ballina: blerina selimaj-kola - revista kosovarja
TRANSCRIPT
Ballina: Blerina Selimaj-Kola
DINOCERAMICHE
UBUNION BUSINESSALBANISCH & DEUTSCH
BonnerstraĂe 212 53757 Sankt Augustin
Telefon: 02241 - 26 10 991 Telefax: 02241 - 16 56 929
E-Mail: [email protected]
www.union-business.de
artistja e grimit që sjellëfrymën amerikane në Kosovë
Lazim Destaniportret i atdhetarëvetë mëdhenj
Në familjen e ushtarit të vrarë në APJAziz Kelmendit
Ajshe Gërvalla: Tërë jetën kam qarë pa lot
Cilat janë sukseset e familjeve VIP-a
Sâka mbeturme i besuar
as gruas
U deshëm shumëa nuk u pamë kurrë
âremosâ nĂ« Gjermanishembull suksesi
i familjes Rashica
Ăka nĂ«se i dashuri juaj kĂ«rkon virgjĂ«rinĂ«
para martesësBLERINASELIMAJ-KOLA
NDĂRTIM QERAMIKĂ
BETON
DINO COMPANY
NDERTIM QERAMIKE
BETON HOTELERIHOTELERI
DINO COMPANY
Anketë me maturante të Prishtinës
Ăka nĂ«se i dashuri juaj kĂ«rkonvirgjĂ«rinĂ« tuaj para martesĂ«s?
3KOSOVARJA
Shumica e va-jzave të anketu-ara, maturante të shkollave të mesme të Prishti-nës, humbjen e virgjërisë e mar-rin si kërkesë apo dëshirë e të dashurit të tyre, që do të thotë se ato këtë akt e humbin pa dëshirë dhe me frikë...
Syblerta, 18 vjeçe: Për një daShuri të madhe ia vlen ta hum-bëSh edhe virgjërinë!- Për mua virgjëria është shumë me vlerë. Por, tek e fundit, dashuria është mbi gjithçka... Për një dashuri të madhe ia vlen ta humbësh edhe virgjërinë! Disa shoqe të mia mendojnë se virgjërinë duhet ruajtur për personin me të cilin do martohesh dhe mendoj se e kanë mirë, meqë sot nuk i besohet çdo kujt, sidomos djemve të lazdruar, e që shesin mend me vetura luksoze të baballarëve të tyre!
bubulina, 19 vjeçe: a më e rëndëSiShme ëShtë virgjëria a morali?- Disa të njohshme të mia, e që janë më të vjetra se unë, mburrën që ende janë të vir-gjëra dhe flasin me mburrje se ende janë
âme karakterâ, sepse arrijnĂ« tĂ« pĂ«rmbahen. Pra, tĂ« jesh e virgjĂ«r dhe tĂ« shkosh me parimet tua, kjo Ă«shtĂ« krejt nĂ« rregull. Por, nuk ke tĂ« drejtĂ« qĂ« ta konsiderosh njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ« si tregues ndershmĂ«rie. Kjo do tĂ« thotĂ« se ato teknikisht janĂ« tĂ« virgjĂ«ra, por moralisht jo...
aranita, 18 vjeçe: çka u duhet virgjĂ«ria vajzave qĂ« i kanĂ« kaluar tĂ« 30-at?- TĂ« jesh 20 vjeçe dhe tĂ« jesh e virgjĂ«r, si-pas meje, kjo Ă«shtĂ« krejt nĂ« rregull. Por, tâu afrohesh apo edhe tâi kalosh tĂ« 30-at dhe tĂ« jesh ende e virgjĂ«r, kjo nuk mĂ« duket nĂ« rregull, sepse nĂ« kĂ«tĂ« moshĂ« askush mĂ« nuk tĂ« merr pĂ«r grua se je e virgjĂ«r, por tĂ« merr pĂ«r ndonjĂ« qĂ«llim tjetĂ«r, si, bie fjala, tĂ« krijojĂ« familje.SidoqoftĂ«, pĂ«r mua, ta ruash virgjĂ«rinĂ« deri nĂ« martesĂ«, pa pasur presion tĂ« jashtĂ«m, do tĂ« thotĂ« se ke besim te koncepti i martesĂ«s.
Pra, të dashurosh, do të thotë ta pranosh dikë ashtu si është - e virgjër ose me përvojë dashurie. Sepse, po të dashurosh me mish e shpirt, siç thonë gratë, atëherë askush nuk të pyet a je e virgjër apo ke pasur të dashur para tij...
çka mundtë Përfundojmë?Virgjëria nuk është lodër e fëmijëve që sot e ke dhe nëse e prish e blenë tjetrën. Prandaj, duhet pasur kujdes që të mos e humbni në moshë shumë të re, sepse jeta është e gjatë dhe me plot sfida... Por, edhe ta ruash me çdo kusht, siç na ka rënë të dëgjojmë për disa femra që i kanë kaluar edhe të 30-at e ende janë të virgjëra, edhe nga kjo nuk ka ndonjë dobi të veçantë.Sidoqoftë, po e humbe virgjërinë me njeriun që, vërtet, e meriton, e ai në të ardhmen të jetë bashkëshorti yt, kjo ka vlerë të veçantë.
Diturie Haxhaj
4 KOSOVARJA
Në ballinë: Blerina Selimaj-Kola
Si ta njohim më mirë Blerina Selimaj-Kolën?- Jam Blerina Selimaj-Kola, e lindur e rritur në Gjakovë. Që nga viti 2015 jetoj dhe veproj në SHBA. Jam e martuar dhe e kam një djalë tre vjeç. I kam kryer studimet në Fakultetin Filozo-fik, në degën e psikologjisë. Ka më shumë se gjashtë vjet që kam filluar ta praktikoj grimin, së pari në SHBA dhe jam certifikuar nga grimerë të njohur botërorë. Tash jam grimere me profesion dhe e kam studion time në Prishtinë. Cilat kanë qenë ëndrrat tua dikur dhe a janë bërë realitet?- Nuk e kam lënë asnjë ëndërr peng. Gjithçka që kam dashur e kam realizuar. Mjafton të duash dhe të punosh, duke mos përjashtuar përkushtimin e madh gjatë gjithë kohës.
Kur je përfshirë në botën e së bukurës?- Nuk mund të referohem saktë në ndonjë kohë të caktuar, sepse jam marrë pothuajse gjithë kohës me botën e së bukurës. Por,
koha qĂ« jam pĂ«rkushtuar 100% Ă«shtĂ« viti 2020, kur edhe e kam hapur studion time. Merreni me grim dhe karriera juaj ka nisur nĂ« SHBA. Si nisi?- Ka nisur nĂ« momentin kur rrethi im e ka pĂ«lqyer punĂ«n time dhe dĂ«shira e madhe pĂ«r tĂ« sjellĂ« diçka mĂ« ndryshe nga tĂ« tjerĂ«t. Dhe, ajo qĂ« unĂ« e quaj âmĂ« ndrysheâ, mĂ« ka sjellĂ« kĂ«tu ku jam sot. Pastaj, jam marrĂ« edhe me punĂ« vullnetare, ku, nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, kam kryer edhe shumĂ« trajnime tĂ« ndryshme, e qĂ« i pĂ«rka-sin fushĂ«s sĂ« estetikĂ«s. Andaj, edhe e kam pĂ«rvetĂ«suar mĂ« shumĂ« profesionin tim. Dhe, mĂ« nĂ« fund, mora vendimin pĂ«r tâu kthyer nĂ« KosovĂ«, qĂ« tĂ« vazhdoj tutje rrugĂ«ti-min nĂ« fushĂ«n e sĂ« bukurĂ«s...
Pse vendosët të ktheheshit në Kosovë?- Nuk mund të them se jam kthyer përgjith-monë, jam në lëvizje, herë pas herë. Ndër arsyet kryesore, patjetër, është studioja, për të qenë më afër me klientet që i besojnë punën dhe synimet e mija.
Blerina Selimaj-Kola Ă«shtĂ« qind pĂ«r qind e shkĂ«lqyer nĂ« fushĂ«n e saj. NjĂ« grimere e pĂ«r-sosur, e profesionali-zuar dhe e dĂ«shmuar nĂ« SHBA, qĂ« tashmĂ« ka zbarkuar me gjithĂ« potencialin ar-tistik e profesional nĂ« KosovĂ«, duke hapur studion e bukurisĂ« âIna Beautyâ. Klientet i japin notĂ«n 10, ndĂ«rkaq ajo nuk ndalet sĂ« punuari nĂ« nivelin me â5 yjeâ. Andaj, puna dhe qa-sja e BlerinĂ«s Ă«shtĂ« pĂ«r duartrokitje... PĂ«rtej profesionit, Blerina Selimaj-Kola Ă«shtĂ« nga ato femra qĂ« tĂ« mahnitin me sharm, elegancĂ«, stil unik, por edhe zgjuar-si. Bukuroshja e fushĂ«s sĂ« bukurisĂ« Ă«shtĂ« edhe psikologe, andaj klientet ia besojnĂ« pamjen e jashtme, por edhe zemrĂ«n...
Blerina Selimaj-Kola artistja e grimitqë sjell frymën amerikane në Kosovë
5KOSOVARJA
Dhe, nuk do ndalem me kaq. Do vazhdoj tĂ« punoj drejt zgjerimit nĂ« fushĂ«n time... Ju sollĂ«t gjithĂ« talentin dhe kreativ-itetin tuaj nĂ« âIna Beautyâ. Mund tĂ« na flisni pak mĂ« shumĂ« rreth studios suaj tĂ« bukurisĂ«?- Studio âIna Beautyâ sjellĂ« çdo shĂ«rbim qĂ« i duhet njĂ« femre pĂ«r ta plotĂ«suar veten. TĂ« gjitha kĂ«to me kualitetin mĂ« tĂ« lartĂ«, ofruar nga stafi mĂ« profesional. ĂshtĂ« studioja njĂ« dashuri e madhe pĂ«r ju?- PatjetĂ«r, po. Por, ajo qĂ« mĂ« pĂ«rmbush me dashuri akoma mĂ« shumĂ« janĂ« klientet e âIna Beautyâ, tĂ« cilave u jam shumĂ« mirĂ«njohĂ«se. ĂfarĂ« shĂ«rbimesh ofroni dhe me çfarĂ« produkte punoni?- ShĂ«rbimet qĂ« ne ofrojmĂ« nĂ« âIna Beautyâ janĂ«:* Grim * FlokĂ«* Manicure & Pedicure* Heqja e qimeve me Laser* Ngjyrosje & shatir & ombre* Mbjellje e qerpikĂ«ve* Vetulla Tattoo* Depilim* Brow lamination* TretmanĂ« tĂ« ndryshĂ«m pĂ«r flokĂ«* Drejtim me keratine* Hair Botox* ExtensionsJam munduar tĂ« jem gjithmonĂ« nĂ« trend me kohĂ«n dhe tĂ« sjell mĂ« tĂ« mirĂ«n pĂ«r shĂ«rbimet ndaj klienteve. E, sa i pĂ«rket produkteve tĂ« grimit, pĂ«r-dorim ato nga brendet mĂ« tĂ« njohura dhe me kualitet tĂ« lartĂ« dhe, kryesisht, furnizo-hemi nga SHBA-tĂ«. Disa nga brendet qĂ« pĂ«rdorim janĂ«: Mario, Anastasia beverly hills, YSL, Dior, huda beauty, giorgio armani etj. Heqja e qimeve me laser, i cili Ă«shtĂ« nga
mĂ« tĂ« mirĂ«t nĂ« treg, ka disa karakteristika qĂ« e bĂ«n mĂ« tĂ« veçantĂ« nga laserĂ«t me tĂ« cilĂ«t jemi shĂ«rbyer deri mĂ« tani. Nuk ndjen fare dhimbje, nuk ka efekte anĂ«sore, skuqje apo irritim tĂ« lĂ«kurĂ«s. ĂshtĂ« me pllakĂ« tĂ« akullt dhe fiber optik dhe i vetmi me parametra mjekĂ«sorĂ«. E, mbi tĂ« gjitha, rezultati Ă«shtĂ« i garantuar. Dhe, siç ceka mĂ« lart, pĂ«r tĂ« qenĂ« sa mĂ« real me kohĂ«n dhe modĂ«n sa i pĂ«rket dukjes sĂ« femrĂ«s, mundohemi qĂ« edhe shĂ«rbimet dhe produktet, njĂ«kohĂ«sisht, tĂ« jenĂ« nĂ« nivelin e duhur. Por, dua tĂ« shtoj njĂ« shĂ«rbim qĂ« e bĂ«n akoma mĂ« tĂ« veçantĂ« studion tonĂ«, e qĂ« Ă«shtĂ« Tretmani me KeratinĂ« dhe Hair Botox, qĂ« ndryshe te ne njihet si âDrejtim Brazilianâ. Klientet janĂ« gjithmonĂ« nĂ« kĂ«r-kim tĂ« mĂ« tĂ« mirĂ«s pĂ«r flokun e tyre dhe, pa dyshim, njĂ« trajtim i tillĂ«, si Hair Botox apo tretmani me KeratinĂ«, Ă«shtĂ« çdo herĂ« i mirĂ«seardhur. VeçoritĂ« qĂ« sjellin kĂ«to tĂ« dyja nĂ« flokun tuaj: * I japin flokut shkĂ«lqim* ButĂ«si* ShĂ«ron majat e dĂ«mtuara* I drejton flokĂ«t* I ushqen, po ashtu.
Kemi dĂ«gjuar se keni nĂ« plan tĂ« hapni edhe akademi. PĂ«r çka bĂ«het fjalĂ« konkretisht dhe kur pritet tĂ« jetĂ«sohet ky projekt?- Sa i pĂ«rket çështjes sĂ« AkademisĂ«, meqĂ« kemi pasur shumĂ« kĂ«rkesa pĂ«r tĂ« mbajtur kurse tĂ« grimit, tĂ« flokĂ«ve, tĂ« thonjve etj., pa dyshim, nuk kam dashur qĂ« ta ngatĂ«r-roj shĂ«rbimin e klienteve nĂ« studio, sĂ« bashku me kurse. Prandaj, sĂ« shpejti do tĂ« jemi nĂ« njĂ« hapĂ«sirĂ« tjetĂ«r, akoma tĂ« pacaktuar, ku tĂ« interesuarit, pĂ«r tĂ« kryer kurse, mund tĂ« pajisen me certifikata tĂ« âIna Beautyâ, e qĂ« do tĂ« njihen edhe ndĂ«rkombĂ«tarisht. Ku e gjeni forcĂ«n e motivin pĂ«r tĂ« punuar dhe pĂ«r tĂ« mos u ndalur?- Klientet janĂ« ato qĂ« ma japin motivin pĂ«r tĂ« vazhduar tutje pa u ndalur. Natyrisht, duke mos pĂ«rjashtuar edhe punĂ«n e palodhshme tĂ« stafit tim, ku, sĂ« bashku, mundohemi tĂ« arrijmĂ« majat dhe suksesin e dĂ«shiruar.
Keni klientelĂ« tĂ« gjerĂ«. A punoni edhe me femra tĂ« njohura tĂ« muzikĂ«s dhe shou-bizit?- NĂ« âIna Beautyâ janĂ« tĂ« mirĂ«seardhur tĂ« gjitha klientĂ«t, duke mos i veçuar fytyrat publike a jopublike. I kemi dyert e hapura çdo herĂ« pĂ«r secilin. NĂ« pĂ«rgjithĂ«si, e rĂ«ndĂ«sishme Ă«shtĂ« qĂ« klineti tĂ« ndihet rehat dhe tĂ« ndahet i kĂ«naqur me shĂ«rbimet qĂ« ofron studioja jonĂ«.
Cilin personazh publik do e grimoje dhe ndryshoje?- Ka shumë prej tyre, që do i konsid-eronim kënaqësi të punojmë dhe eksperimentojmë nuanca të reja të stilit të tyre. Cila është jeta juaj përtej profesionit?- Përtej profesionit jam nënë shumë e përkushtuar ndaj fëmijës tim. Por, meqë kam një jetë të programuar me shumë aktivitete dhe punë, nuk më mbetet shumë hapësirë që të dal jashtë profe-sionit tim.
Pasionet tua?- Ndër të parat është puna ime. Dhe, po të mos ishte pasioni dhe ëndrrat, jeta do të ishte një monotoni dhe mashtrim.
Sa kohĂ« kalon para pasqyrĂ«s?- Nuk humbi shumĂ« kohĂ« para pasqyrĂ«s pĂ«r vetveten. Por, kryesisht, e gjej veten aty me klientet e mia. A je e mirĂ« nĂ« kuzhinĂ« dhe nĂ«se po, cili Ă«shtĂ« specialiteti yt?- Zakonisht, gjatĂ« ditĂ«s nuk mund tĂ« jem aktive nĂ« pjesĂ«n e kuzhinĂ«s, por darkĂ«n e pĂ«rgatis gjithmonĂ« vetĂ«. Andaj, jam kuzhiniere e mirĂ« dhe i dua shumĂ« ushqimet tradicionale. Specialitet e kam lazanjen dhe e pĂ«rgatis me shumĂ« kujdes. PĂ«r fund?- I falĂ«nderoj klientĂ«t e âIna Beautyâ qĂ« besojnĂ« nĂ« punĂ«n dhe pĂ«rkushtimin tonĂ«, duke uruar dhe shpresuar qĂ« tĂ« jem zgjidhja pĂ«r tĂ« cilĂ«n kanĂ« nevojĂ« pĂ«r dukjen dhe rehatinĂ« e tyre. Po ashtu, njĂ« falĂ«nderim tĂ« veçantĂ« qĂ« kanĂ« zgjedhur tĂ« jenĂ« pjesĂ« e familjes âIna Beautyâ...
Nderim Neziri
6 KOSOVARJA
Bukuritë shqiptare...
Nga âMaja e Shqi-ponjaveâ, nĂ« Bo-zovcĂ« tĂ« TetovĂ«s, shihet edhe Sela-niku... Mrekulli, a?BukuritĂ« e Sharrit janĂ« mahnitĂ«se, sidomos âMaja e Shqiponjaveâ, âKepi i Pllatitâ, âKepi NĂ«rmemâ, âKepi i Dhiveâ, âLeshnicaâ etj.Dhe, po tĂ« ngjitesh nĂ« âMajĂ«n e Shqiponjaveâ, tĂ« bĂ«het se ke gjetur qendrĂ«n e territoreve shqiptare. Rreth e rrotull shikon vetĂ«m territore shqiptare⊠MĂ« tĂ« vjetrit shpeshherĂ« kanĂ« thĂ«nĂ« se nĂ« mĂ«ngjes, herĂ«t, nga âMaja e Shqiponjaveâ vĂ«rehet Selaniku!Andaj, nĂ« çdo fundjavĂ«, pa marrĂ« parasysh stinĂ«t, turistĂ«t vĂ«rshojnĂ« drejt kĂ«tyre bukurive magjepse, si
lumenjtĂ« nĂ« stinĂ«n e pranverĂ«s...Por, sikur tĂ« ketĂ« hoteleri, infrastruk-turĂ«: udhĂ« tĂ« asfaltuar, teleferik⊠besoj se krejt botĂ«n e ke aty, nĂ« tĂ« gjitha stinĂ«t. KĂ«tĂ« tĂ« diel, nĂ« kĂ«tĂ« vend tĂ« mrekul-lueshĂ«m shqiptar, kishte qindra turistĂ« nga tĂ« gjitha moshat e gjinitĂ«: nga Prishtina, Shkupi, Tetova, Gjilani⊠Dhe, tĂ« shpĂ«rndarĂ« thuajse nĂ«pĂ«r tĂ« gjitha majat: âMaja e Kepit tĂ« Pllatitâ, âMaja e Kepit NĂ«rmemâ, âMaja e Shqi-ponjaveâ, nĂ« âKryeshojâ (Kryvashoj), nĂ« âLeshnicĂ«â.NĂ« vitin 1999, njĂ« ekip i mjekĂ«ve tĂ«
Kapanamurit gjerman, pasi i panĂ« kĂ«to bukuri mahnitĂ«se, qenĂ« shpre-hur: âSikur tâi ketĂ« shteti gjerman kĂ«to bukuri, brenda 10 vjetĂ«sh krejt botĂ«n do e sillte nĂ« dimĂ«r e nĂ« verĂ« nĂ« kĂ«to vende tĂ« bukuraâ.Dhe, njĂ« interesim mĂ« i madh i turistĂ«ve pĂ«r kĂ«to vende tĂ« bukura, pa dyshim, do tĂ« ndikonte shumĂ« nĂ« zhvillimin e katundeve tĂ« malĂ«-sisĂ«, e jo nĂ« zbrazjen e tyre, siç po ndodh, veçanĂ«risht viteve tĂ« fundit, ku katundet e kĂ«tij rajoni po mbesin shkret.
Neshat Mehmedi
Ku ndodhetâMaja e Shqiponjaveâ?
magazinë e pavarurpër familje
Pronar dhe botues:Gani Dili
Redaktor përgjegjës:isa ilazi
Menaxher: Driton Dili
Redaksia:Safet Krivaça (reporter i lirë)
Nderim Neziri (redaktor)Besiana Dili
Drenushë HaredinajRilinda KrasniqiDionita Sadrija Gresa Mehmeti
ardita Dili
Dizajni:labinot BĂ«rbatovci
Adresa e redaksisë:Fahu postal 18, 10000 Prishtinë
Tel: 038 51 75 75Email: [email protected]
Marketing: Tel: +383 44 143 448;
Email: [email protected]
KOSOVARJAwww.kosovarja.al
KU FJALA E MIRĂ?Sot sikur na mungon edhe fjala e mirĂ«.Fjala e mirĂ« ndaj njĂ«ri-tjetrit. Fjala e mirĂ« pĂ«r njĂ«ri-tjetrin.O Zot, çâkohĂ« ka ardhur...SâkanĂ« thĂ«nĂ« kot pleqtĂ«, kurrgjĂ« sâĂ«shtĂ« jeta. E shkurtĂ«r Ă«shtĂ«. Nga gjithçka, prej tĂ« gjithave, mbetĂ«t veç fjala e mirĂ«, vepra e mirĂ«, e cila edhe pas vdekjes sate - jeton...NĂ« traditĂ«n kulturore hebraike janĂ« disa thĂ«nie nĂ« dy variante, nĂ« dy kahe, qĂ« flasin qartĂ«, shkurt e saktĂ«, qysh ndĂ«rtohet njeriu me fjalĂ«. Thuhet: Mos ma thuaj se jam i keq, e ndjej veten keq, punoj e veproj keq dhe bĂ«hem i keq!MĂ« thuaj se jam i mirĂ«, harroj se jam i keq, e ndjej veten mirĂ«, punoj e veproj mirĂ« dhe bĂ«hem i mirĂ«!Mos ma thuaj sâtĂ« dua, edhe po tâmos mĂ« duash. Gjeje njĂ« fjalĂ« tjetĂ«r, se lĂ«ndon ndjenjĂ«n, hap dhembjen, krijon urrejtjen...MĂ« buzĂ«qesh... e mashtroj veten, ndjenjĂ«n dhe vazhdoj tĂ« jetoj me shpresĂ«n, Ă«ndrrĂ«n...Dhe, kĂ«shtu, fjalĂ«t e ndĂ«rtojnĂ« njeriun...E gĂ«zojnĂ«,E bĂ«jnĂ« tĂ« qajnĂ«,E lumturojnĂ«,E bĂ«jnĂ« qĂ« ta duan jetĂ«n...Ora Ă«shtĂ« vetĂ«m pĂ«r tĂ« marrĂ«t. TĂ« mençurit e dinĂ« kohĂ«n e tyre...
NESĂR ĂFARĂ?DJE â Ă«shtĂ« ditĂ« e lĂ«nĂ« pas. Ka shkuar. Nuk kthehet mĂ«. MĂ«so çka mund tĂ« mĂ«sohet nga ajo ditĂ«, nga ajo pĂ«rvojĂ«. Mos u merr me tĂ« kaluarĂ«n nga se:Ishte,Shkoi,Nuk Ă«shtĂ« mĂ«,As sâkthehet...E, NESĂR Ă«shtĂ« ditĂ« e nesĂ«rme. NesĂ«r Ă«shtĂ« - ndoshta. Ende nuk ka ardhur.E ardhmja nesĂ«r - çfarĂ«?
E POPULLITIshin kanĂ« tubuar njĂ« tubĂ« kanjusha. Kishin pas ndenjur bashkĂ« dhe kishin pas bĂ«rĂ« bĂ«rllok shumĂ«. Sâkishin kah me u sjellĂ« e ku me ndenjur nga bĂ«rlloku. NjĂ«ra prej tyre thotĂ«: âHajde tĂ« ndĂ«rrojmĂ« vend se kĂ«tu e bĂ«mĂ« bĂ«rl-lok!â. Shkuan nĂ« njĂ« vend tjetĂ«r, por edhe aty bĂ«nĂ« bĂ«rllok. Dhe, kudo qĂ« shkonin e bĂ«nin bĂ«rllok. Dikur njĂ«ra tha: âSâkemi ku shkojmĂ« ma. Kudo qĂ« shkojmĂ« bĂ«rl-lok po e bĂ«jmĂ«, andaj diçka duhet tĂ« bĂ«jmĂ«...â.
Gani Dili
Faqja e shtatë
E ardhmja, nEsĂ«r â çfarĂ«?Zoti ua ka dhĂ«nĂ« njĂ« fytyrĂ« e ju e bĂ«ni njĂ« tjetĂ«r.E trishtueshme Ă«shtĂ« kjo!
Kthim në kohë: 30 vjet më parë, me nënëne legjendës kombëtare, Jusuf Gërvallës
NĂ« mes tĂ« fshatit Dubovik, afĂ«r Deça-nit, gjendet njĂ« shtĂ«pi. Para dh-jetĂ« motesh, nĂ« atĂ« shtĂ«pi, akordonin jetĂ«n ritmet e jetĂ«s sĂ« pĂ«rditshme burrat, gratĂ«, fĂ«mijĂ«t... E, sot, ajo shtĂ«pi e ka vetĂ«m njĂ« banor â njĂ« grua. NjĂ« grua, e cila pĂ«rjetoi gjithĂ« atĂ« qĂ« mund ta pĂ«rjetojnĂ« vetĂ«m nĂ«nat shqip-tare. PĂ«rjetoi gjithĂ« tmerrin e push-tetit serb. PĂ«rjetoi vdekjen e bijve dhe torturat e papara.
Nëna e Bardhit dhe Jusuf Gërvallës, të vrarë nga kriminelët e UDB-ës në Utergru-penbah.Nëna e Hysenit e Avdylit, që tash janë bashkë me fëmijë në ekzil.
Bisedojmë me të...E shfletojmë ditarin e saj të pa përshkruar, dhembjen e saj të gurtë, krenarinë e saj të madhe, jetën e një gruaje, të një nëne, e cila është dëshmi e gjallë e së vërtetës së hidhur kosovare...
E, për hir të së vërtetës, që biseda të jetë sa më besnike, bisedën me Ajshe Gërval-lën po e japim, në të shumtën, në formë monologu.
ShumĂ« ditĂ« pa ngrĂ«nĂ« e pa pirĂ«...â...Nga tâia filloj?DjemtĂ« e mi nuk janĂ« tĂ« rastit. As puna e lufta e tyre kundĂ«r regjimit e pushtetit serb nuk e ka befasuar askĂ«nd.
Familja Gërvalla është e njohur në këto anë si atdhedashëse, e cila tërë barbarinë e Serbisë e përjetoi në pragun e saj, pa u gjunjëzuar asnjëherë, asnjë çast, kurrë...
As Bardhoshi, burri im, i cili ishte kaçak i ndjekur, i burgosur shumë herë, nuk u
gjunjëzua asnjëherë. Nuk u gjunjëzua as atëherë kur shkau, të dyzet anëtarët e familjes së tij i kishte futur nën rrethak teli, në një livadh dhe i la shumë ditë pa ngrënë e pa pirë. Dhe, nuk u dorëzua, nuk u përkul...
Ishin ato vite të zeza, loke... Siç këndohet në këngën e Oso Kukës, ishte kohë kur dridhej edhe fëmija në bark të nënës...
E, si të quhet ajo kohë, ai regjim, ai pushtet, i cili në pikë të natës të hynë në shtëpi, në dhomë të fjetjes, trishton, pret e vret pa kursyer as gra e pleq, as fëmijë?!
Eh, seç më kujtohet tash edhe kjo ngjarje: Kishte dalë erfia dhe prej fshati në fshat shkonte duke i djegur kullat, e duke masakruar popullin e pafajshëm.
Dhe, kishin ardhur edhe në Strellcin tonë. I kishin ngujuar në kullë 22 rob shtëpie dhe kullës ia kishin vënë flakën! Ishin djegur edhe fëmijët në djep...
Dhe, me të dëgjuar Bardhoshi, me vrap shkon dhe hynë në një kullë, prej nga, pastaj, nga frenxhia në frenxhi i kishte pas gjuajtur me pushkë dhe nuk ishte ndalur derisa ata kishin ikur, duke men-duar se i kishin rrethuar kaçakët.
Ajshe Gërvalla:Tërë jetën kam qarë pa lot...
8 KOSOVARJA
Thonë, pranë kullave ishin parë shki të vrarë si duajt në ara, siç themi ne, fshatarët.
Dhe, një kohë të gjatë është folur se ra Bardhoshi dhe e shpëtoi Strellci pa u dje-gur me çka ka...
Por, këtë rezistencë, pushtuesit serb shtren-jtë ia pagoi familja jonë, familja Gërvalla. Përveç të tjerash, Serbia, si edhe shumë familjeve shqiptare anë e kënd Kosovës, na e morën tokën.
Në tokën tonë u vendosën Shaliqët, të ardhur nga Mali i Zi. E punuan dhe e shfrytëzuan rrafsh 52 vjet, aq sa edhe jetuan këtu...
Dhe, sâkishte mĂ« vĂ«shtirĂ«, mĂ« rĂ«ndĂ« se ta shohĂ«sh shkaun duke punuar nĂ« tokĂ«n tĂ«nde, tĂ« cilĂ«n ta kanĂ« marrĂ« me zor! Shpirti tĂ« dhembte, zemra tĂ« kallej...
Zaten, ra toka e na vdiq Zymeri, 25-vjeçar, djali i kunatit!
* E, si ndodhi?Një ditë, teksa kishte dalë në një skaj fushe për të korrë grurin, e të cilën fushë herë na e merrnin e herë na e linin për ta punuar, kishin ardhur xhandarët dhe e kishin kërcënuar:
âMos tĂ« tĂ« shohim kurrĂ« mĂ« kĂ«tu! Kjo tokĂ« Ă«shtĂ« e ZorkĂ«s!â.
Djali kthehet në shtëpi me dhembje të madhe koke, aq sa edhe e qiti në shtrat... Në krye të shtatë ditëve vdiq. La babanë plak dhe gruan e re me 5 fëmijë...
Dhe, pas 52 vjetësh, kur kishin vendosur të iknin, e blemë tokën tonë. E blenë djemtë e mi. E blenë Hyseni, Bardhi, Jusufi e Avdyli.
FotograFitë E JusuFit dhE Bardhit në Ballë të dhomësDhe, tek bisedonim me nënën Ajshe, shikimi vetvetiu të ndalet, të ngulitet në portretin e Jusufit dhe të Bardhit në ballë të dhomës, por edhe në fotografi të tjera të familjes Gërvalla.
