bal ve dİĞer - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/filehandler2.ashx?f=bal-ve-diger... ·...
TRANSCRIPT
![Page 1: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/1.jpg)
BAL VE DİĞER ARICILIK ÜRÜNÜ
GIDA VE ÜRÜNLERProf. Dr. Harun AKSU
![Page 2: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/2.jpg)
Bal arısının sınıflandırılması
• Dünyada 100.000 böcek türü• Bunun 23.000 arı türü
![Page 3: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/3.jpg)
Sınıflandırma-Taksonomi
• Alem: Hayvanlar• Şube: Eklembacaklılar• Alt şube: Antenliler• Sınıf: Böcekler• Takım: Zar kanatlılar• Familya: Arılar• Cins: Bal Arıları• Tür: Bal arısı
![Page 4: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/4.jpg)
Bal arısı türleri
• Apis mellifera
![Page 5: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/5.jpg)
BAL
![Page 6: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/6.jpg)
BAL• Bal, Türk Gıda Kodeksi 2000/39 sayılı Bal
Tebliğinde "Bal; bal arılarının çiçek nektarlarını, bitkilerin veya bitkiler üzerinde yaşayan bazı canlıların salgılarını topladıktan sonra, kendine özgü maddelerle karıştırarak değişikliğe uğratıp, bal peteklerine depoladıkları tatlı madde" olarak tanımlanmıştır.
• Tanımından da anlaşılacağı üzere bal saf ve doğal olmalı, hiçbir katkı maddesi veya kalıntı içermemelidir.
![Page 7: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/7.jpg)
Bal hammaddesinin toplanması
• Bal hammaddesi nektar, tatlı böcek salgıları• Bal kesesi-bal midesi toplama organı• Dolu halde vücut ağırlığının %90 dan fazla
olabilir• Bal kesesi ön sindirim kanalı ile bağlantılı• Baş ve göğüste bulunan bezler bal oluşumu
ve olgunlaşmasında
![Page 8: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/8.jpg)
Balın oluşumu
• Hammaddenin toplanması• Toplanan maddelerin işlenmesi• Balın olgunlaşması• Olgunlaşma esnasında değişiklikler
![Page 9: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/9.jpg)
Bal verimini etkileyen faktörler
• Bölgenin nektar, salgı ve polen verimi • Arıların hammadde toplama hızı ve
yeteneği• Yeterli miktar arı varlığı• Hava şartları
![Page 10: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/10.jpg)
Bal çeşitleri
• Kaynağına göre: Çam balı, çiçek, yonca balı• Hammaddesine göre: çiçek balı, salgı balı• Pazara sunuluşu: süzme bal, petek bal, pres
bal
![Page 11: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/11.jpg)
ÇİÇEK BALI
• Çiçek balı ; genellikle bitkilerin çiçeklerinde bazen de kiraz, bakla, pamuk, ve şeftali gibi bitkilerin yaprak sapı ve gövdelerinde bulunan nektar bezlerince salgılanan nektarın arılar tarafından toplanması ile oluşturulan baldır.
![Page 12: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/12.jpg)
SALGI BALI
• Salgı balı; çam, meşe, kayın ve ladin gibi orman ağaçları üzerinde yaşayan böceklerin salgıladığı tatlı salgıların arılar tarafından toplanması ile oluşturulan baldır.
• Ülkemiz için en önemli salgı balı çam balıdır.
![Page 13: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/13.jpg)
PETEKLİ BAL
![Page 14: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/14.jpg)
Balın Bileşimi
• Balın bileşimi, üretimin yapıldığı yöredeki bitki türlerine ve üretimin yapıldığı zamana göre değişmektedir.
• Ancak genel ortalama olarak balın %80'i değişik şekerlerden %17'si sudan meydana gelir. Geri kalan %3'lük kısım başta enzimler olmak üzere, balı bal yapan ve balı değerli kılan maddelerden oluşur.
![Page 15: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/15.jpg)
Proteinler
• Balın kaynağına bağlı olarak, proteinlerin yapı taşları olan aminoasitler ballarda oldukça düşük düzeylerde bulunurlar.
• Balda 17 adet farklı aminoasit tespit edilmiştir.
![Page 16: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/16.jpg)
Karbonhidratlar
• Bal, kaynağına ve bal özünü bala çeviren arıların salgı bezlerinin salgıladıkları enzimlerin aktivitelerine bağlı olarak yaklaşık 15 çeşit şeker içerir.
• Ancak, şekerler içersinde büyük çoğunluğu früktoz (levüloz) ve glikoz (dekstroz) oluşturur. Balda toplam şeker oranı % 80 dolayındadır.
