QUẢN TRỊ SẢN XUẤT VAØ ÑIEÀU HAØNH

0102030405060708090

CHÖÔNG 1: MÔÛ ÑAÀU VEÀ QUẢN TRỊ SẢN XUẤT VAØ ÑIEÀU HAØNH

I. KHÁI NIỆMSản xuất là quá trình tạo ra sản phẩm hàng hóa và dịch vụ. Sản xuất và điều hành bao gồm các hoạt động có liên quan đến việc tạo ra sản phẩm và dịch vụ nhờ chuyển hóa các yếu tố đầu vào thaønh kết quả đầu ra

Yeáu toá ñaàu raQui trình SX

Kieåm soaùt

Thoâng tin

phaûn hoài

Thoâng tin

phaûn hoài

Baét ñaàu töø ñaàu ra ñeán ñaàu vaøo

Yeáu toá ñaàu vaøo

Thoâng tin

phaûn hoài

Sô ñoà 1.2 : Quaûn lyù ñieàu haønh saûn xuaát

PRODUCTION AND OPERATIONS

• Ñieàu haønh saûn xuaát laø vaán ñeà coù lieân quan ñeán taát caû caùc hoaït ñoäng coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán lónh vöïc saûn xuaát ra haøng hoaù vaø cung öùng dòch vuï. Chöùc naêng cuûa ñieàu haønh saûn xuaát khoâng chæ laø saûn xuaát vaø nhoùm ngöôøi ñieàu haønh saûn xuaát ñeå saûn xuaát ra soá löôïng saûn phaåm ñaõ xaùc ñònh maø coøn lieân quan ñeán caùc vaán ñeà khaùc nhö chaêm soùc söùc khoeû, vaän chuyeån, thöùc aên nhanh, haøng baùn leû… laø caùc hoaït ñoäng dòch vuï chính phuïc vuï cho saûn xuaát.

Taøi chính

Ñieàu haønh

Marketing

Hình 1.1: Moái quan heä cuûa 3 vaán ñeà chính trong toå chöùc kinh doanh

Ñieàu haønh

Nhaø maùy naêng löôïng

Chính saùch baûo

quaûn

Quan heä ñoái

ngoaïi

Haøng hoaù

Tieàn göûi

ngaân haøng

Nhaân söï

: AÛnh höôûng cuûa toå chöùc ñeán hoaït ñoäng hoã trôï

II. NỘI DUNG• Dự báo• Quyết định sản phẩm và công nghệ• Định vị doanh nghiệp• Quản trị hàng tồn kho• Hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu• Hoạch định tổng hợp• Lập lịch sản xuất• Bố trí mặt bằng• Thiết kế công việc• Bảo trì• JIT • Quản trị dự án sản xuất

DÖÏ BAÙO

• I. KHAÙI NIEÄM VAØ YÙ NGHÓA• Döï baùo laø khoa hoïc vaø ngheä thuaät nhaèm

tieân ñoaùn nhöõng söï kieän seõ xaûy ra trong töông lai. Ñaây laø hoaït ñoäng raát quan troïng ñoái vôùi doanh nghieäp, vì coù döï baùo chính xaùc ta môùi ñeà ra nhöõng quyeát ñònh saûn xuaát vaø kinh doanh hôïp lyù. Nhöõng quyeát ñònh ñoù laø cô sôû ñeå xaây döïng caùc muïc tieâu cuûa chieán löôïc kinh doanh, ñeå xaùc ñònh löôïng toàn kho vaø hoaïch ñònh nhu caàu nguyeân vaät lieäu, leân keá hoaïch saûn xuaát, laäp lòch vaø boá trí maët baèng saûn xuaát…

Tính khoa hoïc cuûa döï baùo

• - Ñöôøng loái chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, heä thoáng phaùp luaät ôû nöôùc ta, quy cheá vaø höôùng daãn cuûa ngaønh…

• - Tình hình kinh teá – xaõ hoäi ôû nöôùc ta cuõng nhö caùc nöôùc treân theá giôùi.

