bewegingsstelsel onderste extremiteitpagina 5 van 30 lig. inguinale itb innervatie l2/3 m. adductor...

Bewegingsstelsel onderste extremiteit Robert Rozenberg © 19 november 2019 www.rozenbergsport.nl pagina 1 van 30

Anatomie Ossaal Musculatuur

Bekken Core stabiliteit Bil Sacro-iliaal gewricht Lies Neurogene liespijn Liesbreuk Anatomie Heup kinderen Heup volwassenen Bovenbeen Hamstring

Anatomie

Ossaal

Crista illiaca Lokalisatie thv L4

Os coccyx

pelvis Bestaande uit ilium ischium pubis

Stand

normaal10-20 naar voren gekanteld

Sacrum

SI gewricht Gewricht Synoviaal gewricht anterior, fibreus (syndesmose) posterior ROM 2-4º rotatie, 0,7 mm translatie Lokalisatie thv S1/2/3

SIAI Definitie spina iliaca anterior inferior Functie insertie m. rectus femoris

SIAS Definitie spina iliaca anterior superior Functie M. sartorius

lig inguinale m tensor fasciae latae

Lokalisatie staat normaal iets lager dan SIPS = pelvic tilt (iets naar voren gekanteld)

SIPS Definitie spina iliaca posterior superior (goed te voelen) Functie m. multifidus

posterieure sacro-illiale ligamenten Lokalisatie thv S2

Symfyse pubis Anatomie kraakbeen discus in het gewricht, Bevat meniscus, slecht bevloeid frequent onregelmatig, discus protrusie en botoedeem zonder betekenis

Zoogdieren Vastgegroeid bij de meeste zoogdieren (ratten, honden, katten etc). Evolutie vanwege groter hoofd bij geboorte bij mensen + staande houding.

Tuber ischiadicum Functie origo hamstrings

Definitie iliopsoas, pectineus, add long, brevis (eronder), magnus n obturatorius

Trochantor major Functie insertie

• superior: piriformis

• anterior: gluteus mimimus (komt van boven)

• posterior: vrij

• inferior: vastus lateralis

Trochanter minor

Musculatuur


M. gluteus maximus Innervatie n gluteus inferior (L4-S2)

Origo • fascia glutea os illium

• fascia thoracolumbalis

• facies dorsalis os sacrum

• os coccygis

• lig sacrotuberale lateraal t.o.v. gluteus medius

Insertie posterior trochanter major, ITB

Functie • extensie/retroflexie bovenbeen (helpt hamstrings)

• exorotatie bovenbeen

M. gluteus medius Innervatie n gluteus superior (L4-S1)

Origo fascia glutea os illium Insertie trochanter major Functie Abductie

Achterste vezels:

• extensie/retroflexie bovenbeen (helpt hamstrings)

• exorotatie boveneen Voorste vezels:

• anteflexie bovenbeen

• endorotatie

M. gluteus minimus Innervatie n gluteus superior (L4-S1)

Origo lineae gluteae anterior en inferior van fascies glutea van os illium

Insertie trochanter major Functie anteflexie

abductie endorotatie

M. iliopsoas Origo – insertion Psoas: L1-5, iliacus: ilium → trochantor minor

Innervatie Functie sterkste heupflexor

adductoren Definitie biceps (lateraal) + semimembranosus (mid-mediaal) + pes anserinus (mediaal)

Functie • afremmen van extensie tijdens sprint, moeten maximaal actief zijn in het allerlaatste deel zijn van de extensie en zijn dan excentrisch actief

(• flexie knie, endorotatie, maar dit komt bij sport en ADL eigenlijk nooit voor)

(• de hamstrings zijn eigenlijk nooit concentrisch actief)

http://www.sportsinjuryclinic.net/cybertherapist/muscles/gluteus_maximus.php

http://www.sportsinjuryclinic.net/cybertherapist/muscles/gluteus_medius.php


hamstrings Definitie iliotibiaal band

Origo crista illiaca, m tensor fasciae latae, gluteus maximus

M. satorius Innervatie L5-S1/2

Functie zie hamstrings, maar weinig spier, meer pees (vandaar de naam: semi-membranosus) Histologie 50% fast twitch vezels

M. semimembranosus Innervatie L5-S1/2

Functie zie hamstrings Histologie 50% fast twitch vezels

M. semitendinosus Origo – insertio SIAS + voorste crista iliaca → ITB → laterale tibiale condyl Functie abductie + flexie + endorotatie heup

M. tensor fasciae latae Motorisch hamstrings, kuitpsieren, voetzool, peronei Sensibel lateraal onderbeen (peroneus) + voet

M. multifidus Zie Orthopedie rug

M. obturator internus Verloop de m. piriformis loopt normaal onder de n. ischiadicus langs

Origo - inser foramen obturatoria – trochantor major

M. pectineus

M. piriformis Origo – insertio sacrumrand - trochanter major

Verloop de m. piriformis loopt normaal boven de n. ischiadicus langs Functie exo + abductie

N. ischiadicus med: sartorius, gracilis, semitendinosus

pes anserinus Functie insertie iliopsoas


Huid bezenuwing N iliohypograstricus N clunium superior/inferior

lieskanaal Boven m obliquus internus + m transversalis → conjoint tendon

Achter fascia transversalis Voor m obliquus externus Onder lig inquinale Ingang annulus inquinale internus Uitgang annulus inguinale externus Inhoud funniculus spermaticus = v + a spermatica, n ilio-inquinale, cremaster vezels


Lig. inguinale

ITB Innervatie L2/3

M. adductor brevis Innervatie L2/3

M. adductor longus Innervatie L3/4/5

Functie extensie heup

M. adductor magnus Innervatie S1/2/3

Functie • zie hamstrings

• SI fixatie/compressie (krachtsluiting), loopt eigenlijk door in lig sacrotuberale Histologie 33% fast twitch vezels = minder dan de semitendinosus en –membranosus, misschien daarom meer rupturen

M. biceps femoris Origo - insertio

rib 12 - posterieure spina iliaca

Verloop lateraal van iliopsoas

M. quadratus lumborum Insertie

rectus femoris: SIAI → patella vastus medialis obliquus (vooral actief in de laatste 30º extensie): crista intertrochanterica

vastus lateralis obliquus: trochantor major (inferior deel) → patella vastus intermedius

innervatie n femoralis

Functie

• quadriceps is een schokdemper in de excentrische fase

• m rectus femoris: heup flexor, met name actief als knie gebogen is en de heup in extensie


M. quadriceps Origo - insertio

SIAS - pes anserinus

Bekken

Avulsie # Lokalisatie alle spieraanhechtingen: SIAS, SIAI, meestal adductoren aanhechting ischium avulsie: sterke neiging tot botvorming

Epidemio springers, voetballers Therapie bij >1 cm verplaatsing, veel callus = excisie of fixatie (> 2 cm groot = fixatie)

Beenlengte verschil Definitie Femurkop – tibia onderkant

Compensatie • bekken scheefstand (nooit echte scoliose)

• korte been: op tenen open

• lange been: knie buigen

• hyperpronatie voet Symptomen pijn in het te lange been (grootste gewrichtsuitslagen)

Therapie tijdens groei → voorspellen (Mosely curve opstellen) < 2 cm niks, tenzij klachten: zoolophoging 2-5 cm = zoolophoging >5 cm tijdens groei epifysiodese (onder of bovenbeen) na groei bovenbeen subtrochantere inkorting tot 6 cm mogelijk (afh van spieren) onderbeen beenverlenging

post-op hanging cast, steunverbod 3 wk

Os pubis stress # Oorzaak 1) belasting te snel opgevoerd 2) gang/statiek afwijkingen, beenlengte verschil

Epidemiologie marathonlopers, in itt de andere liesproblemen, 75% vrouwen (anorectische, amenoroeische: osteoporose, marathonloopsters) voetballers

Lokalisatie altijd ramus inferior Symptomen pijn lies en bil, pijn bij hardlopen Diagnose staan op 1 been pijnlijk

RX (slechts in 1/3 van de gevallen te zien), botscan

Therapie 6 wk rust en enkel pijnvrij terugkeren naar de sport, bij ADL pijn → krukken schoenen met meer schokdemping

Cave vaak recidief (probleem van ammenoree blijft) Prognose 8-12 wk voor volledig sportherstel

Core stabiliteit

Balans bal


Core Definitie

• de “core” = lage rug + bekken + heupgewricht (en bijbehorende spieren) = lumbopelvic complex

• de “core” = het zwaartepunt van het lichaam van waaruit alle beweging begint

Functie • normaal is 5% van de MVC (max. vrijwillige contractie) van de multifidi en de rectus abdominis al voldoende om de wervelkolom strak op te spannen

• m. transversus abdominis erg belangrijk (verhoogde introabdominale druk = stabilisatie)

Core instabiliteit Actief statisch • = brugoefeningen

• te weinig kracht

• disbalans tussen agonisten en antagonisten

Actief dynamisch • = stabiliteit als zwaartepunt steeds verschuift = coördinatie core musculatuur

• therapie= dynamische oefeningen op 1 been (bij voetbal met bal) in functionele houdingen, sprongtesten

• functioneel = excentrisch, verschuivend zwaartepunt Passief = anatomisch, te laks kapsel, te veel benig contact, discus probleem

Gevolgen • lumbale microtrauma treden al op bij 2° rotatie

Core musculatuur Rug (zie Orthopedie rug) mm. multifidi m. erector spinae m. quadratus lumborum m. latissimus dorsi

Abdominaal (zie Orthopedie thorax) m. transversus abdominis m. rectus abdominis m. obliquus externus abdominis m. obliquus internus abdominis diafragma

Pelvis m. gluteus maximus hamstrings bekkembodem

Feed Forward Activity Definitie Vooraf aan een arm/been/romp beweging spannen al bepaalde spieren aan om de core stabiel te houden

Fast Foward activity spieren

• multifidus

• diafragma

• transfersus abd

• vastus med

• peronei

• trapezius pars ascendens

• bekkenbodem Klachten

bij lies/rug/core problemen is de snelheid waarmee de FFA spieren contraheren (spierlatentie tijd) vaak vertraagd bij SI mobilisatie neemt de spierlatentie tijd van de FFA spieren weer toe

Hamstrings Effect zwakke gluteus maximus of adductor magnus → overbelasting hamstrings

hardlopen Nut elke week een paar km is al een goed onderhoud van de core-training

M transversus adb Liesklachten < 9 mm dik

Pelvic slings Anterior oblique sling m. obliquus externus abdominis m. obliquus internus abdominis m. transversus abdominis adductoren

Posterior oblique sling m. gluteus maximus m. latissimus dorsi

Longitudinal sling mm peronei m b iceps femoris ITB mm. Multifidi

Lateral sling m gluteus medius + minimus m tensor fascia latae m quadratus lumborum m quadratus obliquus

Pilatus training Nut Vorm van core training

Psoas Effect korte psoas → anterior tilt

Therapie principes Training • uithoudingsduur is veel belangrijker dan maximale kracht

• excentrische training

• dynamische: zwaartepunt steeds laten verschuiven (coördinatie) Indeling 1) oefenvormen gericht op spieren bewust aanspannen en trainen

2) m transversus abd training = navel intrek technieken 3) oefenvormen met onstabiele ondergrond

Wetenschappelijke evidentie Core-training als preventie

• nog niet bewezen in prospectief onderzoek

• matige exo en abductie kracht van de heup = meer rug en bovenbeen problemen (geen relatie met rug en buik kracht)

• vertraagd FFA reflexen zijn aangetoond bij mensen met lies klachten

Bil

Oorzaken Differentieel diagnose

• vanuit rug/SI

• hamstring enthesiopathy

• tuber ischadicum bursitis

• piriformis syndroom

• stress fractuur

• avulsie tuber ischiadicum

• Bechterew/Reiter Illiaca interna claudicatio Symptomen claudicatio klachten in de bilstreek

Diagnose auscultatie illica communis

Hamstring enthesiopathie Zie Orthopedie bovenbeen

Tuber ischiadicum bursitis Zie hamstring enthesiopathie

claudicatio

Tuber ischiadicum Definitie peri-osteitits of avulsie#

Mechanisme hamstring aanhechting, last bij excentrische bewegingen Diagnose botscan (zeker als het > 1 jaar duurt), buikligging: hyperext tegen weerstand pijnlijk ? Differentieel diagnostisch

uitstraling vanuit rug Therapie

rekken van hamstrings NSAIDS


inspanning intensiteit

Tuber ischiadicum epifysiolyse

Piriformis strain Definitie verrekking m. piriformis, acuut of chronisch

Symptomen pijn bij zitten, traplopen, squaten Diagnose pijn bij endorotatie heup (= opspannen piriformis), exo tegen weerstand pijnlijk, abductie tegen weestand pijnlijk Behandeling NSAIDS, anti-inflamm fysio, dwarse fricties overlangs overdwars, rekken

Hamstring syndroom Zie Orthopedie bovenbeen

Piriformis syndroom

Oorzaak • piriformis is een bekkenbodem spier die drukt op n ischiadicus (n ischiadicus loopt onder de piriformis door, maar soms er ook gedeeltelijk

doorheen bij 10% van de populatie) waardoor uitstraling ontstaat Symptomen pijn bij zitten, heup flexie en endorotatie, pijn hamstrings + kuit Diagnose laseque neg, rug nl, bij druk op de m piriformis pijn+uitstraling, exorotatie heup is pijnlijk (exo tegen weerstand = minder kracht), abductie pijnlijk

Therapie • NSAIDS

• rekken (passieve endorotatie), rugligging: knie naar contralaterale schouder trekken

• evt CS injectie of spier klieven

• diepe fricties van endo naar exo + rekken van heup in exo+adductie

Sacro-iliaal gewricht

blokkade sacroiliaal gewricht Definitie Manueel therapeutisch begrip, in studies is niet mogelijk objectief een blokkade te beoordelen, ook het effect van een mobilisatie kan niet objectief worden aangetoond. Wetenschappelijk en subjectief in studies is er geen bewijs dat dit bestaat of dat mobilisatie bestaat.

