarzeniem mysli, podnieceniem ruchowym, następową niepamięcią

Amentia (stan zamącenia) – dezorientacja, nieskoordynowane myślenie, niepamięć

Chrypka – stany zapalne krtani lub porażenie nerwu zwrotnego

Dyzartria – mowa niewyraźna, niezdolność dokładnej artykulacji wskutek uszkodzenia neuronów unerwiających mięśnie mowy (porażenie opuszkowe lub rzekomoopuszkowe)

Afazja – niemożność wyrażania słowami myśli, niemozność rozumienia mowy, następstwo uszkodzenia ośrodków mowy (afazja czuciowa, ruchowa)

Mowa skandowana (choroby móżdżku, stwardnienie rozsiane)

Przyczyny zmian chodu:

Ból

Zmiany kostne, stawowe, mięśniowe

Przyczyny neurogenne

Przyczyny psychogenne

Proteza

Chód koszący (porażenie połowicze kurczowe)

Chód móżdżkowy – na szerokiej podstawie, z szeroko rozstawionymi kończynami (choroby móżdżku)

Chód drobnymi kroczkami (choroba Parkinsona)

Chód kaczkowaty - kołysanie się w biodrach (wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego)

Typy konstytucyjne

Typ asteniczny (leptosomiczny)

Typ atletyczny

Typ pykniczny

Stopień nawodnienia

Zabarwienie (bladość, zaczerwienienie, zażółcenie)

Ucieplenie

Inne zmiany skórne: plamica, wysypki, odleżyny, odczyny alergiczne, rozstępy, blizny

Sinica – sinawe zabarwienie skóry i błon śluzowych (szczególnie warg), wywołane ciemna barwą krwi przepływającej przez naczynia włosowate

Sinica prawdziwa – zwiększona ilość odtlenowanej hemoglobiny we krwi (przynajmniej 5 g%) lub zmiana strukturalna hemoglobiny (methemoglobina)

Sinica centralna – niedostateczne wysycenie tlenem krwi tętniczej (hipoksja) [zaburzenia wentylacyjne i dyfuzyjne płuc, przecieki tętniczo-żylne w sercu]

Sinica obwodowa – nadmierne odtlenowanie krwi żylnej na poziomie tkanek

Sinica rzekoma– odkładanie się w tkance łącznej skóry barwników endo lub egzogennych (sole złota, sole srebra)

Obrzęki uogólnione Obrzęki sercowe (zastoinowe) – wyraz niewydolności serca,

cechuje je wybitna zależność od położenia ciała ( u chodzących powstają na kończynach dolnych, kostkach, podudziach; u chorych leżących powstają w okolicy kości krzyżowej)

Obrzęki nerkowe – nadmierna utrata białka przez nerki i spadek ciśnienia onkotycznego; są rozległe, blade, miękkie, umiejscawiają się również na twarzy

Obrzęki z niedoboru białek Obrzęki pochodzenia hormonalnego – w niedoczynności

tarczycy powstaje tzw. obrzęk śluzowaty, nagromadzenie się mukopolisacharydów wodochłonnych w tkance podskórnej (ucisk palca nie pozostawia zagłębienia)

Obrzęki miejscowe

Obrzęki zapalne

Obrzęki w przebiegu zaburzeń w odpływie limfy

Obrzęki żylne – utrudnienie odpływu żylnego (zakrzepowe zapalenie żył, żylaki)

Obrzęki pochodzenia alergicznego (obrzęk Quinckego)

Oglądanie i badanie dotykowe.Prawidłowo węzły chłonne są niemacalne.Grupy węzłów chłonnych dostępne badaniu: potyliczne, karkowe przeduszne i zauszne szyjne: położone za i przed mięsniem mostkowo-

obojczykowo-sutkowym podżuchwowe nad i podobojczykowe pachowe w zgięciu łokciowym i kolanowym pachwinowe

Cechy powiększonych węzłów chłonnych:

Wielkość

Spoistość

Ruchomość (zrosty ze skórą, podłożem)

Powierzchnię

Bolesność

Chełbotanie

Przetoki

Klasyfikacja ciepłoty ciała:

Ciepłota obniżona (hypothermia)

Ciepłota prawidłowa (do 37 st. C)

Stan podgorączkowy (status subfebrilis)

Gorączka (z granica dolna 38 st.C, granica górną 40 st. C)

Hiperpireksja (gorączka powyżej 40 st. C)

Typy gorączki:

Ciągła

Zwalniająca

Przerywana

Powrotna

Jednodniowa

Oglądanie, badanie palpacyjne, opukiwanie.