• - Tình hình cuûa doanh nghieäp thoâng qua soá lieäu thoáng keâ cuûa nhieàu naêm vaø nhöõng soá lieäu naøy ñöôïc xöû lyù baèng nhöõng coâng cuï vaø phöông phaùp tính toaùn thích hôïp. Tình hình cuûa doanh nghieäp bao goàm: nguyeân vaät lieäu, maùy moùc thieát bò, lao ñoäng, voán, giaù thaønh vaø chi phí saûn xuaát…

• - Nhu caàu thò tröôøng vaø caùc hôïp ñoàng ñaõ kyù.

II. CAÙC NHAÂN TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN DÖÏ BAÙO

• Thöù nhaát laø, nhaân toá beân trong. Nhaân toá naøy bao goàm chaát löôïng saûn phaåm, thaùi ñoä phuïc vuï khaùch haøng, naêng suaát lao ñoäng, tình hình thöïc hieän caùc ñònh möùc kinh teá kyõ thuaät…Nhaân toá naøy phuï thuoäc vaøo nhaän thöùc vaø hoaït ñoäng cuûa töøng doanh nghieäp neân doanh nghieäp coù theå chuû ñoäng kieåm soaùt.

• Thöù hai laø, nhaân toá beân ngoaøi. Nhaân toá naøy bao goàm ñöôøng loái chuû tröông cuûa Nhaø nöôùc, heä thoáng phaùp luaät hieän haønh, hieän traïng kinh teá xaõ hoäi, thò hieáu khaùch haøng, phong tuïc taäp quaùn vaø quy moâ daân cö, ñoái thuû caïnh tranh…

III. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP DÖÏ BAÙO

• Veà maët ñònh tính, caùc phöông phaùp döï baùo thöôøng duøng laø: Laáy yù kieán ban laõnh ñaïo doanh nghieäp, laáy yù kieán cuûa khaùch haøng, laáy yù kieán ngöôøi baùn haøng, laáy yù kieán chuyeân gia…

• Veà maët ñònh löôïng, döï baùo ñöôïc tieán haønh qua caùc böôùc: xaùc ñònh muïc tieâu vaø löïa choïn saûn phaåm vaø dòch vuï caàn döï baùo, xaùc ñònh loaïi döï baùo, thu thaäp soá lieäu vaø tieán haønh döï baùo, cuoái cuøng laø aùp duïng keát quaû döï baùo. Coù caùc phöông phaùp döï baùo sau ñaây:

1. Phöông phaùp giaûn ñôn• Theo phöông phaùp naøy ngöôøi ta

döï baùo nhu caàu cuûa thôøi kyø sau baèng vôùi nhu caàu thöïc teá cuûa thôøi kyø tröôùc ñoù hoaëc baèng vôùi nhu caàu cuûa thôøi kyø tröôùc ñoù nhaân vôùi moät heä soá nhaát ñònh tuøy thuoäc vaøo möùc ñoä taêng giaûm cuûa nhu caàu.

2. Phöông phaùp soá bình quaân di ñoäng

• Di ñoäng giaûn ñôn: Döï baùo nhu caàu cuûa thôøi kyø sau baèng soá bình quaân di ñoäng cuûa nhöõng thôøi kyø tröôùc ñoù.

• Di ñoäng coù troïng soá.• Goïi FDt laø döï baùo nhu caàu ôû thôøi kyø t

theo phöông phaùp naøy.• FDt = α.Dt-1 + β.Dt-2 +…+ Ω. Dt-n.• Trong ñoù:• Dt-1 , Dt-2 ,Dt-n. : nhu caàu thöïc teá ôû caùc

thôøi kyø t - 1, t - 2, t – n• α, β , Ω : troïng soá ôû caùc thôøi kyø t - 1, t -