Mechanisme krachtsluiting, bekkenband (strakke band om bekken, zoals bij zwangerschap) doet pijn afnemen en kracht toenemen [1]

Oorzaak • posttraumatisch

• secundair bij discuslijden

• beenlengte verschil

• pedes planovalgi

• core instabiliteit

Symptomen • pijn onder L5 + lies + glutei

• pijn na rust (slaap, lang zitten), beter na beweging, straalt uit naar fossa iliaca (DD/)

• vaak secundair tight hamstrings, adductoren tendinopathie (liespijn) en lumbaal pijn

• pijn bij traplopen, pijn bij omrollen in bed

• vaak blokkades zonder pijn

Diagnose • exorotatoren stretch test adductie been (heup in 90º flexie is pijnlijk) (zie Orthopedie semeiologie)

• Patrick/Faber test (zie Orthopedie semeiologie)

• 3-fasen test (zie Orthopedie semeiologie)

• ooievaarstest = eigenlijk trendelenburg test (zie Orthopedie semeiologie)

• translatie test (zie Orthopedie semeiologie)

• rug flexie test (zie Orthopedie semeiologie)

• drukpijn symfyse pubis

• enkel pijn provocatie testen betrouwbaar om SI als oorzaak aan te tonen: vooral compressie/seperatietest betrouwbaar Therapie manueel therapie:

• rugligging, hard aan voet trekken met been in exorotatie (= translatie test hardhandig)

• rugligging, opgetrokken knie, met kracht exorotatie in de heup (= exorotatoren stretch test hardhandig)

• rugligging, hard ilium naar posterior duwen stretchen:

• zelf exorotatoren stretch test doen

• staan, rugflexie, met rechter hand naar linker voet en dan linker hand naar rechter voet, tijdens het wisselen goed rechtop komen 25 x 2dd3 coretraining

Patrick teken Uitvoering Hiel op knie duwen, pijn is sacro-iliaal probleem

SI artropathie / sacro-iliitis Oorzaak • post-traumatisch

• Systeemziekten (Bechterew, Reiter) Diagnose CT

CRP (systeem aandoening?)

Lies

Bekkenband Definitie riem om bekken, strak aangetokken

Effect minder liespijn in 75% van de patienten met liespijn, dus blijkaar is het een problem de bekkenring te sluiten met het spiercorset aan gezien de riem als hulp bij het sluiten van de bekkenring de klachten vermindert

Differentiaal diagnose 4 types liespijn Adductor-gerelateerd Iliopsoas-gerelateerd Lieskanaal gerelateerd Symfyse gerelateerd

Bursitis iliopectinea

a. illiaca stenose Zie Chirurgie vasculair

Adductoren strain Oorzaak traumatisch, maar meestal bij reeds tendinopathie

Diagnose volledige scheur is zeldzaam en meestal distaal thv femur aanhechting Lokalisatie meestal proximaal thv peesspier overgang van de adductor longus

adductoren tendinopathie Oorzaak • na trauma (partiële scheur)

• atleet pubalgia of osteitis pubis (chron compartiment syndroom)

• overbelasting

• gang/statiek afwijkingen, te korte spieren, beenlengte verschil

• beperkte endorotatie heup (<15°)

• bekken-romp instabiliteit

Mechanisme • insertie is klein en slecht bevloeid → snel overbelasting

• bekkenband doet pijn afnemen, dus waarschijnlijk is onvoldoende “krachtsluiting” van de bekkenring vanuit de spiergordel ook een probleem Epidemiologie

voetbal lokalisatie

meestal op peesspier overgang, meestal adductor longus symptomen

alleen pijn bij explosieve contractie, stretch, soms + pubalgia, vaak gecombineerd met rectus abdominis tendinopathie, hematoom = spierscheur graden

• gr 1: pijn na act

• gr 2: pijn begin en na act, ochtendstijf, drukpijn

• gr 3: pijn tijdens act, met rustpijn achteraf + prestatie

• gr 4: ruptuur, ADL lukt niet meer Diagnose

echo, MRI secondary cleft = contrast in symfyse (=primary cleft) en lekkage naar onderen

Therapie

• actieve oefentherapie, excentrische training

• stretchen

• SI/rug mobiliserende oefeningen

• core training (met bal tussen de benen)


• rust, massage, ijs → CS → HK release = verlenging, fasciotomie prognose

• gr 1: 2-4 wk tot sportherstel

• gr 2: 6-8 wk

• gr 3: 3 mnd

• gr 4: 6 mnd

Athleet pubalgia

symfyse pubis instabiliteit Definitie symfyse stabilitieit na trauma

Oorzaak hyperextensie + hyperabductie van de heup (eccenttische contractie) trauma

Mechanisme symfyse instabiliteit → spierirritatie (r imferior os pubis schaaft over adductoren)

→ oedeem → compartiment syndroom

→ spierspasmen → afname spierlengtes → grotere krachten op symfyse Epidemi voetbal, hockey, 95% man Symptomen plots begonnen, zelfde klachten als osteitis pubis, 1/3 bilateraal pijn, traplopen pijnlijk Diagnose MRI, RX: >2 mm symphyse verticale verplaatsing op flamingo view (alternerend op 1 been staan)

Therapie • rectus abominis pubis insertie herstel

• adductor release (indien inflammatoir uiterlijk, 1/3 v/d gevallen) of enkel fasicotomie

• plaat + schroeven

• elke operatie geeft fibrose en kan dus succesvol zijn Post-op 6 mnd voor volledig herstel

epifysiolyse Epidemio pre-pubertair Symptomen antalgische gang Diagnose RX lauenstein

Gracilis syndroom Definitie = osteitis pubis tgv gracilis aanhechting avulsie/enthesiopathie

Symptomen zie osteitis pubis

Diagnose RX/MRI: onderzijde symfyse irritatie

Iliopsoas tendinopathie Oorzaak overbelasting tgv:

• rug problematiek (hecht vast op T12-L3): onvoldoende bekken/romp stabiliteit

• sit-up’s (flexie heup tegen weerstand)

• voetbal: schieten

Symptomen enkel pijn mediaal dij, diepe pijn Behandeling stretchen, mobilisatie rug

Aponeurose scheur

Labrum laesie Zie Orthopedie heup

Lies pijn DD Gezien gemeenschappelijke oorzaak (disbalans in krachten) in 25-50% meer dan 2 afwijkingen

Bot: pubis

• osteitis pubis (vaak secondair)

• atleet pubalgia

• stress #: pubis

• bursitis met myositis ossificans

• avulsie adductoren Bot: heup

• stress # femur collum (dan OK, zelden, enkel marathon lopers)

• avulsie: trochantor minor (iliopsoas)

• avasculaire necrose

• iliopsoas syndroom

• acetabulaire labrum scheur Bot: piriformis syndroom (zie bekken) Bot: rug

• L1-2

• rug afwijkingen → pelvic tilt

• sacro-iliaal problemen (met sec pubis problemen: ring)

• spondylo-arthopathie (Bechterew, Reiter, RA) Abdominale wand & musculatuur

hernia

• sporters hernia

• inguinaal (direct, indirect=med)

• femoraal spier/pees uitrekking/scheur (altijd op pees-spier overgang) zenuw inklemming (bij verloop door spier)

• n ilio-inguinalis (paresthesieen, bij hyperext heup)

• n obturatorius (krachtsverlies adductoren: EMG)

• n genito-femoralis (paresthieen genitalieen)

• n femor cut lat (neuralgia parestetica)

rest • lymfadenopathie iliopsoas

Introabdominaal darm

• IBD in 50% van de niet-pubis gevallen (Crohn, Colitis ulcerosa)

• rectum ca urogenitaal

• prostatitis (meest freq), , epidydimitis, urineweg infectie

• varicocoele, hydrocoele

• ovarium torsio, torsio testis (bij vrouw eerder laparascopie)

Osteitis pubis Definitie meestal secondair: chron irritatie van symfyse

1) na OK (blaas of prostaat) → infectie of instabiele pubis 2) infectie prostatitis, UWI, post-op 3) na trauma:

acuut event → instabiel bekken, avulsie/epifysiolyse/peri-ostitis add of gracilis recidiverend microtrauma 4) sport: tgv tractie (schoppen) voetbal, ijshockey, football, marathon, gewichtheffers 5) stress # 6) gang/statiek afwijkingen: beperkte endorotatie van de heup, bekkenscheefstand, genua valga/vara, voetproblemen 7) na zwangerschap

Epidemio 95% man

football, voetbal, ijhoockey, basketbal, tennis S/ pijn op pubis (+buik+lies), soms acuut, soms progressief ontstaan D/ staan op 1 been pijnlijk, palpatie pijnlijk, botscan, MRI (botoedeem), extreme heup-abductie pijnlijk, adductie tegen weerstand is pijnlijlk (in 90%

aanwezig: squeezetest: knieen in 90º en dan adductie met hand onderzoeker tussen de knieen) sit-up is pijnlijk


RX: onregelmatige symphyse, cysten, oude avulsie # (afwijkingen bij 25%) MRI (CT enkel bot goed te zien, botscan is aspecifiek)

DD/ prostatitis (chlamydia trachomatis gaat gepaard met osteomyelitis) R/ stretching, spierversterking thv knie/rug/gluteaal (spierbalans herstellen, bekkenstabiliteit), schoenen met meer demping, uitgaan van 3-6 mnd

relatieve rust (tot geen pijn meer bij inspanning),ijs, NSAIDS, gang/statiek afwijkingen corrigeren → (CS weinig effect)

uitzonderlijk HK (partiele excisie → risico SI arthrose, bekken instabiliteit, curretage is beter) zwemmen en roeimachine gaat vaak zonder pijn

Prognose bij stabiel bekken altijd zelf-limiterend, gemid 3-6 mnd duur voor competitief sportherstel (sneller bij acuut ontstaan)

Pees/spier # Localisatie adductoren, gracillis, elke spier mogelijk, maar meestal adductor longus

Localisatie op pees-spier overgang, volledige ruptuur meestal distaal bij femurm, proximaal zelden volledig S/ plotseling, hematoom D/ gr I

gr II gr III volledige ruptuur adductoren: nog adductie met enige kracht mogelijk indien dat niet lukt: echo of MRI

R/ indien alle adductoren zijn afgescheurd dan herstel conservatief: 4 dg rust dan streching, pijnvrije oefeningen

Pubalgie Zie liespijn

Lymfeklieren

Rectus abdominis tendinopathie Oorzaak na trauma of overbelasting

Epidemio gewichtheffen, poolstokspringen, tennis Symptomen pijn op pees/spier overgang of insertie, vaak gecombineerd met adductor tendinopathie Diagnose sit-up is pijnlijk

MRI met contrast in symfyse: lekkage naar boven = superior cleft Behandeling pijnvrije oefeningen, NSAIDS, ijs, krachtoefingen zonder pijn, bekken stabiliteit oefingen

Rectus femoris tendinopathie Zie Ortho bovenbeen

Neurogene liespijn

ACNES Ant cut nerve entrapment Oorzaak nog niet bekend

Neuroom Oorzaak post-operatief

n obturatorius neuropathie Definitie n obturatorius ant loopt tussen de adducor brevis en longus bij adductoren tendinopathie ontstaat er een soort compartiment syndroom

Symptomen pijn mediaal dij tot aan knie, adductie kracht verminderd en doof gevoel tijdens en vlak na inspanning Diagnose EMG: denervatie, pijn bij passieve abductie, pijn op symfyse pubis (adductoren aanhechting) Behandeling initieel 2 mnd rust (pijnvrij oefeningen), HK: neurolyse (fasciotomie), 99% succes Post-operatief na 4 wk sportherstel

zenuwinklemming Definitie inklemming bij verloop door spier/fibreus kanaal

Oorzaak • littekenweefsel Symptomen vage klachten

Localisatie • n ilio-inguinalis (paresthesieen in de fossa inguinalis)

• n obturatorius (krachtsverlies adductoren: EMG)