![Page 17: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/17.jpg)
Su
• Baldaki su miktarı balın olgunlaşma durumuna bağlı olarak farklılık gösterir. Normal olarak olgunlaşmış ballar %17 dolayında su içerirler.
• Baldaki su oranının yüksek olması balın daha kolay bozulmasına neden olur. Bu nedenle süzme bal, tamamen veya en azından yarısı sırlanmış peteklerden elde edilmelidir.
![Page 18: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/18.jpg)
Mineral Maddeler• Balda; demir, bakır, potasyum, kalsiyum,
magnezyum, fosfor, silisyum, alüminyum, krom, nikel ve kobalt gibi değerli mineral maddeler vardır.
• Salgı balları mineral maddelerce daha zengindir. Bu özelliğinden dolayı tedavi amaçlı da kullanılırlar ve kristalize olmadıkları için bazı tüketiciler tarafından tercih edilirler.
![Page 19: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/19.jpg)
Asitler
• Asitler, bala kendine has kokuyu veren maddeler olup balın asidik yapıda olmasını sağlarlar.
• Balın pH değeri değişik şartlar altında 3.4 ile 6.1 arasında değişmekle birlikte ortalama olarak 3.9'dur.
![Page 20: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/20.jpg)
Enzimler
• Balda, bir kısmı bitkilerden bir kısmı da arının salgı bezlerinden gelen değişik enzimler bulunur. Enzimler balın en değerli maddeleridir.
• Doğal ve ısıtılmamış ballarda enzim miktarı oldukça yüksek olup bu tür ballar kaliteli ve çok değerlidir. Bal ısıtıldığı oranda enzim değerinde kayıplar olur.
![Page 21: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/21.jpg)
Balın Fiziksel Özellikleri
• Renk Özelliği • Viskozite • Işığı Döndürme
![Page 22: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/22.jpg)
Renk Özelliği
• Balın rengi, elde edildiği kaynağına bağlı olarak su renginden siyaha kadar büyük bir varyasyon gösterir.
• Ayrıca, balın ısıtılması ve uzun süre açıkta tutulması balın rengini değiştirmektedir.
![Page 23: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/23.jpg)
Viskozite
• Balın bünyesi ya da akıcılığa karşı koyma özelliği de denilen viskozite, bal içinde mevcut su oranı ile yakından ilgilidir.
• Balı ısıtarak viskozitesini azaltmak mümkündür.
![Page 24: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/24.jpg)
Işığı Döndürme
• Balın polarize ışığı sağa ve sola döndürmesi, balın kaynaklarına göre farklılık gösterir. Nektar balları ışığı sola, salgı balları ise sağa döndürmektedir.
• Sakkaroz denen çay şekeri de ışığı sağa döndürür. Bu özellik sahte balların tanınmasına yardımcı olur.
![Page 25: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/25.jpg)
Balın Kimyasal Özellikleri
• Balın Tadı ve Kokusu • Balın Şekerlenmesi • Balın Fermantasyonu • Balın Antibakteriyel Özelliği
![Page 26: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/26.jpg)
Balın Tadı ve Kokusu
• Bal, elde edildiği kaynağa bağlı olarak kendine has tat ve kokuya sahiptir. Bu itibarla ısıtma, işleme, depolama gibi işlemlerde balın kendine özgü tat ve kokusunu değiştirecek yanlış uygulamalardan kaçınmak gerekir.
![Page 27: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/27.jpg)
Balın Şekerlenmesi• Bazı tanım ve hükümleri "Bal standardı"
bölümünde verilen 2000/39 sayılı "Bal Tebliği"nde kristalize bal "kristalizasyon metotlarının herhangi birine tabi tutularak veya balın kristalleşmesi için herhangi bir işleme tabi tutulmaksızın tamamen veya kısmen şekerleşmiş, krema ve fondan kıvamdaki bal" şeklinde tanımlanmıştır.
• Görüldüğü gibi balın şekerlenmesi bozulma olmayıp balın elde edildiği bitkisel kaynağa göre oluşabilen doğal bir olaydır.
![Page 28: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/28.jpg)
Balın Şekerlenmesi
• balın su, glikoz ve früktoz oranları,• balın depolanma sıcaklığı,• depolama sıcaklığının dalgalanması• balda bulunan polen gibi katı partiküllerin
miktarı etkili olmaktadır.
![Page 29: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/29.jpg)
Balın Şekerlenmesi
• Balın früktoz oranı düşerken glikoz oranının artması şekerlenmeyi destekler.
• Ancak, son yapılan çalışmalarda balın şekerlenme eğiliminin belirlenmesinde daha çok glikoz/su oranı üzerinde durulmaktadır.
