1. 1. BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ Warszawa, 27 stycznia 2016 r.
2. 2. SPIS TRECI PREAMBUA..................................................................................................................... 4 I POSTULATY STRATEGICZNE...................................................................................................... 5 1. WERYFIKACJA POD WZGLDEM RZECZOWYM I FINANSOWYM PROGRAMU BUDOWY DRG KRAJOWYCH NA LATA 2014 2023 Z PERSPEKTYW DO 2025 R.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 2. DOKOCZENIE BUDOWY PODSTAWOWEJ SIECI DROGOWEJ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 3. ZASADNICZA ZMIANA PROCEDUR PRZETARGOWYCH I WARUNKW KONTRAKTOWYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 4. STWORZENIE NARODOWEGO FORUM KONTRAKTOWEGO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 5. PODWYSZENIE JAKOCI W PROCESIE TWORZENIA PRZEPISW TECHNICZNO-BUDOWLANYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 II POSTULATY EKONOMICZNE I FINANSOWE ....................................................................................... 9 1. PRZEPROWADZENIE RZETELNEJ I NIEZALENEJ ANALIZY EKONOMICZNEJ W KONTEKCIE DOBORU TECHNOLOGII W ZAKRESIE PLANOWANYCH DO 2020 R. INWESTYCJI W DROGI 1. EKSPRESOWE I AUTOSTRADY W POLSCE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 2. ZAPEWNIENIE FINANSOWANIA DROGOWNICTWA, W TYM DRG SAMORZDOWYCH PO 2020 R.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 3. ZWIKSZENIE RODKW NA UTRZYMANIE DRG KRAJOWYCH I SAMORZDOWYCH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 4. ZMIANA ZASAD KWALIFIKOWALNOCI WYDATKW DLA PROJEKTW WSPFINANSOWANYCH Z UNII EUROPEJSKIEJ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 III POSTULATY RYNKOWE ........................................................................................................ 12 1. WPROWADZENIE W PROCEDURZE PRZETARGOWEJ MOLIWOCI SKADANIA OFERT W DWCH WARIANTACH NAWIERZCHNI DROGOWYCH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2. WYELIMINOWANIE Z REALIZACJI ZAMWIE PUBLICZNYCH WYKONAWCW POREDNIKW, NIEDYSPONUJCYCH WASNYM ZAPLECZEM KADROWYM I SPRZTOWYM. . . . . . . . . . . . . . 13 3. MODYFIKACJA FORMUYZAPROJEKTUJ I BUDUJI POWRT DO PRAWIDOWEGO ROZKADU RYZYK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 4. ZRWNOWAENIE UMW O ZAMWIENIA PUBLICZNE, PRZYWRCENIE MIDZYNARODOWYCH PROCEDUR REALIZACJI INWESTYCJI FIDIC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 5. POZBAWIENIE ZAMAWIAJCEGO MOLIWOCI UCIEKANIA PRZED ODPOWIEDZIALNOCI PRZEZ ZASANIANIE SI TERMINAMI ZAWITYMI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 6. STWORZENIE WARUNKW DLA REALNEJ OCENY OFERT O CENIE RACO NISKIEJ I WPROWADZENIE ZAKAZU TZW. INYNIERII CENOWEJ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 7. DOPRECYZOWANIE ZASAD I ZMIANA PRAKTYKI REALIZACJI KONTRAKTW UTRZYMANIOWYCHUTRZYMAJ STANDARD. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 8. UREALNIENIE OKRESW GWARANCYJNYCH NA KONSTRUKCJ DROGI. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 9. BUDOWA SYSTEMU MONITOROWANIA POJAZDW PRZECIONYCH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 10. ROZSTRZYGNICIE I ROZSTRZYGANIE W PRZYSZOCI SPORW KONTRAKTOWYCH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 11. WPROWADZENIE REALNEJ WALORYZACJI PATNOCI ZA ROBOTY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 12. ZMIANA RELACJI INWESTORA I WYKONAWCY W TRAKCIE REALIZACJI KONTRAKTU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 13. ZAGWARANTOWANIE MINIMALNEGO WYNAGRODZENIA ZA PRAC ORAZ WPROWADZENIE DOBRYCH PRAKTYK W KWESTII ZATRUDNIENIA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 14. WPROWADZENIE ELEKTRONICZNYCH NARZDZI DO BUDOWNICTWA WDROENIE TECHNOLOGII BIM (BUILDING INFORMATION MODELING). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 15. REWIZJA KRYTERIW WYBORU OFERT NA USUGI INTELEKTUALNE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 16. UREGULOWANIE ROLI INSTYTUTU BADAWCZEGO DRG I MOSTW (IBDIM). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 IV POSTULATY PRAWNO-ADMINISTRACYJNE. ..................................................................................... 23 1. OKRELENIE ZAKRESU ODPOWIEDZIALNOCI URZDU GENERALNEGO DYREKTORA GDDKiA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 2. ZWIKSZENIE KOMPETENCJI DYREKTORA ODDZIAU GENERALNEJ DYREKCJI DRG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 3. ZMIANA USTAWY O DROGACH PUBLICZNYCH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 4. UPORZDKOWANIE RELACJI ZARZDZANIA DROG I ZARZDZANIA RUCHEM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 5. UPORZDKOWANIE I USPJNIENIE PRZEPISW TECHNICZNYCH W DROGOWNICTWIE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 6. UPROSZCZENIE PROCEDUR WYDAWANIA DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 V POSTULATY ZAWODOWE ...................................................................................................... 27 1. WZMOCNIENIE ROLI INYNIERA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 2. REAKTYWOWANIE SZKOLNICTWA DLA DROGOWNICTWA I KSZTACENIE POLSKICH FACHOWCW BUDOWLANYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 VI POSTULATY DOTYCZCE ZARZDZANIA RUCHEM. .............................................................................. 29 1. ZARZDZANIE BEZPIECZESTWEM RUCHU DROGOWEGO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 2. WPROWADZENIE JEDNOLITEGO SYSTEMU POBORU OPAT ZA KORZYSTANIE Z DRG KRAJOWYCH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3. ZWIKSZENIE WYMAGA WOBEC PROJEKTANTW ORGANIZACJI RUCHU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 4. WPROWADZENIE ZMIAN OZNAKOWANIA PARKOWANIA POJAZDW W TERENIE ZABUDOWANYM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 5. PRAWNE UREGULOWANIE FUNKCJONOWANIA SYSTEMW ITS (INTELIGENTNYCH SYSTEMW TRANSPORTOWYCH). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 6. ZLIBERALIZOWANIE ZASAD STOSOWANIA FIZYCZNYCH ELEMENTW USPOKAJANIA RUCHU DROGOWEGO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 ORGANIZACJE PARTNERSKIE AUTORZY BIAEJ KSIGI BRANY DROGOWEJ......................................................... 33 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 3
3. 3. Biaa Ksiga Brany Drogowej to wsplna inicjatywa partnerskich organizacji branowych: Oglnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa, Polskiej Izby Inynierw Budownictwa, Polskiego Stowarzyszenia Wykonawcw Nawierzchni Asfaltowych, Polskiego Zwizku Pracodawcw Budownictwa, Sekcji Krajowej Drogownictwa NSZZ Solidarno, Stowarzyszenia Inynierw Doradcw i Rzeczoznawcw, Stowarzyszenia Inynierw i Technikw Komunikacji RP, Stowarzyszenia Klub Inynierii Ruchu oraz Stowarzyszenia Polski Kongres Drogowy. Niniejszy dokument zawiera postulaty zarwno oglne, odnoszce si do strategicznych problemw dotykajcych polityki Pastwa w obszarze caej polityki transportowej, a zwaszcza drogownictwa, jak i bardziej szczegowe, istotne dla poszczeglnych rodowisk. Pokazuje jak wiele negatywnych zjawisk jest mocno zakorzenionych w praktyce od wielu lat. Te wadliwe praktyki trzeba sukcesywnie eliminowa. Biaa Ksiga przedstawia rekomendacje podanych kierunkw tych zmian. Jest to wsplny gos rodowiska drogowego dziaajcego na co dzie na rzecz rozwoju i unowoczenienia polskiej infrastruktury drogowej, zwikszenia bezpieczestwa ruchu drogowego, poprawy jakoci ycia Polakw, rozwoju polskich firm oraz wzrostu gospodarczego Polski. Jakodrogowcyiobywatelemamyuzasadnionepowodydodumy. SiedrogowawPolscedynamicznie si rozwija i jest to widoczne w kadym zaktku kraju. Doceniajc te sukcesy, jako przedstawiciele brany widzimy ile jest wci do zrobienia. Korzystajc ze skupionego w naszych organizacjach dowiadczenia, wiedzy wynikajcej z wieloletniej praktyki uczestniczenia w projektach drogowych czujemy si w obowizku zwrci uwag na gwne bolczki i wyzwania drogownictwa. Gboko wierzc w sens konstruktywnego dialogu chcemy take zasugerowa w jaki sposb na te wyzwania powinnimy odpowiedzie. Wierzymy, e stworzona wsplnie Biaa Ksiga Brany Drogowej przyczyni si do korzystnych zmian w polskim drogownictwie i gospodarce, a polskie drogi stan si symbolem polskiego sukcesu gospodarczego i spoecznego oraz dowodem na prawdziwy skok rozwojowy naszej Ojczyzny. Barbara Dzieciuchowicz Prezes Zarzdu Oglnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa Andrzej Roch Dobrucki Prezes Polskiej Izby Inynierw Budownictwa Andrzej Wyszyski Prezes Zarzdu Polskiego Stowarzyszenia Wykonawcw Nawierzchni Asfaltowych Jan Styliski Prezes Zarzdu Polskiego Zwizku Pracodawcw Budownictwa Andrzej Tracz Przewodniczcy Sekcji Krajowej Drogownictwa NSZZSolidarno Tomasz Latawiec Prezes Zarzdu Stowarzyszenia Inynierw Doradcw i Rzeczoznawcw Janusz Dyduch Prezes Stowarzyszenia Inynierw i Technikw Komunikacji RP Tomasz Borowski Prezes Stowarzyszenia Klub Inynierii Ruchu Zbigniew Kotlarek Prezes Zarzdu Stowarzyszenia Polski Kongres Drogowy PREAMBUA 4 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