Në dhomë gjendet edhe pianoja e Jusufit, të cilën, siç tregon nëna Ajshe, ia kishte falur Rafet Rudi, shoku i tij i ngushtë i jetës e i punës.
KĂ«tu ndodhet edhe tavolina e punĂ«s, nĂ« tĂ« cilĂ«n poeti shkroi veprat, tĂ« cilat janĂ« tĂ« renditura njĂ«ra pas tjetrĂ«s... LexojmĂ«: âKanjusha e verdhĂ«â, âFlu-turojnĂ« e bienâ...
Dhe, derisa nĂ«na Ajshe qohet pĂ«r tĂ« ve-shur njĂ« xhemper se ishte pak ftohtĂ«, unĂ« shfletoj âKanjushĂ«n e verdhĂ«â. Ndalem nĂ« faqen 49. ĂshtĂ« poezia â7 ditĂ« nĂ« Dubo-vikâ dhe nxjerri kĂ«to vargje:
â...merrni nga fjala ime veç atĂ« qĂ« sâĂ«shtĂ« ndarjesâpo ju pĂ«rshĂ«ndes pĂ«r tĂ« fundit herĂ« nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«veçse nĂ« fundin tim po vij tĂ« vĂ«rtetĂ« e tĂ« shĂ«ndoshĂ«si sĂ«mundje prej sĂ« cilĂ«s nĂ« shtrat do tĂ« vdesnĂ« bar nĂ« anije a nĂ« botĂ« krejt esĂ«llâ.
... Ke të ftohtë? - e pyes nënën Ajshe, teksa ulet pranë portreteve të fëmijëve të vet, dëshmorëve të kombit, të cilëve ua morën jetën veç pse e deshën Kosovën të lirë...
- Pssst! â foli ajo, duke e vĂ«nĂ« gishtin mbi buzĂ« dhe vazhdoi: - Po mĂ« dĂ«gjon Jusufi! Nuk guxoj tĂ« them se kam tĂ« ftohtĂ«!
Dhe, derisa me dorĂ« ledhaton portretet e fĂ«mijĂ«ve, vazhdoj tâi lexoj vargjet nĂ« faqen e hapur tĂ« librit:
ândĂ«rmend sâe pata tĂ« bĂ«hem poet i çmendururtĂ«si, qartĂ«si do tâi kem fjalĂ« tĂ« paranĂ« ngushticĂ« do tĂ« jem me ju, pĂ«r ju nĂ« festĂ« do tĂ« kĂ«ndoj...â.
Po, a ndahEt shPirti?...E, çâtĂ« flas mĂ«? TĂ« flas si i rrita bijtĂ«?Shpesh e thoshte Jusufi: Skamja e sĂ«mundja nuk janĂ« marre. Prandaj, nuk Ă«shtĂ« marre tĂ« them se ata i kam rritur pĂ«r gazep. Baba u vdiq menjĂ«herĂ« pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore. Ia pĂ«rtĂ«riu emrin djali â Bardhi, qĂ« lindi ato ditĂ« zie e varfĂ«rie. Ishin vitet e zhgĂ«njimit, kur tĂ« gjithĂ« shqiptarĂ«t po e kuptonim se liria e premtuar sâkish qenĂ« tjetĂ«r veçse mashtrim...
Jeta ishte e vështirë, në mos edhe më e rëndë sesa ishte para lufte. E vështirë, sidomos për shqiptarët, të cilët mbetën të jetojnë të ndarë, në dysh. Po, a ndahet shpirti?
Varfëria vazhdoi në familjen tonë ashtu si ishte edhe më parë, por tash edhe më të zhgënjyer, të thyer. Por, me shpresë se herë do kur do të vijë e mira, liria edhe për ne...
E, bukĂ« nuk kisha pĂ«r tĂ« shtruar nĂ« sofĂ«r... Dhe, çâtĂ« bĂ«jĂ« nĂ«na e shkretĂ«?
Më digjej shpirti kur i shihja fëmijët rreth sofrës së thatë!
Nga tâia mbaj?Si tâia bĂ«j?A jetohet kĂ«shtu?!
Kisha shumĂ« dĂ«shirĂ« pĂ«r tâi shkolluar. Por, kushtet çfarĂ« i kisha, e kisha vĂ«shtirĂ« pĂ«r tâi rritur, e lĂ«re mĂ« tĂ« mendoja pĂ«r shkollimin e tyre...
Djali i madh, Hyseni, e kishte kryer tetëvjeçaren dhe punonte nga pak, aty-këtu, sa për idare...
Por, zemra më rrinte e ndarë derisa kthe-hej në shtëpi. Kisha frikë për të, larg qoftë të mos e gjejë gjë...
Thirrej Gërvalla dhe e dija se këta qenë nuk harrojnë... E dija se ata nuk e kanë as gajle pse ishte fëmijë... Si mendja e nënës më, që fluturon kahmos...
Dhe, çâtĂ« them tjetĂ«r?Duke ditur se çâjetĂ« bĂ«ja, dy djemtĂ« e kunatit, tĂ« cilĂ«t kishin shkuar mĂ« herĂ«t nĂ« Slloveni, njĂ« ditĂ« ma dĂ«rguan njĂ« letĂ«r, nĂ« tĂ« cilĂ«n shkruanin qĂ« tâua dĂ«rgoja Hysenin, pĂ«r ta punĂ«suar atje.
Jo se ishte i ri, por më dhimbsej ta ngar-koja me telashe e kurbet të zi në moshën e tij. Sikur nëna që mendon për evlat më...
Letrën e kishte lexuar Hyseni dhe nga ajo ditë, përditë më luste që të shkojmë bashkë, të ikim nga varfëria. Ishte i ri dhe nuk ia zija për të madhe që mendonte kështu...
Një ditë i tubova fëmijët, të katërtit, dhe shkova te vëllai në Pejë. Shkova që të rrija ndonjë ditë, por edhe të konsultohesha me të. Ta dëgjoja fjalën dhe mendimin e tij.
Ndërkohë, pa dijen time, me paratë që kishte mbledhur për disa ditë që kishte punuar, Hyseni i kishte blerë dy bileta për Lubjanë.
I thashĂ«: âPo, pse dy bileta, moj nĂ«nĂ«?â.âPo, a tĂ« rrihet pa mua, a?â, ma ktheu.âDo tĂ« shkojmĂ«, pra, tĂ« gjithĂ«. KĂ«shtu men-don edhe daja. VĂ«rtet, kĂ«to fjalĂ« mâi tha vĂ«llai, i cili edhe na bleu tĂ« gjithĂ«ve nga njĂ« teshĂ« pĂ«r tĂ« mos u dukur aq tĂ« mjerĂ«, tĂ« varfĂ«r nĂ« sytĂ« e dynjasĂ«.
MĂ« kot i thosha se pĂ«r mua ky udhĂ«tim, mbase do tĂ« ishte koritje edhe pĂ«r tĂ«, edhe pĂ«r tĂ«rĂ« katundin. Por, e tillĂ« ishte koha atĂ«herĂ«...â.
Në anën tjetër, e dija se fjalët e hallkut e birat e gardhit nuk mbyllën kurrë. Por, më mirë është shikoje punën tënde... Fëmijët e tu mos i lë rrugëve...
9KOSOVARJA
âMos u mĂ«rzit se njĂ« ditĂ« do tĂ« bĂ«het mirĂ«! Me emĂ«r tĂ« Zotit do tĂ« bĂ«het mirĂ«!â, kĂ«shtu mĂ« tha e mĂ« kĂ«shilloi im vĂ«lla, gjatĂ« rrugĂ«s deri nĂ« stacionin e trenit.
- MotĂ«r, dua tĂ« tĂ« them diçka. â mĂ« tha derisa e prisnim trenin e zi.- Fol, vĂ«lla! â iu gjegja pa menduar se pĂ«r çka e kishte fjalĂ«n.
- UnĂ« Jusufin po e ndali.- ?! â u bĂ«ra gur.- Sâdihet, udhĂ« Ă«shtĂ« kjo. Ky bile le tĂ« mbetĂ«t farĂ« e Bardhosh DinĂ«s. Do e rrisĂ« me fĂ«mijĂ«t e mi. Sâke pse brengosesh pĂ«r tĂ«...
Dhe, nuk kisha kohë të mendoja as të them gjë...Hipëm në tren dhe ai, menjëherë, u nis. Por, zemra më mbeti në stacionin e Pejës...
* Jusufi mbet në PeJë, a?- Në shtëpinë e vëllait u rritë Jusufi, por edhe Bardhoshi. Në Pejë u shkolluan të dy. Jusufi kreu edhe gjimnazin. Për pushim veror, por edhe ndonjë tjetër, vinte në Kranj, tek punoja e jetoja bashkë me Hysenin e gruan e tij.
Para se të vinte më shkruante se në cilën ditë vjen me tren nga Peja dhe unë mezi e prisja atë ditë, trenin nga Kosova...
Kishte ditë që i shihja udhëtarët duke dalë nga treni dhe shikoja mos e shihja edhe Jusufin...
* sa vJetkeni qëndruarnë slloveni? - Sa më kujtohet, se tash jam plakur, patëm shkuar në vitin 1958, e jetuam atje deri në vitin 1972. Atje Bardhi studioi ang-lishten dhe, pastaj, e vazhdoi në Prishtinë.
E, Jusufi, sa herë që vinte, i interesonte shumë gjuha sllovene dhe nisi ta flasë mirë, aq sa edhe nisi të përkthej nga sllovenishtja në shqip.
... Si nxënës e student i albanistikës, Jusufi, por edhe Bardhoshi, çështjen kombëtare e mishëruan me botën shpirtërore. Dhe, duke i vërejtur synimet reaksionare të regjimit, i cili jetësonte shkallë-shkallë projektin qubrilloviqian, vëllezërit Gërvalla çështjen kombëtare, nga preokupimi shpirtëror e ngritën në detyrë jetësore, e bën ideal.
Pas demonstratave të vitit 1968, filloi një fazë e re në raportet ndërnacionale, e në veçanti për pozitën e shqiptarëve në Jugosllavi.
Në të vërtetë, derisa euforia e përmasave më të gjera i kishte pllakosur një numër të madh individësh e grupesh, të cilët ishin të gatshëm të pranojnë çfarëdo kompromisi në relacionin Kosova-Serbia-Jugosllavia, në anën tjetër, grupe dhe individ kurrë nuk kanë pushuar së vepruari dhe angazhuari në drejtim të pavarësimit të plotë të Kosovës. E, kësaj kategorie i takonin edhe Jusuf e Bardhosh Gërvalla.
...Isha një herë te Jusufi, në Prishtinë. Dhe, derisa një natë paloste libra në vitrinë, unë bëja muhabet me Suzanën, gruan e tij. Ai, në një moment, me zë nisi të lexoj vargje nga një libër...
- Ti i ke shkruar, a? â e pyeta.- Jo, nĂ«nĂ«, i ka shkruar Migjeni. â mĂ« tha, duke ma ofruar librin qĂ« ta shikoja fotografi-nĂ« e Migjenit dhe shtoi:
- Ka vdekur 27 vjeç, nĂ« kurbet, moj nĂ«nĂ«...- Ăâdo tĂ« thuash me kĂ«to fjalĂ«, Jusuf? - e pyeta, pasi ndjeva njĂ« ftohĂ«si nĂ« zemĂ«r, pas fjalĂ«ve qĂ« i foli.- Po, edhe ky ka pasur nĂ«nĂ«, moj nĂ«na ime, qĂ« aq fort mĂ«rzitesh pĂ«r mua...
Dhe, prej asaj nate, gjithmonë më rrinte mendja atje... tek zemra e nënës nuk e dëshi-ron fare.
* a e ke ditur se ai Punonte kundër regJimit serb?- E kam ditur, se e ka pasur gjakun e babait të vet. E kam ditur se e donte Kosovën të lirë më shumë se veten...
* Po, që shkoinë gJermani?- Me Avdylin ato ditë ndodhesha te vëllai në Pejë. Vonë në mbrëmje erdhi Uka, nipi im, paksa i zbehur e i trembur.
A thua, çka ka ndodhur nĂ« Dubovik? â e solla nĂ« mendje, por edhe e pyeta: - Ăka ka tĂ« re, Uka i nĂ«nĂ«s?
- Jo, asgjĂ«... â mĂ« tha, por e vĂ«rejta se ia bĂ«ri me kokĂ« Avdylit qĂ« tĂ« dilte jashtĂ« pas tij.
Dhe, nuk vonoi e Avdyli u kthye, por edhe më i zbehur se Uka.- Nënë, bëhu e fortë. Bacën e paskan burgosur...- U bëra gur. Kam qarë pa lot...
ĂâĂ«shtĂ« mĂ« e fortĂ«se zemra e nĂ«nĂ«s?Mâu zgjat rruga shumĂ« derisa arrita nĂ« shtĂ«pi. Ishin bĂ«rĂ« dhe tĂ« gjithĂ«. Seç mĂ« sosi diçka nĂ« zemĂ«r, tek i pash sytĂ« e pĂ«rlo-tur tĂ« fĂ«mijĂ«ve.
Ma mori mendja se çka kanë mundur të bëjnë... Po, sytë ishin për të parë. Dhe shoh: tërë shtëpinë e kishin përmbysur. Asgjë nuk ndodhej në venin e vet...
Më treguan, pastaj, se shumë milicë e kishin rrethuar shtëpinë dhe në ferk të mëngjesit, pa trokitur fare, siç hynë hasmi i ligë, kishin hyrë në shtëpi, i kishin hal-lakatur odat, kishin hyrë edhe në dhomat e fëmijëve, edhe pse ata ishin në gjumë...
Para syve të të gjithëve e kishin lidhur Hy-senin dhe, duke e përplasur, e kishin furur në një veturë të kaltër, e pas tij shumë vetura me milicë kishin shkuar, duke i lësh-uar sirenat, që ta zgjonin dhe frikësonin tërë fshatin...
Dhe, seç mâu dridh zemra kur dikush nga nipat a nuset e pĂ«rmendi emrin e Jusufit...
Ăka Jusufi? â iu drejtova me gjysmĂ« zĂ«ri.- E kĂ«rkuan kĂ«tu edhe axhĂ«n Jusuf, nĂ«nĂ«! â mĂ« tha nipi, Dukagjini, i cili nuk dinte tâmĂ« shkoqej nga prehri.
Eh, nĂ«nĂ« shkreta, thash nĂ« vete, tek mĂ« dolĂ«n para syve mundimet, pĂ«rjetimet derisa i rrita tĂ« katĂ«r, tĂ« cilĂ«t, si çdo zemĂ«r nĂ«ne, kisha dĂ«shirĂ« tâi shoh tĂ« lumtur... Por, çâtĂ« bĂ«sh, kur jeta kosovare Ă«shtĂ« e tillĂ«?!
Dhe, kĂ«shtu, brez pas brezi, gjithmonĂ« tĂ« vuajtur, tĂ« ndjekur pse je shqiptar, pse e do lirinĂ«, pse e do KosovĂ«n mĂ« shumĂ« se veten... Ăudi, apo jo?!
10 KOSOVARJA
11KOSOVARJA
E, dy ditë pasi e morën Hysenin, sërish erd-hën natën dhe e rrethuan shtëpinë. Nuk lëvizën deri në ag të mëngjesit. Tërë natën kishin vëzhguar se kush hynte e kush dilte nga shtëpia jonë...
Në mëngjes, pasi e përcolla Dukagjinin për në shkollë, nuk shkoi shumë kohë e u dëgjuan zëra të panjohur në oborr. Dola... dy vetë e kishin kapur për qafe Dukagjinin dhe e binin drejt derës së odës.
- Pse nuk shkove nĂ« shkollĂ«, biro? â i thashĂ« Dukagjinit, derisa ai vrapoi drejt meje, i trembur.
- KĂ«ta mĂ« pyesin pĂ«r axhĂ«n Jusuf. â mĂ« tha, teksa edhe mâu hodh nĂ« gjoks.- Jusufi nuk Ă«shtĂ« kĂ«tu. â u thashĂ«.- E dimĂ«. - tha njĂ«ri, teksa shikonte shtĂ«pinĂ«.
- AtĂ«herĂ«, çka doni? - Ku Ă«shtĂ«? â pyeti tjetri, i cili i ftoi milicĂ«t tjerĂ« qĂ« tĂ« afrohen. Dhe, pa njĂ« e pa dy, mĂ« shtyri, qĂ« tâua liroja derĂ«n pĂ«r tĂ« hyrĂ« brenda, qĂ« tĂ« bastisnin...
- Ăka di unĂ«? â u pĂ«rgjigja, duke u shtyrĂ« qĂ« tĂ« hyja unĂ« e para nĂ« shtĂ«pi, qĂ« tĂ« gjendesha pranĂ« fĂ«mijĂ«ve, tĂ« cilĂ«t ende flinin.
- TĂ« gjithĂ«ve do tâu burgosim! Do ta shihni... â mĂ« tha ai, i cili edhe i urdhĂ«roi milicĂ«t qĂ« tĂ« rrotullonin çdo gjĂ« nĂ« shtĂ«pi.
- Do ta shihni edhe ju njĂ« ditĂ« vetveten! â ia ktheva.- Hesht, sa je ende gjallĂ«! PĂ«rndryshe... â mĂ« tha, duke ma drejtuar revolen.
Zot, a thua, ku është Jusufi?! Ishalla nuk bie në duar të tyre! - u luta, derisa ata dolën me shpejtësi dhe i përcolla me shikim derisa dolën nga oborri.
Dolën, ikën... Por, sërish u kthyen edhe shumë herë... Dhe, dikur u mësuam me ta. U mësuan edhe fëmija. Natën, ditën. Në terr, në ag. Vinin kur u tekej!
Rrotullonin e pĂ«rmbysnin çdo gjĂ« nĂ« shtĂ«pi. BĂ«rtisnin, shanin dhe iknin, pĂ«r tâu kthyer tĂ« pashpirtĂ«t sĂ«rish ditĂ«n e natĂ«n tjetĂ«r...
TĂ« pashpirt ishin edhe ditĂ«n kur me forcĂ« e morĂ«n Avdylin. KurrĂ« sâe harroj pamjen e VjosĂ«s sĂ« vogĂ«l, e cila i ishte ngjitur pĂ«r qafe dhe nuk i shkoqej dot...
Kur policĂ«t e futĂ«n Avdylin nĂ« veturĂ«, VjosĂ«n e pĂ«rplasĂ«n nĂ« tokĂ«... E lanĂ« duke qarĂ« me lot e britmĂ«: âMos ma merrni babĂ«n! Mos ma merrni!â.
Eh, nĂ«nĂ« e shkreta, po shumëçka pe! Shumëçka durove! â thash me vete, derisa vrapova te vajza, e cila, pasi u ngrit, vrapoi pas automobilave tĂ« milicĂ«ve, e ku na e morĂ«n edhe mashkullin e fundit qĂ« i jepte krahĂ« shtĂ«pisĂ«. Sepse, tĂ« tjerĂ«t ishin tĂ« vegjĂ«l, fĂ«mijĂ«.
Po, çâĂ«shtĂ« mĂ« e fortĂ«, mĂ« e madhe se zemra e nĂ«nĂ«s?Seç u gĂ«zova se Jusufi kishte ikur nĂ« Gjermani...
Dhe, merreni me mend, tĂ« gĂ«zohesh pse djali tĂ« Ă«shtĂ« larguar dhe Zoti e di kur mund tâia shohĂ«sh sytĂ«?! Por, mĂ« mirĂ« tĂ« jetosh duke e Ă«ndĂ«rruar, sesa nĂ« duart e tyre. Sepse, edhe ashtu, dy tĂ« tjerĂ«t, Hys-enin e Avdylin i kisha nĂ« burg...
... Pas valĂ«s sĂ« arrestimeve qĂ« filluan nĂ« vitin 1979, Jusufi detyrohet ta braktisĂ« KosovĂ«n dhe arratiset nĂ« Gjermani, ku edhe kĂ«rkon azil politik. Ai, me tĂ« ar-ritur nĂ« Gjermani,, vendoset nĂ« afĂ«rsi tĂ« Shtutgartit, ku edhe vazhdon aktivitetin politik. Konsolidohet me tĂ« vĂ«llanĂ«, Bardhoshin, punĂ«tor social nĂ« Gjermani dhe poliglot i vĂ«rtetĂ« dhe nis tĂ« redaktojĂ« gazetĂ«n âBashkimiâ, i cili dilte si organ i Fronit tĂ« Kuq Popullor, e nĂ« tĂ« cilĂ«n arrin qĂ« me artikuj origjinalĂ« dhe tĂ« huazuar ta shndĂ«rrojĂ« nĂ« njĂ« tribunĂ«, vĂ«rtet, patriotike dhe vendstrehim pĂ«r shumĂ« tĂ« ikur politikĂ« nga Kosova. Aty dolĂ«n edhe âLajmĂ«tari i lirisĂ«â, âLiriaâ, âZĂ«ri i KosovĂ«sâ.Por, Jusufi kishte brenga tĂ« mĂ«dha pĂ«r familjen e mall tĂ« zjarrtĂ« pĂ«r KosovĂ«n. Jusufi kishte brenga edhe pĂ«r fatin e bashkĂ«shortes sĂ« tij, SuzanĂ«s, e cila do i nĂ«nshtrohej njĂ« represioni tĂ« paparĂ« fizik e psikik nga organet e sigurimit.
Lajmi i zi......Aq u gëzova, por edhe aq u mërzita kur shkuan Suzana dhe fëmijët e Jusufit, Premtoni dhe Donika. U gëzova se do të shpëtojnë nga represioni e maltretimet, e u mërzita se Zoti e dinte kur do i shihja më... Fort u mërzita...
Dëgjoja lajmet në radio, në televizor: Sot në filan vend të Gjermanisë, të Zvicrës, u bënë demonstrata të mëdha antijugosl-lave, tek u prinë Jusuf Gërvalla.
Eh, tĂ« pastĂ« nĂ«na! â thosha pas kĂ«tyre fjalĂ«ve tĂ« lajmeve. â Nuk e koritĂ« ai gjakun e vet, as babĂ«n e vet... KĂ«shtu thosha pas çdo lajmi qĂ« jepej pĂ«r tĂ«.
Dhe, kĂ«shtu, nĂ« kĂ«tĂ« dynja, njĂ«herĂ« isha grua e armikut, e tani u bĂ«ra edhe nĂ«nĂ« e armikut! E, çâtâju them?
Isha krenare pse isha nĂ«nĂ« e armikut tĂ« pushtetit serb, i cili kurrĂ« sâditi tĂ« ngopet me gjakun tonĂ« sa ajo kuçedra nĂ« kĂ«ngĂ«t e Gjergj Elez AlisĂ«. Tash e dhjetĂ« vjet, tash e pesĂ«dhjetĂ« vjet, pĂ«r ditĂ« na e merr nga njĂ« shpirt e ushqehet me gjak shqiptari!
Pra, isha krenare pse isha nënë e armikut të pushtetit të tillë, por në zemër gjithmo-në më rrinte një frikë se mos do i ndodhë ajo më e keqja...
Dhe, kisha të drejtë të frikësohesha, sepse kisha përvojë të hidhur, jetë të hidhur...
* Ke pasur rasttĂ« shKoshnĂ« Gjermani dhe tâi vizitosh djemtĂ«?- Po, kam mundur. Por, droja se do lĂ« gjurmĂ« pĂ«r kĂ«ta tĂ« pushtetit, tĂ« cilĂ«t na pĂ«rcillnin natĂ« e ditĂ«, ku e nga shkonim...
E përcillnin tërë Dubovikun, kush vinte e prej nga vinte. Përcillnin kush hynte në shtëpinë tonë, kush dilte...
Dhe, kĂ«shtu, e kishim rojĂ«n qĂ« na âruaninâ e âkujdeseshinâ pĂ«r ne e mysafirĂ«t tanĂ«... Sâmund tĂ« lĂ«viznim askund pa e ditur ata...
Një ilake imja shkonte në Gjermani. Dhe, para se të nisej, erdhi te unë e më pyeti mos kam ndonjë porosi për djemtë.
I thash nuk kam çka tâu çoj, pos njĂ« fjalĂ« goje: âThuaj Jusufit fluturo e bjerĂ« nĂ« strofullog tĂ«ndin! Pusho pak, qĂ« tâmĂ« pushoj edhe mua zemra pak!â.
E kisha fjalĂ«n qĂ«, nĂ« pastĂ« mundĂ«si, tĂ« ikte prej aty e tĂ« shkonte nĂ« ShqipĂ«ri. ThashĂ« e mendova: mĂ« mirĂ« e mĂ« i sigurt se aty sâmund tĂ« jetĂ« kurrkund...
Dhe, pas ca ditĂ«sh, kur u kthye ajo nga Gjer-mania, para se tĂ« shkonte nĂ« shtĂ«pi tĂ« vet, vjen te unĂ«. MĂ« tregoi se ia kishte pĂ«rcjellĂ« amanetin, por mâi tregoi edhe fjalĂ«t qĂ« ia kishte thĂ«nĂ« Jusufi me atĂ« rast:
âThuaj nĂ«nĂ«s se strofullogu im Ă«shtĂ« Kosova. Do tĂ« fluturoj e do tĂ« bie nĂ« tĂ« atĂ«herĂ« kur do tĂ« jetĂ« e lirĂ«, nĂ« liri, pĂ«r tĂ« cilĂ«n sâjam pish-man aspak pse e jap jetĂ«n pĂ«r tĂ«. Thuaj tĂ« kam nĂ«nĂ« tĂ« fortĂ«, mos qaj pĂ«r mua!â.
E, vĂ«rtet, pse tĂ« qaj? Jo-jo, sâpo qaj, por ple-qĂ«ria i ka fajet e pak jam ligĂ«shtuar...â.
Dhe, në çast i drejton sytë mbi portretin e Jusufit, portret të cilin më ka rënë ta shoh në shumë shtëpi, në çdo banesë të shqip-tarëve në Perëndim.
Jusufi ishte i vetĂ«dijshĂ«m se edhe atje ku jetonte e vepronte pĂ«r çështjen e atdheut, mund tĂ« arrinte dora tradhtare e armikut dhe e tradhtarĂ«ve qĂ« ishin nĂ« shĂ«rbimin e tij. Por, siç mĂ«sojmĂ« nga betim-deklarata e tij, ai qe i pĂ«rgatitur pĂ«r tĂ« gjitha.âNĂ« ballĂ« tĂ« kĂ«tij populli dhe te kĂ«mbĂ«t e kĂ«tij populli, fillimi dhe vdekja pĂ«r realizimin e aspiratave tĂ« tij do tĂ« na vijnĂ« si pĂ«rjetimi mĂ« i bukur e mĂ« fisnik nĂ« gjithĂ« jetĂ«n. Dhe, sâdo tĂ« ketĂ« forcĂ« qĂ« do na ndalĂ« nĂ« rrugĂ«n tonĂ« tĂ« ndrit-shme...â.
...Nja tri ditë para se të vinte lajmi i zi, Zoti ma lëshoi një gjumë të rëndë. Aq të rëndë, sa në natën e fundit nuk kam mundur të qohem për të ngrënë darkë, ani pse rejat më thirrën disa herë...
Kam qenë shtrirë në krevatin afër tele-vizorit dhe, si në ëndërr, i kam dëgjuar fjalët e spikerit, duke e përmendur disa herë emrin e Jusufit.
Jam ngritur dhe, sa desha tâi pyesja fĂ«mijĂ«t se isha nĂ« Ă«ndĂ«rr apo mâu duk se e tha emrin e Jusufit nĂ« televizor, Avdyli e ndĂ«rroi kanalin dhe e qiti Beogradin.
Serbishten e kuptoja dhe e mora vesh lajmin qĂ« e kaploi me dhembje shtĂ«pinĂ« tonĂ« dhe gjithĂ« KosovĂ«n.Nuk di si kam vepruar nĂ« atĂ« moment?! Por, mĂ« kujtohet se kam thĂ«nĂ«: âBardhi i nĂ«nĂ«s, edhe ti a?!
GjithmonĂ« jam mĂ«rzitur pĂ«r Jusufin, e se do tĂ« shkonin tĂ« dy pĂ«rnjĂ«herĂ« nuk e kam ditur e as nuk e kam pritur!â.
Po Kadria? Kush Ă«shtĂ« Kadria? â kam pyetur me zĂ« tĂ« lartĂ«, duke i vĂ«nĂ« tĂ« dy duart mbi krye...
NĂ« çast, i jam lutur PerĂ«ndisĂ«: âZot, mâi ruaj mendtĂ« e ma qo sabrin!â.
Dhe, pĂ«rnjĂ«herĂ« u jam drejtuar fĂ«mijĂ«ve qĂ« ia nisĂ«n vajit: âJu pastĂ« nĂ«na, mos qani! Ata kanĂ« rĂ«nĂ« kurban pĂ«r KosovĂ«n!
U thashĂ« edhe kĂ«tĂ«: âAmanet e ka lĂ«nĂ« Jusufi tĂ« mos mbajmĂ« zi e tĂ« mos derd-him lot...
Faleminderit prej katundit! Me tĂ« dĂ«gjuar lajmin, kanĂ« ardhur i madh e i vogĂ«l pĂ«r tĂ« na dhĂ«nĂ« gajret. Por, ka pa-sur edhe tĂ« atillĂ« qĂ« sâkanĂ« pasur guxim tĂ« vijnĂ«...
Të nesërmen erdhën disa vetë prej komitetit me polici dhe na kërcënuan që të mos e hapim derën për pamje...
- PĂ«r miq e dashamirĂ«, dera jonĂ« do tĂ« jetĂ« hapur gjithmonĂ«! â u thash me njĂ« nervozĂ« tĂ« madhe.
Dhe, me ditë të tëra ka ardhur popull mjaft, nga të gjitha anët e Kosovës... Ka pasur raste kur edhe kanë ardhur në pikë të natës. Se e tillë ishte koha... I merrnin në qafë njerëzit.
Por, nuk ua shoh për të madhe edhe atyre që nuk kanë mundur të vijnë ato ditë...
NĂ« kĂ«to çaste, derisa ajo tretĂ« shikimin pĂ«rtej dritares, seç mendoj: Sa tĂ« mĂ«rz-itshĂ«m jemi ne, gazetarĂ«t, sa zemĂ«rgur! TĂ« rrĂ«qethet trupi nga bashkĂ«biseduesja e ne shĂ«nojmĂ«! KĂ«rkojmĂ« ta rikujtojĂ« atĂ« qĂ« ua ka qitur lotin, u ka çelur plagĂ« qĂ« sâmbyllet, as nuk shĂ«rohet. Se plaga dhemb ditĂ«n, dhemb natĂ«n...
Nuk kam mbetur vetëm... Dhembje të madhe më kanë shkaktuar shkuarja e dy djemve të mbetur, Hysenit
e Avdylit, të cilët, pasi u liruan nga burgu, u detyruan të ikin, ngase nuk mund ta duronin represionin, maltretimet e çdo ditshme nga pushteti serb.
Mbase e kishin më keq në shtëpi sesa në burg, tek i kaluan ca mote... Ishin lodhur shumë, sidomos Hyseni.
Dhe, edhe pse u liruan nga burgu, çdo tĂ« dytĂ«n a tĂ« tretĂ«n ditĂ« vinin pĂ«r ta âviz-ituarâ dhe i linin thirrje, siç thoshin ata, pĂ«r bisedĂ« informative! E, nga ato biseda âinformativeâ, gati çdo herĂ« kthehej i Ă«njtur nĂ« fytyrĂ« ose me ndonjĂ« shenjĂ« tjetĂ«r âkujtimiâ!
