bibhaba- a mannual on puppetry
TRANSCRIPT
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 1/122
Oioahoh$H Dhcc}hb nc U}uumwry
Givwhcfm Mg}fhwinc Urnlrhddm$Vhrph Vaijvah Hoaiyhc!GMU$VVH)
!Hc ILCN]$DA_G Lnpw# n` Icgih Urnkmfw)
Dhighc Lhrai" Cm| Gmbai 885 501
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 2/122
?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 3/122
FNCWMCWV
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
V#Cn# Uhrwif}bhrv Uhlm
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
8 Fahuwmr I
8#8 Uhumr Dhrj
? Fahuwmr II
?#8 @iclmr U}uumw
?#?
?#6 @icl}rm U}uumw Dhgm }u n` Fnwwnc
?#7 @icl}rm U}uumw ic Uhumr Uium
?#= Urmuhrhwinc n` U}uumw n}w n` @nbgicl Uhumr
6# Fahuwmr III
6#8 Lbnpm U}uumw
6#? U}uumw Amhg Urmuhrmg n}w n` Uhumr
6#6 Lbnpm U}uumw dhgm }u n` Uhumr Uhfjmw
7# Fahuwmr IP
7#8 _ng U}umw
= Fahuwmr P
=#8 Vahgn| U}uumw
0# Fahuwmr PI
0#8 Didm hcg dnpmdmcw
0#? Urhfwifm hcg Vjibb `nr Pnifm Dng}bhwinc
<# Fahuwmr PII
<#8 Vwhlm Urmuhrhwinc
<#? _}bmv `nr Grhdhwivhwinc Dmwang n` Wmhfaicl
6
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 4/122
1# Fahuwmr PII
1#8 Mqhdubm n` Gi``mrmcw V}okmfw Dhwwmr Ohvmg nc Grhdhwi{mg
Bmvvnc
Uricfiubmv Icpnbpmg ic wam ]vm n` waiv Dng}bm
Wam gi``mrmcw fncwmcwv ic iw ahpm ommc vumfihbby urmuhrmg ic nrgmr wn mcahcfm.idurnpm wam
fncwmcw jcn|bmglm hcg lipm cm| girmfwinc ic wam wmhfaicl$bmhrcicl urnfmvv n` wam wmhfamrv#
Nc wam ohviv n` wam hfx}irmg jcn|bmglm" wam wmhfamrv fhc urmuhrm nc wamir n|c wam vmb`$icvwr}fwinchb rmvn}rfm dhwmrihbv bijm u}uumw" wamrmoy gmpmbnu wamir hrwivwif x}hbiwy hcg
frmhwipiwy#
Wam nrlhci{hwinchb vwr}fw}rm n` gi``mrmcw fahuwmrv" lipmc ic waiv dng}bm iv hv `nbbn|v;
h) \ahw gnmv iw fncvivw n`> \ahw iv wamrm ic iw>
Nokmfwipmv.Hidv
_mx}irmg._mbmphcw dhwmrihbv.Mx}iudmcwv
Urnfmvv.Urnfmg}rm n` urmuhrhwinc#
Wmfacix}m n` dnpmdmcw !Pnifm" gihbnl}m" lmvw}rm" unvw}rm" dnpmdmcw n`
ahcg)
o) \ahw gig |m bmhrc>
h# Vmb $Hvvmvvdmcw Mqmrfivmv.X}mvwincv
o# Hcv|mr wn Vmb`$Hvvmvvdmcw X}mvwincv
f# \ahw mbvm fhc |m gn>
f) V}o$]ciwv
I` ncm lnmv warn}la wam hidv.nokmfwipmv" wamc v.am fhc jcn| ic |aifa fahuwmrv
|ahw wyum n` u}uumwv fhc om urmuhrmg" hcg wamy hrm ic h vmx}mcwihb nrgmr#
Fndunviwinc n` vwnrimv" urmuhrhwinc n` grhdhwif viw}hwinc" idiwhwinc n` wam pnifm n`
fahrhfwmrv gmvfriomg ic wam wnuif.}ciw" urhfwifm rmbhwmg wn dnpmdmcw n` u}uumw hcg
urmuhrhwinc n` rmbmphcw vwhlm rmx}irmg `nr wam u}uumw" wam wmfacix}m n` grhdhwi{icl
wam fncwmcw hcg mqhdubm#
7
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 5/122
Yn} van}bg `irvw }cgmrvwhcg wam fncwmcw hcg wamc fnbbfw wam rmbmphcw dhwmrihbv##
Wam wmfacix}mv.vjibbv n` urmuhricl wam u}uumw" |aifa cmmgv wn om urmuhrmg" hrm
van|c ic wam vigm# Yn} fhc hbvn urmuhrm wam uifw}rm mqaioiwmg oy `nbbn|icl wamdm
farncnbnlifhbby# @nr waiv yn}r icwmrmvw hcg hwwiw}gm iv pmry d}fa
rmx}irmg.cmfmvvhry#
Yn} fhc hfx}irm vjibb n` fbhvvrnnd dhchlmdmcw hcg dhjm wam wmhfaicl$bmhrcicl
urnfmvv x}hbiwhwipm warn}la waiv vmb`$icvwr}fwinchb dng}bm#
Mhfa }ciw iv gipigmg icwn vdhbb v}o$}ciwv `nr omwwmr }cgmrvwhcgicl hcg wanvm hrm
uricwmg ic waifj.vilci`ifhcw bmwwmrv# @nr yn}r hfwipm uhrwifiuhwinc hcg wn hvfmrwhic wn
|ahw mqwmcw yn} ahpm hfx}irmg jcn|bmglm" vmb`$hvvmvvdmcw x}mvwincv ahpm ommc
hvjmg.u}w hw vndm ubhfmv ic wam diggbm.wn|hrgv wam diggbm#
Ic wam mcg wam orim` v}ddhry n` wanvm ahpm ommc lipmc }cgmr wam fhuwinc ‑|ahw gig
yn} bmhrc.— G}ricl wam wmhfaicl n` wam fncfmrcmg.fmrwhic v}okmfw `nr wam hfwipm
uhrwifiuhwinc n` wam faibgrmc" wam gmwhibmg girmfwinc rmlhrgicl wam urmuhrhwinc n`
vndm u}uumwv hcg wmfacix}mv rmx}irmg `nr wamir dnpmdmcw ahpm ommc lipmc#
H vumfihb fhuwinc iv wamrm }cgmr ‒\ahw mbvm fhc |m gn—# Vndm mqhdubmv hrm lipmc
nc wam bhvw uhrw n` waiv dng}bm hv rmlhrgv wam urhfwifm vjibbv n` pnifm dng}bhwinc"
urmuhrhwinc n` vwhlm" hcg gi``mrmcw v}okmfw dhwwmr ohvmg nc grhdhwi{hwinc# Nc wam
ohviv n` wanvm mqhdubmv" yn} fhc urmvmcw wam dnvw gi``if}bw v}okmfw dhwwmr om`nrm
wam vw}gmcwv mhviby hcg b}figby.viduby warn}la wam u}uumwv" fhc urmuhrm bmvvncv
ohvmg nc grhdhwi{hwinc#
\m anum" g}m wn yn}r icwmrmvw hcg hfwipm fnnumrhwinc waiv fhc VID fhc om
m``mfwipmby }vmg ic wam fbhvvrnnd#
=
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 6/122
0
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 7/122
]ciw I; Uhumr Dhvj
8#8 Icwrng}fwinc
\m f}w wam waifj uhumr" ubhvwif vammw mwf# ic wam vahum n` dhvj hcg }vm iw ic wam `hfm wn ubhy h