• n genito-femoralis

D/ infiltratie met lidocaine → tijdelijk pijn weg R/. externe compressie verminderen (kleren)

evt. HK release

Liesbreuk

Hernia femoralis Verloop onder lig inguinalis door met de v/a/n femoralis mee

Vrouwen bij vrouwen is dit eigenlijk de enige liesbreuk die voorkomt

Hernia inguinalis directa (medialis)

Definitie ingang = verzwakking van fascia transversalis uitgang = annulus inguinalis externa

Verloop mediaal van a epigastrica

Hernia inguinalis indirecta Definitie ingang = annulus inguinalis profundus uitgang =

Verloop lateraal van a epigastrica

Hernia behandeling Postoperatief 3 maand geen krachttraining

Hernis inquinalis Symptomen

• pijn straalt uit naar scrotum

• “zwaar” gevoel

• zwelling

• toename last bij Vasalva

Sporters hernia Definitie geen echte hernia maar zwakte/kleine uitstulping van de achterwand (fascia transversalis) in de ingang van het lieskanaal Oorzaak m obliquus internus/externus/conjoint tendon scheur Mechanisme pijn tgv streching van peritoneum/fascia transversalis/n ilio-inguinalis Epidemiologie 25% tot 75% van de chron liespijn = sportershernia

95% mannelijk Symptomen soms acuut ontstaan, soms progressief, pijn bij valsalva, hardlopen, schoppen

pijn uitstralend naar scrotum (in 30%), pijn zit diep en diffuus Diagnose HNP test +, uitwendig meestal niets te zien, in 30% uitstraling nr testis

echo (echter buldging of beweging in het kanaal is niet betrouwbaar), herniografie (uitstulping van de buikwand te zien), het gevoeligste onderzoek is een diagnostische laparascopie

Differentieel diagnose 1) osteitis pubis (is veel frequenter) 2) urogenitaal

Cave NIET ALLE SPORTERSHERNIA GEVEN PIJN, VAAK TOEVALLIGE VONDST echo/mri is niet betrouwbaar, oo vaak positief bij asymptomatische personen

Behandeling eerst conservatieve pijn, niet alle sportershernia’s geven pijn HK

Pre-operatief MRI (om andere pathologie uit te sluiten) Post-operatief sportherstel na 6 wk

Anatomie

lig teres verloop dringt vanuit acetabulum femurkop binnen spant op bij exorotatie

Kapsel anatomie Zo gedraaid dat bij rechtop staan (extensie) er meer draaiing optreedt flexie ontspant, extensie spant op

M. iliopsoas Zie Orthopedie bekken en lies


Caput femoris Richting 30º naar voren gedraaid = anteversie = antetorsio = normaal

Collum femoris Hoek normaal 125º, toename = coxa valga, afname = coxa vara

Heup babies

congenitale heupdysplasie Symptomen assym bilplooi, manken

Diagnose

tot 3-4 maand echo ( hoek > 60º = nl) dan RX (acetabulaire index <30º =nl) heup meer in anteversie dan de normale 30º, hierdoor sneller luxatie

Behandeling spreid broek = abductie = goede overdekking = stimulatie van het kraakbeen om mooier om de kop te groeien

voor lopen → pavlik harnas tot reductie

na lopen → reductie onder anesthesie Prognose

vaak op latere leeftijd acetabulum correctie nodig

congenitale heupluxatie Definitie luxatie, meestal tgv acetabulum misvorming (acetabulum hoek is niet scherp genoeg

Symptomen assym bilplooi, manken

Epidemiologie 0-3 jaar (vaak ontdekt bij lopen)

Diagnose

tot 3-4 maand echo ( hoek > 60º = nl) dan RX (acetabulaire index <30º =nl) heup meer in anteversie zoals bij dysplasie met nu echter ook heup uit de kom

Behandeling open of gesloten repositie (in OK)

pre-operatief 2-3 wk in tractie (80º flex)

Post-operatief 6 wk gips

Differentieel diagnose Differentieel diagnose

• pyogene artritis

• congenitale heupluxatie

• congenitale heupdysplasie

Heup kinderen

Copeman-ackerman syndr Lipomen sacroilliaal door fascia is drukpijnlijk, geen rugpijn oorzaak

Coxitis Definitie ip bacterieel

Coxitis fugax Definitie Transiente virale synovitis

Oorzaak na bovenste luchtweg infectie

Epidemiologie 4-10 jaar

Diagnose echo (vocht), MRI, punctie (bacterieel of viraal ?)

Behandeling rust

DD/ synovitis suppuratieve artritis Calve-Legg-Perthes epifysiolyse TBC

Epifysiolysis capitis femoris Definitie Afglijden van de groeischijf naar posterior

Oorzaak

• DM

• GH behandeling Epidemiologie

10-17 jr, obees, jongens Symptomen

• dysplasie → vervroegde artrose

• pijn in de knie Diagnose

RX Lauenstein → CT, beide kanten (10% is bilateraal), heupkop minder anteversie of zelfs retroversie Behandeling

onmiddellijk steunverbod, tot HK in tractie, pinning bilat (afglijden = blijvende zware arthrose en risico avasculaire necrose) Post-operatief

6 wk krukken plant contact, tot 3 mn part steun, na 3 mnd nl

Hoek zie acetabulaire index en -hoek

Legg-Calve-Perthes Definitie Idiopatische avasculaire necrose femurkop (circulatie stoornis)

Epidemiologie 3-11 jr, 4x meer jongens, 15% bilat

Symptomen

• Dysplasie→ coxa plana → vervroegde artrose

• herstelfase → relatieve overgroei → caput magnum → dysplasie → vervroegde artrose

• kb blijft goed (gevoed vanuit het synovium) Diagnose

RX pas pos na necrose, botscan toont vitaliteit aan, brede onregelmatige zone = meerdere infarcten Als er reeds losse fragmenten zijn is het necrose stadium voorbij en zal het niet verder verslechteren contralat zijde ook op RX

Prognose altijd spontaan herstel, alleen is soms het bot gedeformeerd, jonger is beter

Behandeling 3-7 jr: tijdens spontaan herstel zorgen dat bot niet deformeert activiteiten beperken, evt tractie + abductie 7-12 jr: indien botdeformatie: varisatie of wig acetabulisatie osteotomie >12 jr: deel heeft op latere leeftijd nog OK’s nodig

vormvarianten 1) eikelvorm


aangeboren vorm afwijking, hoeft geen afwijking als kind te zijn geweest, sneller arthrose

Heup volwassenen

Bursitis os ischium Definitie os ischium (“kleermaker’s zitvlak”)

Trochantor major pijn syndroom (bursitis trochanterica)

Definitie bursitis over trochanter major, een solitaire bursitis komt niet voor, altijd secundair, meestal met gluteus medius tendinopathie

Epidemiologie • 40-60 jaar

• 5,6/1000 per jaar in NL

Oorzaak • gluteus medius tendinopathie

• gluteus medius ruptuur (vaak ook symptoomloos)

• calsificatie in de cuff aanhechting op de trochantor major (net als schouder)

• m pririformis aanhechting

• tractus iliotibialis frictie: snapping hip

• (secundair soms bursitis)

Risicofactoren • vrouw (bewezen, 3,3 x meer kans dan man)

• hardlopenn/marathon/aerobics

• bekken/romp instabiliteit

• overpronatie

• trauma (25%)

• (beenlengte verschil, nooit bewezen)

• (hoge BMI, nooit bewezen) Lokalisatie

• tussen trochantor major en de ITB (gaat daar over in m tensor fascia lata en de gluteus maximus)

• bursa ligt eigenlijk achter de trochantor, post van de gluteus medius aanhechting Symptomen

• pijn superior en vaak iets posterior van de trochanter major

• uitstraling naar distaal

• pijn bij hurken en traplopen • ’s nachts pijn door compressie

Diagnose

• drukpijn, hele ITB vaak gevoelig

• afh van oorzaak, strechting gluteus medius pijn ?

• positieve Patrick test

• positieve trendelenburg

• 30 seconden op 1 been staan vaak pijnlijk en instabiel Differentieel diagnose

• lage rug

• cox artrose Behandeling

• ijs, NSAIDS, relatieve rust

• bekken stabiliteit oefeningen, evt CS injectie

• adductoren en abductoren training (anatagonist tensor fascia latae), Q training zijwaarts opstappen, trap lopen met gestrekte benen

Prognose vaak langdurig klachten

DD/ asptische (avasc.) necrose

arthrose #, osteoporose bursitis snapping hip

Myositis ossificans crista iliaca Zie Orthopedie bovenbeen Oorzaak

• na trauma → hematoom over crista iliaca

Flexie contractuur Definitie hamstrings verkort

oorzaak heup probleem, spasticiteit D/ 1 heup in flexie als andere been dan omhoog trekt zit daar een flexie contractuur R/ oorzakelijk

heup luxatie Oorzaak dashboard trauma THP: klein trauma

D/ geen THP: na repositie altijd CT (# ?) R/ repositie: rugligging, beide knieen optrekken dan arm onder knieholte slechte knie en goede kant knie als afsteun voor hevel gebruiken en dan

bovenbeen omhoogtrekken (heup bijna in 90º flexie) dormicum beginnen met 2,5 mg dan per 1 mg omhoog

Na repositie 6 wk niet belasten

Prognose goed, vascularisatie nooit een probleem

heupkop necrose Oorzaak CS, alcohol, postpartum, lipid st, stollingsst, DM, jicht, sikkelcelanemie, trauma

Mechanisme

embolie→ plots pijn ‘s nachts → kb → collaps/misvorming/irritatie/synovitis Röntgen

infarct=wit lijntje, zwart onder kb = beginnende collaps andere heup ook op RX (50% bilat)

Behandeling

forage = 1 gat boren voor revascul (druk) soms met 2 schroeven ter versteviging 50% THP nodig

Iliopsoas syndroom Zie ilio-pectineale bursitis

Ilio-pectineale bursitis Oorzaak


iliopsoas frictie over heup, er tussen licht de ilio-pectineale bursa Behandeling

streching

Iliopsoas verkorting Thomashandgreep

zie Orthopedie semeiologie

Neuralgia paresthetica = meralgia paresthetica

Definitie N cut fem lat pijn over dij door inklemming, komt onder lig inguinale door, entrapement med van SIAS

Oorzaak • post-operatief (appendectomie of hernia OK)

• mager

• bekkenscheefstand Behandeling riemen af, spiercorset versterkende oefeningen

recidiverende luxaties oorzaak bij THP, cup te steil Conservatief meestal, enkele weken brace of 6 wk gipsbroekcorset Cupaugmentatie ring aan de voorziide constrained prothese

kom waar kop niet uit kan nadeel 1) beperking van flexie

2) snellere loslating door vergrote hefboomwerking op de rand post-op brace

snapping hip (coxa saltans) Definitie

• iliotibiale band, nl dorsaal van de trochanter, schuift naar ventraal. Band nl niet mobiel dus nu band te los (itt tot knie) dus stretching maakt het hier slechter

• iliopsoas syndroom

• fascia tensor lata syndroom

• iliopsoas die over iliopectineale eminentie schuift

• laatste vezels gluteus maximus Epidemiologie

balletdanceressen Behandeling

ITB straker maken door m tensor fascia latae tonificatie bekken stabilisatie oefingen, GEEN stretching

Stress # femur collum Epidemio marathonlopers in itt de andere liesproblemen, dit ook veel bij vrouwen (anorectische, amenorroeische marathonloopsters)

S/ langzaam aan pijn in de lies D/ RX (slechts in 1/3 van de gevallen te zien), botscan

R/ 6 wk rust en enkel pijnvrij terugkeren naar de sport, bij ADL pijn → krukken

verplaaatsing → HK

Tensor fascia lata syndroom Definitie TFS frictie over trochanter major met irritatie

Oorzaak

• beenlengte verschil (lange been aangedaan)

• bekken/romp stabilisatie probleem Symptomen

snapping sensatie D/ vaak ook te korte ITB (Ober test) DD/

• femur stress#

• bursitis trochanterica Behandeling

• streching, adductor krachttraining

• bekken/romp stabilisatie oefeningen

• adductoren training (antagonist)

Bovenbeen

Anterieur Zie Orthopedie bekken

Beenlengte verschil Zie Chirurgie vasculair

Claudicatio Lokalisatie lateraal kan het voorkomen, zeldzaam

Compartiment syndroom Zie Orthopedie knie algemeen

ITBFS

Oorzaak voetbal: schieten

Rectus femoris/Q strain/ruptuur DD iliopsoas

Rectus femoris tendinopathie Zie Chirurgie vasculair

a. Iliaca endofibrose heup in 90º dan is verdere flexie door psoas, tegenwerking is de kracht

kracht psoas test Differentieel diagnosisch

• vanuit de rug/bekken

• myositis ossificans

• liesbreuk/sportershernia

• claudicatio

Pijn bovenbeen 10-15% komt met ADL in orde, >15% moet getraind worden

Q deficit Oorzaak ITB belemmert volume toename


Risico

• compartimentsyndroom

• myositis ossificans Symptomen

paralyse, paresthesie, paylor, pain soms alleen pijn indien er een flexie-beperking van de knie van >45º bestaat is het risico op myositis ossificans groot

Diagnose auscultatie: souffle ?