Më kujtohet edhe një moment: një ditë sapo kishte aguar, gjumin ma nxorën fjalët e gruas së Hysenit:
- ĂâkĂ«rkoni mĂ«?! Kush po u duhet tash? A mos doni tĂ« na i merrni edhe fĂ«mijĂ«t?!â.
Dola shpejt jashtĂ«. I pash ata qĂ« veç isha mĂ«suar tâi shihja shpesh, nĂ« çdo vakt.
12 KOSOVARJA
- E tash?! â u thash.- Tash e gjithmonĂ«! VijmĂ« kur tĂ« duam, loke!Ke gjĂ« kundĂ«r?! â mĂ« tha njĂ«ri prej tyre dhe ia mĂ«syri derĂ«s tĂ« hyjĂ« brenda...
- Duhet tâju vijĂ« gjynah prej fĂ«mijĂ«ve, o horra! A e shihni se na i tmerruat edhe fĂ«mijĂ«t?!
- Edhe sa djem tĂ« kanĂ« mbetur, loke? â mĂ« pyeti po i njĂ«jti, qĂ« mĂ« parĂ« ia mĂ«syri derĂ«s sĂ« shtĂ«pisĂ«.Sâfola...
- TĂ« pyeta diçka, oj kaurresha plakĂ«?! â mâu drejtua, duke mâi zĂ«nĂ« shkallĂ«t qĂ« tĂ« mos hyja brenda.
- Paj, po të përgjigjem, o hyzmeqar i shkaut! Brenda pragut të shtëpisë e kam Hysen Gërvallën vetë të dhjetin. E, jashtë pragut, atë djalë që e ka bërë nëna shqip-tare është edhe imi, por jo si ti...
Dhe, kurrë nuk më lanë rehat... Nuk u ngopën as me vrasjen e Jusufit, të Bard-hoshit, as me ekzilin e Hysenit, të Avdylit.
U larguan edhe nuset, fëmijët, që tash jetojnë me mall të truallit, të arave e fush-ave, të bjeshkëve të Kosovës...
Mbeta vetĂ«m... Jo-jo, sâkam mbetur vetĂ«m. Shikoni! - dhe bĂ«n me dorĂ« kah fotografitĂ« e shumta familjare nĂ« mure...
KĂ«tu e kam Jusufin. Edhe Bardhin... KĂ«tu e kam edhe Hysenin e Avdylin... Shikoni çâtrima i ka nĂ«na: Dukagjinin, Armendin...
Këtu është edhe Suzana... Ky këtu është Premtoni... Kjo këtu është Donika... Po-po,
shikoni sa Ă«shtĂ« rritur djali i Jusufit?! ĂshtĂ« bĂ«rĂ« burrĂ«. ĂshtĂ« martuar. Ka bĂ«rĂ« dasmĂ« tĂ« madhe nĂ« TiranĂ«.
Dhe, nëna Ajshe shëtit nëpër foto-grafitë, duke folur për secilin... Tek ndalet në fotografinë e Premtonit me nuse, e na tregon për takimin me Suza-nën e Premtonin pas dhjetë vjetësh. U takuan në Gjermani, aty tek u shënua 10-vjetori i vdekjes së Jusufit, të Bardhit, të Kadrisë...
...Ishim marrĂ« vesh qĂ« tĂ« takohemi nĂ« stacionin e trenit. Suzana me djalĂ« duhej tĂ« vinte nga Tirana. Dola me Hysenin pĂ«r tâi pritur. Pritja mĂ« dukej e ngjashme si atĂ«herĂ« kur e prisja Jusufin nga Kosova nĂ« stacionin e trenit nĂ« LubjanĂ«...
Hyseni, teksa shkoi të interesohej për trenin që e prisnim, unë mbeta vetëm në automobil. Isha e shqetësuar shumë... Zaten, nuk thonë kot se plaku prej gëzimit përmallohet e prej pikëllimit veç forcohet!
Zemra mĂ« rrihte shpejt, mĂ« dridhej. Mezi prisja tâi shihja... SytĂ« i kisha ngulitur nĂ« udhĂ«tarĂ«t qĂ« zbritnin nga treni qĂ« erdhi. Mundohesha ta shihja dhe ta njihja Premtonin, tĂ« cilin nuk e kisha parĂ« rrafsh dhjetĂ« vjet.
Dhe, ashtu, duke pritur, në një moment dëgjova një trokitje të lehtë në xhamin e veturës. Kur ktheva kokën, pash një djalë që mundohej ta hapte derën e veturës.
Me gjithĂ« zĂ«rin bĂ«rtiti: âNĂ«na Ajshe! NĂ«na Ajshe! UnĂ« jam Premtoniâ.NĂ« ato çaste e pata vĂ«shtirĂ«... Si shumĂ« herĂ« mĂ« parĂ«...
...Ajo ma shfleton ditarin e saj tĂ« pashk-ruar, dhembjen e saj tĂ« gurtĂ«, jetĂ«n e njĂ« nĂ«ne tĂ« vuajtur, e cila Ă«shtĂ« dĂ«shmi e gjallĂ« e sĂ« vĂ«rtetĂ«s sĂ« hidhur kosovare...Dhe, si mĂ« qĂ«llim âKanjusha e verdhĂ«â kishte mbetur hapur nĂ« poezinĂ« âFletĂ« testamentiâ, tĂ« cilĂ«n e lexova dhe i shĂ«nova vargjet:
* * *vërmëni atje tek do të tregojë guri për udhënderi te shtëpia ime bërë me dru e kashtë
* * *le tĂ« mĂ« lĂ«nĂ« tĂ« fle i qetĂ« si pranĂ« stufedimrit tĂ« madh tĂ« dashurisĂ« simenuk do tĂ« pĂ«rpĂ«litem sâdo tĂ« rrotullohemsâdo tĂ« shplohem natĂ«n nuk do tĂ« kol-litem
me fjalët e mia le të më mallkojnënë rrasën time atë rrasë të zezë të ftohëtnë duart që i kam prekur le të më lëshojnë rrjedhës së qetë të fatit që pret
shigjetĂ« e mĂ«risĂ« le tĂ« bjerĂ« mbi dhenĂ« shkretĂ«tirĂ«n e moskuptimit le tĂ« fiketkurrĂ« tĂ« mos mĂ« vijnĂ« kur unĂ« nuk i presata qĂ« tĂ«rĂ« jetĂ«n i prita, tĂ« dashuritçâpo flas kĂ«shtu pash Zotin?
Gani DiliP. S. Kjo intervistĂ« Ă«shtĂ« botuar nĂ« RevistĂ«n âKosovarjaâ nr. 18 dhe 19/ 1991. Po e ribotojmĂ« me rastin e 30-vjetorit tĂ« botimit dhe 39-vjetorit tĂ« vdekjes sĂ« legjendĂ«s kombĂ«tare, Jusuf GĂ«rvallĂ«s.
13KOSOVARJA
âMĂ« falniâ, u them deleve tĂ« paragjykuara, âkullotni ku tĂ« mundni se kodrĂ«n tonĂ« e kanĂ« uzurpuar njerĂ«zit e shtetit!â. Dhe, e dini cili Ă«shtĂ« shteti? SĂ«rish njĂ« shembull: âHynĂ« hajnat para njĂ« kohe nĂ« shtĂ«pinĂ« time, duke e thyer derĂ«n. Rastin e lajmĂ«ruam nĂ« polici. PesĂ« herĂ« e thirrĂ«n gruan time nĂ« polici! Dikur fillova tĂ« dyshoj mos e ka thyer derĂ«n e shtĂ«pisĂ« gruaja ime... âGrua, mĂ« je bĂ«rĂ« e dyshimtĂ«: A mos e ke thyer ti derĂ«n e shtĂ«pisĂ« se kjo Ă«shtĂ« e pesta herĂ« qĂ« po tĂ« thirr policia?!â, i them asaj.
âJo bre, si e thyej unĂ« shtĂ«pinĂ« time!â, mĂ« thotĂ« gruaja.Dhe, nĂ« kĂ«tĂ« kohĂ«, them me vete, as gruas nuk ka mbetur tâi besohet...
Pse kur flitetPĂ«r PolitikĂ«vetĂ«m heshti?Sot, kur flitet pĂ«r politikĂ«, heshti. Nuk dua tĂ« merrem me askĂ«nd, them me vete.Por, as delet nuk kam ku tâi kullos. MĂ« sĂ« miri tĂ« isha haxhi dhe tâi kullosja nĂ«pĂ«r arat e mĂ«hallĂ«s, duke u bĂ«rĂ« dĂ«m tĂ« tjerĂ«ve, por me bindjen se sa ta kem
kapelĂ«n e bardhĂ« nĂ« kokĂ« nuk do mĂ« rrahin.NjĂ« shitĂ«s, nuk po ia pĂ«rmendi emrin, e thyen shitoren e vet para 40 vjetĂ«sh dhe rastin e lajmĂ«ron nĂ« policinĂ« e asaj kohe. PolicĂ«t me vete kishin marr qenin nu-hatĂ«s dhe, pasi i marrin tĂ« gjitha provat, e urdhĂ«rojnĂ« qenin: âKape hajnin!â. Dhe, qeni e kapĂ« tĂ« zotin e shitores pĂ«r kĂ«mbĂ«. NjĂ«ri prej policĂ«ve i thotĂ«: âTi je hajni, a?!â. Ai e pranon, por polici e lut tĂ« mos tregojĂ« se kanĂ« qenĂ« bashkĂ« se do e burgosin edhe atĂ«...
S. Rama
Ruajna Zot mendtë...
Sâkambetur
as gruastâi besohet!
14 KOSOVARJA
Nuk më ka mbetur më as të kem dëshira, them me vete. Nuk mundet më njeriu as të meditojë, sepse çfarëdo vendi i bukur që ka ekzistuar, ai është uzurpuar dhe shitur nga shteti dhe nuk ka mbetur vend as për meditim...
âSharr Turistiâ- urĂ« lidhĂ«se e gjithĂ« bashkatdhetarĂ«ve me vendlindjenEmri i Lazim Destanit u bĂ« i njohur qĂ« nĂ« moshĂ«n e tij tĂ« re, kur, si shumĂ« tĂ« rinj shqiptarĂ«, edhe ai mori rrugĂ«n e mĂ«rgimit drejt GjermanisĂ«. Ai nuk shkoi qĂ« tĂ« fitojĂ« pak para dhe tĂ« kthehet pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« shtĂ«pi nĂ« vendlindje, por shkoi pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar mĂ« shumĂ« dije nga shoqĂ«ria gjermane dhe vlerat kryesore tĂ« asaj shoqĂ«rie tâi sjellĂ« edhe nĂ« vendlindje, tâi ndajĂ« me bashkatdhetarĂ«t e tij.Pasi kaloi nĂ«pĂ«r disa vende pune nĂ« Gjermani, emri i Lazim Destanit filloi tĂ« veçohet me iniciativat e tij pĂ«r tĂ« ruajtur identitetin kombĂ«tar, duke u bĂ«rĂ« iniciator qĂ« nĂ« komunat ku kishte numĂ«r tĂ« konsiderueshĂ«m mĂ«rgim-tarĂ«sh shqiptarĂ«, pĂ«r fĂ«mijĂ«t e tyre, komunat gjermane tĂ« siguronin edhe mĂ«simin e gjuhĂ«s shqipe.Por, ajo qĂ« e spikati emrin e tij ishte sfida pĂ«r tĂ« themeluar kompaninĂ« e udhĂ«timeve âSharr Turistâ, qĂ«, nĂ« fakt, u bĂ« edhe emblemĂ« e tij.NĂ« kohĂ«n e ish-shtetit, ku jetonin shqiptarĂ«t jashtĂ« kufijve administrativ, çdo iniciativĂ« pĂ«r tĂ« sfiduar rregullat e
vĂ«na nga ai shtet konsiderohej edhe kĂ«rcĂ«nim, ku reperkusionet ishin tĂ« tmerrshme. Por, Lazim Destani besoi nĂ« idetĂ« e tij largpamĂ«se dhe âSharr Turistiâ u bĂ« ura lidhĂ«se e gjithĂ« bashkatdhetarĂ«ve me vendlindjen.
Vendlindja Vendlindja pĂ«r Lazim Destanin nuk ishte vetĂ«m trualli ku kishte lindur apo ku i kishte prindĂ«rit, por ishin tĂ« gjitha trojet ku flitej gjuha e nĂ«nĂ«s sĂ« tij.Me rastin e dekorimit nga ana e Presi-dentit tĂ« ShqipĂ«risĂ« me Urdhrin âNderi i Kombitâ, Lazim Destani e shpjegoi thelbin e vendlindjes, duke i cituar fjalĂ«t qĂ« ia kishte thĂ«nĂ« i ati:âBiri im, paç rrugĂ« tĂ« mbarĂ«! Dhe, po tĂ« lĂ« njĂ« amanet: Ngado qĂ« tĂ« shkosh, gjithmonĂ« kujto vendin tĂ«nd, sepse kĂ«tu do tĂ« kthehesh pĂ«rsĂ«ri!â.âKĂ«to fjalĂ« mâu ngulĂ«n thellĂ« nĂ« mendje e nĂ« zemĂ«r dhe çdo gjĂ« qĂ« bĂ«ra dhe bĂ«j nĂ« jetĂ«, e lidhi me vendin dhe popullin tim. Urdhri âNderi i Kom-bitâ pĂ«r mua Ă«shtĂ« dhe do tĂ« mbetĂ«t dekorata mĂ« e lartĂ«, sepse e marr nga ShqipĂ«ria, nga Presidenti i Repub-
Zotëria nga ILIRIDA
Lazim Destaniportret i atdhetarëve
të mëdhenj
Mjafton tĂ« pĂ«rmendet emri Lazim Destani dhe do kuptohet se bĂ«het fjalĂ« pĂ«r njĂ« njeri shumĂ« tĂ« njohur e tĂ« dashur, siç Ă«shtĂ« edhe sot. ĂshtĂ« nga tĂ« rrallĂ«t qĂ« fama i vjen pas si hija nĂ« ditĂ« me diell.I njohur nĂ« çdo pore tĂ« shoqĂ«risĂ« shqip-tare, por edhe tĂ« asaj ndĂ«rkombĂ«tare, falĂ« punĂ«s dhe sukseseve tĂ« tij shumta.Lazim Destani pĂ«r-mendet pĂ«rherĂ« pĂ«r vepra tĂ« mira, pĂ«r suksese tĂ« mĂ«dha nĂ« punĂ«. E gjejmĂ« edhe kudo ku organizohet ndonjĂ« takim apo flitet pĂ«r çështjen kom-bĂ«tare. KĂ«to edhe janĂ« ar-syet pse e bĂ«mĂ« kĂ«tĂ« shkrim, e qĂ« nĂ« vazh-dim do tĂ« mĂ«soni edhe shumëçka pĂ«r tĂ«...
15KOSOVARJA
16 KOSOVARJA
likĂ«s, nga populli, tĂ« cilit me krenari tĂ« madhe i takojâ, shprehet ai.Kjo e shpjegon edhe lidhjen shpirtĂ«rore qĂ« ka Lazim Destani me vendlindjen, pra me trojet shqiptare, duke e dĂ«shmuar nĂ« mĂ«nyrĂ« praktike thĂ«nien e Kenedit: âMos pyesni çfarĂ« mund tĂ« bĂ«j vendi juaj pĂ«r ju, por ju çfarĂ« mund tĂ« bĂ«ni pĂ«r vendin tuajâ.Dhe, Lazim Destani, bĂ«ri dhe po bĂ«n shumĂ« pĂ«r kombin, andaj edhe ishte pĂ«rherĂ« aty ku duhej ndihmuar. Zyra e kompanisĂ« sĂ« tij ishte, nĂ« njĂ«farĂ« mĂ«nyre, âambasadaâ e mun-guar e KosovĂ«s nĂ« Gjermani. Aty ishte vendtakimi i tĂ« gjithĂ« veprimtarĂ«ve tĂ« çështjes kombĂ«tare, si edhe tĂ« gjithĂ« intelektualĂ«ve, profesorĂ«ve dhe liderĂ«ve partiakĂ«.KĂ«tĂ« mĂ« sĂ« miri e shpjegon edhe poeti ynĂ«, Ali Podrimja, nĂ« tekstin e tij âZotĂ«ria nga Iliridaâ, ku rrĂ«fen pĂ«r kontributin e Lazim Destanit:âPoshtĂ«-lart i kam rĂ«nĂ« EvropĂ«s, por pak njerĂ«z kam takuar si Lazim Destanin. Takimet me tĂ« nuk mund tâi harroj. Me mikun e ndjerĂ« e poetin Azem Shkrelin, shpesh ndaleshim nĂ« Duseldorf, se familja e Shkrelit jetonte nĂ« Viten, dhjetĂ« kilometra larg nga aty.Bisedat i zhvillonim thuaja nga tĂ« gjitha rrafshet. Ishin kohĂ« tĂ« rĂ«nda pĂ«r shqiptarĂ«t e kĂ«ndejmurit tragjik. ShpĂ«rnguljet nuk kishin tĂ« ndalur dhe fshatrat thuaja se kishin mbetur shkret. ĂĂ«shtje ishte si tâu dilet ndi-hmĂ« qindra familjeve qĂ« u mungonte nga kokrra e kripĂ«s deri te korja e bukĂ«s.MirĂ«po, Diaspora ishte ajo fuqia qĂ« e mbajti gjallĂ« KosovĂ«n, pra edhe ata burra qĂ« nuk kursyen asgjĂ« pĂ«r vendlindjen dhe popullin e ndrydhur. Ka momente shumĂ« prekĂ«se nĂ« kon-
tributin qĂ« jepnin, nuk ishte vetĂ«m ai tre pĂ«rqindĂ«shi. KĂ«rkohej tĂ« mbahen gjallĂ« institucionet e ndryshme, e posaçërisht shkolla shqipe, kujtesa.Fashizmi serb frikĂ«sohej nga shkronjat shqipe dhe bĂ«nte çmos ato tâi varrosĂ« bashkĂ« me fĂ«mijĂ« e kuadrin arsimor, qĂ« kishin pranuar tĂ« zbrisnin edhe nĂ« bodrume, ku mungonte ngrohja dhe drita e mjaftueshme. Ato ishin pĂ«rpjekje sizifiane tĂ« njĂ« ar-mate edukatorĂ«sh, qĂ« rrugicave, tinĂ«z syve tĂ« policisĂ«, nxitonin tĂ« mbanin mĂ«simin, njĂ« moral tĂ« pashoq kishin treguar dhe nxĂ«nĂ«sit: nuk bĂ«n tĂ« har-rohet gjuha e nĂ«nĂ«s dhe historia. Ato ishin ditĂ« trimĂ«rie, tĂ« njĂ« heroizmi tĂ« pashoq. SidoqoftĂ«, ky ZotĂ«ri nga Ilirida, ishte diçka specifik, me krenarinĂ« dhe bujarinĂ« e tij na kishte hapur zemrĂ«n, posaçërisht Shkrelit dhe mua. Nga zyra e tij kishim alarmuar EvropĂ«n pĂ«r atĂ« çândodhte nĂ« KosovĂ«. Shkrua-nim tekste tek pĂ«rdornim makina e kompjuterĂ«, iu kishim drejtuar dhe ca burrave shtetĂ«rorĂ«. Pra, Lazimi na ishte bĂ«rĂ« krah i fortĂ«.Takimet e ndryshme me bashkat-dhetarĂ«t deri nĂ« orĂ«t e vona, ku i inkurajonim se do tĂ« bĂ«het mirĂ« dhe nuk jemi kopila tĂ« EvropĂ«s, disi pĂ«rpiqeshim tâua mbanin moralin lart dhe se njĂ« ditĂ« do tĂ« kthehemi nĂ« vendlindjen tonĂ«. Azemi ishte mĂ« elokuent, i cili nĂ« fjalĂ«n e tij kishte edhe pakĂ«z hu-mor, se shpirtit i duhet edhe njĂ« buzĂ«qeshje.Lazimi na e kujtonte se njĂ« popull i lodhur duhet kĂ«ndellur. NĂ« ato biseda e bredhje kishte dhe momente pikĂ«l-luese. KurrĂ« nuk do ta harroj takimin me shokĂ«t e tĂ« vegjĂ«lve tĂ« mi. ZotĂ«ria nga Ilirida e kishte hetuar shqetĂ«simin tim, kisha veneruar se edhe nĂ« syrin e tij kishte rrjedhĂ« loti, na e kishte kthyer shpinĂ«n se nuk dĂ«shironte ta shihnim si qan burri i Sharrit, me tĂ« cilin rastĂ«sisht ishim njohur nĂ« TetovĂ« dhe kisha dĂ«gjuar mjaft pĂ«r kontribu-tin e tij.NjerĂ«zit e tillĂ«, qĂ« vĂ«hen nĂ« shĂ«rbim tĂ« lumturisĂ« njerĂ«zore, vĂ«shtirĂ« tĂ« jenĂ« tĂ« qetĂ«. E kisha vĂ«rejtur kĂ«tĂ« edhe te Lazimi, qĂ« nuk kishte pasur mundĂ«si tâi dalĂ« ndihmĂ« akcilĂ«s shkollĂ« apo fshati.Pyeste ku gjendet filan lokaliteti, i
cili gati ishte shpĂ«rngulur nĂ« EvropĂ«, por ata pak shpirtra qĂ« kishin mbetur dĂ«shironte tâu ndihmojĂ« qoftĂ« pĂ«r ndonjĂ« festĂ« kombĂ«tare apo fetareâ.
Kompaniae Lazim Destanit â ambasaDĂ« nĂ« DiasporĂ«âSharr Turistiâ u bĂ« inkubatori ku lindĂ«n dhe u zhvilluan shumĂ« ide tĂ« reja tĂ« biznesit, duke u shndĂ«rruar nĂ« njĂ« shkollĂ« tĂ« mirĂ«filltĂ«, ku, pĂ«rveç dimensionit teoriko-ideor, tĂ« punĂ«su-arit kaliteshin me pĂ«rvojĂ« praktike nĂ« punĂ«.KĂ«tĂ« mundĂ«si e kishin edhe anĂ«tarĂ«t e familjes sĂ« Lazim Destanit, nĂ« veçanti djemtĂ« e tij. Zyrat e âSharr Turistitâ ishin vendi ku ata shkonin çdo ditĂ« pas mĂ«simit nĂ« shkollat gjermane, duke zhvilluar pemĂ«n gjigante tĂ« biznesit familjar, qĂ« tanimĂ« e kishte mbjellĂ« me rrĂ«njĂ«t thellĂ« babai i tyre.SĂ« kĂ«ndejmi, jo e rastĂ«sishme Ă«shtĂ« edhe pĂ«rgjigjja e tij, kur revista âKos-ovarjaâ e pyet: ĂâdomethĂ«nie ka dhe çka flet pĂ«rvoja me âSharr Turistinâ?Ai, me modestinĂ« e shquar prej njĂ« burri tĂ« vĂ«rtetĂ« shqiptar nga MalĂ«sia e Sharrit, thotĂ«:âSharr Turisti ishte dhe mbeti pjesĂ« e madhe e shpirtit tim. Ishte formacioni qĂ« mĂ« ndihmoi tĂ« kaloj shumĂ« pĂ«r-voja jetĂ«sore, tĂ« mira e tĂ« kĂ«qija, por qĂ«, pa dyshim, mĂ« bĂ«ri mĂ« tĂ« fortĂ«. Nuk do ta kisha fituar atĂ« fortĂ«si prej guri pa âSharr Turistinâ.
FamiLjaCili ishte idoli juaj nĂ« familje dhe çka keni mĂ«suar nga ai?PĂ«rgjigjja e Lazim Destanit, kur ia bĂ«ra kĂ«tĂ« pyetje, ishte qĂ« tĂ« linte tĂ« kuptosh se ai Ă«shtĂ« njĂ« person qĂ« nuk e nĂ«nvlerĂ«son asnjĂ« rast nĂ« jetĂ«n e tij. ĂshtĂ« dikush qĂ« çmon lart dhe mirĂ«pret çdo shans jetĂ«sor.KĂ«shtu, ai ka reflektuar gjatĂ« gjithĂ« jetĂ«s sĂ« tij, duke marrĂ« shembuj tĂ« mirĂ«, duke mĂ«suar e duke u pĂ«rmirĂ«-suar çdo ditĂ«. âAutokritika, apo tĂ« shikohesh nĂ« pasqyrĂ« dhe tĂ« sigurohesh qĂ« sheh njeriun prej tĂ« cilit nuk tĂ« vjen turp, Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme. TĂ« jesh i bindur se po bĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ«n e mundur dhe jo vetĂ«m pĂ«r vete, por, sĂ« pari, pĂ«r ata qĂ« tĂ« rrethojnĂ«, e mĂ« pas
17KOSOVARJA
pĂ«r vete.Babai dhe gjyshi im kanĂ« qenĂ« tregtarĂ« tĂ« shquar dhe kam mĂ«suar shumĂ« prej tyreâ, thotĂ« ai. Madje, parimet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme mbi tĂ« cilat vetĂ« e ka ndĂ«rtuar suksesin e tij, pĂ«rpiqet tâua transmetojĂ« edhe nipĂ«rve e mbesave, pasi kĂ«tĂ« tashmĂ« e kanĂ« trashĂ«guar tre bijtĂ« e tij, qĂ« shquhen me tiparet e fisit, si edhe i ati.âNe, tĂ« gjithĂ«, duam tĂ« jemi tĂ« mirĂ« pĂ«r rrethin e gjerĂ« tĂ« njerĂ«zve, tâi ndihmojmĂ« ata, tĂ« jemi tĂ« mirĂ« me ta, qĂ« mĂ« pas tĂ« na pĂ«rmendin pĂ«r tĂ« mirĂ« dhe tĂ« fitojmĂ« respekt e autoritet karshi tyre. Dhe, kjo arrihet duke u nisur nga rrethi mĂ« i ngushtĂ«, nga njerĂ«zit qĂ« i ke mĂ« pranĂ«. Ndaj, nĂ«se doni tĂ« jeni ndĂ«r mĂ« tĂ« mirĂ«t, sigurohuni qĂ« ta filloni nga familja juajâ, thotĂ« ai.
PasuriaĂdo biznesmeni, pĂ«r ta vlerĂ«suar se sa i suksesshĂ«m Ă«shtĂ«, i vlerĂ«sohet pasuria e tij. Por, me Lazim Destanin edhe kjo çështje Ă«shtĂ« mĂ« ndryshe. NĂ« shumĂ« intervista dhe debate, sa herĂ« qĂ« i bĂ«het pyetja pĂ«r pasurinĂ« e tij, ai familjen e paraqet si pasurinĂ« mĂ« tĂ« madhe tĂ« tij, duke thĂ«nĂ«:âPĂ«r mua familja Ă«shtĂ« gjithçka, Ă«shtĂ« pa-suria mĂ« e madhe e çdo njeriu dhe ajo qĂ« i jep kuptim jetĂ«s dhe aktiviteteve tona tĂ« pĂ«rditshme. Familja qĂ«ndron nĂ« themelin e çdo suksesi qĂ« kam arritur nĂ« jetĂ«. ĂshtĂ« ajo, pastaj Ă«shtĂ« shoqĂ«ria.Pa familje tĂ« fortĂ« nuk ka as shoqĂ«ri tĂ« shĂ«ndetshme. Nuk thoshin kot pleqtĂ« tanĂ« se mĂ« i vyeshmi dhe mĂ« i miri nĂ« shoqĂ«ri Ă«shtĂ« ai qĂ« e ka portĂ«n e respektuar. Familja Ă«shtĂ« ajo qĂ« e bĂ«n njeriun ta çmojĂ« pasurinĂ« shpirtĂ«rore, jo atĂ« materialeâ.Dhe, duke kultivuar vlera tĂ« kĂ«tilla sub-lime, familja e Lazim Destanit sot zotĂ«ron biznese anĂ« e kĂ«nd botĂ«s, duke qenĂ« pjesĂ« e tregut global.Pa dyshim, pasuria materiale krijohet me mund e sakrifica tĂ« mĂ«dha, prandaj edhe vĂ«shtirĂ« ndahet me tĂ« tjerĂ«t. Por, ai njihet si njeri qĂ« ka ndihmuar shumĂ«, qĂ« ka shpĂ«tuar, madje, jetĂ« njerĂ«zish...Ka ndihmuar shumĂ« edhe nĂ« vĂ«nien e themeleve tĂ« Universitetit tĂ« TetovĂ«s. Pran-daj, nĂ« pyetjen tonĂ« prej kureshtari nĂ«se e lodhin njerĂ«zit qĂ«, vazhdimisht, e kĂ«rkojnĂ« ndihmĂ«n e tij, pasi flitet se as nga oborri i shtĂ«pisĂ« nuk del dot pa takuar ndonjĂ« nevojtar qĂ« ka ardhur pĂ«r njĂ« kĂ«rkesĂ«,
thotĂ«:âJo, nuk mĂ« lodhin njerĂ«zit qĂ« kanĂ« kĂ«rkesa dhe pritshmĂ«ri nga unĂ«. ĂshtĂ« fare e kuptueshme, ata kanĂ« nevojĂ«, prandaj vijnĂ« e mĂ« kĂ«rkojnĂ« dhe unĂ« bĂ«j aq sa mundem pĂ«r tâi mbĂ«shtetur e pĂ«r tâu dalĂ« nĂ« ndihmĂ«.Por, mĂ«rzitem kur shikoj se sa shumĂ« nevoja e halle ka populli ynĂ«, madje duke filluar edhe nga ato mĂ« esencialet, ndĂ«rkohĂ« qĂ« nĂ« vendet evropiane as qĂ« diskuton kush pĂ«r to, sepse janĂ« tĂ« garan-tuara pĂ«r çdo person, siç Ă«shtĂ« sigurimi i tĂ« ardhurave pĂ«r jetesĂ«, trajtimi mjekĂ«sor e tĂ« ngjashmeâ.