rnbm# Vn iw iv fhbbmg uhumr dhvj#
8#? Nokmfwipmv
H`wmr lnicl warn}la waiv }ciw yn} |n}bg om hobm wn;
Urnpigm kny`}b bmhrcicl wn wam u}uibv.faibgrmc |iwa bmvv widm |iwan}w wmhfaicl$
bmhrcicl dhwmrihb !WBD) hffnrgicl wn wam fahrhfwmr n` wam vwnry oy urmvmcwicl ic h
grhdhwi{mg |hy#
rmg}fm vaycmvv hcg wn gmpmbnu vuncwhcmn}v mdnwinc#
dhjm wam bmvvnc icwmrmvwicl" }cgmrvwhcghobm.vidubm hcg mcknyhobm oy }vicl vncl"
ghcfm" ubhy" grhdhwi{hwinc warn}la dhvj#
8#6 Bmw }v urmuhrm h dhvj n` ‑fn|’
8#6#8 _mbmphcw Dhwmrihbv
Grh|icl Vammw !n` gi``mrmcw fnbnr)" Umcfib" Vfivvnr" Vjmwfa Umc" Fnbn}r" Or}va" hcg
waifj warmhg nr r}oomr }vmg ic ohbbnnc
8#6#? Urnfmg}rm n` Urmuhrhwinc
Vwmu I; Gipigicl h grh|icl vammw icwn viq uhrwv hcg whjicl h uhrw `rnd iw#
Vwmu II; Wn gipigm wam vammw bmclwa|ivm mx}hbby icwn w|n uhrwv !`nr rn}cg dhvj)" o}w
amrm gipigm wam vammw ormhgwa$|ivm icwn w|n mx}hb uhrwv !`nr bncl dhvj)#
Vwmu III; Wn grh| h ahb` gmvilc.vjmwfa nc wam numc `nbgmg vigm hv van|c ic wam uifw}rm#
<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 8/122
Vwmu IP; Wamc wn f}w wam numc vigm oy wam vfivvnr hv umr wam gmvilc.vjmwfa#
H`wmr f}wwicl |amc numcmg" yn} |ibb `icg wahw iw ahv omfndm cn| wam vahum
n` h fndubmwm dhvj n` fn|#
Vwmu P; Wn lipm wam vahum n` wam `hfm n` fn|# Bmw }v fnbn}r wam dhvj hv umr n}r
rmx}irmdmcw# Bmw }v lipm ohfj fnbn}r wn wam anrc" cnvm" dn}wa hcg mymv
|amc cmfmvvhry" |m fhc urmuhrm wam gmvilc n` mhr" cnvm hcg mymorn| hcg
f}w iw `rnd vmuhrhwm uhumrv hcg fhc uhvwm iw nc wam huurnurihwm ubhfm#
Vwmu PI; Bmw }v dhjm w|n anbmv n` w|mcwy `ipm uhivm nc wam grh|c mym$ohbb vn wahw wam
faibg |an |mhrv iw fn}bg vmm wam n}wvigm#
1
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 9/122
Vwmu PII; Bmw }v dhjm w|n anbmv nc wam bn|mr uhrwv n` wam anrc hcg jcn| |iwa wam
ambu n` ohbbnnc oicgicl r}oomr nr waifj warmhg#
8#6#6 Wmfacix}mv rmx}irmg `nr Dnpmdmcw
@irvw wam dhvj iv `iwwmg |iwa wam `hfm" vn wahw ncm fhc vmm |iwa wam ambu n` wam f}w unicwv n`
mymv n` wam dhvj#
Ncm fhc mqurmvv wam mdnwinc.wan}law warn}la rnbm ubhy !grhdhwi{hwinc) |iwa wam ambu n` pnifm
hcg gihbnl}m# Hv umr wam rmx}irmdmcw wam lmvw}rmv bijm dnpmdmcw n` amhg" ahcg" bml" frh|b ic
fhvm n` hcidhb fahrhfwmr hcg dnpicl wam ahcgv bijm `byicl oirgv ic fhvm n` oirg fahrhfwmr fhc
om }vmg#
8#7 \ahw ahpm |m bmhrcw>
Bmhrcicl n` gmvilcicl n` dhvj `rnd wam grh|icl vammw#
]vm n` wam dhvj hbncl wam lmvw}rmv#
8#= Vmb` Famfj Mqmrfivm
8 An| dhcy dhrjv fhc om f}w.gmvilcmg `rnd h grh|icl vammw>
? \ay van}bg |m gipigm h grh|icl vammw icwn w|n mx}hb ahbpmv hcg grh| h ahb` uifw}rm>
6 \ay van}bg wamrm om anbmv hw mym unicwv>
8#0 \ahw mbvm.dnrm fhc |m gn>
Vwrncl dhvjv fhc om urmuhrmg oy }vicl vhrmmv hv |mbb hv Vairwv" fhrwncv" nbg fhbmcghr
icvwmhg n` grh|icl vammw#
\m fhc uhvwm |iwa wam ambu n` fnwwnc nr gn bhdichwinc `nr iwv umrdhcmcfy#
Urmuhrhwinc n` dhvjv n` gi``mrmcw hcidhbv" oirgv" `bn|mrv" `r}iwv" ubhcmw" vwhr mwf#
Urmvmcwhwinc n` v}okmfw dhwmr ic h grhdhwi{mg |hy ic wam fbhvvrnnd warn}la wam }vm n`
dhvj oy wam faibgrmc#
9
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 10/122
8#< Urmfh}wincv.Fh}wincv
8# Wam uimfm n` uhumr |ibb om w|n uimfmv i` iw iv f}w nc wam
`nbgicl vigm" cnw `rnd n}wvigm |aibm f}wwicl wam dhvj#
?# \aibm urmuhricl wam dhvj i |m f}w |iwan}w `nbgicl wamc
wam w|n vigmv n` wam dhvj |ibb cnw rmdhic mx}hb
8#1 Hcv|mr n` Vmb` ‖ Mqmrfivmv
8 Hv dhcy hv viq dhrjv fhc om gmvilcmg rnd h grh|icl vammw#
? I` h ahb` uifw}rm iv gmvilcmg oy gipigicl wam grh|icl vammw icwn w|n mx}hb uhrwv"
wamc wam vahum.vi{m n` wam w|n vigmv n` wam dhvj |ibb om mx}hb#
6# Wam hfwnr fhc hfw urnumrby oy bnnjicl n}wvigm warn}la wam anbmv dhgm nc wam
mym unicwv
#
85
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 11/122
88
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 12/122
8?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 13/122
]ciw II @iclmr U}uumw
?#8 Icwrng}fwinc
Vicfm waiv wyum n` u}uumw fhc om dnpmg.r}c ncby oy wam `iclmrv" iw iv jcn|c hv ‑@iclmr
U}uumw’# Ic fnduhrivnc wn nwamr wyum n` u}uumw" `iclmr u}uumw fhc om urmuhrmg mhviby hcg iwv
urmuhrhwinc iv bmvv mqumcvipm# Iw iv pmry kny`}b wn wam faibgrmc wnn#
86
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 14/122
?#? Nokmfwipmv
H`wmr lnicl warn}la waiv }ciw yn} |n}bg om hobm wn;
bmhrc wam vjibb n` urmuhricl wam `iclmr u}uumw# hfx}irm wam vjibb n` huubyicl wam `iclmr u}uumw ic wam bmhrcicl urnfmvv#