• Buna göre, glikoz/su oranı 1.7'den daha düşük balların şekerlenmediği, bu oranın 2.1'den daha yüksek olan balların ise kısa sürede şekerlendiği bildirilmektedir.
![Page 30: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/30.jpg)
Balın Fermantasyonu
• Balın içindeki şekerlere dayanıklı mayalar, özellikle su oranı yüksek balların fermantasyonuna (ekşimesine) neden olur. Sırlanmış ve olgunlaşmış balların su oranı daha az olduğu için ekşimesi zordur.
• Bu yüzden ballar olgunlaşmadan hasat edilmemelidir. Balın ekşimesini önlemek veya geciktirmek için bal, belli sıcaklıklarda, belli sürede ısıtılıp pastörize edilebilir.
• Ancak her ısısal işlem balın kalitesini ve değerini olumsuz yönde etkiler.
![Page 31: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/31.jpg)
Balın Antibakteriyel Özelliği
• Bal, antibakteriyel bir özelliğe sahip olduğundan içersinde mikroorganizma yaşayamaz ve çoğalamaz.
• Balın antibakteriyel özelliği; asidik yapıda oluşuna, büyük oranda kuru madde (şeker) ve ayrıca enzimlerle glikozun parçalanması sonucu oluşan antiseptik bir madde olan hidrojen peroksit içermesine bağlıdır.
• Yüksek oranda şeker içeren bal, yüksek oranda su içeren hastalık etmeni mikroorganizmanın su kaybederek ölmesine ya da çoğalamamasına yol açarak antibakteriyel etkisini gösterir.
![Page 32: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/32.jpg)
Balın Hasadı • Arılar tarafından bitkilerin çiçeklerinden toplanan
nektar (bal özü), arının midesinde kimyasal değişime uğrar ve daha sonra yiyecek olarak kullanılmak üzere petek gözlerine depolanır.
• Bitki çeşidine bağlı olarak %20-80 oranında su içeren nektar, petek gözlerine depolandıktan sonra su oranı %17-20 düzeyine indirilerek petek gözlerinin üzeri sırlanır. Mevcut petek gözlerinin en az yarısı sırlanmış ise bal olgunlaşmış ve hasat zamanı gelmiş demektir.
![Page 33: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/33.jpg)
Bal Hasadı
• Bal hasadı, genellikle arıların daha sakin olduğu sabah saatlerinde yapılır. Kovana duman verilip kovan açılır. Ballıktaki sırlı petekli çerçevelerin arıları alt kata (kuluçkalığa) indirilir ya da silkelenir. Bu işlem esnasında hızlı fakat telaşsız çalışılmalıdır. Ballı çerçeveler ağzı kapalı bal kasalarına alınıp kapalı ortama taşınır. Bu esnada ballı çerçeveler, zedelenmemeli ve etrafa bal bulaştırılmamalıdır.
![Page 34: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/34.jpg)
Balın Süzümü • Oda sıcaklığı, süzme kolaylığı ve akıcılığın sağlanması
açısından 25-30 C olmalıdır. • Süzülecek çerçevelerin petekleri üzerindeki sırlar, sır
bıçağı veya sır tarağı ile alınır. Sırı alınan petekler elle veya elektrikle döndürülen santrifüj (bal süzme) makinesine yerleştirilerek balları çıkartılır.
• Yurt dışında sır alma ve bal süzme işlemi, çoğunlukla tamamen otomatik makinelerle yapılmaktadır.
• Peteklerde kalan bal bulaşıklarının temizlenmesi için balı süzülmüş petekler akşam üzeri kuluçkalığın üzerine verilerek arılarca temizlenmesi sağlanır.
![Page 35: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/35.jpg)
Balı Süzülmüş Peteklerin Değerlendirilmesi
• Balı alınan peteklerin tekrar kullanılabilecek durumda olanları tecritli petek odalarında muhafaza edilir.
• Petek güvesine karşı, petekler askıya dizilerek içinde korlaşmış mangal kömürü bulunan mangallarda veya elektrik ocaklarında toz kükürt yakılarak dumanlama yapılır.
![Page 36: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/36.jpg)
Balı Süzülmüş Peteklerin Değerlendirilmesi
• Peteklerde bulunan güve yumurtaları ölmeyeceğinden dumanlama 2-3 haftalık aralıklarla bir kaç kez tekrarlanır.
• Gerektiğinde bu petekler gelecek ilkbaharda tekrar kullanılabilir. Ancak bu tür peteklerin tekrar kullanılması hastalıklar yönünden riskli olabilir.
• Bazı ülkelerde peteklerin sadece bir yıl kullanılmasına müsaade edilir.