4. 4. I POSTULATY STRATEGICZNE BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 5
5. 5. 1. WERYFIKACJA POD WZGLDEM RZECZOWYM I FINANSOWYM PROGRAMU BUDOWY DRG KRAJOWYCH NA LATA 2014 2023 Z PERSPEKTYW DO 2025 R. Opis problemu: Od pierwszej penej perspektywy budetowej UE dla Polski (2007-2013) budowa drg krajowych odbywa si na podstawie wieloletnich Programw Budowy Drg Krajowych (PBDK). aden z programw nie zosta zrealizowany, a zorientowanie si w stopniu wykonania zaoe utrudnia uchwalanie kolejnych, zanim zakoczy si realizacja poprzednich i przenoszenie zada i rodkw z jednego do nastpnego. Najnowszy PBDK na lata 2014-2023 z perspektyw do 2025 najprawdopodobniej nie zostanie zrealizowany z powodu braku dostatecznych rodkw finansowych. Pierwotn wersj, ktra opiewaa na 93 mld z rozszerzono o kolejne zadania i zaoono na ich realizacj 107 miliardw. W ocenie rodowisk branowych ten program jest nierealny i nie da si osign jego celw. Sam dokument PBDK jest wadliwie przygotowany, nie zawiera elementarnych danych dotyczcych szacunkowych kosztw poszczeglnych zada. Zaoenie, e cz zakresu bdzie realizowana z oszczdnoci jest bdem metodycznym i dowodzi braku wiedzy na temat faktycznych kosztw. Istnieje ryzyko, e prba realizacji bdnie okrelonego programu moe uniemoliwi wykonanie zada priorytetowych. 2. DOKOCZENIE BUDOWY PODSTAWOWEJ SIECI DROGOWEJ Opis problemu: Pomimo widocznych efektw, sie drogowa w naszym kraju nie jest kompletna. Nie ukoczono w caoci adnej autostrady i adna droga ekspresowa nie tworzy penego cigu. Zgodnie z rozporzdzeniem o sieci autostrad i drg ekspresowych, czna dugo autostrad ma wynosi okoo 2000 km (gotowych jest niespena 1500 km czyli 75%) a drg ekspresowych okoo 5500 km (gotowych jest ponad 1550 km czyli 28%). Rekomendacja: Konieczna jest rewizja PBDK na lata 2014-2023 z perspektyw do 2025 pod ktem wykonalnoci, dostpnego budetu i priorytetw realizacji. Naley doprowadzi do odpolitycznienia programw budowy drg, urealnienia planw wydatkw i rozoenia w czasie harmonogramw budowy, a take wprowadzenia jasno zdefiniowanych, obiektywnych kryteriw wyboru odcinkw do realizacji i ich hierarchii. Rekomendacja: Naley dy do jak najszybszego dokoczenia budowy podstawowej sieci drogowej w naszym kraju. Efekty inwestycji bd w peni odczuwalne po wybudowaniu caego systemu drg szybkiego ruchu. 6 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
6. 6. 3. ZASADNICZA ZMIANA PROCEDUR PRZETARGOWYCH I WARUNKW KONTRAKTOWYCH Opis problemu: W Polsce od wielu lat cay system udzielania zamwie na projektowanie i roboty budowlane w drogownictwie jest rozregulowany i wymaga przebudowy. Jego wady s widoczne na kadym etapie, od wyaniania Wykonawcw w procedurach przetargowych, poprzez zawieranie umw i wspdziaanie Zamawiajcych z Wykonawcami w trakcie realizacji inwestycji. Niesie nadmierne ryzyka dla Zamawiajcych (opnienia w realizacji inwestycji, groba utraty dofinansowania) i Wykonawcw (wzrost kosztw, opnienia w patnociach, do upadoci wcznie). Ten system trwa i dotyczy take bdcych w toku postpowa. 4. STWORZENIE NARODOWEGO FORUM KONTRAKTOWEGO Opis problemu: System zamwie publicznych powinien by uzupeniony o wzory umw i standardw rwnomiernie rozkadajcych ryzyka stron realizujcych umowy publiczne. Obecnie kady Zamawiajcy sam opracowuje takie dokumenty lub kopiuje od innych Zamawiajcych. Nie istnieje baza wiedzy, wzorw dokumentw i dobrych praktyk. Umowy raco faworyzuj Zamawiajcych, co prowadzi do sporw, roszcze finansowych i opnie w realizacji. Obecny system generuje koszty transakcyjne w bardzo duej skali i sprawia, e realizacja zada publicznych jest bardzo mao efektywna a kondycja przedsibiorstw z sektora budownictwa (gwnie rednich i maych) stale si pogarsza. Rekomendacja: Niezalenie od prac dostosowujcych polskie Prawo zamwie publicznych do dyrektyw UniiEuropejskiejprzed18kwietnia2016r.koniecznejestopracowanienowejkompleksowej ustawy. Jednak jeszcze wiksze znaczenie ma praktyka stosowania przepisw przez Zamawiajcych. Kluczowe problemy takie jak: warunki udziau w postpowaniu, kryteria wyboru Wykonawcy, sposb rozstrzygania sporw, opisu przedmiotu zamwienia, realne okresy gwarancji, wysoko kar umownych, odejcie od ceny ryczatowej na rzecz rozliczenia obmiarowego, przywrcenie rwnowagi stron w umowach s moliwe do stosowania w obecnym systemie prawnym - wymagaj decyzji Zamawiajcych i instytucji nadzorujcych. Rekomendacja: Powoanie ciaa zajmujcego si opracowaniem i publikacj standardw dokumentw, wzorw umw i opisw przedmiotu zamwienia robocza nazwa Narodowe Forum Kontraktowe. Wzory dokumentw, standardw i kodeksw dobrych praktyk byyby opracowywane wsplnie przez interesariuszy procesw inwestycyjnych. BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 7
7. 7. 5. PODWYSZENIE JAKOCI W PROCESIE TWORZENIA PRZEPISW TECHNICZNO- BUDOWLANYCH Opis problemu: Na obecn chwil brak w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa specjalistw kierunkowych z wieloletnim dowiadczeniem zawodowym, ktrzy mogliby regulowa zagadnienia brany drogowej pod ktem problemw wynikajcych ze stosowania istniejcych przepisw, ukierunkowa prace nad nowelizacj przepisw techniczno-budowlanych oraz warunkw dla znakw drogowych i urzdze bezpieczestwa ruchu drogowego. Zagadnienie to dotyczy przede wszystkim specjalistw zajmujcych si budow drg oraz inynieri ruchu, w tym stosowaniem urzdze bezpieczestwa ruchu drogowego, ktrych niewaciwe wykorzystanie przy braku odpowiednich przepisw generuje nie tylko straty finansowe, ale przede wszystkim pogarsza bezpieczestwo uczestnikw ruchu drogowego. Rekomendacja: Zewzgldunaliczneproblemyzjakimiborykasipolskiedrogownictwozasadnewydajesi powoanie zespou lub zespow ekspertw, z udziaem sygnatariuszyBiaej Ksigi Brany Drogowej, przedstawicieli zarzdcw drg wszystkich szczebli (gwnie samorzdowych), ktrzy swoj wiedz i wieloletnim dowiadczeniem wespr Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa w pracach legislacyjnych i regulacyjnych. 8 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
8. 8. II POSTULATY EKONOMICZNE I FINANSOWE BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 9