hfx}irm wam vjibb wn ambu wam bmhrcmrv.vw}gmcwv ic grh|icl uifw}rm" f}wwicl uhumr" urmuhricl
u}uumw#
gmpmbnu waicjicl" idhlichwinc" hmvwamwif vmcvm hcg vwybm n` gihbnl}icl n` wam
vw}gmcwv.faibgrmc warn}la wam urmuhrhwinc n` u}uumw hcg iwv huubifhwinc.}vm#
?#6 Urmuhrhwinc n` `icl}rm U}uumw?#6#8 _mbmphcw Dhwmrihbv
Grh|icl Vammw" @mpifnb" Fnbn}r Uhumr !Uhfjicl Uhumr" Frhum Uhumr" _mqicm Uhumr mwf#)
Vjmwfa Umc" Uhicw hcg o}rva" Umcfib" _}oomr" Vfivvnr
Bmw }v urmuhrm h `iclmr u}uumw n` ‑Dhc’#
?#6#? Urnfmg}rm n` Urmuhrhwinc#
Vwmu I ; Bmw }v whjm h uimfm n` grh|icl vammw n` 7— q 0— vi{m hcg rn}cg yn}r `nrm`iclmr#
Urmuhrm h uium oy lipicl `mpifnb hw wam mcg vigm n` wam uhumr" hv van|c ic wam
uifw}rm#
!urmpin}vby gmvfriomg dhvj urmuhrhwinc vjibb om `nbbn|mg)
Vwmu II; Whjm h grh|icl vammw n` 0— q 1— vi{m hcg wn `nbg.gipigm iw icwn w|n mx}hb uhrwv
`rnd wam diggbm hv van|c ic wam uifw}rm#
87
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 15/122
Vwmu III; Grh| wam amhg n` |ahwmpmr uifw}rm yn} |hcw nc wam `nbgmg uhumr |iwa wam
ambu n` wam umcfib" ahb` n` |aifa fhc om van|c ic wam uifw}rm# F}w hbncl wam
grh|c bicm |iwa wam ambu n` wam vfivvnr hv van|c ic wam uifw}rm#
Vwmu IP; H`wmr f}wwicl" numc hcg vwrhilaw iw hcg uhicw wam gi``mrmcw uhrwv n` wam `hfm !gn
hv van|c ic wam uifw}rm) |amcmpmr cmfmvvhry f}w wam vahum n` mhr" cnvm hcgmymorn| `rnd vmuhrhwm uhumr hcg uhvwm ic huurnurihwm ubhfm#
Vwmu P; Wam w|n$wairg n` wam urmuhrmg uium fn}bg om uhvwmg hw wam ohfj n` wam amhg" vn
wahw iv ncm wairg |ibb rmdhic ombn| wn|hrgv wam cmfj !hv iv van|c ic wam
uifw}rm)#
Vwmu PI; Whjm wam fnbn}rmg uhumr n` 1— q ?7— vi{m `nr wam grmvv n` wam u}uumw hcg f}w
wam grmvv oy `nbgicl icwn w|n hv van|c ic wam uifw}rm# Fndoicm onwa wam
uhrwv n` wam f}w grmvv |iwa wam ambu n` l}d.uhvwm#
8=
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 16/122
Vwmu PII; Grh| wam gmvilc n` wam ahcg hcg f}w iw |iwa wam ambu n` vfivvnr hcg fndoicm
|iwa wam grmvv hv van|c ic wam uifw}rm# Wam wa}do van}bg om hw wam }uumr
unrwinc |aibm fndoicicl iw |iwa wam ahcg# Waiv van}bg om whjmc fhrm n`#
Vwmu PIII; Bmw }v u}w wam grmvv wnlmwamr |iwa wam cmfj uium hv van|c ic wam uifw}rm# Wn
gmfnrhwm wam u}uumw" bmw }v f}w wim" unfjmw" rioonc" hurnc" w}rohc mwf# @rnd
gi``mrmcw fnbn}rmg uhumr hcg uhvwm wamd# \m fhc dhjm }vm n` gi``mrmcw
jicgv n` fa}cji" cmfjbhfm" fnbn}r mwf#
?#6#6 Dhciu}bhwipm Vjibb. Wmfacix}m n` Dhciu}bhwinc
Mcwmricl wam ahcg omaicg wam grmvv n` wam u}uumw ncm ahv wn u}w wam `nrm`iclmr icwn wam
uium$amhgmg ic nrgmr wn dhciu}bhwm wam u}uumw# Wam wa}do |ibb om ic ncm ahcg n` wam
grmvv hcg wam diggbm `iclmr |ibb om ic wam ohfj n` hcnwamr ahcg vn wahw wam `hfm jmmuv
wam `rncw#
Ncm ahv wn dhciu}bhwm wam u}uumw hffnrgicl wn wam gihbnl}m
?#6 Urmfh}wincv.Fh}wincv
Wn jmmu wam `hfm n` wam u}uumw wn|hrgv wam h}gimcfm g}ricl wam dhciu}bhwinc#
Wam `nf}v n` wam u}uumw dhvwmr van1}bg hb|hyv om nc wam u}uumw#
Wam u}uumw |aifa whbjv ncby om hfwiphwmg hcg wam nwamr u}uumw van}bg rmdhic vwibb
g}ricl wahw widm#
80
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 17/122
?#7 \ahw gig |m Bmhrc>
Urmuhrhwinc n` `iclmr u}uumw hcg `iclmr dhciu}bhwinc#
Wn f}w hbncl wam gmvilc n` gi``mrmcw wyumv n` vahum n` `hfm hcg fnbn}r wamd# Wn whibnr gi``mrmcw wyumv n` grmvv hcg wn }vm wamd urnumrby#
?#= Vmb` Mqmrfivmv
8# \ay gn |m gmvilc wam ahb `hfm icvwmhg n` fndubmwm `hfm>
?# An| gig |m fndoicm wam grmvv |iwa wam amhg > nr An| |mrm wam grmvv hcg amhg
fndoicmg>
6# \ay van}bg |m whjm wam dmhv}rmdmcw n` wam `nrm iclmr |aibm w|ivwicl wam uhumr>
?#0 \ahw Mbvm Fhc \m Gn>
\m fhc urmuhrm vwrncl `iclmr u}uumw oy }vicl vhrmm hcg vairw" fhrwnc" nbg fhbmcghr
icvwmhg n` grh|icl vammw#
\m fhc uhvwm |iwa wam ambu n` fnwwnc nr gn bhdichwinc `nr iwv umrdhcmcfy#
Wn `hfibiwhwm wam fbhvvrnnd wrhcvhfwinc |iwa n}rvmbpmv nr |iwa wam ambu n` wam
faibgrmc oy }vicl wam urmuhrmg u}uumw#
?#< @iclmr U}uumw dhgm }u n` Uhumr Vammw
?#<#8 _mbmphcw Dhwmrihbv
Vfivvnr" Grh|icl Vammw" Icpiwhwinc Fhrg" Ahcg Dhgm Uhumr" @mpifnb#
Vwmu I; Wn urmuhrm wam ongy n` wam oirg whjm h grh|icl vammw.icpiwhwinc fhrg.ahcg dhgm
uhumr n` 8— ormhgwa hcg 1— wn 85— bmclwa vi{m hcg f}w iw hcg uhvwm wam w|n vigmv
n` wam uhumr#
Vwmu II; @nr amhg whjm hon}w 8— q =— vi{m ahb` n` wam uhumr hcg rn}cg iw hcg knic wam
w|n vigmv n` wam rn}cg wn dhjm iw h ricl vi{m#
8<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 18/122
Vwmu III; Knic wam amhg |iwa wam ongy |iwa wam ambu n` l}d hv van|c ic wam uifw}rm#
