baøi giaûng kttc 1 ctĐt kẾ toÁn

Baøi giaûng KTTC 1 CTĐT KẾ TOÁN

1

CHÖÔNG 1: TOÅ CHÖÙC COÂNG TAÙC HAÏCH TOAÙN KEÁ TOAÙN

1.1. YÙ nghóa vaø nhieäm vuï cuûa toå chöùc coâng taùc haïch toaùn keá toaùn:

Toå chöùc coâng taùc haïch toaùn keá toaùn laø moät trong nhöõng noäi dung thuoäc veà toå chöùc

quaûn lyù trong doanh nghieäp. Toå chöùc keá toaùn moät caùch thích öùng vôùi ñieàu kieän veà quy moâ,

veà ñaëc ñieåm toå chöùc saûn xuaát kinh doanh cuõng nhö gaén boù vôùi nhöõng yeâu caàu quaûn lyù cuï theå

taïi doanh nghieäp coù yù nghóa heát söùc quan troïng vaø to lôùn trong vieäc naâng cao hieäu quaû quaûn

lyù taïi doanh nghieäp.

1.2. Noäi dung toå chöùc coâng taùc haïch toaùn keá toaùn:

1.2.1. Toå chöùc vaän duïng heä thoáng chöùng töø keá toaùn:

Chöùng töø keá toaùn: laø nhöõng giaáy tôø vaø vaät mang tin phaûn aùnh nghieäp vuï kinh teá, taøi

chính phaùt sinh vaø ñaõ hoaøn thaønh, laøm caên cöù ghi soå keá toaùn.

a. Noäi dung vaø maãu chöùng töø keá toaùn

Các chứng từ kế toán đều thuộc loại hướng dẫn (không bắt buộc), doanh nghiệp có thể

lựa chọn áp dụng theo biểu mẫu ban hành kèm theo phụ lục số 3 Thông tư này hoặc được tự

thiết kế phù hợp với đặc điểm hoạt động và yêu cầu quản lý của đơn vị nhưng phải đảm bảo

cung cấp những thông tin theo quy định của Luật Kế toán và các văn bản sửa đổi, bổ sung,

thay thế.

b. Heä thoáng bieåu maãu chöùng töø keá toaùn

Heä thoáng bieåu maãu chöùng töø keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp, goàm:

- Chöùng töø keá toaùn ban haønh theo Cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp naøy, goàm 5 chæ tieâu:

+ Chæ tieâu lao ñoäng tieàn löông;

+ Chæ tieâu haøng toàn kho;

+ Chæ tieâu baùn haøng;

+ Chæ tieâu tieàn teä;

+ Chæ tieâu TSCÑ.

- Chöùng töø keá toaùn ban haønh theo caùc vaên baûn phaùp luaät khaùc (Maãu vaø höôùng daãn laäp aùp

duïng theo caùc vaên baûn ñaõ ban haønh).

c. Laäp chöùng töø keá toaùn


2

+ Moïi nghieäp vuï kinh teá, taøi chính phaùt sinh lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ñeàu

phaûi laäp chöùng töø keá toaùn. Chöùng töø keá toaùn chæ laäp 1 laàn cho moät nghieäp vuï kinh teá, taøi

chính phaùt sinh. Noäi dung chöùng töø keá toaùn phaûi ñaày ñuû caùc chæ tieâu, phaûi roõ raøng, trung thöïc

vôùi noäi dung nghieäp vuï kinh teá, taøi chính phaùt sinh. Chöõ vieát treân chöùng töø phaûi roõ raøng,

khoâng taåy xoaù, khoâng vieát taét. Soá tieàn vieát baèng chöõ phaûi khôùp, ñuùng vôùi soá tieàn vieát baèng

soá.

+ Chöùng töø keá toaùn phaûi ñöôïc laäp ñuû soá lieân theo quy ñònh cho moãi chöùng töø. Ñoái vôùi chöùng

töø laäp nhieàu lieân phaûi ñöôïc laäp moät laàn cho taát caû caùc lieân theo cuøng moät noäi dung baèng maùy

tính, maùy chöõ hoaëc vieát loàng baèng giaáy than. Tröôøng hôïp ñaëc bieät phaûi laäp nhieàu lieân nhöng

khoâng theå vieát moät laàn taát caû caùc lieân chöùng töø thì coù theå vieát hai laàn nhöng phaûi ñaûm baûo

thoáng nhaát noäi dung vaø tính phaùp lyù cuûa taát caû caùc lieân chöùng töø.

+ Caùc chöùng töø keá toaùn ñöôïc laäp baèng maùy vi tính phaûi ñaûm baûo noäi dung quy ñònh cho

chöùng töø keá toaùn.

d. Kyù chöùng töø keá toaùn

+ Moïi chöùng töø keá toaùn phaûi coù ñuû chöõ kyù theo chöùc danh quy ñònh treân chöùng töø môùi coù gia ù

trò thöïc hieän. Rieâng chöùng töø ñieän töû phaûi coù chöõ kyù ñieän töû theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Taát

caû caùc chöõ kyù treân chöùng töø keá toaùn ñeàu phaûi kyù baèng buùt bi hoaëc buùt möïc, khoâng ñöôïc kyù

baèng möïc ñoû, baèng buùt chì, chöõ kyù treân chöùng töø keá toaùn duøng ñeå chi tieàn phaûi kyù theo töøng

lieân. Chöõ kyù treân chöùng töø keá toaùn cuûa moät ngöôøi phaûi thoáng nhaát vaø phaûi gioáng vôùi chöõ kyù

ñaõ ñaêng kyù theo quy ñònh, tröôøng hôïp khoâng ñaêng kyù chöõ kyù thì chöõ kyù laàn sau phaûi khôùp

vôùi chöõ kyù caùc laàn tröôùc ñoù.

+ Caùc doanh nghieäp chöa coù chöùc danh keá toaùn tröôûng thì phaûi cöû ngöôøi phuï traùch keá toaùn

ñeå giao dòch vôùi khaùch haøng, ngaân haøng, chöõ kyù keá toaùn tröôûng ñöôïc thay baèng chöõ kyù cuûa

ngöôøi phuï traùch keá toaùn cuûa ñôn vò ñoù. Ngöôøi phuï traùch keá toaùn phaûi thöïc hieän ñuùng nhieäm

vuï, traùch nhieäm vaø quyeàn quy ñònh cho keá toaùn tröôûng.

+ Chöõ kyù cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu doanh nghieäp (Toång Giaùm ñoác, Giaùm ñoác hoaëc ngöôøi ñöôïc

uyû quyeàn), cuûa keá toaùn tröôûng (hoaëc ngöôøi ñöôïc uyû quyeàn) vaø daáu ñoùng treân chöùng töø phaûi

phuø hôïp vôùi maãu daáu vaø chöõ kyù coøn giaù trò ñaõ ñaêng kyù taïi ngaân haøng. Chöõ kyù cuûa keá toaùn

vieân treân chöùng töø phaûi gioáng chöõ kyù ñaõ ñaêng kyù vôùi keá toaùn tröôûng.


3

+ Keá toaùn tröôûng (hoaëc ngöôøi ñöôïc uyû quyeàn) khoâng ñöôïc kyù “thöøa uyû quyeàn” cuûa ngöôøi

ñöùng ñaàu doanh nghieäp. Ngöôøi ñöôïc uyû quyeàn khoâng ñöôïc uyû quyeàn laïi cho ngöôøi khaùc.

+ Caùc doanh nghieäp phaûi môû soå ñaêng kyù maãu chöõ kyù cuûa thuû quyõ, thuû kho, caùc nhaân vieân keá

toaùn, keá toaùn tröôûng (vaø ngöôøi ñöôïc uyû quyeàn), Toång Giaùm ñoác (vaø ngöôøi ñöôïc uyû quyeàn).

Soå ñaêng kyù maãu chöõ kyù phaûi ñaùnh soá trang, ñoùng daáu giaùp lai do Thuû tröôûng ñôn vò (hoaëc

ngöôøi ñöôïc uyû quyeàn) quaûn lyù ñeå tieän kieåm tra khi caàn. Moãi ngöôøi phaûi kyù ba chöõ kyù maãu

trong soå ñaêng kyù.

+ Nhöõng caù nhaân coù quyeàn hoaëc ñöôïc uyû quyeàn kyù chöùng töø, khoâng ñöôïc kyù chöùng töø keá

toaùn khi chöa ghi hoaëc chöa ghi ñuû noäi dung chöùng töø theo traùch nhieäm cuûa ngöôøi kyù.

Vieäc phaân caáp kyù treân chöùng töø keá toaùn do Toång Giaùm ñoác (Giaùm ñoác) doanh nghieäp quy

ñònh phuø hôïp vôùi luaät phaùp, yeâu caàu quaûn lyù, ñaûm baûo kieåm soaùt chaët cheõ, an toaøn taøi saûn.

e. Trình töï luaân chuyeån vaø kieåm tra chöùng töø keá toaùn

+ Taát caû caùc chöùng töø keá toaùn do doanh nghieäp laäp hoaëc töø beân ngoaøi chuyeån ñeán ñeàu phaûi

taäp trung vaøo boä phaän keá toaùn doanh nghieäp. Boä phaän keá toaùn kieåm tra nhöõng chöùng töø keá

toaùn ñoù vaø chæ sau khi kieåm tra vaø xaùc minh tính phaùp lyù cuûa chöùng töø thì môùi duøng nhöõng

chöùng töø ñoù ñeå ghi soå keá toaùn.

+ Trình töï luaân chuyeån chöùng töø keá toaùn bao goàm caùc böôùc sau:

- Laäp, tieáp nhaän, xöû lyù chöùng töø keá toaùn;

- Keá toaùn vieân, keá toaùn tröôûng kieåm tra vaø kyù chöùng töø keá toaùn hoaëc trình Giaùm ñoác doanh

nghieäp kyù duyeät;

- Phaân loaïi, saép xeáp chöùng töø keá toaùn, ñònh khoaûn vaø ghi soå keá toaùn;

- Löu tröõ, baûo quaûn chöùng töø keá toaùn.

+ Trình töï kieåm tra chöùng töø keá toaùn.

- Kieåm tra tính roõ raøng, trung thöïc, ñaày ñuû cuûa caùc chæ tieâu, caùc yeáu toá ghi cheùp treân chöùng

töø keá toaùn;

- Kieåm tra tính hôïp phaùp cuûa nghieäp vuï kinh teá, taøi chính phaùt sinh ñaõ ghi treân chöùng töø keá

toaùn, ñoái chieáu chöùng töø keá toaùn vôùi caùc taøi lieäu khaùc coù lieân quan;

- Kieåm tra tính chính xaùc cuûa soá lieäu, thoâng tin treân chöùng töø keá toaùn.


4

Khi kieåm tra chöùng töø keá toaùn neáu phaùt hieän coù haønh vi vi phaïm chính saùch, cheá ñoä,

caùc quy ñònh veà quaûn lyù kinh teá, taøi chính cuûa Nhaø nöôùc, phaûi töø choái thöïc hieän (Khoâng xuaát

quyõ, thanh toaùn, xuaát kho,…) ñoàng thôøi baùo ngay cho Giaùm ñoác doanh nghieäp bieát ñeå xöû lyù

kòp thôøi theo phaùp luaät hieän haønh.

Ñoái vôùi nhöõng chöùng töø keá toaùn laäp khoâng ñuùng thuû tuïc, noäi dung vaø chöõ soá khoâng roõ

raøng thì ngöôøi chòu traùch nhieäm kieåm tra hoaëc ghi soå phaûi traû laïi, yeâu caàu laøm theâm thuû tuïc

vaø ñieàu chænh sau ñoù môùi laøm caên cöù ghi soå.

1.2.2. Toå chöùc vaän duïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn:

- Taøi khoaûn keá toaùn duøng ñeå phaân loaïi vaø heä thoáng hoùa caùc nghieäp vuï kinh teá, taøi chính theo

noäi dung keá toaùn.

- Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn goàm caùc taøi khoaûn keá toaùn caàn söû duïng.

Caùc doanh nghieäp phaûi caên cöù vaøo heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn do Boä Taøi Chính quy

ñònh trong cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp ñeå choïn heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn aùp duïng ôû ñôn

vò vaø ñöôïc chi tieát caùc taøi khoaûn keá toaùn ñaõ choïn phuïc vuï yeâu caàu quaûn lyù cuûa ñôn vò.

Vieäc toå chöùc thöïc hieän, vaän duïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn trong töøng doanh nghieäp

phaûi ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu cô baûn sau:

+ Ñaûm baûo phaûn aùnh, heä thoáng hoùa ñaày ñuû, cuï theå moïi noäi dung ñoái töôïng haïch toaùn, moïi

nghieäp vuï kinh teá, taøi chính phaùt sinh trong doanh nghieäp.

+ Phuø hôïp vôùi nhöõng qui ñònh thoáng nhaát cuûa nhaø nöôùc vaø caùc vaên baûn höôùng daãn thöïc hieän

cuûa cô quaûn lyù caáp treân .

+ Phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, tính chaát hoïat ñoäng SXKD, trình ñoä phaân caáp quaûn lyù kinh teá, taøi

chính cuûa doanh nghieäp.

+ Ñaûm baûo vôùi moái quan heä vôùi caùc chæ tieâu baùo caùo keá toùan.

+ Ñaùp öùng yeâu caàu xöû lyù thoâng tin treân maùy vi tính vaø thoûa maõn nhu caàu thoâng tin cho ñoái

töôïng söû duïng.

- Ñoái vôùi caùc taøi khoaûn caáp 1, caáp 2 doanh nghieäp phaûi tuaân thuû theo ñuùng quy ñònh, khoâng

ñöôïc töï yù môû theâm caùc taøi khoaûn khi chöa coù söï chaáp thuaän cuûa Boä Taøi chính.

- Ñoái vôùi caùc taøi khoaûn caáp 3, caáp 4 caùc doanh nghieäp phaûi xaây döïng danh muïc vaø phöông

phaùp ghi cheùp caùc taøi khoaûn caáp 3, caáp 4 phuïc vuï cho keá toaùn quaûn trò cuûa doanh nghieäp.


5

1.2.3. Toå chöùc vaän duïng hình thöùc ghi sổ keá toaùn:

Soå keá toaùn ñeå ghi cheùp, heä thoáng vaø löu giöõ toaøn boä caùc nghieäp vuï kinh teá, taøi chính

ñaõ phaùt sinh coù lieân quan ñeán ñôn vò keá toaùn.

Cheá ñoä soå keá toaùn quy ñònh trong Luaät keá toaùn, cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp. Tất cả

các biểu mẫu sổ kế toán (kể cả các loại Sổ Cái, sổ Nhật ký) đều thuộc loại không bắt buộc.

Doanh nghiệp có thể áp dụng biểu mẫu sổ theo hướng dẫn tại phụ lục số 4 Thông tư này hoặc

bổ sung, sửa đổi biểu mẫu sổ, thẻ kế toán phù hợp với đặc điểm hoạt động và yêu cầu quản lý

nhưng phải đảm bảo trình bày thông tin đầy đủ, rõ ràng, dễ kiểm tra, kiểm soát. bao goàm caùc

noäi dung chuû yeáu sau :

a. Caùc loaïi soå keá toaùn : Coù 2 loaïi

- Soå keá toaùn toång hôïp : Soå cuûa phaàn keá toaùn toång hôïp goïi laø soå keá toaùn toång hôïp, soå keá toaùn

toång hôïp goàm soå Nhaät kyù, soå caùi vaø soå keá toaùn toång hôïp khaùc.

Soå nhaät kyù: Duøng ñeå ghi cheùp caùc nghieäp vuï kinh teá, taøi chính phaùt sinh trong töøng kyø

keá toaùn vaø trong moät nieân ñoä keá toaùn theo trình töï thôøi gian vaø theo heä thoáng ñoái öùng caùc

taøi khoaûn cuûa caùc nghieäp vuï ñoù. Soá lieäu keá toaùn treân soå Nhaät kyù phaûn aùnh toång soá phaùt sinh

beân nôï vaø toång soá phaùt sinh beân coù cuûa taát caû caùc taøi khoaûn keá toaùn söû duïng ôû doanh nghieäp.

Soå Caùi: Duøng ñeå ghi taát caû caùc nghieäp kinh teá, taøi chính phaùt sinh trong kyø vaø trong

nieân ñoä keá toaùn theo caùc taøi khoaûn keá toaùn ñöôïc quy ñònh trong cheá ñoä taøi khoaûn keá toaùn aùp

duïng cho doanh nghieäp. Soá lieäu keá toaùn treân Soå caùi phaûn aùnh toång hôïp tình hình taøi saûn,

nguoàn voán, tình hình vaø keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp.

Soå keá toaùn chi tieát: Soå cuûa phaàn keá toaùn chi tieát goïi laø soå keá toaùn chi tieát, bao goàm caùc

soå vaø theû keá toaùn chi tieát.

Soå keá toaùn chi tieát duøng ñeå ghi cheùp caùc ñoái töôïng keá toaùn caàn thieát phaûi theo doõi chi

tieát theo yeâu caàu quaûn lyù, soá lieäu soå keá toaùn chi tieát cung caáp caùc thoâng tin phuïc vuï cho vieäc

töøng loaïi taøi saûn, nguoàn voán, coâng nôï chöa ñöôïc phaûn aùnh chi tieát treân soå Nhaät lyù vaø Soå caùi.

b- Löïa choïn, vaän duïng hình thöùc keá toaùn phuø hôïp

Hình thöùc keá toaùn laø caùc maãu soå keá toaùn, trình töï, phöông phaùp ghi soå vaø moái lieân

quan giöõa caùc soå keá toaùn. Thöïc chaát hình thöùc keá toaùn laø hình thöùc toå chöùc heä thoáng soå keá

toaùn bao goàm soá löôïng caùc loïai soå keá toaùn chi tieát, soå keá toaùn toång hôïp, keát caáu soå, moái quan


6

heä veà trình töï vaø phöông phaùp ghi cheùp, kieåm tra, ñoái chieáu giöõa caùc soå keá toaùn cuõng nhö

vieäc toång hôïp soá lieäu ñeå laäp baùo caùo keá toaùn.

Theo cheá ñoä keá toaùn doanh nghieäp, coù 5 hình thöùc soå keá toaùn ñang ñöôïc aùp duïng

trong caùc doanh nghieäp:

- Hình thöùc soå keá toaùn Nhaät Kyù-Soå caùi;

- Hình thöùc soå keá toaùn Chöùng töø ghi soå;

- Hình thöùc soå keá toaùn Nhaät kyù-Chöùng töø

- Hình thöùc soå keá toaùn Nhaät kyù chung

- Hình thức kế toán trên máy vi tính

Trong moãi hình thöùc soå keá toaùn coù nhöõng qui ñònh cuï theå veà soá löôïng, keát caáu, trình

töï, phöông phaùp ghi cheùp vaø moái quan heä giöõa caùc soå keá toaùn.

Trình töï ghi soå keá toaùn theo töøng hình thöùc soå keá toaùn coù theå khaùi quaùt nhö sau:

1) Kieåm tra ñaûm baûo tính hôïp lyù, hôïp phaùp cuûa chöùng töø;

2) Ghi soå keá toaùn chi tieát;

3) Ghi soå keá toaùn toång hôïp;

4) Kieåm tra ñoái chieáu soá lieäu;

5) Toång hôïp soá lieäu laäp baùo caùo taøi chính.

Moãi hình thöùc soå keá toaùn coù noäi dung, öu nhöôïc ñieåm vaø phaïm vi aùp duïng thích hôïp.