9. 9. 1. PRZEPROWADZENIE RZETELNEJ I NIEZALENEJ ANALIZY EKONOMICZNEJW KONTEKCIE DOBORU TECHNOLOGII W ZAKRESIE PLANOWANYCH DO 2020 R. INWESTYCJI W DROGI EKSPRESOWE I AUTOSTRADY W POLSCE Opis problemu: 16 grudnia 2014 r. podczas posiedzenia Sejmowej Komisji Infrastruktury Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad zaprezentowaa dokument Kryteria wyboru rodzaju nawierzchni na drogach zarzdzanych przez GDDKiA bazujcy na wielokryterialnej analizie, na podstawie ktrej podjto decyzj o wykonaniu w perspektywie PBDK 2014-2020 okoo 810 km drg krajowych w technologii betonowej.W prezentacji uzasadniono t decyzj spodziewanymi z tego tytuu oszczdnociami rzdu okoo 635 mln z. GDDKiA, mimo licznych wnioskw rodowisk Wykonawcw o przedstawienie modelu badawczego, ktry posuy do sporzdzenia tej analizy i zastrzee brany drogowej co do trafnoci podjtej na bazie tej analizy decyzji, nie udostpnia opinii publicznej szczegowej metodologii wylicze kosztw budowy i utrzymania nawierzchni asfaltowej i betonowej. Rekomendacja: Dobr technologii budowy drg musi by poprzedzony niezalen, rzeteln analiz kosztw budowy i utrzymania drg (dla wszystkich wariantw drg przyjtych wKatalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i psztywnychz 11 marca 2013 r.) wykonan na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa oraz analiz w zakresie wpywu wyboru poszczeglnych technologii na rodowisko naturalne Polski w kontekcie wytycznych Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodowisko, przeprowadzon przez Ministerstwo rodowiska. 2. ZAPEWNIENIE FINANSOWANIA DROGOWNICTWA, W TYM DRG SAMORZDOWYCH PO 2020 R. Opis problemu: Po zakoczeniu perspektywy budetowej 2014-2020 prawdopodobnie nie uzyskamy wsparcia z Unii Europejskiej (lub bdzie ono znaczco mniejsze) na kolejne przedsiwzicia drogowe a istotnym problemem, o ktrym powinnimy myle ju dzisiaj, bdzie kwestia finansowania budowy kolejnych drg, remontw, modernizacji oraz utrzymania ju istniejcych. Dodatkowo, brakujewiarygodnychdanych,czyrodkizgromadzonewKrajowymFunduszuDrogowympokryj wydatki na konieczny udzia wasny w projektach wspfinansowanych z Unii Europejskiej. Rekomendacja: Konieczne jest przygotowanie zasad finansowania budowy, modernizacji i remontw drg po 2020 r. oraz systemu finansowania zarzdzania i utrzymania sieci drogowej, umoliwiajcych kontynuowanie jej rozwoju po zakoczeniu finansowania unijnego. Szczeglnie jest to istotne w przypadku drg samorzdowych, dla ktrych nie ma adnych systemowych rozwiza finansowych.KoniecznajestpenarewizjawpywwiobcieKrajowegoFunduszuDrogowego. 10 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
10. 10. 3. ZWIKSZENIE RODKW NA UTRZYMANIE DRG KRAJOWYCH I SAMORZDOWYCH Opis problemu: Koszt utrzymania nowo wybudowanej sieci drg, zwaszcza drg szybkiego ruchu, bdzie bardzo duy. Do tej pory priorytet ma budowa nowych elementw infrastruktury. W tym kontekcie pozytywnie naley oceni zapisanie w Programie Budowy Drg Krajowych 2014-2023 kwoty 46,8 mld z z budetu Pastwa na utrzymanie odpowiednich standardw technicznych istniejcej sieci drogowej, przygotowanie zada do realizacji oraz zarzdzanie, jednak dotyczy to jedynie drg krajowych. Naleaoby wic zada pytanie co si stanie z pozostaymi drogami? 4. ZMIANA ZASAD KWALIFIKOWALNOCI WYDATKW DLA PROJEKTW WSPFINANSOWANYCH Z UNII EUROPEJSKIEJ Opis problemu: Wytyczne dotyczce kwalifikowalnoci wydatkw dla projektw wspfinansowanych ze rodkw pomocowychUniiEuropejskiejsbardziejrygorystycznenioglnewytyczneKomisjiEuropejskiej. Przyjto bdn zasad, i kwoty sporne s wydatkiem niekwalifikowanym, czego nie wymagaj przepisy unijne. Moe to prowadzi do ponoszenia nieuzasadnionych kosztw wykonania robt (wszystkich typw) w przypadku wystpienia dodatkowych kosztw realizacji (wystpuj w 99% kontraktw na roboty). Dodatkowe koszty mog siga 25% kwoty kontraktu. Rekomendacja: Naley zapewni racjonalny podzia rodkw finansowych midzy nakady na budow nowych elementw infrastruktury drogowej a jej modernizacj, remonty i utrzymanie. Podobnie konieczne jest zapewnienie rwnowagi midzy finansowaniem rozwiza obsugujcych ruch tranzytowy, docelowy oraz wewntrzny. Rekomendacja: Rewizja i zmiana wytycznych dotyczcych kwalifikowalnoci wydatkw ze rodkw UE. Dostosowanie wytycznych do treci wymogw unijnych, zmiana zasad dotyczcych kwalifikowalnoci robt dodatkowych. BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 11
11. 11. III POSTULATY RYNKOWE 12 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
12. 12. 1. WPROWADZENIE W PROCEDURZE PRZETARGOWEJ MOLIWOCI SKADANIA OFERT W DWCH WARIANTACH NAWIERZCHNI DROGOWYCH Opis problemu: Naga, niepodlegajca konsultacjom branowym ani niesygnalizowana wczeniej decyzja Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) o budowie okoo 810 km drg w technologii betonowej zaskoczya polsk bran drogow. Co warte nadmienienia brana wykonawcza, ktra zostaa mocno dowiadczona w czasie poprzedniej perspektywy finansowej, w czasie ktrej zbankrutowao kilkaset polskich firm, zostaa kolejny ju raz postawiona przed faktemdokonanym.Wykonawcydowiedzielisi,eabyuczestniczywwartymdziesitkimiliardw zotych programie inwestycyjnym, musz w bardzo krtkim czasie gruntownie przebudowa swj park maszynowy i wymieni kadry. Dodatkowo, klauzula tzw. inynierii wartoci na ktr powouje si GDDKiA twierdzc, e pozwala ona na zmian technologii wykonania nawierzchni przez Wykonawc, w praktyce nie jest stosowana, co wielokrotnie byo potwierdzane przez firmy startujce w ogaszanych procedurach przetargowych. Inwestycje drogowe po wejciu Polski do Unii Europejskiej nie wywoay zjawiska znanego z Hiszpanii, czy Portugalii, gdzie rodzime firmy budowlane dziki znacznym unijnym dotacjom byy w stanie przez lata rozwin si i ustabilizowa swoj pozycj. W 1990 r. w Polsce dziaao kilka duych pastwowych firm, ktrym powierzano realizacj powanych inwestycji drogowych. Firmy te w pniejszych latach zostay sprywatyzowane i obecnie w wikszoci s spkami z udziaem kapitau zagranicznego. Mocniejsz pozycj na rynku zdobyy jedynie nieliczne firmy. Polityka organw Pastwa, w tym Zamawiajcego, spowodowaa kryzys w brany, a nage decyzje, nieuwzgldniajce realiw, kondycji polskich firm, o wsplnym dialogu rodowisk drogowych nie wspominajc, dodatkowo cay czas pogarszaj t sytuacj. Ostatni tak du fal inwestycji drogowych warto spoytkowa w taki sposb, eby wzmocni rodzimy biznes, bo jego sukces przeoy si na sukces caej gospodarki. Rekomendacja: Konieczne jest, ze wzgldu na konkretne waciwoci obu technologii i realne zaoenia danej inwestycji, wprowadzenie w procedurze przetargowej moliwoci skadania ofert w dwch wariantach nawierzchni drogowej. 2. WYELIMINOWANIE Z REALIZACJI ZAMWIE PUBLICZNYCH WYKONAWCW -POREDNIKW, NIEDYSPONUJCYCHWASNYM ZAPLECZEM KADROWYM I SPRZTOWYM Opis problemu: rodki na budownictwo drogowe przycigaj na polski rynek kolejne firmy. Zamawiajcy w sposb jedynie formalny bada oferty pod ktem potencjau Wykonawcy i zdolnoci wykonania zamwienia. Zdarza si, e do realizacji zamwie publicznych dopuszczani s Wykonawcy nieposiadajcyadnychzasobwwasnych.Tymczasemjestoczywiste,efirmaposiadajcajedynie lokal biurowy i telefon komrkowy nie powinna budowa autostrad, bo grozi to opnieniami BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 13
13. 13. Rekomendacja: Konieczna jest zmiana przepisw o zamwieniach publicznych, dziki ktrej zdolno Wykonawcy do realizacji zamwienia bdzie badana na dzie skadania wnioskw o dopuszczenie do udziau w postpowaniu lub na dzie skadania ofert. Pozwoli to na faktyczn weryfikacj zdolnoci Wykonawcy wedug tego co posiada tu i teraz. Zamawiajcy powinien wymaga, aby kluczowe czci zamwienia realizowane byy osobicie, a w przypadku posugiwania si zasobami podmiotw trzecich, w szczeglnoci w odniesieniu do wiedzy i dowiadczenia, aby podmioty te byy podwykonawcami w zakresie w jakim uyczaj tych zasobw. 3. MODYFIKACJA FORMUY ZAPROJEKTUJ I BUDUJ I POWRT DO PRAWIDOWEGO ROZKADU RYZYK Opis problemu: Formua Zaprojektuj i buduj staa si w obecnej perspektywie budetowej podstawow form realizacji inwestycji drogowych. Po stronie Wykonawcy jest wykonanie projektu budowlanego wraz z niezbdnymi pracami wstpnymi, opiniami, uzgodnieniami i pozwoleniami, czasem zmian decyzji rodowiskowej, a do uzyskania ostatecznej decyzji o zezwoleniu na realizacj inwestycji drogowej czyli wszystko to, co jest obarczone najwikszym ryzykiem terminowym i w systemie tradycyjnym jest rol Zamawiajcego. Jej naduywanie jest skutkiem asekuranckiej postawy Zamawiajcych, odsuwajcych od siebie wszystko co niesie zagroenia. Problemem jest te brak odpowiednich dokumentw bdcych danymi odniesienia zwaszcza dla kontraktw Zaprojektuj i buduj. wrealizacjikontraktwiniepozwalanaochronpracownikw.Firmaniedysponujcapotencjaem w Polsce ryzykuje niewywizanie si z kontraktu. A nie jest to problem jedynie jej wacicieli gdy koczenie kontraktw przez innego Wykonawc podnosi koszt realizacji inwestycji i znacznie opnia jej oddanie do uytku. Rekomendacja: Od formuy Zaprojektuj i buduj naley stopniowo odchodzi, na rzecz takiego systemu, w ktrym ww. ryzyka zwizane z decyzjami administracyjnymi, a do uzyskania decyzji Zezwolenie na Realizacj Inwestycji Drogowej, pozostaj po stronie Zamawiajcego. Wykonawca mgby stosowa innowacyjne rozwizania w stosowanych technologiach, na etapie wykonywania projektw technicznych. Wydaje si, e takim rozwizaniem moe by zmodyfikowany systemOptymalizuj i buduj. Obowizkowe doczanie do Programu Funkcjonalno-Uytkowego (PFU) jako wicych danych wyznaczajcych zakres zamwienia: danych hydro-geologicznych, danych odnoniekolizjizurzdzeniamiobcymiiokoniecznychprzebudowach,danychdotyczcych ochrony rodowiska, wicej prognozy ruchu, wicej inwentaryzacji stanu istniejcego dla przebudowy, odbudowy lub remontu. W przypadku kontraktu w systemie Buduj za wadliwe powysze dane i wady dokumentacji ryzyko ponosi Zamawiajcy. 14 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