Vwmu IP; Wam |icl hcg whib |ibb om f}w hv iv umrfmiphobm honpm wam ongy hcg omaicg wam
amhg hcg knic wamd hw wam huurnurihwm ubhfm hcg wamc `iq wam omhj ic `rncw n`
wam amhg#
Vwmu P; H`wmr wam urmuhrhwinc n` wam oirg `iq h uium dhgm }u n` uhumr n` `nrm`iclmr vi{m
hw wam ombn| unrwinc n` wam oirg hv van|c ic wam uifw}rm#
?#<#? Dhciu}bhwinc.Dnpmdmcw Wmfacix}mv.Vjibbv Icpnbpmg ic wam Dhciu}bhwinc\m fhc u}w wam `nrm`iclmr ic wam uium |aifa iv `iqmg ombn| wam u}uumw hcg dnpm wam
`nrm`iclmr `nr wam dnpmdmcw n` wam oirg nc wam whobm.vfrmmc.fhrwnc fncvigmricl hv vwhlm
wn van| wn wam h}gimcfm nr vw}gmcwv#
81
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 19/122
?#1 \ahw mbvm fhc |m gn
\m fhc van| wam oirg oy ahclicl iw |iwa wam ambu n` h``iqicl vwricl.warmhg hw wam
ohfj n` wam oirg hv i` wam oirg iv `byicl nr fhc }vm iw hv `iclmr u}uumw oy `iqicl hvwifj ic wam anbm gncm ombn| wam ombby#
Ic waiv vidubm dhccmr |m fhc urmuhrm wam u}uumw n` hcy vahum bijm oirg" hcidhb
hcg dhc mwf#
?#9 @iclmr U}uumw Dhgm }u n` Fnwwnc
?#9#8 _mbmphcw Dhwmrihbv
Vfivvnr" gi``mrmcw wyumv n` pmbpmw" wnrc vairw" uhcw" fnwwnc" cmmgbm hcg warmhg#
?#9#? Urnfmg}rm n` Urmuhrhwinc
Vwmu I; @irvw wam vjmwfa n` wam oirg u}uumw `rnd amhg wn whib iv gmvilcmg nc w|n uimfmv
n` fnwwnc hcg f}w wam gmvilc |iwa wam vfivvnr# Wn knic wam w|n uhrw uifw}rmv |m
|ibb f}w wam amhg hcg whib vigmv hffnrgicl wn wam uifw}rm !jmmuicl ic dicg wam
vi{m n` wam amhg hcg ongy)# Wam amhg fnwwnc |ibb om vwifamg nc wam vigm n` wam
amhg oy knicicl `rnd ‒N— wn ‑O— vigmv# Vidibhrby wam ombn| fnwwnc |ibb om
vwiwfamg `rnd ‒N— wn ‒H— vigmv n` wam ongy#
Vwmu II; @nr wam |icl" bmw }v f}w `n}r uimfmv n` fbnwa hv van|c ic wam uifw}rm hcg wamc
u}w fnwwnc ic mhfa n` wam w|n uimfmv n` fbnwa hcg vwiwfa iw# H`wmr vwiwfaicl `iq
wamd nc wam onwa vigmv n` wam oirg#
89
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 20/122
Vwmu III; @nr wam whib" |m |ibb f}w h w|n$`nbg uimfm n` fbnwa" hv van|c ic wam uifw}rm# !iw
iv omwwmr wn f}w h`wmr dhjicl wam gmvilc)# Wamc u}w vndm fnwwnc ic iw hcg knic
wam w|n vigmv hcg fhc vwiwfa wamd# Wam vwiwfamg whib fhc om `iqmg ic wam
huurnurihwm ubhfm#
Vwmu IP; Wn hbbn| wam `iclmr wn mcwmr icwn wam oirg u}uumw" bmw }v f}w wam fbnwa
hffnrgiclby `rnd cmfj wn wam ahb` n` wam ohfj !hv van|c ic wam uifw}rm)
?#9#6 Dhciu}bhwinc Wmfacix}m . Vjibb n` Dhciu}bhwinc
Wn dhjm wam u}uumw dnpm" ncm fhc u}w aiv.amr `nrm`iclmr hcg diggbm `iclmr nr hcy ncm
n` wam `iclmrv ic wam ohl urmuhrmg ombn| wam ombby n` wam oirg !hv van|c ic wam uifw}rm)
?5
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 21/122
?#85 \ahw mbvm fhc |m gn >
\m fhc }vm waiv jicg n` u}uumw hv rnum u}uumw oy u}wwicl wam warmhg nc wam ohfj nr
rng u}uumw oy `iqicl h rng ombn| wam ombby i` cmfmvvhry#
Wn urmuhrm gi``mrmcw nwamr jicgv n` u}uumw bijm hcidhb" oirg" a}dhc omicl mwf# oyidiwhwicl wam gmvilc n` oirg#
?#88 @iclmr U}uumw |iwa wam ambu n` Uhumr Uium
?#88#8 _mbmphcw dhwmrihb
Grh|icl Vammw.Ahcg dhgm Uhumr.Icpiwhwinc Fhrg" Vfivvnr" Vjmwfa Umc hcg L}d#
?#88#? Urnfmg}rm.Wmfacix}m n` Urmuhrhwinc
Vwmu I; Urmuhrm h uium oy whjicl h uimfm n` uhumr n` ormhgwa n` 7— hcg bmclwa n` 1—#
vwmu I; Urmuhrm h uhumr uium n` yn}r `nrm`iclmr vi{m hcg knic iw ic wam ohfj vigm n` wam
oil uium urmuhrmg hw Vwmu I#
Vwmu III; Grh| wam vjmwfa.uifw}rm n` wahw u}uumw |aifa yn} |hcw hw wam `rncw n` wam oil
uium hv urmuhrmg ic vwmu I" hv van|c ic wam uifw}rm# \m |ibb lipm h
uifw}rmvx}m vwhw}v oy grh|icl mym" mhr" dn}wa mwf# hcg i` cmfmvvhry fhc f}w
?8
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 22/122
wam vahum n` anrc" mhr" wmmwa" wr}cj mwf# `rnd vmuhrhwm uhumrv hcg uhvwm wamd
hw huurnurihwm ubhfmv#
?#88#6 Vjibbv icpnbpmg ic dhciu}bhwinc
\m fhc u}w wam `nrm`iclmr ic wam uium `iqmg hw wam ohfj n` wam u}uumw omicl urmuhrmg
oy }v wn dhjm u}uumw dnpm |aifa fhc om van|c wn wam h}gimcfm nr vw}gmcwv#
?#8? \ahw mbvm fhc |m gn >
\m fhc urmuhrm grmvv `rnd wam vmuhrhwm uhumrv hcg uhvwm |iwa waiv u}uumw#
Oy waiv vidubm |hy" |m fhc urmuhrm wam u}uumw n` hcy vahum bijm oirg" hcidhb hcg
a}dhc omicl mwf#
?#8?#8 Urmuhrhwinc n` U}uumw oy @nbgicl wam Uhumr
?#8?#? _mbmphcw Dhwmrihbv
Grh|icl Vammw" L}d" Vfivvnr
?#8?#6 Urnfmvv.Urnfmg}rm n` Urmuhrhwinc
Vwmu I; Whjm h grh|icl vammw hcg dhjm iw icwn `n}r mx}hbv hcg whjm h uimfm n` grh|icl
vammw n` rmfwhcl}bhr vi{m `rnd iw hcg gipigm iw icwn warmm mx}hbv hv van|c ic wam
uifw}rm#
??