2, t – n.• α + β + … + Ω = 1

3. Phöông phaùp san baèng soá muõ

• San baèng soá muõ baäc 1• FDt = FDt-1 + α( Dt-1 - FDt-1 )• Trong ñoù:• FDt : Döï baùo nhu caàu ôû thôøi kyø t• FDt-1 : Döï baùo nhu caàu ôû thôøi kyø t-1• α : Heä soá san baèng soá muõ baäc 1 • (0 < α < 1)• Dt-1 : Nhu caàu thöïc teá ôû thôøi kyø t –

1

Phöông phaùp san baèng soá muõ

• San baèng soá muõ baäc 2.• FDtc = FDt + Ct • • Ct = Ct-1 + β(FDt – FDt-1)• Trong ñoù:• FDtc : Döï baùo nhu caàu thôøi kyø t theo phöông

phaùp san baèng soá muõ baäc 2• FDt : Döï baùo nhu caàu thôøi kyø t theo phöông

phaùp san baèng soá muõ baäc 1.• Ct : Löôïng ñieàu chænh ôû thôøi kyø t .• Ct-1 : Löôïng ñieàu chænh ôû thôøi kyø t – 1.• β : Heä soá san baèng soá muõ baäc 2.(0 < β <

1)

• Ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä chính xaùc cuûa döï baùo, ngöôøi ta duøng chæ tieâu: Ñoä leäch tuyeät ñoái bình quaân (MAD)

• ( dm).• n

• ∑ │Di — FDi │ i=1

MAD = __________________• n• Trong ñoù:• Di : Nhu caàu thöïc teá thôøi kyø i.• Fdi : Döï baùo nhu caàu thôøi kyø i.• n : Soá kyø tính toaùn

4. Phöông phaùp theo ñöôøng xu höôùng

• Thöïc chaát cuûa phöông phaùp naøy laø ngöôøi ta nghieân cöùu bieán ñoäng cuûa daõy soá theo thôøi gian ñeå tìm xu höôùng phaùt trieån nhu caàu trong töông lai. Nhu caàu coù nhöõng bieán ñoäng sau ñaây:

• - Bieán ñoäng tuyeán tính : Bieán ñoäng theo ñöôøng thaúng.

• - Bieán ñoäng theo muøa : Bieán ñoäng theo muøa vuï.

• - Bieán ñoäng ngaãu nhieân: bieán ñoäng naøy coù phöông trình ñöôøng hoài quy lyù thuyeát laø: y = bx + a.

•

CHÖÔNG 2QUAÛN TRÒ HAØNG TOÀN

KHO• I. KHAÙI NIEÄM.• Haøng toàn kho laø toång hôïp taát

caû caùc nguoàn löïc döï tröõ nhaèm ñaùp öùng cho nhu caàu tröôùc maét hoaëc töông lai. Haøng toàn kho bao goàm nguyeân vaät lieäu, saûn phaåm dôû dang, baùn thaønh phaåm vaø thaønh phaåm chöa tieâu thuï.

CHÖÔNG 2QUAÛN TRÒ HAØNG TOÀN

KHO• II. Chöùc naêng, phaân loaïi• - Chöùc naêng lieân keát giöõa saûn xuaát vaø

tieâu thuï saûn phaåm …• - Ngaên ngöøa taùc ñoäng cuûa laïm phaùt. Ñoái

vôùi moät neàn kinh teá khoâng oån ñònh thì ngöôøi ta thaáy raèng ñaàu tö vaøo haøng toàn kho seõ coù lôïi hôn ñem tieàn gôûi ngaân haøng. Ñaây laø chöùc naêng baûo toaøn voán cuûa haøng toàn kho.

• - Chöùc naêng khaáu tröø theo soá löôïng. Khi doanh nghieäp ñaàu tö vaøo haøng toàn kho, seõ mua vôùi soá luôïng lôùn vaø ñöôïc höôûng moät tæ leä giaûm giaù goïi laø khaáu tröø theo soá löôïng.

CHÖÔNG 2QUAÛN TRÒ HAØNG TOÀN

KHO• -Loaïi A: Chieám khoaûng 15% veà soá löôïng nhöng chieám ñeán 80% giaù trò cuûa toaøn boä saûn löôïng haøng hoaù. Do haøng toàn kho loaïi A coù giaù trò cao neân nhaø quaûn trò caàn kieåm soaùt chaët cheõ loaïi naøy baèng caùch naém vöõng caùc baùo caùo toàn kho haøng thaùng.