Do vaäy, doanh nghieäp phaûi caên cöù vaøo heä thoáng taøi khoûan keá toaùn, cheá ñoä keá toaùn cuûa nhaø

nöùôc, caên cöù vaøo qui moâ, ñaëc ñieåm hoïat ñoäng SXKD, yeâu caàu quaûn lyù trình ñoä nghieäp vuï

cuûa caùn boä keá toaùn cuõng nhö ñieàu kieän trang bò phöông tieän, kyõ thuaät tính toaùn, xöû lyù thoâng

tin maø löïa choïn vaän duïng hình thöùc keá toaùn vaø toå chöùc heä thoáng soå keá toaùn nhaèm cung caáp

thoâng tin keá toaùn kòp thôøi, ñaày ñuû, chính xaùc vaø naâng cao hieäu quaû coâng taùc keá toaùn.

1.2.4. Toå chöùc laäp vaø phaân tích baùo caùo taøi chính

+ Baùo caùo taøi chính cung caáp nhöõng thoâng tin caàn thieát cho caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin

keá toaùn vaø chia laøm hai loaïi: baùo caùo taøi chính vaø baùo caùo keá toaùn quaûn trò.

+ Baùo caùo taøi chính phuïc vuï chuû yeáu cho caùc ñoái töôïng beân ngoøai doanh nghieäp, thöôøng

mang tính baét buoäc, ñònh kyø(quyù,naêm). Do ñoù baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp ñöôïc laäp


7

theo chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn duøng ñeå toång hôïp vaø thuyeát minh veà tình hình

kinh teá, taøi chính cuûa ñôn vò.

+ Baùo caùo keá toaùn quaûn trò phuïc vuï chuû yeáu cho nhöõng ngöôøi quaûn trò doanh nghieäp, doanh

nghieäp phaûi xaây döïng noäi dung, chæ tieâu vaø phöông phaùp tính toaùn thích hôïp, phuø hôïp vôùi

yeâu caàu cung caáp thoâng tin cho quaûn trò doanh nghieäp.

a. Ñoái vôùi baùo caùo taøi chính

Baùo caùo taøi chính do nhaø nöôùc qui ñònh baét buoäc thoáng nhaát veà muïc ñích, noäi dung,

phöông phaùp vaø traùch nhieäm, thôøi haïn laäp baùo caùo taøi chính.

* Muïc ñích cuûa vieäc laäp baùo caùo taøi chính

- Toång hôïp vaø trình baøy moät caùch toång quaùt, toaøn dieän tình hình taøi saûn, nguoàn voán coâng nôï,

tình hình vaø keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp trong moät kyø keá toaùn.

- Cung caáp caùc thoâng tin kinh teá, taøi chính chuû yeáu cho vieäc ñaùnh giaù tình hình vaø keát quaû

hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, ñaùnh giaù thöïc traïng taøi chính cuûa doanh nghieäp trong kyø hoaït

ñoäng ñaõ qua vaø nhöõng döï ñoaùn trong töông lai. Thoâng tin cuûa baùo caùo taøi chính laø caên cö ù

quan troïng cho vieäc ñeà ra caùc quyeát ñònh veà quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng SXKD hoaëc ñaàu

tö vaøo doanh nghieäp cuûa caùc chuû doanh nghieäp, chuû sôû höõu, caùc nhaø ñaàu tö, caùc chuû nôï hieän

taïi töông lai cuûa doanh nghieäp.

* Noäi dung cuûa heä thoáng baùo caùo taøi chính

Baùo caùo taøi chính quy ñònh cho caùc DN bao goàm 4 bieåu maãu baùo caùo

- Baûng caân ñoái keá toaùn Maãu B01-DN

- Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh Maãu B02-DN

- Löu chuyeån tieàn teä Maãu soá B03-DN

- Thuyeát minh baùo caùo taøi chính Maãu soá B09-DN

Ngoaøi ra, ñeå phuïc vuï yeâu caàu quaûn lyù kinh teá, taøi chính, yeâu caàu chæ ñaïo, ñieàu haønh

caùc ngaønh, caùc Toång coâng ty, caùc taäp ñoaøn saûn xuaát, lieân hieäp caùc xí nghieäp, caùc coâng ty

lieân doanh… coù theå quy ñònh theâm caùc baùo caùo taøi chính chi tieát khaùc.

Noäi dung, phöông phaùp tính toaùn, hình thöùc trình baøy caùc chæ tieâu trong töøng baùo caùo

phaûi theo ñuùng quy ñònh cuûa cheá ñoä vaø ñöôïc aùp duïng thoáng nhaát cho doanh nghieäp.


8

Trong quaù trình aùp duïng, neáu thaáy caàn thieát, caùc doanh nghieäp coù theå boå sung, söûa

ñoåi hoaëc chi tieát caùc chæ tieâu cho phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm hoaït ñoäng SXKD cuûa mình, nhöng

phaûi ñöôïc Boä Taøi Chính chaáp thuaän baèng vaên baûn.

b. Ñoái vôùi baùo caùo keá toaùn quaûn trò:

Ngoaøi nhöõng baùo caùo taøi chính trong heä thoáng baùo caùo ñònh kyø (baét buoäc) caùc doanh

nghieäp coøn phaûi laäp baùo caùo keá toaùn quaûn trò lieân quan ñeán tình hình quaûn lyù, söû duïng taøi

saûn, tình hình chi phí saûn xuaát vaø giaù thaønh saûn phaåm … caùc baùo caùo nhanh phuïc vuï thieát

thöïc cho yeâu caàu quaûn trò doanh nghieäp.

Tröôùc yeâu caàu cuûa coâng taùc quaûn lyù neàn kinh teá thò tröôøng, coâng vieäc cuûa nhöõng ngöôøi

laøm keá toaùn doanh nghieäp khoâng chæ döøng laïi ôû vieäc phaûn aùnh, ghi cheùp toång hôïp soá lieäu töø

caùc Chöùng töø keá toaùn, soå keá toaùn vaø trình baøy thoâng tin treân caùc baùo caùo keá toaùn maø can

phaûi coù nhöõng kieán nghò, ñeà xuaát laõnh ñaïo doanh nghieäp ñöa ra caùc giaûi phaùp höõu hieäu, caùc

quyeát ñònh thích hôïp cho vieäc ñieàu haønh, quaûn lyù vaø ñònh höôùng phaùt trieån cuûa doanh nghieäp

trong thôøi gian tröôùc maét cuõng nhö chieán löôïc phaùt trieån laâu daøi.

1.2.5.Toå chöùc boä maùy keá toaùn vaø ngöôøi laøm keá toaùn:

Hieän nay trong caùc doanh nghieäp SXKD vieäc toå chöùc coâng taùc keá toaùn coù theå tieán

haønh theo caùc hình thöùc sau:

- Moâ hình toå chöùc boä maùy keá toaùn taäp trung

- Moâ hình toå chöùc boä maùy keá toaùn phaân taùn

- Moâ hình toå chöùc boä maùy keá toaùn vöøa taäp trung vöøa phaân taùn

- Moâ hình toå chöùc boä maùy keá toaùn taäp trung:

Theo moâ hình naøy, toaøn boä coâng vieäc keá toaùn ñeàu ñöôïc taäp trung thöïc hieän taïi phoøng

keá toaùn cuûa doanh nghieäp, caùc ñôn vò phuï thuoäc khoâng coù boä phaän keá toaùn rieâng maø chæ coù

moät soá nhaân vieân kinh teá laøm nhieäm vuï haïch toaùn ban ñaàu, thu nhaän, kieåm tra, toång hôïp,

phaân loaïi chöùng töø phaùt sinh ôû ñôn vò phuï thuoäc, sau ñoù göûi chöùng töø veà phoøng keá toaùn ñôn

vò chính.

* Öu ñieåm: Moâ hình naøy aùp duïng phuø hôïp vôùi doanh nghieäp qui moâ vöøa vaø nhoû, toå chöùc hoaït

ñoäng SXKD treân ñòa baøn taäp trung, ñieàu kieän giao thoâng, thoâng tin thuaän tieän. Vôùi moâ hình

naøy, vieäc chæ ñaïo coâng taùc keá toaùn taäp trung thoáng nhaát trong toaøn doanh nghieäp, thuaän tieän


9

cho vieäc phaân coâng vaø chuyeân moân hoùa coâng vieäc ñoái vôùi nhaân vieân keá toaùn cuõng nhö trang

bò caùc phöông tieän kyõ thuaät tính toaùn.

* Nhöôïc ñieåm: Neáu ñòa baøn hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp phaân taùn, seõ khoâng phaùt huy ñöôïc

vieäc kieåm tra, giaùm saùt cuûa keá toaùn tröôûng vaø laõnh ñaïo doanh nghieäp ñoái vôùi coâng taùc keá

toaùn cuõng nhö hoaït ñoäng SXKD cuûa doanh nghieäp.

- Moâ hình toå chöùc boä maùy keá toaùn phaân taùn:

Theo moâ hình naøy, ôû caùc ñôn vò phuï thuoäc ñeàu coù toå chöùc boä maùy keá toaùn rieâng ñeå

thöïc hieän coâng vieäc keá toaùn theo söï phaân caáp quaûn lyù trong doanh nghieâp, ñònh kyø laäp baùo

caùo keá toaùn göûi veà phoøng keá toaùn doanh nghieäp. Phoøng keá toaùn doanh nghieäp toång hôïp soá

lieäu baùo caùo cuûa ñôn vò tröïc thuoäc vaø haïch toaùn caùc nghieäp vuï phaùt sinh ôû vaên phoøng doanh

nghieäp, kieåm tra keá toaùn vaø laäp baùo caùo keá toaùn toaøn doanh nghieäp.

* Öu ñieåm: Moâ hình naøy aùp duïng phuø hôïp vôùi doanh nghieäp quy moâ lôùn, toå chöùc hoaït ñoäng

SKKD treân ñòa baøn phaân taùn, caùc ñôn vò tröïc thuoäc hoaït ñoäng töông ñoái ñoäc laäp. Vôùi moâ

hình naøy, vieäc kieåm tra, chæ ñaïo SKKD ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc nhaïy beùn, kòp thôøi.

* Nhöôïc ñieåm: Moâ hình naøy haïn cheá vieäc chæ ñaïo, kieåm tra cuûa keá toaùn tröôûng vaø laõnh ñaïo

doanh nghieäp ñoái vôùi coâng taùc keá toaùn cuõng nhö hoaït ñoäng SKKD.

- Moâ hình toå chöùc boä maùy keá toaùn vöøa trung vöøa phaân taùn:

Theo moâ hình naøy, trong doanh nghieäp coù nhöõng ñôn vò phuï thuoäc coù toå chöùc keá toaùn

rieâng vaø coù nhöõng ñôn vò khoâng toå chöùc keá toaùn rieâng. Ñoái vôùi nhöõng ñôn vò phuï thuoäc hoaït

ñoäng töông ñoái toaøn dieän, ôû xa vaên phoøng doanh nghieäp, seõ toå chöùc keá toaùn rieâng, haïch toaùn

caùc nghieäp vuï phaùt sinh ôû ñôn vò mình, ñònh kyø laäp baùo caùo göûi veà phoøng keá toaùn doanh

nghieäp. Nhöõng ñôn vò naøy thöïc hieän haïch toaùn mang tính chaát phaân taùn.

Ñoái vôùi nhöõng ñôn vò phuï thuoäc quy moâ nhoû ôû gaàn vaên phoøng doanh nghieäp, seõ khoâng

toå chöùc keá toaùn rieâng, chæ boá trí moät soá nhaân vieân kinh teá laøm nhieäm vuï haïch toaùn ban ñaàu,

thu nhaäp, xöû lyù, kieåm tra chöùng töø sau ñoù göûi veà phoøng keá toaùn doanh nghieäp. Nhöõng ñôn

vò naøy thöïc hieän haïch toaùn mang tính chaát taäp trung.

Phoøng keá toaùn doanh nghieäp coù nhieäm vuï haïch toaùn caùc nghieäp vuï phaùt sinh ôû vaên

phoøng doanh nghieäp vaø ôû caùc ñôn vò phuï thuoäc khoâng coù toå chöùc keá toaùn rieâng, toång hôïp


10

baùo caùo keá toaùn cuûa caùc ñôn vò phuï thuoäc coù toå chöùc keá toaùn rieâng, laäp baùo caùo keá toaùn toaøn

doanh nghieäp.

Ñaây laø moâ hình toái öu cho caùc doanh nghieäp coù caùc ñôn vò phuï thuoäc quy moâ khaùc

nhau, tình hình phaân caáp quaûn lyù vaø haïch toaùn khaùc nhau, trình ñoä quaûn lyù ôû caùc ñôn vò phuï

thuoäc khoâng ñoàng ñeàu vaø nhieàu ñaëc ñieåm, ñieàu kieän cuï theå khaùc nhau. Moâ hình naøy coù theå

taïo ñieàu kieän thuaän lôïi trong vieäc phaân coâng lao ñoäng keá toaùn, thöïc hieän chuyeân moân hoùa,

boài döôõng naâng cao trình ñoä chuyeân moân cho nhaân vieân keá toaùn vaø thuaän tieän cho vieäc öùng

duïng caùc tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät trong toå chöùc coâng taùc keá toaùn.

1.2.6. Toå chöùc coâng taùc kieåm tra keá toaùn vaø kieåm toaùn noäi boä

- Kieåm tra keá toaùn

Doanh nghieäp phaûi chòu söï kieåm tra keá toaùn cuûa cô quan coù thaåm quyeàn vaø khoâng

quaù moät laàn kieåm tra cuøng moät noäi dung trong moät naêm. Vieäc kieåm tra keá toaùn chæ thöïc hieän

khi coù quyeát ñònh cuûa caáp coù thaåm quyeàn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.

- Noäi dung kieåm tra keá toaùn goàm:

+ Kieåm tra vieäc thöïc hieän caùc noäi dung cuûa coâng taùc keá toaùn;

+ Kieåm tra vieäc toå chöùc boä maùy keá toaùn vaø ngöôøi laøm keá toaùn;

+ Kieåm tra vieäc toå chöùc quaûn lyù vaø hoaït ñoäng ngheà nghieäp keá toaùn;

+ Kieåm tra vieäc chaáp haønh caùc quy ñònh khaùc cuûa phaùp luaät veà keá toaùn;

CHÖÔNG 2: KEÁ TOAÙN VOÁN BAÈNG TIEÀN, NỢ PHẢI THU VAØ CAÙC KHOAÛN

ÖÙNG TRÖÔÙC

2.1. Keá toaùn voán baèng tieàn:

2.1.1.Khaùi nieäm vaø nguyeân taéc:

a. Khaùi nieäm: voán baèng tieàn bao goàm tieàn maët, TGNH, tieàn ñang chuyeån trong ñoù bao goàm

tieàn VN, ngoaïi teä, vaøng tieàn teä.

b. Nguyeân taéc:


11

- Kế toán phải mở sổ kế toán ghi chép hàng ngày liên tục theo trình tự phát sinh các

khoản thu, chi, xuất, nhập tiền, ngoại tệ và tính ra số tồn tại quỹ và từng tài khoản ở Ngân hàng

tại mọi thời điểm để tiện cho việc kiểm tra, đối chiếu.

- Các khoản tiền do doanh nghiệp khác và cá nhân ký cược, ký quỹ tại doanh nghiệp

được quản lý và hạch toán như tiền của doanh nghiệp.

- Khi thu, chi phải có phiếu thu, phiếu chi và có đủ chữ ký theo quy định của chế độ

chứng từ kế toán.

- Kế toán phải theo dõi chi tiết tiền theo nguyên tệ. Khi phát sinh các giao dịch bằng

ngoại tệ, kế toán phải quy đổi ngoại tệ ra Đồng Việt Nam

- Tại thời điểm lập Báo cáo tài chính theo quy định của pháp luật, doanh nghiệp phải

đánh giá lại số dư ngoại tệ và vàng tiền tệ theo tỷ giá giao dịch thực tế.

2.1.2. Chöùng töø söû duïng: ñeå phaûn aùnh vaøo soå keá toaùn haøng ngaøy keá toaùn phaûi söû duïng caùc

chöùng töø ktoaùn ñaõ ñöôïc kieåm tra tính hôïp phaùp, hôïp leä ñeå ghi soå keá toaùn.

2.1.3.Keá toaùn tieàn maët taïi quyõ:

a.Khaùi nieäm: Tieàn maët taïi quyõ bao goàm tieàn VN, ngoaïi teä, vaøng tieàn teä.

b. Nguyeân taéc:

Ngoaøi nhöõng nguyeân taéc chung veà voán baèng tieàn, keá toaùn tieàn maët coøn tuaân thuû caùc

nguyeân taéc sau ñaây:

- Kế toán quỹ tiền mặt phải có trách nhiệm mở sổ kế toán quỹ tiền mặt, ghi chép hàng

ngày liên tục theo trình tự phát sinh các khoản thu, chi, xuất, nhập quỹ tiền mặt, ngoại tệ và

tính ra số tồn quỹ tại mọi thời điểm.

- Thủ quỹ chịu trách nhiệm quản lý và nhập, xuất quỹ tiền mặt. Hàng ngày thủ quỹ phải

kiểm kê số tồn quỹ tiền mặt thực tế, đối chiếu số liệu sổ quỹ tiền mặt và sổ kế toán tiền mặt.

Nếu có chênh lệch, kế toán và thủ quỹ phải kiểm tra lại để xác định nguyên nhân và kiến nghị

biện pháp xử lý chênh lệch.

- Vàng tiền tệ được phản ánh trong tài khoản này là vàng được sử dụng với các chức

năng cất trữ giá trị, không bao gồm các loại vàng được phân loại là hàng tồn kho sử dụng với

mục đích là nguyên vật liệu để sản xuất sản phẩm hoặc hàng hoá để bán. Việc quản lý và sử

dụng vàng tiền tệ phải thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành.

- Tại tất cả các thời điểm lập Báo cáo tài chính theo quy định của pháp luật, doanh

nghiệp phải đánh giá lại số dư ngoại tệ và vàng tiền tệ theo nguyên tắc:


12

+ Tỷ giá giao dịch thực tế áp dụng khi đánh giá lại số dư tiền mặt bằng ngoại tệ là tỷ

giá mua ngoại tệ của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch (do

doanh nghiệp tự lựa chọn) tại thời điểm lập Báo cáo tài chính.

+ Vàng tiền tệ được đánh giá lại theo giá mua trên thị trường trong nước tại thời điểm

lập Báo cáo tài chính. Giá mua trên thị trường trong nước là giá mua được công bố bởi Ngân

hàng Nhà nước. Trường hợp Ngân hàng Nhà nước không công bố giá mua vàng thì tính theo

giá mua công bố bởi các đơn vị được phép kinh doanh vàng theo luật định.

c.Chöùng töø söû duïng.

-Phieáu Thu

-Phieáu Chi

-Bieân Baûn Kieåm Keâ Quyõ.

-Baûng Keâ Vaøng

-Bieân lai thu tieàn.

d.Taøi khoaûn söû duïng: TK 111

Bên Nợ:

- Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng tiền tệ nhập quỹ;

- Số tiền mặt, ngoại tệ, vàng tiền tệ thừa ở quỹ phát hiện khi kiểm kê;

- Chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư ngoại tệ tại thời điểm báo cáo (trường

hợp tỷ giá ngoại tệ tăng so với Đồng Việt Nam);

- Chênh lệch đánh giá lại vàng tiền tệ tăng tại thời điểm báo cáo.