14. 14. Rekomendacja: Wprowadzenie do przepisw o zamwieniach publicznych postanowie o obowizku zrwnowaenia umw. Rekomenduje si przywrcenie penych midzynarodowych procedurFIDICstosowanychwPolscenapocztkupoprzedniejdekadywprzedsiwziciach finansowanych z midzynarodowych instytucji finansowych i przedakcesyjnych funduszy unijnych. 4. ZRWNOWAENIE UMW O ZAMWIENIA PUBLICZNE, PRZYWRCENIE MIDZYNARODOWYCH PROCEDUR REALIZACJI INWESTYCJI FIDIC Opis problemu: Umowy o zamwienie publiczne w wikszoci maj charakter umw adhezyjnych przenoszcych niemal wszystkie ryzyka na Wykonawc, nawet jeeli wynikaj one z dziaa i zaniecha Zamawiajcego. Umowy te s rwnie bardzo sankcyjne w stosunku do Wykonawcy poprzez rozbudowany system kar umownych naliczanych nawet z zupenie bahych powodw; naraa to Wykonawc na straty i zagraa wykonaniu umowy, a w ostatecznoci grozi nawet upadoci. 5. POZBAWIENIE ZAMAWIAJCEGO MOLIWOCI UCIEKANIA PRZED ODPOWIEDZIALNOCI PRZEZ ZASANIANIE SI TERMINAMI ZAWITYMI Opis problemu: Zamawiajcy czsto stosuje terminy zawite na wnoszenie roszcze ograniczone nawet do 2-28 dni od dnia, w ktrym Wykonawca dowiedzia si lub mg si dowiedzie o problemie. Skutkuje to wielomasporamiiprbamizwolnieniasiZamawiajcegozodpowiedzialnocizawasnedziaania i zaniechania poprzez zasanianie si przesankami formalnymi, czsto bdnie interpretowanymi. Rekomendacja: Wprowadzenie do przepisw o zamwieniach publicznych postanowie o zakazie stosowania takich nagannych praktyk. 6. STWORZENIE WARUNKW DLA REALNEJ OCENY OFERT O CENIE RACO NISKIEJ I WPROWADZENIE ZAKAZU TZW. INYNIERII CENOWEJ Opis problemu: Agregacja ceny oferty, w szczeglnoci w kontraktach Zaprojektuj i buduj do jednej kwoty faktycznie uniemoliwia ocen, czy cena jest raco niska, dodatkowo moliwo przenoszenia kosztw pomidzy poszczeglnymi pozycjami wyceny prowadzi do nieuczciwej konkurencji. W wielu przetargach rozstrzyganych w 2015 r. wygryway oferty na poziomie niszym od 70% kosztorysu inwestorskiego. W poprzedniej perspektywie akceptowanie zanionych ofert spowodowao zjawisko zrywania kontraktw i wyduania si okresu realizacji inwestycji. BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 15
15. 15. 7. DOPRECYZOWANIE ZASAD I ZMIANA PRAKTYKI REALIZACJI KONTRAKTW UTRZYMANIOWYCHUTRZYMAJ STANDARD Opis problemu: Problem utrzymania drg bdzie nabiera na znaczeniu w miar oddawania do uytku kolejnych inwestycji. Coraz czciej GDDKiA zawiera kontrakty na utrzymanie odcinkw drg krajowych, zwaszcza drg szybkiego ruchu, w formule Utrzymaj standard. Przedstawiciele rynku Wykonawcw maj jednak wiele zastrzee do konstrukcji tych umw i praktyki realizacji. Na etapie przetargu Wykonawca otrzymuje dane, jaki standard (parametry) drogi ma obowizek utrzyma, natomiast okrelenie zakresu usug (ich iloci, rodzaju, terminw) niezbdnych do osignicia standardu spoczywa na Wykonawcy. Opisanie w tak oglny sposb przedmiotu zamwienia powoduje konieczno wyceny wynagrodzenia w oparciu o hipotetyczne zaoenia prawdopodobiestwa wystpienia zdarze nieznanych w dniu skadania oferty. Ma to szczeglnie istotne znaczenie w powizaniu ze sposobem rozliczania, tj. wynagrodzeniem ryczatowym, niezalenym od rzeczywistego zakresu wiadczonych usug. W przypadku pojawienia si strat na skutek kradziey, aktw wandalizmu lub innych nieznanych okolicznoci, Wykonawca jest faktycznym poszkodowanym, ale nie ma moliwoci uzyskania odszkodowania z ubezpieczenia posiadanego przez Generaln Dyrekcj Drg Krajowych i Autostrad. Nie przewidziano moliwoci scedowania przez Zamawiajcego na Wykonawc uprawnienia do dochodzenia naprawienia szkody bezporednio od sprawcy zdarzenia. Jedynym uprawnieniem przewidzianym w umowie dla zada Utrzymaj standard jest moliwo zawarcia ubezpieczenia od ww. zdarze we wasnym zakresie przez Wykonawc. Koszt takiego ubezpieczenia, w zwizku z trudnym do oszacowania przez Ubezpieczyciela ryzykiem ich wystpienia, jest niewspmiernie wysoki do zakresu ochrony ubezpieczeniowej. Zasady zapaty wynagrodzenia przewiduj, e nie bdzie ono przysugiwao w przypadku niedotrzymania standardu jakiegokolwiek elementu drogi lub innych czynnoci utrzymaniowych. Zamawiajcy wskazuje, e wynagrodzenie Wykonawcy zostanie obliczone na podstawie przeprowadzonych kontroli, a warto cyklicznego wynagrodzenia jest wynikiem oceny spenienia wymaga dla kadego elementu drogi sprawdzanych podczas kontroli oraz sumy naliczonych kar. Taki sposb ustalenia wynagrodzenia Wykonawcy oznacza, e wystpienie jakiegokolwiek, nawet drobnego uchybienia, obarczone jest sankcj dla Wykonawcy w postaci braku zapaty wynagrodzenia w ogle. Sposb przeprowadzania kontroli, ich czsto i moliwe inne dziaania nakierowane na stwierdzenie odstpstw od standardu, powoduj niemono przewidzenia, jakich rodkw bdzie musia uy Wykonawca, eby wywiza si ze standardu utrzymania. Rekomendacja: Konieczne jest przeciwdziaanie zanianiu cen ofertowych. Wprowadzenie obowizku uszczegowienia ceny oferty i zakazu tzw. inynierii cenowej. 16 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
16. 16. W umowie w formule Utrzymaj standard przewidziano, e wszystkie zmiany wynagrodzenia, wtymwynikajcezwaloryzacjilubprzewidzianejmoliwociwzrostuwynagrodzeniawprzypadku wystpienia katastrofy w ruchu ldowym, powodzi (czyli wystpienia siy wyszej) - nie mog przekroczy maksymalnej wartoci 120% wartoci wynagrodzenia. Powysze ograniczenie naraa Wykonawc na straty. Wystpienie zdarze ekstremalnych, jak np. powd moe po stronie Wykonawcy wygenerowa koszty przekraczajce zaoone przez Zamawiajcego maksimum. Dla czci drg objtych zamwieniami Utrzymaj standard obowizuj gwarancje jakoci udzielone przez Wykonawcw ktrzy realizowali inwestycj. W takich przypadkach, Zamawiajcy w umowie na utrzymanie wyczy z zakresuprace i robotyzwizane z usuwaniem wad i usterek w elementach objtych gwarancj. Mona przypuszcza, e wielokrotnie bd powstaway wtpliwoci, czy dana robota jest prac utrzymaniow czy te usuniciem usterki, co bdzie prowadzio do sporw midzy Wykonawc zobowizanym z gwarancji, Wykonawc prac utrzymaniowych i Zamawiajcym. Ponadto, obecnie Zamawiajcy wymaga penego zabezpieczenia na cay okres trwania kontraktu, czylina6lat.Bankioraztowarzystwaubezpieczenioweniechcwydawatakdugichzabezpiecze maym i rednim firmom. Dotyczy to te umw na roboty budowlane. Rekomendacja: Rekomenduje si sporzdzenie precyzyjnego, jednoznacznego katalogu wymaga i zada, jednakowego dla wszystkich oferentw. Wprowadzenie do umw Utrzymaj standard uprawnienia do dochodzenia przez Wykonawcw naprawienia szkody od ich sprawcw; przyjcie regulacji umoliwiajcej otrzymywanie przez Wykonawc odszkodowania od Ubezpieczyciela, z ktrym Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad zawara umow ubezpieczenia OC. Wprowadzenie w umowie Utrzymaj standard systemu obnienia wynagrodzenia stosownie do stwierdzonych uchybie, a nie brak zapaty w ogle; jednoznaczne uregulowanie w umowie, e obnienie wynagrodzenia nastpi dopiero po przekroczeniuprzezWykonawcczasunadoprowadzeniedrogidowymaganegostandardu; wskazanie w umowie okolicznoci, ktre ogranicz moliwo stosowania sankcji w postaci braku zapaty, gdy niedotrzymanie standardu nastpi bez winy Wykonawcy. Te ustalenia powinny by efektem rwnoprawnego dialogu Zmawiajcego z podmiotami rynkowymi. Konieczne jest ustalenie w sposb czytelny i jednoznaczny zasad dokonywania napraw wad i usterek powstaych po zakoczeniu okresu gwarancyjnego. Wykonawca prac utrzymaniowych powinien uzyska pewno, czy naprawy takich wad wchodz w zakres przedmiotu zamwienia, czy zostan rozliczone jako prace dodatkowe lub uzupeniajce. Umoliwienie firmom skadania zabezpiecze na 2 lub 3 lata i przed upywem ich wanoci zoenie kolejnego zabezpieczenia. System taki stosowany jest w innych krajach UE. BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 17