![Page 37: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/37.jpg)
Balı Süzülmüş Peteklerin Değerlendirilmesi
• Muhafaza yönteminde naftalin kesinlikle kullanılmamalıdır.
• Petrol ürünü olan naftalin kanserojen bir maddedir ve bal ve balmumundaki kalıntısı insan sağlığı için tehlikelidir.
• Kullanılamayacak durumdaki petekler, eritilerek kalıp mum haline getirilir
![Page 38: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/38.jpg)
Balın Dinlendirilmesi
• Bal süzüldükten sonra gittikçe incelen çok katlı elekten geçirilir.
• Mum kırıntıları ve diğer yabancı maddeler ayıklanır.
• Buna rağmen küçük parçacıklar ve oluşan hava kabarcığı balın rengini bulandırır.
• Bunun için bal, dinlendirme tankına alınır ve dinlendirilir. Küçük mum kırıntıları ve hava kabarcığı köpük şeklinde üstte toplanır.
![Page 39: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/39.jpg)
Balın Dinlendirilmesi
• Köpüklü kısım arılara yem olmak üzere ya da sirke ve likör yapımı için ayrı bir yerde depolanır.
• Dinlendirme kabındaki bal durulduğunda ve berraklaştığında ambalajlanabilir.
![Page 40: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/40.jpg)
Balın Depolanması • Bal, değişik yapı taşlarından oluştuğundan
depolama sırasında bile yapısal olarak sürekli değişikliğe uğrar. Bu değişmeler genellikle kristalleşme, renk koyulaşması, asitlik derecesinin artması, balın içinde bulunan şeker çeşitlerinde artma ve azalma olması şeklindedir.
• Bunun yanında balın depolanma süresinin artması ve ısıtılması HMF (hidroksi metilfurfurol) değerini yükseltir.
![Page 41: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/41.jpg)
Balın Depolanması
• Balın kristalleşmesi 5-7 ºC'da, • ekşimesi 10 º C'da başladığından süzülen ballar
eğer ısıtılmayacaksa 5 ºC'nin altında tutulmalıdır.• Kristalize olmuş balın tekrar eski haline dönmesi
için bal kabı sıcak su dolu bir kap içerisinde bekletilerek balın çözülmesi sağlanır.
• Bal kabı hiçbir zaman doğrudan ateş ile temas etmemelidir. Çözünen bal tekrar kristalize olabilir
![Page 42: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/42.jpg)
BALIN İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN ÖNEMİ
• Enerji kaynağı• Çam balı sindirim sistemi rahatsızlıkları• Okaliptus balı solunum sistemi hatalıkları• Çabuk sindirilir• Serbest asitler nedeniyle hazmı kolaylaştırır• İştah açıcı • Demir eksikliği tedavisi
![Page 43: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/43.jpg)
Bal Standardı-tebliği
• Bal, 22 Ekim 2000 tarihine kadar "TS 3036" sayılı bal standardı ile tanımlanmaktaydı. Ancak, bundan böyle bu tarihte 24208 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlülüğe giren Türk Gıda Kodeksi 2000/39 sayılı " Bal Tebliği " hükümlerince tanımlanmaktadır.
![Page 44: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/44.jpg)
Bal Tebliği• Bal Tebliği'nin 6. maddesinin bazı hükümleri;• Nem miktarı % 20'den, asitlik miktarı 40 meg/kg'dan fazla
olamaz, • Diastaz sayısı 8'den az olamaz, ancak narenciye balı gibi
yapısında doğal olarak düşük miktarda enzim içeren ve doğal olarak HMF miktarı 15 mg/kg'dan fazla olmayan balda diastaz sayısı 3'den az olamaz,
• Hidroksimetil furfurol (HMF) miktarı 40 mg/kg'dan fazla olamaz,
• Bala herhangi bir madde katılamaz ve yapısında bulunan herhangi bir madde uzaklaştırılamaz,
• Bal ticari glikoz, naftalin ve nişasta içeremez.