Bên Có:

- Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng tiền tệ xuất quỹ;

- Số tiền mặt, ngoại tệ, vàng tiền tệ thiếu hụt quỹ phát hiện khi kiểm kê;

- Chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư ngoại tệ báo cáo (trường hợp tỷ giá

ngoại tệ giảm so với Đồng Việt Nam);

- Chênh lệch đánh giá lại vàng tiền tệ giảm tại thời điểm báo cáo.

Số dư bên Nợ:

Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng tiền tệ còn tồn quỹ tiền mặt tại thời điểm báo cáo.

TK 111 coù 3 taøi khoaûn caáp 2: 1111 "TM laø tieàn VN"


13

1112"TM laø ngoaïi teä"

1113"TM laø vaøng tieàn teä"

e.Phöông phaùp haïch toaùn:

e.1-Ñoái vôùi tieàn maët laø tieàn VN:

1. Ruùt TGNH nhaäp quyõ tieàn maët:

Nợ TK1111

Coù TK1121

2. Baùn saûn phaåm, haøng hoùa thu ñöôïc baèng TM:

Nôï TK1111

Coù TK511

Coù TK33311

3. Khaùch haøng traû nôï baèng tieàn maët hoaëc khaùch haøng taïm öùng tröôùc tieàn mua haøng:

Nôï TK1111

Coù TK131

4. Thu nhaäp töø hoaït ñoäng khaùc baèng tieàn maët:

Nôï TK1111

Coù TK711

5.Tieàn maët phaùt hieän thöøa khi kieåm keâ chöa roõ nguyeân nhaân:

Nôï TK1111

Coù TK3381

6.Xuaát TM ñem gôûi taøi khoaûn TGNH

Nôï TK1121

Coù TK1111

7.Mua NVL, CCDC, haøng hoùa nhaäp kho traû baèng tieàn maët: (phöông phaùp keâ khai thöôøng

xuyeân)

Nôï TK152, 153, 156

Nôï TK133

Coù TK1111


14

8.Mua NVL, CCDC, haøng hoùa nhaäp kho traû baèng tieàn maët (phöông phaùp kieåm keâ ñònh

kyø)

Nôï TK611

Nôï TK133

Coù TK1111

9.Mua TSCÑ, ñaàu tö xaây döïng cô baûn baèng tieàn maët

Nôï TK211, 213, 241

Nôï TK133

Coù TK1111

10.Chi TM traû löông CNV

Nôï TK334

Coù TK1111

11.TM phaùt hieän thieáu khi kieåm keâ chöa roõ nguyeân nhaân

Nôï TK1381

Coù TK1111

e.2-Ñoái vôùi TM laø ngoaïi teä:( TK 1112)

e.2.1 Nguyên tắc chung:

Thông thường Đơn vị tiền tệ trong kế toán” là Đồng Việt Nam (ký hiệu quốc gia là “đ”;

ký hiệu quốc tế là “VND”) được dùng để ghi sổ kế toán, lập và trình bày Báo cáo tài chính của

doanh nghiệp. Trường hợp đơn vị kế toán chủ yếu thu, chi bằng ngoại tệ, đáp ứng được các

tiêu chuẩn quy định thì được chọn một loại ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ để ghi sổ kế toán và chịu

trách nhiệm về quyết định đó trước pháp luật. Khi lựa chọn đơn vị tiền tệ trong kế toán, doanh

nghiệp phải thông báo cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp.

Khi đñôn vò söû duïng VND ñeå ghi soå maø phát sinh các giao dịch bằng ngoại tệ, kế toán

phải quy đổi ngoại tệ ra Đồng Việt Nam theo nguyên tắc:

- Bên Nợ TK 1112 áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế. Riêng trường hợp rút ngoại tệ từ

ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt thì áp dụng tỷ giá ghi sổ kế toán của TK 1122;

- Bên Có TK 1112 áp dụng tỷ giá ghi sổ bình quân gia quyền liên hoàn.

e.2.2 Nguyên tắc xác định tỷ giá giao dịch thực tế:

* Tỷ giá giao dịch thực tế đối với các giao dịch bằng ngoại tệ phát sinh trong kỳ:


15

- Tỷ giá giao dịch thực tế khi mua bán ngoại tệ (hợp đồng mua bán ngoại tệ giao ngay,

hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi): Là tỷ giá ký

kết trong hợp đồng mua, bán ngoại tệ giữa doanh nghiệp và ngân hàng thương mại;

- Trường hợp hợp đồng không quy định tỷ giá thanh toán thì doanh nghiệp ghi sổ kế

toán theo nguyên tắc:

+ Tỷ giá giao dịch thực tế khi góp vốn hoặc nhận vốn góp: Là tỷ giá mua ngoại tệ của

ngân hàng nơi doanh nghiệp mở tài khoản để nhận vốn của nhà đầu tư tại ngày góp vốn;

+ Tỷ giá giao dịch thực tế khi ghi nhận nợ phải thu: Là tỷ giá mua của ngân hàng thương

mại nơi doanh nghiệp chỉ định khách hàng thanh toán tại thời điểm giao dịch phát sinh;

+ Tỷ giá giao dịch thực tế khi ghi nhận nợ phải trả: Là tỷ giá bán của ngân hàng thương

mại nơi doanh nghiệp dự kiến giao dịch tại thời điểm giao dịch phát sinh.

+ Đối với các giao dịch mua sắm tài sản hoặc các khoản chi phí được thanh toán ngay

bằng ngoại tệ (không qua các tài khoản phải trả), tỷ giá giao dịch thực tế là tỷ giá mua của ngân

hàng thương mại nơi doanh nghiệp thực hiện thanh toán.

* Tỷ giá giao dịch thực tế khi đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ tại thời

điểm lập Báo cáo tài chính: Là tỷ giá công bố của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp

thường xuyên có giao dịch (do doanh nghiệp tự lựa chọn) theo nguyên tắc:

- Tỷ giá giao dịch thực tế khi đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ được

phân loại là tài sản: Là tỷ giá mua ngoại tệ của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường

xuyên có giao dịch tại thời điểm lập Báo cáo tài chính. Đối với các khoản ngoại tệ gửi ngân

hàng thì tỷ giá thực tế khi đánh giá lại là tỷ giá mua của chính ngân hàng nơi doanh nghiệp mở

tài khoản ngoại tệ.

- Tỷ giá giao dịch thực tế khi đánh giá lại các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ được

phân loại là nợ phải trả: Là tỷ giá bán ngoại tệ của ngân hàng thương mại tại thời điểm lập Báo

cáo tài chính;

e.2.3 Nguyên tắc xác định tỷ giá ghi sổ: Tỷ giá ghi sổ gồm: Tỷ giá ghi sổ thực tế đích

danh hoặc tỷ giá ghi sổ bình quân gia quyền di động (tỷ giá bình quân gia quyền sau từng lần

nhập).

- Tỷ giá ghi sổ thực tế đích danh: Là tỷ giá khi thu hồi các khoản nợ phải thu, các khoản

ký cược, ký quỹ hoặc thanh toán các khoản nợ phải trả bằng ngoại tệ, được xác định theo tỷ

giá tại thời điểm giao dịch phát sinh hoặc tại thời điểm đánh giá lại cuối kỳ của từng đối tượng.


16

- Tỷ giá ghi sổ bình quân gia quyền di động là tỷ giá được sử dụng tại bên Có tài khoản

tiền khi thanh toán tiền bằng ngoại tệ, được xác định trên cơ sở lấy tổng giá trị được phản ánh

tại bên Nợ tài khoản tiền chia cho số lượng ngoại tệ thực có tại thời điểm thanh toán.

e.2.4 Nguyên tắc áp dụng tỷ giá trong kế toán

* Khi phát sinh các giao dịch bằng ngoại tệ, tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm giao

dịch phát sinh được sử dụng để quy đổi ra đồng tiền ghi sổ kế toán đối với:

- Các tài khoản phản ánh doanh thu, thu nhập khác. Riêng trường hợp bán hàng hoá,

cung cấp dịch vụ hoặc thu nhập có liên quan đến doanh thu nhận trước hoặc giao dịch nhận

trước tiền của người mua thì doanh thu, thu nhập tương ứng với số tiền nhận trước được áp

dụng tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm nhận trước của người mua (không áp dụng theo tỷ

giá giao dịch thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu, thu nhập).

- Các tài khoản phản ánh chi phí sản xuất, kinh doanh, chi phí khác. Riêng trường hợp

phân bổ khoản chi phí trả trước vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ thì chi phí được ghi

nhận theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm trả trước (không áp dụng theo tỷ giá giao dịch

thực tế tại thời điểm ghi nhận chi phí).

- Các tài khoản phản ánh tài sản. Riêng trường hợp tài sản được mua có liên quan đến

giao dịch trả trước cho người bán thì giá trị tài sản tương ứng với số tiền trả trước được áp

dụng tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm trả trước cho người bán (không áp dụng theo tỷ giá

giao dịch thực tế tại thời điểm ghi nhận tài sản).

- Tài khoản loại vốn chủ sở hữu;

- Bên Nợ các TK phải thu; Bên Nợ các TK vốn bằng tiền; Bên Nợ các TK phải trả khi

phát sinh giao dịch trả trước tiền cho người bán.

- Bên Có các TK phải trả; Bên Có các TK phải thu khi phát sinh giao dịch nhận trước

tiền của người mua;

* Khi phát sinh các giao dịch bằng ngoại tệ, tỷ giá ghi sổ thực tế đích danh được sử

dụng để quy đổi ra đồng tiền ghi sổ kế toán đối với các loại tài khoản sau:

- Bên Có các TK phải thu (ngoại trừ giao dịch nhận trước tiền của người mua); Bên Nợ

TK phải thu khi tất toán khoản tiền nhận trước của người mua do đã chuyển giao sản phẩm,

hàng hóa, TSCĐ, cung cấp dịch vụ, khối lượng được nghiệm thu; Bên Có các TK khoản ký

cược, ký quỹ, chi phí trả trước;

- Bên Nợ các TK phải trả (ngoại trừ giao dịch trả trước tiền cho người bán); Bên Có TK

phải trả khi tất toán khoản tiền ứng trước cho người bán do đã nhận được sản phẩm, hàng hóa,

TSCĐ, dịch vụ, nghiệm thu khối lượng.


17

- Trường hợp trong kỳ phát sinh nhiều khoản phải thu hoặc phải trả bằng ngoại tệ với

cùng một đối tượng thì tỷ giá ghi sổ thực tế đích danh cho từng đối tượng được xác định trên

cơ sở bình quân gia quyền di động của các giao dịch với đối tượng đó.

* Khi thực hiện thanh toán bằng ngoại tệ, tỷ giá ghi sổ bình quân gia quyền di động

được sử dụng để quy đổi ra đồng tiền ghi sổ kế toán ở bên Có các TK tiền.

e.2.5 Nguyên tắc xác định các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ: Là các tài sản được

thu hồi bằng ngoại tệ hoặc các khoản nợ phải trả bằng ngoại tệ. Các khoản mục tiền tệ có gốc

ngoại tệ có thể bao gồm:

* Tiền mặt, các khoản tương đương tiền, tiền gửi có kỳ hạn bằng ngoại tệ;

* Các khoản nợ phải thu, nợ phải trả có gốc ngoại tệ, ngoại trừ:

- Các khoản trả trước cho người bán và các khoản chi phí trả trước bằng ngoại tệ. Trường

hợp tại thời điểm lập báo cáo có bằng chứng chắc chắn về việc người bán không thể cung cấp

hàng hoá, dịch vụ và doanh nghiệp sẽ phải nhận lại các khoản trả trước bằng ngoại tệ thì các

khoản này được coi là các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ.

- Các khoản người mua trả tiền trước và các khoản doanh thu nhận trước bằng ngoại tệ.

Trường hợp tại thời điểm lập báo cáo có bằng chứng chắc chắn về việc doanh nghiệp không

thể cung cấp hàng hoá, dịch vụ và sẽ phải trả lại các khoản nhận trước bằng ngoại tệ cho người

mua thì các khoản này được coi là các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ.

* Các khoản đi vay, cho vay dưới mọi hình thức được quyền thu hồi hoặc có nghĩa vụ

hoàn trả bằng ngoại tệ.

* Các khoản đặt cọc, ký cược, ký quỹ được quyền nhận lại bằng ngoại tệ; Các khoản

nhận ký cược, ký quỹ phải hoàn trả bằng ngoại tệ.

e.2.6 Kí hieäu tỷ giá:

- T : Tæ giaù

- T1 : Tæ giaù giao dòch thöïc teá

- Tn : Tæ giaù ghi nhaän nôï

- Tx : Tæ giaù xuaát ngoaïi teä

- * Phöông phaùp haïch toaùn

1. Khi mua vật tư, hàng hoá, TSCĐ, dịch vụ thanh toán bằng ngoại tệ:

Nợ các TK 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 217, 241, 623, 627, 641, 642: T1

Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (lỗ tỷ giá hối đoái)

Có các TK 111 (1112), 112 (1122) : Tx


18

Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (lãi tỷ giá hối đoái)

2. Khi mua vật tư, hàng hoá, TSCĐ, dịch vụ của nhà cung cấp chưa thanh toán tiền, khi vay

hoặc nhận nợ nội bộ... bằng ngoại tệ, căn cứ tỷ giá hối đoái giao dịch thực tế tại ngày giao dịch,

ghi:

Nợ các TK 111, 112, 152, 153, 156, 211, 627, 641, 642... T1

Có các TK 331, 341, 336... T1

3. Khi thanh toán nợ phải trả bằng ngoại tệ (nợ phải trả người bán, nợ vay, nợ thuê tài

chính, nợ nội bộ...), ghi:

Nợ các TK 331, 336, 341,... Tn


Có các TK 111 (1112), 112 (1122) Tx

Có TK 515 - (lãi tỷ giá hối đoái).

4. Khi phát sinh doanh thu, thu nhập khác bằng ngoại tệ, căn cứ tỷ giá hối đoái giao dịch

thực tế tại ngày giao dịch, ghi:

Nợ các TK 111(1112), 112(1122), 131... T1

Có các TK 511, 711 T1

5. Khi thu được tiền nợ phải thu bằng ngoại tệ, ghi:

Nợ các TK 111 (1112), 112 (1122) T1

Nợ TK 635 - (lỗ tỷ giá hối đoái)

Có các TK 131, 136, 138 Tn

Có TK 515 - (lãi tỷ giá hối đoái).

6. Các khoản ký cược, ký quỹ bằng ngoại tệ

- Khi mang ngoại tệ đi ký cược, ký quỹ, ghi:

Nợ TK 244 – T1

Nợ 635 - Chi phí tài chính (lỗ tỷ giá)

Có các TK 111 (1112), 112 (1122) Tx

Có 515 - (lãi tỷ giá).

- Khi nhận lại tiền ký cược, ký quỹ, ghi:

Nợ các TK 111 (1112), 112 (1122) T1

Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (lỗ tỷ giá)

Có TK 244 - Tn

Có TK 515 - (lãi tỷ giá).


19

Ví dụ:

• Trích tài liệu kế toán ngoại tệ trong tháng 12/X:

• Số dư đầu tháng 12/X của một số tài khoản:

• TK 111(2): 12.000 USD x 23.800 VND/USD

• TK 112(2): 20.000 USD x 23.800 VND/USD

• Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong tháng 12/X như sau:

1- Mua 1 TSCĐ hữu hình, giá mua 10.000 USD đã trả bằng tiền mặt. (Tỷ giá thực tế ngày

giao dịch là 23.920 VND/USD)

2- Bán hàng hóa, giá bán 10.000 USD chưa thu tiền của khách hàng, tỷ giá thực tế ngày giao

dịch 23.100 VND/USD.

3- Khách hàng mua hàng ở nghiệp vụ 2 trả nợ 7.000 USD bằng tiền mặt, tỷ giá thực tế ngày

giao dịch 23.200 VND/USD.

4- Mua NVL trị giá 5.000 USD chưa trả tiền cho người bán, tỷ giá thực tế 23.050 VND/USD.

5- Chi tiền mặt 3.000 USD trả nợ cho người bán ở nghiệp vụ 4.

Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh


20

Các nghiệp vụ SV tự đọc thêm

1. Khi ứng trước tiền cho người bán bằng ngoại tệ để mua vật tư, hàng hóa, TSCĐ, dịch

vụ:

- Kế toán phản ánh số tiền ứng trước cho người bán theo tỷ giá giao dịch thực tế tại

thời điểm ứng trước, ghi:

Nợ TK 331 – T1


Có các TK 111 (1112), 112 (1122) Tx

Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (lãi tỷ giá hối đoái).

- Khi nhận vật tư, hàng hóa, TSCĐ, dịch vụ từ người bán:

+ Đối với giá trị vật tư, hàng hóa, TSCĐ, dịch vụ tương ứng với số tiền bằng ngoại tệ

đã ứng trước cho người bán:

Nợ 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 217, 241, 623, 627, 641, 642 : Tn

Có TK 331 – Tn

+ Đối với giá trị vật tư, hàng hóa, TSCĐ, dịch vụ còn nợ chưa thanh toán tiền:

Nợ 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 217, 241, 623, 627, 641, 642 : T1

Có TK 331 : T1

Ví dụ:

1- Chuyển khoản 1.000 USD ứng trước tiền cho người bán K để mua CCDC, tỷ giá thực tế

23.000 VND/USD, tỷ giá xuất ngoại tệ là 22.900 VND/USD


21

2- Nhập kho CCDC từ người bán K ở nghiệp vụ 1 cung cấp, trị giá 5.000 USD, tỷ giá thực tế

23.850 VND/USD.


Giải:

1- Nợ 331K: 1.000 USD x 23.000 VND/USD = 23.000.000

Có 1122: 1.000 USD x 22.900 VND/USD = 22.900.000

Có 515: 100.000

2a- Nợ 153: 1.000 USD x 23.000 VND/USD = 23.000.000

Có 331K: 1.000 USD x 23.000 VND/USD = 23.000.000

2b- Nợ 153: 4.000 USD x 23.850 VND/USD = 95.400.000

Có 331K: 4.000 USD x 23.850 VND/USD = 95.400.000

2. Khi nhận trước tiền của người mua bằng ngoại tệ để cung cấp vật tư, hàng hóa, TSCĐ,

dịch vụ:

- Kế toán phản ánh số tiền nhận trước của người mua theo tỷ giá giao dịch thực tế tại

thời điểm nhận trước, ghi:

Nợ các TK 111 (1112), 112 (1122) : T1

Có TK 131 – T1

- Khi chuyển giao vật tư, hàng hóa, TSCĐ, dịch vụ cho người mua, kế toán phản ánh

theo nguyên tắc:

+ Đối với phần doanh thu, thu nhập tương ứng với số tiền bằng ngoại tệ đã nhận trước

của người mua:

Nợ TK 131 - Tn

Có các TK 511, 711. Tn

+ Đối với phần doanh thu, thu nhập chưa thu được tiền:

Nợ TK 131 - T1

Có các TK 511, 711. T1

Ví dụ:

1- Khách hàng A ứng trước 2.000 USD bằng chuyển khoản để mua hàng, tỷ giá thực tế ngày

giao dịch 23.700 VND/USD.

2- Bán hàng cho khách hàng A ở nghiệp vụ 1, giá bán 10.000 USD, tỷ giá thực tế ngày giao

dịch 23.100 VND/USD.