DD zie spierstrain (Ortho

bot en spier ziekte) Therapie

vermoeden compartiment syndroom = opnemen ter observatie, evt incisie eerste week geen oefeningen, geen massage enkel rust (gezien risico op nieuwe bloeding) na de eerste week mobilisatie

• evt paracetamol bij resorptiekoorts

Spier hematoom/contusio

Posterieur Lokaal

• pes anserinus insertie-tendinopathie (zie Orthopedie knie patella)

• pes anserinus bursitis (onder hamstring pezen, zie Orthopedie knie patella)

• post-traumatisch (strain)

• chronisch compartiment syndroom Van hoger

• piriformis syndroom (zie Orthopedie bekken)

• uitstraling vanuit de rug

• pijn in de rug → reflexmatig veranderingen in moter recruitment hamstrings → overbelasting Functioneel

• core instabiliteit (te weinig kracht in gluteus maximus of adductor magnus

• beenlengte verschil

• afname ROM heup/knie

• zadel te hoog

• Genua recurvatum

• korte psoas (= anterior tilt)

Differentieel diagnostisch Zie Chirurgie vasculair

Claudicatio

Hamstring

Hamstring ruptuur Anamnese Grote kracht nodig (grote spier), dus groot trauma, dit moet de pt zich kunnen herinneren

Indeling totaal: alle 3 hamstrings (vaker bij recreatieve sporters) partieel: 1 of 2 van de hamstrings (vaker bij prof sporters)

Oorzaak zie daar

Lokalisatie meestal biceps femoris (oorzaak: minder fast twitch vezels)

Symptomen

• veel pijn omdat er een groot hematoom is (tendinomyogene schade), het myogene deel zorgt voor het hematoom

• blauwe plek = fascia schade indeling: Ortho bot en spier ziekte

Diagnose zie SGK pees

Indeling

• ernst o.b.v. MRI

• lokalisatie: intra-musculair (myo-tendineus, myo-fasciaal, de musculotendineuze junctie verloopt schuin langs de hele spier, lijkt daarom spierbuik) of fascia

Prognose

• 20% recidief (zelfde been, evt ander locatie, andere spier)

• hoe dichter bij de tuber (en de vrije pees) hoe langer het herstel MRI

• Geen meerwaarde, geen voorspellende factor, normaal bij 15-20% = <1 wk herst

• gr 1 = zwelling/oedeem = 2 wk

• gr 2 = part ruptuur = 3-4 wk

• gr 3 = 4-6 wk

Explosieve ruptuur (type 1) = M. biceps femoris ruptuur (acuut)

Epidemiologie

• Betaald voetbal: 5,5x per elftal per seizoen, 25-30% recidief binnen 6 weken (meest frequent in prof voetbal)

• 10% van de voetbalspelers per seizoen

• 12-18% van de voetbalblessures

Epidemiologie - Kruisband reconstructive met hamstrijg graft - Eerder letsel (033x zoveel) - Biceps femoris vooral last op recidief (semi me en semi eigenlijk geen recidief) - Weerstandspijn na vorig letsel - Krachtsverlies na vorig letsel - Nog steeds drukpijn na vorig letsel (4x zo veel) - Extensie deficiet na vorig letsel - MRI afwijking zijn NIET voorspellend, return to play: dan meestal nog steeds oedeem: maar GEEN voorspellende waarde. Bij 30% nog fibrose na letsel na enkele weken: ook GEEN voorspellende factor, DUS MRI GEEN MEERWAARDE

Risicofactoren Algemeen zie Bewegingsapparaat pees Specifiek

• excentrisch trainen (Nordic curl) verschuift piekspierspanning weer richting extensie, maar is traag en in de verkeerde hoek, wel bewezen effectief

• ideaal is explosieve excentrische training in het laatste deel van de extensie: bv staan knie buigen (voet van de grond), gewicht aan de enkel en voet laten vallen en actief remmen zo laat mogelijk voor hij op de grond komt

• heup extensie mobiliseren Core training

• vooral gluteus maximus en adductor magnus Mobilisatie rug/SI Excentrische training

• verschuift lengte – kracht curve naar rechts (zie Training fysiologie) Spierversterking

• hamstrings

• gluteaal: squats, brugoefening in rugligging Rekken


• H+Q

• neurale stretch = slumptest zelf doen met handen hoofd omlaag duwen Sportherstel

• korte passen = minder load op de hamstrings

• goede warming-up (warme spier scheurt minder snel)

• in 94% nog MRI afwijkingen bij sportterugkeer Massage

• rugligging met het onderbeen omhoog, met elleboog van de therapeut de spieren losmaken

Noridic curl: vooral semi-mem en semi-ten - Toch level I evidence voor gunstig effect

Explosieve ruptuur behandeling Epidemiologisch • meeste rupturen net voor grond contact in de loopfase Functioneel

• grootste kracht op de hamstrings net voor eerste grondcontact tijdens sprint (belang zool/schoen) (de H remmen de Q net voor grondcontact)

• net voor grond contact gaat de contractie van excentrisch naar concentrisch

• tijdens voet-grond contact krachten lager, maar lengte veel groter = ook risico Risicofactoren

• H (concentrisch) / Q (concentrisch) <0,65 = verhoogd risico

• H (excentrisch) / Q (concentrisch) <1 = verhoogd risico

• koude spieren ruptureren sneller in vitro

• recente scheur (20% recidief)

• beperkte dorsiflexie enkel

• verkorte hamstrings = piekspierspanning meer richting flexie, dus extensie meer kwetsbaar

• zwakke gluteus musculatuur fibrose (litteken) voorspelt NIET voor recidief, komt bij 1/3e van de patiënten na een eerste letsel voor

Preventie

• preventieve excentrische training is preventief

• prestatie op krachttesten zijn niet voorspellend Recidief

• na recente ruptuur verschuift de piekspierspanning van extensie naar flexie, dus meer kwetsbaar tijdens extensie Algemeen

• (m biceps femoris dubbel geinerveerd, mogelijke oorzaak ?) Neurale schade

neural rek ? (oorzaak pijn bij normale MRI (15-20%) ?) Slump test vaak positief terwijl hamstringlengte goed is Vanuit de rug

• m biceps femoris loopt door in het lig tuberosacrale over het SI gewricht Voetbal Probleem

veel hamstring strains/rupturen, met name biceps femoris Mechanisme

meestal sprinten, ineen wedstrijd, einde seizoen (bij veel wedstrijden) Oorzaak

• biceps femoris loopt door in het sacrotuberaal ligament

• verschil met andere sporten is schieten: iliopsoas/iliacus/rectus femoris activiteit → stress op SI → om de regionale stabiliteit te verbeteren neemt de spierspanning in o.a. de hamstrings toe

Explosieve ruptuur oorzaak Oorzaak langzame maar extreme rek

Lokalisatie altijd t.h.v. de tuber ischiadicum (semi-membranosus)

Epidemiologie dansers

Risicofactoren korte hamstrings

Symptomen

• weinig last tijdens ruptuur omdat er maar een klein hematoom is omdat de scheur meestal tendinogeen is

• een lange revalidatie omdat de scheur meestal tendinogeen is

• meestal duidelijk “plop” gevoel Prognose

1 jaar last

Rek ruptuur (type 2)= M. semimembranosus strain/ruptuur

Hamstring tendinopathie Lokalisatie lateraal

Oorzaak

• fietszadel te hoog

• baanwielrenners: afremmen met de biceps femoris

• genua vara

• teveel vrijheids graden in de fietsplaatjes (biceps moet stabiliseren)

Biceps femoris tendinopathie Epidemiologie zelden

Behandeling partiële fascietomie

Chron. compart. syndroom hamstrings

Definitie tendinopathie van de origo (tuber ischiadicum)

Oorzaak

• kracht tekort gluteus maximus Diagnose

zie SGK pees echo: bursitis RX: avulsie fractuur


Behandeling zie SGK pees

• gluteus maximus training = heuvelop training

• core training

• bursitis: echogeleide injectie met cortico’s (geen injecties in de pees) Risico

hamstring syndroom

Hamstring enthesiopathie Definitie

recidiverende hamstring enthesiopatie → fibreuze adhesies → druk op n. ischiadicus (beklemming tussen semitendinosus en de biceps femoris

Symptomen zie piriformis syndroom

Behandeling zie piriformis syndroom, evt chirurgisch

Hamstring syndroom Definitie peesirritatie op pees-spier overgang

Lokalisatie mediaal = pes anserinus (semi-tendinosus, semi-membranosus, sartorius) zie daar lateraal = biceps femoris, zie daar

Hamstring tendinopathie (chronisch)

Definitie sart, grac, semiT, insertie-tendinopathie (pes schuift over mediaal tibiale condyl)

Functie endorot

Oorzaak overbelasting tgv:

• schaatsen, skaten, surfen

• platvoet

• zie tight hamstrings (zie Orthopedie bovenbeen)

• fietsen: plaatjes te veel in exorotatie, zadel te hoog

• valgus knieën Diagnose

soms met bursitis (ligt onder de hamstring pezen) atrofie, weerstandstesten, ochtendstijfheid, psoaslengte, beenlengte verschil, ROM heup/knie Laseque/Bragard/Slump

Differentieel diagnose

• hamstrings tendinopathie (op pees-spier overgang, zie Orthopedie bovenbeen)

• pes anserinus bursitis Symptomen

soms met bursa (eronder) Behandeling

NSAIDS, ijs, stretching, oorzakelijk mediale steunzool bij valgus knieën kortere looppas

CS (als voldoende vet) → HK release, excisie bursa wielrennen

fietsplaatjes naar binnen laten wijzen zadel lager

Pes anserinus tendinopathie Definitie verkorte hamstringspieren (biceps + pes anserinus)

Oorzaak overbelasting hamstrings tgv lage rugproblemen: slechte bekken/romp stabiliteit, scoliose, scheuerman, spondylolyse

mechanisme de hamstrings proberen de stabiliteit op te vangen die de rug mist

therapie lage rug problematiek behandelen (alleen rekken heeft vaak weinig zin)

tight hamstrings

Lateraal Zie Orthopedie heup

Bursitis trochanterica Zie Orthopedie heup

neuralgia paresthetica Zie Orthopedie heup

Tensor fascia lata syndroom

Knie Anatomie knie Knie algemeen Acute knie

Patello-femoraal Patella algemeen Patellapees Quadricepspees PF-chondropathie

Artrose Chondraal defect Capsulair Bandletsel

Anatomie Algemeen Voorste kruisband

Achterste kruisband Collaterale banden Anatomie Meniscus

Knie

Anatomie knie

fabella definitie accessoir stukje bot, bij iedereen in aanleg aanwezig, achter in de knie

kniekuil Femoraal


tibiaal mediaal

add magn, vast med, gastrocnem med sartorius, gracilis, semitendin (pes ans), semimembr

lateraal gastrocnem lat plantaris, biceps

m plantaris Origo lat femur, loopt med van soleus

Ligament van Wrisberg Definitie posterior meniscofemoraal ligament aanwezig in 70% van de knieën

Origo laterale meniscus achterhoorn uitloper Insertio mediale femur condyl (post van AKB)

Menisco-tibiaal ligament Definitie coronair ligament Laterale rand van de meniscus zit vast aan de tibia rand komt niet voor in alle knieen zit vast enkele mm’s onder de kraakbeen rand, daardoor lijkt er soms sprake van een recessus

Eminentia intercondylaris

Injectie knie Procedure

knie in 90 in laterale of mediale gewrichtsspleet net naast de patellapees en net onder de patella. Richten naar centrum van de knie

Ligamentum transversum Definitie tussen meniscus voorhoornen

Ligament van Humphrey Definitie anterior meniscofemoraal ligament aanwezig in 70% van de knieën

Origo laterale meniscus achterhoorn uitloper

Insertio mediale femur condyl (ant van AKB)

m politeus Origo lat gewrichtskapsel

Verloop distaal intra-articulair (door hiatus in laterale meniscus)

Insert postero-mediale tibia

Functie hulp AKB, endorot

bursa Suprapatellaire bursa staat in verbinding met het gewricht

notch Definitie

inkeping in de femur

pes anserinus mediaal knie: sart (lat), gracil (med-sup), semi-T (med-inf) fct flex + endorot tibia

ITB Aantomie zie Orthopedie bovenbeen

ITBFS zie Orthopedie knie algemeen

sens ant fem cut superf post fem cut post med obturatorius lat fem cut lat

vaten a femoralis → a poplitea → a tib post/ant +a fibularis

zenuwen ant n fem → n saphenus (med)

post n ischiadicus → n tib + n peroneus comm (lat) → per superf/prof

Knie algemeen

Genua valga Fysiologisch tot 7 jr. Behandeling

stapling, gkbs uitkrabben of unilat epifysiodese Post-operatief

volledig belasten

Genua vara Defintie O-benen

Oorzaak

• fysiologisch tot 3 jr

• veel voetbal tijdens de groei (tgv assym groeischijf belasting) Behandeling

stapling, gkbs uitkrabben of unilat epifysiodese Post-operatief

volledig belasten

“klik” Pijn = meniscus Pijnloos = kapsel (vacuum effect waarna vocht wegschiet)