17. 17. 8. UREALNIENIE OKRESW GWARANCYJNYCH NA KONSTRUKCJ DROGI Opis problemu: Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad wprowadzia bardzo dugie okresy gwarancji jakoci - 10 lat i wicej. Istnienie gwarancji jest niezbdne i uzasadnione z punktu widzenia interesu spoecznego, ale w obecnej formie instytucja gwarancji jest stosowana bdnie i naduywana. Wyduony okres gwarancji stanowi pozorne nowe kryterium oceny ofert przetargowych w sytuacji powszechnej krytyki kryterium najniszej ceny jako jedynego. Sztucznie wyduone okresy gwarancji, oderwane od realiw ekonomicznych i technologicznych s praktycznie nie do wyegzekwowania i s kolejnym elementem zaburzajcym efektywne procesy przetargowe poprzez premiowanie ryzykownych decyzji oferentw. 9. BUDOWA SYSTEMU MONITOROWANIA POJAZDW PRZECIONYCH Opis problemu: Jednym z powodw, ktry sprawia, e Wykonawcy, mimo i deklaruj bardzo dugie okresy gwarancyjne faktycznie nie bd ponosili odpowiedzialnoci, jest fakt, i blisko 25% ruchu ciarowego (tak wynika z bada) przekracza dopuszczalne naciski na o. To sprawia, e drogi eksploatowane s niezgodnie z parametrami, na jakie zostay zaprojektowane i wykonane. Poruszanie si po drogach duej liczby przecionych pojazdw spowoduje niszczenie nowych lub wyremontowanych drg oraz stwarza niebezpieczestwo w ruchu drogowym. W efekcie, jako nawierzchni drogowych bdzie si pogarsza szybciej ni przewidywano, a koszty napraw bdzie ponosi Skarb Pastwa, mimo dugich okresw gwarancyjnych w umowach na wykonanie. Rekomendacja: Urealnienie okresw gwarancyjnych na konstrukcj drogi w przetargach GDDKiA i na drogach samorzdowych. Minister Infrastruktury i Budownictwa powinien wyda odpowiednie rekomendacje okresw gwarancyjnych w zalenoci od kategorii drogi i rodzaju zamwienia. Gwarancja jakoci i rkojmia musz by powizane z charakterem zamwienia (budowa, przebudowa, rozbudowa, remont, remont biecy). Rekomendacja: Budowa systemu monitoringu obcienia na o pojazdw ciarowych wagi wbudowane w nawierzchnie drogowe z identyfikacj pojazdw. W Polsce powinien by wdroony systemwaeniapojazdwwruchuowysokiejdokadnoci,pozwalajcynawychwytywanie pojazdw przecionych, s techniczne moliwoci wdroenia takiego systemu. Wane jest by system obj nie tylko drogi krajowe, gdy zjawisko ruchu pojazdw przecionych dotyka rwnie zarzdcw drg samorzdowych w sytuacji istnienia opat za korzystanie z drg przez samochody o masie powyej 3,5 ton. 18 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
18. 18. Rekomendacja: Niezbdne jest wprowadzenie zasady, e spory kontraktowe rozstrzygane s w trakcie realizacji, a nie po jej zakoczeniu. Naley rozbudowa instytucj mediacji oraz przywrci j jako tryb rozwizywania sporw take pomidzy Wykonawc robt a Zamawiajcym Skarbem Pastwa. W tym celu naley wprowadzi zmiany do umw przyszych i ju zawartych zastpujce ciek sdow mediacjami i sdami arbitraowymi, oraz rozszerzy zapisy ustawy o mediacjach rwnie o pomioty publiczne w obecnym ksztacie ustawa ta dotyczy tylko firm komercyjnych. Pastwo powinno dziaa w obrocie gospodarczym w oparciu o te same kupieckie praktyki, co rynek komercyjny. 10. ROZSTRZYGNICIE I ROZSTRZYGANIE W PRZYSZOCI SPORW KONTRAKTOWYCH Opis problemu: Metoda realizacji zada inwestycyjnych, ktra utrwalia si na przestrzeni ostatnich 7 lat sprawia, e sektor firm wykonawczych roci sobie od Skarbu Pastwa blisko 15 mld z. W kwotach tych mona upatrywa faktycznych przyczyn sabej kondycji firm tego sektora, bowiem spory kontraktowe, a co za tym idzie otrzymanie zapaty, rozstrzygane s wiele lat po ukoczeniu robt. Kwoty te na og przekraczaj zyskiWykonawcw std brak patnoci odbija si na caym acuchu podwykonawcw i dostawcw. Utrzymywanie si tego stanu rzeczy grozi dalszym pogorszeniem si kondycji i mocy przerobowych maych i rednich przedsibiorstw (wci borykajcych si z problemami z poprzedniej perspektywy), zatorami patniczymi, opnieniami w realizacji czy upadociami. Z kolei przekazanie sporw od Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad do Prokuratorii Generalnej Skarbu Pastwa dziaa na niekorzy zarwno podmiotw gospodarczych, jak i Skarbu Pastwa. 11. WPROWADZENIE REALNEJ WALORYZACJI PATNOCI ZA ROBOTY Opis problemu: Obecnie waloryzacja prowadzona jest w oparciu o wskaniki GUS w przedziale od minus do plus 1% wartoci umowy. Rekomendacja: Postulat wprowadzenia prawdziwej waloryzacji od (a nie do!) zmiany cen powyej 1% wartoci umowy. Korekta na podstawie koszyka cen rynkowych cen zakupowych, a nie wskanikw GUS. Wskanik GUS tworzony jest w oparciu o ankiet kierowan do firm wykonawczych wedug obecnych cen sprzeday. Przy obecnie zakontraktowanym ponad 80% wolumenie robt dynamika zmiany wskanika GUS bdzie minimalna. BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 19
19. 19. Rekomendacja: Odstpienie od ww. regulacji umownych, ktre su tylko i wycznie odrzucaniu roszcze Wykonawcw. De facto s pretekstem do niwelowania opnie spowodowanych przez Zamawiajcego. Kary powinny by nakadane za zwok, a nie za opnienie, a ich wysoko i czna kwota powinny by limitowane. Konieczne jest wprowadzenie precyzyjnych terminw dla dziaa Zamawiajcego. 13. ZAGWARANTOWANIE MINIMALNEGO WYNAGRODZENIA ZA PRAC ORAZ WPROWADZENIE DOBRYCH PRAKTYK W KWESTII ZATRUDNIENIA Opis problemu: W obecnym systemie zamwie publicznych w Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad dominujcym kryterium oceny ofert jest cena. Konsekwencj takiej sytuacji jest preferowanie Wykonawcw, ktrzy nie posiadaj historii podatkowej w naszym kraju, nie ponosz kosztw utrzymania majtku ruchomego i nieruchomoci zwizanych z procesem budowlanym, nie zatrudniaj pracownikw i nie s objci obcieniami wynikymi z tego tytuu. Taka sytuacja rodzi patologiczne dla gospodarki Pastwa oraz brany drogowej mechanizmy braku rwnoci szans dla firm drogowych, ktre budoway swj potencja w oparciu o krajowe zasoby z myl o rozwoju, a nie spekulacji finansowej. Szczeglne wanym obszarem, ktry zosta rozmontowany przez polityk najniszej ceny, to prawa pracownicze, poniewa przedsibiorcy konkurowali kosztami pracy i na takie dziaanie mieli przyzwolenie GDDKiA. 12. ZMIANA RELACJI INWESTORA I WYKONAWCY W TRAKCIE REALIZACJI KONTRAKTU Opis problemu: Konsekwencj wadliwej praktyki realizacji inwestycji drogowych s niezrwnowaone zapisy kontraktw i brak partnerskich relacji inwestora (Zamawiajcego) z Wykonawc. Wyraa si to w takich praktykach jak: narzucanie Wykonawcy sztywnych godzin pracy od 6 do 22 przez 6 dni w tygodniu, zmuszanie pod grob kar do przedstawienia Programu Robt wedug wytycznych Zamawiajcego, nakadanie nieracjonalnie wysokich i licznych kar umownych, np. za przekroczenie terminu zoenia raportu, czy wprowadzenie zmian w tymczasowej organizacji ruchu. Zamawiajcy ma prawo dochodzi odszkodowania do wysokoci poniesionej szkody (bliej niezdefiniowanej), bez limitu kwotowego, w wielu kontraktach brak jest rwnie limitu kar umownych. Obecnie Zamawiajcy nie ma okrelonego terminu np. na odpowied na roszczenie Wykonawcy czy na przekazanie wasnych roszcze, odbir robt zanikowych, badania kontrolne, laboratoryjne itp. 20 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