22

Giải:

1- Nợ 1122: 2.000 USD x 23.700 VND/USD = 47.400.000

Có 131A: 2.000 USD x 23.700 VND/USD = 47.400.000

2a- Nợ 131A: 2.000 USD x 23.700 VND/USD = 47.400.000

Có 511: 2.000 USD x 23.700 VND/USD = 184.800.000

2b- Nợ 131A: 8.000 USD x 23.100 VND/USD = 47.400.000

Có 511: 8.000 USD x 23.100 VND/USD = 184.800.000

Lưu ý: Kế toán chênh lệch tỷ giá phát sinh trong giai đoạn trước hoạt động của doanh nghiệp

do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ :

- Việc ghi nhận khoản lãi tỷ giá khi phát sinh được phản ánh vào bên Có TK 413 - Chênh

lệch tỷ giá hối đoái;

- Việc ghi nhận khoản lỗ tỷ giá khi phát sinh được phản ánh vào bên Nợ TK 413 - Chênh

lệch tỷ giá hối đoái;

Khi doanh nghiệp đi vào hoạt động, kế toán kết chuyển khoản chênh lệch tỷ giá vào

doanh thu hoạt động tài chính hoặc chi phí tài chính.

e.3-Keá toaùn tieàn maët laø vaøng:

Trong tröôøng hôïp ñôn vò söû duïng vaøng laøm phöông tieän thanh toaùn thì khi nhaäp ghi

theo giaù thöïc teá, khi xuaát tính giaù trò xuaát nhö caùc phöông phaùp tính haøng toàn kho. Neáu coù

cheânh leäch giöõa giaù thöïc teá xuaát vôùi giaù taïi thôøi ñieåm giao dòch (giaù thanh toaùn) thì phaûn aùnh

khoaûn cheânh leäch naøy vaøo TK 515 (neáu laõi) hoaëc TK 635 (neáu loã)

2.1.4. Keá toaùn TGNH:

a.Nguyên tắc kế toán:

Ngoài những nguyên tắc chung của vốn bằng tiền, kế toán tiền gửi ngân hàng còn tuân

thủ các nguyên tắc sau:

- Tài khoản này dùng để phản ánh số hiện có và tình hình biến động tăng, giảm các khoản

tiền gửi không kỳ hạn tại Ngân hàng của doanh nghiệp.

- Khi nhận được chứng từ của Ngân hàng gửi đến, kế toán phải kiểm tra, đối chiếu với chứng

từ gốc kèm theo. Nếu có sự chênh lệch giữa số liệu trên sổ kế toán của doanh nghiệp, số

liệu ở chứng từ gốc với số liệu trên chứng từ của Ngân hàng thì doanh nghiệp phải thông


23

báo cho Ngân hàng để cùng đối chiếu, xác minh và xử lý kịp thời. Cuối tháng, chưa xác

định được nguyên nhân chênh lệch thì kế toán ghi sổ theo số liệu của Ngân hàng trên giấy

báo Nợ, báo Có hoặc bản sao kê. Số chênh lệch (nếu có) ghi vào bên Nợ TK 138 “Phải thu

khác” (1388) (nếu số liệu của kế toán lớn hơn số liệu của Ngân hàng) hoặc ghi vào bên Có

TK 338 “Phải trả, phải nộp khác” (3388) (nếu số liệu của kế toán nhỏ hơn số liệu của Ngân

hàng). Sang tháng sau, tiếp tục kiểm tra, đối chiếu, xác định nguyên nhân để điều chỉnh số

liệu ghi sổ.

- Ở những doanh nghiệp có các tổ chức, bộ phận phụ thuộc không tổ chức kế toán riêng, có

thể mở tài khoản chuyên thu, chuyên chi hoặc mở tài khoản thanh toán phù hợp để thuận

tiện cho việc giao dịch, thanh toán. Kế toán phải mở sổ chi tiết theo từng loại tiền gửi

(Đồng Việt Nam, ngoại tệ các loại).

- Phải tổ chức hạch toán chi tiết số tiền gửi theo từng tài khoản ở Ngân hàng để tiện cho việc

kiểm tra, đối chiếu.

- Khoản thấu chi ngân hàng không được ghi âm trên tài khoản tiền gửi ngân hàng mà được

phản ánh tương tự như khoản vay ngân hàng.

b.Chöùng töø söû duïng:

-Giấy báo Có, báo Nợ hoặc bản sao kê của Ngân hàng kèm theo các chứng từ gốc (uỷ

nhiệm chi, uỷ nhiệm thu, séc chuyển khoản, séc bảo chi,…).

c. Taøi khoaûn söû duïng: TK 112

Bên Nợ:

- Các khoản tiền Việt Nam, ngoại tệ, vàng tiền tệ gửi vào Ngân hàng;

- Chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư ngoại tệ tại thời điểm báo cáo (trường

hợp tỷ giá ngoại tệ tăng so với Đồng Việt Nam).

- Chênh lệch đánh giá lại vàng tiền tệ tăng tại thời điểm báo cáo

Bên Có:

- Các khoản tiền Việt Nam, ngoại tệ, vàng tiền tệ rút ra từ Ngân hàng;

- Chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư ngoại tệ cuối kỳ (trường hợp tỷ giá

ngoại tệ giảm so với Đồng Việt Nam).

- Chênh lệch đánh giá lại vàng tiền tệ giảm tại thời điểm báo cáo

Số dư bên Nợ:


24

Số tiền Việt Nam, ngoại tệ, vàng tiền tệ hiện còn gửi tại Ngân hàng tại thời điểm báo

cáo.

TK 112 coù 3 TK caáp 2 :

TK 1121 :TGNH laø tieàn VN

TK 1122 : TGNH laø ngoaïi teä

TK 1123 : TGNH laø VAØNG TIEÀN TEÄ

d. Phöông phaùp haïch toaùn :

- Gioáng nhö keá toaùn Tieàn maët

2.1.5- Keá Toaùn tieàn ñang chuyeån:

a.Khaùi nieäm:

Tieàn ñang chuyeån laø caùc khoaûn tieàn ñaõ noäp vaøo ngaân haøng, kho baïc nhöng chöa nhaän

ñöôïc giaáy baùo Coù cuûa ngaân haøng, kho baïc. Hoaëc ñaõ noäp vaøo böu ñieän ñeå thanh toaùn nhöng

chöa nhaän ñöôïc giaáy baùo cuûa ngöôøi thuï höôûng.

b.Chöùng töø söû duïng:

- Phieáu noäp tieàn

- Phieáu chuyeån tieàn.

c.Taøi khoaûn söû duïng: TK113

Bên Nợ:

- Các khoản tiền mặt hoặc séc bằng tiền Việt Nam, ngoại tệ đã nộp vào Ngân hàng hoặc

đã gửi bưu điện để chuyển vào Ngân hàng nhưng chưa nhận được giấy báo Có;

- Chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư ngoại tệ là tiền đang chuyển tại thời

điểm báo cáo.

Bên Có:

- Số tiền kết chuyển vào tài khoản 112 - Tiền gửi Ngân hàng, hoặc tài khoản có liên

quan;

- Chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư ngoại tệ là tiền đang chuyển tại thời

điểm báo cáo.

Số dư bên Nợ:

Các khoản tiền còn đang chuyển tại thời điểm báo cáo.


25

d.Phöông phaùp haïch toaùn:

1.Thu tieàn baùn haøng noäp vaøo Ngaân haøng chưa nhận giấy báo Có:

Nôï TK113

Coù TK511

Coù TK33311

2.Thu tieàn hoaëc khaùch haøng öùng tröôùc tieàn noäp vaøo Ngaân haøng chưa nhận giấy báo Có:

Nôï TK113

Coù TK131

3.Xuaát quyõ gôûi vaøo ngaân haøng chưa nhận giấy báo Có

Nợ TK113

Có TK1111

4.Laøm thuû tuïc chuyeån tieàn gôûi traû nôï cho người bán nhưng người bán chưa nhận được tiền

Nợ TK113

Có TK1121

5.Tieàn ñang chuyeån ñaõ vaøo TK cuûa DN đ(Ñaõ nhaän giaáy baùo Coù)

Nợ TK1121

Có TK113

6.Tieàn ñaõ chuyeån tôùi traû nôï ngöôøi baùn (người bán thông báo đã nhận được tiền)

Nợ TK331

Có TK113

2.2. Kế toán các khoản phải thu:

2.2.1. Nguyên tắc các khoản phải thu:

- Tài khoản này dùng để phản ánh các khoản nợ phải thu và tình hình thanh toán các khoản nợ

phải thu của doanh nghiệp với khách hàng về tiền bán sản phẩm, hàng hóa, BĐS đầu tư, TSCĐ,

các khoản đầu tư tài chính, cung cấp dịch vụ. Tài khoản này còn dùng để phản ánh các khoản

phải thu của người nhận thầu XDCB với người giao thầu về khối lượng công tác XDCB đã

hoàn thành. Không phản ánh vào tài khoản này các nghiệp vụ thu tiền ngay.

- Khoản phải thu của khách hàng cần được hạch toán chi tiết cho từng đối tượng, từng nội dung

phải thu, theo dõi chi tiết kỳ hạn thu hồi (trên 12 tháng hay không quá 12 tháng kể từ thời điểm

báo cáo) và ghi chép theo từng lần thanh toán. Đối tượng phải thu là các khách hàng có quan

hệ kinh tế với doanh nghiệp về mua sản phẩm, hàng hoá, nhận cung cấp dịch vụ, kể cả TSCĐ,


26

bất động sản đầu tư, các khoản đầu tư tài chính.

- Bên giao ủy thác xuất khẩu ghi nhận trong tài khoản này đối với các khoản phải thu từ bên

nhận ủy thác xuất khẩu về tiền bán hàng xuất khẩu như các giao dịch bán hàng, cung cấp dịch

vụ thông thường.

- Trong hạch toán chi tiết tài khoản này, kế toán phải tiến hành phân loại các khoản nợ, loại nợ

có thể trả đúng hạn, khoản nợ khó đòi hoặc có khả năng không thu hồi được, để có căn cứ xác

định số trích lập dự phòng phải thu khó đòi hoặc có biện pháp xử lý đối với khoản nợ phải thu

không đòi được.

- Trong quan hệ bán sản phẩm, hàng hoá, cung cấp dịch vụ theo thoả thuận giữa doanh nghiệp

với khách hàng, nếu sản phẩm, hàng hoá, BĐS đầu tư đã giao, dịch vụ đã cung cấp không đúng

theo thoả thuận trong hợp đồng kinh tế thì người mua có thể yêu cầu doanh nghiệp giảm giá

hàng bán hoặc trả lại số hàng đã giao.

- Doanh nghiệp phải theo dõi chi tiết các khoản nợ phải thu của khách hàng theo từng loại

nguyên tệ. Đối với các khoản phải thu bằng ngoại tệ thì thực hiện theo nguyên tắc:

+ Khi phát sinh các khoản nợ phải thu của khách hàng (bên Nợ tài khoản 131), kế toán

phải quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm phát sinh (là tỷ giá

mua của ngân hàng thương mại nơi chỉ định khách hàng thanh toán). Riêng trường hợp nhận

trước của người mua, khi đủ điều kiện ghi nhận doanh thu thì bên Nợ tài khoản 131 áp dụng

tỷ giá ghi sổ thực tế đích danh đối với số tiền đã nhận trước;

+ Khi thu hồi nợ phải thu của khách hàng (bên Có tài khoản 131) kế toán phải quy đổi

ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá ghi sổ thực tế đích danh cho từng đối tượng khách nợ (Trường

hợp khách nợ có nhiều giao dịch thì tỷ giá thực tế đích danh được xác định là tỷ giá bình quân

gia quyền di động các giao dịch của khách nợ đó). Riêng trường hợp phát sinh giao dịch nhận

trước tiền của người mua thì bên Có tài khoản 131 áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế (là tỷ giá

ghi vào bên Nợ tài khoản tiền) tại thời điểm nhận trước;

+ Doanh nghiệp phải đánh giá lại các khoản phải thu của khách hàng có gốc ngoại tệ

tại tất cả các thời điểm lập Báo cáo tài chính theo quy định của pháp luật. Tỷ giá giao dịch thực

tế khi đánh giá lại khoản phải thu của khách hàng là tỷ giá mua ngoại tệ của ngân hàng thương

mại nơi doanh nghiệp chỉ định khách hàng thanh toán tại thời điểm lập Báo cáo tài chính.

Trường hợp doanh nghiệp có nhiều khoản phải thu và giao dịch tại nhiều ngân hàng thì được

chủ động lựa chọn tỷ giá mua của một trong những ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp

thường xuyên có giao dịch. Các đơn vị trong tập đoàn được áp dụng chung một tỷ giá do Công


27

ty mẹ quy định (phải đảm bảo sát với tỷ giá giao dịch thực tế) để đánh giá lại các khoản phải

thu của khách hàng có gốc ngoại tệ phát sinh từ các giao dịch trong nội bộ tập đoàn.

2.2.2. Kế toán phải thu khách hàng:

a. Chứng từ sử dụng: Hóa đơn bán hàng, Hóa đơn GTGT

b. TK sử dụng. : TK 131

Bên Nợ:

- Số tiền phải thu của khách hàng phát sinh trong kỳ khi bán sản phẩm, hàng hóa, BĐS

đầu tư, TSCĐ, dịch vụ, các khoản đầu tư tài chính ;

- Số tiền thừa trả lại cho khách hàng.

- Đánh giá lại các khoản phải thu bằng ngoại tệ (trường hợp tỷ giá ngoại tệ tăng so với

Đồng Việt Nam).

Bên Có:

- Số tiền khách hàng đã trả nợ;

- Số tiền đã nhận ứng trước, trả trước của khách hàng;

- Khoản giảm giá hàng bán cho khách hàng sau khi đã giao hàng và khách hàng có khiếu

nại;

- Doanh thu của số hàng đã bán bị người mua trả lại (có thuế GTGT hoặc không có thuế

GTGT);

- Số tiền chiết khấu thanh toán và chiết khấu thương mại cho người mua.

- Đánh giá lại các khoản phải thu bằng ngoại tệ (trường hợp tỷ giá ngoại tệ giảm so với

Đồng Việt Nam).

Số dư bên Nợ:

Số tiền còn phải thu của khách hàng.

Tài khoản này có thể có số dư bên Có. Số dư bên Có phản ánh số tiền nhận trước, hoặc

số đã thu nhiều hơn số phải thu của khách hàng chi tiết theo từng đối tượng cụ thể. Khi lập

Bảng Cân đối kế toán, phải lấy số dư chi tiết theo từng đối tượng phải thu của tài khoản này

để ghi cả hai chỉ tiêu bên "Tài sản" và bên "Nguồn vốn".

c. Phương pháp hạch toán:

1. Doanh thu bán sản phẩm ,hàng hóa chưa thu tiền

Nợ TK131

Có TK511

Có TK33311

2. Trả lại tiền cho khách hàng


28

Nợ TK131

Có TK111, 112

3. Khách hàng trả nợ hoặc khách hàng ứng trước tiền

Nợ TK111, 112

Có TK131

4. Chiết khấu thanh toán cho khách hàng:

Nợ TK635

Có TK131

5. Khách hàng trả nợ bằng vật liệu, CCDC, hàng hóa

Nợ TK152, 153, 156

Nợ TK133

Có TK131

Ví dụ: Định khoản

1. Bán hàng hóa chưa thu tiền, giá bán 10.000.000, TGTGT10%

2. Khách hàng mua hàng ở nghiệp vụ 1 được hưởng chiết khấu thanh toán do thanh toán tiền

sớm 1% trên giá bán chưa có thuế, số còn lại đã trả hết bằng tiền mặt.

Giải

2.2.3 Kế toán thuế GTGT được khấu trừ:

a. Nguyên tắc

- Tài khoản này dùng để phản ánh số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, đã khấu trừ

và còn được khấu trừ của doanh nghiệp.

- Kế toán phải hạch toán riêng thuế GTGT đầu vào được khấu trừ và thuế GTGT đầu

vào không được khấu trừ. Trường hợp không thể hạch toán riêng được thì số thuế GTGT đầu

vào được hạch toán vào tài khoản 133. Cuối kỳ, kế toán phải xác định số thuế GTGT được

khấu trừ và không được khấu trừ theo quy định của pháp luật về thuế GTGT.

- Số thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ được tính vào giá trị tài sản được mua,


29

giá vốn của hàng bán ra hoặc chi phí sản xuất, kinh doanh tuỳ theo từng trường hợp cụ thể.

- Việc xác định số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, kê khai, quyết toán, nộp thuế

phải tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật về thuế GTGT.

b. Chứng từ sử dụng :

Hoá đơn TGTGT

c.Tài khoản sử dụng : TK 133

Bên Nợ:

Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ.

Bên Có:

- Số thuế GTGT đầu vào đã khấu trừ;

- Kết chuyển số thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ;

- Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa mua vào nhưng đã trả lại, được giảm giá;

- Số thuế GTGT đầu vào đã được hoàn lại.

Số dư bên Nợ:

Số thuế GTGT đầu vào còn được khấu trừ, số thuế GTGT đầu vào được hoàn lại nhưng

NSNN chưa hoàn trả.

Tài khoản 133 - Thuế GTGT được khấu trừ, có 2 tài khoản cấp 2:

- Tài khoản 1331 - Thuế GTGT được khấu trừ của hàng hóa, dịch vụ: Phản ánh thuế

GTGT đầu vào được khấu trừ của vật tư, hàng hoá, dịch vụ mua ngoài dùng vào sản xuất, kinh

doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ

thuế.

- Tài khoản 1332 - Thuế GTGT được khấu trừ của tài sản cố định: Phản ánh thuế GTGT

đầu vào của quá trình đầu tư, mua sắm tài sản cố định dùng vào hoạt động sản xuất, kinh doanh

hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ thuế, của

quá trình mua sắm bất động sản đầu tư.

d.Phương pháp hạch toán:

1. Trị giá mua vật tư , tài sản, chi phí

Nợ TK152, 153, 156, 211, 213, 627, 641, 642.....

Nợ TK133

Có TK111, 112, 331....

2. Thuế GTGT phải nộp của hàng nhập khẩu sẽ được khấu trừ

Nợ TK133

Có TK33312


30

3. Khấu trừ TGTGT đầu ra

Nợ 33311

Có 133

4. Được hoàn thuế

Nợ TK111, 112

Có TK133

5. Số TGTGT đầu vào không được khấu trừ tính vào giá vốn hàng bán kỳ này hoặc kỳ sau

- Nếu giá trị nhỏ thì tính hết một lần vào GVHB

Nợ TK632

Có TK133

- Nếu giá trị lớn phân bổ dần

a. Nợ TK242

Có TK133

b. Nợ TK632

Có TK242

Ví dụ:

1. Mua NVL nhập kho giá mua chưa thuế 100.000.000, TGTGT 10% chưa trả tiền cho người

bán.

2. Bán sản phẩm giá bán chưa thuế 50.000.000, TGTGT 10%, đã thu bằng chuyển khoản

3. Lô hàng mua ở nghiệp vụ 1 không đúng quy cách nên đơn vị trả lại cho người bán theo giá

chưa có thuế là 1.000.000

4. Số TGTGT của vật liệu mua về nhưng không dùng cho hoạt động SXKD là 500.000 được

tính hết vào chi phí tháng này.

5. Xác định số thuế được khấu trừ trong tháng.

6. Toàn bộ số TGTGT còn lại, đơn vị làm đơn xin được hoàn thuế và đã được hoàn thuế bằng

tiền mặt.


Giải


31

2.2.4.Kế toán phải thu nội bộ:

a. Nguyên tắc kế toán

- Tài khoản này dùng để phản ánh các khoản nợ phải thu và tình hình thanh toán các khoản nợ

phải thu của doanh nghiệp với đơn vị cấp dưới hoặc giữa các đơn vị cấp dưới trực thuộc doanh

nghiệp độc lập. Các đơn vị cấp dưới trực thuộc trong trường hợp này là các đơn vị không có

tư cách pháp nhân, hạch toán phụ thuộc nhưng có tổ chức công tác kế toán, như các chi nhánh,

xí nghiệp, Ban quản lý dự án... hạch toán phụ thuộc doanh nghiệp.