• -Loaïi B: Chieám khoaûng 30% soá löôïng haøng toàn kho vaø giaù trò cuûa noù chieám khoaûng 15%.

• -Loaïi C: Tuy chæ chieám 5% giaù trò haøng hoaù nhöng soá chuûng loaïi leân ñeán 55%. Do haøng toàn kho loaïi C coù giaù trò thaáp neân vieäc kieåm soaùt coù theå linh hoaït hôn vaø döï tröõ an toaøn nhieàu hôn, kích thöôùc loâ haøng coù theå lôùn hôn ñeå ngaên ngöøa söï thieáu huït.

1. Moâ hình löôïng ñaët haøng kinh teá cô baûn

(EOQ).- Nhu caàu caû naêm phaûi bieát tröôùc vaø khoâng thay ñoåi.

• - Phaûi bieát tröôùc chu kyø ñaët haøng, chu kyø ñaët haøng ngaén vaø khoâng thay ñoåi.

• - Löôïng haøng cuûa moät ñôn ñôn haøng ñöôïc thöïc hieän trong moät chuyeán haøng ôû moät thôøi ñieåm ñaõ ñònh tröôùc.

• - Söï thieáu huït trong toàn kho hoaøn toaøn khoâng xaûy ra neáu nhö ñôn haøng thöïc hieän ñuùng thôøi gian.

• - Khoâng tieán haønh khaáu tröø theo saûn löôïng.• - Duy nhaát chæ coù 2 loaïi chi phí laø chi phí ñaët

haøng (bao goàm caùc chi phí nhö tìm nguoàn cung öùng, chuaån bò saûn xuaát thöû… vaø ñònh phí khaùc) vaø chi phí toàn tröõ (chi phí kho baûi, laõi traû ngaân haøng… vaø bieán phí khaùc).

1. Moâ hình löôïng ñaët haøng kinh teá cô baûn

(EOQ).• Q* =

• C* =

• Trong ñoù:• D: Nhu caàu nguyeân vaät lieäu caû naêm• S: Chi phí ñaët haøng cho moãi ñôn haøng• H: Chi phí toàn tröõ tính cho moät ñôn vò saûn

phaåm trong moät naêm

HSD.2

HQSQD

2*

*

Ñoà thò cuûa moâ hình EOQ MOÂ HÌNH EOQ Q

Q*

Qb

0 A B

D

Qb : Löôïng toàn kho bình quaân.OA = AB: Chu kyø ñaët haøng DA : Löôïng toàn kho toái ña, löôïng toàn kho naøy seõ giaûm daàn theo thôøi gian.DB : Quaù trình söû duïng löôïng haøng toàn kho.

• Soá ñôn haøng trong naêm (Ñh): laø tyû soá giöõa nhu caàu caû naêm (D) vôùi löôïng ñaët haøng toái öu (Q*).

• Chu kyø ñaët haøng (T): laø khoaûng caùch thôøi gian giöõa 2 laàn ñaët haøng keá tieáp nhau, ñöôïc tính baèng caùch laáy toång soá ngaøy laøm vieäc bình quaân tron naêm (N) chia cho soá ñôn haøng (Ñh).

• Nhu caàu bình quaân moät ngaøy ñeâm (d): laø tyû soá giöõa nhu caàu caû naêm (D) vôùi soá ngaøy laøm vieäc bình quaân trong naêm (N).

ROP

Q*

L

t

ROP = d . L L:thôøi gian phaân phoái

2. Moâ hình löôïng ñaët haøng theo saûn xuaát

(POQ).• Moâ hình naøy ñöôïc xaây döïng

treân giaû ñònh raèng toaøn boä löôïng haøng cuûa moät ñôn vò haøng ñöôïc nhaän ñuû trong moät chuyeán haøng. Moâ hình POQ ñeà caäp ñeán tröôøng hôïp doanh nghieäp seõ nhaän haøng daàn daàn trong moät thôøi gian nhaát ñònh.