ALTIJD RX Zeker bij een tweede keer en als therapie-resistent uit sluiten


1) tumoren 2) osteochondritis dissecans (10-18 jr) 3) heup epifysiolyse (10-18 jr)

Arthroscopie Nadeel

• botoedeem als er een kb defect bestaat (6-9 mnd meer last)

• < 15 jr vaak kb schade tgv AS Complicatie

• litteken entrapment n. infrapatellaris (zie Orthopedie knie patella) Injectie

evt nadien hyaluronzuur injectie

Bakerse cyste Definitie Cyste van gewricht post-med. Knie, Oorzaak bij kind onschuldig, meestal tgv meniscus cyste, soms tgv ander intra-articulaire knie pathologie

bij 30% van de populatie zwakke plek in kapsel knieholte, zorgt voor cyste bij hydrops. Er is altijd een hydrops Diagnose echo Röntgen uitsluiten knie probleem Behandeling

bij hinder/pijn excisie Post-operatief

2 wk krukken plant contact

biceps tendinitis Insert op fibulakop

Epi sprinters (eccent belast) R/ rust, ijs NSAIDS, tape, massage (geen CS: risico n peron, ruptuur)

freq trauma knie meniscus kruisband coll band kraakbeen

Genu recurvatum Knie naar achteren

hydrops S/ pijn posterieur (daar heeft het vocht geen plaats)

ITB frictie syndroom (ITBFS) = runners knee

Definitie Pijn rondom het distale deel van de ITB

Epidemiologie duurlopers (meest freq), fietsers, triathlon

• 15-25% van de fiets-knie-klachten = ITBFS Mechanisme

waarschijnlijk eerder compressie van onderliggend vet (max bij 30 flexie) dan frictie, de band verschuift niet. Bij fietsen is de totale tijd in de “impingement zone” minder dan met lopen. Vaak vermoeden bursa, maar nooit aangetoond, wel de laterale recessus suprapatellair.

Oorzaak

• langer been aan die kant (genua vara, bekken scheefstand)

• rigiede holvoet = varus enkel

• voorvoet pronatie

• tibia endorotatie van >20º

• verminderde heupfunctie

• korte ITB

• grote epicondyl

• plotse toename training

• zwakke gluteus musculatuur

• anti-pronatie (tegen enkelpronatie) schoen bij een neutrale voet

(• Genua vara = O-benen, zijn nooit aangetoond als een oorzaak) Hardlopen

• hardlopen op bolle weg

• bergop hardlopen

• te lange passen Fiets

• fietsen met plaatjes te veel toeing-in, zeker als er normaal exorotatie van de tibia is

• plaatjes normaal bij iemand met >20º exorotatie tibia

• enkelpronatie bij staan (= tibia endorototatie)

• zadel te hoog (< 30º min flexie, daarna posteriorvezels over epicondyl)

• zadel te ver naar achter

• voet te ver naar voor op pedaal

• rigiede plaatjes i.p.v. losse plaatjes Symptomen

pijn bij 15-60º, bij staan al strakke ITB, nl schuift de band over de femurcondyl, band dus nu te strak (itt tot snapping hip), soms bursa Lokalisatie

2-3 cm boven de gewrichtsspleet Diagnose

Noble test, RX (uitstekend bot ?), echo (bursa ?) ITB lengte: buiklig, knie vol flexie indien dan spontaan adbuctie = te korte ITB vooral posterior vezels trendelenburg positief = gluteus medius zwakte (staan op het aangedane been, bekken zakt aan de opgetrokken kant naar beneden) MRI: bursa, dd laterale recessus van de knie = intra-articulair = normaal

Differentieel diagnose proximaal tibio-fibulair gewricht hypermobiliteit

Behandeling oorzakelijk anti-inflamm

• ijs, NSAIDS, rust (2 wk stop en heel rustig beginnen) ITB ontlasten

• stretching

• lat wig in schoen

• hakverhoging = minder knie extensie CS

• cave huid/subcutaan vet atrofie heparine injectie

• veroorzaakt bloeding → inflammatie → litteken → herstel HK

• release = wig uit dorsaal deel van de tractus

• shaving goot relatieve rust

• vaak is er spontane verbetering na 1-2 jaar gluteus medius training

Post-operatief 4-6 wk sportverbod


Knie op slot Behandeling

mediaal spouwen en strekken

Pes anserinus pathologie Zie Ortho bovenbeen

Plantaris tendinopathie Symptomen pijn posterolateraal in de knieholte

Manuele geneeskunde met metalen voorwerp hard op de hak (mediaal duwen) = trigger point dan krachtig van distaal naar proximaal masseren (lateraal) tot slot de spieren losschudden

Plica synovialis oorzaak

repetitief contact, trauma → pijnlijk, ontstoken, overblijfsel van embryonaal 2 gewrichten, iedereen heeft er één Symptomen

lijkt op meniscus probleem, door trauma of overbelasting Diagnose

pijnlijk palpatie, zitten op rand bed: flexie knie + palpatie plica: pijn ? Behandeling

rust, anti-inflam → CS → HK (resectie), vaak direct AS Post-operatief

2 wk 0-60º brace, 2 w 0-90º brace

popliteus tendinopathie Definitie =decellerator van de knie, helpt AKB, varus/endo stabilisator in flexie

Oorzaak voetbal, beraf lopen

Symptomen pijn post-mediaal knie, soms met bursa

Diagnose echo

Differentieel diagnose

• ITB (meer ant)

• biceps tendinopathie Behandeling

• anti-inflam, ijs, rust, NSAIDS → CS (knie in flex en dan lat tussen biceps en ITB cave n peron)

• hamstring stretching

• niet bergaf lopen, langzaam remmen, niet plots stoppen Manuele geneeskunde

met metalen voorwerp hard op de hak (lateraal duwen) = trigger point dan krachtig van distaal naar proximaal masseren (mediaal) tot slot de spieren losschudden

sportherstel Vanaf 70% krachtherstel v/d quadriceps

tibio-fibulair gewricht hypermobiliteit

Triade van o’Donohue Definitie 1) MCL letsel 2) med meniscus # 3) VKB #

Oorzaak valgustrauma

Acute knie

hydrops Duur vanaf 6 uur, sneller = hemarthros

hemarthros Duur < 6 uur

Kinderen 1. Patella luxatie 2. VKB #

Volwassen 1. VKB # 2. Patella luxatie

punctie Nut enkel analgetisch

Patello-femoraal

Patella algemeen

anterieure kniepijn DD/ patellair chondraal pijn

• maltracking = patella spoort niet goed

• chondromalacie = kb zwak (young girls knee)

• overbelasting

• patella biparta Patella pees

• patellapees tendinitis

• jumpers knee = patella enthesiopathie

• Q ruptuur


• Q tendinose / Q expansie syndroom Hoffitis

= ontsteking van de vetlichaampjes van Hoffa burstis epifysiolyse

• Osgood Schlatter = apophysitis tuberositas tibiae

• Sinding-Larsen-Johansson = apophysitis patella apex bursitis pes anserinus

• pes anserinus tendinopathie = mediaal frictie syndroom

• n infrapatellaris neuropathie

bursitis Definitie meestal pre-patellaire bursitis

Behandeling naproxen, indien bacterieel: AB (floxapen) indien dreiging sepsis (koorts, CRP, ziek) dan incisie + drainage

Hoffa syndroom Definitie Vetpad van Hoffa inflammatie (acuut of chronisch)

Oorzaak

• sec na trauma

• meniscuslijden

•impingement bij overstrekken van de knie Symptomen

zwelling onder patellapees en pijn Behandeling

• anti-inflam → CS → HK (AS)

• hakophoging op knie-overstrekking te voorkomen

• kleinere paslengte bij hardlopen om overstrekken van de knie te voorkomen

Insall-Salvati index Definitie RX: lengte patellapees / lengte patella normaal = 1 patella baja = <0,8 (of asymmetrie) patella alta = >1,2 (of asymmetrie)

Mediaal frictie syndroom Zie pes anserinus insertiopathie

N. infrapatellaris neuropathie Definitie entrapment n. infrapatellaris

Oorzaak 1) na AS 2) post-traumatisch

Diagnose lidocaïne block, EMG vaak niet afwijkend

Differentieel diagnose pes anserinus tendinopathie

Behandeling lido + kenacort injectie

Patella Definitie Grootste sesambeen van het lichaam

Patella alta Definitie patella te hoog

Oorzaak

• spasticiteit

• patellapees ruptuur

Patella baja Definitie Patella te laag (uitspreken uit “baha”)

Oorzaak

• quadriceps pees ruptuur Behandeling

tuberositas los maken en hogerop vastzetten

Patella bipartita Definitie bot in 2 delen, kb altijd 1 deel

Symptomen vaak symptoomloos

Diagnose RX: indien cysten, onregelmatig subchondrale sclerose dan pseudoartrose 3 fasen botscan om te zien of het bot of de weke delen actief zijn

Differentieel diagnose oude fractuur (word zeldzaam gemist)

Behandeling bij klachten excisie kleinste deel, evt vastzetten indien het om een groot stuk gaat

Pes anserinus bursitis Lokalisatie ligt onder de hamstring pezen

Diagnose gaat vaak samen met hamstringtendinopathie (zie Orthopedie bovenbeen) en pes anserinus insertie-tendinopathie

Behandeling ijs, NSAIDS, CS injectie

Pes anserinus pathologie Zie Ortho bovenbeen

Prepatellaire bursitis Localisatie Prepatellair, infrapatellair, pes anserinus, ITB, popliteus

Oorzaak ac of chron na contact (judo) evt surinfect (wonde)

op knieen gezeten → steriele bursitis (evt met klein wondje: dan bacterieel) Symptomen

lok zwelling, verkalkingen = chron, warm+rood = infect, zeer veel pijn, elke beweging in pijnlijk, drukpijn op en rond de patella bacterieel: koorts en ziek

Behandeling zie Infectie klinisch

Patellapees

Infra patellair contractuur syndroom

Oorzaak trauma patella pees, HK

Mechisme patellapees verkleeft met onderliggende weefsel en verkort

Symptomen

patella te laag en minder mobiel → extensie , vaak ook keloid bij uitwendig litteken

Jumper’s knee = springersknie

Definitie

patella pees tendinopathie, patella pees enthesiopathie: aanhechting prox patellapees (begin) → distaal (irritatie van de patellapees onderrand) Symptomen

graden: zie SGK pees


• vooral trap op last = jumpersknee

• vooral trap af last = patello-femoraal pijn syndroom Histopathologie

angiofibroblastische hyperplasie Oorzaak

• overbelasting: eccentrische activiteit / open keten activiteit / harde ondergrond

• Valgus knieën/beenlengte verschil, in 90% dominante been

• pedes planovalgi / pronatie voorvoet

• korte achillespees

• na VKB reconstructie (tgv staple of revalidatie)

• exostose onderpool patella

• vastus medialis zwak

• patella bipartita

• overgewicht

• spierlengte tekort

Q pees tekort, H tekort → Q moet harder trekken, vooral med vastus (te traag) groei = bot groei, spier komt later = spierlengte tekort

Fietsen

• te zware versnelling

• zadel te laag

• veel klimmen met te zware versnelling

• trapfrequentie <85

• grotere Q-angle (breder bottom bracket)

• te veel fixatie in schoenplaatjes (zwarte plaatjes), knie heeft rotatie mogelijkheid nodig

• zadel te veel naar voren Diagnose

• pijn bij palp (aan achterkant onderpool) zegt weinig, + of -, echo zegt weinig + of -

• pijn bij oefen keten activiteit

• been/knie/voet stand

• Q / H lengte

• echo / MRI Behandeling

• eccentrische oefeningen (zie Fysiotherapie) met 25 declined squat

• Q + H stretching

• been/voetstand correctie (zie overpronatie SGK loopsport)

• anti-inflam (NSAIDS, ijs, rust, fysio)

• CS (kan maar dan achter de pees, er niet in)

• Mc Connel tape (tape om knie net onder patella → proprioceptie beter)

• patellabandje (eerst met tape proberen om te zien of het helpt, zie patellabandje)

• ECSW

• HK (AS shaving: direct belastbaar, release: deel pees bot weg, zie post-op) post-op release

6 wk brace in 0º + krukken plant contact, na 3 mnd belaste oef, na 6 mnd hardlopen, na 9 mnd herstel, veel stretchen

N infrapatellaris neurpoathie Zie Anterieure kniepijn

Osgood Schlatter Definitie Tractie letsel tubersositas tibiae, apophysitis (groeischijf eraf = epifysiolyse)

Epidemio 8-16 jaar, ♂ Oorzaak zie jumpers knee Symptomen lok drukpijn, zwelling, ext tegen weerstand=pijn Diagnose RX apofyse disruptie, los fragement Behandeling stretch H&Q, relatieve rust, ijs, NSAIDS (geen gips dan spieren nog korter, alleen als zeer ernstig: 4 wk gips)

kans op een echte apophysiolyse is erg klein: doortrainen kan

• >1 cm verplaatsing = ingreep

Prognose • klachten verdwijnen na groeistop, wel blijft er altijd een prominente tuberositas en soms blijft er een losliggende groeikern achter die last blijft geven (dan excisie)

• kans op een echte apophysiolyse (extensie probleem) is erg klein, een partiele avulsie is geen probleem

Patella bandje Definitie

bandje om het onderbeen net onder de patella Uitvoering

eerst proberen met tape om te zien of het helpt: geen tape op de huid, tape eerst dubbel op elkaar plakken en dan om het been en dan tape op tape vastplakken moet circulair en redelijk strak

Patella pees # (distaal) Oorzaak

overbelasting bij <45 knie flexie (dus bijna gestrekt), bij mee buigen komt de kracht op de quadriceps pees Risicofactoren

zie SGK pees Epidemiologie

meestal <40 jaar, 3x minder frequent dan quadricepspees ruptuur Diagnose

Klinisch: delle, patella hoogstand, extensie tegen zwaartekracht ? Echo: peesdefect RX: tuberositas avulsie ?, patella alta (tov andere zijde) MRI: degeneratief pees weefsel (vooraf bestaande tendinopathie ?)