- Quan hệ thanh toán giữa doanh nghiệp với các công ty thành viên, xí nghiệp... là đơn vị có

tư cách pháp nhân, hạch toán độc lập không phản ánh trong tài khoản này mà phản ánh như

đối với các công ty con.

- Nội dung các khoản phải thu nội bộ phản ánh vào tài khoản 136 bao gồm:

- Ở doanh nghiệp cấp trên :

+ Vốn, quỹ hoặc kinh phí đã giao, đã cấp cho cấp dưới;

+ Các khoản cấp dưới phải nộp lên cấp trên theo quy định;

+ Các khoản nhờ cấp dưới thu hộ;

+ Các khoản đã chi, đã trả hộ cấp dưới;

+ Các khoản đã giao cho đơn vị trực thuộc để thực hiện khối lượng giao khoán nội bộ

và nhận lại giá trị giao khoán nội bộ;

+ Các khoản phải thu vãng lai khác.

- Ở đơn vị cấp dưới không có tư cách pháp nhân hạch toán phụ thuộc:

+ Các khoản được doanh nghiệp cấp trên cấp nhưng chưa nhận được;


32

+ Giá trị sản phẩm, hàng hóa dịch vụ chuyển cho đơn vị cấp trên hoặc các đơn vị nội

bộ khác để bán; Doanh thu bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho các đơn vị nội bộ;

+ Các khoản nhờ doanh nghiệp cấp trên hoặc đơn vị nội bộ khác thu hộ;

+ Các khoản đã chi, đã trả hộ doanh nghiệp cấp trên và đơn vị nội bộ khác;

+ Các khoản phải thu nội bộ vãng lai khác.

- Tài khoản 136 phải hạch toán chi tiết theo từng đơn vị cấp dưới có quan hệ thanh toán và

theo dõi riêng từng khoản phải thu nội bộ. Doanh nghiệp cần có biện pháp đôn đốc giải quyết

dứt điểm các khoản nợ phải thu nội bộ trong kỳ kế toán.

- Cuối kỳ kế toán, phải kiểm tra, đối chiếu và xác nhận số phát sinh, số dư tài khoản 136 "Phải

thu nội bộ", tài khoản 336 "Phải trả nội bộ" với các đơn vị cấp dưới có quan hệ theo từng nội

dung thanh toán. Tiến hành thanh toán bù trừ theo từng khoản của từng đơn vị cấp dưới có

quan hệ, đồng thời hạch toán bù trừ trên 2 tài khoản 136 “Phải thu nội bộ" và tài khoản 336

"Phải trả nội bộ" (theo chi tiết từng đối tượng). Khi đối chiếu, nếu có chênh lệch, phải tìm

nguyên nhân và điều chỉnh kịp thời.

b. Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 136 - Phải thu nội bộ

Bên Nợ:

- Số vốn kinh doanh đã giao cho đơn vị cấp dưới;

- Kinh phí chủ đầu tư giao cho BQLDA; Các khoản khác được ghi tăng số phải thu của

chủ đầu tư đối với BQLDA;

- Các khoản đã chi hộ, trả hộ doanh nghiệp cấp trên hoặc các đơn vị nội bộ;

- Số tiền doanh nghiệp cấp trên phải thu về, các khoản đơn vị cấp dưới phải nộp;

- Số tiền đơn vị cấp dưới phải thu về, các khoản cấp trên phải giao xuống;

- Số tiền phải thu về sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ giữa các đơn vị nội bộ với nhau.

- Các khoản phải thu nội bộ khác.

Bên Có:

- Thu hồi vốn, quỹ ở đơn vị cấp dưới;

- Quyết toán với đơn vị cấp dưới về kinh phí sự nghiệp đã cấp, đã sử dụng;

- Giá trị TSCĐ hoàn thành chuyển lên từ BQLDA; Các khoản khác được ghi giảm số

phải thu của chủ đầu tư đối với BQLDA;

- Số tiền đã thu về các khoản phải thu trong nội bộ;

- Bù trừ phải thu với phải trả trong nội bộ của cùng một đối tượng.

Số dư bên Nợ: Số nợ còn phải thu ở các đơn vị nội bộ.


33

Tài khoản 136 - Phải thu nội bộ, có 4 tài khoản cấp 2:

- Tài khoản 1361 - Vốn kinh doanh ở đơn vị trực thuộc: Tài khoản này chỉ mở ở doanh

nghiệp cấp trên để phản ánh số vốn kinh doanh hiện có ở các đơn vị cấp dưới không có tư cách

pháp nhân hạch toán phụ thuộc do doanh nghiệp cấp trên giao.

Tài khoản này không phản ánh số vốn công ty mẹ đầu tư vào các công ty con hoặc số

vốn doanh nghiệp đầu tư các đơn vị trực thuộc có tư cách pháp nhân hạch toán độc lập. Vốn

đầu tư vào các đơn vị trên trong trường hợp này phản ánh trên tài khoản 221 “Đầu tư vào công

ty con”.

- Tài khoản 1362 - Phải thu nội bộ về chênh lệch tỷ giá: Tài khoản này chỉ mở ở các

doanh nghiệp là Chủ đầu tư có thành lập BQLDA, dùng để phản ánh khoản chênh lệch tỷ giá

phát sinh ở các BQLDA chuyển lên.

- Tài khoản 1363 - Phải thu nội bộ về chi phí đi vay đủ điều kiện được vốn hoá: Tài

khoản này chỉ mở ở các doanh nghiệp là Chủ đầu tư có thành lập BQLDA, dùng để phản ánh

khoản chi phí đi vay được vốn hóa phát sinh tại BQLDA.

- Tài khoản 1368 - Phải thu nội bộ khác: Phản ánh tất cả các khoản phải thu khác giữa

các đơn vị nội bộ.

d.Phương pháp hạch toán:

d.1 Hạch toán vốn kinh doanh ở đơn vị trực thuộc (1361)

1- Cấp vốn cho cấp dưới bằng tiền

Nợ 1361 (Chi tiết)

Có 111, 112

2- Cấp vốn cho cấp dưới bằng NVL, CCDC, hàng hóa

Nợ 1361 (Chi tiết)

Có 152, 153, 156

3- Cấp vốn cho cấp dưới bằng TSCĐHH

Nợ 214

Nợ 1361

Có 211

4- Nhận lại vốn do cấp dưới trả

- Nhận bằng tiền

Nợ 111, 112

Có 1361


34

- Nhận bằng NVL, CCDC, HH

Nợ 152, 153, 156

Có 1361

- Nhận lại TSCĐ và đồng thời nhận tiền khấu hao cơ bản của TSCĐ

Nợ 211

Có 214

Có 1361

Nợ 111, 112

Có 1361

Ví dụ: Trích tài liệu kế toán tại 1 DN.

1. DN giao cho đơn vị phụ thuộc A 1 TSCĐ có nguyên giá 150.000.000, đã khấu hao

15.000.000

2. Nhận lại vốn KD của đơn vị phụ thuộc A bằng NVL nhập kho theo giá thực tế 14.000.000

3. Cấp cho đơn vị phụ thuộc C vốn KD bằng tiền mặt 54.000.000

4. Đơn vị phụ thuộc D nộp vốn KD cho DN bằng séc (đã nhận được giấy báo Có của ngân

hàng) 100.000.000

Yêu cầu: Định khoản nghiệp vụ kinh tế phát sinh

Giải


35

d.2 Hạch toán phải thu nội bộ khác (1368)

1- Phải thu lãi kinh doanh từ bên đơn vị phụ thuộc

Nợ 1368

Có 421

2- Nhận tiền lãi kinh doanh từ bên đơn vị phụ thuộc

Nợ 111, 112

Có 1368

3- Phải thu các loại quỹ từ bên đơn vị phụ thuộc

Nợ 1368

Có 414, 353...

4- Chi tiền trả hộ người bán cho đơn vị phụ thuộc

Nợ 1368

Có 111, 112

5- Bán hàng cho bên đơn vị phụ thuộc chưa thu tiền

Nợ 1368

Có 511

Có 33311

Ví dụ:

Trích tài liệu kế toán tại 1 doanh nghiệp:

1- Lỗ được cấp trên thông báo cấp bù 13.000.000

2- Tiền lãi phải thu từ đơn vị cấp dưới 38.000.000

3- Khoản phải thu về các khoản quỹ từ đơn vị cấp dưới 40.000.000, trong đó quỹ đầu tư

phát triển 30.000.000, quỹ khen thưởng phúc lợi: 10.000.000


36

4- Chi tiền mặt trả tiền điện thoại cho cấp dưới 10.000.000 (cấp dưới đã ghi nhận nợ phải

cho người bán)

5- Nhận tiền lãi do cấp dưới nộp bằng Séc (đã nhận được giấy báo Có) 38.000.000

6- Nhận tiền bù lỗ của cấp trên bằng tiền mặt 13.000.000

7- Nhận giấy báo Có về việc đơn vị cấp dưới nộp tiền về các quỹ 40.000.000

Yêu cầu:

Lập định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh

2.2.5. Kế toán các khoản phải thu khác:

a. Nguyên tắc:

Tài khoản này dùng để phản ánh các khoản nợ phải thu ngoài phạm vi đã phản ánh ở

các tài khoản phải thu (TK 131, 136) và tình hình thanh toán các khoản nợ phải thu này, gồm

những nội dung chủ yếu sau:

- Giá trị tài sản thiếu đã được phát hiện nhưng chưa xác định được nguyên nhân, phải

chờ xử lý;


37

- Các khoản phải thu về bồi thường vật chất do cá nhân, tập thể (trong và ngoài doanh

nghiệp) gây ra như mất mát, hư hỏng vật tư, hàng hóa, tiền vốn,... đã được xử lý bắt bồi thường;

- Các khoản cho bên khác mượn bằng tài sản phi tiền tệ (nếu cho mượn bằng tiền thì

phải kế toán là cho vay trên TK 1283);

- Các khoản đã chi cho hoạt động sự nghiệp, chi dự án, chi đầu tư XDCB, chi phí sản

xuất, kinh doanh nhưng không được cấp có thẩm quyền phê duyệt phải thu hồi;

- Các khoản chi hộ phải thu hồi, như các khoản bên nhận uỷ thác xuất nhập khẩu chi

hộ, cho bên giao uỷ thác xuất khẩu về phí ngân hàng, phí giám định hải quan, phí vận chuyển,

bốc vác, các khoản thuế, ...

- Các khoản phải thu phát sinh khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, như: Chi phí

cổ phần hoá, trợ cấp cho lao động thôi việc, mất việc, hỗ trợ đào tạo lại lao động trong doanh

nghiệp cổ phần hoá,...

- Tiền lãi cho vay, cổ tức, lợi nhuận phải thu từ các hoạt động đầu tư tài chính;

- Các khoản phải thu khác ngoài các khoản trên.

b. Chứng từ sử dụng :

- Biên bản xác định giá trị TS thiếu.

- Biên bản xử lý TS thiếu.

c. Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 138 - Phải thu khác

Bên Nợ:

- Giá trị tài sản thiếu chờ giải quyết;

- Phải thu của cá nhân, tập thể (trong và ngoài doanh nghiệp) đối với tài sản thiếu đã

xác định rõ nguyên nhân và có biên bản xử lý ngay;

- Số tiền phải thu về các khoản phát sinh khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước;

- Phải thu về tiền lãi cho vay, lãi tiền gửi, cổ tức, lợi nhuận được chia từ các hoạt động

đầu tư tài chính;

- Các khoản chi hộ bên thứ ba phải thu hồi, các khoản nợ phải thu khác;

- Đánh giá lại các khoản phải thu bằng ngoại tệ (trường hợp tỷ giá ngoại tệ tăng so với

Đồng Việt Nam)

Bên Có:

- Kết chuyển giá trị tài sản thiếu vào các tài khoản liên quan theo quyết định ghi trong

biên bản xử lý;

- Kết chuyển các khoản phải thu về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước;

- Số tiền đã thu được về các khoản nợ phải thu khác.


38

- Đánh giá lại các khoản phải thu bằng ngoại tệ (trường hợp tỷ giá ngoại tệ giảm so với

Đồng Việt Nam)

Số dư bên Nợ:

Các khoản nợ phải thu khác chưa thu được.

Tài khoản này có thể có số dư bên Có. Số dư bên Có phản ánh số đã thu nhiều hơn số

phải thu (trường hợp cá biệt và trong chi tiết của từng đối tượng cụ thể).

d. Phương pháp hạch toán:

Tk 138 có 3 Tk cấp 2

- TK1381 : TS thiếu chờ xử lý

- TK 1385: Phải thu về cổ phần hóa

- TK 1388 : Phải thu khác

* Kế toán tài sản thiếu chờ xử lý:(1381)

1. Hàng tồn kho mất mát chưa rõ nguyên nhân

Nợ TK1381

Có TK152, 153, 156

2. Tổ chức, cá nhân bồi thường

Nợ TK111, 112, 1388, 152, 153, 156, 334

Có TK1381

Có TK711 (Nếu bị phạt)

3. Phần còn lại phản ánh vào giá vốn (phần hao hụt trong định mức)

Nợ TK632

Có TK1381

4. Đối với TSCĐ bị mất mát chưa rõ nguyên nhân thì hạch toán

Nợ TK1381

Nợ TK214

Có TK211

Khi xử lý khoản mất mát TSCĐ (Tùy quyết định xử lý của doanh nghiệp)

Nợ TK411/811: Phần DN chịu

Nợ TK111, 112, 1388, 152, 153, 156, 334

Có TK1381

Có TK711 (bị phạt)

* Kế toán phải thu về cổ phần hoá: (TK 1385) (Tự học)


39

Khi phát sinh chi phí cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước như: thanh toán trợ cấp cho

người lao động thôi việc, mất việc do chuyển DNNN thành công ty cổ phần, các khoản về

hỗ trợ đào tạo lại người lao động trong DNNN cổ phần hóa để bố trí việc làm mới trong

công ty cổ phần

* Kế toán phải thu khác:(1388)

1. Hàng tồn kho thiếu đã rõ nguyên nhân

Nợ TK1388

Có TK152, 153, 156

2- Tài sản cố định hữu hình thiếu đã rõ nguyên nhân

Nợ TK1388

Nợ TK214

Có TK211

3- Cho vay mượn tạm thời

Nợ TK1388

Có TK111, 112

3. Lãi đầu tư tài chính phải thu

Nợ TK1388

Có TK515

4. Được phạt vi phạm hợp đồng nhưng chưa thu tiền

Nợ TK1388

Có TK711

5. Khi thu được các khoản nợ phải thu khác

Nợ TK111, 112

Có TK1388

Ví dụ: Có tài liệu kế toán của 1 DN như sau

1. Biên bản kiểm kê TM thiếu chưa rõ nguyên nhân 1.000.000

2. Biên bản kiểm kê VL thiếu chưa rõ nguyên nhân 1.300.000

3. Biên bản kiểm kê TSCĐ phát hiện thiếu 1 máy móc thiết bị chưa rõ nguyên nhân, nguyên

giá 100.000.000, đã khấu hao 40.000.000.

4. Quyết định của giám đốc bắt thủ quỹ bồi thường 1.000.000

5. Quyết định của giám đốc xử lý VL thiếu, bắt thủ kho bồi thường 1.000.000, còn lại DN chịu

phần hao hụt trong định mức 300.000.

6. DN cho công ty A vay tiền mặt tạm thời 2.000.000


40

7. Khoản lãi đầu tư tài chính kỳ này phải thu là 5.000.000

8. Phải thu về lợi nhuận tham gia liên doanh ngắn hạn kỳ này 3.000.000

9. DN được thu tiền phạt do vi phạm hợp đồng, phải thu 1.000.000

Yêu cầu : Định khoản

2.2.6. Kế toán dự phòng phải thu khó đòi:

a. Khái niệm:

Dự phòng phải thu khó đòi là dự phòng giá trị bị tổn thất các khoản nợ phải thu có thể

không đòi được do bên nợ không có khả năng thanh toán cho DN.

b. Nguyên tắc:

- Khi lập Báo cáo tài chính, doanh nghiệp xác định các khoản nợ phải thu khó đòi và các

khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn có bản chất tương tự có khả năng không đòi được để trích

lập hoặc hoàn nhập khoản dự phòng phải thu khó đòi.

- Doanh nghiệp trích lập dự phòng phải thu khó đòi khi:


41

+ Nợ phải thu quá hạn thanh toán ghi trong hợp đồng kinh tế, các khế ước vay nợ, bản

cam kết hợp đồng hoặc cam kết nợ, doanh nghiệp đã đòi nhiều lần nhưng vẫn chưa thu được.

Việc xác định thời gian quá hạn của khoản nợ phải thu được xác định là khó đòi phải trích lập

dự phòng được căn cứ vào thời gian trả nợ gốc theo hợp đồng mua, bán ban đầu, không tính

đến việc gia hạn nợ giữa các bên;

+ Nợ phải thu chưa đến thời hạn thanh toán nhưng khách nợ đã lâm vào tình trạng phá

sản hoặc đang làm thủ tục giải thể, mất tích, bỏ trốn;

- Điều kiện, căn cứ trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi

+ Phải có chứng từ gốc hoặc giấy xác nhận của khách nợ về số tiền còn nợ chưa trả bao

gồm: Hợp đồng kinh tế, khế ước vay nợ, bản thanh lý hợp đồng, cam kết nợ, đối chiếu công

nợ...

+ Mức trích lập dự phòng các khoản nợ phải thu khó đòi thực hiện theo quy định hiện

hành như sau:

• 30% giá trị đối với khoản nợ phải thu quá hạn từ trên 6 tháng đến dưới 1 năm

• 50% giá trị đối với khoản nợ phải thu quá hạn từ 1 năm đến dưới 2 năm

• 70% giá trị đối với khoản nợ phải thu quá hạn từ 2 năm đến dưới 3 năm

• 100% giá trị đối với khoản nợ phải thu quá hạn từ 3 năm trở lên

+ Các điều kiện khác theo quy định của pháp luật.

- Việc trích lập hoặc hoàn nhập khoản dự phòng phải thu khó đòi được thực hiện ở thời

điểm lập Báo cáo tài chính.

+ Trường hợp khoản dự phòng phải thu khó đòi phải lập ở cuối kỳ kế toán này lớn hơn

số dư khoản dự phòng phải thu khó đòi đang ghi trên sổ kế toán thì số chênh lệch lớn hơn được

ghi tăng dự phòng và ghi tăng chi phí quản lý doanh nghiệp.

+ Trường hợp khoản dự phòng phải thu khó đòi phải lập ở cuối kỳ kế toán này nhỏ hơn

số dư khoản dự phòng phải thu khó đòi đang ghi trên sổ kế toán thì số chênh lệch nhỏ hơn

được hoàn nhập ghi giảm dự phòng và ghi giảm chi phí quản lý doanh nghiệp.