FilozoFia e jetĂ«sCilat fjalĂ« i thotĂ« para gjumit dhe me cilat zgjohet nĂ« mĂ«ngjes Lazim Destani?Ădo ditĂ« bie e zgjohet duke u lutur pĂ«r shĂ«ndetin dhe mirĂ«qenien e familjes, rre-thit tĂ« tij, bashkĂ«punĂ«torĂ«ve, pĂ«r mirĂ«qe-nien e gjithĂ« njerĂ«zimit. Filozofia e vĂ«rtetĂ« jetĂ«sore, nga e cila udhĂ«hiqet ai, shihet shumĂ« mirĂ« nga pĂ«rgjigjja qĂ« i jep pyetjes: ĂâĂ«shtĂ« jeta pĂ«r Ju?âJeta Ă«shtĂ« njĂ« shans i papĂ«rsĂ«ritshĂ«m. Ndodh vetĂ«m njĂ« herĂ«! Imagjinoni sa e rĂ«ndĂ«sishme Ă«shtĂ« tĂ« bĂ«ni zgjedhjen e drejtĂ« se si do ta çoni kohĂ«n! ĂshtĂ« mundĂ«-sia e vetme pĂ«r tĂ« lĂ«nĂ« gjurmĂ«. ĂshtĂ« mundĂ«si qĂ« duhet shijuar sĂ« bashku me tĂ« tjerĂ«t, se pa ta asnjĂ« sukses nuk ka shije.Imagjinoni sikur tĂ« jemi tĂ« vetĂ«m nĂ« njĂ« ishull, ku gjithçka Ă«shtĂ« gur i çmuar dhe luksi nuk ka fund. Por⊠jemi vetĂ«m! Nuk shijohet jeta i vetĂ«m, as suksesi nuk ka kuptim atĂ«herĂ«.E, kjo Ă«shtĂ« bukuria e jetĂ«s, tâi bĂ«sh ballĂ« me qetĂ«si dhe bujari çdo sfide, tĂ« ruash qetĂ«sinĂ« dhe tĂ« kuptosh se çdo gjĂ« qĂ« ndodh ka njĂ« arsye, por mbase arsyeja mbetĂ«t pĂ«r tâu mĂ«suar mĂ« vonĂ«.Jeta Ă«shtĂ« shansi mĂ« i bukur qĂ« na jep Zoti. E jona Ă«shtĂ« se si do ta shfrytĂ«zojmĂ«!â.SidoqoftĂ«, njerĂ«zit qĂ« kanĂ« pasur privi-legjin ta njohin nga afĂ«r, pĂ«r tĂ« thonĂ« se ky njeri i rrallĂ« ka ditur tĂ« gĂ«zohet edhe pĂ«r sukseset e konkurrentĂ«ve tĂ« tij, madje edhe i ka ndihmuar ata. NjĂ« karakteristikĂ«, do tĂ« thoshim, e pazakontĂ« nĂ« kontekstin e rrethanave dhe mentalitetit tonĂ«.Dhe, kĂ«tĂ« herĂ« kaq, por nuk pĂ«rthekohet jeta, puna dhe sukseset e Lazim Destanit me njĂ« shkrim, as me dy a tre shkrime⊠Sepse, gjithmonĂ« ka çka tĂ« thuhet dhe shkruhet pĂ«r tĂ«âŠ
Gani Dili
18 KOSOVARJA
E rrallë
Pse gruaja e mallkoi burrindhe ku ndodhetâVarri i tĂ« mallkuaritâ?
Vit pas viti e kohĂ« pas kohe, pĂ«r mĂ« shumĂ« se 80 vjet, ai varr njihej me emrin âVarri i tĂ« mallkuaritâ. I shkretĂ«, i lĂ«nĂ« nĂ« harresĂ«. âBanoriâ i varrit ishte njeri i mallkuar nga gruaja e vet. Historiku i kĂ«tij mallkimi Ă«shtĂ« i dhimbshĂ«m dhe tronditĂ«s: Gruaja, e qĂ« e kishte mallkuar burrin, kishte qenĂ« bukuroshe, qĂ« ia kishin pasur lakmi meshkujt pĂ«r bukurinĂ« e saj. I ishin ofruar me qindra meshkuj bu-
kuroshë, por ajo nuk e kishte pranuar asnjërin. Fakti se kishte shumë të interesuar për të, kishte bërë që jo pak fjalë të kurd-iseshin për të. Fjalë pas fjale e ditë pas dite, në mungesë të babait, xhaxhai e kishte fejuar për një malësor, i zoti për pushkë e pasuri.
Pse e mallkoi gruaja burrin e vet?Vajza e bukur kishte refuzuar fejesĂ«n, por fjala e saj nuk ishte marrĂ« para-sysh nga axha i saj. NjĂ« ditĂ«, tek bĂ«nte punĂ« nĂ« fushĂ«, njĂ« djalĂ« kalimtar ia hedhĂ« syrin dhe e ngacmon. Ajo i thotĂ«:âEc rrugĂ«s tĂ«nde se jam vajzĂ« me bela!â.âBela e pa bela tĂ« kisha marrĂ« pĂ«r nuse edhe po tĂ« bĂ«hen njĂ«qind gjaqe!â, ia kthen kalimtari.âNĂ«se je ti ai qĂ« i rri fjalĂ«s pas, merrmĂ« me vete e qomĂ« nĂ« shtĂ«pi! Por, nĂ«se sâje i fjalĂ«s - mĂ« lĂ«rĂ« dhe shporru nga kĂ«tu!â, i thotĂ« vajza.Djali kalimtar i premton se nuk do e lĂ« kurrĂ« nĂ« baltĂ« dhe do e merr nuse sipas adetit. Dhe, ditĂ« pas dite e vit pas viti vajza bĂ«het nuse e tij. MĂ« pas i lindi dy fĂ«mijĂ«. E privuar nga familja me leçitje, bĂ«nte jetĂ« duke u mĂ«rzitur
për familjen, të afërmit... Dhe, kur e lindi edhe fëmijën e tretë, burri i saj i nisi aventurat, duke u larguar shpesh nga shtëpia. Nusja provon ta ndalë burrin në shtëpi, por ai nuk e përfillë kërkesën e saj. Dhe, një ditë, teksa ai dilte nga shtë-pia, gruaja e mallkon që të mos kthe-het më i gjallë... Ai vazhdon rrugën e vet, duke i thënë gruas se Zoti nuk do e marrë për bazë mallkimin e saj...
kush e vrautĂ« âmallkuarinâ?Ai qĂ«ndron dy net te shokĂ«t dhe me tâu kthyer nĂ« shtĂ«pi dikush nĂ« rrugĂ« i jep plumb nĂ« kokĂ« dhe mbetĂ«t i vdekur... E varros po i njĂ«jti gjatĂ« natĂ«s nĂ« varrezat e fshatit, duke ia lĂ«nĂ« dy gurĂ« mbi varr.Kalon njĂ« vit dhe varri fillon tĂ« rraf-shohej. Pra, njihej si varr i dikujt pĂ«r tĂ« cilin nuk interesohej askush...Gruaja priti me vite qĂ« burri tâi kthehej nĂ« shtĂ«pi, por kot. Ajo u fliste fĂ«mijĂ«ve se babai do kthehej njĂ« ditĂ«, por ai kurrĂ« nuk u kthye... Varri i tij mbeti i vetmuar. Varri i tij mbet si varr i ba-norit tĂ« panjohur...Dhe, kush do besonte se nĂ« varr ndodhej trupi i njĂ« burri tĂ« mallkuar nga gruaja?
Sokol Murturi
Prej kohĂ«sh, nĂ« njĂ« lĂ«ndinĂ« varresh, ndodhet njĂ« varr qĂ« quhet âVarri i tĂ« mallkuaritâ. Quhej kĂ«shtu, sepse, pĂ«r dallim nga varret tjerĂ«t, kurrĂ« nuk kishte vizitorĂ«, as familjarĂ« qĂ« i shko-nin, tĂ« paktĂ«n, pĂ«r Bajram. Pra, ishte njĂ« varr batall, qĂ« nuk e vizitonte askush...
+383 44 848 000+383 48 848 000www.inabeauties.com
/inabeauties
INABEAUTY
Teksa e parkoj veturĂ«n nĂ« garazh, e dĂ«gjoj se si ecĂ« me hapa tĂ« shpejt nĂ«na e fqinjĂ«s sime, pĂ«r tĂ« zĂ«nĂ« nĂ« rrugĂ« vajzĂ«n qĂ« shkonte nĂ« qytet.âHej moj, prit!â, i bĂ«rtiti nĂ«na bijĂ«s.Nga zĂ«ri dĂ«gjoj se diçka nuk Ă«shtĂ« nĂ« rregull me fqinjĂ«n, sĂ« cilĂ«s ia identi-fikova britmĂ«n dhe u bĂ«ra kureshtar tĂ« di se çfarĂ« po ndodhte me tĂ«.
EdhE unĂ« njĂ«farĂ« drEqi jam...âHĂ«, fqinje, çka u bĂ«?â, nuk u durova pa i thĂ«nĂ«. âEh, more kojshi, ende i ke fĂ«mijĂ«t tĂ« vegjĂ«l dhe nuk e di se sa telashe del me ta kur tĂ« rriten!â, ma ktheu ajo.Dhe, pa njĂ« e pa dy mĂ« kujtohet anektoda pĂ«r plakun, qĂ« i kishte folur tri fjalĂ« pĂ«r tri lira dhe them me vete: âTrus aty ku je se ku me ditĂ« ku i del tymi kĂ«saj pune!â.E, sikur ta kisha kĂ«rkuar, fqinja ndalet, pikĂ«risht, para dyerve tĂ« oborrit tim dhe, pasi flet me tĂ« bijĂ«n, i thotĂ«:âA i ke marrĂ« ato?â.âKĂ« ato?â, pyet vajza.âAto, bijĂ«, tabletat...â.âTabletat kontraceptive, a?â.Vajza hapĂ« çantĂ«n dhe, pasi hallakat me njĂ«rĂ«n dorĂ« nĂ«pĂ«r tĂ«, i thotĂ«:âJo, i paskam harruar krejt! KatastrofĂ« do tĂ« ishte po tĂ« isha shkuar pa to, sepse nuk po mund tĂ« rri çdo ditĂ« veç nĂ« barnatore tu ble!â.
Eh, thashĂ« me vete, edhe kĂ«tĂ« e dĂ«gjova! Inxhia po i rrika gati vajzĂ«s sĂ« vet! Hallall i qoftĂ«! Kjo qenka temĂ« pĂ«r shkrim se jo mahi! Dhe, nga befasia se çka dĂ«gjova, dal para derĂ«s sĂ« garazhit dhe e pĂ«r-shĂ«ndes inxhien.âSi je inxhie, a je mirĂ«?â, i them.âPo, mirĂ« jam. U desh tĂ« vrapoj pas vajzĂ«s se nuk e dija a i ka marrĂ« recetat pĂ«r do barna tĂ« mia a jo, sepse mbarova nga dhimbjet?!â.âAto barna, a janĂ« pĂ«r ty a pĂ«r vajzĂ«n?â, ia ktheva.âDo i ka pĂ«r veti e do pĂ«r mua! Diçka me frymĂ« sâi kam punĂ«t mirĂ« e thashĂ« tâmi ndĂ«rroj!â, mĂ« thotĂ« me gjysmĂ« zĂ«ri.
a ha unĂ« kashtĂ«?! Sâkam besuar se gĂ«njen inxhia. I kisha futur duart nĂ« zjarr po tâma thoshte dikush kĂ«tĂ« gjĂ«...Dhe, gratĂ« qĂ« mĂ« njohin nĂ« lagje, e dinĂ« se unĂ«, nganjĂ«herĂ«, edhe ma-
hitem nga pak, andaj edhe i thashĂ« inxhies: âInxhie, mos mendo se unĂ« ha kashtĂ«!â.E ajo, qĂ« tĂ« bindet se e kisha dĂ«gjuar bisedĂ«n qĂ« e kishte pasur me vajzĂ«n, mĂ« thotĂ«:âA je moti nĂ« oborr?â.âPo, inxhie, ka dy orĂ« qĂ« po sillem nĂ«pĂ«r oborr dhe po i dĂ«gjoj fqinjĂ«t se çka po flasin njĂ«ri me tjetrin!â, ia ktheva.Pas kĂ«tyre fjalĂ«ve, inxhia afrohet edhe mĂ« afĂ«r meje dhe me zĂ« tĂ« ngadalshĂ«m mĂ« thotĂ«: âThĂ«nĂ« tĂ« drejtĂ«n, mĂ« lirĂ« po ma qet me i ble vajzĂ«s barĂ«ra sesa me abor-tua! MĂ« mirĂ« 5 euro pĂ«r barĂ«ra se 100 pĂ«r abort! Plus njĂ« javĂ« me u kujdes pĂ«r tĂ« nĂ« shtĂ«pi!â.âFort mirĂ« e ke inxhie! Po tĂ« kuptoj... Edhe unĂ« kam me e mbyllĂ« gojĂ«n dhe askujt sâkam me i treguarâ, i thashĂ«, teksa ajo filloi tĂ« largohej nga unĂ«.
S. M.
20 KOSOVARJA
Jeni mësuar të mos besoni, por te ne, në Kosovë, po ndodhë gjithçka... Ka nëna që ku-jdesen shumë për vajzat e tyre të rritura, sa u rrinë gati për çdo gjë, madje edhe të mos dalin nga shtëpia pa tableta kontra-ceptive!
Temë për shkrim se jo mahi...
Ăka i duhenvajzĂ«s sime gjimnazistekontraceptivĂ«t?
BOOM
Cilat janë sekretete familjeve VIP-a?
Cilët meshkuj shqiptarë thyejnë zemrat
e femrave?Lum ai që e ka
nafakë Eneda Tarifën!Për Zhaden dikur
çmendeshin shqiptarët. Po tash?
artistja me shkopin
magjik të bukurisë
Modele: Lil Vlora
Lil Vlora
BOOM22
Disa nga tĂ« njohurit nuk e kanĂ« dĂ«shirĂ«n pĂ«r tâi ekspozuar anĂ«tarĂ«t e familjes, ndĂ«rkaq tĂ« tjerĂ«, si duket, ua imponojnĂ« pĂ«r t'u dhĂ«nĂ« pak famĂ«...
Cilat janë sekretete familjeve VIP-a?
Portreti familjari GilitGili dhe Ilir Berani janë të dashur-uar gjithmonë, si në ditën e parë kur u njohën. Shkëlqejnë kur janë pranë njëri-tjetrit. Dhe, shkëlqimin e kanë të plotë kur pranë tyre janë edhe djemtë: Roberti e Redoni. Djemtë e çiftit Berani asnjëherë nuk e kanë pasur të ndezur dëshirën për famë, e as vetë prindërit e tyre nuk kanë tentuar që ata të imponohen në publik. Gili thotë se mirëkuptimi dhe konsultimi për çdo gjë është çelësi i lumturisë së tyre.
23BOOM
MeMli Krasniqi paraqet djalinqë do e dontesecila nënëKëngëtar, më pas politikan. Për popullin figurë familjare... Memli Krasniqi është djali i profesorit universitar Milazim Krasniqit. Ai paraqet djalin që do ta donte secila nënë: i pashëm, i edukuar mirë, i shkolluar, i ngritur...Meliza e gjeneratës së shkollës ishte dashuria e hershme e Mem-lit. Meliza u bë gruaja dhe nëna e fëmijëve të Memli Krasniqit, i cili ka një agjendë të ngjeshur poli-tike, por prapë ia del të jetë bash-këshort e baba i përkushtuar...
ariana e erMalit, nëna Më e faMshMeE, kush do mendonte se Ermal Fejzullahu do të bëhej aq i ri bashkëshort e baba, që do të krijonte një portret aq të mirë familjar? Djali i vogël i Sabri Fejzullahut u bë burrë në moshë të re, në fillim të të 20-ave, por ia doli të krijojë familje të shëndoshë, që shpesh merr edhe vëmendjen e publikut të gjerë. Ermali thotë se ajo që përkushtohet më shumë rreth rritës së fëmijëve është Ariana, bashkëshortja e tij.
BOOM24Ata që i shohim shpesh...
Si arrijnë të duken bukurVIP-at tanë?
PolitikaniaBlerta DeliuDeputetja, nga radhët e PDK-së, Blerta Deliu, njihet si njëra prej femrave më elegante në Kuvendin e Kosovës. Ajo ka stil të veshjes dhe të paraqitjes së saj mjaft të veçantë. Blerta herët në mëngjes ia mësynë Gër-misë dhe ecja e saj e vazhdueshme bën
BukuroshjaMorena tarakuBukuroshja Morena Taraku kalon shumë kohë në fitnes. Sado e zënë të jetë, ajo prapë gjen kohë për të shkuar në palestër, andaj i ka linjat që i dimë të gjithë. Epo, të kesh trupin e Morena Tarakut duhet mund...
aktori BleriM Destani Edhe aktori Blerim Destani është nga ata persona publikë që e kanë pikë të dobët fizikun e ndërtuar mirë, andaj një pjesë të mirë të kohës e kalon në qendra fitnesi dhe jo vetëm prej tani, por prej vitesh. Aktori, e që është pikë e dobët e shumë fermave, ka një vijë trupi të admirueshme dhe kujdeset të ushqehet shëndetshëm.
25BOOMNĂ« udhĂ«kryqâŠ
Lum aiqë e ka nafakë
EnedaTarifĂ«n!KĂ«ngĂ«tarja me shumĂ« talent, Eneda Tarifa, shkĂ«lqen kudo ku paraqitet, si nĂ« skenĂ«, si nĂ« jetĂ«n e pĂ«rditshme...Ajo, pas njĂ« martese, sĂ«rish Ă«shtĂ« nĂ« qendĂ«r tĂ« vĂ«mendjes sĂ« mjeteve tĂ« informimit sa pĂ«r talentin e rrallĂ« qĂ« ka po aq edhe pĂ«r buku-rinĂ« e rrallĂ«.âPo tĂ« gjeja njeriun e duhur do martohesha!â, tha ajo nĂ« njĂ« in-tervistĂ« ditĂ« mĂ« parĂ«.Andaj, lum ai qĂ« e ka nafakĂ« En-eda TarifĂ«n!
Kushia lanĂ«kĂ«mbĂ«tRonelaHajatit?Ronela Hajati ka qenĂ« aktive me kĂ«ngĂ« tĂ« reja qĂ« vazhdojnĂ« tĂ« bĂ«j-nĂ« namin, si: âLageâ, âPa dashniâ, âĂohuâ, e shumĂ« tĂ« tjera...Por, Ronela nĂ« mjetet e informim-it zihet nĂ« gojĂ« edhe pĂ«r bukurinĂ« qĂ« ka. Madje, njĂ« adhurues i saj shkon shumĂ« larg: âDo ia laja kĂ«mbĂ«t Ronela Hajatitâ.
BOOM26Bukuroshët...
Cilët meshkuj shqiptarë thyejnë zemrat e femrave?Te ne, shqiptarët, nuk ka vetëm femra të bukura, por edhe meshkuj, e që falë pamjes së tyre, kanë arritur të kenë një plasim edhe më të mirë, që janë në sytë e qindra femrave që i adhurojnë për fytyrën, fizikun...
Blerim DestaniShumĂ«kush e njehĂ« Blerim De-stanin, ama mĂ« sĂ« miri e njohin femrat qĂ« e adhurojnĂ« pĂ«r pamjen dhe stilin tipik mashkullor. ĂshtĂ« aktor me renome dhe kushedi se sa vajza e Ă«ndĂ«rrojnĂ« çdo natĂ«...
nik XhelilajĂshtĂ« vlerĂ«suar "Aktori mĂ« i mirĂ«" nĂ« festivalin e MoskĂ«s, nĂ« festi-valin e PrishtinĂ«s, nĂ« festivalin e Antalias dhe nĂ« atĂ« turko-gjer-man tĂ« Nurembergut, pĂ«r rolin nĂ« filmin "Shqiptari - Der Albaner". Nik Xhelilaj spikat pĂ«r talentin, por edhe pĂ«r tiparet e njĂ« mash-kulli tĂ« bukur. Sâka dyshim qĂ« ai thyen shumĂ« zemra femrash...
27BOOM
AdriAn BujupiI Ă«mbĂ«l, zĂ«Ă«mbĂ«l. ĂshtĂ« model i njĂ« djaloshi modern dhe tĂ« pashĂ«m. Adrian Bujupi Ă«shtĂ«, pa dyshim, Ă«ndrra e shumĂ« vajzave...
ShpAt dedAKĂ«ngĂ«tar, producent filmi dhe shumĂ« unik nĂ« aspektin artistik. Po kaq unike e ka edhe pamjen. Shpat Deda nuk do tĂ« donte kurrĂ« qĂ« tĂ« cilĂ«sohej si âi bukuriâ, por çâtâi bĂ«sh qĂ« Ă«shtĂ«...
dren ABAziE po, Dren Abazi disa herë ka krye-suar listat që rangonin meshkujt më të bukur shqiptarë. Këngëtar dhe mashkull që lë mbresa...
BOOM28âBoomâ- ballina: Lil Vlora
Lil Vlora - artistjame shkopin magjiktë bukurisë
ĂshtĂ« nga ato femra qĂ« nuk kalon pa u vĂ«nĂ« re, shkaku i njĂ« energjie tĂ« jashtĂ«za-konshme qĂ« ka, tĂ« karakterit tĂ« fortĂ« e unik, por edhe tĂ« pamjes sĂ« bukur, ekstravagante... Lil Vlora Ă«shtĂ« e zonja, absolutisht e veçantĂ«, femĂ«r qĂ« ia del vetĂ« pĂ«r çdo gjĂ«. NĂ«se dikur e njihnim si repere sensacio-nale dhe femĂ«r qĂ« theu barrierat e tĂ« bĂ«rit kĂ«ngĂ« me fjalĂ« tĂ« Ă«mbla, sot ajo Ă«shtĂ« njĂ« nga profesionistet mĂ« tĂ« dĂ«shmuara e tĂ« kĂ«rkuara nĂ« fushĂ«n e estetikĂ«s...
Lil Vlora, emër i njohur për publikun. Si arritët të bëheni e njohur?- Ndihem shumë mirë, sepse kam arritur një qëllim personal, që ishte: të njihem dhe të dëshmo-hem në çdo nismë timen. U njoha përmes muzikës, por njihem edhe përmes punës që bëj në profesionin tim... Kur ju bënit rep, të rralla ishin femrat në këtë zhanër. A paragjykoheshe?- Para disa vitesh, të ishe femër dhe të merreshe me muzikë rep, nuk kaloje pa të marrë kritika. Madje, më kritikonin edhe femrat, të cilat sot dëgjojnë rep më shumë se unë!
Cila ishte kĂ«nga qĂ« tĂ« bĂ«ri tĂ« njohur pĂ«r publikun?- Titullohej âSo hotâ dhe mĂ« hapi rrugĂ« nĂ« botĂ«n e muzikĂ«s. Po sot, çfarĂ« mendon pĂ«r rep-skenĂ«n kosovare dhe vajzat qĂ« defilojnĂ« nĂ« tĂ«?- Jam shumĂ« krenare me atĂ« se çfarĂ« ndodh nĂ« skenĂ«n tonĂ« muzikore, meqĂ« ka kualitet, ritme moderne dhe performanca shumĂ« tĂ« mira. Andaj, muzika shqiptare po ecĂ« me hapa tĂ« mĂ«dhenj. Mes Taynes dhe Melindes, zgjedhâŠ?- PĂ«r mua tĂ« dyja janĂ« fenomenale. Nuk mund tâi ndaj, meqĂ« secila po ecĂ« mirĂ« dhe e ka formatin e vetĂ« tĂ« veçantĂ«, ani pse tĂ« dyja bĂ«jnĂ« rep.
A mendon se do tâi kthehesh mĂ« muzikĂ«s, apo Ă«shtĂ« kapitull i mbyllur?- JetĂ«s nuk i dihet, andaj nuk mĂ« pĂ«lqen tĂ« them âkurrĂ«â, sepse pĂ«r mua vlen thĂ«nia: âKurrĂ« mos thuaj kurrĂ«!â.
Ta lĂ«mĂ« pak muzikĂ«n dhe tĂ« flasim pĂ«r Lil VlorĂ«n sot. Ku je, çâbĂ«n, me çka merresh?- Kam lokalin tim shumĂ« tĂ« frekue-ntuar nga klientela, ku ofrojmĂ« njĂ« listĂ« tĂ« gjatĂ« shĂ«rbimesh nga fusha e bukurisĂ«, estetikĂ«s dhe aestetikĂ«s. Jam shumĂ« e kĂ«naqur me atĂ« se si ecĂ« puna, pĂ«r çka e falĂ«nderoj Zotin çdo ditĂ«...
Thuhet se je shumë e suk-sesshme në fushën e estetikës dhe të bukurisë. Ku gjendet sal-loni yt?- Faleminderit që më vlerësojnë! Salloni gjendet në Winterthur të Zvicrës, por punoj në gjithë botën: në Austri, Kosovë, Shqipëri, Maqe-doni etj.
Cilat janĂ« shĂ«rbimet mĂ« ekskluz-ive qĂ« ofron?- BĂ«jmĂ« shumĂ« shĂ«rbime, e qĂ« tĂ« interesuarit i mĂ«sojnĂ« edhe pĂ«rmes faqes nĂ« Instagram âlilvloraâ. BĂ«jmĂ« mbushjen e buzĂ«ve, mollĂ«zave, jawline etj.
Në mesin e klienteve, a ke edhe emra të njohur?- Po, madje shumë. Janë shumë korrekte dhe mbesin të kënaqura...
Si ndihen femrat pas ndërhyr-jeve?- Të lumtura.
A ke ndërhyrë diçka në portretin tënd?- Po, nuk e fshehë. Dhe, secila femër që mendon se duhet të ndry-shojë diçka, duhet ta bëjë dhe të përmbushet.
Si qëndron me jetën private?- Perfekt!
Për fund?- Një falënderim shumë të madh për klientet e mija, për besimin që kanë në punën time, e që rikthe-hen gjithmonë me kënaqësi!
Nderim Neziri
29BOOM
BOOM30Ah, kohë...
Për Zhaden dikurçmendeshin shqiptarët. Po tash?
TĂ« paktĂ« janĂ« ata qĂ« dikur nĂ« KosovĂ« nuk e pĂ«rcillnin serialin shumĂ« tĂ« njohur bra-zilian âKloniâ, nĂ« tĂ« cilin rolin kryesor e kishte bukuroshja braziliane Giovana Antonelli.ShumĂ«kush serialin brazilian e pĂ«rcolli pĂ«r ngjarjen intere-sante qĂ« kishte, por edhe pĂ«r bukurinĂ« e trupin e rrallĂ« si bukuroshja âZhadeâ.ShqiptarĂ«t u dhanĂ« shumĂ« pas kĂ«tij seriali dhe, me siguri, e kujtojnĂ« edhe sot e kĂ«saj dite, pavarĂ«sisht se kanĂ« kaluar shumĂ« vite nga shfaqja e fundit nĂ« ekranet tona.Aktorja, e lindur mĂ« 1976, nĂ« Rio de Zhaneiro tĂ« Brazilit, tash Ă«shtĂ« 45 vjeçe, por paksa me pamje mĂ« ndryshe... SidoqoftĂ«, ende veçohet me stilin dhe elegancĂ«n e saj...Shtrohet pyetja: TĂ« bukurĂ«n e serialit, tĂ« cilĂ«n e lakmonin shumĂ« njerĂ«z: vajza, gra, djem e burra, a thua, do e donin edhe me pamjen qĂ« ka tash?Zhade tash...
Familja Kelmendi, në Arbanë të Prizrenit, asnjëherë nuk beson se krimin në Paraqin të Serbisë e ka kryer i biri i tyre, Azizi, më 3 shtator 1987. Ishte një elaborat i kreut sekret serb, që parapërgatiste denoncimin e Kosovës në planin politik, juridik dhe të diskriminimit...Dhe, nga ajo ngjarje e tutje, familja Kelmendi u privua nga çdo e drejtë institucionale.
Si ndodhi ngjarja? MĂ« 3 shtator 2003 bĂ«hen 16 vjet nga vrasja e Aziz Kelmendit nĂ« ArmatĂ«n Popullore tĂ« JugosllavisĂ«. PĂ«r vrasjen mĂ« kontroverse tĂ« njĂ« ushtari shqiptar nĂ« Jugosllavi, ka shkruar atĂ«botĂ« i gjithĂ« shtypi jugosllav dhe ai kosovar mbi referimet e âTanjugâ-ut serb, i cili e furni-zonte strukturĂ«n mediatike elektronike dhe tĂ« shkruar.Ishte njĂ« prezantim i vrazhdĂ« dhe shovin-ist serb vrasja e djaloshit shqiptar nga fshati ArbanĂ« (ish- DushanovĂ«) i Prizrenit.Prizreni dhe Paraqini u bĂ«nĂ« tĂ« njohur atĂ«botĂ« nĂ« Jugosllavi dhe EvropĂ«, pikĂ«risht me kĂ«tĂ« tragjedi, qĂ« sot e atĂ« ditĂ«, nga data 3 shtator 1987, ka mbetur enigmĂ« dhe konfuze. KĂ«shtu thonĂ« edhe nĂ« familjen e Sadik Kelmen-dit, babait tĂ« Azizit tĂ« vrarĂ«.DitĂ«n qĂ« e vizituam familjen Kelmendi nĂ« ArbanĂ«, mĂ« 20 korrik 2003, babait tĂ« tĂ« ndjerit, Azizit, i pikonin lotĂ«t dhe duket se ky akt e ka nxjerrĂ« atĂ« nĂ« pension invalidor, shumĂ« para kohe.64-vjeçari Sadik Kelmendi ka punuar nĂ« Gjer-mani dhe fati deshi qĂ« ai tĂ« qĂ«llonte rastĂ«sisht nĂ« kazermĂ«n e Paraqinit, pikĂ«risht mĂ« 3 shtator 1987, pĂ«r vizitĂ« Azizit, nĂ« mĂ«ngjesin e asaj dite tĂ« hershme kobtare me bashkĂ«shorten, SalĂ«n. Ata, gjatĂ« kthimit nga Gjermania pĂ«r nĂ« KosovĂ«, ndalen nĂ« Paraqin tâi blejnĂ« rroba tĂ« reja Azizit, qĂ« do lĂ«shohej nga armata pas 5 ditĂ«sh.NĂ« familjen e Aziz Kelmendit nuk i besojnĂ«
versionit serb, mbi vrasjen e birit tĂ« tyre, andaj thonĂ«: âMbetĂ«t e pasqaruar dhe konfuze. Ka shumëç-ka qĂ« sâka nevojĂ« tâi besohet, nĂ«se Azizi i vrau 4 ushtarĂ« dhe pastaj vrau veten?! Kush i vrau ushtarĂ«t tjerĂ« shqiptarĂ« nĂ« konti-nuitet, tĂ« cilĂ«t nuk e vranĂ« askĂ«nd, por gjetĂ«n vdekjen nĂ« APJ?!â, thotĂ« nĂ«nĂ« Sala, njĂ« dreni-case e rritur nĂ« urrejtje ndaj armikut historik shqiptar.Ajo qĂ« dyshohet, megjithatĂ«, Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« reale: NĂ« APJ-nĂ« e serbizuar ka ekzistuar njĂ« staf sekret eprorĂ«sh tĂ« sigurimit, tĂ« cilĂ«t kanĂ« montuar skenarĂ«t e vrasjeve tĂ« ushtarĂ«ve shq-iptarĂ« nĂ« APJ, pĂ«r çka shqiptarĂ«t e bojkotuan armatĂ«n, e qĂ« kurrĂ« nuk ishte e tyre...Problemi duket tĂ« jetĂ« i elaboruar saktĂ« nga serbĂ«t dhe aludonte nĂ« ikjen e tĂ« rinjve shqiptarĂ« nga Kosova pĂ«r shkak tĂ« bojkotimit tĂ« APJ-sĂ«. Pra, ose nĂ« APJ tĂ« vrarĂ« ose jashtĂ« KosovĂ«s nĂ« ekzil!