20. 20. Rekomendacja: Wczenie technologii BIM jako jednego z priorytetw polityki Pastwa w obszarze budownictwa. 14. WPROWADZENIE ELEKTRONICZNYCH NARZDZI DO BUDOWNICTWA WDROENIE TECHNOLOGII BIM (BUILDING INFORMATION MODELING) Opis problemu: Mimo, i budownictwo wykorzystuje nowe technologie materiaowe, sam proces przygotowania inwestycji oparty jest na rozwizaniach XIX-wiecznych. Rozwinite spoeczestwa wiata zachodniego coraz szerzej wykorzystuj nowoczesne narzdzia wspomagajce procesy realizacji powszechnienazywanetechnologiBIM(BuildingInformationModelling).Narzdziatepomagaj osign 20% oszczdnoci przy budowie i eksploatacji obiektw budowlanych. W Wielkiej Brytanii zamwienia publiczne bd obligatoryjnie realizowane w technologii BIM od roku 2016. Brak wdroenia tych nowoczesnych technologii wpywa negatywnie na efektywno polskich inwestycji w porwnaniu do tych realizowanych na zachodzie Europy. 15. REWIZJA KRYTERIW WYBORU OFERT NA USUGI INTELEKTUALNE Opis problemu: Zgodnie z ostatnimi zmianami w Ustawie Prawo zamwie publicznych, Zamawiajcy publiczni s zobligowani do stosowania pozacenowych kryteriw wyboru ofert na usugi intelektualne (projektowanie, planowanie itd.). Zmiana ma jednak charakter pozorny, bo wci dominujcym kryterium wyboru oferty jest cena wykonania. Zapisy obowizujcej Ustawy Prawo zamwie publicznych nakazuj by przy rozstrzyganiu przetargw wybiera ofert najkorzystniejsz ekonomicznie. Wobec utosamiania jej z ofert o najniszej cenie (jest to zgodne z prawem), Zamawiajcy wprowadzili pozornie dodatkowe kryteria: dugo okresu gwarancji i gotowo wykonania zadania w czasie krtszym do 3 miesicy. Rekomendacja: Wprowadzenie do rozstrzygni przetargowych zasady, e oferta zostanie odrzucona w przypadku gdy Wykonawca nie zapewni wszystkim zatrudnionym przy realizacji zamwienia wynagrodzenia w wysokoci nie niszej ni minimalne wynagrodzenie za prac,bezwzgldunapodstawprawnzatrudnienia.Jelipozwalajnatouwarunkowania zamwienia naley wprowadzi do Specyfikacji Istotnych Warunkw Zamwienia (SIWZ) wymg zatrudnienia na podstawie umowy o prac. W przypadku, gdy zamwienie dotyczy outsourcingu zada GDDKiA nakaz zawierania umw o prac musi by obligatoryjnie wprowadzony do SIWZ. BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 21
21. 21. Rekomendacja: Wprowadzenie wymogu aby pozacenowe kryteria oceny dotyczyy technicznych i jakociowych aspektw zamwienia oraz aby stanowiy co najmniej 50% udziau w ocenie oferty na usugi intelektualne. Rekomendacja: GDDKiA powinna cile wsppracowa z IBDiM, ktry jest jednostk pastwow podleg Ministerstwu Infrastruktury i Budownictwa. IBDiM powinien by zorientowany na badania naukowe i rozwj nowych technologii. Powinien by instytucj, ktra bdzie miaa decydujcygloswprzypadkusporwtechnicznychpomidzyZamawiajcymi Wykonawc. 16. UREGULOWANIE ROLI INSTYTUTU BADAWCZEGO DRG I MOSTW (IBDIM) Opis problemu: Instytut Badawczy Drg i Mostw zajmuje si problematyk infrastruktury komunikacyjnej. Tymczasem w organizacji GDDKiA kosztem wielomilionowych nakadw wyposaono Laboratoria Drogowe w sprzt badawczy stosowany w laboratoriach naukowych zajmujcych si badaniami poznawczymi oraz opracowywaniem recept. Laboratoria GDDKiA nie opracowuj recept, azajmujsitylkobadaniamikontrolnymi.Uwarunkowaniaformalno-prawne(Ustawaowyrobach budowlanych) spowodoway, e mieszanki mineralno-asfaltowe, jako wyrb budowlany mog by kontrolowane przez organ uprawniony. Laboratoria GDDKiA nie s takim organem, co powoduje, e kosztowne wyposaenie nie ma codziennego zastosowania w badaniach kontrolnych realizowanych projektw. Zgodnie z obowizujcym prawem jest sprawowana obowizkowa zakadowa kontrola produkcji. Jest to dublowanie funkcji, procesw i sprztu. Czsto personel nie potrafi zinterpretowa wynikw bada z kosztownej aparatury. 22 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
22. 22. IV POSTULATY PRAWNO-ADMINISTRACYJNE BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 23
23. 23. Rekomendacja: Dyrektor oddziau powinien mie wiksze moliwoci wsppracy z samorzdami i przedsibiorcami, aby mg by partnerem dla tych podmiotw, co zapewnioby wiksz konsensualno polityki Generalnego Dyrektora GDDKiA, a take powinien mie wiksze moliwoci swobodnego ksztatowania organizacji oddziau dostosowanej do moliwoci i potrzeb regionalnego rynku pracy oraz zakresu zada. Rekomendacja: Zakres kompetencji i odpowiedzialnoci Generalnego Dyrektora powinien zosta okrelony od nowa. W miejsce GDDKiA naley powoa dwie odrbne instytucje, jedna zajmowaaby si inwestycjami, a druga odpowiadaaby za zarzdzanie drogami. W trosce o najwysz jakokompetencjiGeneralnegoDyrektoraDrgKrajowychiAutostradzasadnyiwymagany prawem jest jego wybr w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. 2. ZWIKSZENIE KOMPETENCJI DYREKTORA ODDZIAU GENERALNEJ DYREKCJI DRG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD Opis problemu: Obecnie kompetencje Dyrektora Oddziau GDDKiA s ograniczone w stosunku do umocowa sprzed 2008 r. Ma to negatywny wpyw na efektywno wykorzystania zasobw GDDKiA oraz moliwo elastycznego korygowania polityki Generalnego Dyrektora w odpowiedzi na zrnicowania regionalne w zakresie moliwoci i potrzeb sektora przedsibiorstw i spoecznoci lokalnych. 1. OKRELENIE ZAKRESU ODPOWIEDZIALNOCI URZDU GENERALNEGO DYREKTORA GDDKiA Opis problemu: Generalny Dyrektor Drg Krajowych i Autostrad, ktry zgodnie z ustaw o drogach publicznych, jest centralnym organem administracji rzdowej waciwym w sprawach drg krajowych, jest odpowiedzialny za proces inwestycyjny oraz przyjcie drogi do uytkowania. W celu dotrzymania terminw, ktre czsto s dyktowane wzgldami politycznymi, rodzi si patologiczny mechanizm, ktry skutkuje presj na pion utrzymania, aby droga zostaa dopuszczona do ruchu w oznaczonym czasie bez spenienia norm technicznych (specustawa z 2012: osignicie przejezdnoci). 24 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
24. 24. Rekomendacja: Wprowadzi zmiany w Ustawie o drogach publicznych oraz w Ustawie Prawo o ruchu drogowym dla rozszerzenia kompetencji zarzdw drg o sprawowanie zada zwizanych z zarzdzaniem ruchem, o ile otrzymaj stosowne upowanienia organu wykonawczego jednostki samorzdu terytorialnego. Rwnoczenie sprecyzowa odpowiedzialno instytucji zarzdzajcej ruchem. W obecnym stanie prawnym konieczne s rwnie zmiany wzakresiekontroliprawidowocifunkcjonowaniaorganizacjiruchuiprocedurnadzorunad zarzdzaniem ruchem drogowym. Rekomenduje si aby okres kontroli by 12-miesiczny, a do sprawowania kontroli powinny by upowanione zarwno suby zarzdzajcego ruchem, a w przypadku rozdzielenia struktur, take zarzdcy drogi. 4. UPORZDKOWANIE RELACJI ZARZDZANIA DROG I ZARZDZANIA RUCHEM Opis problemu: Wobecnymstanieobowizujerozdzielno:zarzdzajcydrogniezarzdzaruchemnatejdrodze, a w tym celu powoywa trzeba niezalene biura lub stanowiska.W przypadku wielu powiatw nie ma potrzeby rozbudowywania administracji drogowej. 5. UPORZDKOWANIE I USPJNIENIE PRZEPISW TECHNICZNYCH W DROGOWNICTWIE Opis problemu: Obowizujce obecnie przepisy zawierajce wymagania techniczne dotyczce drg i drogowych obiektw inynierskich s przestarzae. Zawieraj wiele niepotrzebnych szczegowych wymaga inynierskich, s niespjne i niekorzystne dla Wykonawcw, jak ma to przykadowo miejsce w przypadku warunkw technicznych WT-1, WT-2, instrukcji DP-T14 (instrukcja dokonywania odbiorw robt drogowych realizowanych na drogach krajowych i autostradach), czy Gwarancji Rekomendacja: Konieczne jest podjcie prac legislacyjnych nad now Ustaw o drogach publicznych. Powinna ona zreformowa zarzdzanie drogami, w tym: wprowadzi regulatora, ujednolici zarzdzanie w miastach na konsekwentnie obszarowe itp. 3. ZMIANA USTAWY O DROGACH PUBLICZNYCH Opis problemu: Obowizujca Ustawa o drogach publicznych pochodzi z 1985 r. Wielokrotnie nowelizowana, zawiera wiele przepisw niespjnych i niedostosowanych do wspczesnych wymogw. Pozostae gazie transportu maj swoje ustawy powstae ju w czasach po zmianie systemu polityczno- gospodarczego,utworzonorwniedlanichjednostkiregulacyjne: UrzdTransportuKolejowego, Urzd Lotnictwa Cywilnego, Urzdy eglugi rdldowej. BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 25
