Dr.Murat Tosun

(www.murattosun.com)

• Baş bölgesi mezenşiminin gelişiminde embriyoya ait 4 tabakanın katkısı vardır • Paraksial mezoderm • Lateral plak mezoderm • Nöral krest • Nöroektoderm (ektodermal plakodlar)

• Paraksial mezodermden gelişen somit ve somitomerlerden; • kafa tabanına ait yapılar ve oksipital bölgenin bir kısmı, • kraniofasyal istemli kasların tümü, • kafa dorsal kısmının dermis ve bağ dokusu gelişir. • Prosensefalonun tabanındaki meninksler

gelişir.

• Kırmızı boyalı bölgelerdeki yapılar ; Paraksial mezoderm kökenli • Mavi boyalı bölgelerdeki yapılar; Nöral krest kökenli • Sarı renkli bölgelerdeki yapılar; Lateral plak mezoderm kökenli

Baş ve Yüze ait iskelet yapıların gelişim kökenleri

• Lateral plak mezodermden; • Laringeal kıkırdaklar • Bu bölgeye ait bağ doku

gelişir. • Nöral krest hücreleri ektoderm kökenli olup ön, orta ve arka

beyinden ventral yönde (karın kısmına doğru) faringeal arkuslara ve rostral (ön kısma doğru) yönde yüzün optik çukuruna ve ön beyine göç eden hücreler olup bu bölgede • Midfacial ve farengeal arkus iskelet yapıları • Kıkırdak, kemik, diş, tendon, dermis, pia, araknoid, duyusal

nöronlar gelişir. • Ektodermal plakodlardan ise nöral krest hücreleri ile birlikte 5.,

7., 9. ve 10. duyusal kafa çiftlerini meydana gelir

Nöral krest hücrelerinin farengeal arkuslara göç yolları

• Kırmızı boyalı bölgelerdeki yapılar ; Paraksial mezoderm kökenli • Mavi boyalı bölgelerdeki yapılar; Nöral krest kökenli • Sarı renkli bölgelerdeki yapılar; Lateral plak mezoderm kökenli

Baş ve Yüze ait iskelet yapıların gelişim kökenleri

• Baş ve boyun gelişiminde oluşan en tipik yapılar farengeal (brankial) arkuslardır.

• Bununla birlikte, amfibilerde, balıklarda aynı bölgeden solungaçlar gelişmesine karşın memelilerde solungaç gelişmemekte ve ileride anlatılacak yapılar gelişecektir. Bu nedenle memelilerde bu yapıların oluştuğu bölge FARENGEAL ARKUS adını alırken diğer solungaç gelişen tüm canlılarda BRANKİAL ARKUS adı verilir.

• Bu arkuslar gelişimin 4. ve 5. haftasında ortaya çıkıp tamamlanır.

A: 24 haftalık embriyo B: 26-27 günlük embriyo C: B resmindeki embriyonun SEM görüntüsü

Farengeal arkusların gelişimi

Farengeal arkusların enine kesitte görünümü

Farengeal arkuslardan gelişen yapılar

A: Farengeal arkuslardan gelişen yüz ve boyun yapıları (4. hafta)

B: Farengeal arkuslardan gelişen kalıcı yüz ve boyun yapıları (İlerleyen haftalar)

Değişik farengeal arkusların kıkırdak içeriklerinden gelişen kalıcı yapılar

Farengeal arkuslardan gelişen yapıların yukarıdan aşağıya doğru oluşturdukları yapıların normal anatomik yapılanmaya paralel olduğuna dikkat ediniz.

Farengeal arkusların innervasyonları

• Bu arkusların arasında yer alan derin yarıklardan da farklı yapılar gelişir.

• Bu yarıklar FARENGEAL KLEFT (Farengeal yarık) adını alır. • Eş zamanlı olarak ön barsağın üst kısmında farengeal barsağın

yan duvarları boyunca evagine olup FARENGEAL POŞLARI meydana getirir.

Farengeal Yarık ve poşlardan gelişen yapılar kendi lokalizasyonları üzerinde gösterilmiştir.

Farengeal yarık ve poşlardan gelişen yapıların yukarıdan aşağıya doğru oluşturdukları yapıların normal anatomik yapılanmaya paralel olduğuna dikkat ediniz

Inferior paratiroid bezin gelişimin ilk basamaklarında superiora göre daha üstte olduğuna dikkat edin

Farengeal yarıklardan sadece 1.cisinden anatomik yapı oluştuğuna diğerlerinin kapandığına dikkat edin.

Baş Boyun Gelişim Anomalileri

Farengeal arkusların vaentral bölgesinden gelişen diğer yapılar

Önemli Not: • Bu sunum bilimsel anlamda Tıp Fakültesi öğrencilerine eğitim

amaçlı olarak hazırlanmıştır. • Hiçbir maddi kaygı gözetilmemiştir. • Sunumda kullanılan kaynaklar

• Langman’ Medical Embryology 11th ed • Larsen’ Human Embryology 4thed • Carlson Human Embryology and Developmental Biology 4th ed