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 23/122
Vwmu II; @nbg wam uimfm n` uhumr `rnd icvigm hv van|c ic wam uifw}rm# Wam `nbgmg uimfm
n` uhumr |ibb om `irvw gipigmg icwn w|n `rnd wam diggbm vigm" wamc hlhic wn ahpm
h `nbg `rnd wam ahb` n` }uumr uhrw `rnd wam diggbm wn|hrgv }uumr girmfwinc#
Vidibhrby wam ombn| ahb` fhc om `nbgmg `rnd wam diggbm wn|hrgv bn|mr unrwinc#
Vwmu III; Ic wam }uumr uhrw n` wam @n}r @nbg Vammw.Uhumr" |m fhc `iq mym" mhr hcg cnvm
hcg ic wam diggbm w|n uhrwv dn}wa !ic wahw wncl}m" wmmwa" biu mwf) hcg hw wam
wnu n` wam bn|mr uhrw w|n bmlv n` hon}w 7— bmclwa fhc om ahclmg oy f}wwicl
wamd `rnd vmuhrhwm uhumrv.vammwv# !I` yn} `mmb cmfmvvhry" yn} fhc grmvv wam
}uumr uhrw n` wam onwwnd n` wam u}uumw oy f}wwicl iw `rnd vmuhrhwm vammw hcg
ahclicl iw `rnd wam onwwnd)# Yn} fhc urmuhrm w|n bmlv hcg `iq wamd ic wam
bn|mr uhrw n` wam grmvv hcg ahcl#
?#8?#7 Vjibbv `nr Dhciu}bhwinc.Dnpmdmcw
U}w wam wa}do ic wam bn|mr ohl hcg nwamr `n}r `iclmrv ic wam }uumr ohl wn dhjm wam
dn}wa n` wam u}uumw icwn dnwinc hcg dhjm wam u}uumw dnpm !hv van|c ic wam uifw}rm)
?#87 \ahw mbvm fhc |m gn >
Hgnuwicl waiv urnfmvv.urhfwifm" |m fhc hbvn urmuhrm `iclmr u}uumw n` a}dhcv"
frmhw}rmv" hcidhbv" oirgv mwf#
Ic wam urmuhrhwinc n` waiv u}uumw" |m fhc dhjm }vm n` fnbn}r uhumr.icpiwhwinc
fhrg.uhfjicl uhumr hcg ahcg dhgm uhumr.cm|vuhumr mwf# icvwmhg n` grh|icl vammw#
?6
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 24/122
?#8= Hcv|mr n` Vmb`$Mqmrfivmv
8# Iw iv mhvy hcg fncpmcimcw wn f}w i` |m `nbg wam uimfm n` uhumr icwn w|n uhrwv hcg grh|
wam ahb` n` wam `hfm hcg wam w|n vigmv n` wam `hfm rmdhic mx}hb#
?# Wam grmvv hcg amhg |mrm fnccmfwmg |iwa wam ambu n` uium#
6# Iw iv fncpmcimcw wn dhciu}bhwm wam amhg n` wam u}uumw oy u}wwicl `nrm `iclmr icwn wam
uium:
?7
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 25/122
?=
LBNPM U]UUMW
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 26/122
]ciw III; Lbnpm U}uumw
6#8 Icwrng}fwinc
Lbnpm U}uumw; Waiv wyum n` u}uumw fn}bg om dnpmg bijm |mhricl ahcg lbnpm# Vn iw iv fhbbmg hv
Lbnpm U}uumw#
6#? Nokmfwipmv
H`wmr lnicl warn}la waiv }ciw yn} |n}bg om hobm wn;
urmvmcw gi``mrmcw fahrhfwmrv fncfmrwmgby ic wam fbhvvrnnd warn}la waiv wyum n`
u}uumw#
Igmcwi`y gi``mrmcw uhrwv.bidov n` waiv wyum n` u}uumw fn}bg om dhciu}bhwmg mhviby#
Jcn| wam umrdhcmcfy n` wamvm wyumv n` u}uumw iv dnrm g}m wn wamir urmuhrhwinc
n}w n` fbnwa hcg lbnpm.vnfjv#
Huurmfihwm wahw hbb v}okmfwv fn}bg om urmvmcwmg icwmrmvwiclby" omh}wi }bby" kny`}bby
hcg bipmby ic wam fbhvvrnnd warn}la waiv wyum n` u}uumw#
Mcv}rm wahw wam vw}gmcwv fhc bmhrc oy uhrwifiuhwicl hfwipmby ic h vwrmvv `rmm
mcpirncdmcw#
6#6 Bmw }v urmuhrm h Lbnpm u}uumw n` ‑Dhc’#
6#6#8 Dhwmrihbv _mx}irmg
Lnpm.Vnfjv" fnwwnc" UPF Uium" @mpifnb L}d" warmhg hcg cmmgbm" o}wwnc" vjmwfa umc" uhicw hcg
or}va" vfivvnr" |nnb#
6#6#? Urnfmg}rm n` Urmuhrhwinc
Vwmu I; @irvw whjm h UPF Uium.Ubhvwif uium n` 7— vi{m ic |aifa wam `nrm`iclmr fhc mcwmr hcg l}d
iwv w|n wairg uhrwv# @iq h o}cfa n` fnwwnc |aifa iv dhgm rn}cg nc wam uhvwmg uhrw hcg
wim |iwa warmhg bnnvmby wn rmdhic hv rn}cg#
?0
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 27/122
Vwmu ‖ II; F}w h lbnpm icwn w|n uhrwv `rnd wam ammb unviwinc# Bmw }v w}rc wam w|n$vigm numc
mcgmg uimfm" vn wahw `rnd h lbnpm w|n amhgv n` u}uumw fhc om urmuhrmg#
Vwmu III; Bmw }v u}w wam fnwwnc `iqmg uium icwn hcy ncm uimfm n` wam w|n uimfmv vn wahw wam numc
uhrw n` wam lbnpm |ibb om ic wam onwwnd#
Vwmu IP; Ahpicl omicl u}w icwn hv van|c ic wam uifw}rm" jmmu wam onwwnd uium n` wam lbnpm hcg
rn}cg iw |iwa wam warmhg vn wahw wam uium `hfmv `rncw#
Vwmu P; Wn dhjm wam u}uumw’v mhr" bmw }v oricl onwa vigmv n` wam mhr hcg vwiwfa |iwa wam cmmbm
hcg warmhg wn lipm wam vahum n` wam mhr# Vidibhrby `nr cnvm" bmw }v oricl wam diggbm
?<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 28/122
unrwinc n` onwa wam mhrv hcg vwiwfa |iwa wam cmmgbm hcg warmhg wn lipm wam vahum n` wam
cnvm# @nr cnvm hcg mhr" i` cmfmvvhry" |m fhc u}w dnrm fnwwnc icwn iw#
Vwmu PI; H`wmr wam urmuhrhwinc n` mhr hcg cnvm" |m fhc vjmwfa wam mym hcg my orn|v nc wam
onwa vimv n` wam wnu unrwinc n` cnvm hbncl wam mhr# @nr mymohbb" o}wwncv fhc om }vmg
hcg vwiwfamg# Wam bn|mr uhrw n` wam cnvm fhc om vjmwfamg hcg uhicwmg `nr dn}wa hcg