![Page 45: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/45.jpg)
ARI SÜTÜ
![Page 46: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/46.jpg)
• 5-15 günlük arıların kafa içi salgı bezlerinden salgıladığı beyaz renkte pelte kıvamda sıvı
![Page 47: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/48.jpg)
• Polen nektar
• Arı midesinde değişikliğe uğrar• Kafa içi salgısıyla birleşir ARI SÜTÜ
![Page 49: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/49.jpg)
• Arı sütü ilk ağza geldiğinde süt kıvamında • Petek gözüne konduğunda krema kıvamında
krem renkte
![Page 50: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/50.jpg)
Özellikleri
• Peltemsi• Yapışkan• Tadı ekşimsi• Suda iyi erir• Su ile karıştırıldığında hafif köpürür• Geç toplandığında pembemsi• Sıcaklıktan etkilenir, rengi koyulaşır ve tadı
acılaşır
![Page 51: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/51.jpg)
![Page 52: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/52.jpg)
• Arı sütü nektar ve polenden daha besleyici ve daha kuvvetli
• Nektar enerji• Polen protein kaynağı
![Page 53: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/53.jpg)
Arı sütü kimyasal özellikleri
• Ph: 3.5• Su: %65-70• Protein: %12-15• K.hidrat: %10-15• Lipit: %1.7-6
![Page 54: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/54.jpg)
Arı sütü mineral maddeler
• P• Sülfür• Na• K• Ca• Mg• Fe• Mn
![Page 55: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/55.jpg)
Arı sütü mineral
• B1• B2• B6• C• D• E
• Pantotenik asit• Biotin• Nikotinik asit• İnositol• Folik asit
![Page 56: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/56.jpg)
• Arı sütü değerli aminoasitler bakımından zengin
• İçinde çeşitli hormon• Canlılık ve zindelik veren özel
maddeler mevcut
![Page 57: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/57.jpg)
Arı sütünün insan sağlığı açısından önemi
• Canlılık ve hareket sağlar
• İştah açar• İç bezlerin çalışmasını
sağlar• Tansiyonu ayarlar• Anemiyi giderir• Direnci arttırır• Yaşlılığı önler
• Cinsel güç• Döl tutma• Cilt • Çocuklarda gelişim• Beslenme bozukları• Asabi tedavisi• Tümor oluşumunun
engellenmesi
![Page 58: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/58.jpg)
Arı sütü ile tedavi
• 2 ay yılda iki kez• Miktar 120mg-1000 mg• Zaman şubat- nisan
Eylül-kasım• Sabah aç karna• Sabah öğlen aç karna iki kez• Çocuklarda dozun ¼ ü• Akşam kullanılması önerilmez
![Page 59: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/59.jpg)
![Page 60: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/60.jpg)
Arı Sütü Üretim Tekniği
• Ana arının bol bol yumurtlaması sağlanmalı• Genç ve en mükemmel ana arı seçilir
![Page 61: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/61.jpg)
Arı sütü üretiminde Koşullar
• Güçlü kovan• Yeterli besin• Uygun sıcaklık• Yumurta aşılamasında doğru zamanlama• Uygun araç gereç• Bilimsel kovan yönetimi
![Page 62: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/62.jpg)
üretim
• Tabi üretim• Aşılama metodu
![Page 63: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/63.jpg)
Tabii üretim
• Kovan kesif yemle beslenir• Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana
alınır• 2-3 gün sonra üretim başlar• Her gün kovana 1-2 adet taze yumurtalı
çerçeve konur• 48 saatte bir bu çerçeveler sırayla geri alınır• Üretim 20-30 gün sürer
![Page 64: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/64.jpg)
![Page 65: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/65.jpg)
![Page 66: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/66.jpg)
• Arı sütüne metal değdirilmez
![Page 67: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/67.jpg)
Aşılama metodu
• Yumurta nakli• Özel çerçeve ve hücreler gerekli• Her gün aşılama yapılır• 18-24 saatlik yumurtalar• 48 saat sonra hasat yapılır• 200-250 mg arı sütü her hücreden
![Page 68: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/68.jpg)
![Page 69: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/69.jpg)
Arı sütünün muhafazası
• Koyu renkli cam kaplarda• Balla karıştırılmalı (4 kat)• Soğuk ortamda muhafaza
![Page 70: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/70.jpg)
Arı sütü standardı
• TS 6666• Saf arı sütü• Bal ile karıştırılmış • Muhafazada (kapsül, ampül) liyofilize arı
sütü
![Page 71: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/71.jpg)
POLEN
![Page 72: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/72.jpg)
polen
• Çiçekli bitkilerin erkek organları içindeki polen kesecikleri içinde yer alan dikenli, yağlı ve yapışkan yapıda erkek hücre taşıyan ve bal arıları tarafından toplanan kurutulmuş çiçek tozları
![Page 73: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/73.jpg)
Polenin özellikleri• Renk : %80 sarı, %20 siyah, kırmızı, mor, eflatun• Koku: mevcut yağ asitleri, hoş kokulu• Büyüklük: Farklılık gösterir• Şekil:Farklılık gösterir. Mikroskop altında optik
kesitten tanımlanır. Yuvarlak, oval, uzun vb.• Yüzey:Farklılık gösterir. Düzgün, çizgili, granüler• Dış Kabuk: Değişik yapıda ve kalınlıkta
katmanlardan oluşur
![Page 74: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/74.jpg)
Polenin kimyasal özellikleri
• %35 k.hidrat• %20 protein• %5 lipit• %20 diğer
![Page 75: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/75.jpg)
Polen üretimi• Polen tuzakları kullanılır• Değişik şekillerde monte edilir• Polen 1-2 gün aralıklarla boşaltılır • 42 C geçmeyen kurutma dolaplarında su oranı %8
düşürülür• Eleklerden geçirilir• Hava almayacak şekilde ambalajlanır• 6 aya kadar oda koşullarında daha uzun süre
saklanacaksa soğuk depolarda saklanır. CO2 ile fumige edilebilir.