Behandeling

• beperkte scheur: 4-6 weken gips of brace dan passief mobilisatie

• Complete of erg grote scheur: HK herstel (hechten door gaten in de patella te boren evt hamstringpees of ITB gebruiken post-operatief

6 wk gips

Sinding-Larsen-Johansson Definitie tractieletsel, apophystitis patella apex (Osgood-Schlatter van distale patella pool)

Epidemiologie 8-16 jr

Symptomen drukpijn distale patellapool, vooral tijdens groeispurt


Diagnose RX: stress# thv onderpool patella indien geen RX afwijking = enthesiopathie

Behandeling stretch H&Q, rust, ijs, NSAIDS, ernstig = wk gips, , op 18 jr stopt de groei, uitrijping duurt tot 25 jr na groei soms HK: excisie losse botkern

Quadricepspees

Quadriceps pees # (prox) Oorzaak

overbelasting bij >45 knie flexie (dus gebogen), bij mee buigen komt de kracht op de patella pees Risicofactoren

zie SGK pees Lokalisatie

m quadriceps, vastus med / intermedius / lat / m rectus femoris Epidemiologie

meestal >40 jaar, 3x meer frequent dan een patellapees ruptuur Diagnose

Klinisch: delle ?, laagstand patella, extensie tegen zwaartekracht ? Echo: alle quadriceps pezen beoordelen RX: avulsie prox patella ?, patella alta (tov andere zijde) MRI: degeneratief pees weefsel (vooraf bestaande tendinopathie ?)

Differentiaal diagnose plica synovialis tussen patella bovenpool

Behandeling Partieel defect: 4-6 weken gips of brace

groot defect → HK (aan pees-spier # kun je niets doen, enkel pees-bot), vaak pees verlenging noodzakelijk

Quadriceps fatpad impingement syndroom

Vergelijkbaar met Hoffa onder de quadricepspees

Q expansie syndroom Spring knee (lente knie) Quadriceps tendinopathie

Definitie rectus femoris distaal tendinose thv proximale patellapool

Epidemiologie wielersport, vaak aan begin van het sportseizoen (lente knie) meestal > 40 jaar

Oorzaak meestal na vroegere scheur

overbelasting: >45 knieflexie is meer kracht op quadricepspees dan patellapees Symptomen

Tendinopathie Fietsers: meestal lateraal pijn

Behandeling zie jumpersknee dwarse fricties (zelf uitgevoerd)

PF-chondropathie

Behandeling Training

• bij training spant de vastus med ook sneller aan, nl nt getraind en dan contraheert de lat sneller

• eccentrische contractie verkeerd (neurgeen) aangestuurd: excentrisch trainen → snel effect van trainen

• concentrisch en eccentrisch trainen op lange termijn evenveel effect (waarschijnlijk kraakbeen beter) Brace

Operatief

operatief ingrijpen: geen voordeel aangetoond

• tilt lat reticulatum manueel stretch → lat retinaculum doorbranden of mediale kapselplastiek

• sublux vastus med trainen (), brace, McConnel tape → HK: na 6 mnd, Q angle aanpassen = tuberositas naar med

• knie in 30º en dan onderbeen (in 30º flexie gestrekt) optillen = vastus medialis trainen staand fietsen = vastus medialis training

Histologie Histologie fibreuze metaplasie van de chondrocyt matrix productie

Oorzaak Oorzaak uiteindelijk altijd mal-aligement

Lokale risicofactoren

• quadriceps lengte

• explosieve quadriceps kracht (quadriceps is een schokdemper tijdens excentrische contractie)

• vastus medialis reactie tijd

• patellar glide Distale risicofactoren

• overpronatie Proximale risicofactoren

• excentrische kracht & kracht uithouding (core-stabiliteit ) Bewegingspatroon

patiënten kunnen niet goed meer excentrisch contraheren (wordt centraal verkeerd aangestuurd, waarschijnlijk omdat excentrische

bewegingen pijn opleveren) → springen/lnden levert daardoor nog meer problemen op Fietsen

• fiets zadel te laag

AMTT Fulkerson operatie tuberositas naar med bij maltracking post-op: 8 wk steunverbod, 6 mnd herstel

Kissing patella Patella punten naar binnen, aanwijzing prox pat-fem syndroom

Maltracking Diagnose CT malalignement ?

• tilt = patella kanteling (<8º van hori) tgv te strak lat retinaculum

• subluxatie = patella translatie (>20º van vert, lat=+) tgv te lat tubertositas tibiae

• combinatie CT in extensie zonder contractie (in flex lijkt ’t beter, met contractie lijkt ’t erger) spieren verkort, med Q niet strek genoeg Q-angle, Biodex

Mc Connel tape Definitie tape methode om de pijn te verminderen zodat de fysiotherapie beter verdragen wordt

Indicatie

• patello-femorale maltracking/chrondropathie

• jumpersknee Uitvoering

leucotape tussen McConneltape en huid proberen de standsafwijking te corrigeren met tape en het pijnverminderend effect testen door pt te laten hurken Vastus medialis laten optrainen 14 dg continu tape daarna enkel bij pijn

Hardlopen Loopfrequentie verhogen en paslengte kleiner is altijd goed 30% toename in duur = verhoogd risico 10% is altijd veilig, 15-20% waarschijnlijk ook


Patella luxatio Behandeling repositie: rugligging, knieen optrekken (= quadriceps ontspannen), dan patella ineens naar mediaal duwen nadien 4-6 week gips

Patella-femoraal syndroom Zie maltracking

Patello-femorale chondromalacie

Definitie overbelasting kraakbeen

Epidemiologie 10-20 jaar, vooral tijdens groei, vooral meisjes (kissing patellae)

Fietsen zie jumpersknee

Symptomen lang zitten pijnlijk, vooral gehurkt of op de knieën (statische belasting)

bij contractie: Q-angle = kissing patella = sublux, Q (med) atrofie

• vooral trap op last = jumpersknee

• vooral trap af last = patello-femoraal pijn syndroom Therapie

• excentrische oefentherapie

• statische belasting vermijden

• voetafwijking corrigeren (vooral pedes planovalgi)

• Mc Connel tape (zie aldaar)/jumpersknee tape/brace Prognose

Altijd gunstig spontaan verloop van de klachten met de groei Post-operatief

na tuberositas transpos. 8 wk steunverbod

PF artrose Oorzaak

• gewichtheffen, lange afstandlopen

Q-angle Definitie hoek tussen lijn heupkop-patella en patella-tuberositas

Normaal man <25º vrouw <20º

Suprapatellaire pouch vergroeing Oorzaak na ingreep op trauma

Symptomen

patella kan niet meer naar onderen bewegen → flexie beperking

nl glijdt de tibia naar achteren (tibia glide, rolbank) gaat nu kantelen met draaipunt in de knieholte → impingement in de knie holte → pijn Diagnose

streep tijdens ext op patella dan Q laten aanspannen → patella moet omhoog gaan Behandeling

met fysiotherapie de patella tijdens flexie proberen lost e krijgen

young girls knee definitie =chondromalacie =kraakbeen zwak, geeft op zich al pijn en sneller schade vaak ook maltracking, wordt beter met leeftijd, zie maltracking

Artrose

AS lavage Post-operatief 2-4 wk krukken part steun

gonarthrose Symptomen in opstoten, flexie contractuur (= flex deficit)

Oorzaak

• trauma (met botoedeem) → 7x risico

• meniscectomie (met name totaal)

• VKB # (met of zonder OK)

• overgewicht

• tennis/voetbal Diagnose

gr 1 gr 2 fissuur gr 3 gr 4 geen kb meer

Röntgen

gewrichtsspleet (belaste opname ?), osteofyten, aanpunting eminentia vaak gewrichtsspleet vernauwing erger in flexie, valgus / varus

Therapie nog redelijke functie

CS injecties (tot 4x injectie/jr nog acceptabel) als het niets helpt: eerder acute meniscusscheur (dan heeft AS zin) glucosamines, brexine / vioxx ostenil/hyaluronzuur injecties geen loop/spring sport

enkel mediaal brace bij alleen mediaal, Wigosteotomie als jong

Conservatief niet meer houdbaar TKP indien med + lat + patella, ’s nachts pijn en flexie contractuur indien >15° flexie contractuur = posterior stabilized

hylauronzuur infiltratie Zie ortho algemeen

Patello-femorale arthrose Zie Orthopedie knie patella

punctie Mechanisme

knie in extensie, patella naar mediaal duwen = mediaal plaats creeren → med injectie voordeel: altijd in knie nadeel: pijnlijk knie in flexie, med naast onderpool van de patella, richten naar intra-articulair (anders in Hoffa) voordeel: makkelijk (mooie soft spot) nadeel: injectie in Hoffa mogelijk (niet erg, maar de injectie werkt niet)

Dosis 4 ml kenacort

TKP (totale knie prothese) Type

indien op RX re/li translatie = AKB werkt niet →post stabilising Functie

90-120º maximaal Post-operatief

2 wk krukken (part steun), 10-14 dg ZH, 1 jr herstel, werkstop, 6 wk fraxiparine + TED kousen, staples 3 wk 3x/dg 2 uur CPM

Revalidatie stuk moeilijker dan THP

Patella soms inlay (bv bij RA)

AKB cruciate retaining posterior stabilized (altijd bij >15° flex contractuur)


Loslating klop, tractie en –asdruk pijn

Unicondylaire knie prothese Definitie enkel mediaal

Voordeel betere functie (>120º) tov TKP AKB blijft Proprioceptie beter dan TKP (knie gaat niet helemaal open)

Nadeel omzetten naar primaire TKP gaat meestal niet, altijd revisie TKP kan zeer gemakkelijk cement achterblijven in het laterale compartiment

Voorwaarde corrigeerbare varus (RX onder valgusstress: lat gewrichtsspleet moet breed zijn) geen patellofemorale arthrose kruisbanden intact. geen flexie contractuur van >15º geen artritis (bv RA) flexie pre-op >120º

Unloader brace Contra-indicatie patello-femorale arthrose

valgisatie osteotomie Indicatie med gonartrose bij pt <40 jr

Hoek lijn midden femurkop naar midden femurcodylen (femuras) vormt hoek met tibia as, deze hoek 2º overcorrigeren voor de ingreep

Post-operatief 4 wk geen steun, geen oef, 1 ext post + flexie post per dag

Chondraal defect

botoedeem Zie Orthopedie botziekten

chondroclacinosis Definitie kb op RX te zien

Oorzaak slijtage

Behandeling geen

Chondromalacie Definitie

chron zwak kb, “jonge meisjes” knie, maturatie kb tot 25 jr, daarvoor nog zwak → pijn, evt versterkt door maltracking Diagnose

druk op patella = pijn, retropat drukpijn CT: malalignement ?