- Đối với những khoản phải thu khó đòi kéo dài trong nhiều năm, doanh nghiệp đã cố gắng

dùng mọi biện pháp để thu nợ nhưng vẫn không thu được nợ và xác định khách nợ thực sự không

có khả năng thanh toán thì doanh nghiệp có thể phải làm các thủ tục bán nợ cho Công ty mua, bán

nợ hoặc xoá những khoản nợ phải thu khó đòi trên sổ kế toán. Việc xoá các khoản nợ phải thu khó

đòi phải thực hiện theo quy định của pháp luật và điều lệ doanh nghiệp. Số nợ này được theo dõi

trong hệ thống quản trị của doanh nghiệp và trình bày trong thuyết minh Báo cáo tài chính. Nếu


42

sau khi đã xoá nợ, doanh nghiệp lại đòi được nợ đã xử lý thì số nợ thu được sẽ hạch toán vào tài

khoản 711 "Thu nhập khác".

c. Tài khoản sử dụng: Tài khoản 2293 - Dự phòng phải thu khó đòi: Tài khoản này phản ánh

tình hình trích lập hoặc hoàn nhập khoản dự phòng các khoản phải thu và các khoản đầu tư nắm

giữ đến ngày đáo hạn khó đòi.

Bên Nợ:

- Hoàn nhập chênh lệch giữa số dự phòng phải lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã trích lập

kỳ trước chưa sử dụng hết;

- Bù đắp phần giá trị đã được lập dự phòng của khoản nợ không thể thu hồi được phải xóa

sổ.

Bên Có:

Trích lập các khoản dự phòng phải thu khó đòi tại thời điểm lập Báo cáo tài chính.

Số dư bên Có: Số dự phòng phải thu khó đòi hiện có cuối kỳ.

d. Phương pháp hạch toán:

1. Hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi

Nợ TK2293

Có TK642

2. Quyết định xóa nợ:

Nợ TK2293: Số đã lập dự phòng

Nợ TK642: Số chưa lập dự phòng

Có TK131

3.Trích lập dự phòng phải thu khó đòi

Nợ TK642

Có TK2293

4. Nợ khó đòi đã xóa sổ nay đòi lại được:

Nợ TK111, 112

Có TK711

Ví dụ: Trích tài liệu kế toán tại một doanh nghiệp như sau: (Đvt: Đồng)

- Số dư đầu kỳ:

+ TK 2293: 20.000.000

+ Tk 131 (A): 70.000.000

- Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong kỳ như sau


43

1- Xóa sổ khoản nợ khó đòi đối với khách hàng A do A đã tuyên bố phá sản. A chuyển

khoản 10.000.000 để trả nợ cho doanh nghiệp.

2- Cuối kỳ doanh nghiệp tính mức trích lập dự phòng cho khách hàng B có số dư nợ là:

200.000.000. Nhưng khoản nợ này đã quá hạn 9 tháng.

3- Giả sử sau đó khách hàng A trả nợ cho doanh nghiệp bằng tiền mặt: 15.000.000

Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.

2.3- Keá toaùn caùc khoaûn öùng tröôùc:

2.3.1.Keá toaùn taïm öùng

a.Khaùi nieäm:

Taïm öùng laø khoaûn voán baèng tieàn öùng tröôùc cho caùn boä coâng nhaân vieân trong DN coù

traùch nhieäm chi tieâu cho 1 muïc ñích nhaát ñònh thuoäc hoaït ñoäng SXKD vaø hoaït ñoäng khaùc

cuûa DN, sau ñoù phaûi coù traùch nhieäm baùo caùo thanh toaùn taïm öùng vôùi DN.

b.Noäi dung chi taïm öùng:

- Taïm öùng cho nhöõng coâng vieäc thuoäc veà haønh chính quaûn trò: tieáp khaùch, mua vaên phoøng

phaåm, toå chöùc hoäi nghò.

-Taïm öùng cho ngöôøi ñi mua NVL, haøng hoùa.


44

-Taïm öùng tieàn taøu xe, phuï caáp löu truù, tieàn coâng taùc phí khi ñi coâng taùc.

c.Nguyeân taéc chi taïm öùng:

- Chæ ñöôïc taïm öùng cho caùn boä CNVC hoaëc ngöôøi lao ñoäng trong DN.

- Chæ taïm öùng theo ñuùng noäi dung qui ñònh.

- Chæ ñöôïc giao taïm öùng môùi khi ñaõ thanh toaùn heát taïm öùng cuõ.

- Ñoái vôùi ngöôøi nhaän taïm öùng tieàn giao taïm öùng cho muïc ñích naøo thì phaûi söû duïng ñuùng

muïc ñích vaø noäi dung coâng vieäc ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. Khoâng ñöôïc chuyeån giao tieàn taïm

öùng cho ngöôøi khaùc.

- Sau khi hoaøn thaønh coâng vieäc, ngöôøi nhaän taïm öùng phaûi laäp baûng thanh toaùn taïm öùng

keøm caùc chöùng töø goác ñeå thanh toaùn ngay. Soá tieàn taïm öùng neáu chi khoâng heát phaûi noäp

laïi quyõ ñuùng thôøi haïn qui ñònh. Neáu quaù haïn DN seõ khaáu tröø vaøo tieàn löông cuûa ngöôøi

nhaän taïm öùng. Ngöôïc laïi neáu soá tieàn taïm öùng khoâng ñuû chi thì seõ ñöôïc thanh toaùn boå

sung.

- Keá toaùn phaûi môû soå chi tieát theo doõi töøng ngöôøi taïm öùng, töøng laàn taïm öùng & töøng laàn

thanh toaùn.

d. Chöùng töø söû duïng:

-Giaáy ñeà nghò taïm öùng.

-Phieáu chi.

-Baûng thanh toaùn taïm öùng.

-Caùc chöùng töø goác: hoùa ñôn, phieáu nhaäp kho.

e.Taøi khoaûn söû duïng: TK141

Bên Nợ:

Các khoản tiền, vật tư đã tạm ứng cho người lao động của doanh nghiệp.

Bên Có:

- Các khoản tạm ứng đã được thanh toán;

- Số tiền tạm ứng dùng không hết nhập lại quỹ hoặc tính trừ vào lương;

- Các khoản vật tư sử dụng không hết nhập lại kho.

Số dư bên Nợ:

Số tạm ứng chưa thanh toán.


45

f.Phöông phaùp haïch toaùn:

1. Chi tiền mặt taïm öùng

Nôï TK141

Coù TK111, 112

2. Soá taïm öùng ñaõ chi ñöôïc duyeät

Nôï TK152, 153, 156, 641, 642...

Nôï TK133

Coù TK141

3. Soá taïm öùng chi khoâng heát noäp laïi quyõ

Nôï TK111

Coù TK141

4. Soá taïm öùng chi khoâng heát tröø vaøo löông

Nôï TK334

Coù TK141

Ví duï: Trích taøi lieäu keá toaùn taïi 1 ñôn vò

1. Chi tieàn maët taïm öùng cho oâng X ñi coâng taùc 7.000.000

2. Baø B thanh toaùn tieàn taïm öùng keøm theo caùc chöùng töø goác: tieàn coâng taùc phí ñöôïc duyeät

laø 7.500.000, soá coøn thöøa noäp laïi quyõ TM

3. Phieáu chi taïm öùng cho oâng D mua vaät tö 10.000.000

4. OÂng C thanh toaùn tieàn taïm öùng keøm theo chöùng töø mua vaät lieäu nhaäp kho. Soá ñöôïc

duyeät laø 12.000.000, DN ñaõ laøm thuû tuïc thanh toaùn phaàn vöôït chi cuûa oâng C.

5. Giaáy ñeà nghò taïm öùng cuûa oâng H taïm öùng vaät tö ñeå SX 15.000.000

6. OÂng D thanh toaùn taïm öùng mua NVL nhaäp kho ñaõ ñöôïc duyeät 5.000.000, soá coøn thöøa

tröø vaøo löông.

7. OÂng X thanh toaùn taïm öùng coâng taùc phí. Soá ñöôïc duyeät: Giaù chöa coù TGTGT:

10.000.000, TGTGT 10%. DN ñaõ chi tieàn maët traû laïi oâng X soá tieàn ñaõ chi vöôït.

Cho bieát soá dö ñaàu kyø cuûa Tk 141 laø 30.000.000, trong ñoù oâng A laø 10.000.000, baø B

laø 9.000.000, oâng C laø 11.000.000.


46

Yeâu caàu:Tính toaùn laäp ñònh khoaûn

Giaûi

2.3.2. Keá toaùn chi phí traû tröôùc:

a. Khaùi nieäm:

Chi phí trả trước là chi phí thực tế đã phát sinh nhưng có liên quan đến kết quả hoạt động

SXKD của nhiều kỳ kế toán và kế toán phải kết chuyển các khoản chi phí này vào chi phí SXKD

của các kỳ kế toán sau.

b. Các nội dung được phản ánh là chi phí trả trước, gồm:


47

- Chi phí trả trước về thuê cơ sở hạ tầng, thuê hoạt động TSCĐ (quyền sử dụng đất, nhà

xưởng, kho bãi, văn phòng làm việc, cửa hàng và TSCĐ khác) phục vụ cho sản xuất, kinh

doanh nhiều kỳ kế toán.

- Chi phí thành lập doanh nghiệp, chi phí đào tạo, quảng cáo phát sinh trong giai đoạn

trước hoạt động được phân bổ tối đa không quá 3 năm;

- Chi phí mua bảo hiểm (bảo hiểm cháy, nổ, bảo hiểm trách nhiệm dân sự chủ phương

tiện vận tải, bảo hiểm thân xe, bảo hiểm tài sản,...) và các loại lệ phí mà doanh nghiệp mua và

trả một lần cho nhiều kỳ kế toán;

- Công cụ, dụng cụ, bao bì luân chuyển, đồ dùng cho thuê liên quan đến hoạt động kinh

doanh trong nhiều kỳ kế toán;

- Chi phí đi vay trả trước về lãi tiền vay hoặc lãi trái phiếu ngay khi phát hành;

- Chi phí sửa chữa TSCĐ phát sinh một lần có giá trị lớn doanh nghiệp không thực hiện

trích trước chi phí sửa chữa lớn TSCĐ, phân bổ tối đa không quá 3 năm;

- Số chênh lệch giá bán nhỏ hơn giá trị còn lại của TSCĐ bán và thuê lại là thuê tài chính;

- Số chênh lệch giá bán nhỏ hơn giá trị còn lại của TSCĐ bán và thuê lại là thuê hoạt động;

- Trường hợp hợp nhất kinh doanh không dẫn đến quan hệ công ty mẹ - công ty con có

phát sinh lợi thế thương mại hoặc khi cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước có phát sinh lợi thế

kinh doanh;

- Các khoản chi phí trả trước khác phục vụ cho hoạt động kinh doanh của nhiều kỳ kế toán.

Lưu ý: Chi phí nghiên cứu và chi phí cho giai đoạn triển khai không đủ tiêu chuẩn ghi

nhận là TSCĐ vô hình được ghi nhận ngay là chi phí sản xuất kinh doanh, không ghi nhận là

chi phí trả trước.

c. Nguyên tắc:

- Việc tính và phân bổ chi phí trả trước vào chi phí SXKD từng kỳ kế toán phải căn cứ

vào tính chất, mức độ từng loại chi phí để lựa chọn phương pháp và tiêu thức hợp lý.

- Kế toán phải theo dõi chi tiết từng khoản chi phí trả trước theo từng kỳ hạn trả trước

đã phát sinh, đã phân bổ vào các đối tượng chịu chi phí của từng kỳ kế toán và số còn lại chưa

phân bổ vào chi phí.

- Đối với các khoản chi phí trả trước bằng ngoại tệ, trường hợp tại thời điểm lập báo

cáo có bằng chứng chắc chắn về việc người bán không thể cung cấp hàng hoá, dịch vụ và

doanh nghiệp sẽ chắc chắn nhận lại các khoản trả trước bằng ngoại tệ thì được coi là các khoản

mục tiền tệ có gốc ngoại tệ và phải đánh giá lại theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm báo

cáo (là tỷ giá mua của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch).


48

d. Tài khoản sử dụng: TK 242 - Chi phí trả trước

Bên Nợ: Các khoản chi phí trả trước phát sinh trong kỳ.

Bên Có: Các khoản chi phí trả trước đã tính vào chi phí SXKD trong kỳ.

Số dư bên Nợ: Các khoản chi phí trả trước chưa tính vào chi phí sản xuất, kinh doanh

trong kỳ.

e. Phöông phaùp haïch toaùn:

1. Caên cöù vaøo caùc chöùng töø keá toaùn phaûn aùnh chi phí traû tröôùc thöïc teá phaùt sinh:

Nôï TK242

Nôï TK133

Coù TK111, 112, 331...

2. Haøng thaùng hoaëc ñònh kyø xaùc ñònh möùc phaân boå chi phí traû tröôùc ñeå tính vaøo caùc ñoái töôïng

chòu chi phí coù lieân quan.

Nôï TK627, 641, 642..

Coù TK242

Ví dụ: Trích tài liệu kế toán trong 1 tháng về chi phí trả trước như sau:

- Số dư đầu kỳ: TK 242: 42.000.000, chi tiết:

+ Mua bảo hiểm kho hàng thời gian 2 năm, giá trị chưa phân bổ 12.000.000, thời gian còn

phân bổ 6 tháng

+ Trả tiền quảng cáo thời gian 2 năm, giá trị chưa phân bổ 30.000.000, thời gian còn phân

bổ 3 tháng

- Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong tháng:

1. Chi tiền mặt trả tiền thuê văn phòng cho 3 năm, giá thuê chưa có thuế GTGT

360.000.000, TGTGT 10%. Kế toán bắt đầu phân bổ chi phí từ tháng này.

2. Chuyển khoản trả trước tiền lãi vay 3 tháng cho ngân hàng 15.000.000, bắt đầu phân

bổ từ tháng này.

3. Phân bổ chi phí bảo hiểm và chi phí quảng cáo cho tháng này.



49

2.3.3. Keá toaùn caàm coá, theá chaáp, kyù quyõ, kyù cöôïc:

a. Khaùi nieäm:

Caàm coá, theá chaáp, kyù quyõ, kyù cöôïc laø caùc khoaûn tieàn, taøi saûn cuûa ñôn vò ñem giao

cho caù nhaân hoaëc ñôn vò khaùc quaûn lyù ñeå ñöôïc thöïc hieän 1 soá quyeàn nhaát ñònh trong KD nhö

vay voán, ñöôïc caáp giaáy pheùp KD, cam keát baûo veä taøi nguyeân moâi tröøông.

- Caàm coá, theá chaáp laø vieäc mang caùc loaïi taøi saûn, hoaëc giaáy tôø sôû höõu taøi saûn, caùc chöùng

khoaùn maø ñôn vò giao cho ngöôøi cho vay ñeå ñöôïc vay 1 soá voán nhaát ñònh.

- Kyù cöôïc laø soá tieàn ñôn vò ñem giao cho ngöôøi cho thueâ TS ñeå ñöôïc thueâ TS veà söû duïng.

- Kyù quyõ laø soá tieàn hoaëc TS ñôn vò ñem giao cho cho ñôn vò khaùc ñeå laøm tin, ñeå ñöôïc tham

gia ñaáu thaàu, môû ñaïi lyù.

b. Nguyeân taéc:

- Các khoản tiền, tài sản đem cầm cố, thế chấp ký quỹ, ký cược phải được theo dõi chặt chẽ và

kịp thời thu hồi khi hết thời hạn cầm cố, thế chấp, ký quỹ, ký cược. Trường hợp các khoản ký

quỹ, ký cược doanh nghiệp được quyền nhận lại nhưng quá hạn thu hồi thì doanh nghiệp được

trích lập dự phòng như đối với các khoản nợ phải thu khó đòi.

- Doanh nghiệp phải theo dõi chi tiết các khoản cầm cố, thế chấp ký cược, ký quỹ theo từng

loại, từng đối tượng, kỳ hạn, nguyên tệ. Khi lập Báo cáo tài chính, những khoản có kỳ hạn còn

lại dưới 12 tháng được phân loại là tài sản ngắn hạn; Những khoản có kỳ hạn còn lại từ 12

tháng trở lên được phân loại là tài sản dài hạn.

- Đối với tài sản đưa đi cầm cố, thế chấp, ký quỹ, ký cược được phản ánh theo giá đã ghi sổ kế

toán của doanh nghiệp. Khi xuất tài sản phi tiền tệ mang đi cầm cố, thế chấp, ký quỹ, ký cược

ghi theo giá nào thì khi thu về ghi theo giá đó. Trường hợp có các khoản ký cược, ký quỹ bằng


50

tiền hoặc tương đương tiền được quyền nhận lại bằng ngoại tệ thì phải đánh giá lại theo tỷ giá

giao dịch thực tế tại thời điểm lập Báo cáo tài chính (là tỷ giá mua của ngân hàng thương mại

nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch). Các tài sản thế chấp bằng giấy chứng nhận

quyền sở hữu (ví dụ như bất động sản) thì không ghi giảm tài sản mà theo dõi chi tiết trên sổ

kế toán (chi tiết tài sản đang thế chấp) và thuyết minh trên Báo cáo tài chính.

c. Chöùng töø söû duïng:

-Hôïp ñoàng caàm coá, theá chaáp, kyù quyõ, kyù cöôïc

d. TK söû duïng : TK 244

Bên Nợ:

- Giá trị tài sản mang đi cầm cố, thế chấp hoặc số tiền đã ký quỹ, ký cược.

- Chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư các khoản ký cược, ký quỹ được quyền

nhận lại bằng ngoại tệ tại thời điểm báo cáo (trường hợp tỷ giá ngoại tệ tăng so với Đồng Việt

Nam).

Bên Có:

- Giá trị tài sản cầm cố hoặc số tiền ký quỹ, ký cược đã nhận lại hoặc đã thanh toán;

- Khoản khấu trừ (phạt) vào tiền ký quỹ, ký cược tính vào chi phí khác;

- Chênh lệch tỷ giá hối đoái do đánh giá lại số dư các khoản ký cược, ký quỹ được quyền

nhận lại bằng ngoại tệ tại thời điểm báo cáo (trường hợp tỷ giá ngoại tệ giảm so với Đồng Việt

Nam).

Số dư bên Nợ: Giá trị tài sản còn đang cầm cố, thế chấp hoặc số tiền còn đang ký quỹ,

ký cược.

e. Phöông phaùp haïch toaùn:

1. Duøng tieàn, vaøng tieàn teä ñeå kyù quyõ, kyù cöôïc

Nôï TK244

Coù TK111, 112

2. Duøng TSCÑ caàm coá

Nôï TK244

Nôï TK214

Coù TK211

3. Nhaän laïi tieàn kyù quyõ, kyù cöïôc

Nôï TK111, 112


51

Coù TK244

4. Bò phaït tieàn kyù quyõ

Nôï TK811

Coù TK244

5. Traû nôï cho ngöôøi baùn baèng tieàn kyù quyõ

Nôï TK331

Coù TK244

6. Nhaän laïi TSCÑ caàm coá

Nôï TK211

Coù TK214

Coù TK244

Ví duï:

1. DN xuaát TM ñeå kyù quyõ vôùi coâng ty A 100.000.000

2. Chuyeån TGNH kyù quyõ vôùi coâng ty B ñeå thöïc hieän hôïp ñoàng 200.000.000.

3. DN ñem thieát bò SX caàm coá vôùi coâng ty A nguyeân giaù 300.000.000, hao moøn

100.000.000

4. DN bò phaït tieàn kyù quyõ vôùi coâng ty B 10.000.000

5. DN trả tieàn cho ngöôøi baùn haøng baèng tieàn kyù quyõ ngaén haïn 50.000.000

6. Heát hôïp ñoàng DN nhaän laïi thieát bò SX tröôùc ñaây mang ñi caàm coá ôû nghieäp vuï 3

7. Chuyeån khoaûn kyù quyõ môû L/C 300.000.000

Yeâu caàu: Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh

Giaûi


52

CHÖÔNG 3: KEÁ TOAÙN NGUYEÂN VAÄT LIEÄU & COÂNG CUÏ DUÏNG CUÏ

3.1 KEÁ TOAÙN NGUYEÂN VAÄT LIEÄU:

3.1.1 Khaùi nieäm vaø nhieäm vuï keá toaùn:

3.1.1.1.Khaùi nieäm:

Vaät lieäu laø ñoái töôïng lao ñoäng tham gia vaøo quaù trình SX taïo neân saûn phaåm nhöng

chæ tham gia vaøo 1 chu kyø SX, bò tieâu hao toaøn boä & chuyeån dòch giaù trò 1 laàn vaøo CP SXKD

trong kyø.