![Page 76: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/76.jpg)
Polenin tüketimi
• Sabahları aç karna• Kahvaltıdan en az yarım saat önce• Akşam yemekten en az 4 saat sonra ve yatmadan
önce sade, meyve suyu ya da meyve suyu ile birlikte
• Günlük yetişkinlerde 15-40g• Çocuklarda 6-12 yaş 10-15 g• 3-5 yaş 5-15 g• 1 yk=10g
![Page 77: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/77.jpg)
Polenin faydaları
• Zihinsel ve bedensel yorgunluk• Çocukların sağlıklı gelişmesi• Düşünme, araştırma gücü• Kansızlık• Sporcular• Değişik hastalıklar (kanser vb)
![Page 78: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/78.jpg)
PROPOLİS
![Page 79: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/79.jpg)
HAM PROPOLİS
![Page 80: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/80.jpg)
• Propolis arıların bitki filiz ve tomurcuklarından topladığı, kovan giriş deliğine, çatlak ve kırıkları kapattığı, antibakteriyal, antiviral, antifungal, antioksidan, antiparazitik özelliklere sahip yapışkan ve reçinemsi bir maddedir.
![Page 81: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/81.jpg)
• Arılar bu bitkilerden topladığı reçinemsi maddeyi arka ayaklarında kovana taşırlar.
• Balmumu ve bazı sindirim salgıları ile karıştırarak kovan içinde kullanırlar.
• Arılar propolisi kavak, meşe, kayın, okaliptus ağaçları ve çalılıklardan toplarlar.
• Arının arka bacağında taşıdığı propolis kovanda ancak diğer arıların yardımı ile boşaltılabilir.
• Arılar propolisi kovanda dip tahtası, çerçeve kenarları ve giriş deliği arkasında biriktirirler.
![Page 82: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/82.jpg)
Propolisin Fiziksel Özellikleri
• 1. Renk: Bitki türüne bağlı olarak renk sarıdan koyu kahveye kadar değişir.
• 2. Propolis 60-70 0C de sıvı, 25-45 0C de yumuşak ve yapışkan, 15 0C altında ise katı kırılgandır.
• 3. Propolis etanol, glycol ve suda belirli oranlarda çözünür • 4. Anti bakteriyal komponentler genellikle alkol ve suda
çözülürler. • 5. Propolis saf katı, sıvı, tablet, sprey, pomad, propolisli
sabun, propolisli şeker vb. gibi birçok şekil ve formulasyonlarda pazarlanmaktadır.
![Page 83: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/83.jpg)
Propolisin Yapısı ve Bileşimi
• Propolis örneklerinde bitkisel kaynağa bağlı olarak 150-200 bileşik veya kimyasal saptanmıştır.
• Bunlardan bazıları: • 1. Flavonlar ve flavonoidler • 2. Terpenler ve terpenoidler • 3. Aromatik asit ve esterleri • 4. Alifatik asit ve esterleri • 5. Amino asitler • 6. Alkoller • 7. Aldehitler • 8. Kalkonlar • 9. Ketonlar • 10. Hidrokarbonlar
![Page 84: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/84.jpg)
Propolis Toplama Yöntemleri
• · Çerçeveler Arasından Toplama• · Kovan Giriş Deliğinden Toplama: Polen üretimi
ile birlikte yapılır. Bu amaçla polen tuzakları kullanılır. Arının dışarıdan getirdiği propolis bu tuzaklardan geçerken hazneye düşer.
• · Örtü Bezinden Toplama: Bunun için teli özel örtüler kullanılır. Arılar bu telli örtünün deliklerini kapatmak için bu kısımları propolis ile doldurur. Bu örtü sıcak suya batırılarak propolisin suya geçmesi sağlanır. Buradan toplanır.
![Page 85: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/85.jpg)
Propolisin Faydaları Ve Kullanma Alanları
• Anti-astımatik etki ve ağız spreyleri • Anti romatizmal (Donadieu, 1979), etki • Akciğer rahatsızlıklarında, • Melanoma ve carcinoma tumor hücreleri tedavisinde, • Doku yenileyici, • Kapillar damarları güçlendirici, • Anti diabetik, • Fitoinhibitor, (Donadieu, 1979;Bianchi, 1991) • Propolisin herhangi bir yan etkisi yoktur ancak bazı
kişilerde hafif alerjik reaksiyona neden olabilir.