Behandeling zie maltracking, 95% zonder HK, is groeiprobl = tijdelijk

Kraakbeen: geen zenuwen/geen lymfeweefsel/geen bloedvaten Mifcorfracturing Tranplantatie vanuit de knie (vanuit onbelast deel), alleen voor kleine deffecten, onstabiele randen Cell-free Chondrocyt stamcellen MACI beste operatie (autloge chondrocyten), snellere operatie is beter herstel, nog niet bekend of artrose wordt uitgesteld. 8 weken onbelast 2 weken 20% 3-4 50% 4-8 volledig (8 wk bij MACI, 4 weken bij microfracturing) 8 weke lang unloader brace med of lat Rekening houden met de hoek waarbij het letsel wordt belast

laserchondroplastie los kb vastbranden, 2 wk krukken plant contact

Osteochondritis dissecans Definitie zie Ortho artritis en arthrose

Oorzaak zie Ortho artritis en arthrose

Epidemiologie zie Ortho artritis en arthrose

Locatie meestal mediale femurcondyl op het niet-gewrichtsdragende deel

Symptomen hydrops = dreigende loslating, lok drukpijn, Wilson test, click

bij loslating slotklachten + gewrichtsmuis → destructie Diagnose

meestal niet op dragende deel van het kb, RX met poortopname Behandeling

• zie Ortho artritis en arthrose

• <12 jr rust, 6-8 mnd sportverbod = altijd revascularisatie

• >12 jr 2-3 mnd rust, vaak geen verbetering = HK

• dreigende loslating = boorgaatjes (icepicking → neovasc) en vastzetten

• loslating = HK: refixatie of resectie Prognose

afh van leeftijd en R/

Osteochondraal fractuur Zie zie Ortho artritis en arthrose

Osteocondraal contusio Zie zie Ortho artritis en arthrose

Capsulair

capusulair letsel etio ALTIJD gecombineerd met kruisband of collat lig letsel

S/ instabiele knie: ant-lat kapsel: endorot

post-lat kapsel: endorot D/ botkneuzing op KST

hyperlaxiteit Hyperextensie = posterior kapsel oprekking = pijn

POL (post oblique lig) = posteromed kapsel, valgus/exo stabilisator en tegen ant verplaating een band mediaal van de knie, werkt bij 0º extensie, scheurt als laatste. Om MCL te testen dus 30º flexie

posterolat kapsel definitie anat gastrocn kop, lig arcuatum, popliteus, lat colat lig (voorkant), kapsel oorzaak

polotrauma (exorot + post translat) S/ verhoogde exorot cave AKB# Diagnose

KST: schil vocht moeilijk te testen (been endoroteert) zeker als er een posititeve schuiflade is toegenomen exorotatie voet

R/ < 1 mnd: HK hoek losmaken en opgespannen vastzetten


> 1 mnd: HK peesgreffe

arthro-fibrose Oorzaak

• Operatie of AS in een nog reactieve knie (hydrops, flexie beperking, pijn)

• immobilisatie

• infectie Types

1) <10 ext

2) >10 ext

3) + >25 flex

4) + >30 flex Symptomen

vastzittende knie, flexie niet erg beperkend, klein beetje extensie = abnl gang, Q kracht, patellaire pijn Preventie

knie moet goed mobiel zijn voor ingreep

ahesies Symptomen

slotklachten, ROM

synovitis Oorzaak

overbelasting knie → synovium hyperaemisch → hydrops Behandeling

rust, ijs, NSAIDS Cave

RA, kb letsel

Bandletsel Anatomie

eminentia intercondylaris Definitie tuberculum intercondylare mediale/laterale

nut aanhechting VKB/AKB

kruisbanden VKB handen in de zakken en voor, 2 aparte banden, 3 cm, 2000 N weerstand in extensie verhinderde de VKB ook collaterale instabiliteit

AM

Antero-mediale (insertie tibia) band van de VKB: voor stabiliteit in flexie (piekspanning in >60 flexie) PM

Postero-laterale (insertie tibia) band van de VKB: voor stabiliteit in extensie (piekspanning bij <30 flexie) AKB

tegengesteld aan handen in zakken (andere richting lat en sagit) en achter, post deel AKB = extrasynoviaal mist er 1 kruisband dan werkt de ander niet meer

Synoviaal membraam om de kruisbanden

LCL (lat colat lig) functie vooral stabilisator (tegen varus/endo) in flexie

lig mucosum =mucosa laagje over VKB

MCL (med col lig) aan med meniscus

Postolaterale hoek Gastrocnemius kop lig arcuata popliteus pees LCL (voorzijde) kapsel

tuberositas tibiae lat = grote Q angle

Algemeen

bescherming tegen exo/valgus = endo-rotatoire instabili onderbeen (ACL + MCL/POL) fascia lata pes anserinus

opp MCL → diep MCL (in flex) ACL POL (post oblique lig), geeft veel stabiliteit in ext tegen endo/varus = exo-rotatoire instabiliteit onderbeen (ACL + kapsel lat) ACL ITB LCL (in ext) m popliteus (in flex)

ITB frictie syndroom (ITBS) Zie Orthopedie knie algemeen

runners knee zie ITB frictie syndroom

laxiteit VKB of LCL/MCL gr 1 = 0-2 mm gr 2 = 3-5 mm gr 3 = >5 mm

traumamechanisme Valgus MCL# → VKB # → med meniscus # > lat kb letsel

Voet endo / femur exo VKB # (event med/lat meni)→ postolat hoek # > LCL # Hyperextensie VKB # event met AKB #

Voorste kruisband

Spronglandingstechniek Oorzaak vaak veranderde spronglanding door bv PF pijn Gevolg verhoogde kans op Hoog risico Veel valgus

weinig flexie zowel bij landen als take-off, met name valgus is belangrijk Grote armbeweging bij plotsdraaien hiervoor zijn scoringslijsten voorhanden

Interventie Neuromusculaire training krachttraining toevoegen

Cyclops Definitie littekenweefsel intra-articulair thv entree plaats van tibia plateau Symptomen langzaam toenemende extensie beperking en klik na 8-10 wk Diagnose AS: blauw-witte massa

Knie brace Nut beschermt niet te grote krachten CTI brace Type zie Collaterale banden

VKB behandeling: conservatief Instabiele knie meer kans op artrose/meniscus letsel

Complicaties • meniscus scheur: 60% in 2 jaar bij VKB ruptuur zonder reconstructie

• kn schade/artrose

VKB ruptuur: kinderen Behandeling


• nadeel HK: mogelijke groeistoornissen

• voordeel HK: evt lat meniscus scheur te hechten

• nadeel conservatief: vaak mediale meniscus schade Reconstructie

• tunnel doorgroeischijf kan als er een graft zit in de tunnel (dat voorkomt botingroei = botbrug), dus een lege of niet goed opgevulde tunnel door de groeischijf is een probleem, net als een schroef. Bij botbrug : korter been of scheefgroei (varus/valgus/recurratum)

• geen BPB = botbrug over groeischijf = risico

• groeischijf centraal geen probleem (alleen longitudinale groei, perifeer kwetsbaar (perifeer is er zowel longitudinale asl transversale groei)

• jongens: >15 jaar geen probleem

• meisjes: >14 jaar geen probleem

VKB behandeling: reconstructie Ingreep anatomisch niet-anatomisch (meer verticaal)

Graft ingroei duur 6 maand Leeftijd kinderen: zie VKB ruptuur kinderen

ouderen: geen leeftijd bovengrens Patellapees (met botaanhecht prox) bot + beter contact = sneller ingroei (6 wk), vaak anterieure kniepijn (17%, hamstring 8%)

Patella pees in principe sterker dan hamstrings Quadriceps tendon centraal 1/3e (groter en sterker dan BPB en minder anterieure kniepijn nadien), bot in femorale tunnel semitend/gracilis pees moet bot worden, minder goed contact = trager ingroei (3 mnd)

Double bundle = 2 dubbele hamstring bundels om de AM en PL bundel te imiteren, klinisch nog geen verbetering aangetoond, grote insertie, beter double bundle (dan is dat meer anatomisch) Single bundel = 2-dubbele hamstring bundel op 1 plaats

Allograft donorpees, geen verschil op lange termijn met autograft (tenzij bestraald/bevroren voordien) Meniscus hechting meer kans op genezing als de VKB hersteld

Complicaties • impingement ant notch als nieuwe band te anterior in tibia zit → AS met shaving notch lost het probleem meestal op

• suprapatellaire pouch vergoeiing (zie ant kniepijn)

• infra patellair contractuur syndroom (zie ant kniepijn)

• artrofibrose (zie Ortho knie chondraal) knie moet goed mobiel en rustig zijn voor ingreep (>4 wk)

• infectiepost-op jumpers-knee (tgv revalidatie of tgv staple in tibia)

• cyclops = woekering litteken weefsel van rest oude kruisband

• 10% re-ruptuur pre-op voorwaarden Cybex krachtmeting om post-op te volgen

voor HK moeten spieren eerst goed opgetraind zijn (<20% krachtsverschil) niet moet rustig zijn: nl ROM, geen hydrops, goede kracht RX extra: lat in volledige extensie

meer dan 5 knie valgus of varus: direct met de operatie corrigeren Post-op min 3 maand geen werk RX van voor gezien moet het femurkanaal op 11:00 staan (richting “handen in de zakken”)

van voor moeten de schroeven op 5 en 11 uur staan van zijkant moet het kanaal onder de notch door lopen (anders wordt de VKB geplet)

McIntosh operatie

vroeger iliotibiale band als VKB lat (extra articulair) knie = exorot = lat meniscus

VKB behandeling: revalidatie post-op

tussen 30-60 graden flexie weinig spanning op de VKB

Week 1-2 • anti-inflamm

• flexie tot 90

Week 3-4 • elke dag 1 extensie postuur

• 1 wk plantair contact (2 krukken), dan 1 wk 1 kruk en dan zonder

• ext moet 0 zijn, flexie >90, patella goed mobiel

• veel fietsen (zonder weerstand

Week 4-6 • 50% belast met krukken

Week 6 • flexie tot min. 110

• wandelen zonder krukken

• aquajogging + fietsen (met weerstand)

Week 10 • start open keten oefeningen

Week 12 • flexie en extensie moet volledig zijn

• herstel ADL + werk

• start hardlopen (als kracht deficiet na 3 herh <40% is)

Maand 4 • rond maand 4 is de graft het zwakst pas na 4 maanden is sportspecifieke training mogelijk

6 mnd

• cybex

• sport training herstel volledig na 6-8 mnd) Maand 12

• vaak nu pas subjectief fit controle

• na 6, 12, 24 mnd (kan resorberen)

VKB behandeling: revisie Diagnose CT voor beoordeling tunnels


Tunnel

• zelfde tunnel gebruiken

• indien te brede tunnel nieuwe tunnel, kan enkel als er eerst een autologe botgreffe (uit crista illiaca wordt geplaatst, hiervoor is 4 maand ingroei nodig

• bij nog deels intacte VKB evt een by-pass, eigenlijk alleen mogelijk als de tunnel klein is en niet optimaal verloopt Double bundle

niet mogelijk, kleine tunnels vlak naast elkaar dus goed en stevig bot nodig

Voetbal Incidentie BVO: 1 VKB per seizoen per club

Vrouw vrouwen groter riscio bij zelfde activiteit t.g.v. genua valgi en lakse banden (meer rond de mensis)

VKB testen Single leg hop test

• 1x springen op 1 been: afstand

• 3x springen op 1 been: totale afstand

• 3x gekruist springen: totale afstand

• 6 m springen: totale tijd

VKB ruptuur Functie ant en rotatoire stabili, opgespannen in extensie

Oorzaak

• (hyper)extensie + varus/valgus, vaak tijdens rotatie (“cut-off” bij lopen) of landen op 1 been in extensie

• voetbal: 70% non-contact, 30% door contact Risicofactoren

Hoge Q/H ratio = verhoogd risico (normaal <1,1) voetbal, handbal, skiën

Epidemiologie 1/3000-3500 (5000 reconstructies per jaar, 1/3 wordt geopereerd) piek op 15-20 jaar

Symptomen snel (< 6 uur) hemarthros, “krak” gehoord, na paar wk instabiliteit, ext deficiet is VKB stomp die in de weg zit (DD MCL#) >35 jr gewricht stijfer = minder instabiliteit

Cave

ITB, antlat kapsel, indien LCL en meniscus OK → schuiflade - bij kapsel scheur geen hydrops (vocht kan weg) grotere kans dat contralaterale zijde ook ruptureert

Behandeling

acuut aspiratie (2cm lat, 2cm sup patella)= pijn, event spalk bij veel pijn

10 dagen AS als mobiliteit nt nl → zeker blokkerend meniscus letsel, stomp recectie 4 wk herstel indien actief of jong (bescherming tegen artrose) sedentair: geen herstel, niet te snel herstel vanwege risico op artrofibrose < 18 jr geen herstel want je moet door de gkbs (tenzij topsporters en veel S/) conservatief brace (Softec), oef

VKB ruptuur preventie Risico moment

• neerkomen op 1 been in extensie = risico moment

• kneeing-in van de knie (vlagus bij flexie) = risico moment

• zonder trauma enkel VKB # in extensie Brace

• niet sterk genoeg om lichaamsgewicht op te vangen

• voorkomt wel (hyper)extensie, dus minder risicomoment

• proprioceptie neemt toe Training

• landen op 2 benen ipv 1

• niet landen in extensie maar in flexie (knie over teen)

• hamstrings trainen (beschermt VKB)

• coordinatie

VKB ruptuur prognose Mediale meniscus

onbehandelde VKB # → verhoogde kans op de slijtage van de mediale meniscus Artrose

• met herstel ook altijd andere glijrichting knie → ook kans op arthrose

• voorkomen van arthrose is geen reden voor een ingreep, in sommige studies is niet operen zelfs beter

• 50% van heeft na 10 jaar artrose (met of zonder OK)