KuSh iShteaziz KelmendiSi fĂ«mijĂ« dhenĂ« rini tĂ« herShme?Aziz Kelmendi u lind mĂ« 15 janar tĂ« vitit 1967, nĂ« fshatin KaraçicĂ« tĂ« Lipjanit. ShkollĂ«n fillore e kreu nĂ« ArbanĂ« (ish-DushanovĂ«) tĂ« Prizrenit, tri vite tĂ« gjimnazit tĂ« mesĂ«m nĂ« Prizren, vitin e katĂ«rt nĂ« Lipjan. Studioi nĂ« Fakultetin Juridik tĂ« PrishtinĂ«s, ku kreu vitin e parĂ«.Ushtar shkoi mĂ« 15 shtator tĂ« vitit 1986, nĂ« Les-kovc tĂ« SerbisĂ«, e pas 6 muajsh e transferuan nĂ« Paraqin. Ishte i njohur pĂ«r pushtetin serb nĂ« KosovĂ« nga demonstratat e vitit 1981.NĂ«nĂ« Sala tregon se qysh kur shkuan nĂ« Ar-banĂ«, Azizi tri herĂ« hoqi mbishkrimet e rrugĂ«s nĂ« lagjen âVelko Vllahoviqâ dhe nĂ« vend tĂ« tyre
32 KOSOVARJA
Në familjen e ushtarit të vrarë në APJ, Aziz Kelmendi
KĂ«tĂ« shkrim, qĂ« po e japim nĂ« vazhdim, Ă«shtĂ« reali-zuar mĂ« 2003, nĂ« familjen e ushtarit tĂ« vrarĂ« nĂ« APJ, Aziz Kelmendi. Ekipi i revistĂ«s âKosovarjaâ qĂ«ndroi nĂ« familjen Kel-mendi nĂ« ArbanĂ« tĂ« Priz-renit dhe bĂ«ri njĂ« bisedĂ« tĂ« gjatĂ« me ta. ĂshtĂ« njĂ« rast qĂ« ilustron mĂ« sĂ« miri sjelljen kriminale tĂ« Ser-bisĂ« ndaj shqiptarĂ«ve tĂ« KosovĂ«s.Tani, qĂ« duhet pĂ«rmbyllur dialogu me SerbinĂ« dhe kur shumëçka ka rĂ«nĂ« nĂ« harresĂ«n e kohĂ«s, âKos-ovarjaâ ia rikujton opinionit dhe bashkĂ«sisĂ« ndĂ«rkom-bĂ«tare se si Serbia i vriste ushtarĂ«t shqiptarĂ« nĂ« kazermat e ArmatĂ«s Popul-lore tĂ« JugosllavisĂ« (APJ), tĂ« cilĂ«n e pĂ«rbente Serbia me 65-70%.Ky shkrim u dedikohet edhe brezave tĂ« pasluftĂ«s, atyre qĂ« vetĂ«m kanĂ« dĂ«gjuar pĂ«r luftĂ«n e vitit 1999, para sĂ« cilĂ«s shq-iptarĂ«t ishin edhe me njĂ« luftĂ« tjetĂ«r, kur djemtĂ« e rinj, qĂ« i merrte Jugoslla-via nĂ« shĂ«rbim ushtarak, ktheheshin nĂ« arkivolet e salduar.
Vrasja e Aziz Kelmenditkishte për qëllim dëniminkolektiv të shqiptarëve!
Sala, nëna e Azizit
33KOSOVARJA
vuri mbishkrimin âIsa Boletiniâ. HerĂ«n e tretĂ« ishte ndjekur nga policia, por nuk ishte kapur. VetĂ« i treti vĂ«lla: Azizi, Idrizi e Hajrizi, janĂ« marrĂ« nĂ« pyetje nĂ« polici dhe janĂ« mbajtur nĂ« arrest mĂ« shumĂ« se nga 15 ditĂ«.Aziz Kelmendi ka qenĂ« i pajisur me ide kom-bĂ«tare dhe me synim pĂ«r realizimin e kĂ«rkesĂ«s sĂ« KosovĂ«s RepublikĂ«.
ĂâthonĂ« nĂ«na e azizit pĂ«r vrasjen e djalit?âNa ka paralajmĂ«ruar disa herĂ« nga shĂ«rbimi nĂ« APJ se ishte nĂ« sy jo tĂ« mirĂ« nĂ« ushtri. Por, mendonim, si tĂ« gjithĂ« ushtarĂ«t tjerĂ« shqiptarĂ« nĂ« njĂ« ushtri qĂ« nuk Ă«shtĂ« e tyre.Ai tha se do e transferonin nga Leskovci, sepse kishin dĂ«shirĂ« ta mbysnin sa mĂ« parĂ«! Kur ma tha kĂ«tĂ«, u mbusha vrer. Po tâi thosha kaloje kufirin e ik, mendova se mund tâi ndodhte gjĂ« e ligĂ«, prandaj mĂ« mbeti fjala nĂ« gojĂ«... E kishin detyruar tĂ« ngarkonte dhe shkarkonte pesha tĂ« rĂ«nda si ushtar. E kishin ofenduar edhe duke i thĂ«nĂ« Kelmendoviq dhe ia kishin tĂ«rhequr vĂ«rejtjen se nuk po e shikonte flam-urin jugosllav, derisa ngrihej lart nĂ« pistĂ« pĂ«r tĂ« filluar ditĂ«n e punĂ«s.Prej tĂ« gjitha kĂ«tyre, mĂ« sĂ« rĂ«ndi i kishte ardhur kur i kishin thĂ«nĂ« Kelmendoviq, por unĂ« i thashĂ«: âAh, bre bir, ti e di qĂ« po shĂ«rben nĂ« ushtri tĂ« huaj dhe kĂ«to ofendime janĂ« tĂ« natyrshme!â.Pra, ka pasur ankesa tĂ« vazhdueshme se po e maltretonin nĂ« APJ dhe tĂ« gjitha kĂ«to mâi ka thĂ«nĂ«â, dĂ«shmon e Ă«ma e Aziz Kelmendit, pas 16 vjetĂ«sh tĂ« vrasjes sĂ« djalit, nĂ« shtĂ«pinĂ« e vet nĂ« ArbanĂ«, ngjitur me Prizrenin.Dhe, ngjarja rreth vrasjes sĂ« Aziz Kelmen-dit Ă«shtĂ« pĂ«rjetuar me shumĂ« peripeci nga anĂ«tarĂ«t e familjes, secili qysh Ă«shtĂ« gjetur varĂ«sisht nga vendi dhe koha...
ĂâthotĂ« vĂ«llai i Azizit, Isaku?VĂ«llai, Isaku, duke folur pĂ«r ditĂ«n e 3 shtatorit tĂ« vitit 1987, pĂ«rshkruan se çfarĂ« ka ndodhur nĂ« shtĂ«pi dhe si Ă«shtĂ« sjellĂ« policia me familjarĂ«t...PĂ«r ngjarjet e ditĂ«s kobtare, Isaku thotĂ«:âKur po kthehesha nĂ« shtĂ«pi nga shkolla e mesme, mĂ« thanĂ« nĂ« rrugĂ« se vĂ«llezĂ«rit tâi kanĂ« marrĂ« policia... MĂ« thanĂ« vĂ«llezĂ«rit tâi kanĂ« marrĂ« pĂ«r hajni! E, kur hyra nĂ« shtĂ«pi, policia po e kryente aksionin e bastisjes dhe kunata mundi vetĂ«m tâma konfirmonte se policia i kishte marrĂ« tĂ« dy vĂ«llezĂ«rit. NĂ« aksion kishte marrĂ« pjesĂ« edhe ushtria. NĂ« polici, vĂ«llezĂ«rit i kishin pyetur pĂ«r Azizin dhe interesimi i tyre ishte pĂ«rqendruar nĂ« atĂ« nĂ«se Azizi kishte qenĂ« nĂ« shkollĂ« problematik, se a ishte psikikisht nĂ« rregull, a kishte qenĂ« i arrestuar etj.Axha kishte dĂ«gjuar nga njĂ« polic se nĂ« Paraqin ishte vrarĂ« Azizi. Erdhi te ne tĂ« tregonte, por meqĂ« policia nuk e bĂ«ri tĂ« ditur vrasjen, as ai nuk tha gjĂ« pĂ«r aktin. Shkoi e erdhi disa herĂ« dhe, mĂ« nĂ« fund, rreth orĂ«s 15, njĂ« kushĂ«ri, pasi kishte dĂ«gjuar nĂ« radio, e bĂ«ri publike vrasjen e Azizit nĂ« Paraqinâ.Duke e shpjeguar si rastisi qĂ« prindĂ«rit e Azizit qĂ«lluan mu nĂ« kĂ«tĂ« ditĂ« kritike nĂ« kazermĂ«n e Paraqinit, nĂ«nĂ« Sala dhe babĂ« Sadiku deklarojnĂ« çka kishte tĂ« vĂ«rtetĂ« dhe çka nuk kishte; çfarĂ« mundimesh pĂ«rjetuan ata dhe si e kuptuan ata krimin nĂ« Paraqin.
Dhe, pas 16 vitesh dalin në shesh shumë të vërteta dhe montime.
ĂâthotĂ« babaii azizit?MegjithatĂ«, rreth ndodhjes sĂ« rastĂ«sishme nĂ« Paraqin, Sadiku deklaron:âAzizi e pĂ«rfundoi pushimin nĂ« gjysmĂ« tĂ« korrikut tĂ« vitit 1987 dhe e pĂ«rcollĂ«m pĂ«r nĂ« Paraqin, kurse vetĂ« u nisĂ«m pĂ«r nĂ« Gjermani, ku punonim. Por, pas pak firma falimentoi, andaj u desh tĂ« vinim nĂ« pushim tĂ« dhunshĂ«m. VendosĂ«m tĂ« vinim nĂ« shtĂ«pi me veturĂ«. NĂ« mĂ«ngjesin e 3 shtatorit tĂ« kobshĂ«m, u gjetĂ«m nĂ« Paraqin, te Azizi, qĂ« tâi linim para pĂ«r rroba civile, pasi i kishin mbetur vetĂ«m edhe 5 ditĂ« ta kryente shĂ«rbimin ushtarak.Kur u paraqitĂ«m pĂ«r vizitĂ«, pas pak erdhi njĂ« oficer me dy ushtarĂ« tĂ« armatosur, tĂ« gatshĂ«m tĂ« shtinin! Kur i thamĂ« se kemi ardhur nĂ« vizitĂ« pĂ«r Aziz Kelmendin, na i kĂ«rkuan pasaportat, pastaj na morĂ«n me vete... âTi prit nĂ« veturĂ«! A e di çka ka bĂ«rĂ« djali yt, Azizi?! I ka vrarĂ« 4 ushtarĂ« dhe shumĂ« tĂ« tjerĂ« i ka plagosur!â, mĂ« tha oficeri.Pastaj, mĂ« dĂ«rguan nĂ« dhomĂ«n e krimit ku ishte kryer skena e vrasjeve. KatĂ«r kufoma qĂ«n-dronin nĂ« dhomĂ«, gjaku ishte nĂ« tĂ«rĂ« dhomĂ«n, puse-puse, por edhe muret e dhomĂ«s ishin tĂ« pĂ«rgjakua. UshtarĂ«t e vrarĂ« ishin nĂ« pizhame... âKu ishit ju, oficerĂ«t, qĂ« lejuat tĂ« bĂ«hen gjithĂ« kĂ«to vrasje?!â, i thash.âA do ta shohĂ«sh Azizin?â, mĂ« pyetĂ«n.âPo, si nuk dua!â, u thash.MĂ« nxorĂ«n nga aty dhe mĂ« dĂ«rguan te kufoma e tij.E shikova mirĂ« dhe me vĂ«mendje... E kishte goditur plumbi nĂ« mjekĂ«r dhe i kishte dalĂ« nĂ« majĂ« tĂ« kokĂ«s, gati ia kishte ndarĂ« kokĂ«n pĂ«rgjysmĂ«! I rashĂ« pĂ«r fytyre dhe kjo ishte e tĂ«ra qĂ« pash me sytĂ« e mi...Kufoma e Azizit ishte nĂ« njĂ« autoambulancĂ« tĂ« spitalit, ishte i veshur me uniformĂ« ushtarake, sepse duket tĂ« kishte qenĂ« gjatĂ« natĂ«s nĂ« detyrĂ«â.
ĂâthotĂ« nĂ«nĂ« sala gjatĂ« kohĂ«s sa ishte nĂ« paraqin?âKam pritur nĂ« veturĂ« prej orĂ«s 6-10, gjĂ« qĂ« nuk ishte normale, aq mĂ« shumĂ« kur e morĂ«n Sadikun dhe nuk u kthye 4 orĂ«â, thotĂ« Sala dhe vazhdon: âErdhĂ«n dy oficerĂ«, mĂ« morĂ«n e mĂ« quan nĂ« njĂ« sallĂ« tĂ« madhe, pastaj te eprori i sigurimit. Ai mĂ« pyeti:âA di serbisht?â.âJo, sepse jam e lindur nĂ« DrenicĂ«, ku nuk ka serbĂ« as pĂ«r ilaç!â, i thash shqip.Pas pak e sollĂ«n Riza Xhaklin qĂ« tĂ« pĂ«rkthente...âA ka qenĂ« Azizi ndonjĂ«herĂ« nĂ« burg? A ka qenĂ« i sĂ«murĂ«? Si Ă«shtĂ« sjellĂ« kĂ«tu e aty...â, mĂ« bĂ«ri pyetje eprori.Nuk desha tâu tregoja se ka qenĂ« i arrestuar pĂ«r demonstratat e vitit 1981, por ata i dinin tĂ« gjitha... Dhe, pas shumĂ« pyetjeve, u thash se a mund tâua bĂ«ja unĂ« vetĂ«m njĂ« pyetje...âPo, fol!â, ma ktheu eprori.âĂka ka ndodhur me Azizin?â, i thash.
âTĂ« tregojmĂ« tash...â, ma ktheu ai.Vinin oficerĂ« dhe mjekĂ« me mantel tĂ« bardhĂ« gjithfarĂ«. Kur ktheva kokĂ«n pash se Sadiku ishte prapa meje... E pyeta Sadikun: âĂka ka ndodhur qĂ« po na mbajnĂ« kĂ«shtu?!â.Burri mĂ« tha: âBĂ«hu e fortĂ« se Azizi i paska vra 4 ushtarĂ«, e 5 i paska plagosur rĂ«ndĂ«!â.âPo, Azizi?â, i thash.âKishte bĂ«rĂ« vetĂ«vrasje! Vetes i kish ra plumb nĂ« qafĂ«!â.âA ka vdekur a jo?!â, e pyeta.âPoâ, ma ktheu Sadiku.Kur e kuptova se Azizi ka vdekur, mu lehtĂ«sua barra, sepse e mendova se po tĂ« ishte gjallĂ« çka do bĂ«nin me tĂ«...
si u soll kufomae aziz kelmenditnĂ« shtĂ«pi?Kufoma e Aziz Kelmendit u soll nĂ« shtĂ«pi nĂ« orĂ«n 16 tĂ« datĂ«s 4 shtator 1987, nĂ« DushanovĂ« (ArbanĂ«) tĂ« Prizrenit. Pra, njĂ« ditĂ« pas vrasjes nĂ« kazermĂ«n e Paraqinit.âKufomĂ«n e sollĂ«n disa ushtarĂ« dhe e lanĂ« te dera e oborritâ, thotĂ« nĂ«nĂ« Sala, e cila kishte arritur nĂ« shtĂ«pi mĂ« 3 shtator, bashkĂ« me bash-kĂ«shortin, Sadikun, tĂ« pĂ«rcjellĂ« nga oficerĂ«t e kazermĂ«s dhe sigurimi i APJ-sĂ«.NĂ«nĂ« Sala mĂ« tej shtoi:âKufomĂ«n e lanĂ« te dera dhe shkuan! Nuk e thanĂ« asnjĂ« fjalĂ« tĂ« vetme. KufomĂ«n e shtimĂ« nĂ« shtĂ«pi dhe e pĂ«rgatitĂ«m varrimin. Kishim shumĂ« dhembje e mĂ«rzi... E kishim vĂ«shtirĂ« ta shprehnim gjithĂ« vrerin pĂ«r urrejtjen ndaj APJ-sĂ«, armatĂ«s sĂ« huaj, qĂ« i shĂ«rbenim pa dashje...NĂ« ceremoninĂ« e varrimit erdhi tĂ« merr pjesĂ« njĂ« oficer shqiptar, me emrin Rrahman Krasniqi, i cili kishte shĂ«rbyer nĂ« Paraqin.NĂ« mbrĂ«mjen e po asaj dite, pra tĂ« datĂ«s 4 shtator, pas varrimit tĂ« Azizit, nĂ« odĂ« erdhi Rrahmani me dy ushtarĂ« dhe e tregoi version zyrtar tĂ« tragjedisĂ« sĂ« Paraqinit pĂ«r vrasjen e katĂ«r ushtarĂ«ve, tĂ« cilĂ«t, sipas tij, i kishte vrarĂ« Aziz Kelmendi! Sipas tij, ata ishin: Serxhan Simiqi, nga Beogradi, Hasim Xhanoviqi, nga Koçici, komuna e Vitezit, Safet Dudakoviqi, nga Orahova e Bosanska GradishkĂ«s dhe Goran Beciç, nga Zagrebi.Oficeri tha se ai i kishte plagosur edhe gjashtĂ« ushtarĂ« tĂ« tjerĂ«: Ante Jaziqin, Petar Gjekiqin, Andreja Preshernin, Husko Kovaçeviqin, Nexhid Mehmedoviqin dhe Nazif Hoxhiçin.E, sa i pĂ«rket Azizit, oficeri tha se ai u gjet i vrarĂ« njĂ« kilometĂ«r larg kazermĂ«s sĂ« Paraqinitâ.Por, nuk i besuam aspak oficerit dhe as ush-
34 KOSOVARJA
tarĂ«ve nga Paraqini... U thamĂ« se pĂ«r ne vrasja e Azizit Ă«shtĂ« e paqartĂ«...â.
Varrimi dhe Vendimete pushtetitpĂ«r bojkotNĂ« ditĂ«n kur duhej tĂ« bĂ«hej varrimi, pra mĂ« 4 shtator, BashkĂ«sia Lokale mbajti dy mbledhje urgjente, nĂ« tĂ« cilĂ«n u morĂ«n dy vendime: TĂ« mos shkohej nĂ« varrimin e Azizit dhe tĂ« bo-jkotohej e pamja nĂ« familjen e tij pas varrimit.NĂ«nĂ« Sala dhe babai Sadiku, herĂ« pas herĂ«, plotĂ«sojnĂ« njĂ«ri-tjetrin pĂ«r detaje dhe ngjarje qĂ« u lansuan ato ditĂ« me iniciativĂ«n e pushtetit dhe ushtrisĂ« dhe rreth kĂ«tyre zhvillimeve thonĂ«:âNĂ« varrim nuk ka pasur mĂ« shumĂ« se 50 vetĂ«. Shumica kanĂ« qenĂ« fĂ«mijĂ«. TĂ« tjerĂ«t kanĂ« qenĂ« familja e ngushtĂ«. Ishte i pranishĂ«m edhe Mulla Hajdini dhe oficeri Rrahman Krasniqi. Bile, Mulla Hajdini ia kĂ«ndoi tallkinin shqip. Nuk dimĂ« a e ka pĂ«rcjellĂ« UDB-a varrimin a jo, sepse e kemi pasur mĂ«rzinĂ« tonĂ« dhe nuk na ka interesuar pĂ«r ta... Ceremonia e varrimit Ă«shtĂ« kryer nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« modeste. E, ajo qĂ« na ka tronditur mĂ« sĂ« shumti Ă«shtĂ« plasimi i informacionit tĂ« rremĂ« nĂ« mediet shqipe e serbishte se gjoja hoxha nuk ia ka kĂ«nduar tallkinin Azizit! ĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ« sĂ« pas varrimit tĂ« Azizit nuk e kemi hapur tĂ« pamen, siç Ă«shtĂ« adet tĂ« hapet e pamja... Sepse, nuk kemi dashur tâi marrim nĂ« qafĂ« njerĂ«zit, duke i marrĂ« nĂ« pyetje e duke i burgosur pse kanĂ« ardhur tĂ« na shprehin ngushĂ«llime...â, thotĂ« Sadiku.
si u izolua familja kelmendi?Nuk ishte vetëm vrasja e ushtarit Aziz Kelmen-di, që rëndoi shpirtrat e shqiptarëve. Rrethanat e reja politike, ekonomike dhe të sigurisë, distancimi i plotë i familjes Kelmendi nga push-teti, e posaçërisht fillimi i një fushate të paparë diskriminuese nga regjimi, ishte shumëfishë më brutal ndaj familjes së Sadik Kelmendit. Fushata çnjerëzore e pushtetit ndaj kësaj familje, e që mori mbështetje të plotë nga Bashkësia Lokale e fshatit Dushanovë, pasi policia dhe Lidhja e Komunistëve u shkoi shtëpi më shtëpi për ta diferencuar familjen, e vuri në sprovë të rëndë familjen e Aziz Kelmendit.Rasti i Paraqinit e mori në tërë Jugosllavinë epitetin e një tragjedie, pasi ishte prekur bërthama e një fuqie që e mbante të gjallë shtetin kriminal që paraqitej i barabartë, e
paralelisht vriste shqiptarĂ« kudo qĂ« kishte rastin...Vrasjet e mĂ«vonshme tĂ« ushtarĂ«ve shqiptarĂ« nĂ« APJ, treguan se ky ishte vetĂ«m fillimi i njĂ« zhvillimi ideologjik shovinist serb, ku çetnikĂ«t pĂ«rgatiteshin ta merrnin nĂ« dorĂ« gjendjen kundĂ«r shqiptarĂ«ve, por nĂ«n ombrellĂ«n e politikĂ«s...Tregu politik antishqiptar i pĂ«rbinte tĂ« gjitha aksionet antishqiptare, nĂ«n moton âtĂ« ruhej Jugosllaviaâ, sepse kjo krijesĂ« gjoja atakohej nga shqiptarĂ«t e KosovĂ«s!NĂ«nĂ« Sala, e qĂ« kujton çdo detaj, ndĂ«rhyn dhe thotĂ«:âKa pasur raste qĂ«, kur na ka shprehur ngushĂ«l-lime ndonjĂ« fqinj, na ka thĂ«nĂ« se nĂ«se dikush pyet pse isha te ju, i thoni - erdhi ta kĂ«rkonte borxhin qĂ« ia kishim... Kjo na dha tĂ« kuptojmĂ« se UDB-a kishte shkuar shtĂ«pi mĂ« shtĂ«pi qĂ« tâi kĂ«rcĂ«nonin pĂ«r bojkot nĂ« tĂ« pamen pĂ«r Azizin! MĂ« pas, na kanĂ« pĂ«rcjellĂ« vazhdimisht se me kĂ«nd kishim lidhje tĂ« ngushta familjare... Dhe, pĂ«r kĂ«tĂ« tri javĂ« rresht, policia dhe ushtria bastisĂ«n çdo ditĂ« shtĂ«pinĂ« dhe oborrin tonĂ« nĂ« ArbanĂ«... Kishim shumĂ« provokime... Vinin dhe kĂ«rkonin armĂ«... Na bĂ«nin presion...â.NdĂ«rkohĂ«, Sadikun e kishin marrĂ« peng, pĂ«r tâi lehtĂ«suar bastisjet... Babai i Azizit, Sadiku, mba-hej nĂ« burg, nĂ« stacionin policor tĂ« Prizrenit dhe e keqtrajtonin shumĂ«. MĂ« pas, nga Prizreni e kishin dĂ«rguar nĂ« Nish, ku edhe e kishin torturuar tmerrĂ«sisht... Dhe, teksa kishte dhembje pĂ«r vdekjen e Azizit, nĂ« burgun e Nishit i thoshin se ia kishin vrarĂ« tĂ«rĂ« familjen!âNjĂ« kohĂ« mendoja se ishte presion, ndĂ«rsa mĂ« vonĂ« mĂ« bindĂ«n se ma kishin vrarĂ« tĂ«rĂ« familjen!â, thotĂ« Sadiku dhe shton: âPolicĂ«t nĂ« burgun e Nishit mĂ« thanĂ« se ma kanĂ« zhdukur gjithĂ« familjen! Ku ke parĂ« ti - tĂ« na i vrasĂ«sh ushtarĂ«t tanĂ« dhe ne tĂ« tĂ« lĂ«mĂ« tĂ« jetosh, a?!â, mĂ« thoshin gjatĂ« hetuesisĂ«...âKisha humbur nĂ« peshĂ«, por edhe psikikisht nuk isha kĂ«rkund!â, tregon Sadiku dhe i shton tregimit tĂ« dhĂ«na tĂ« tmerrshme:âNgado qĂ« mĂ« shihnin, mĂ« thoshin: âJa, ti je ba-bai i kriminelit! Ta kemi vrarĂ« gjithĂ« familjen!â.As nĂ« familje askush nuk e dinte se ku mbahe-sha nĂ« burg dhe a isha gjallĂ« a jo...Sala, pas njĂ« muaji, e kishte kuptuar se unĂ« ndodhem nĂ« burgun e Nishitâ. âSe ishte nĂ« Nish Sadiku, mĂ« tregoi njĂ« polic nĂ« besĂ«, nĂ« Prizren. Dhe, vendosa ta vizitoja, pa marrĂ« parasysh pasojat e mundshme. Me kuna-tin ia mĂ«symĂ« Nishit. U paraqitĂ«m nĂ« burgun e Nishit dhe ranĂ« nĂ« prush kur morĂ«n vesh se e dinim ku ndodhej ai...KatĂ«r orĂ« na morĂ«n nĂ« pyetje, nĂ« vend se tĂ« na e mundĂ«sonin ta shihnim Sadikun! Pas 5 orĂ«sh pranuan ta shihnim Sadikun... Dhe, kur erdhi Sadiku, nĂ« dhomĂ«n ku e prisnim, mezi e mbanin kĂ«mbĂ«t... Nuk kishte zĂ«, nuk nxirrte fjalĂ« nga goja... Kisha bindjen se nuk do ta zinte nata tĂ« gjallĂ«! I thash se ne jemi mirĂ« tĂ« gjithĂ« dhe kĂ«tĂ« e pĂ«rsĂ«rita disa herĂ«...Pas katĂ«r ditĂ«sh nga vizita jonĂ« e papritur, e kishin kthyer nĂ« burgun e Prizrenit. Gjendja e tij ishte para vdekjes. Se e kishin sjellĂ« nĂ« Prizren, e kuptova po nga i njĂ«jti polic. Shkova ta shihja nĂ« Prizren me djalin, Idrizin. Por, Idrizi e kishte
harruar letĂ«rnjoftimin nĂ« shtĂ«pi dhe nuk mundi tĂ« hynte. Por, kur i tregova se jam me djalin, Idrizin, e ai nuk mundi tĂ« hynte shkaku i mung-esĂ«s sĂ« letĂ«rnjoftimit, Sadiku nisi tĂ« besonte se edhe tĂ« tjerĂ«t ishim gjallĂ«...Besoj se po nuk kisha shkuar nĂ« Nish ta takoja Sadikun, me siguri, plani i UDB-sĂ« ishte qĂ« ta vrisnin nĂ« burg, me bindjen se askush nuk e dinte ku ndodhej ai...â, kujton ngjarjen nĂ«nĂ« Sala, nĂ« prani tĂ« Sadikut, pĂ«rballĂ« tĂ« cilĂ«ve, varur nĂ« mur qĂ«ndron fotografia e Azizit, qĂ« i ka shpĂ«tuar asgjĂ«simit tĂ« shtĂ«pisĂ« nga flakĂ«t e luftĂ«s sĂ« vitit 1999.
familja kelmendiu priVua nga çdoe drejtĂ« njerĂ«zore!Familja Kelmendi nga Arbana e Prizrenit, pos qĂ« humbi tĂ« birin, Azizin, nĂ« rrethana misterioze nĂ« APJ, nĂ« Paraqin, ajo pĂ«rjetoi edhe diskriminim mĂ« tĂ« tmerrshĂ«m socio-psikologjik, duke humbur edhe mundĂ«sinĂ« e çfarĂ«do punĂ«simi.Ata iu nĂ«nshtruan presionit tĂ« shtetit pĂ«rmes UDB-sĂ« dhe shkuan deri aty sa familjen e detyruan tĂ« kĂ«rkonte falje publike. QĂ«llimi ishte tĂ« demotivohej irredenta shqiptare, e cila rastin e pĂ«rjetoi si stimulim moral, qĂ« ta qonte deri nĂ« fund luftĂ«n pĂ«r liri dhe pĂ«rforcim ideologjik kundĂ«r SerbisĂ«.I vĂ«llai i Azizit, me profesion arsimtar, dĂ«shmon se e tĂ«ra familja Kelmendi ishin nĂ«n presion dhe keqtrajtim tĂ« vazhdueshĂ«m, madje edhe nĂ« jetĂ« tĂ« pĂ«rditshme.âKishim ndalesa, qĂ« tĂ« privonin edhe nga legjitimiteti dhe identiteti personal e familjar. Familja jonĂ« e kishte tĂ« ndaluar tĂ« hynte nĂ« ko-munĂ«, pĂ«r çfarĂ«do dokumenti mĂ« elementar.NjĂ« zyrtar komunal, tha: âJo tâu japim doku-mente, por duhet tâua ndalojmĂ« edhe hyrjen nĂ« komunĂ«, tĂ« mos e shkelni kurrĂ« pragun e komunĂ«s!â. Na kanĂ« bĂ«rĂ« zullum tĂ« madh dhe kanĂ« ush-truar dhunĂ« mbi familjen tonĂ«, deri nĂ« masĂ«n e nĂ«nshtrimit tonĂ« pĂ«r bukĂ«. Por, falĂ« Zotit dhe qĂ«ndrimit tonĂ« stoik, nuk kemi ardhur nĂ« pozitĂ« lĂ«moshe, pĂ«r tâua zgja-tur dorĂ«n pĂ«r bukĂ« askujtâ, thotĂ« Isaku, duke folur pĂ«r nĂ«nçmimin e familjes sĂ« Aziz Kelmen-dit dhe represionin qĂ« bĂ«ri shteti ndaj saj.
pat edhe proVokime shumĂ« tĂ« ulĂ«ta!âKa pasur raste kur nĂ« derĂ« tĂ« oborrit kanĂ« ard-hur policia dhe thĂ«rrisnin: âO Azizâ, thotĂ« nĂ«nĂ« Sala dhe vazhdon: âPasaportat na i morĂ«n tĂ« gjithĂ«ve. Edhe postieri i fshatit ishte porositur, qĂ« kur tĂ« shpĂ«rndante ftesa tĂ« ndryshme, tĂ« trokiste nĂ« derĂ«n tonĂ« dhe tĂ« pyeste pĂ«r fqin-jĂ«t, kinse nuk i njihte dhe nuk ua dinte adresĂ«nâ. NĂ«nĂ« Sala, pasi u ka bĂ«rĂ« ballĂ« shumĂ« provo-kimeve tĂ« postierĂ«ve, u ka thĂ«nĂ« se mĂ« nuk do duronte provokimet... Dhe, ata vetĂ«m atĂ«herĂ« janĂ« ndalur dhe nuk kanĂ« trokitur mĂ« nĂ« derĂ«n e shtĂ«pisĂ« sĂ« tyre...âErdhi njĂ« njeri nĂ« derĂ«. Kur i thash çka po do, mĂ« tha po e kĂ«rkoj shtĂ«pinĂ« e Muhamet Kelmendit.Pas lufte, po i njĂ«jti postier, e solli te dera njĂ« ftesĂ«. Ishte maskuar me njĂ« shapkĂ« nĂ« kokĂ«. I
Azizi në fëmijëri
35KOSOVARJA
tash: âQysh sâpo tĂ« vjen marre tash, kur na ke provokuar edhe nĂ« kohĂ«n e SerbisĂ«, bre?!â.âKoha ishte ashtu...â, ma ktheu ai pa fije turpiâ, thotĂ« nĂ«nĂ« Sala nĂ« shtĂ«pinĂ« e saj nĂ« ArbanĂ«.