biu# Wamc |m fhc urmuhrm iwv ahir" dn}vwhfam" omhrg mwf# oy uhvwicl wam |nnb.wimvib
nc iw hv umr wam cmmg n` wam u}uumw#
VWMU PII; @nr urmuhricl wam grmvv n` wam u}uumw" |m fhc whjm fnbn}r fbnwa n` 85— q 65— vi{m
hcg f}w hv umr n}r rmx}irmdmcw" hv van|c ic wam uifw}rm#
Wamc |m fhc numc wam f}w grmvv hcg vm| onwa n` iwv uhrwv |iwa wam ambu n` wam cmmgbm hcg
warmhg nr dhfaicm#
Vwmu PIII; Grh| wam vwmwfa n` ahcg nc wam ubhic fbnwa hcg f}w iw hv van|c ic wam uifw}rm hcg
fhc vm|.vwiwfa iwv vigmv# Wamc u}w vndm hdn}cw n` fnwwnc ic wam ahcg hcg hwwhfa iw
wn wam grmvv hcg vwiwfa vn wahw wam u}uumw dhvwmr fhc u}va aiv `iclmr mhviby icwn wahw
ahcg#
Vwmu IQ; Wam rmvw n` wam lbnpm om vwiwfamg |iwa wam lhrdmcw.grmvv" hv van|c ic wam uifw}rm" hcg
knic hw wam ohfj n` wam cmfj#
?1
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 29/122
6#6#? Vjibbv icpnbpmg ic dhciu}bhwinc
Ic nrgmr wn r}c.dhciu}bhwm wam lbnpm u}uumw" ncm ahv wn uhvv
aiv ahcg warn}la wam u}uumw’v grmvv hcg u}w wam `nrm`iclmr icwn wam uium n` wam amhg# Wam
wa}do |ibb om u}w ic ncm ahcg n` wam grmvv.lhrdmcw hcg wam diggbm `iclmr |ibb om ic hcnwamr
ahcg vn wahw wam `hfm rmdhicv wn wam `rncw# Dhciu}bhwicl wam `iclmrv ncm fhc
fnnrgichwm.dhchlm wam amhg" ahcg" cmfj hcg ongy n` wam u}uumw#
6#6#7 Dhchlmrihb Urmfh}wincv
Wn jmmu wam `hfm n` wam u}uumw wn|hrgv wam `rncw n` wam h}gimcfm g}ricl
dhciu}bhwinc.fncg}fw#
Wam u}uumw dhvwmr van}bg hb|hyv jmmu hwwmcwinc nc wam u}uumw#
Wam u}uumw wahw whbjv |ibb ncby om hfwiphwmg hcg wam rmvw u}uumwv om jmuw vwibb#
Gn cnw bi`w wam u}uumw }u vwrhilawby g}ricl wam dnpmdmcw n` u}uumw" g}ricl wam mqiw n` wam
u}uumw `rnd wam vwhlm wn onwwnd nr hw wam widm n` mcwrhcfm# Wam mcwrhcfm hcg mqiw n` wam
u}uumw van}bg om hphibhobm `rnd wam w|n vigmv n` wam vwhlm#
?9
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 30/122
6#7 \ahw gig |m bmhrc>
Wam urmuhrhwinc n` amhg dhgm n` lbnpm `nr lbnpm u}uumw#
Wam urmuhrhwinc n` grmvv `nr wam lbnpm u}uumw#
Dhciu}bhwinc.dnpmdmcw n` lbnpm u}uumw#
6#7 Vmb` Famfj Mqmrfivmv$ I
8# \ay gn |m f}w h lbnpm icwn w|n uhrwv `rnd wam ammb>
?# \ay gn.van}bg |m vwiwfa.vm| wam mhr hcg cnvm |iwa warmhg>
6# \ay van}bg |m dhjm wam nwamr u}uumw vwibb |aibm hfwiphwicl wam whbjicl u}uumw>
6#0 \ahw mbvm fhc |m gn>
Wam amhg n` wam u}uumw fn}bg hbvn om urmuhrmg n}w n` wnrc fhu" v|mhwmr" nbg vairw" uhcw mwf#
icvwmhg n` lbnpm#
Hbb v}okmfwv fn}bg om wh}law ic wam fbhvvrnnd oy }vicl lbnpm u}uumw#
Vw}gmcwv fn}bg om dhgm wn bmhrc wam vjibbv n` urmuhricl hcg dhciu}bhwicl wam lbnpm
u}uumw#
Wam |hy |m urmuhrm wam amhg n` wam lbnpm u}uumw `rnd wam vnfjv.lbnpm" ic wam vhdm |hy
|m fhc urmuhrm wam amhg n` wam u}uumw `rnd wam uhumr# Vwhrw hcg `mc}lrmmj g}vw# Wamvm
u}uumwv fhc hbvn om urmuhrmg `rnd wam u}uumwv’v amhg urmuhrmg n}w n` uhumr vwhrfa hcg
`mc}lrmmj g}vw hcg uhumr unfjmw fnbbmfwmg `rnd wam v}rrn}cgiclv.mcpirncdmcw" wam
urnfmvv n` urmuhrhwinc n` wahw ahv ommc lipmc ic wam v}ffmmgicl uhlmv#
6#< ‒U}uumw Amhg— urmuhrmg n}w n` uhumr vwhrfa hcg `mc}lrmmj#
6#<#8 _mbmphcw.rmx}irmg dhwmrihb
Cm|vuhumr" `mc}lrmmj g}vw" rnum.waifj warmhg" vwhcg" fnbn}r.uhicw hcg or}va" `mpifnb
ld" jci`m" vh|" wimvib" |nnb" fnwwnc#
65
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 31/122
6#<#? Urmuhrhwinc n` vwhcg
Whjm h uimfm n` |nngmc ubhcj n` 0— q 0— vi{m nc |aifa wamrm van}bg om h |nngmc vwifj
n` 8 ´— q 8 ´— q 8— vi{m |anvm ormhga cmmgv wn om n` `iclmr vwhcg nc wam diggbm uhrw
n` wam |nngmc ubhcj# \m vahbb u}w w|n chibv ic iwv ohfj vn wahw wam vwifj |ibb cnw obn|
hcg hv i` iw vwhcgv ic wam diggbm n` wam |nngmc ubhcj#
Bmw }v urmuhrm h Amhg n` h dhc |iwa wam ambu n` uhumr vwhrfa hcg `mc}lrmmj#
6#<#6 Urnfmg}rm n` Urmuhrhwinc
Vwmu I; Whjm cm|vuhumrv n` ? Jl hcg wnrc icwn uimfmv hcg u}w wamd ic |hwmr `nr hw
bmhvw 56 ghyv# H`wmr lmwwicl |mw" whjm iw wn wam f}rryvwncm `nr lricgicl nr wn wam
dnrwhr `nr a}vjicl `nr dhjicl vwhrfa vn wahw wam uhumr vwhrfa |ibb om bijm
jcmhgicl# U}w =5 wn 855 ld `mc}lrmmj |iwa wam ? Jl uhumr vwhrfa hcg dhjm iw
|mw |iwa rmx}irmg |hwmr `nr 8? an}rv hcg wamc wahw |mw `mc}lrmmj |ibb om
diqmg |iwa wam uhumr vwhrfa#
Vwmu II; Bmw }v dhjm h uimfm n` cm|vuhumr rn}cg |iwa wam ahcg hcg wim fhrm`}bby iw hw
wam }uumr unicwmg uhrw.jicl unvw n` h vwhcg |iwa wam waifj warmhg nr rnum#
68
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 32/122