![Page 86: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/86.jpg)
![Page 87: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/87.jpg)
![Page 88: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/88.jpg)
Propolisin Tıpta Kullanımı
• AntibiotiK aktivite • Antioksidan aktivite • Anti-fungal aktivite • Anestetik etki• Antiprotozoan etki • Antikanser • Dermatoloji ve Kozmetikte
![Page 89: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/89.jpg)
• Japonya ve Çin gibi Uzakdoğu ülkelerinde propolisin bu yüzyılda keşfedilen " en mükemmel doğal ilaç" olduğu kabul edilmiştir.
![Page 90: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/90.jpg)
BALMUMU
![Page 91: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/91.jpg)
• Balmumu, 2-3 haftalık genç işçi arıların son 4 çift karın halkalarındaki mum salgı bezlerince salgılanan, karın halkaları arasından çıkarken hava ile teması sonucu katılaşarak pulcuk haline geçen, salgılandığı anda beyaz renkte olan ve daha sonra koyulaşan bir arı ürünüdür.
![Page 92: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/92.jpg)
• Balda bulunan karbonhidratlardan sentezlenir
![Page 93: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/93.jpg)
![Page 94: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/94.jpg)
![Page 95: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/95.jpg)
• Arıların 1 kg balmumu üretebilmeleri için 6-10 kg bal yemeleri gereklidir.
![Page 96: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/96.jpg)
![Page 97: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/97.jpg)
• Mum salgılayan arılar önce bal yerler daha sonra 35 °C'da zincir şeklinde salkım oluşturarak mum salgılarlar. Mum pulcuğu karın halkalarından ayaklarla çeneye aktarılır. Çenede işlenen balmumu petek örme ve yapmada kullanılır.
![Page 98: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/98.jpg)
• Kimyasal yapısında; alkali esterler (%72), serbest yağ asitleri (%14), hidrokarbonlar (%11), serbest alkoller (%1) ve bilinmeyen maddeler (%2) bulunur. Ergime sıcaklığı 62-65 C olup yoğunluğu 0.95'dir. Bu nedenle eritildiğinde su üzerinde toplanır.
![Page 99: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/99.jpg)
Balmumu Üretimi
• Özellikle Afrika, Orta ve Güney Amerika'da baldan daha önemli bir arı ürünüdür. Balmumu üretimi geleneksel olarak petek kırıntılarının sıcak su içinde eritilip karışımın süzülerek bir başka kaba aktarılması ve burada su üzerinde toplanan balmumunun soğuduktan sonra oluşturduğu katı kütlenin elde edilmesi şeklinde yapılır. Ayrıca, güneş enerjili mum eritme kapları da kullanılabilir. Esmerleşmiş eski peteklerin eritilip balmumuna dönüştürülmesi hastalıkların kontrolü açısından ihmal edilmemesi gereken bir işlemdir.
![Page 100: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/100.jpg)
![Page 101: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/101.jpg)
![Page 102: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/102.jpg)
![Page 103: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/103.jpg)
Sızdırma işlemi• peteklerin doğrudan güneş ışığı ve ısısından faydalanılarak
eritilmesi ile yapılabilir. • Ancak en çok uygulanan sızdırma yöntemi kaynatarak
sızdırma yöntemidir. • sızdırılacak mum yanmaması için yarı yarıya su ile
karıştırılarak kaynatılır. • Daha sonra telis çuvala dökülerek, üzerine baskı
uygulanmak suretiyle temiz mumun çuvalın gözeneklerinden akması, artıklarının çuval içinde kalması sağlanır.
• Dışarı akan su ve mum karışımının soğuması sağlandığında temiz mum su üzerinde bir tabaka halinde katılaşır. Bu işlem için kullanılan pres makineleri de vardır.
![Page 104: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/104.jpg)
Sızdırma işleminde nelere dikkat edilmelidir?
• Mum, alevle karşı karşıya getirilmemelidir. Çünkü mum kolayca tutuşur, yanar.