VKB ruptuur diagnose Diagnose Anamnese meest specifiek en sensitief (>90% sens/spec)

schuiflade (je voelt het bot aantikken, niet betrouwbaar bij acuut) → lachman → pivotshift aspiratie=bloed, vet = avulsie #, artrometer (meet lachman) voet neutraal = AKB + VKB test Voet in endorotatie = AKB test (dus als geen schuiflade meer dan enkel VKB #) RX: jong: soms eminentia intercondylaris avulsie (10% van kinderen tot 16 jaar) 0 = 0 mm 1+ = 0-2 mm 2+ = 2-5 mm 3+ = 5-7 mm MRI: VKB#, VKB minder zwart, laksheid AKB

Geassocieerde letsels

• lat meniscus # (in 40%)

• botoedeem lat compartiment

• MCL #

• Segond # (zie Traumato fracturen) Differentieel diagnose

• meniscus # (kan zelfde instabiliteit gevoel geven)

• AKB # (voet in endo dan verdwijnt schuiflade bij VKB #)

Achterste kruisband

AKB/PCL ruptuur Functie rolbank (=lat/med translatie stabiliseren) + post translatiestabiliteit (opgespannen in flex)

Oorzaak

• hyperextensie

• zwaar verkeersongeval (impact op tibia) of val in plant-fexie (=op tuberositas) meestal tibiaal bot afgerukt Symptomen

meestal begeleidende zware #, na jaren patellofem pijn voetbal, trap van voor kan

Diagnose achterste schuiflade, lachman, post sagging, KST als er een schuiflade is, is de postolaterale hoek zeer moeilijk te testen voet in endo = AKB test

Q contractie test: knie in 90º, op rug liggen, Q aanspannen → sagging CAVE: segond #, zie Traumato fracturen


DD/

• VKB #: voet in endo is enkel AKB test Behandeling

•sedentair conservatief (er onstaat niet sneller arthrose)

•sporter recontructie met patella pees (of achilles allogreffe), zeldzaam uitgevoerd

Collaterale banden

LCL letsel oorzaak varus S/ pijn net onder (soms boven) gewrichtsspleet (altijd scheur tgv insertie), haematoom D/ aspiratie: vet is avulsie #

• gr 1 verrekking: pijn nt laks op 30º stop

• gr 2 part scheur: pijn laks op 30º stop

• gr 3 tot scheur: geen pijn laks op 30º geen stop >2 mm = laks +kruisbanden of post-med hoek ook laks in extensie

R/ • gr 1 NSAIDS, 2 wk rust, snel mobilisatie, tubi-grip

• gr 2 krukken, event 1 wk gips, na 1 mnd collat brace + sport

• gr 3 altijd OK (itt MCL) kruisband of post-med hoek HK herstel coll lig en kruisband/.post-med hoek snel mobilisatie geeft sneller herstel

MCL (med collat lig) functie vooral de stabilisator (tegen valgus/exo) bij flexie

MCL letsel Oorzaak valgustrauma

Symptomen pijn net boven (soms onder) gewrichtsspleet (altijd scheur tgv insertie), haematoom

als diepe MCL ook # → gewricht lek (geen hydrops) → oedeem onderbeen Complicatie

MCL klapt in gewricht: trekt huid dan mee: risico op huidnecrose: snel OK nodig Diagnose

aspiratie: vet is avulsie # in extensie verhinderd de VKB collaterale instabilieit gr 1 verrekking: pijn nt laks op 30º stop gr 2 part scheur: pijn laks op 30º stop gr 3 tot scheur: geen pijn laks op 30º geen stop +kruisbanden of post-med hoek ook laks in extensie ?

Cave vaak lateraal compartiment kraakbeen schade

Behandeling gr 1 NSAIDS, 2 wk rust, snel mobilisatie gr 2 krukken, event 1 wk gips, na 1 mnd collat brace (Moss brace) + sport gr 3 idem 48 uur achterspalk dan brace 20º beperkt 2 wk, dan 2 wk 10º, dan 2 wk 0º en dan brace af en mobilisatie (rust is vertraagde heling) kruisband of post-med hoek HK herstel coll lig en kruisband/.post-med hoek snel mobilisatie geeft sneller herstel indien geen brace kan tape ook

MCL tendinose Oorzaak chron gr 1 repititieve microscheuren: schoolslagzwemmen, lopen (valgus stres, zie aldaar) chron gr 2 te vroeg sport na ruptuur (slecht litteken) gr 3 = volledig # (CAVE VKB #) Pelligrini-Stieda = verkalking = oude avulsie# (ossificatie hematoom)

Loopsport

tgv valgusstress in de knie = te veel pronatie in de voet (landen = supin → pron → resup) bij slechte resupinatie slaat de knie door in valgus stress. MCL is opgespannen in extensie. Bij lopen aan de kant van de weg = hellend is meer of minder supinatie

Symptomen knie niet kunnen strekken (DD VKB stomp)

Diagnose pijn boven/onder med gewrichtsspleet bij valgusstres in 30º, RX (calsificaties, avusie #), echo, kloppijn

Behandeling

mobilisatie (rust = vertraagde heling), fysio, ijs → ECSW → CS (gr 2) → HK release (indien na 6 mnd nog pijn) + excisie Pelligrini-Stieda betere resupinatie (soepelere zool, looptechniek), anti-pronatie schoen

Pelligrini-Stieda verkalking in MCL bij ernstige tendinose

Knie brace Type CTY of Lennox-Hill brace (1500 euro)

Anatomie

Anatomie functie Schokdemping, stabiliteit

Aanleg Embryonaal

• ontstaan uit ingegroeide kapsel plooi

• volledig doorbloed in aanleg

Functie Demping

→ zet een neerwaartse drukkracht om in een horizontale trekkracht, dit werkt alleen als de voor- en achterhoorn goed vast zitten (loszittende voor- of achterhoorn/volledige radiare scheur = functionele meniscectomie)

Stabilisatie / congruentie Smeerfunctie

= voedende functie (verspreiden synovium) Proprioceptie preventie inklemmen synoviaal weefsel

Histologie Samenstelling 75% water 25% collageen in 1 richting (van voor- naar achterhoorn)

Meniscus

MRI Meniscus is donker op T1 en T2 beelden achterhoorn is normaal groter dan een voorhoorn scheur: hoog (licht) signaal wat naar de oppervlakte loopt, afwijkende vorm, onregelmatig oppervlak, op meer dan 1 coupe

Discoide meniscus Lokalisatie Lat

Epidemiologisch 3-10 jr

Symptomen pijn, clicks

Knie op slot Oorzaak meest waarschijnlijk meniscus schuer met opgevouwde meniscus die blokkeert

Therapie


poging om los te maken: strekken en mediaal of lateraal spouwen, gaat makkelijk als pt op rand van bed zit met afhangende benen en ze dat te strekken met varus/valgus stress

Meniscectomie revalidatie 0-2 wk

• hurkverbod

• direct wandelen (evt. met krukken) en isometrisch trainen

• mobilisatie: volledige ROM vanaf de start

• werk: zittend na 1 wk, zwaar werk na 2 wk 2-4 wk

• hardlopen

• hurk verbod

• volledige ROM is hersteld >4 wk

• sportherstel

Menisco-capsulaire scheur Definitie ruptuur van 1 van de ligamenten (zie Ortho knie algemeen)

Diagnose MRI: “zwevende meniscus” = meer vocht onder de meniscus dan contralateraal = menisco-tibiale scheur

Meniscus cyste

Meniscus hechting Epidemiologie in ongeveer 10-15% v/d gevallen mogelijk

Indicatie

• <30 jaar

• enkel lengte scheur

• <10 mm scheur

• indien VKB# → meniscus laagdrempelig hechten (bloed in de knie = betere heling + beschermen elkaar)

• rim width: <4 mm van buitenrand/buitenste 1/3 (gevasculariseerd)

• laterale meniscus (mediaal geneest moeilijker)

• intacte VKB

• <8 weken oud of revitaliseren (scheur weer bloedend maken)

Meniscus hechting revalidatie 0-4 wk

• wandelen + nacht: brace gefixeerd in volledige extensie (2 krukken zonder steun)

• mobilisatie: van 0° tot max 90° flexie + patella mobilisatie

• spiertraining: kuit, isometrisch H & Q (nadruk op vastus medialis) in verschillende kniehoeken, slingeroefeningen been 5-6 wk

• wandelen + nacht: brace mobiel van 0° tot 60° dag en nacht (2 krukken en progressief volledig belasten)

• mobilisatie: van 0° tot max 90° flexie + patella mobilisatie

• krachttraining: start met gesloten keten oefeningen, starten met 50% 1RM, leg press, steps, squat

• duurtraining: fietsen, aquajogging 7-8 wk

• brace mobiel van 0° tot 90° dag en nacht (zonder krukken)

• krukken mogen weg bij een goede spiercontrole en <5 extensiedeficit

• coördinatie en stabilisatie training: plankjes, tol, trampoline

• mobilisatie: volledige extensie tot volledige flexie + patella mobilisatie

• krachttraining: zwaardere belastingen nog in gesloten keten tot max 70% 1 RM

• duurtraining: fietsen, zwemmen (borst crawl) 2 mnd

• brace progressief verwijderen

• wandeltraining: normaal looppatroon

• coördinatie en stabilisatie training: evenwichtoefeningen, uitvalsbewegingen in voorachter/zijwaartse richting 3 mnd

• start hardlopen/sprongoefeningen, verschillende richtingen 4-5 mnd

• sport specifieke revalidatie, maar nog geen contact momenten

• non-contactsport: volledig sportherstel 6 mnd

• contactsport: volledig sportherstel

Meniscus lateraal kleiner, dikker (= meer discoid)

Meniscus mediaal groter, dunner, meer vast aan kapsel en aan mediaal ligament dus scheurt sneller dan lat

Meniscus scheur behandeling Conservatief

• <15 jr eerst 6 mnd spontaan herstel afwachten (tenzij slotklachten)

• <20 jr eerst zonder HK proberen (snel arthrose)

• >50 jaar, ijs na inspanningen, quadriceps tonificatie oefeningen Meniscectomie

• binnenste 2/3 =resectie

• veel pijn = zeker instabiel of binnenste 2/3 = HK

• weinig pijn na 4 wk niet beter = HK (een event perifere scheur zou kunnen helen in tussentijd fysiotherapie

• event donor meniscus Totale meniscectomie

• artrose in 50-70% na 10-20 jaar Contra-indicatie

• botoedeem: eerst 6 mnd wachten (kan ook oorzaak van de pijn zijn, tenzij er een extensie deficiet is

• artrose → meniscectomie = toename artrose

• instabiele knie

Meniscus scheur degeneratief Oorzaak

• repetief trauma

• artrose

• instabiele knie Mechanisme

repititief trauma → haarscheurtjes → complexe scheur (meestal achterhoorn) of horizontale scheur Epidemiologisch

piek op 50-55 jr bij 5-10% aanwezig bij mensen zonder klachten 80% bij gonartrose

Diagnose zie meniscus scheur CS injectie helpt niks (itt arthrose), maar de lidocaine werkt 1 dg

Behandeling conservatief, evt. CS/hylauronzuur

meniscus scheur traumatisch Oorzaak

flexie en rotatie → meestal mid – achterhoorn Epidemiologie

mediaal 3x > lateraal (mediale meniscus is meer gefixeerd) Soorten

• radiar/spaak: recht, luxatie of niet ?

• papagaaienbek: radiaire wigvormige scheur die afbuigt (lijkt op snavel)


• vissebek scheur: loopt evenwijdig aan het opp (haai van de zijkant)

• hengselscheur (bucket handle) mobiel intern deel (luxatie of niet ?, soms 1 kant los)

• complex = degeneratief (meerdere richtingen), >50 jr of door crush

• part dikte scheur: niet door hele opp Symptomen

pijn gewrichtsspleet, lichte trage hydrops (geen hemarthos), klik Diagnose

McMurray (ruglig) → Apley (buiklig = druk) → eendepas (druk) Klinisch verdacht als er 3 meniscus testen positief zijn MRI: meniscus is zwart, vocht is zelfde kleur als kb (nl geen vocht te zien) vocht loopt door meniscus (altijd eerst MRI bij <15 jr) meestal longitudinale (verticale scheur) > 50 jr: sluit eerst artrose uit dmv een X-foto

Differentiaal diagnose VKB # (kan zelfde instabiliteits gevoel geven)

prognose

• lat meniscus herstelt moeizamer dan med meniscus(spontaan of na hechting)

• na operatie: kb op kb geeft 1-3 mnd pijn op dezelfde plaats (kb komt nu op elkaar, zat eerst de meniscus tussen)

Meniscus transplantatie (autograft)

Definitie donormateriaal (afstoting komt niet voor)

Indicatie

• <50 jaar

• stabiele knie

• redelijk kraakbeen

• pijnklachten (maar geen chronisch pijnsyndroom) Prognose

donor meniscus houdt het 10-15 jaar vol

Meniscus prothese (scafold) (allograft)

Definitie synthetische meniscus

Indicatie

• Enkel als de voor- en achterhoorn nog staan

• enkel mediaal

Prognose Totale meniscectomie verhoogd kans op artrose (lateraal > mediaal)

Types scheuren Radiare scheuren van binnen naar buiten gescheurd

bewegingsstelsel onderste extremiteitpagina 5 van 30 lig. inguinale itb innervatie l2/3 m. adductor...

Documents