Krimi i dytënë Paraqin:dënimi i 6 shqiPtarëvePas vrasjes sëaziz Kelmendit!Serbët bën edhe krimin e dytë në kazermën e Paraqinit, kur dënuan edhe 6 shqiptarë të tjerë, për kinse ndihmë në vrasje. Procesi i montuar i Paraqinit kishte për qëllim dënimin kolektiv të shqiptarëve!Ngjarjet e vitit 1981 e kishin mobilizuar Serbinë, që përmes organeve federative, përf-shirë edhe armatën jugosllave, të krijonin sa më shumë armiq kundër shqiptarëve.Serbia kishte plane ta përdorte fuqinë shtetërore kundër Kosovës. Andaj, kur të ndodhte ky proces, gjashtë republikat dhe Krahina Autonome e Vojvodinës, ta justifikonin aksionin e Serbisë si të drejtë mbi shqiptarët e Kosovës që kërkonin status republike në Jugosllavi.
zi e mĂ« zi shKoishtyPi PĂ«raziz Kelmendin!âKa qenĂ« njĂ« fushatĂ« tepĂ«r e egĂ«r jugosllave ndaj familjes sĂ« Azizit. Shtypi serb, nĂ« njĂ« anĂ«, dhe ai shqiptar, nĂ« anĂ«n tjetĂ«r, kanĂ« qenĂ« shumĂ« skandalozĂ«â, thotĂ« Isaku dhe shton:âNĂ« fillim gazeta âRilindjaâ ka pasur qĂ«ndrim mĂ« tĂ« matur, duke qenĂ« pro nesh, mĂ« pas ajo e politizoi tragjedinĂ«, kĂ«shtu qĂ« doli krejtĂ«sisht nĂ« taborin serbâ.Pas ngjarjes sĂ« Paraqinit, shtypi u mbush komente, reagime, raporte dhe propagandĂ« armiqĂ«sore. PĂ«rmes Aziz Kelmendit sulmo-hej e tĂ«rĂ« Kosova dhe kĂ«rkohej justifikim i shkatĂ«rrimit tĂ« elementit kombĂ«tar shqiptar, duke e identifikuar kombĂ«taren me nacional-shovinizĂ«m.MĂ« 4 shtator 1987, âRilindjaâ, nĂ« faqen e parĂ«, botoi artikullin âKrim i paparĂ« nĂ« kazermĂ«n e Paraqinitâ: âSot, nĂ« agim, ushtari Aziz Kelmendi bĂ«ri njĂ« krim tĂ« paparĂ« nĂ« kazermĂ«n e Paraq-init, vrau nĂ« gjumĂ« katĂ«r ushtarĂ«: SĂ«rxhan Simiqin, nga Beogradi, Hasim Gjanoviqin, nga fshati Koçici-Vitez, Safet Dudakoviqin, nga fshati OrahovĂ« - Bosanska GradishtĂ« dhe Goran Bogiçin, nga Zagrebi.
Krimineli Aziz Kelmendi nĂ« kĂ«tĂ« rast plagosi edhe gjashtĂ« ushtarĂ«â.MĂ« 4 shtator 1987, autori H. S., boton komentin e tij tĂ« vrazhdĂ«, nĂ« stilin e tij tĂ« njohur: âKrimi mizor i Aziz Kelmendit, i cili nĂ« mĂ«nyrĂ« mĂ« mizore keqpĂ«rdori besimin e ushtarit tĂ« mbrojtjes sĂ« vendit, nĂ« opinionin e gjerĂ«, kudo, hasi nĂ« gjykim mĂ« tĂ« rreptĂ« e tĂ« njĂ«zĂ«shĂ«m. Ky veprim i ndytĂ«, sâmund tĂ« kualifikohet ndryshe, pos sulm i rĂ«ndĂ« jo vetĂ«m nĂ« forcat tona, por edhe nĂ« virtytin mĂ« tĂ« çmueshĂ«m tĂ« revolu-cionit tonĂ«â.Komenti nĂ« âRilindjaâ i po asaj date: âMizori e armiqĂ«siâ, me autor H. S., vajtonte pa argu-mente institucionin ushtarak jugosllav, e qĂ«, nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, vriste ushtarĂ«t shqiptarĂ« pa fije faji!Edhe korrespondenti i âRilindjesâ, nga Prizreni, R. Sh., nĂ« artikullin dĂ«nues me titull: âBojkoto-het familja Kelmendiâ, dĂ«non aktin tĂ« cilin e quan tĂ« neveritshĂ«m. Ai mĂ« tej vlerĂ«son se kri-mi i Aziz Kelmendit po dĂ«nohet gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« nga punonjĂ«sit e Prizrenit dhe qytetarĂ«t e tĂ« gjitha kombeve tĂ« kĂ«saj komune...âNĂ« BashkĂ«sinĂ« Lokale tĂ« DushanovĂ«s, ku jeton familja Kelmendi, dje u mbajtĂ«n tubime tĂ« shumta tĂ« strukturave shoqĂ«rore-politike. NĂ« mĂ«nyrĂ« unanime u mor qĂ«ndrim qĂ« familja Kel-mendi tĂ« bojkotohet...(âRilindjaâ, 6 shtator 1987).Nga po i njĂ«jti korrespondent, R. Sh., del edhe artikulli tjetĂ«r âTronditje pĂ«r tĂ« gjithĂ«â, ku thuhet, mes tĂ« tjerash: âKur u ftua hoxha i fshatit, Ajdin Ahmeti, tĂ« kryen ceremoninĂ« fetare, ai protestoi, duke thĂ«nĂ«: âAtĂ« qĂ« e bĂ«ri Azizi nuk e lejon as fejaâ, pohim ky i rremĂ« i autorit, tĂ« cilin e pĂ«rgĂ«njeshtron familja Kelmendi dhe konfirmon se hoxha i fshatit e ka kryer ceremoninĂ« fetare tĂ« lamtumirĂ«s sĂ« Azizit, madje shqip!
riza XhaKli:si u aKuzuan ushtarĂ«t shqiPtarĂ« nĂ« njĂ«Proces tĂ« montuar?Pas vrasjes sĂ« Aziz Kelmendit dhe tĂ« ushtarĂ«ve tĂ« tjerĂ« nĂ« Paraqin, filloi skenari i montuar i dĂ«nimit tĂ« ushtarĂ«ve shqiptarĂ« (6 sa ishin aty), me pretekst se e kanĂ« ndihmuar Azizin nĂ« kryerjen e veprĂ«s... Procesi i montuar i Paraqinit ndaj shqiptarĂ«ve Ă«shtĂ« njĂ« kapitull tjetĂ«r mundimi, pĂ«r ta mbyl-lur rastin me gjoja zbulimin e APJ-sĂ«, se tĂ« gjithĂ« shqiptarĂ«t janĂ« tĂ« njĂ«jtĂ« ndaj serbĂ«ve!I dĂ«nuari me burgim mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«, Riza Xhakli, tĂ« cilit iu shqiptua dĂ«nimi me 20 vjet burg, ka deklaruar se tĂ« dĂ«nuarit e kĂ«tij procesi (6 shqip-tarĂ« dhe njĂ« rom), ishin viktima dhe asgjĂ« tjetĂ«r.NĂ« tetorin e vitit 1996, kur filloi ftohja e marrĂ«d-hĂ«nieve serbo-malazeze, gazeta e pavarur nĂ« Mal tĂ« Zi, âMonitorâ, solli shkrimin e karakterit zbulues, ku ishte konstatuar se shĂ«rbimi sekret i APJ-sĂ« ishte nĂ« gjendje tĂ« vendoste eksploziv dhe tĂ« bĂ«jĂ« çmos tjetĂ«r qĂ« shqiptarĂ«t tĂ« pĂ«so-
nin dhe dĂ«noheshin.NĂ« artikullin qĂ« mban titullin âUshtarĂ«t shqip-tarĂ« i keqtrajtonin dhe i burgosnin pa pikĂ« fajiâ, thuhet: âUshtarĂ«t shqiptarĂ«, Maliqi e Kelmendi, nĂ« prill tĂ« vitit 1982, nĂ« SarajevĂ«, u torturuan dhe u burgosĂ«n pa pikĂ« faji!â, deklaronte gjenerali Nedelko Boshkoviq, nĂ« krye tĂ« shĂ«r-bimit sekret tĂ« APJ-sĂ« nĂ« KosovĂ« gjatĂ« viteve 1980-1990.NĂ« shtypin malazez, si dhe sipas konstatimeve malazeze, ushtarĂ«t shqiptarĂ« janĂ« vrarĂ« dhe keqtrajtuar pa arsye, janĂ« zhvilluar polemika tĂ« ashpra mes eprorĂ«ve ushtarakĂ« serbĂ«, qĂ« kanĂ« mbajtur vijĂ«n e krimit dhe tĂ« atyre qĂ« deshĂ«n ndriçimin e sĂ« vĂ«rtetĂ«s.Dy tĂ« intervistuarit shqiptarĂ«, pas vuajtjes sĂ« dĂ«nimit: Enver Behluli dhe Shefqet Paçarizi, nga Dragobili i MalishevĂ«s, deklaruan se, çuditĂ«r-isht, natĂ«n e krimit nĂ« Paraqin, Azizi ishte cak-tuar kujdestar nĂ« orĂ«n 22, çka ishte jonormale, sepse caktimet bĂ«heshin nĂ« orĂ«n 15. AtĂ« natĂ«, nĂ« kazermĂ«, ishte kujdestar oficeri Blagojeviq, i cili nuk kishte qĂ«ndruar fare nĂ« kazermĂ«. Aziz Kelmendi kishte pasur pĂ«r detyrĂ« tĂ« kujdestarojĂ« me Safet Dudakoviqin, ndĂ«rsa poshtĂ« ishin caktuar dy maqedonas. Po ashtu, jashtĂ« ishte caktuar edhe njĂ« maqedonas!Sipas informacioneve qĂ« posedonte Shefqet Paçarizi, oficeri Blagojeviq e kishte lĂ«shuar kazermĂ«n dhe kishte shkuar nĂ« shtĂ«pi.âTĂ« tre maqedonasit, madje edhe Dudakoviqi, nuk ishin nĂ« detyrĂ«. I vetmi njeri i zgjuar ishte Aziziâ, kishte thĂ«nĂ« Paçarizi.Por, kur u mor nĂ« pyetje, 6 oficerĂ« pĂ«rnjĂ«herĂ« e torturuan atĂ«... Riza Xhakli, nĂ« anĂ«n tjetĂ«r, ka folur pĂ«r Azizin si mĂ«sues i tyre nĂ« kazermĂ«.âAi ishte shumĂ« mĂ« i pĂ«rgatitur se ne dhe na e shpjegonte historinĂ«... Se kush ka qenĂ«, nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, Aziz Kelmendi, nuk e di, por kam dĂ«gjuar mĂ« vonĂ« njerĂ«z tĂ« ilegalitetit tĂ« thonĂ« âna ka fikĂ« Azizi!â.Mua mĂ« akuzuan se kinse ia kisha dhĂ«nĂ« Azizit dy karikatorĂ« fishekĂ«shâ, thotĂ« Xhakli, teksa hedhĂ« poshtĂ« absolutisht kĂ«tĂ« gjĂ«, sepse nuk kishte lidhje me atĂ« qĂ« kishte ndodhur.Epilogu i procesit tĂ« montuar pĂ«rfundoi me dĂ«nimin: Riza Xhakli 20 vjet burg, Abdylxhemil Alimani 20 vjet burg, Afrim Mehmeti 13 vjet burg, Pajazit Aliu 13 vjet burg, Shefqet Paçarizi 7 vjet burg, Enver Behluli 5 vjet burg dhe Rizo Alibashiqi 2 vjet heqje lirie. NdĂ«rkaq, nĂ« gjykim-in e dytĂ«, Rizo u dĂ«nua me 14 vjet burg, meqĂ« gjykata tha se kishte dĂ«shmuar rrejshĂ«m nĂ« seancĂ«n e parĂ«, i shtyrĂ« nga oficerĂ«t e sigurimit.Por, kur boshnjaku Rizo Alibashiq deshi ta thoshte tĂ« vĂ«rtetĂ«n nĂ« Beograd, kryetari i trupit gjykues, Vojislav Shunjar, nuk e la tĂ« fliste. E dĂ«noi me 14 vjet burg. SidoqoftĂ«, Riza Xhakli dĂ«nimin e vuajti nĂ« Pozharevc dhe ishte njeriu kryesor qĂ« u dĂ«nua nĂ« procesin e montuar politik pĂ«r krimin nĂ« Paraqin.
Safet Krivaça
Aziz Kelmendi dhe Shahin Haziri
Cila Ă«shtĂ« filozofia e suksesit tĂ« bizneseve tuaja?- Filozofia e suksesit tĂ« âremos Restaurantâ, bazohet nĂ« njĂ« kombinim tĂ« gatimit transparent pĂ«rpara miqve dhe mysafirĂ«ve tanĂ« dhe njĂ« kuzhine absolutisht tĂ« sinqertĂ«, si dhe autentike qĂ« krijon njĂ« identitet unik nĂ« njĂ« atmosferĂ« tĂ« pakrahasueshme. Ky koncept Ă«shtĂ« i bazuar nĂ« njĂ« sistem tĂ« shpejtĂ« dhe rastĂ«sor: Produkte tĂ« freskĂ«ta, shĂ«rbime tĂ« shpejta. Sidomos gjĂ«ja mĂ« e rĂ«ndĂ«sishme Ă«shtĂ«: TĂ« jesh mik-pritĂ«s me zemĂ«r dhe shpirt.
ĂfarĂ« nĂ«nkupton emri remos?- Origjina Ă«shtĂ« shumĂ« e thjeshtĂ«. NĂ« gjermanisht gjinor-ja e njĂ« fjale krijohet duke futur njĂ« âsâ nĂ« fund tĂ« fjalĂ«s. Pra, bĂ«het fjalĂ« pĂ«r Remon, vĂ«l-lanĂ« tonĂ« tĂ« madh, i cil i Ă«shtĂ«, gjithashtu, themelues dhe iniciatori kryesor i restoranteve âremosâ.
Kjo shpjegon se remo është PIZZA, PASTA DHE BAR nëse duam ta marrim fjalën remos fjalë për fjalë.
Cili Ă«shtĂ« Feedback-u i klientĂ«ve tuaj dhe çfarĂ« pĂ«r-faqĂ«son ai pĂ«r ju si mikpritĂ«s?- Po, nĂ«se duam tĂ« kuptojmĂ« kuptimin e fjalĂ«n âremosâ, themi se âremosâ Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« pĂ«r klientĂ«t tanĂ« mishĂ«rimi i shĂ«r-bimit tĂ« plotĂ« dhe i kĂ«naqĂ«sisĂ« absolute me ushqime dhe pije tĂ« shijshme.
Sa restorante keni në shër-bim deri me tani dhe në cilat qytete?- Deri më tani kemi k atër restorante: në Frankfur t , Këln, Koblenz dhe Wester wald. Plani-f ikojmë, po ashtu, që të hapim një edhe në qytetin e Dyseldor-f it , por edhe në shumë qytete të t jera, e mbase edhe jashtë kufi jve të Gjermanisë.
SuKSESET E SHqIPTARĂ«vENĂ« GjERmANI...
36 KOSOVARJA
Duke gatuar me shumĂ« dashuri dhe me njĂ« mik-pritje tĂ« jashtĂ«za-konshme pĂ«r tĂ« gjithĂ« klientĂ«t e tyre, rrjeti i restoranteve tĂ« suksesshme âremosâ, i cili menaxhohet nga familja kos-ovare Rashica, Ă«shtĂ« sinonim i njĂ« pune dhe pĂ«rkushtimi shumĂ«vjeçarĂ« i kĂ«saj familjeje, duke u rritur gjithnjĂ« me pika tĂ« reja nĂ«pĂ«r qytete tĂ« ndry-shme tĂ« Gjer-manisĂ«. NĂ« kĂ«tĂ« interv-istĂ« mund tĂ« mĂ«-soni mĂ« tepĂ«r rreth punĂ«s dhe sekretit tĂ« sukse-seve tĂ« njĂ«pas-njĂ«shme tĂ« kĂ«tij biznesi kosovar...
Rrjeti i restorantevenë Gjermani -
shembull suksesii familjes Rashica
37KOSOVARJA
ĂfarĂ« ndjenje Ă«shtĂ« kur njĂ« biznes menaxhohet totalisht nga njĂ« familje?- ĂshtĂ« njĂ« ndjenjĂ« e bukur, e papĂ«rshkrueshme. Kjo na jep forcĂ«, siguri dhe tĂ« gjitha. Por, njĂ« gjĂ« nuk duhet harruar : ne jemi gjithashtu krit ikĂ« tĂ« vetes dhe kjo mendoj se Ă«shtĂ« njĂ« nga sekretet e sukseseve tona.
Cilat l loje të gatimeve ofroni?- Nga picat, makaronat dhe sallatat, s i dhe ushqim mesd-hetar, s i antipastat. Po ashtu, për momente shumë të veçanta ofrojmë fi leto të reskët Black Angus ose f i leto salmoni, s i dhe ëmbëlsira të dizajnëve të ndr yshëm, duke mos lënë anash edhe gamën e pijeve, të ci lat varirojnë nga aperit ivët deri te koktejet.
Po klientelĂ«n, e keni vetĂ«m shqiptare apo edhe tĂ« huaj?- Ne vizitohemi nga mysafirĂ« dhe miq nga e gjithĂ« bota dhe kjo Ă«shtĂ«, pikĂ«risht, pika kr ye -sore qĂ« i bĂ«n restorantet âre -mosâ tĂ« veçantĂ«. Nga studentĂ«t te biznesme -nĂ«t, tĂ« gjithĂ« vi jnĂ« nĂ« âremosâ, pavarĂ«sisht nga origjina ose prejardhja.
A keni staf shqiptar nĂ« restorantet âremosâ?- Shumica e tĂ« punĂ«suar ve tanĂ« janĂ« nga Kosova dhe ShqipĂ«ria. Ne kemi pasur pĂ«r vojĂ« shumĂ« tĂ« mirĂ« deri mĂ« tani. Ata janĂ« tĂ« r inj, punĂ«torĂ« me ambicie tĂ« mĂ«dha dhe janĂ« tĂ« lumtur qĂ« kanĂ« shansin tĂ« rr iten profe -sionalisht te ne, pĂ«r tĂ« kr i juar njĂ« tĂ« ardhme tĂ« shkĂ«lqyer nĂ« gastronomi, sĂ« bashku me restorantet âremosâ.
Cili Ă«shtĂ« kontributi Juaj nĂ« fushĂ«n e gastronomisĂ« shqip-tare, por edhe asaj gjermane?- Sa i pĂ«rket tregut gjerman, ne jemi aktualisht njĂ« pĂ«rcaktues i trendĂ«ve nĂ« tĂ« ashtuquajturĂ«n âFullservice-Gastronomie/gas-tronomi tĂ« plotĂ« tĂ« shĂ«rbimitâ.
Për njerëzit në Gjermani është ende një befasi e bukur të shër-behet ushqimi i gatuar me një atmosferë të mbushur plot jetë. Pra, është një kuzhinë shumë e sinqertë, e që ne e gatuajmë dhe në mënyrë transparente para syve të mysafirëve tanë. Për tregjet kosovare dhe shq-iptare, ndoshta kemi dhënë kontributin më të madh deri më tani në sigurimin e impulsit për mundësinë e vendeve të mira të punës me kushteve të mira.
A keni menduar tĂ« hapni ndon-jĂ« restorant edhe nĂ« KosovĂ«?- Ka mundĂ«si tĂ« hapim edhe njĂ« âremosâ nĂ« KosovĂ«. Sepse, dĂ«shira dhe vullneti ekzistojnĂ«.. .
Cilat janĂ« planet Tuaja mĂ« tutje?- Si njĂ« biznes familjar, âremosâ ekziston qe gati dy dekada. Por, pavarĂ«sisht nga pĂ«rvoja jonĂ« shumĂ«vjeçare, ne gjithmonĂ« pĂ«rpiqemi tĂ« zhvillohemi si njĂ« kompani.NĂ« njĂ«rĂ«n anĂ«, natyrisht, tĂ« vazhdojmĂ« tĂ« nxisim zgjerimin, domethĂ«nĂ« tĂ« vazhdojmĂ« tĂ« rritemi nĂ« qytete tĂ« ndryshme gjermane. E, kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse ende jemi duke kĂ«rkuar pu-nonjĂ«s tĂ« zgjuar. Dhe, nĂ« anĂ«n tjetĂ«r, synojmĂ« edhe tregun jashtĂ« kufijve gjerman.
A.D.
âAjo ishte nga fshati Llugaxhi. I kishim ndĂ«rmjet nja gjashtĂ« kilometra. Por, atĂ«herĂ« kilometrat ishin tĂ« gjatĂ«, sepse ud-hĂ«tonim nĂ« kĂ«mbĂ« ose me qerre kuajsh.Ajo, aso kohe, ishte nja 30 vjet. Ishte vajzĂ« e pamartuar asnjĂ«herĂ« dhe mu pĂ«r kĂ«tĂ« njerĂ«zit iknin prej saj, duke menduar se ajo kurrĂ« nuk do tĂ« bĂ«hej grua e askujt...Ishte shumĂ« e sertĂ«, shumĂ« e ashpĂ«r kur fliste... NjĂ« herĂ« i foli njĂ« kushĂ«ri imi derisa ajo punonte nĂ« arĂ« dhe pĂ«r pak shpĂ«toi nga shati i saj...Por, edhe unĂ« isha i lazdruar dhe nuk mbaja plis nĂ« kokĂ«, siç mbanin aso kohe pjesa mĂ« e madhe e shqiptarĂ«ve. Kam qenĂ« pak mĂ« i veçantĂ« nĂ« pamje nga tĂ« tjerĂ«t. Kam qenĂ« mĂ« ndryshe,
jetĂ«n e shkoja nĂ« mĂ«nyrĂ«n time...â, tregon 78-vjeçari M. Z., nga Gadimja e Lipjanit dhe vazhdon:âPĂ«r tĂ« parĂ«n herĂ« e pĂ«rjetova dashurinĂ« nĂ« atĂ« kohĂ«. Ădo gjĂ« ishte e rastit... MĂ« dukej si nĂ« Ă«ndĂ«rr...Dhe, pĂ«r çudi, nuk vonoi shumĂ« dhe familja e saj vijnĂ« e vendosĂ«n nĂ« periferi tĂ« fshatit tonĂ«, sepse kishin pasur gjithmonĂ« ngatĂ«rresa me fqinjĂ«t e tyre... Babai im mbajti qĂ«ndrim tĂ« drejtĂ« dhe tha se nuk ka tĂ« drejtĂ« tâi kundĂ«rshtojĂ« askush, sepse pronĂ«n ku u vendosĂ«n e kishin blerĂ«.
Kur do ZotiĂ«shtĂ« Kollaj... Dhe, pas njĂ« kohe qĂ« u vendosĂ«n nĂ« truallin e ri, mĂ« shpesh e hasja nĂ« rrugĂ«, sidomos kur kaloja kah shtĂ«pia e saj...KĂ«shtu, edhe filluam muhabet pas mu-habeti... Madje, njĂ« ditĂ« e takova edhe nĂ« kodĂ«r, teksa i trembte disa krerĂ« lopĂ«sh qĂ« kishin hyrĂ« nĂ« oborrin e saj. Dhe, atĂ« ditĂ« folĂ«m mĂ« gjatĂ« se kurrĂ« mĂ« parĂ«. E, natĂ«n asnjĂ« sy gjumĂ« nuk munda ta bĂ«ja, sepse mendja mĂ« rrinte veç te Ajo....SidoqoftĂ«, kurrĂ« nuk kisha pasur femĂ«r dhe nuk dija si tâi thosha se a mund tĂ« takoheshim nĂ« mal, meqĂ« afĂ«r shtĂ«pisĂ« sĂ«
saj mali ishte afĂ«r...Por, Zoti mĂ« ndihmoi dhe, nĂ« ditĂ«n tjetĂ«r, kur e takova nĂ« rrugĂ« teksa kthehej me njĂ« tepsi mbi kokĂ«, e qĂ« ua kishte dĂ«rguar bukĂ«n nĂ« ara, mĂ« tha: âShko nĂ« hyrje tĂ« malit dhe mĂ« prit se vij menjĂ«herĂ« pasi ta lĂ« kĂ«tĂ« tepsi nĂ« shtĂ«pi!â.
dashuria po tâi jepte KrahĂ«t nga gĂ«Zimi!U nisa drejt malit dhe mĂ« shumĂ« kĂ«rceja sesa ecja, sepse mĂ« erdhi njĂ« fuqi qĂ« gati fluturoja...E, kur erdhi, pasi u ulĂ«m mbi dushkun e njĂ« lisi tĂ« lartĂ«, mu mbĂ«shtet pĂ«r trupi. AtĂ«herĂ«, ia kapa dorĂ«n dhe ia putha. Ajo u skuq e u bĂ« all nĂ« fytyrĂ«. E, nga ngazĂ«llimi ma dha njĂ« shuplakĂ« tĂ« fortĂ«, sa sytĂ« mĂ« qitĂ«n xixa...Pas tre muajsh u martuam dhe Zoti deshi e na lindi njĂ« djalĂ«, pastaj njĂ« tjetĂ«r dhe fĂ«mija i tretĂ« na lindi vajzĂ«.Por, pas pesĂ« vjet qĂ« i mbushi vajza, u sĂ«murĂ« Ajo dhe vdiq nĂ« spitalin e Prishti-nĂ«s.Dhe, mĂ« kurrĂ« nuk jam martuar, kurse fĂ«mijĂ«t i kam rritur me shumĂ« mundime. Por, shyqyr Zotit tash janĂ« bĂ«rĂ« burra dhe e kanĂ« mbushur shtĂ«pinĂ« me fĂ«mijĂ«, kurse vajza me burrĂ« e fĂ«mijĂ« jeton nĂ« Gjermani.
S.
Si kanë dashuruar pleqtë e tashëm dikur?
MĂ« vdiq gruaja kur isha i ridhe mbeta me gishta nâgojĂ«!
38 KOSOVARJA
Te fqinjët e mi shpesh vinte Ajo, sepse i kishte dajal-larët, e neve me ta nuk na lidhte asgjë nga gjaku. E mirë, e hijshme, flokët e gjata... Ia vura syrin një kohë të gjatë.
39KOSOVARJA
Flet Abdurrahman Halili nga Shkabaj, i zhdukur 15 vjet
Pse Kroaciana harroi neve,që luftuam për të?!
Bindja e të gjithë familjes në Shkabaj të Kastriotit ishte se Mani ishte zhdukur prej vitesh. Kishin jetuar me vitet e etheve enigmatike nëse ishte vrarë, apo nëse do ia gjen-in trupin e pajetë.Koha kur kishte dalë nga shtëpia ishte viti 1989, vite kur Serbia i vriste shqiptarët me të madhe. Të gjitha portat e kërkimit të tij ishin të mbyllu-ra, pasi në Kosovë ishte një pushtet policor antishqip-tar, që kur i shkoje në derë për këso temash, i rritej edhe më shumë zemra. Askush nuk e dinte se Mani luftonte në Kroaci. Dhjetë vjet pa asnjë informa-cion! Ndërsa, pas 15 vjetësh është kthyer në shtëpi, pa e njohur askush. Shtëpia pati lot dhe gëzime...
MĂ« 20 gusht 2003, nĂ« terracĂ«n e hotelit âGrandâ nĂ« PrishtinĂ«, Adurrahman Halili, i lindur mĂ« 1968 nĂ« fshatin Shkabaj tĂ« Kastriotit, pĂ«rjetonte lirinĂ« e KosovĂ«s pas 15 vitesh largim nga atdheu.Djaloshi me pamje tĂ« njĂ« burri tĂ« matur dhe tĂ« pjekur, qĂ« jeta e ka bĂ«rĂ« tĂ« duruar dhe tĂ« guximshĂ«m, ka luftuar nĂ« luftĂ«n e KroacisĂ«, kundĂ«r forcave serbe. Ka qenĂ« nĂ« vijĂ«n e parĂ« tĂ« frontit nĂ« shumĂ« beteja dhe ka fjetur me pajisje nĂ« shpinĂ« nĂ« fusha e male.Ai llogaritej i zhdukur nga familja dhe tĂ« afĂ«rmit, pa ditur askush pĂ«r tĂ« asgjĂ« se ku ishte dhe çka bĂ«nte...Jeta e tij, e ngjashme me personazhet e filmave aksion, e bĂ«n Manin edhe mĂ« tĂ« madh. NĂ«se vlejnĂ« vargjet e njĂ« poeti se âvuan pĂ«r tâu argĂ«tuar ai tjetriâ, kjo veçanti i takon pikĂ«risht Abdurrahmanit, qĂ« shkurt e thĂ«rrasin Man.Pseudonimi i tij nĂ« Kroaci ishte âRicoâ (Ka-
çurreli). Përvoja e tij në luftëra katër vjet e gjysmë, jeta për ekzistencë dhe ndihma që ai u ka dhënë shqiptarëve në shumë vende të Ballkanit, e më shumë në Kroaci, e bëjnë atë me eksperiencë të lartë, të aftë ta kuptojë realen dhe syrin e njeriut, sjel-ljen dhe intuitën, dashurinë dhe urrejtjen dhe shumë veçori të tjera shoqërore.
Si doli Maninga ShtĂ«pia?Mani ka dalĂ« nga shtĂ«pia mĂ« 15 dhjetor 1989, pa adresĂ« se ku do tĂ« shkonte e pĂ«r-fundonte. 21-vjeçari nga Shkabaj kishte marrĂ« rrugĂ«n si nĂ« pĂ«rrallat fantastike, qĂ« zakonisht nuk tregojnĂ« vend, por qĂ« pĂ«rfundojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« pamund-shme.Si e nisi rrugĂ«n e ku pĂ«rfundoi, tregon Mani vetĂ«:âMe tĂ« dalĂ« nga shtĂ«pia, e qĂ« shkak ishte
40 KOSOVARJA
bojkotimi im pĂ«r shĂ«rbim nĂ« APJ (Ar-mata Popullore e JugosllavisĂ«), shkova nĂ« ZenicĂ«, nĂ« BosnjĂ« e HercegovinĂ«. Atje qĂ«ndrova tre muaj.Kam jetuar pĂ«r mbijetesĂ« dhe asgjĂ« mĂ« shumĂ«. Nuk jam lajmĂ«ruar nĂ« shtĂ«pi pĂ«r mĂ« shumĂ« se 10 vjet, qĂ« nga dita kur dola prej shtĂ«pisĂ«â.NĂ« çast ndĂ«rhyn fqinji i tij, Bekimi, i cili plotĂ«son rrĂ«fimin se ishte diskutuar gjatĂ« e gjatĂ«, ta paraqitnin nĂ« polici si tĂ« zhdukur, por nuk e kishin bĂ«rĂ« kĂ«tĂ« pasi nuk donin tâi shkonin nĂ« zyre policisĂ« serbe.Kjo kishte bĂ«rĂ« qĂ« familja tâi qonte duart pĂ«r Manin.Mani, pastaj, vazhdon:âNga Zenica shkova nĂ« Dubrovnik tĂ« KroacisĂ«, pĂ«r tĂ« vetmen arsye - tĂ« mos i shĂ«rbeja ushtrisĂ« jugosllave qĂ« e urreja shumĂ«. Ka qenĂ« mesi i muajit mars tĂ« vitit 1990 kur arrita nĂ« Dubrovnik. TĂ« gjitha lidhjet e mia me KosovĂ«n ishin shkĂ«putur. Fillova punĂ«n nĂ« turizĂ«m, si kamerier. NĂ« Kroaci po krijoheshin rrethana shqetĂ«suese, meqĂ« ofrohej lufta e pashmangshme, duke mos pasur asnjĂ« zgjidhje tjetĂ«r. Kisha bindjen se do tĂ« kyçem nĂ« luftĂ« kundĂ«r forcave serbe, pavarĂ«sisht pasojave qĂ« mund tâi kisha. Vendosa tĂ« bĂ«hesha luftĂ«tar pĂ«r ideale tĂ« KroacisĂ«, por duke pasur nĂ« mendje se liria e çdo populli mĂ« takonte edhe muaâ.