• Mum eritilirken içine yarı yarıya su katılmalıdır. Aksi halde mumun rengi bozularak esmerleşir
![Page 105: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/105.jpg)
Balmumunun Kullanılma Alanları
• Temel petek yapımında ve kozmetik sanayiinde • Katolik kiliselerinde yakılan mumlarda en az %32
oranında balmumu bulunması • İlaç sanayi• Parlatıcı, boya ve cila yapımında, • Kalıpçılık, dişçilik gibi alanlarda ve • Su geçirmezliğin sağlanmasında
![Page 106: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/106.jpg)
• Madame Tussauds
![Page 107: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/107.jpg)
![Page 108: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/108.jpg)
• Daha önceleri balmumu ihtiyacı açısından kendine yeterli olan ülkemiz son yıllarda balmumu ithal etmeye başlamıştır. Kaynağı belli olmayan balmumundan yapılmış temel peteklerle Amerikan yavru çürüklüğü ve kireç hastalığı gibi arı hastalıklarının gerek ülkeler arası gerekse ülke içinde geniş alanlara yayılabileceği unutulmamalıdır.
![Page 109: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/109.jpg)
• Bu bakımdan temel petek yapımında kullanılacak balmumunun "Arıcılık Yönetmeliği"nin zorunlu bir hükmü olarak 110 ºC'da 12 saat süreyle sterilize edilmesi gerekmektedir. Balmumu tüm kullanma alanları açısından %100 saf olmalı, parafin, serezin, reçine ve iç yağı gibi yabancı maddeler içermemelidir.
![Page 110: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/110.jpg)
ARI ZEHİRİ
![Page 111: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/111.jpg)
![Page 112: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/112.jpg)
Arı zehiri• İşçi arılarda zehir bezlerince üretilip zehir torbasında
depolanır. • Hücreden yeni çıkmış arıların zehir üretme yetenekleri çok
az olup 12 günlük olduklarında en yüksek üretim kapasitesine ulaşırlar ve 20 günlük olduklarında zehir üretme yeteneklerini kaybederler.
• Ancak kışlayan arılarda bu yetenek yok olmaz. Bir işçi arı, ömrü boyunca 0.3 mg dolayında zehir üretir.
• Sokma sırasında iğnesini sokulan canlı üzerinde bırakan arı, daha sonra ölür.
![Page 113: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/113.jpg)
![Page 114: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/114.jpg)
• 1. Zehir kesesi 2. Kas 3. Uzatıcı kas• 4. Geriye çekici kas• 5. İğne 6. Çengel • 7. Sinir düğümü
![Page 115: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/115.jpg)
Arı zehiri kimyasal yapısı
• Oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. • Farmakolojik açıdan önemli aktif maddeler içerir.
Bunlardan en önemlisi kimyasal yapının yaklaşık %50'sini oluşturan polipeptit yapıdaki mellitin'dir.
• Arı zehirinde bulunan diğer önemli polipeptit ise apamin'dir.
• Bunun yanında enzim yapısında olan fosfalipazlar arı zehirinde %12 dolayında bulunur.
![Page 116: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/116.jpg)
Arı Zehiri Üretimi• Arı zehiri toplanmasında, değişik yöntemler bulunur.• En çok 5-10 mm aralıklarla paralel dizilen tellerin altına
yerleştirilen cam levhalı düzenek kullanılmaktadır. • Kovan uçuş tahtası veya kovan dip tahtası üzerine konan
bu düzeneğe 12 voltluk akım verildiğinde tellere temas eden arı hafif elektrik şokuyla karşılaşmakta ve zehirini cam levha üzerine bırakmaktadır.
• İğne cama batmayacağından arı da ölmemektedir. • Sıvı olan arı zehiri, cam levha üzerine bırakılır bırakılmaz
kristal hale geçer ve daha sonra jiletle kazınarak toplanır.
![Page 117: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/117.jpg)
![Page 118: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/118.jpg)
![Page 119: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/119.jpg)
• Arı zehiri toplanması sırasında arılar rahatsız edileceğinden çevredeki canlılar yönünden güvenlik tedbirleri alınmalı,
• uygulama 1 kovan için en fazla 5-10 dakika sürmelidir.
• Uygulama 10 kovana tatbik edildiğinde 1-2 g kristal zehir toplamak mümkündür.
![Page 120: BAL VE DİĞER - İstanbul Üniversitesicdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=bal-ve-diger... · • Ana arı ve bir miktar işçi arı başka kovana alınır • 2-3 gün sonra](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022050108/5f46954b1e831a183e053350/html5/thumbnails/120.jpg)
Arı Zehirinin Kullanılma Alanları
• Arı zehirinin kullanılma alanları ve ticaret hacmi diğer arı ürünlerine göre daha sınırlıdır.
• Arı zehiri arılarca koloninin düşmana karşı savunulmasında, ve ayrıca apiterapide arı zehirine karşı bağışıklık sisteminin geliştirilmesinde ve romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır.
• Arı zehiri, Amerika'da eczanelerde tablet olarak satılmakta ve ilgi görmektedir.