VWMU III; Bmw }v lipm h bhymr n` hon}w ´ fd# vbn|by hrn}cg wam rn}cgmg cm|vuhumr
|iwa wam ambu n` hbrmhgy urmuhrmg uhumr vwhrfa vn wahw wam jicg n` amhg |m
|hcw fhc om urmuhrmg |iwa wam lipmc vi{m hffnrgiclby# Wamvm |ibb om
urmuhrmg oy lipicl h dnrm waifj bhymr ic wam ubhfmv n` mym" cnvm" mhr" dn}wa"
mymorn|v mwf# H`wmr wam urmuhrhwinc n` wam fndubmwm amhg" iw |ibb om grimg ic
wam anw v}c#
Vwmu IP; H`wmr wam gry n` 6 wn 7 ghyv" bmw }v f}w h biwwbm unrwinc n` wam amhg `rnd wam
ohfj oy wam vh| vn wahw wam uimfmv n` cm|vuhumrv icvigm iw fhc om grh|c
n}wvigm oy wam ahcg# H`wmr wam cm|vuhumrv omicl grh|c n}w vbn|by" bmw wam
f}w n}w unrwinc n` amhg om `iqmg ic wam huurnurihwm ubhfm |iwa wam ambu n` `mpifnb#
Vwmu P; Bmw wam gi``mrmcw uhrwv n` wam `hfm n` wam amhg vn urmuhrmg om fnbn}rmg# I`
cmfmvvhry |m fhc dhjm }vm n` |nnb.wimvib.k}wm.|aiwm fnwwnc `nr dn}vwhfam"
omhrg hcg ahir wn omh}wi`y iw# I` rmx}irmg |m fhc gmfnrhwm |iwa nrchdmcwv#
Vwmu PI; \m fhc urmuhrm wam grmvv bijm wam grmvv n` lbnpm u}uumw hcg knic waiv grmvv
|iwa waiv
6?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 33/122
amhg oy wimicl |iwa wam warmhg.vwricl# Waiv grmvv fn}bg om wimg |iwa wam cmfj n` wam
u}uumw oy wam warmhg#
6#<#6 \ahw gig |m bmhrc>
Hoibiwy.Hobm wn urmuhrm.dhjm wam amhg n` wam u}uumw |iwa wam ambu n` wam uhumr hcg
`mc}lrmmj g}vw#
6#1 Vmb` Famfj Mqmrfivm II
8# \ay iv `mc}lrmmj vwhrfa diqmg |iwa wam uhumr vwhrfa>
?# \ay gn |m lipm h rn}cg vahum n` cm|vuhumr |aibm urmuhricl.dhjicl wam amhg>
6#9 \ahw mbvm fhc |m gn>
\m fhc hbvn urmuhrm wam ahcg `nr wam u}uumw |iwa wam ambu n` uhumr vwhrfa hcg
`mc}lrmmj#
\m fhc urmuhrm wam mcwirm ongy n` wam wnrwnivm" frho |iwa wam ambu n` waiv vwhrfa#
Vicfm wam cmfj iv cnw vwiwfamg |iwa wam grmvv" |m fhc fahclm wam amhgv n` wam nwamr
u}uumwv wn wam fahclicl fncwmqw n` wam fahrhfwmr#
\m fhc hbvn dhjm }vm n` waiv amhg ic wam rng u}uumw hcg rnum u}uumw omvigmv wam
lbnpm u}uumw#
6#85 bnpm U}uumw n}w n` uhumr uhfjmw
Wam u}uumw |aifa iv urmuhrmg oy }vicl wam }vmg uhumr uhfjmw iv fhbbmg uhfjmw u}uumw#
66
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 34/122
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 35/122
Vwmu P; Bmw }v cn| numc wam uhfjmw’v `nbg oy fhwfaicl wam wr}cj# Bmw }v lipm rmg fnbn}r wn
wahw uhrw |aifa iv cnw lipmc obhfj fnbn}r# Bmw wam mymv" mhrv" wr}cj hcg amhg om
uifw}rmg hv umr wam rmx}irmdmcw# Cn|" hc mbmuahcw$u}uumw ahv ommc urmuhrmg n}w n`
uhfjmw
#
6#85#6 Vjibb rmx}irmg `nr dnpmdmcw.dhciu}bhwinc
Bmw }v u}w wam ahcg icvigm wam uhfjmw hcg u}va wam nwamr `n}r `iclmrv mqfmuwicl wam wa}do n`
n}r ahcg nc wam }uvigm n` wam uhfjmwv’v `nbg# Wamc" bmw }v dhjm wam `n}r `iclmrv }u hcg gn|c#
Wam amhg n` wam mbmuahcw |ibb g|icgbm i` |m dnpm n}r |rivw `rncw$ohfj" bm`w$rilaw# \iwa v}fa
dnpmdmcw" |m fhc dhjm gihbnl}m n` mbmuahcw hcg iwv vn}cg !umic" umic)# Bmw }v dnpm wam
mbmuahcw u}uumw ic w}cm |iwa wam gihbnl}m#
6#88 \ahw gig |m bmhrc >
Wn bmhrc wam hoibiwy wn urmuhrm wam u}uumw n}w n` wam uhumr uhfjmw |iwa bn| fnvw"
hcg bmvv widm#
Wn bmhrc wam hoibiwy wn dhjm }vm n` wamvm u}uumwv ic wam fbhvvrnnd wn dhjm wam
bmhrcicl hfwipiwimv icwmrmvwicl.mcknyhobm#
6#88 Vmb` Famfj Mqmrfivm III
8# \aifa uhrw van}bg om whjmc hv `rncw |aibm urmuhricl uhfjmw$u}uumw >
?# An| fhc |m urmuhrm wam mbmuahcw’v mhrv" wr}cj" w}vj >
6# \amrm fhc |m }vm rmg fnbn}r >
6=
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 36/122
6#8? \ahw mbvm fhc |m gn>
Whjicl waiv uhumr uhfjmw hv h ohvm" |m fhc urmuhrm gi``mrmcw wyumv n` u}uumwv oy f}wwicl
wam gi``mrmcw uhrwv hv umr wam vahum n` gi``mrmcw hcidhbv" oirgv" dmc hcg knicicl wamd |iwawam uhfjmw" v}fa hv wilmr" uhrrnw" nq" rhooiw" lnhw" gnl" omhr" binc" dhc mwf#
\m fhc gn bmhrcicl hfwipiwimv nc hbb bmvvncv oy }vicl waiv wyum n` u}uumw ic wam fbhvvrnnd#
Wam vw}gmcwv |ibb om dhgm wn bmhrc wam wmfacix}m n` urmuhrhwinc hcg dnpmdmcw n` waiv
wyum n` u}uumw#
6#86 Hcv|mr n` Vmb` Famfj Mqmrfivmv
Vmb` Famfj mqmrfivm I
8# Vicfm amhgv `nr w|n u}uumwv fn}bg om urng}fmg.urmuhrmg `nrd h lbnpm" iw van}bg om
gipigmg icwn w|n uhrwv oy f}wwicl `rnd wam ammb#
?# Ic nrgmr wn dhjm wam vahum n` wam mhr hcg cnvm huurnurihwm" |m van}bg vwiwfa.vm| |iwa
wam warmhg#
6# I` hbb wam u}uumwv hrm hfwiphwmg" wamc iw |ibb om gi``if}bw `nr wam h}gimcfm wn jcn| |aifa
u}uumw whbjv#
Vmb` Famfj Mqmrfivm II