3.1.1.2.Nhieäm vuï:


53

- Phaûn aùnh, ghi cheùp chính xaùc kòp thôøi soá löôïng, chaát löôïng & gía trò cuûa töøng loaïi Vl nhaäp

xuaát, toàn kho & söû duïng cho SX.

- Vaän duïng phöông phaùp haïch toaùn ñuùng ñaén. Laäp chuùng töø & luaân chuyeån chöùng töø ñaày ñuû,

ñuùng cheá ñoä haïch toaùn ban ñaàu veà VL.

- Kieåm tra vieäc thu mua, döï tröõ, tieâu hao NVL. Phaùt hieän & xöû lyù kòp thôøi VL thöøa thieáu,

keùm phaåm chaát, traùnh söû duïng laõng phí, phi phaùp.

- Kieåm keâ, ñaùnh giaù laïi VL theo quy ñònh nhaø nöôùc, laäp baùo caùo keá toaùn veà VL.

3.1.1.3.Yeâu caàu quaûn lyù:

- Quaûn lyù chaët cheõ töø khaâu thu mua ñeán khaâu baûo quaûn,söû duïng & döï tröõ

+ Thu mua: quaûn lyù veà khoái löôïng, chaát löôïng, quy caùch, chuûng loaïi, giaù mua, CP thu mua

& thôøi gian.

+ Baûo quaûn: traùnh hö hoûng, maát maùt, hao huït VL, ñaûm baûo an toaøn, toå chöùc toát kho taøng beán

baõi.

+ Söû duïng: söû duïng hôïp lyù, tieát kieäm, haï thaáp CP, taêng thu nhaäp tích luyõ cho DN.

+ Döï tröõ: xaùc ñònh ñònh möùc döï tröõ toái thieåu cho töøng loaïi VL ñeå vieäc SXKD khoâng bò ngöng

treä, giaùn ñoaïn.

3.1.2. Phaân loaïi, ñaùnh giaù NVL:

3.1.2.1.Phaân loaïi:

a. Döïa vaøo noäi dung kinh teá & yeâu caàu keá toaùn quaûn trò trong DN SX

-NVL chính

-VL phuï

-Nhieân lieäu

-Thieát bò XDCB & vaät keát caáu

-VL khaùc

b. Döïa vaøo muïc ñích, coâng duïng cuûa VL

- NVL tröïc tieáp duøng cho SX

-VL duøng cho nhu caàu khaùc,phuïc vuï quaûn lyù.

c. Döïa vaøo nguoàn nhaäp


54

-Do mua ngoaøi

-Töï gia coâng cheá bieán

-Nhaän goùp voán lieân doanh

-VL thu nhaët

3.1.2.2.Ñaùnh giaù VL:

- Coù 2 phöông phaùp tính giaù vaät lieäu laø phöông phaùp giaù thöïc teá & phöông phaùp giaù haïch

toaùn.

- Coù 2 phöông phaùp Keá toùan haøng toàn kho: Keâ khai thöôøng xuyeân & kieåm keâ ñònh kyø

+ Phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân laø phöông phaùp ñöôïc söû duïng phoå bieán hieän

nay.Theo phöông phaùp naøy moïi nghieäp vuï keá toaùn nhaäp, xuaát VL ñeàu ñöôïc ktoaùn theo

doõi,tính toaùn & ghi cheùp 1 caùch thöôøng xuyeân theo quaù trình phaùt sinh.

+ Phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø: coù ñaëc ñieåm laø trong kyø Ktoaùn chæ theo doõi ,tính

toaùn & ghi cheùp caùc nghieäp vuï nhaäp VL, coøn giaù trò xuaát VL chæ ñöôïc xaùc ñònh moät laàn vaøo

cuoái kyø khi ñaõ coù keát quaû kieåm keâ VL coøn toàn cuoái kyø.

Giaù trò VL xuaát trong kyø = Giaù trò VL toàn ñaàu kyø + giaù trò VL nhaäp trong kyø - giaù trò

VL toàn cuoái kyø.

- Trường hợp 1: Tính giaù VL theo giaù thöïc teá:

a. Tính giaù VL nhaäp kho:

- VL mua ngoaøi:

Giaù nhaäp kho = giaù mua +CP thu mua- giaûm giaù haøng baùn,haøng mua bò traû laïi.

- VL töï SX

Giaù nhaäp kho chính laø giaù thaønh thöïc teá ñeå SX ra VL

- VL thueâ ngoaøi gia coâng cheá bieán

Giaù nhaäp kho = Giaù Vl xuaát mang ñi cheá bieán+ tieàn thueâ cheá bieán+ Cp vaän chuyeån boác dôõ

caû ñi & veà.

-VL ñöôïc caáp:

Giaù nhaäp kho = Giaù do ñôn vò caáp thoâng baùo + CP vaän chuyeån boác dôõ.

-VL nhaän goùp voán lieân doanh


55

Giaù nhaäp kho laø giaù do hoäi ñoàng lieân doanh xaùc ñònh ñöôïc 2 beân thoûa thuaän.

-VL ñöôïc bieáu taëng

Giaù nhaäp kho laø giaù thöïc teá xaùc ñònh theo giaù thò tröôøng taïi thôøi ñieåm bieáu taëng.

b. Tính giaù VL xuaát:

Giaù trò Vl xuaát ñöôïc tính theo 1 trong 3 phöông phaùp

+ Phöông phaùp FIFO: ñöôïc aùp duïng treân giaû ñònh laø VL ñöôïc mua hoaëc ñöôïc SX tröôùc thì

ñöôïc xuaát ra söû duïng tröôùc, haøng toàn kho coøn laïi cuoái kyø laø VL ñöôïc mua hoaëc ñöôïc SX gaàn

thôøi ñieåm cuoái kyø.

+ Phöông phaùp thöïc teá ñích danh: Ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi DN coù ít maët haøng hoaëc VL oån

ñònh.

+ Phöông phaùp bình quaân gia quyeàn: giaù trò cuûa töøng loaïi VL ñöôïc tính theo giaù trò trung

bình cuûa töøng loaïi VL, coù theå tính ñôn giaù bình quaân sau moãi laàn nhaäp hoaëc tính ñôn giaù

bình quaân 1 laàn vaøo cuoái kyø .

Ñôn giaù bình quaân = Giaù trò VL toàn ñaàu kyø+ Giaù trò VL nhaäp trong kyø

Soá löôïng VL toàn ñaàu kyø + Soá löôïng VL nhaäp trong kyø

Trò giaù VL xuaát trong kyø = Soá löôïng VL xuaát trong kyø x Ñôn giaù bình quaân.

Ví duï: ( Phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân)

VL toàn kho ñaàu thaùng 06/20XX: 200kg, ñôn giaù 3000ñ/kg

- Ngaøy 3/6 nhaäp kho 500kg, 3280ñ/kg

- Ngaøy 6/6 xuaát kho 400 kg

- Ngaøy 10/6 nhaäp kho 300kg, 3100ñ/kg

- Ngaøy 15/6 xuaát kho 400kg

Yeâu caàu : Xaùc ñònh giaù trò VL xuaát trong thaùng theo 3 phöông phaùp

GIaûi


56

- Trường hợp 2: Tính giaù VL theo phöông phaùp giaù haïch toaùn:

Ngoaøi giaù thöïc teá ñöôïc söû duïng ñeå phaûn aùnh tình hình nhaäp xuaát VL nhö neâu treân DN

coøn coù theå söû duïng giaù haïch toaùn laø giaù ñöôïc xaùc ñònh tröôùc ngay töø ñaàu kyø keá toaùn & söû

duïng lieân tuïc trong kyø keá toaùn. Giaù haïch toaùn coù theå laáy giaù keá hoaïch hoaëc giaù thöïc teá cuoái

kyø tröôùc.

- Phöông phaùp giaù haïch toaùn chæ ñöôïc söû duïng trong vieäc haïch toaùn chi tieát VL coøn trong

haïch toaùn toång hôïp vaãn haûi söû duïng giaù thöïc teá. Giaù haïch toaùn coù öu ñieåm laø phaûn aùnh kòp

thôøi söï bieán ñoäng veà giaù trò VL trong quaù trình SXKD


57

- Chæ söû duïng phöông phaùp giaù haïch toaùn trong phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân.

- Khi söû duïng giaù haïch toaùn ñeå phaûn aùnh VL thì cuoái kyø phaûi tính heä soá cheânh leäch giöõa giaù

thöïc teá vaø giaù haïch toaùn cuûa VL toàn vaø nhaäp trong kyø ñeå xaùc ñònh trò giaù thöïc teá VL xuaát

trong kyø.

Giaù trò thöïc teá VL toàn ñaàu kyø +giaù trò thöïc teá Vl nhaäp trong kyø

Heä soá cheânh leäch = _____________________________________________________

Giaù trò haïch toaùn VL toàn ÑK + Giaù trò haïch toaùn VL nhaäp trong kyø.

Trò giaù thöïc teá VL xuaát trong kyø = Trò giaù haïch toaùn VL xuaát trong kyø x Heä soá cheânh leäch

Phöông phaùp giaù haïch toaùn nhaèm xaùc ñònh trò giaù thöïc teá VL xuaát trong kyø theo heä

soá cheânh leäch laø 1 hình thöùc bieán töôùng cuûa phöông phaùp bình quaân gia quyeàn tính 1 laàn

vaøo cuoái kyø

Laøm laïi ví duï treân vôùi giaù haïch toaùn laø 3.000ñ/kg

3.1.3. Keá toaùn tình hình nhaäp xuaát VL:

3.1.3.1. Chöùng töø söû duïng:

Caùc chöùng töø lieân quan ñeán nhaäp xuaát VL bao goàm:

-Phieáu nhaäp kho

-Phieáu xuaát kho

-Phieáu xuaát kho kieâm vaän chuyeån noäi boä

-Phieáu xuaát vaät tö theo haïn möùc.

-Giaáy baùo vaät tö coøn laïi cuoái kyø.


58

-Baûng phaân boå VL söû duïng

3.1.3.2.Keá toaùn chi tieát tình hình nhaäp xuaát VL:

-Phöông phaùp theû song song

* Taïi kho: thuû kho söû duïng boä theû kho. Moãi theû kho duøng cho 1 thöù vaät lieäu. Haèng ngaøy

caên cöù vaøo caùc chöùng töø nhaäp, xuaát kho vaät lieäu, thuû kho ghi cheùp soá löôïng nhaäp, xuaát

Vaøo theû kho vaø tính soá löôïng toàn kho. Sau khi ghi vaøo theû kho, thuû kho chuyeån toaøn boä

Chöùng töø nhaäp, xuaát kho veà phoøng keá toaùn.

- Phöông phaùp ñoái chieáu luaân chuyeån

* Taïi phoøng keá toaùn: haøng ngaøy hoaëc ñònh kyø (3 hoaëc 5 ngaøy) caên cöù vaøo chöùng töø do thuû

Kho chuyeån ñeán, keá toaùn kho moät maët ghi vaøo soå chi tieát vaät lieäu, theo doõi caû veà maët soá

Löôïng laãn giaù trò cuûa vaät lieäu, maët khaùc ghi vaøo soå caùi Tk 152. Cuoái thaùng sau khi ñoái

chieáu soá lieäu giöõa soå chi tieát vaø theû kho, keá toaùn laäp baûng toång hôïp Nhaäp – Xuaát – toàn

Kho vaät lieäu. Ñoái chieáu soá lieäu treân baûng toång hôïp nhaäp – xuaát – toànvôùi soá lieäu treân soå

Caùi Tk 152 phaûi khôùp ñuùng.

Thuû Kho

- Phieáu nhaäp kho

- Phieáu xuaát kho

Theû kho

Keá toaùn kho



Soå chi tieát

Soå caùi TK 152

Baûng toång hôïp nhaäp

xuaát toàn

Thuû Kho



Theû kho

Keá toaùn kho



Soå ñoái chieáu luaân chuyeån

Soå caùi TK 152


59

-Phöông phaùp soå soá dö

* Taïi kho: thuû kho söû duïng theû kho ñeå ghi cheùp soá löôïng Vl nhaäp xuaát toàn gioáng nhö

Phöông phaùp theû song song

* Taïi phoøng keá toaùn: thay vì söû duïng theû hoaëc soå chi tieát vaät lieäu, keá toaùn söû duïng “Soå

ñoái chieáu luaân chuyeån” ñeå ghi cheùp caû veà soá löôïng vaø giaù trò cuûa töøng thöù vaät lieäu. Soå

Ñoái chieáu luaân chuyeån luaân chuyeån khoâng ghi theo töøng chöùng töø nhaäp, xuaát kho maø chæ

ghi 1 laàn vaøo cuoái thaùng treân cô sôû toång hôïp caùc chöùng töø nhaäp, xuaát trong thaùng. Moãi

danh ñieåm vaät lieäu chæ ñöôïc ghi 1 doøng treân soå ñoái chieáu luaân chuyeån. Cuoái thaùng ñoái

chieáu coät soá löôïng treân soå ñoái chieáu luaân chuyeån vôùi theû kho cuûa thuû kho vaø ñoái chieáu coät

soá tieàn treân soå naøy vôùi soå toång hôïp.

* Taïi kho: thuû kho söû duïng theû kho ñeå ghi cheùp soá löôïng Vl nhaäp xuaát toàn gioáng nhö

Phöông phaùp theû song song. Tuy nhieân, ñeán cuoái thaùng thuû kho coøn phaûi caên cöù vaøo soá

löôïng toàn cuûa vaät lieäu treân theû kho ñeå ghi vaøo soå soá dö. Soå soá dö ñöôïc môû cho töøng kho

vaø söû duïng cho caû naêm, sau khi ghi xong, thuû kho seõ chuyeån soå naøy leân phoøng keá toaùn.

* Taïi phoøng keá toaùn: haèng ngaøy hoaëc ñònh kyø (3 ñeán 5 ngaøy) keá toaùn xuoáng kho nhaän

chöùng töø nhaäp , xuaát VL vaø kieåm tra vieäc ghi cheùp cuûa thuû kho treân theû kho. Sau ñoù keá

toaùn kyù xaùc nhaän treân theû kho vaø phieáu giao nhaän chöùng töø. Töø soá lieäu treân phieáu giao

nhaän chöùng töø, keá toaùn ghi vaøo baûng luõy keá nhaäp, xuaát toàn VL. Baûng luõy keá nhaäp, xuaát,

toàn VL ñöôïc môû rieâng cho töøng kho, moãi danh ñieåm VL ñöôïc ghi treân 1 doøng. Cuoái thaùng

keá toaùn toång hôïp giaù trò VL nhaäp, xuaát, toàn trong thaùng vaø ruùt ra soá dö cuoái kyø cho töøng

Thuû Kho



Theû kho

Keá toaùn kho

Phieáu giao nhaän chöùng töø

Baûng luõy keá nhaäp

xuaát toàn



Soå soá dö Soå caùi taøi khoaûn 152


60

3.1.3.3. Keá toaùn toång hôïp VL nhaäp xuaát :

a-Taøi khoaûn söû duïng:

*TK 151

+ Beân Nôï : Giaù trò haøng ñaõ mua coøn ñang treân ñöôøng

+ Beân Coù : Giaù trò haøng mua ñang treân ñöôøng veà ñeán DN

*TK 152

+Beân Nôï : Giaù trò NVL taêng trong kyø

+Beân Coù : Giaù trò NVL giaûm trong kyø

b-Keá toaùn VL nhaäp kho:

1. Mua VL ñaõ nhaäp kho

Nôï TK152

Nôï TK133

Coù TK111, 112, 331....

2.VL mua veà nhöng cuoái kyø vaãn chöa veà ñeán DN

Nôï TK151

Nôï TK133

Coù TK111, 112, 331....

Sau ñoù khi VL veà ñeán kho

Nôï TK152

Coù TK151

3. Caùc khoaûn chi phí phaùt sinh trong quaù trình mua vaø nhaäp kho VL

Nôï TK152

Nôï TK133

Coù TK111, 112, 331....

4. Neáu beân baùn giaûm giaù cho soá VL ñaõ mua hoaëc chieát khaáu thöông maïi hoaëc haøng mua

nhöng traû laïi thì haïch toaùn ghi giaûm giaù nhaäp kho

thöù VL treân baûng luõy keá. Soá toàn cuoái thaùng treân baûng luõy keá ñoái chieáu phaûi khôùp ñuùng soá

dö baèng tieàn treân soå soá dö vaø truøng vôùi soá lieäu treân soå keá toaùn toång hôïp.


61

Nôï TK111, 112, 331

Coù TK152

Coù TK133

5. Nhaäp khaåu vaät lieäu

a. Phaûn aùnh giaù mua vaät lieäu

Nôï TK152

Coù TK111, 112, 331...

b. Phaûn aùnh thueá nhaäp khaåu phaûi noäp

Nôï TK152

Coù TK3333

c. Phaûn aùnh thueá tieâu thuï ñaëc bieät phaûi noäp

Nôï TK152

Coù TK3332

d. Phaûn aùnh thueá baûo veä moâi tröôøng

Nôï TK152

Coù TK33381

e- Phaûn aùnh TGTGT phaûi noäp cuûa vaät lieäu nhaäp khaåu nhöng seõ ñöôïc khaáu tröø

Nôï TK133

Coù TK33312

Löu yù : Nhöõng DN khoâng noäp thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø thì TGTGT noäp

khi mua VL ñöôïc tính vaøo giaù nhaäp kho.

Ví duï:

1. Mua VL nhaäp kho chöa traû tieàn cho ngöôøi baùn, giaù mua chưa có thuế 5.000.000, TGTGT

10%. CP vaän chuyeån boác dôõ traû baèng tiền gửi ngân hàng 110.000, trong ñoù TGTGT 5%.

2. Nhaäp khaåu 1 soá VL chöa traû tieàn cho ngöôøi baùn coù trò giaù 15.000 USD, thueá nhaäp khaåu

phaûi noäp 20%, TGTGT phaûi noäp 10%. CP vaän chuyeån boác dôõ ñöôïc chi traû baèng tiền mặt

3.000.000. Tỷ giá giao dịch thực tế 23.670 VND/USD, tỷ giá tính thuế 23.675 VND/USD


62

Yeâu caàu: Ñònh khoaûn nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh ñoái vôùi DN tính thueá theo

phöông phaùp khaáu tröø vaø phöông phaùp tröïc tieáp.