25. 25. Jakoci. Nie s prowadzone adne kompleksowe prace nad ich zmian, co nabrao szczeglnego znaczenia po przystpieniu Polski do UE i przyjciu jednolitych Norm Europejskich. W Polsce nie ma systemu przygotowywania krajowych dokumentw aplikacyjnych koniecznych do wdroenia Norm Europejskich w praktyce. Rekomendacja: W interesie publicznym jest, by wymagane waciwoci poszczeglnych klas i kategorii drg publicznych byy jednoznacznie i szczegowo opisane w przepisach technicznych obowizujcych na terenie kraju. Obecnie obowizujce przepisy techniczne w dziedzinie drogownictwa powinny zosta unowoczenione i zawiera tylko niezbdne wymagania dla drg i drogowych obiektw inynierskich, ktre nie bd barier wdraania innowacyjnych rozwiza w procesie budowy i utrzymania drg. Konieczna jest nowelizacja tych rozporzdze. Prace nad ich uporzdkowaniem i dostosowaniem do realiw rynkowych powinny zosta przeprowadzone przez niezaleny zesp ekspertw. Ich uzupenieniem mog by wytyczne rekomendowane, w ktrych opisane bd najnowoczeniejsze rozwizania zalecane do stosowania w praktyce inynierskiej. Do wdroenia Norm Europejskich do praktyki konieczne jest opracowanie projektw krajowych dokumentw aplikacyjnych, w ktrych zostan wybrane istotne waciwoci oraz poziomy wymaga zwizanych z tymi waciwociami w miejscu zastosowania wyrobu (w obiekcie budowlanym). Rekomendacja: Konieczne jest uproszczenie procedur wydawania decyzji administracyjnych poprzez ustalenie zakresu uproszczonych materiaw wyjciowych, zakresu decyzji oraz zakresu zmian nieistotnych np. w specustawie drogowej - Ustawie z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drg publicznych. 6. UPROSZCZENIE PROCEDUR WYDAWANIA DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH Opis problemu: Decyzje administracyjne takie jak decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach, pozwolenia wodno-prawne, pozwolenie na realizacj inwestycji drogowej wydawane s w terminach zdecydowanie przekraczajcych zapisy Kodeksu postpowania administracyjnego i Ustawy o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drg publicznych zwanej specustaw drogow. Wymaga si bardzo szczegowych i obszernych materiaw a same decyzje s rwnie obszerne. Zbyt dua szczegowo uniemoliwia wprowadzanie koniecznych zmian. 26 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
26. 26. V POSTULATY ZAWODOWE BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 27
27. 27. Rekomendacja: Konieczne jest wzmocnienie roli inyniera jako osoby obiektywnej, suwerennej w swoich decyzjach w granicach wyznaczonych okolicznociami stanu faktycznego, kontraktem i przepisami powszechnie obowizujcego prawa, penicej funkcj eksperta i mediatora, a czasem i arbitra, zgodnie z ide FIDIC, a jednoczenie odpowiadajcej za swoje decyzje. Rekomendacja: Szans na rozwizanie tych problemw byoby reaktywowanie szkolnictwa zawodowego w poczeniu z przemodelowaniem szkolnictwa wyszego. 1. WZMOCNIENIE ROLI INYNIERA Opis problemu: Obecnie inynier peni co do zasady funkcj listonosza, a jego wynagrodzenie uzalenione jest w czci od pracy ku zadowoleniu Zamawiajcego. Takie usytuowanie prowadzi do problemw z realizacj kontraktw i jednostronnej przewagi Zamawiajcego. Zamiast wspdziaania mamy do czynienia z dyktatem Zamawiajcego i jednostronn negatywn ocen dziaa Wykonawcy. 2. REAKTYWOWANIE SZKOLNICTWA DLA DROGOWNICTWA I KSZTACENIE POLSKICH FACHOWCW BUDOWLANYCH Opis problemu: W latach 2012-2014 w sektorze budownictwa prac stracio ponad 150 tys. osb. To skutek gwnie le zaplanowanych cykli realizacji programw inwestycyjnych, zaniedba w szkolnictwie zawodowym oraz pogorszenia si kondycji caej brany budownictwa. Obecnie firmy borykaj si z problemami pozyskania rk do pracy na wszystkich szczeblach, od pracownikw fizycznych i operatorw maszyn po kadr zarzdzajc. Skutkuje to zwikszeniem kosztw realizacji i jej opnieniami. Koszty te obciaj gwnie Wykonawcw i z tego powodu zagroone mog by kontrakty zawarte w ostatnich 2 latach przy bardzo niskim poziomie cen. 28 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
28. 28. VI POSTULATY DOTYCZCE ZARZDZANIA RUCHEM BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 29
29. 29. Rekomendacja: Zacz trzeba od jasnego zdefiniowania wyposaonej w due kompetencje instytucji, ktra odpowiada za zarzdzanie bezpieczestwem ruchu drogowego. Konieczno przebudowy i zaktywizowania Krajowej Rady Bezpieczestwa Ruchu Drogowego. Rekomendacja: Konieczne jest wprowadzenie ujednoliconego nowoczesnego elektronicznego systemu opat na wybranych drogach krajowych oraz podjcie dziaa majcych na celu wprowadzenieuatwiedlauytkownikwdrgporuszajcychsiwPolsceiinnychkrajach. W tym celu potrzebne jest wykonanie rzetelnej analizy technicznej moliwych rozwiza rwnie pod ktem umw z koncesjonariuszami i optymalny wybr metody poboru. 1. ZARZDZANIE BEZPIECZESTWEM RUCHU DROGOWEGO Opis problemu: Pomimo trwaej tendencji zmniejszania si tragicznego wskanika liczby ofiar miertelnych wypadkw, polskie drogi wci zaliczaj si do najbardziej niebezpiecznych w Europie. Poprzedni rzdpowoa penomocnikarzduds.regulacjiiharmonizacjiobszarubezpieczestwatransportu i ruchu drogowego w randze sekretarza stanu, ale ta skomplikowana nazwa miaa raczej ukry niewielkie kompetencje tego stanowiska. Jest to krok w dobrym kierunku, ale nie rozwizuje kwestii powoania agencji odpowiadajcej za polityk bezpieczestwa ruchu drogowego, co jest o wiele istotniejsze od budzcych ogromne emocje i zaarte dyskusje spraw karania pijanych kierowcw czy uprawnie pieszych w ruchu drogowym. 2. WPROWADZENIE JEDNOLITEGO SYSTEMU POBORU OPAT ZA KORZYSTANIE Z DRG KRAJOWYCH Opis problemu: W zakresie utrzymania znaczce rodki maj pochodzi z poboru opat na drogach krajowych, ktry wymaga zwikszenia efektywnoci. Obecnie pobierane s opaty za przejazd niektrymi drogami krajowymi w sposb manualny i elektroniczny przez administracj drogow i koncesjonariuszy. Mamy rne systemy opat za korzystanie z drg przez pojazdy ciarowe iosobowe.Tradycyjnysposbpobieraniaopatpowodujepowaneutrudnieniawruchupojazdw w niektrych okresach roku.W przypadku pojazdw ciarowych istotnym problemem s rwnie rne systemy poboru opat na drogach zarzdzanych przez GDDKiA i koncesjonariuszy. Do tego dochodzi brak interoperacyjnoci polskiego systemu z systemami stosowanymi w innych krajach (np. w Niemczech). Brak planw na wdroenie zintegrowanego i spjnego systemu poboru opat jest uciliwy dla uytkownikw drg i generuje straty dla Skarbu Pastwa. 30 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
30. 30. Rekomendacja: NaleyzmieniprzepisyRozporzdzeniaz3lipca2003r.wsprawieszczegowychwarunkw technicznych dla znakw i sygnaw drogowych oraz urzdze bezpieczestwa ruchu drogowego i warunkw ich umieszczania na drogach w kierunku okrelenia uprawnie niezbdnych dla wykonywania funkcji projektanta organizacji ruchu. Rekomendacja: Sugerowana zmiana dotyczy likwidacji parkowania pojazdw na chodnikach, w przeciwiestwie do obecnych uregulowa. Zasad powinien by zakaz parkowania na chodnikach a wyjtkiem parkowanie dopuszczone za pomoc znakw cile wskazujcych sposb organizacji postoju. Postulowana jest likwidacja zbdnych znakw D-44 i D-45 strefa parkowania z rwnoczesnym powrotem do oznakowania obszarw parkowania za pomoc znakw B-39 i B-40strefa ograniczonego postoju- gdzie opata za czas postoju jestjednzformograniczaniategoczasu-wszystkiepojazdyzaparkowanewobszarzetakiej strefy, w pasie drogi publicznej maj podlega opacie, a inne formy amania przepisw drogowych winny by dodatkowo egzekwowane w standardowym postpowaniu mandatowym. 3. ZWIKSZENIE WYMAGA WOBEC PROJEKTANTW ORGANIZACJI RUCHU Opis problemu: W obecnym stanie prawnym do wykonania projektu drogi lub jej wyposaenia, np. w sygnalizacj, potrzebne s uprawnienia budowlane i elektryczne, natomiast projekt organizacji ruchu moe wykonakady!Kwestiauprawniedotworzeniaprojektworganizacjiruchunadrogachwymaga uregulowania. 4. WPROWADZENIE ZMIAN OZNAKOWANIA PARKOWANIA POJAZDW W TERENIE ZABUDOWANYM Opis problemu: W latach 70-tych XX wieku, przy niewielkim zmotoryzowaniu spoeczestwa, zezwolono na parkowanie samochodw na chodnikach, za wyjtkiem miejsc oznakowanych zakazem. Z czasem stao si to ogromnym utrudnieniem.Wprowadzono patne strefy parkowania, w ktrych wskazuje siczstonazbdn,zbytduliczbznakworazrwnieczstonazbdneoznakowaniepoziome miejsc do parkowania - majce jedynie usprawiedliwia pobr opat za czas postoju, ktre to opaty i tak pozostaj na niezmiennym i niepotrzebnie ustawowo usztywnionym poziomie od 12 lat. BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 31