PjesĂ«marrjanĂ« luftĂ«n e KroacisĂ«Ka qenĂ« data 15 shtator 1990, dita kur Mani ishte inkuadruar nĂ« ArmatĂ«n e Kro-acisĂ«, sĂ« cilĂ«s iu imponua lufta.âUshtrova fillimisht tre muajâ, thotĂ« Mani dhe shton: âUshtrimet ushtarake i bĂ«ra nĂ« malet shkĂ«mbore tĂ« DalmacisĂ« dhe prej aty u kyça nĂ« luftime nĂ« KroacinĂ« Jugore, nĂ« pjesĂ«n e KrajinĂ«s. KatĂ«r vjet e gjysmĂ« kam luftuar dhe kam njohur mĂ« shumĂ« se 150 ushtarĂ« shqiptarĂ«. Por, ka pasur edhe shumĂ« tĂ« tjerĂ« qĂ« nuk kam arritur tâi njihja, duke pasur detyra tĂ« ndryshme.Shifra kroate pĂ«r pjesĂ«marrjen e luftĂ«tarĂ«ve shqiptarĂ« nĂ« çlirimin e KroacisĂ« kundĂ«r serbĂ«ve ishte sekrete dhe ka gjasa tĂ« mos bĂ«het publike kurrĂ«. Ajo qĂ« dihet Ă«shtĂ« se ne, si luftĂ«tarĂ« shqiptarĂ« nĂ« Kroaci, kemi qenĂ« shumĂ« tĂ« vlerĂ«suar nga kroatĂ«t: si nga populli, po ashtu, edhe nga armata.Dhe, kishte shumĂ« arsye pse gjĂ«rat qĂ«n-dronin kĂ«shtu: KroatĂ«t e dinin se ne ishim besnikĂ« nĂ« luftĂ« dhe se luftonim kundĂ«r tĂ« njĂ«jtit armik. E, tjetra, mĂ« e rĂ«ndĂ«sishmja, kishim hyrĂ« nĂ« luftĂ« vullnetarisht, pĂ«r çka ishim tĂ« çmuar dyfishĂ« mĂ« shumĂ«.KroatĂ«t e dinin se ne, shqiptarĂ«t, tĂ« parĂ«t nĂ« Jugosllavi e bojkotuam ushtrinĂ« jugosl-lave. Pseudonimi im nĂ« luftĂ« ishte âRicoâ (Kaçurreli). Me kĂ«tĂ« nofkĂ« mĂ« njihnin nĂ«
luftĂ« gjatĂ« gjithĂ« kohĂ«s sĂ« luftimeve. Edhe dosjet e luftĂ«tarĂ«ve nĂ« Kroaci krijoheshin sipas nofkave, sepse ishte parim.Nofka ime nĂ« Kroaci u bĂ« shumĂ« shpejt e njohur nĂ« tĂ«rĂ« frontin e mĂ« gjerĂ«, edhe pse mund tĂ« them se nuk ka pasur ushtar shqiptar tĂ« dobĂ«t nĂ« luftĂ«n e KroacisĂ«, ash-tu qysh nuk ka pasur luftĂ«tarĂ« shqiptarĂ« tĂ« papĂ«rgatitur dhe me mungesĂ« guximi pĂ«r aksione frontale.Kontributi i shqiptarĂ«ve nĂ« Kroaci ka qenĂ« shumĂ« i madh dhe pĂ«r luftĂ« ka pasur kushte. Armatim kishte me bollĂ«k, ushqim e veshmbathje gjithashtu.I kam dĂ«gjuar shumĂ« herĂ« kroatĂ«t duke thĂ«nĂ« se shqiptarĂ«t janĂ« luftĂ«tarĂ« tĂ« etur kundĂ«r SerbisĂ«, andaj edhe na trajtonin me respekt si besnikĂ«, pasi qĂ« e kishim tĂ« njĂ«jtin armik.UnĂ« i demantova nĂ« njĂ« rast, duke u thĂ«nĂ« se nuk Ă«shtĂ« e vetmja arsye kjo, sepse shqiptarĂ«t kanĂ« luftuar edhe nĂ« SpanjĂ«, e atje nuk kanĂ« luftuar kundĂ«r SerbisĂ«... Por, shqiptarĂ«t janĂ« nga natyra luftĂ«tarĂ« tĂ« mĂ«dhenj dhe nuk koriten kur hyjnĂ« nĂ« lufta tĂ« drejta. U thash se shqiptarĂ«t janĂ« liridashĂ«s pĂ«r tĂ« gjithĂ« popujt qĂ« u mungon liria. Dhe, tek atĂ«herĂ« u bindĂ«n se shqiptarĂ«t ishin tĂ« tillĂ« dhe e çmonin lirinĂ« kudo qĂ« duhej tĂ« ishte ajoâ.
Pse ua sollĂ«m KroatĂ«ve lirinĂ«?!Vlugu i luftimeve nĂ« Kroaci ishte i gjatĂ« dhe i mundimshĂ«m. ShqiptarĂ«t, tĂ« paktĂ«n Mani, meqĂ« nuk dĂ«shiron tĂ« pĂ«rgjithĂ«sojĂ« asgjĂ«, kishte marrĂ« detyra speciale.âNe kemi hyrĂ« nĂ« luftĂ« vullnetarisht dhe sâkemi pasur prej askujt asnjĂ« leverdi! Synimi im ka qenĂ« tĂ« bĂ«hem luftĂ«tar i ndershĂ«m. NĂ«se vritem, tĂ« vritem me moral lufte sikur e meritonimâ, thotĂ« Mani dhe nĂ«nvizon:âKy ka qenĂ« fitimi ynĂ« mĂ« i madhi. Pra, ta mposhtnim SerbinĂ« nĂ« front. E kishim pĂ«rkrahjen e liderĂ«ve tanĂ« qĂ« vinin nĂ« Kroaci... Fillimi i luftĂ«s mĂ« 1991-1992, ka qenĂ« shumĂ« i vĂ«shtirĂ«. Kemi luftuar gjoks mĂ« gjoks me forcat çetnike nga Serbia, para-militarĂ«t, ushtarĂ«t e rregullt dhe serbĂ«t vendorĂ« tĂ« KroacisĂ«.NĂ« frontin e luftimeve, nĂ« vendin e quajtur Velika Glava, kemi zhvilluar luftime nĂ« distancĂ« 70 metra! Luftime tĂ« rrepta kemi zhvilluar edhe nĂ« Bicina, nĂ« Dubrovnik, Zhitnik etj.Ana e jugut tĂ« DalmacisĂ«, pra Dubrovniku, Papovo Pole, Debeli Breg etj., kanĂ« qenĂ« fronti tjetĂ«r i luftimeve, bashkĂ« me lufti-met te âUra e MoslinĂ«sâ, ku mora pjesĂ« nĂ« luftĂ«n e çlirimit tĂ« urĂ«s nĂ« hyrje tĂ« ZarĂ«s, pastaj nĂ« Zemunikun e PoshtĂ«m dhe tĂ« EpĂ«rm.
Po i pĂ«rmendi kĂ«to pak vende tĂ« luftimeve pĂ«r tĂ« ardhur te tregimi se hymĂ« nĂ« zemĂ«r tĂ« KroacisĂ« pĂ«r ta çliruar atĂ«... Luftuam, por sâmund tĂ« mos them se paslufte u injoruam ne, luftĂ«tarĂ«t shqip-tarĂ«, nga shteti, institucionet dhe populli. Secili ka mbetur duke e pyetur veten: Pse luftova pĂ«r KroacinĂ«? Ăka mâu desh liria e kroatĂ«ve dhe pse tâua sjellĂ« unĂ«, shqiptari i KosovĂ«s, atyre lirinĂ«? Nuk ishte kjo me rĂ«ndĂ«si tek e fundit, sepse i kapĂ«m armĂ«t dhe luftuam kundĂ«r SerbisĂ«, por nuk mund tĂ« pajtoheshim me injorimin qĂ« na e bĂ«nin dhe pĂ«r nĂ«nçm-imin tonĂ«, ndĂ«rkohĂ« qĂ« kishim luftuar mĂ« burrĂ«risht se vetĂ« kroatĂ«t pĂ«r vendin e tyre...Kam qenĂ« snajperist i pĂ«rkryer dhe besnik nĂ« sulm e nĂ« mbrojtje. Kam qenĂ« diver-sant, frontalist dhe luftĂ«tar i pathyeshĂ«m nĂ« mbrojtje... Kemi bĂ«rĂ« luftĂ« tĂ« pastĂ«r, jo krime. LuftĂ«tarĂ«t e vĂ«rtetĂ« nuk bĂ«jnĂ« krime nĂ« masĂ«n e pambrojtur dhe civile...Krimet janĂ« kryer nĂ« brendi tĂ« KroacisĂ« nga serbĂ«t, kur ata i zinin kroatĂ«t. ShumĂ« herĂ« kam rrezikuar. Mbaj mend rrezikun nĂ« DubovicĂ«, kur mĂ« ka rĂ«nĂ« dy metra afĂ«r predha e rĂ«ndĂ« dhe kam shpĂ«tuar, ndonĂ«se shumĂ« tĂ« tjerĂ« kanĂ« pĂ«suar. MĂ« ka ndodhur tri herĂ« tĂ« mĂ« vriten shokĂ«t e njĂ«sitit para kĂ«mbĂ«ve, por kam pasur fat gjithmonĂ«...Mendoja se, nĂ«se vritem, dikush nga shokĂ«t do ma kumtonte publikisht vrasjen, vdekjen, duke e informuar familjen time, qĂ« tĂ« dihej, tĂ« paktĂ«n, se kisha mbetur i vrarĂ« nĂ« luftĂ«n e KroacisĂ« pĂ«r çlirimin e saj. Dhe, derisa mendoja kĂ«shtu, mua nuk mĂ« mori plumbi...NĂ« luftimet e Milevcit na ndodhi ta humbim lidhjen me komandĂ«n dhe kur lidhja bie prej sistemit, komandanti mĂ« nuk Ă«shtĂ« komandant.Tri ditĂ« kemi qĂ«ndruar brenda territorit serb, duke kryer aksione diversante, pa pasur lidhje me komandĂ«n, por arritĂ«m tĂ« shpĂ«tonim nga çetnikĂ«t. Pas tri ditĂ«sh arritĂ«m tĂ« lidheshim me shtabin dhe komandĂ«n tonĂ«. Komanda e shtabit kishte menduar se ishim vrarĂ«, ishim zhdukur, ashtu sikur kishin menduar nĂ« shtĂ«pi se unĂ« isha zhdukur e tretur nga kjo botĂ«...
nĂ« luftĂ«n e KroacisĂ« shqiPtarĂ«te PĂ«rfaqĂ«soninKombin tonĂ«RrĂ«fimi i Manit pĂ«r njĂ« ndjesi ndryshe, nga ajo e tĂ« jetuarit nĂ« shtĂ«pi, tashmĂ« ishte zĂ«vendĂ«suar me respektin e tĂ« tjerĂ«ve ndaj tij. Ai e tregon arsyen pse ishte bĂ«rĂ« njeri i respektuar.âLuftĂ«tari çdo kund Ă«shtĂ« i shenjtĂ«. Por,
41KOSOVARJA
nĂ« Kroaci besoj se mĂ« shumĂ« se çdo kund tjetĂ«r ishte i tillĂ«. NĂ« luftĂ« pĂ«r jetĂ« a vdekje, kishte kuptim vetĂ«m njĂ« gjĂ«: Kroacia duhej ta fitonte lirinĂ«, betejĂ«n nga Serbia, e cila e kishte nĂ« dispozicion tĂ« vetin tĂ«rĂ« arsenalin luftarak tĂ« ArmatĂ«s Popullore tĂ« JugosllavisĂ«. E, kur je nĂ« pozicion, ku ka kuptim vetĂ«m liria dhe fitorja, luftĂ«tari Ă«shtĂ« i shenjtĂ«â, rikujton Mani kohĂ«n e luftĂ«s dhe vazhdon: âNe, luftĂ«tarĂ«t shqiptarĂ« nĂ« luftĂ«n e Kro-acisĂ«, nuk ishim, thjesht, vetĂ«m luftĂ«tarĂ«, por edhe e pĂ«rfaqĂ«sonin kombin tonĂ«.Duke qenĂ« tĂ« disiplinuar e trima, komuni-kativĂ« e tĂ« shkathĂ«t nĂ« luftĂ«, pĂ«rfaqĂ«sonim shumĂ« mĂ« shumĂ« se vetveten. KroatĂ«t befasoheshin nga trimĂ«ria jonĂ« nĂ« front. KroatĂ«t thoshin shpesh se nĂ«se te ju, nĂ« KosovĂ«, do tĂ« kishte luftĂ« me SerbinĂ«, shqiptarĂ«t do ta fitonin lirinĂ«, pa mĂ«dyshje. ShqiptarĂ«t nĂ« Kroaci kanĂ« qenĂ« shembull si luftohet nĂ« front...Tash, nĂ«se kush mĂ« pyet se ku ndihem mĂ« mirĂ«, them me plot gojĂ«n se kam qenĂ« mĂ« i kĂ«naqur nĂ« luftĂ« sesa nĂ« liri, edhe pse luftĂ«n e bĂ«nim pĂ«r lirinĂ« e tĂ« tjerĂ«ve...Sepse, paslufte ndryshuan gjĂ«rat shpejt. Nuk di a ishte kĂ«shtu me luftĂ«rat tjera, por nĂ« Kroaci njerĂ«zit tĂ« mirat na i harruan shpejt! NĂ«se i them dikujt se kam luftuar pĂ«r lirinĂ« e vendit tĂ«nd, ai do mĂ« thotĂ« - vetĂ« ke dashur! Pra, asgjĂ« e jashtĂ«zakon-shme... E tĂ«rĂ« vepra ime nĂ« kĂ«tĂ« rast do tĂ« pĂ«rfundonte me njĂ« guri te koka, nĂ« tĂ« cilin do shkruhej âvarri i vullnetaritâ. E keqja e pasluftĂ«s nĂ« Kroaci, pĂ«r njĂ« luftĂ«tar shqiptar, Ă«shtĂ« se askush nuk ka mbajtur evidencĂ« a ke familje apo nuk ke, qoftĂ« nĂ«se je vrarĂ« nĂ« luftĂ«, qoftĂ« nĂ«se e ke mbijetuar luftĂ«n... Edhe paslufte nĂ« Kroaci jeta ime ka vazhduar pĂ«r ekzistencĂ«, thjesht, njĂ« jetĂ« shqiptari. VetĂ«m dy shqiptarĂ« kanĂ« marrĂ« banesa. Ka marrĂ« banesĂ« oficeri i lartĂ« i UshtrisĂ« Kroate, Rrahim Ademi, qĂ« ishte ekstraduar nĂ« HagĂ« pĂ«r krime lufte, e qĂ« absolutisht nuk Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ«. FatkeqĂ«sisht, vetĂ« Franjo Tuxhmani e ka futur Rrahim Ademin nĂ« listĂ«n e tĂ« kĂ«rkuarve pĂ«r krime, pĂ«r tâi mbuluar krimet e oficerĂ«ve tĂ« tjerĂ«! Sepse, edhe ai luftoi pĂ«r ushtri tĂ« huajâ, thotĂ« Mani.
Fronti i rii luFtimeve në Bosnjë e Hercegovinë...Kroacia, sipas Manit, kishte ambicie të pushtimit të Bosnjë e Hercegovinës, ashtu sikur kishte pasur ambicie edhe gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ishte një ide e politikës kroate, në krye të së cilës qën-dronte Franjo Tuxhmani me oficerët e vet. Aq më shumë kur dihej se pas Kroacisë, radhën e kishte Bosnjë e Hercegovina.
Ishte e pashmangshme lufta e radhĂ«s pĂ«r tĂ« cilĂ«n veç bĂ«heshin plane nĂ« Serbi dhe pĂ«r tĂ« cilĂ«n agjencitĂ« e huaja tĂ« zbulimit e kundĂ«rzbulimit flisnin çdo ditĂ« publiki-sht.Abdurrahman Halili (Mani) e kishte pr-ovuar nĂ« terren njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ« dhe lidhur me kĂ«tĂ« deklaron:âGjatĂ« luftĂ«s nĂ« Kroaci u futĂ«m nĂ« frontin e luftimeve deri nĂ« BosnjĂ« e HercegovinĂ«, sepse kroatĂ«t thoshin: âMos e lĂ«kundni Murin nĂ« Berlinit se kroatĂ«t e ndĂ«rtojnĂ« nĂ« DrinĂ«!â. Pra, kjo ishte parulla kroate pĂ«r okupim klasik tĂ« BosnjĂ«s e HercegovinĂ«s.VazhdimĂ«sia e okupimit varej nĂ«se vazhdonte lufta nĂ« BosnjĂ« e HercegovinĂ« menjĂ«herĂ« dhe nĂ«se bashkĂ«sia ndĂ«rkom-bĂ«tare nuk do e pĂ«rkrahte ekzistimin e RepublikĂ«s sĂ« BosnjĂ«s e HercegovinĂ«s, qĂ« do tĂ« bĂ«hej shtet nĂ« vete, nĂ« njĂ« proces tĂ« shthurjes sĂ« JugosllavisĂ«. Ăndrrat kroate pĂ«r okupimin e BosnjĂ«-Her-cegovinĂ«s, ishin tĂ« pranishme. MegjithatĂ«, gjĂ«rat u zhvilluan ndryshe dhe tash ajo çka mĂ« takon mua tĂ« them Ă«shtĂ« se nga lufta nĂ« Kroaci unĂ«, por edhe shumica e shqiptarĂ«ve qĂ« luftuan atje, kemi pĂ«rfituar dy gjĂ«ra: Mua mâi kanĂ« njohur meritat e luftĂ«s dhe nĂ«nshtetĂ«sinĂ« kroate qĂ« nga viti 2004.E, kjo Ă«shtĂ« pak, krahasuar me jetĂ«n qĂ« e kishim vĂ«nĂ« nĂ« rrezik. Por, pĂ«rsĂ«ri, kur kthehem nĂ« kohĂ« dhe mendoj se si nĂ« front i kisha vetĂ«m dy dĂ«shira, ashtu sikur e ka çdo luftĂ«tar nĂ« luftĂ« ta fitojĂ« luftĂ«n dhe nĂ«se vritem ta kisha njĂ« shenjĂ« pĂ«r tĂ« mos mĂ« humbur varri, unĂ«, si luftĂ«tar nĂ« luftĂ«n e KroacisĂ«, luftĂ«n e fitova, por tash brengosesha si ta njoftoj familjen se isha gjallĂ«... Sepse, gjatĂ« kohĂ«s sa je nĂ« front tĂ« rriten ndjenjat pĂ«r familjen!â.
si e kuptoi Familjase mani isHte gjallĂ«?MĂ« shumĂ« se 10 vjet, askush nĂ« familjen Halili, nuk e ka ditur se Mani Ă«shtĂ« gjallĂ«! Mani Ă«shtĂ« paraqitur nĂ« telefon te halla pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, pas mĂ« shumĂ« se njĂ« dekade, nĂ« ko-hĂ«n kur mĂ« askush nĂ« familje nuk e kishte as shpresĂ«n mĂ« tĂ« vogĂ«l se ai ishte gjallĂ«.Duke treguar detajet, Mani tregon se si e bĂ«ri tĂ« ditur se ishte nĂ« jetĂ«:âVetĂ«m numrin e telefonit tĂ« hallĂ«s e kam mbajtur nĂ« mend dhe vendosa tâi telefonoja. Kur i tregova se isha unĂ«, halla nuk tha asgjĂ«. PĂ«rsĂ«ri pyeti: Kush Ă«shtĂ« nĂ« telefon?I thash, jam Mani! Por, nuk foli... MĂ« pas nĂ« telefon u
pĂ«rgjigj vajza e hallĂ«s.Kush je ti? - pyeti vajza e hallĂ«s. I thash: Jam Mani! Ajo nga lajmi i befasishĂ«m, nuk tha mĂ« asnjĂ« fjalĂ«. Por, njĂ« zhurmĂ« e madhe dĂ«gjohej nĂ« telefon...Pastaj, nĂ« telefon mĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjur vajza tjetĂ«r e hallĂ«s. Edhe ajo pyeti kush Ă«shtĂ«... I thash jam Mani, babai im e ka emrin kĂ«shtu, nĂ«na kĂ«shtu, vĂ«llai kĂ«shtu...Kryesorja, u tregova se isha gjallĂ«...â.
ktHimi nĂ« sHtĂ«pipa e ditur askusH!Duke e pĂ«rshkruar kthimin nĂ« shtĂ«pi, Mani tregon se as vetĂ« nuk e dinte se kur do tĂ« kthehej...âAskush nuk e ka ditur se kur do tĂ« kthe-hem nĂ« shtĂ«pi, sepse as vetĂ« nuk e kam ditur... Kam pasur dilema tĂ« kthehem apo jo. Dhe, po tĂ« mos isha kthyer ato ditĂ«, mĂ« kurrĂ« sâdo tĂ« kthehesha...Kur arrita nĂ« shtĂ«pi, u futa nĂ« oborr. Im vĂ«lla, Ismajli mĂ« pa, por nuk mĂ« njihte... U shikuam gjatĂ« nĂ« oborr. Pas njĂ« kohe, mĂ« pyeti: âMos je Mani?!â.âPoâ, i thash.Vrapoi shpejt e mĂ« pĂ«rqafoi...E tĂ«rĂ« familja, pos Ismajlit, ishin nĂ« njĂ« dasmĂ«... Deshi tâu tregojĂ« nĂ« telefon, por nuk e lejova tâua prishte ndejĂ«n...TĂ« nesĂ«rmen e tĂ«rĂ« familja e kuptoi se isha kthyer. Ishte e rĂ«ndĂ«, sepse loti e gĂ«zimi u bĂ«nĂ« bashkĂ«...â, thotĂ« Mani.
për FundSi luftëtar i idealeve, Mani, paslufte, vazh-doi jetën për bukë. Ishte më i çmuar në luftë se në liri! Të vdesësh për lirinë e tjetrit dhe të jetosh i nënçmuar, ishte e rëndë dhe e pabesueshme...
Safet Krivaça
w w w. s h k a b a j . n e t
Quhej Jeton dhe, që nga ai moment që më dha puthjen e parë, mësova se do të ishte dashuria e jetës sime. Kishte sy shumë të bukur dhe koha që kalova përkrah tij ishte e mrekul-lueshme. Ishin momentet më të mrekullueshme të jetës sime. Por, në kohën e luftës u desh të nda-heshim dhe nuk munda të përshën-detëm nga ai. Gjithçka kaloi shumë shpejt. U largova nga Kosova, por nuk mund të mos mendoja për të. Ndjehesha shumë keq, më merrte malli shumë dhe e vetmja gjë që doja të dija ishte nëse ishte mirë.
ShtatzĂ«niatĂ« dy kĂ«mbĂ«t mâi futi nĂ« njĂ« kĂ«pucĂ«!Vitet kalonin dhe unĂ« fillova tĂ« dilja me dikĂ« dhe ky ishte gabimi mĂ« i madh nĂ« jetĂ«n time. Po mbushnim tetĂ« vjet bashkĂ« dhe ishte njĂ« lidhje plot me abuzime dhe keqtrajtime, sepse kurrĂ« nuk rreshta sĂ« dashuri dashurinĂ« time tĂ« parĂ« dhe gjithmonĂ« mendoja pĂ«r tĂ«. Dhe, mĂ« e keqja edhe ndodhi: NjĂ« natĂ« zbulova se isha shtatzĂ«nĂ«. Ishte e tmerrshme, emocione tĂ« panjohura pĂ«rshkruan trupin tim...
NĂ« anĂ«n tjetĂ«r, vetĂ«m pak ditĂ« mĂ« vonĂ«, njĂ« shoqe imja mĂ« tha se ishte takuar me Jetonin nĂ« PrishtinĂ« dhe ishte shumĂ« i interesuar tĂ« kontak-tonte me mua, edhe pse kishin kaluar shumĂ« vjet pa u parĂ«... U ndjeva keq dhe nuk dija se si tâi thosha qĂ« isha shtatzĂ«nĂ« me njĂ« tjetĂ«r. Dhe, po atĂ« ditĂ« nĂ« mbrĂ«mje mĂ« thirri nĂ« telefon, e qĂ« numrin tim ia kishte dhĂ«nĂ« shoqja ime. Mâu dridh toka kur ia dĂ«gjova zĂ«rin... Nisa tĂ« belbĂ«zoja para tij, sepse ânĂ«n kapuç e kisha mizĂ«nâ, siç thuhet nĂ« popull, kur ke bĂ«rĂ« ndonjĂ« faj... I thashĂ« se nĂ«se mĂ« donte mua duhet ta pranojĂ« edhe faktin se isha shtatzĂ«-nĂ« dhe tâmĂ« pranonte kĂ«shtu si jam tash...
Por, ai nuk pranoi të merrte përsipër asnjë përgjegjësi për një fëmijë që nuk ishte i tij. Sepse, sipas tij, kishte shumë arsye të rëndësishme që të mos e bënte. Ai do vinte në Holandë te unë për mua, e jo të rriste fëmijën që nuk ishte i tij.
u martova, por zemrën ia kam falë tjetrit!Tani jam në nënë e një fëmije, i shën-doshë si pëllumbi. Jetonin gjithmonë e kam dashur. Gjithmonë i kam thënë që e dua dhe do të jepja gjysmën e jetës sime për të ndenjur me të përsëri. Por, fati na çoi në rrugë të ndryshme dhe tashmë secili ka jetën e vet...
Arlina
A THUA MĂ« DĂ«NoI ZoTI QĂ« e DoJA SHUMĂ«...
42 KOSOVARJA
Kur isha 18 vjeçe u dashurova për herë të parë me një djalë shumë të ëmbël dhe të butë. Ishte një dashuri e pafajshme që nuk njeh ligësinë, që është e pastër dhe e bukur. Por...
Ăâdobi qĂ« jam e martuar,kur mendjen e kam te tjetri?!
Qendrat e dobĂ«simit âShkenda Dubovaâ janĂ« ndĂ«r bizneset mĂ« tĂ« suksesshme tĂ« vitit. Duke filluar me njĂ« degĂ« tĂ« vetme nĂ« PrishtinĂ«, biznesi i ShkendĂ«s sharmante, ka kaluar kufijtĂ« kosovar. Tani, qendrat e dobĂ«simit gjenden edhe nĂ« ShqipĂ«ri, Gjermani dhe ZvicĂ«r, e njĂ«kohĂ«sisht pritet qĂ« tĂ« hapen edhe nĂ«pĂ«r vende tĂ« tjera tĂ« botĂ«s.
Gjithsesi, suksesi i tillë vjen si rezultat i punës së palodhshme të Shkendës dhe stafit të saj, mirëpo edhe i shumë storjeve të suksesit, të qindra klientëve të kënaqur.
Kush thotë që një femër nuk është e denjë për biznes?!Shkenda Dubova e dëshmon të kundërtën, duke qenë shembulli më i mirë i femrës kosovare të suksesshme.
Shumë mund të pyesin se si ndodhë i gjithë procesi i dobësimit tek këto qendra, me rezultate kaq
tĂ« dukshme tek klientĂ«t? Ădo klient fillon me seancat e shkrirjes sĂ« dhjamit, pĂ«rmes aparaturave mĂ« moderne, qĂ« janĂ« nĂ« pĂ«rputhje edhe me standardet evropiane tĂ« teknologjisĂ« sĂ« dobĂ«simit.
Kështu, klienti së pari i nënshtrohet një analize trupore, ku përcaktohen: masa dhjamore, masa hidrike, masa muskulore dhe skeletore, si dhe metabolizmi. Si rezultat i kësaj terapie, klienti humbet 5-8 kg në 10 seanca të plota dobësimi, me një reduktim të perimetrit deri në 10 cm, për vetëm 10 seanca.
I gjithĂ« ky proces ndodhĂ« falĂ« kĂ«tyre aparaturave, karakteristikat e tĂ« cilave do tâi shohim nĂ« vijim:âą Perfect Body-Tunnel Sauna - ĂshtĂ« njĂ« aparaturĂ« e teknologjisĂ« sĂ« fundit, dhe rezultat i njĂ« projekti tĂ« gjatĂ« kĂ«rkimor, efikasiteti i sĂ« cilĂ«s Ă«shtĂ« verifikuar shkencĂ«risht nĂ« tĂ« gjitha aspektet mjekĂ«sore e teknike, pa efekte anĂ«sore, e po ashtu, edhe kuruese pĂ«r shumĂ« sĂ«mundje. Kjo aparaturĂ« funksionon duke aktivizuar molekulat e ujit, qĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« thithjen e oksigjenit, qarkullimin e gjakut dhe nxisin metabolizmin. Rrezet infra tĂ« kuqe tĂ« afĂ«rta dhe tĂ« largĂ«ta, kombinohen pĂ«r tĂ« depĂ«rtuar nĂ« indet e lĂ«kurĂ«s deri nĂ« 30% (6 mm nĂ«n epiderme), duke shpĂ«rbĂ« grumbullimin e yndyrĂ«s tĂ« lokalizuar nĂ« bark, vithe dhe kofshe. NĂ« mjekĂ«si, IR pĂ«rdoren pĂ«r shĂ«ri-min e shumĂ« sĂ«mundjeve si: sĂ«mundjet reumatike, sĂ«mundjet degjenerative tĂ« nyjeve, gjendjet postraumatike (kryesisht sportistĂ«t), inflamacionet e hapĂ«sirave paranazale etj. âą Body ShapeâKabina e ShtrirĂ« - NjĂ« tjetĂ«r pajisje qĂ« sjellĂ« benefite tĂ« jashtĂ«zakonshme pĂ«r shĂ«n-detin, e nĂ« veçanti nĂ« humbje tĂ« peshĂ«s. Kjo aparaturĂ« realizon njĂ« funksion tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« relaksimin e muskujve dhe detoksifikimin e tyre, duke larguar toksinat dhe acidin laktik. Benefitet kryesore tĂ« kĂ«saj aparature janĂ«:
- Riaktivizon metabolizmin dhe ndihmon në eliminimin e shtresave të tepërta dhjamore, duke eliminuar kilogramët, dhe duke ofruar rimodelimin e formës trupore;
- Lehtëson dhimbjet nga patologji të ndryshme, si dhembjen e kurrizit, nervit ishiatik, artritin, reumatizmin;
- Rritë qarkullimin e gjakut duke furnizuar kështu indet dhe çdo pjesë të trupit, me elemente ushqyese;- Tonifikim i thellë; - Përmirëson shëndetin e zemrës dhe ulë stresin; - Përmirëson sistemin nervor;- Zhdukë në mënyrë të ndjeshme celulitin duke eliminuar shtresat dhjamore; - Ngadalëson efektin e plakjes, duke përmirësuar dukshëm elasticitetin dhe butësinë e lëkurës; - Përmirësim i dukshëm i drenimit të toksinave dhe i lëngjeve; - Detoksifikim i organizmit, rritje e forcës dhe fleksibilitetit; - Lehtëson gjendjen e depresionit;- Efekt analgjezik;- Lehtëson dhimbjen dhe përmirëson lëvizjet te personat që kanë sëmundje reumatike, etj.