Twarz:

Facies Hippocratica (zapalenie otrzewnej, cholera)

Risus sardonicus (tężec)

Twarz maskowata (parkinsonizm)

Twarz aymetryczna w porażeniu nerwu twarzowego

Twarz w akromegalii

Twarz księżycowata (zespół Cushinga)

Wytrzeszcz gałek ocznych (Exophtalmus)

Obustronny (choroba Graves-Basedova)

Jednostronny (guz oczodołu, tętniak)

Enophtalmus – wpadnięcie gałki ocznej do oczodołu [np. Zespół Hornera (myosis, ptosis, enophtalmus) – porażenie nerwu współczulnego szyjnego przez guz śródpiersia

Opadnięcie górnej powiek (ptosis)

Oczopląs

Zez

Źrenice

Rozszerzenie źrenic (mydriasis) – np. zatrucie atropiną

Zwężenie źrenic (myosis) – np. zatrucie morfiną, pilokarpiną

Nierówność źrenic (anizokoria) np. wrodzona, guzy OUN, kiła OUN

Odruch źreniczny na światło –mechanizm adaptacji oka do zmieniającej się ilości światła padającego na siatkówkę. Średnica źrenicy maleje wraz ze zwiększaniem się natężenia promieni świetlnych. Gdy światło eksponowane jest tylko do jednego oka, odruch bezpośredni występuje w stymulowanym oku, pośredni zaś (tj. również zwężenie źrenicy – myosis) w drugim oku (reakcja konsensualna). Reakcja pośrednia – gdy reakcja bezpośrednia jest nieprawidłowa.

Reakcja na nastawność - zwężenie źrenicy wskutek przeniesienia wzroku z przedmiotu oddalonego na przedmiot znajdujący się blisko.

Reakcją na zbieżność - zwężenie źrenicy w miarę zwiększania zbieżnego ustawienia gałek ocznych

Objawy oczne w chorobie Graves-Basedowa Objaw Graefego - zaburzenia współdziałania ruchów

górnej powieki i gałki ocznej przy śledzeniu przez chorego obniżającego się przedmiotu, gałka oczna porusza się szybciej od powieki (która nie nadąża za ruchem gałki ocznej), odsłaniając rąbek twardowki między tęczówką a powieką

Objaw Kochera Objaw Mobiusa- utrudnienie ruchów zbieżnych gałek ocznych Objaw Stellwaga- rzadkie mruganie Objaw Dalrymple'a - polega on na nadmiernym

rozszerzeniu szpary ocznej, wynikającego ze wzmożonego skurczu mięśni Müllera i wzmożonego napięcia układu współczulnego

Objaw Popowa – będący wynikiem przykurczu mięśni powieki górnej, nienadążająca za gałką oczną powieka opada zauważalnymi skokami

Objaw Jelinka- przebarwienia powieki górnej

Nos (ocena kształtu, symetrii, drożności, wyciek z nosa)Uszy (kształt małżowiny usznej, wyciek z przewodów

słuchowych, orientacyjne badanie słuchu)Jama ustna (oglądanie przy świetle dziennym oraz

sztucznym):• ocena błon śluzowych (stan nawodnienia, zabarwienie,

wybroczyny)• uzębienie• język (ruchomość, kształt, powierzchnia)• podniebienie, tylna ściana gardła, • ocena migdałków (wielkość, symetria, stan błony

śluzowej, nalot, ocena krypt)• ślinianki

Badanie tarczycy:

Oglądaniem ocena szyi od przodu.

Badanie palpacyjne

Ocena wielkości, kształtu, struktury, ruchomości, konsystencji, bolesności tarczycy. Ocena wyczuwalnych guzków. W przypadku dużego wola, pomiar obwodu szyi

Osłuchiwanie stetoskopem czy występuje szmer naczyniowy.

Badanie tarczycy

Wole (struma)

Badanie tętnic szyjnych wspólnych i zewnętrznych

Oglądanie (ocena wypełnienia, napięcia)

Osłuchiwanie (pojawienie się szmeru skurczowego nad tętnicą szyjną może wskazywać na zwężenie jej światła o około 30%, UWAGA szmer należy różnicować ze szmerem pochodzącym z aorty, tętnicy płucnej i tarczycy)