Q* =

pdH

SD

1

.2

C* = SQD

pdHQ .

*1.

2*

P: möùc saûn xuaát bình quaân 1 ngaøy ñeâm

Q

Q*

0 A

D

B

Cung

öùn

g Söû duïng

3. Moâ hình löôïng ñaët haøng ñeå laïi (BOQ).

Q* = Q1* + Q2*

Q1* =

Q*.

BHB

BBH

HSD..2Q* =

MOÂ HÌNH BOQ

Q

Q1*

Q2*

4. Moâ hình khaáu tröø theo soá löôïng (QD).

• Laø moâ hình ñeà caäp ñeán vaán ñeà giaûm giaù haøng hoaù khi khaùch haøng mua haøng hoaù vôùi soá löôïng lôùn. Moâ hình naøy ñöôïc tieán haønh qua caùc böôùc:

• - Xaùc ñònh Q* töøng möùc Q* =

PISD

...2

I : Tyû leä chi phí toàn tröõ haøng naêm so vôùi giaù ñôn vò saûn phaåm.P : Giaù ñôn vò saûn phaåm.

• -Ñieàu chænh Q *• + Neáu Q* naèm trong möùc khaáu tröø thì

giöõ nguyeân.• + Neáu Q* thaáp hôn möùc thaáp nhaát

cuûa möùc khaáu tröø thì chuyeån Q* leân thaønh möùc thaáp nhaát cuûa möùc khaáu tröø.

• + Neáu Q* cao hôn möùc cao nhaát cuûa möùc khaáu tröø thì boû Q* cuûa möùc naøy.

• - Tính toång chi phí (TC) cuûa moâ hình vaø choïn löôïng ñaët haøng toái öu cuûa moãi ñôn haøng (Q**) coù toång chi phí thaáp nhaát

TC = PDSQDPIQ ....

2

5. Moâ hình xaùc suaát vôùi thôøi gian phaân phoái khoâng

ñoåi• Moâ hình naøy ñeà caäp ñeán vaán ñeà nhu caàu caû

• naêm khoâng chaéc chaén. Möùc ñoä ñaùp öùng nhu caàu coù quan heä vôùi xaùc suaát xaûy ra. Ñeå giaûm bôùt khaû naêng thieáu huït naøy laø duy trì moät löôïng toàn kho taêng theâm goïi laø löôïng toàn kho an toaøn (B), veà thöïc chaát taêng theâm löôïng toàn kho an toaøn laø thay ñoåi ñieåm ñaët haøng laïi (ROPb).

• ROPb = ROP + B• B : Löôïng döï tröõ an toaøn taêng theâm

5. Moâ hình xaùc suaát vôùi thôøi gian phaân phoái khoâng

ñoåiCaùc böôùc:• + Xaùc ñònh ROP , thöôøng laø ñieåm

coù xaùc xuaát xaûy ra lôùn nhaát.• + Tính löôïng toàn kho an toaøn (B) vaø

löôïng thieáu huït ôû töøng möùc (Qh)• + Tính chi phí toàn kho taêng theâm ôû

töøng möùc (Ct) baèng coâng thöùc: Ct = ΣB . H

5. Moâ hình xaùc suaát vôùi thôøi gian phaân phoái khoâng

ñoåi• + Tính chi phí xaûy ra thieáu huït töøng möùc (Cth) baèng coâng thöùc:

• Cth = ΣQh. Pth. cth. Ñh• - Pth : Xaùc suaát xaûy ra thieáu huït ôû töøng möùc.• - cth : Chi phí thieáu huït tính cho moät ñôn vò haøng

toàn kho.• - Ñh : Soá ñôn haøng trong naêm (soá laàn thieáu

huït)• + Tính toång chi phí taêng theâm ôû töøng möùc

(TCt)• TCt = Ct + Cth• + Choïn möùc ROPb vaø B coù TCt thaáp nhaát.