âą Sauna Traditcionale nga Druri i PishĂ«s - ĂshtĂ« aparaturĂ« ku pĂ«rmes efektit termik tĂ« nxehtĂ«sisĂ«, ndihmon nĂ« eliminim e shtresave dhjamore dhe humbjen e peshĂ«s. Disa nga benefitet e saunĂ«s me nxehtĂ«si janĂ«: - Detoksifikim;- PĂ«rmirĂ«son qarkullimin e gjakut dhe ulĂ« tensionin arterial;- Humbje tĂ« peshĂ«s;- Eliminon celulitin edhe nga zonat mĂ« delikate;- Relaksim muskulor, etj.
âą Pajisja e DobĂ«simit Intensiv (Ultra Sonik) - Kjo pajisje funksionon pĂ«rmes valĂ«ve sonike tĂ« frekuencĂ«s 40000Hz, tĂ« gjeneruar nga sonda. Pasi valĂ«t hyjnĂ« nĂ« trupin e njeriut, gjenerohet efekt intensiv goditĂ«s nĂ« qelizat dhjamore, si dhe lĂ«vizje ndĂ«rmjet qelizave dhjamore, tĂ« cilat nĂ« mĂ«nyrĂ« efektive djegin energji, dhe kĂ«shtu ndodhĂ« tkurrja e qelizave dhjamore. NdĂ«rkohĂ«, vibrimi i valĂ«ve sonike, shkakton ndikim intensiv midis qelizave, tĂ« cilat shpĂ«rthejnĂ« menjĂ«herĂ«, duke zvogĂ«luar numrin e qelizave yndyrore dhe arrijnĂ« efektin e heqjes sĂ« dhjamit.âą ElektrostimulatorĂ«t Muscular - Ky Ă«shtĂ« procesi i fundit qĂ« bĂ«het gjatĂ« njĂ« seance. ĂshtĂ« njĂ« proces shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, pĂ«rderisa jeni duke shkrirĂ« dhjamin, pĂ«rmes elektrostimulimit, tonifikohet trupi, nuk e lĂ« tĂ« varet dhe tĂ« qullet trupi, si dhe stimulohen muskujt dhe ngushtohet perimetri.
Prishtinë - 045/224-540Gjilan - 045/505-043Gjakovë - 044/545-444Prizren - 043/900-902
Bochum Gjermani - +4915 901352072Oftringen Zvicër - +4176 802 48 45Tiranë Shqipëri - +355 69 4655559
44 KOSOVARJA
Ra një kafe dhe shefimë avancoi në punë!
âMeqĂ« vjet gati i tĂ«rĂ« viti shkoi me ligjĂ«rata online shkaku i pandemisĂ«, sivjet njĂ« kohĂ« mĂ«simi filloi tĂ« mbahej nĂ« fakultet, andaj vendosa tĂ« marrĂ« njĂ« banesĂ« me qira bashkĂ« me njĂ« shoqe timen nga Ferizaj.
Por, pĂ«r tâi pĂ«rballuar shpenzimet e qirasĂ« dhe tĂ« jetĂ«s sĂ« pĂ«rditshme, vendosa tĂ« kĂ«rkoj punĂ«. PĂ«r fat tĂ« mirĂ«, shpejt gjeta punĂ« nĂ« njĂ« butik. Ishte puna ime e parĂ« nĂ« jetĂ«n time, meqĂ« gjatĂ« shkollimit tĂ« mesĂ«m nĂ« Kaçanik, edhe po tĂ« dĂ«shiroja tĂ« punoja, nuk ke pasur ku.Edhe pse kohĂ« pandemie, nĂ« butik puna po shkon mirĂ«, sepse njerĂ«zit po kanĂ« nevojĂ« tĂ« vishen e mbathen... Dhe, meqĂ« puna ecte mirĂ« nĂ« butik, para njĂ« kohe shefi mĂ« avancoi nĂ« punĂ«, duke mĂ« bĂ«rĂ« menaxhere, me çârast ma rriti pak edhe rrogĂ«n...SidoqoftĂ«, jam e bindur se nuk e meritoj, por nuk po arrij tâi kuptoj tĂ« gjitha. NjĂ« ditĂ« ndjeva derĂ«n e zyrĂ«s sime tĂ« hapej, e zyra ime ishte mĂ« e veçuar se tĂ« tjerat. Ishte shefi im, i cili, posa hyri brenda, mĂ« tha se do pimĂ« nga njĂ« kafe bashkĂ«, meqĂ« kafen ma kishte porositur nĂ« kafenenĂ« ngjitas me butikun tonĂ«.Mendova: Pse tĂ« mos pinim kafe bashkĂ«? ĂâtĂ« keqe ka kĂ«tu? Dhe, kur kamerierja na i solli kafetĂ«, ai u
afrua afĂ«r meje dhe, kinse rastĂ«sisht, ma preku dorĂ«n. NĂ« atĂ« moment u ndjeva krejt e pafuqishme dhe thashĂ« me vete: âMori fund puna ime!â. Por, nuk e di, njĂ« zĂ« i brendshĂ«m mĂ« ndihmoi dhe vendosa tĂ« mos i thosha gjĂ«...E, ai, sikur e kuptoi se unĂ« nuk isha e in-teresuar qĂ« ajo âkafeâ tĂ« ishte pikĂ«nisje pĂ«r njĂ« rrugĂ«tim mĂ« tĂ« gjatĂ« me shefin tim...Po mendoja: Si ta lija punĂ«n pĂ«r njĂ« prekjeje dore?! Si tâi thosha shefit tim se ma preku dorĂ«n me qĂ«llim?! E, po tâmĂ« thoshte ishte rastĂ«si dhe hiçgjĂ« mĂ« shumĂ«, si do e ndieja veten pastaj?!Po tâi tregoja cimeres sime se shefi ma preku dorĂ«n, ndoshta do ma zinte pĂ«r tĂ« madhe. Do mĂ« gjykonte duke me thĂ«nĂ«: âTi ke bĂ«rĂ« diçka, hĂ«Ă«Ă«! Ti ke arritur ta provokosh ose Ă«shtĂ« faji yt. Ndoshta e ke provokuar me mĂ«nyrĂ«n si je veshur, si je sjellĂ«?!â.Andaj, mĂ« mirĂ« heshta. Dhe, fatmirĂ«sisht, shefi mĂ« nuk mĂ« ka provokuar. Por, e keqja mĂ« e madhe Ă«shtĂ« se ai ka grua e fĂ«mijĂ«, madje fĂ«mijĂ« tĂ« rritur...
V.
Jam nga njĂ« fshat i Kaçanikut, studente nĂ« PrishtinĂ«. Por, meqĂ« jeta Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« e shtrenjtĂ«, dosido mĂ« duhej tĂ« punoja pĂ«r tĂ« mundur tâi pĂ«rballoja shpenzimet e jetĂ«s. Andaj, gjeta njĂ« punĂ« nĂ« njĂ« butik. Por, pse shefi pas njĂ« kohe mĂ« avancoi nĂ« punĂ«, kĂ«tĂ« gjĂ« sâe kam tĂ« qartĂ«?
A thua se jam e bukur, apo...?
UnĂ« nĂ« PrishtinĂ« e ti nĂ« Pelsilvani... Shkruam sms ditĂ« e natĂ« dhe, mĂ« nĂ« fund, mĂ« the: âMos mĂ« shkruaj mĂ« se nuk mund tĂ« tĂ« siguroj vizĂ« pĂ«r me
ardhur nĂ« AmerikĂ«!â. âPse?â, tĂ« thash. âSepse çdo ditĂ« e mĂ« shumĂ« po duhemi, kurse pak mundĂ«si ka tĂ« tâi rregulloj letrat pĂ«r AmerikĂ«!â, ma ktheve.âPo, unĂ« nuk po tĂ« dua vetĂ«m pĂ«r letra! UnĂ« po tĂ« dua se jam dashuruar nĂ« ty!â, ta ktheva.âTi je dashuruar nĂ« mua, por gruan si do e lĂ«sh pĂ«r mua?!â, mĂ« pyete.âLehtĂ«, edhe atĂ« do e marrĂ« me vete!â, tĂ« thash.NĂ« ato çaste ti u nevrikose dhe nĂ« vend qĂ« tĂ« vazhdonim bisedĂ«n ma bĂ«rĂ« stop! MĂ« nuk pat sen me tĂ« marrĂ« nĂ« telefon e as sms-tĂ« kurrĂ« mĂ« nuk mâi ktheve...
Por, e dashura XhevĂ«, dije se keq po ndihem qĂ« sâtĂ« njoha mĂ« herĂ«t, qĂ« tĂ« isha vetĂ«m yti...SidoqoftĂ«, mĂ« duhet tĂ« pajtohem me kĂ«tĂ« fat tĂ« hidhur tĂ« tĂ« madhit Zot... KĂ«shtu ka vendosur Ai, qĂ« ti e unĂ« tĂ« mos arrijmĂ« tĂ« takohemi kurrĂ«, edhe pse askĂ«nd nĂ« botĂ« dashur nuk e kam si ty...Por, edhe pse sâu takuam asnjĂ«herĂ« dhe nuk mundĂ«m ta jetojmĂ« dashuri-nĂ«, sepse fati deshi kĂ«shtu, nĂ« mend-jen time ti gjithmonĂ« do jesh dhe do tĂ« tĂ« kujtoj me mall...Prandaj, as nĂ« kĂ«tĂ« shkrim dhe as nĂ« shumĂ« tĂ« tjerĂ« nuk mund tĂ« shpreh gjithĂ« atĂ« qĂ« vuaj pĂ«r ty, gjithĂ« atĂ« qĂ« mĂ« rĂ«ndon nĂ« shpirt...
Xhevahiri
45KOSOVARJA
Zoti deshi kështu...
U deshëm shumë,a nuk u pamë kurrë!Xhevë, të kujtoj me krenari, sepse për një vit sa komuni-kuam bashkë, më mësove shumë gjëra në jetë. Prandaj, edhe pse qe kohë e shkurtër, jam i lum-tur që të njoha...
E pazakontë...
ĂâbisedĂ« bĂ«rinjĂ« hajn me hoxhĂ«n?Hajni e pyet hoxhĂ«n pĂ«r njĂ« problem qĂ« kishte. Por, hoxha i mençur ia ktheu krejt ndryshe...NĂ« njĂ« darkĂ« nĂ« odĂ«, njĂ« burrĂ« paskĂ«sh qenĂ« hajn. Ai e pyet hoxhĂ«n: âAga hoxhĂ«, si e paguan njeriu hajninĂ« edhe nĂ«se nuk tĂ« kap shteti?â. Hoxha i thotĂ«: âNuk dihet ore burrĂ« kush pa-guan, sepse mundet edhe nipi yt ta paguajĂ«, pĂ«r shembull, borxhin tĂ«nd nĂ«se ke vjedhur!â. Burri hajn, pas darke, shkon tĂ« vjedhĂ« njĂ« kalĂ« nĂ« njĂ« shtĂ«pi. E zgjidh kalin, por ai i bie shqelm dhe e palosĂ« nĂ« ahur. Me tĂ« dĂ«gjuar zhurmĂ«n, zgjohen burrat e shtĂ«pisĂ« dhe hyjnĂ« nĂ« ahur, ku edhe e gjejnĂ« hajnin tĂ« shtrirĂ«. Hajni u thotĂ«: âMa thirrni hoxhĂ«n!â. Burrat e shtĂ«pisĂ« e thĂ«rrasin hoxhĂ«n. Hajni i thotĂ«: âAga hoxhĂ«, ta bĂ«fsha e ta kthefsha, po pse mĂ« the se pĂ«r hajninĂ« time paguajnĂ« nipat apo stĂ«rnipat?! E sheh çka mĂ« gjet mua!â.
âKjo qĂ« tĂ« ka rĂ«nĂ« kali shqelm, e ke paguar pĂ«r babagjyshin tĂ«nd!â, ia ktheu hoxha.Shtrohet pyetja: A thua, edhe ne po paguajmĂ« pĂ«r babĂ«gjyshĂ«t, a?
Jam bĂ«rĂ« baJat tâu shkru pĂ«r politikĂ«!Dhe, gjithĂ« kĂ«to gjĂ«ra mĂ« nevrikosin aq sa mĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« bajat tĂ« flas a shkruaj pĂ«r politikĂ«... Kisha dashur, nĂ« kĂ«to çaste, tĂ« jem bari e tĂ« ruaj bagĂ«tinĂ«. Kisha preferuar tâi kisha nja 100 krerĂ« dele e tâi kullosja nĂ« kodrĂ«n time, por dĂ«shirĂ«n ma prish uzurpimi i kodrĂ«s nga pushteti lipjanas dikur, e qĂ« filli-misht njĂ« njeriu nga Maqedonia ia dhanĂ« njĂ« truall pĂ«r biznes tĂ« dhive, mu te vendi i bukur âPishatâ... Dhe, mĂ« vonĂ«, ai e vodhi tĂ«rĂ« kodrĂ«n me sa e sa hektarĂ«...
S. Murturi
Runa Zot!
A ka shqiptarqĂ« nuk rren?KĂ«to çka po i them tash janĂ« ato qĂ« nuk i kam thĂ«nĂ« nĂ« ditĂ«n e duhur. NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«, as nuk i kam mbrojtur diplomatĂ«t prob-lematikĂ«, as kryetarĂ«t e komu-nave e as qeveritarĂ«t... Zor Ă«shtĂ« sot tâi rrish pĂ«rballĂ« ndokujt kur gĂ«njen, apo, nĂ« ndonjĂ« mĂ«nyrĂ« tjetĂ«r, nuk e thotĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«n. E, tĂ« tillĂ«t, çâĂ«shtĂ« edhe mĂ« keq, dalin edhe nĂ« televizionet tona, madje pa fije turpi, dhe flasin se nĂ« filan fakultetin privat studentĂ«t gati tĂ« gjithĂ« janĂ« me dhjetĂ«she...âĂka po e sjellĂ« kokĂ«n, babi?â, mĂ« pyet djali.Nuk fola, por heshta, protestova me heshtje. VetĂ« me vete them: Protestoj kĂ«shtu, sepse edhe ti e ke kryer fakultetin dhe kurrĂ« nuk tĂ« kam parĂ« duke lexuar! NgjashĂ«m me ty edhe studentĂ«t e po kĂ«tij fakulteti do e kryejnĂ« fakultetin dhe do tĂ« rrinĂ« nĂ« shtĂ«pi...Por, edhe nĂ«se studimet i vazhdojnĂ« nĂ« master, sĂ«rish do tĂ« rrinĂ« nĂ« shtĂ«pi, nĂ«se nuk kanĂ« dikĂ« nĂ« qeveri apo nĂ« kreun komunal, a nĂ« ndonjĂ« parti qĂ« Ă«shtĂ« nĂ« pushtet. Dola jashtĂ« pa folur. Pa i kthyer pĂ«rgjigje djalit...
S.46 KOSOVARJA
për ata që besojnë: magjistarja u përgjigjet
48 KOSOVARJA
A ekzistojnĂ« magjitĂ« e ShĂ«ngjergjit? Jam njĂ« grua, 49-vjeçare. I pĂ«r-kasim kohĂ«s qĂ« jemi mĂ«suar me adetet tradicionale kur festonim ShĂ«ngjergjin. BĂ«nim pastrimin me lule tĂ« shumta, por kanĂ« qenĂ« disa sosh qĂ« edhe quheshin âlulet e ShĂ«ngjergjitâ.Pastaj, vendosnim edhe degĂ« tĂ« vogla shelgu nĂ«pĂ«r hambar dhe kosh tĂ« misrit. Para ShĂ«ngjergjit nuk hynim nĂ«n hije, sepse thoshin tĂ« kapin ethet...Por, magjive ua kishim frikĂ«n shumĂ«. Flitej se plakat tri ditĂ« para ShĂ«ngjergjit bĂ«nin magji, duke i lĂ«shuar flokĂ«t pĂ«r fytyre e shpine dhe silleshin rreth varreveâŠSa janĂ« kĂ«to tĂ« vĂ«rteta?
âMalliâPĂ«rgjigje:MagjitĂ« ekzistojnĂ«. Nuk ka asnjĂ« dyshim se ato ekzistojnĂ«, apo se janĂ« tĂ« shpikura. MagjitĂ« janĂ« lindur bashkĂ« me njeriun dhe disa nga profetĂ«t e njohur, si Hazreti Musai, kanĂ« pas aftĂ«si tĂ« bĂ«jnĂ« magji nĂ« shumĂ« mĂ«nyra.Por, tĂ« ndalemi te pyetja jote pĂ«r magjitĂ« e ShĂ«ngjergjit. Pse janĂ« tĂ« fuqishme dhe ku e marrin fuqinĂ«?MagjitĂ« e ShĂ«ngjergjit vijnĂ« bashkĂ« me beharin. Behari Ă«shtĂ« gjelbĂ«ri-mi i parĂ« qĂ« pushton tokĂ«n, pasi
dielli i jep shpirt tokës. Kjo rrjedh nga mitologjia... Pas dimrit të ash-për, dielli ringjallet dhe i jep shpirt tokës. E toka e tregon shpirtin përmes gjelbërimit që në gjuhën tonë popullore quhet behari. Përshpirtërimin nuk e fiton vetëm toka, por edhe njerëzit marrin fuqi dhe ajo fuqi mund të jetë aq e madhe, sa të shndërrohet në efekt të paparë përmes magjive.Magjitë e Shëngjergjit, ka raste, që kanë shumë fuqi bioenergjike dhe mund ta kallin letrën me një shikim të syve.Prandaj, edhe ka mbetur si gjendje faktike në traditën popullore që të mos e shikojë i huaji fëmijët e shën-detshëm, sepse i bie mësysh. Nuset, gjithashtu, marrin mësysh dhe i ruajnë shumë nga magjitë, sepse, nëse një nuse të bukur e shi-konin me kureshtje të madhe, ajo mund të pësonte çrregullime men-dore dhe kjo gjë vjen nga një lloj vetëkrenarie, që mund të krijohet te nusja. Sepse, duke i hyrë vetja në qejf se po duket e bukur, ajo mund të luhatej psikikisht.Si bëhet magjia?Para mëngjesit, në mënyrën pagane, secila grua që ka dashtë të bëjë magji kundër dikujt, është dashur të del lakuriq pas mesnate dhe ta bëjë magjinë.Pastaj, të përgatit thonj pule, thonj
njeriu dhe flokĂ« dhe tâi bashkojĂ« tĂ« gjitha me njĂ« mbĂ«shtjellje e tâi vendosĂ« nĂ« shtĂ«pi.ThonjtĂ« e pulĂ«s kanĂ« qĂ«llim tĂ« grindjes dhe pĂ«rçarjes dhe ndih-mojnĂ« ta ndryshojnĂ« gjendjen nĂ« shtĂ«pi.ThonjtĂ« e njeriut kanĂ« aftĂ«si qĂ« praktikisht tĂ« nisĂ« pĂ«rleshja fizike dhe tĂ« vjen deri nĂ« nivelin sa tĂ« kapen edhe gratĂ« pĂ«r flokĂ«sh.
Pse motra është e sëmurë?Zonjë, jemi në hall me motrën. Tash është 29 vjeçe dhe është martuar. Para pesë vitesh, në natën e parë të martesës, është sëmurë. Para mëngjesit e kanë sjellë te ne në shtëpi familja e burrit, jo për ta lënë, por nga frika se mos po i keqësohet gjendja edhe më shumë.E quam te mjeku. Mjeku tha se është mirë sa i përket analizave dhe tha qartë se nuk është për mjek. I shkruam te një hoxhë dhe bëri më mirë dy muaj.Por, pas dy muajsh filloi i njëjti problem dhe kështu po i përsëritet bukur shpesh. Jemi shumë të brengosur e gjithë familja. Nuk po dimë çka të ndër-marrim për ta kthyer në gjendje normale.E ka një fëmijë. Por, problemi mes nesh dhe familjes së burrit është rritur bukur shumë, sepse ata po mendojnë se motra jonë gjith-monë ka pasur probleme. Të lutemi, na ndihmo!
âZâPĂ«rgjigje:Ka kaluar bukur kohĂ« e gjatĂ« nga nata e parĂ« e martesĂ«s sĂ« saj, edhe pse nuk e keni shkruar saktĂ« datĂ«n e martesĂ«s.Ju nĂ« shtĂ«pi i keni, nĂ« njĂ« vend, tre gjĂ«ra qĂ« sjellin magji. JanĂ« tri sfera dhe tre gurĂ« tĂ« mbĂ«shtjellĂ« me flokĂ«
Për hapje të fatit, për strese, sëmundje depresive, për forcim të bashkëshortësisë, për largim të magjive, për ecje të mbarë të biznesit, për rritje të vetëbesimit
dhe për sugjerime e ndihmë me barëra popullore, por edhe për gjithçka
për jetë të lumtur kontaktoni në ketë email adresë:
lindjavdekja@hotmail. com
lindjavdekja@hotmail. comMagjistarja
tĂ« zinj dhe me sqep pule, si dhe me thonj. JanĂ« nĂ« mbĂ«shtjellĂ«s tepihsoni tĂ« zi, nĂ« trarin e çoshit kah perĂ«ndimi.Kontrollojeni mirĂ« trarin, sepse janĂ« tĂ« maskuara mirĂ«, dhe do ta zbuloni tĂ« vĂ«rtetĂ«n. Kur tâi gjeni, mĂ« shkruani qĂ« tĂ« bĂ«jmĂ« hapin e radhĂ«s...
A kanë fëmijët e mi magji?Përshëndetje zonjë, jam nënë e tre fëmijëve. Kam pasur prob-leme me vajzën e madhe, që deshi të lidhej më një të huaj dhe nuk e donim.Para se të martohej na ndihmove ti dhe ajo u nda prej tij. Dhe, përsëri, me ndihmën tënde, ajo gjeti fatin me një djalë shqiptar, për çka të falënderojmë shumë.Por, tash e kemi një problem të ri: Djali i madh më herët ka qenë i sëmurë nga magjia. Që nga ai moment frika është përcjellë edhe te vajza, e cila ikë prej hallës së vet, sepse dyshojmë se ajo merret me këtë punë.A është e vërtetë, apo jemi gabim?
âNĂ«na me halleâPĂ«rgjigje:Sipas asaj qĂ« shoh, djali ka pasur probleme tĂ« natyrĂ«s psikiatrike, qĂ« ka ardhur nga frika. Dhe, pasi Ă«shtĂ« vĂ«rejtur shqetĂ«simi i tij psikik, ai e ka gjuajtur gurin te dikush, sa pĂ«r ta arsyetuar veten dhe atĂ« problem e ka ndĂ«rlidhur me hallĂ«n.Ti, a do i bĂ«je keq djalit tĂ« vĂ«l-lait tĂ«nd? Me siguri, jo. Sepse, bijat mezi presin ta shohin mirĂ« familjen, apo aty ku janĂ« lindur dhe rritur. ĂshtĂ« keq kur ja ia ngarkoni dikujt problemin personal dhe familjar. Por, te mentaliteti ynĂ« ndodh me tĂ« madhe, prandaj u them me shumĂ« bindje tĂ« mos frikĂ«soheni nga halla dhe ta doni, sepse nuk ka asgjĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« prej kĂ«saj pune...
Ku ta kërkoj fatin pas ndarjes?Zonjë, jam 28-vjeçe, jetoj për momentin në Gjermani. Jam ndarë nga burri. Unë, realisht, e kam dashur dikë tjetër deri tre muaj pas martesës, kur edhe kam filluar ta dua burrin tim.Edhe ai më ka dashur shumë, sa nuk kemi parë dikë tjetër jashtë njëri-tjetrit. Por, një ditë u zbuluan lidhjet e mia me të parin që e kisha. U grindëm shumë dhe u ndamë. Dëgjoj prej rrethit se ai shumë po vuan... A është e vërtetë se ai vuan dhe ku e kam fatin?
âDashuriaâPĂ«rgjigje:Ajo qĂ« del te unĂ« e sigurt Ă«shtĂ« kjo qĂ« do ta shpjegoj nĂ« vazhdim:Ju jeni akoma tĂ« mllefosur me njĂ«ri-tjetrin. Ai e ka ditur se ti e ke pasur atĂ« person ofertĂ«, me tĂ« cilin keni folur, por nuk e ka ditur se ti ke qenĂ« me tĂ« nĂ« lidhje dhe se i keni pasur tĂ« gjitha sĂ« bashku.Kjo e ka shokuar ish-burrin tĂ«nd, i cili do tĂ« bĂ«jĂ« njĂ« martesĂ« gjatĂ« verĂ«s. Por, nuk do tĂ« jetĂ« i lumtur me tĂ«, pasi qĂ« zemra i ka mbetur te ti, pa marrĂ« parasysh çka ka ndodhur.PamundĂ«sia qĂ« ai tĂ« rehatohet me tĂ«, do tĂ« bĂ«jĂ« qĂ« ai tĂ« tĂ« rikthehet pĂ«rsĂ«ri dhe unĂ« shoh se ju po ribash-koheni nĂ« muajin tetor.Nuk Ă«shtĂ« fajtor burri, por ti qĂ« nuk i ke treguar mĂ« shumĂ« pĂ«r ish-dashurinĂ« tĂ«nde. Ai ka qenĂ« dhe Ă«shtĂ« i lidhur me ty pĂ«rmes shpirtit, andaj edhe ju shoh bashkĂ«.
Nuk e dua burrin, si të veproj? Përshëndetje, jam 31-vjeçare, jetoj në Gjilan. Jam martuar qe 8 muaj, por nuk e dua burrin. Jam e shtrënguar të duroj kështu deri në fund të jetës apo do më lërë, për çka do më bënte të lumtur po të ndaheshim?
âE harruaraâPĂ«rgjigje:Ti ke qenĂ« pĂ«r dhjetĂ« vjet nĂ« lidhje me njeri tĂ« martuar, por nuk ke bĂ«rĂ«
zgjidhje. As nuk Ă«shtĂ« pritur tĂ« bĂ«sh diçka mĂ« shumĂ«. Prandaj, familja, duke mos pasur rrugĂ«dalje tjetĂ«r, tĂ« ka martuar me burrin qĂ« je tash...Dhe, nĂ«se ti ndahesh prej tij apo nĂ«se ai tĂ« lĂ« ty, ti do ta rikthesh lidhjen e vjetĂ«r, prandaj edhe po kĂ«rkon tĂ« kthesh aty ku do ti, pra ku nuk e ke mĂ« vendin!MegjithatĂ«, ti nuk ia bĂ«n burrit jetĂ«n tĂ« lumtur pĂ«rderisa grindeni çdo ditĂ« e natĂ«, duke jetuar me in-ate kundĂ«r njĂ«ri-tjetrit.Ti duke rritur inatin qĂ« ai tĂ« tĂ« dĂ«bojĂ« nga shtĂ«pia, e ai duke e rritur inatin tĂ« tĂ« mos lĂ«shojĂ« tĂ« shkosh te tjetri...KĂ«shtu, asnjĂ«ri nuk e keni jetĂ«n tĂ« lumtur, pĂ«r çka sugjerimi im Ă«shtĂ« tĂ« ndaheni. Edhe ndarja Ă«shtĂ« nor-male, ashtu sikur edhe bashkimi. PĂ«rdore korrektĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« bisedu-ar shtruar me burrĂ«, duke e hapur shpirtin e njĂ«ri-tjetrit mbi atĂ« qĂ« u mundon dhe, kĂ«shtu, do tĂ« vini te njĂ« zgjidhje pĂ«r tâu ndarĂ« apo pĂ«r tĂ« jetuar bashkĂ« deri nĂ« fund tĂ« jetĂ«s...
A e kam fat D-në?Përshëndetje zonja magjistare, kam lexuar shumë për parashi-kimet tua... Jetoj në Pejë, jam infermiere.Dua të di, a e kam fat personin me shkronjën D?
âLonaâPĂ«rgjigje:Nuk e ke fat personin me shkronjĂ«n D, mjek nĂ« klinikĂ«n tuaj dhe nĂ« klinikĂ«n private qĂ« ai drejton. Dhe, edhe pse ti je nĂ« lidhje qĂ« tre vjet me tĂ«, ai do ta rikthejĂ« gruan me fĂ«mijĂ«t e vet...
PĂ«r lexuesite DiasPorĂ«sPyetjet tuaja dĂ«rgoni me postĂ« nĂ« adresĂ«n: âKosovarjaâ, fahu postal 18,10 000, PrishtinĂ«, KosovĂ«.
për ata që besojnë: magjistarja u përgjigjet
49KOSOVARJA
Psikologji
Pse femrat e bukurata shkatërrojnë shëndetin?
Shpenzimi i pesĂ« minutave me njĂ« femĂ«r atraktive i rritĂ« nivelet e kortizolit, hormoni trupor i stresit, sipas njĂ« studimi nga Univer-siteti i Valencias.Efektet janĂ« edhe mĂ« tĂ« mĂ«dha nĂ«se meshkujt besojnĂ« se femra pranĂ« tyre Ă«shtĂ« âjashtĂ« ligĂ«s sĂ« tyreâ. Kortizoli prodhohet nga trupi nĂ«n stresin fizik apo psikologjik dhe Ă«shtĂ« i ndĂ«rlidhur me sĂ«mundjet e zemrĂ«s. Por, duhet thĂ«nĂ« se kortizoli mund tĂ« ketĂ« efekte pozitive nĂ« doza tĂ« vogla, duke e pĂ«rmirĂ«suar mirĂ«qenien.SidoqoftĂ«, nivelet e larta kronike tĂ« kortizolit mund ta keqĂ«sojnĂ« gjen-djen e sĂ«mundjeve tĂ« ndryshme, si atyre tĂ« diabetit, hipertensionit, impotencĂ«s etj.
Bestytëni
Mos u befasoni,edhe lulet marrin mësysh!
KopshtarĂ«t mĂ« tĂ« pa-sionuar dhe profesion-alĂ«, thonĂ« se lulet mar-rin mĂ«sysh! Pse dhe si?Lulet ngjyrĂ« jargavani, janĂ« ndĂ«r ngjyrat qĂ« mĂ« sĂ« shumti preken nga syri i keq. E, se Ă«shtĂ« kĂ«shtu, tregon shembulli konkret i njĂ« kopshtari nga Vjena e AustrisĂ«, i cili kishte evidencuar se sa herĂ« i shihte nĂ« pranverĂ« lulet njĂ« zonjĂ« qĂ« jetonte nĂ« fqinjĂ«si, shumĂ« prej tyre veniteshin dhe, pastaj, thaheshin! E, lulet qĂ« thaheshin ishin tĂ« gjitha ngjyrĂ« jargavani...Si ndodh kjo dhe pse?Syri i njeriut liron energji negative dhe i godet lulet nĂ« kopsht. Dhe, nĂ« kĂ«tĂ« aspekt, lulet e ndjeshme, e qĂ« janĂ« pĂ«r hapĂ«sira tĂ« mbyllura, mund ta kenĂ« fatin e tharjes.Andaj, kur dikush u kĂ«rkon tâi jepni njĂ« pjesĂ« tĂ« lules, syth a pip tĂ« saj, nuk preferohet tâi jepni. MĂ« mirĂ« Ă«shtĂ« tâia dhuroni tĂ«rĂ« lulen, sesa ta ndani njĂ« pjesĂ« tĂ« saj. Pse? Sepse, pjesa tjetĂ«r e lules do tĂ« dĂ«mtohet dhe do tĂ« venitet brenda javĂ«s...
50 KOSOVARJA