Giaûi:

Baøi giaûng KTTC 1 Th s Buøi Thò Truùc Quy – Ths Phạm Bình An

63

6. Khi nhaäp kho VL maø phaùt hieän coù VL thieáu maø chöa xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân thieáu

Nôï TK152

Nôï TK1381

Nôï TK133

Coù TK111, 112, 331

Sau ñoù caên cöù vaøo quyeát ñònh xöû lyù ñeå phaûn aùnh giaù trò VL thieáu vaøo caùc TK coù lieân

quan (baét boài thöôøng hoaëc tính vaøo giaù voán haøng baùn)

Nôï TK111, 112, 1388, 152, 334: Baét baét boài thöôøng

Nôï TK632: Tính vaøo giaù voán haøng baùn

Coù TK 1381

7. Ñoái vôùi vaät lieäu thöøa:

a- Neáu VL thöøa chöa xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân maø DN ñaõ tieán haønh nhaäp kho VL

- Phaûn aùnh theo giaù trò ghi treân hoùa ñôn

Nôï TK152

Nôï TK133

Coù TK111, 112, 331

- Nhaäp kho phaàn vaät lieäu bò thöøa

Nôï TK152

Coù TK3381

b-Tröôøng hôïp VL thöøa ñöôïc DN giöõ hoä cho beân baùn thì ghi hồ sơ theo dõi hàng giữ hộ

- Phaûn aùnh theo giaù trò ghi treân hoùa ñôn

Nôï TK152

Nôï TK133

Coù TK111, 112, 331

- Phần bị thừa ghi hồ sơ theo dõi hàng giữ hộ.

8. VL nhaäp kho do töï SX

Nợ TK152


64

Có TK154

9. VL ñöôïc caáp, nhaän goùp voán lieân doanh

Nợ TK152

Có TK3361, 411

10. Nhaäp kho VL ñöôïc bieáu taëng

Nợ TK 152

Có TK711


1. Nhaäp kho VL thueâ ngoaøi gia coâng cheá bieán hoaøn thaønh

a- Phaûn aùnh giaù trò VL xuaát ñem ñi cheá bieán

Nợ TK154 (CP gia công chế biến)

Có TK152: Giá trị vật liệu thô mang đi chế biến

b- Phaûn aùnh soá tieàn phaûi traû cho ngöôøi nhaän cheá bieán & caùc chi phí khaùc coù lieân quan

Nợ TK154 (CP gia công chế biến)

Nợ TK133

Có TK111, 112, 331

c- Khi nhaäp kho trôû laïi

Nợ TK152: Giá trị vật liệu đã qua chế biến

Có TK154 (CP gia công chế biến)

Ví dụ: Trích tài liệu kế toán tại doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê

khai thường xuyên, tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ. (ĐVT: đồng).

1. Xuất vật liệu A đi gia công chế biến, giá xuất kho: 75.000.000

2. Chi tiền mặt trả tiền gia công chế biến vật liệu A cho người gia công: Giá chưa có

TGTGT 10.000.000, TGTGT 10%

3. Chi tiền mặt vận chuyển vật liệu A đi gia công, giá chưa có thuế GTGT 2.000.000,

TGTGT 5%

4. Nhập lại kho vật liệu A đã thuê ngoài gia công, chế biến xong



65

Bài giải

1. Nợ 154 A

75.000.000

Có 152 A

75.000.000

2. Nợ 154 A

10.000.000

Nợ 133

1.000.000

Có 1111

11.000.000

3. Nợ 154 A

2.000.000

Nợ 133

100.000

Có 1111

2.100.000

4. Nợ 152A-Đã CB

87.000.000

Có 154 A

87.000.000

2. Neáu ñöôïc höôûng khoaûn chieát khaáu thanh toaùn do thanh toaùn sôùm tieàn mua VL

Nôï TK331

Coù TK515

Ví dụ: Do thanh toán sớm tiền mua VL nên được hưởng chiết khấu thanh toán 2% trên giá

mua chưa có thuế GTGT là 200.000.000.

Nôï TK331 4.000.000

Có TK515 4.000.000

c- Keá toaùn vaät lieäu xuaát kho:

VL trong DN ñöôïc xuaát ra ñeå söû duïng cho hoaït ñoäng SXKD cuõng nhö cho caùc hoaït

ñoäng khaùc nhö XDCB, söûa chöõa TSCÑ...Do vaäy ñeå coù caên cöù ghi soå cuõng nhö phaûn aùnh

ñuùng ñaén CP VL söû duïng cho töøng ñoái töôïng thì beân caïnh caùc chöùng töø goác coù lieân quan keá

toaùn coù theå söû duïng baûng phaân boå VL söû duïng cho caùc ñoái töôïng

1. Caên cöù vaøo caùc chöùng töø goác, keá toaùn phaûn aùnh giaù trò VL xuaát kho duøng cho hoaït ñoäng

SXKD

Nợ TK621, 627, 641, 642


66

Có TK152

2. Caáp vaät tö cho caùc ñôn vò tröïc thuoäc

Nợ TK1361

Có TK152

3. Cho vay, cho möôïn vaät tö giöõa caùc ñôn vò noäi boä

Nợ TK1368

Có TK152


1. Ñoái vôùi tröôøng hôïp VL keùm phaåm chaát, xuaát baùn thì keá toaùn phaûn aùnh

a- Phaûn aùnh trò giaù voán VL xuaát baùn

Nợ TK632

Có TK152

b-Phaûn aùnh tieàn baùn VL thu ñöôïc

Nợ TK111, 112, 131

Có TK511

Có TK33311

2. Xuất vật liệu đi góp vốn liên doanh

Nợ TK222: Giá do hội đồng liên doanh đánh giá (A)

Nợ TK811: Chênh lệch (B-A)

Có TK152: Giá trị thực tế xuất kho (B)

Hoặc Có TK711: Chênh lệch (A-B)

Ví dụ:

Trích tài liệu kế toán tại doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê

khai thường xuyên, tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ: (ĐVT: đồng)

1. Xuất bán một số phế liệu ứ đọng, không cần dùng: giá xuất kho: 5.000.000, giá bán

chưa có thuế GTGT 6.000.000, TGTGT 10% chưa thu tiền

2. Xuất vật liệu đưa đi góp vốn vào công ty liên doanh, trị giá xuất kho: 500.000.000. Hội

đồng liên doanh đánh giá vật liệu trị giá 550.000.000



67

Bài giải

1. Nợ 632

5.000.000

Có 152

5.000.000

Nợ 131

6.600.000

Có 511

6.000.000

Có 33311

600.000

2 Nợ 222 550.000.000

Có 152 500.000.000

Có 711 50.000.000

Các nội dung SV tự đọc thêm

1- Keá toaùn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho

Cuoái kyø keá toaùn, khi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn kho nhoû hôn giaù

goác thì phaûi laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho laø döï kieán giaù trò bò toån thaát coù theå xaûy ra

aûnh höôûng ñeán keát quaû SXKD do söï giaûm giaù vaät tö toàn kho.

• TK sử dụng

Bên Nợ:

- Hoàn nhập chênh lệch giữa số dự phòng phải lập kỳ này nhỏ hơn số dự phòng đã trích

lập kỳ trước chưa sử dụng hết;

- Bù đắp giá trị hàng tồn kho bị hủy do hết hạn sử dụng khi có quyết định dùng số dự

phòng đã lập để bù đắp số tổn thất xảy ra.

Bên Có:

Trích lập các khoản dự phòng tổn thất tài sản tại thời điểm lập Báo cáo tài chính.

Số dư bên Có: Số dự phòng tổn thất tài sản hiện có cuối kỳ.

* Phương pháp hạch toán

1. Khi lập Báo cáo tài chính, nếu số dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập kỳ này lớn hơn

số đã trích lập từ các kỳ trước, kế toán trích lập bổ sung phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK632

Có TK2294


68

2. Khi lập Báo cáo tài chính, nếu số dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập kỳ này nhỏ hơn

số đã trích lập từ các kỳ trước, kế toán hoàn nhập phần chênh lệch, ghi:

Nợ TK2294

Có TK632

3. Kế toán xử lý khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đối với vật tư, hàng hóa bị hủy bỏ do

hết hạn sử dụng, mất phẩm chất, hư hỏng, không còn giá trị sử dụng, ghi:

Nợ TK2294: Số dự phòng đã lập

Nợ TK632: Số chưa lập dự phòng

Có TK152: Giá trị thực tế của vật liệu bị hủy

Ví dụ:

Trích tài liệu kế toán tại doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê

khai thường xuyên, tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ: (ĐVT: đồng)

1. Cuối kỳ kế toán trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho: 35.000.000

2. Hủy bỏ một số vật liệu do hết hạn sử dụng trị giá 40.000.000, biết rằng số vật liệu này

đã lập dự phòng 15.000.000


Bài giải

1. Nợ 632

35.000.000

Có 2294

35.000.000

2. Nợ 2294

15.000.000

Nợ 632

25.000.000

Có 152

40.000.000

2. Keá toaùn VL theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø:

Theo phöông phaùp naøy thì moïi nghieäp vuï nhaäp xuaát VL ñeàu ñöôïc phaûn aùnh qua TK

611. TK 151,152 chæ duøng ñeå phaûn aùnh giaù trò VL toàn ñaàu kyø vaø Cuoái kyø.

* TK söû duïng TK 611

*Beân NÔÏ :

-Giaù trò VL toàn ñaàu kyø chuyeån töø TK 151,152 sang


69

-Giaù trò VL nhaäp trong kyø

*Beân Coù :

-Giaù trò VL toàn cuoái kyø chuyeån trôû laïi TK 151,152

-Giaù trò VL xuaát trong kyø

* Phöông phaùp haïch toaùn:

1. Ñaàu kyø keát chuyeån soá dö TK 151,152 sang TK 611

Nợ TK611

Có TK151, 152

2. Trong kyø phaûn aùnh nghieäp vuï nhaäp VL mua ngoaøi

Nợ TK611

Nợ TK133

Có TK111, 112, 331....

3. Neáu ñöôïc beân baùn giaûm giaù cho soá VL ñaõ mua

Nợ TK111, 112, 331..

Có TK611

Có TK133

4. Cuoái kyø caên cöù vaøo keát quaû kieåm keâ ñeå chuyeån giaù trò VL coøn toàn cuoái kyø sang TK 151,152

Nợ TK152, 153

Có TK611

5. Sau ñoù xaùc ñònh giaù trò VL xuaát söû duïng trong kyø

Nợ TK621, 627, 641, 642

Có TK611

Ví dụ: Trích tài liệu kế toán tại doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp

kiểm kê định kỳ, tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ: (ĐVT: đồng)

A- Số dư đầu kỳ:

- TK 152: 5.000.000

B- Trong kỳ phát sinh các nghiệp vụ kinh kế sau:

1. Đầu kỳ, kết chuyển trị giá nguyên liệu, vật liệu tồn kho đầu kỳ


70

2. Trong kỳ nhập kho một số vật liệu theo giá mua chưa có TGTGT 18.000.000, TGTGT

10% chưa thanh toán tiền cho người bán.

3. Chi phí vận chuyển vật liệu trên về nhập kho, giá chưa có TGTGT 1.000.000, TGTGT

5% đã thanh toán bằng tiền mặt.

4. Do lô hàng ở nghiệp vụ 2 có một số kém chất lượng nên được bên bán giảm giá 500.000

(không giảm thuế). Doanh nghiệp đã trừ vào số tiền mắc nợ người bán.

5. Cuối kỳ, căn cứ vào kết quả kiểm kê xác định giá trị vật liệu tồn kho cuối kỳ trị giá

2.000.000

6. Xác định giá trị vật liệu xuất trong kỳ. Biết vật liệu xuất kho đều dùng cho phân xưởng

sản xuất để sản xuất sản phẩm


Bài giải

1. Nợ 611

5.000.000

Có 152

5.000.000

2. Nợ 611

18.000.000

Nợ 133

1.800.000

Có 331

19.800.000

3. Nợ 611

1.000.000

Nợ 133

50.000

Có 111

1.050.000

4. Nợ 331

500.000

Có 611

500.000

5. Nợ 152

2.000.000

Có 611

2.000.000

6. Nợ 621

21.500.000

Có 611

21.500.000

3.2. KEÁ TOAÙN COÂNG CUÏ DUÏNG CUÏ


71

3.2.1 Khaùi nieäm CCDC:

Công cụ, dụng cụ là những tư liệu lao động không có đủ các tiêu chuẩn về giá trị và thời

gian sử dụng quy định đối với TSCĐ. Vì vậy công cụ, dụng cụ được quản lý và hạch toán như

nguyên liệu, vật liệu. Theo quy định hiện hành, những tư liệu lao động sau đây nếu không đủ

tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ thì được ghi nhận là công cụ, dụng cụ:

- Các đà giáo, ván khuôn, công cụ, dụng cụ gá lắp chuyên dùng cho sản xuất xây lắp;

- Các loại bao bì bán kèm theo hàng hóa có tính tiền riêng, nhưng trong quá trình bảo

quản hàng hóa vận chuyển trên đường và dự trữ trong kho có tính giá trị hao mòn để trừ dần

giá trị của bao bì;

- Những dụng cụ, đồ nghề bằng thuỷ tinh, sành, sứ;

- Phương tiện quản lý, đồ dùng văn phòng;

- Quần áo, giày dép chuyên dùng để làm việc,...

3.2.2. Nguyên tắc hạch toán:

- Kế toán nhập, xuất, tồn kho công cụ, dụng cụ được thực hiện theo giá gốc. Nguyên tắc

xác định giá gốc nhập kho công cụ, dụng cụ được thực hiện như quy định đối với nguyên liệu,

vật liệu

- Việc tính giá trị công cụ, dụng cụ tồn kho cũng được thực hiện theo một trong ba

phương pháp sau:

+ Nhập trước - Xuất trước;

+ Thực tế đích danh;

+ Bình quân gia quyền.

- Kế toán chi tiết công cụ, dụng cụ phải thực hiện theo từng kho, từng loại, từng nhóm,

từng thứ công cụ, dụng cụ. Công cụ, dụng cụ xuất dùng cho sản xuất, kinh doanh, cho thuê

phải được theo dõi về hiện vật và giá trị trên sổ kế toán chi tiết theo nơi sử dụng, theo đối tượng

thuê và người chịu trách nhiệm vật chất. Đối với công cụ, dụng cụ có giá trị lớn, quý hiếm phải

có thể thức bảo quản đặc biệt.

- Đối với các công cụ, dụng cụ có giá trị nhỏ khi xuất dùng cho sản xuất, kinh doanh

phải ghi nhận toàn bộ một lần vào chi phí sản xuất, kinh doanh.

- Trường hợp công cụ, dụng cụ, bao bì luân chuyển, đồ dùng cho thuê xuất dùng hoặc

cho thuê liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nhiều kỳ kế toán thì được ghi

nhận vào tài khoản 242 “Chi phí trả trước” và phân bổ dần vào chi phí sản xuất, kinh doanh.


72

3.2.3. TK söû duïng laø TK 153

Bên Nợ:

- Trị giá thực tế của công cụ, dụng cụ nhập kho do mua ngoài, tự chế, thuê ngoài gia

công chế biến, nhận góp vốn;

- Trị giá công cụ, dụng cụ cho thuê nhập lại kho;

- Trị giá thực tế của công cụ, dụng cụ thừa phát hiện khi kiểm kê;

- Kết chuyển trị giá thực tế của công cụ, dụng cụ tồn kho cuối kỳ (trường hợp doanh

nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ).

Bên Có:

- Trị giá thực tế của công cụ, dụng cụ xuất kho sử dụng cho sản xuất, kinh doanh, cho

thuê hoặc góp vốn;

- Chiết khấu thương mại khi mua công cụ, dụng cụ được hưởng;

- Trị giá công cụ, dụng cụ trả lại cho người bán hoặc được người bán giảm giá;

- Trị giá công cụ, dụng cụ thiếu phát hiện trong kiểm kê;

- Kết chuyển trị giá thực tế của công cụ, dụng cụ tồn kho đầu kỳ (trường hợp doanh

nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ).

Số dư bên Nợ: Trị giá thực tế của công cụ, dụng cụ tồn kho.

Tài khoản 153 - Công cụ, dụng cụ, có 4 tài khoản cấp 2:

- Tài khoản 1531 - Công cụ, dụng cụ: Phản ánh trị giá hiện có và tình hình biến động

các loại công cụ, dụng cụ.

- Tài khoản 1532 - Bao bì luân chuyển: Phản ánh trị giá hiện có và tình hình biến động

các loại bao bì luân chuyển sử dụng cho sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Bao bì luân

chuyển là các loại bao bì sử dụng nhiều lần, cho nhiều chu kỳ sản xuất, kinh doanh. Trị giá của

bao bì luân chuyển khi xuất dùng được phân bổ dần vào chi phí sản xuất, kinh doanh của nhiều

kỳ hạch toán.

- Tài khoản 1533 - Đồ dùng cho thuê : Phản ánh giá trị hiện có và tình hình biến động

các loại công cụ, dụng cụ doanh nghiệp chuyên dùng để cho thuê. Chỉ hạch toán vào tài khoản

này những công cụ, dụng cụ doanh nghiệp mua vào với mục đích cho thuê, trường hợp không

phân biệt được thì hạch toán vào tài khoản 1531. Trường hợp cho thuê công cụ, dụng cụ dùng

trong sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp thì ngoài việc hạch toán trên tài khoản cấp 1 còn

phải hạch toán chuyển công cụ, dụng cụ trên tài khoản cấp 2.


73

- Tài khoản 1534 - Thiết bị, phụ tùng thay thế: Phản ánh trị giá hiện có và tình hình biến

động các loại thiết bị, phụ tùng thay thế không đủ tiêu chuẩn của TSCĐ sử dụng cho sản xuất,

kinh doanh của doanh nghiệp. Trị giá của thiết bị, phụ tùng thay thế khi xuất dùng được ngay

một lần vào chi phí sản xuất kinh doanh hoặc phân bổ dần vào chi phí sản xuất, kinh doanh

nếu được sử dụng như công cụ, dụng cụ.

3.2.4. Phöông phaùp haïch toaùn

1. Nhaäp kho CCDC mua ngoaøi

Nợ TK153

Nợ TK133

Có TK111, 112, 331

2. Xuaát CCDC ra söû duïng

+ Tröôøng hôïp 1: Neáu CCDC xuaát duøng ñöôïc phaân boå 100%

Nợ TK627, 641, 642

Có TK153

+Tröôøng hôïp 2: Neáu CCDC xuaát duøng thuoäc loaïi phaân boå nhieàu laàn.

a- Phaûn aùnh giaù trò CCDC xuaát kho

Nợ TK242

Có TK153

b-Phaân boå cho caùc ñoái töôïng söû duïng

Möùc phaân boå töøng kyø = Giaù trò CCDC xuaát duøng / Soá kyø döï tính phaân boå

Nợ TK627, 641, 642

Có TK242

Các nghiệp vụ tự đọc thêm

Khi baùo hoûng, baùo maát CCDC keá toaùn tính soá phaân boå noát

Soá phaân boå noát = Giaù trò CCDC bò hoûng,maát x Soá laàn coøn phaân boå - giaù trò pheá lieäu

Soá laàn phaân bo å thu hoài - giaù trò baét boài thöôøng.

Nợ TK627, 641, 642: Giá trị phân bổ nốt

Nợ TK111, 112, 1388, 334: Giá trị bắt bồi thường


74

Nợ TK111, 112, 131, 152: Giá trị phế liệu thu hồi

Có TK242: Giá trị chưa phân bổ

Ví dụ: Phân xưởng sản xuất báo hỏng một CCDC trị giá xuất dùng 20.000.000, dự kiến phân

bổ 10 tháng, đã phân bổ được 6 tháng. Doanh nghiệp xác định nguyên nhân hỏng do nhân viên

sử dụng không đúng cách nên bắt bồi thường 1.000.000, công cụ hỏng đã bán phế liệu thu bằng

tiền mặt 500.000.


Nợ 627

6.500.000

Nợ 1388

1.000.000

Nợ 111

500.000

Có 242

8.000.000

baøi giaûng kttc 1 ctĐt kẾ toÁn

Documents