31. 31. Rekomendacja: Zatwierdzaniu powinna podlega wycznie organizacja ruchu oraz tzw. parametry bezpieczestwa takie jak: grupy kolizyjne i czasy midzyzielone. Rekomendacja: Zmianie powinny ulec przepisy Rozporzdzenia w sprawie szczegowych warunkw technicznych dla znakw i sygnaw drogowych oraz urzdze bezpieczestwa ruchu drogowego i warunkw ich umieszczania na drogach. 5. PRAWNE UREGULOWANIE FUNKCJONOWANIA SYSTEMW ITS (INTELIGENTNYCH SYSTEMW TRANSPORTOWYCH) Opis problemu: Dzisiaj dynamiczne sterowanie ruchem za pomoc sygnalizacji wietlnych wykorzystuje niejednoznaczne prawo. Technika pozwala na zmiany programw zalenie od ruchu, zmiany faz ruchu itp. Natomiast prawo wymaga zatwierdzania tych dziaa. 6. ZLIBERALIZOWANIE ZASAD STOSOWANIA FIZYCZNYCH ELEMENTW USPOKAJANIA RUCHU DROGOWEGO Opis problemu: Obecne przepisy dotyczce moliwoci stosowania fizycznych elementw uspokojenia ruchu s archaiczne i w niezrozumiay sposb ograniczaj moliwo ich stosowania przede wszystkim w miejscach najbardziej niebezpiecznych (skrzyowania, przejcia dla pieszych itp.). Dotyczy to m.in. strefTEMPO 30, co szczeglnie ogranicza moliwo skutecznych dziaa w zakresie poprawy bezpieczestwa ruchu drogowego. Zmiana przepisw urealniajca je do wystpujcych potrzeb pozwoliaby w sposb skokowy w terenach zabudowanych ograniczy liczb ofiar wypadkw. 32 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ
32. 32. ORGANIZACJE PARTNERSKIE AUTORZY BIAEJ KSIGI BRANY DROGOWEJ Oglnopolska Izba Gospodarcza Drogownictwa (OIGD) jest dziaajc od 1994 roku na terenie caej Polski organizacj samorzdu gospodarczego zrzeszajc przedsibiorcw prowadzcych dziaalno gospodarcz w brany drogowej i na jej rzecz. Oglnopolska Izba Gospodarcza Drogownictwa reprezentuje interesy zrzeszonych przedsibiorcw w szczeglnoci wobec organw wadzy publicznej, organw samorzdu terytorialnego oraz wobec innych instytucji i organizacji. Izba zrzesza okoo 150 firm wrd ktrych s zarwno due, rednie jak i mae firmy drogowo-mostowe. Wicej informacji: www.oigd.com.pl Polska Izba Inynierw Budownictwa to samorzd zawodowy inynierw budownictwa powoany do ycia Ustaw z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorzdach zawodowych architektw oraz inynierw budownictwa. Zrzesza osoby penice samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, do ktrych nale projektanci, kierownicy budw lub robt, inspektorzy nadzoru. Do sprawowania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie niezbdne jest odpowiednie wyksztacenie techniczne i waciwa praktyka. Obecnie do PIIB naley prawie 116 000 osb. PIIB wraz z powstaniem przeja od Pastwa niektre zadania, jak nadawanie uprawnie budowlanych w poszczeglnych specjalnociach oraz nadawanie tytuu rzeczoznawcy budowlanego. Samorzd zawodowy inynierw budownictwa sprawuje nadzr nad naleytym i sumiennym wykonywaniem zawodu przez czonkw Izby oraz reprezentuje swoich czonkw wobec organw administracji rzdowej. PIIB uczestniczy w tworzeniu nowych aktw prawnych dotyczcych brany budowlanej, poprzez opiniowanie projektw ustaw i rozporzdze. PIIB aktywnie dziaa take na europejskim rynku budowlanym biorc czynny udzia w pracach m.in. Europejskiej Rady Inynierw Budownictwa (ECCE) i Europejskiej Rady Izb Inynierskich (ECEC). Wicej informacji: www.piib.org.pl Polskie Stowarzyszenie Wykonawcw Nawierzchni Asfaltowych (PSWNA) to dziaajca od 1999 roku na polskim rynku organizacja zrzeszajca firmy zajmujce si wykonawstwem nawierzchni asfaltowych, produkcj oraz dystrybucj podstawowych materiaw drogowych, urzdze i maszyn do wytwarzania i ukadania mas bitumicznych oraz emulsji asfaltowych. Od 2000 r. organizacja jest czonkiem Europejskiego Stowarzyszenia Wykonawcw Nawierzchni Asfaltowych (EAPA - European Asphalt Pavement Association). Przedstawiciele PSWNA bior take aktywny udzia w pracach Komitetw Technicznych Polskiego Komitetu Normalizacyjnego zwizanych z wdraaniem norm europejskich w drogownictwie. Wicej informacji: www.pswna.pl Polski Zwizek Pracodawcw Budownictwa to oglnopolska organizacja zrzeszajca ponad 60 najwikszych firm z brany budowlanej, to jest okoo 70% potencjau wykonawczego firm budowlanych w Polsce. Reprezentuje interesy zarwno najwikszych firm budowlanych dziaajcych na krajowym rynku budowlanym, jak te firm maych i rednich oraz innych organizacji pozarzdowych. Sekcja Krajowa Drogownictwa jest branow jednostk organizacj NSZZ S. W swojej strukturze skupia organizacje zakadowe i midzyzakadowe przedsibiorstw drogowych, administracji rzdowej i samorzdowej. SKD NSZZ S realizuje swoje statutowe uprawnienia w obszarze drogownictwa na rzecz: ochrony praw pracowniczych, poprawy stanu BHP, promowania zasad spoecznej odpowiedzialnoci biznesu, tworzenia przejrzystych i uczciwych regu dziaania dla wszystkich uczestnikw rynku budownictwa i utrzymania. NSZZ BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ 33
33. 33. Stowarzyszenie Inynierw Doradcw i Rzeczoznawcw (SIDiR) jest polskim stowarzyszeniem, zrzeszajcym osoby fizyczne oraz w charakterze czonkw wspierajcych prywatne firmy zajmujce si niezalenym doradztwem inynierskim. Czonkowie SIDiR, niezaleni inynierowie konsultanci posiadaj doskonae kwalifikacje zawodowe i znajomo dziaania na rynkach midzynarodowych. Statut SIDiR nakada take na swoich czonkw wysokie wymagania etyczne, zgodne z zasadami Midzynarodowej Federacji Inynierw Konsultantw (FIDIC). SIDiR rozpowszechnia w Polsce nowoczesne zasady organizacji procesw inwestycyjnych, proponowane przez FIDIC, Phare, Bank wiatowy, a take Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) i Europejski Bank Inwestycyjny (EIB). Czonkowie SIDiR dostosowuj wzory zagraniczne do wymaga polskich praw i przepisw, w tej liczbie do Ustawy o zamwieniach publicznych oraz do Prawa budowlanego. Dziaalno SIDiR przyczynia si wic do lepszego przygotowania polskich konsultantw, inwestorw i wykonawcw do wyzwania, jakim jest nadchodzca konieczno stosowania si do wymaga wsplnego europejskiego rynku budownictwa, a take uatwia wchodzenie na rynki zagraniczne jako rwnorzdni partnerzy. PrzyStowarzyszeniudziaaSdArbitraowy-dedykowanysporombudowlanymorazOrodekMediacji.SIDIR prowadzi rwnie dziaalno szkoleniow z zakresu przygotowania i realizacji procesw inwestycyjnych. Stowarzyszenie Inynierw i Technikw Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej (w skrcie SITK RP, zwyczajowo uywajce skrtu SITK), jest organizacj naukowo-techniczn, dziaajc od 1946 roku, o celach niezarobkowych, zrzeszajc osoby indywidualne. Cele statutowe SITK obejmuj, midzy innymi, dziaalnoci, na rzecz rozwoju transportu, naukowo-techniczn, informacyjno-edukacyjn, kulturaln, wzakresie ochrony zabytkw transportu i upamitnienia ich twrcw. SITK realizuje swoje cele, midzy innymi, poprzez: - propagowanie i wspieranie wynalazczoci, - wspprac z organizacjami i stowarzyszeniami naukowo-technicznymi w kraju i za granic, - wspdziaanie z samorzdami: terytorialnymi, zawodowymi i gospodarczymi, - prowadzenie dziaalnoci szkoleniowej i przeprowadzanie egzaminw osb podnoszcych kwalifikacje - zawodowe oraz wspprac przy opracowywaniu i opiniowaniu programw i metod nauczania, - wydawanie czasopism, ksiek, zeszytw naukowo-technicznych i innych publikacji, - organizowanie: kongresw, zjazdw, konferencji, narad, sympozjw, seminariw, odczytw, konkursw, - stanowicych midzy innymi element podnoszenia kwalifikacji pracownikw transportu, - organizowanie wyjazdw techniczno-turystycznych, krajowych i zagranicznych. Stowarzyszenie Klub Inynierii Ruchu powstao w roku 1989 jako forum wymiany dowiadcze i myli technicznej oraz samoksztacenia w dziedzinie komunikacji i drogownictwa, a szczeglnie inynierii ruchu. Jego czonkowie to specjalici pracujcy w zarzdach drg rnych kategorii, samorzdach, uczelniach technicznych, pracowniach projektowych oraz firmach pracujcych na rzecz drogownictwa. Koleeska formua wzajemnych kontaktw, pozwala na szybki przepyw informacji na temat zmieniajcego si ustawodawstwa, nowych technologii i ofert producentw. Stowarzyszenie czynnie stara si uczestniczy w tworzeniu nowych aktw prawnych z zakresu ruchu drogowego, komunikacji i drg, poprzez opiniowanie dla Parlamentu oraz Resortu, projektw ustaw i rozporzdze (niestety, nasze zdania s zwykle pomijane, nawet te korygujce ewidentne bdy!). Stowarzyszenie Polski Kongres Drogowy dziaa od 2005 roku, jako kontynuator tradycji przedwojennych Kongresw Drogowych. Jego misja to wspieranie rozwoju infrastruktury drogowej i zapewnienie jednolitych standardw na sieci drg publicznych w Polsce. Skupia pracownikw administracji drogowej wszystkich szczebli, firmy sektora drogowego, projektantw, inynierw i naukowcw. 34 BIAA KSIGA BRANY DROGOWEJ