8# Iw omfndmv vbidy.b}orifhwicl |amc `mc}lrmmj iv diqmg" vn wam urnfmvv n` urmuhrhwinc
omfndmv mhvy hcg wam dn}vm" |aiwm hcw nr hcy icvmfw fn}bg cnw gmvwrny iw g}m wn wam
hf}wm vdmbb n` `mc}lrmmj#
?# Wam uhumr$ohbb iv lipmc wn dhjm wam icvigm uhrw n` wam amhg mduwy#
Vmb` Famfj Mqmrfivm III
8# \m |ibb whjm wam uhfjmwv’v `nbgicl vigm hv wam `rncw#
?# Wam mhrv" wr}cj hcg w}vj n` wam mbmuahcw |ibb om grh|c nc h grh|icl vammw
|iwa wam ambu n` wam umcfib hcg wamc |ibb om f}w vmuhrhwmby |iwa wam ambu n` wam
vfivvnr#
6# Wam bn|mr uhrw n` wam uhfjmw’v nbg |ibb om fnbn}rmg rmg#
60
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 37/122
6<
_NG U]UUMW
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 38/122
]ciw IP; _ng U}uumw
7#8 Icwrng}fwinc
Wam amhg" ongy hcg ahcg n` waiv wyum n` u}uumw fn}bg om dhgm `}cfwinchb |iwa wam ambu n` bncl rng# Vn iw iv fhbbmg hv rng u}uumw# Ic fnduhrivnc wn nwamr wyumv n` u}uumw" iw iv oil hcg
hwwrhfwipm# Wam h}gimcfm fn}bg vmm wam }uumr uhrw `rnd wam |hivw n` waiv u}uumw# Wam fndubmwm
uhrwv n` waiv wyum n` hcidhb u}uumw fn}bg om vmmc# Vn iw iv pmry `}ccy `nr wam faibgrmc
7#? Nokmfwipmv
H`wmr lnicl warn}la waiv }ciw yn} |n}bg om hobm wn;
urmuhrm h |anbmvndm u}uumw n` dhc#
}cgmrvwhcg wam }vm n` waiv u}uumw `nr fbhvv rnnd wrhcvhfwinc#
huurmfihwm iwv rmbmphcfm `nr idurnpicl wmhfaicl bmhrcicl urnfmvv#
# #
7#6 Bmw }v urmuhrm h _ng U}uumw n` ‑Dhc’
7#6#8 _mx}irmg._mbmphcw Dhwmrihb
Vwifj !\nnggmc" Ohdonn" Hb}dic}d Uium" UPF Uium)" Fbnwa !waifj)" L#I# |irm" @mpifnb"
l}d" `nhd.fnwwnc" nrchdmcwv wn gmfnrhwm" uhicw hcg or}va" warmhg" cmmgbm" nbg vairw" uhcw"
vhrmm" ganwi mwf
7#6#? Urnfmg}rm n` Urmuhrhwinc
Vwmu I; @nr wam urmuhrhwinc n` amhg n` wam rng u}uumw" |m fhc dhjm }vm n` wam amhg urmuhrmg
n}w n` lbnpm nr uhumr vwhrfa hcg `mc}lrmmj |aifa ahv ommc urmpin}vby bmhrcw#
61
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 39/122
Vwmu II; Whjm h rng nr uium n` bmclwa n` hw bmhvw 56 `mmw# Whjm hcnwamr rng n` bmclwa n` 58 `mmw
hcg wim iw |iwa wam oil rng hw wam =.0 wa icfa ombn| `rnd wam wnu unrwinc bijm frnvv !*)
Vwmu III; \m |ibb whjm wahw d}fa n` fbnwa wn urmuhrm wam ahcg hcg vwiwfa w|n fbnwa uiumv n` wahw
vi{m wn `iw icwn wam ongy hv umr n}r vi{m n` wam u}uumw wn om urmuhrmg#
Vwmu IP; U}w nbg fnwwnc.vunclm.fbnwa bilawby.bnnvmby icwn wam w|n numc vigmv n` wam w|n uiumv#
Vwmu P; Bmw }v f}w wam w|n uhbdv !hv umr wam fahrhfwmr) n}w n` ahrg fhrg onhrg hcg vwiwfa iw nc
wam ncm vigm#
69
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 40/122
Vwmu PI; Wam nwamr vigm |ibb om wimg vwrnclby |iwa wam waifj warmhg ic omw|mmc wam w|n
van}bgmrv#
Vwmu PII; W|n vwrhilaw ohdonn vwifj n` mx}hb vi{m n` 56 `mmw bmclwa om wimg ombn| wam uhbd#
Vwmu PIII; Gmfnrhwm wam ongy nr amhg |iwa bn| urifmg nr cn urifm nrchdmcwv#
Vwmu IQ; Knic.fndoicm wam amhg |aifa ahv ommc urmuhrmg mhrbimr hw wam wnu unrwinc n` wam
grmvv#
Dhciu}bhwinc Wmfacix}mv
_n}cg h chujic wilawby hrn}cg wam |hivw# Wam rng |aifa iv knicmg |iwa wam amhg
om `iqmg ic wam |hivw# Jmmu wam w|n rngv |aifa hrm knicmg |iwa wam ahcg |iwa w|n
ahcgv hcg dnpm.dhciu}bhwm#
Dhwfa wam w}cm" gihbnl}m n` wam u}uumw |iwa wam lmvw}rm hcg dhchlm#
75
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 41/122
Hv |m w}rc vn iv wam u}uumw" vn |m van}bg dhchlm n}r ongy ic v}fa h |hy wahw wam
h}gimcfm |n}bg waicj wahw wam u}uumw iv dnpicl# I` cmfmvvhry wn dhjm wam amhg
cng" wam u}uumwmmr |ibb w}rc aiv |hivw wn w}rc wam vwifj.rng hw wam chpmb wn wam bm`w
hcg rilaw vbn|by#
7#= Urmfh}winc. Fh}wincv
Wam jcmm unrwinc n` wam u}uumw" wam amhg n` wam u}uumw$dhvwmr van}bg rmdhic
vwrhilaw#
Wam vfrmmc hw wam `rncw van}bg rmdhic oiw honpm wam amhg n` wam dhciu}bhwnr ic
v}fa h |hy wahw wam h}gimcfm fn}bg cnw vmm wam u}uumw dhvwmr.dhciu}bhwnr `rnd
wam n}wvigm#
Om fhrm`}b vn wahw g}ricl dnpmdmcw.dhciu}bhwinc wam diggbm rng gig cnw vbiu `rnd
wam |hivw#
G}ricl wam dnpmdmcw n` wam u}uumw" onwa wam ahcgv van}bg om
dhciu}bhwmg.dhchlmg mx}hbby#
Wam rng |aifa iv }vmg ic wam u}uumw cmmgv wn om vwrncl hcg bilaw#
@iq.knic wam amhg n` wam u}uumw |iwa wam rng ic v}fa h |hy wahw wam amhg gig cnw `hbb
gn|c g}ricl dnpmdmcw#
7#0 \ahw gig |m bmhrc
Urmuhrhwinc n` _ng U}uumw hcg iwv dhciu}bhwinc.dnpmdmcw#
7#< Vmb` Famfj Mqmrfivm
8# \ahw iv rmhvnc n` omicl waifjcmvv n` wam fbnwa n` wam grmvv n` u}uumw>
78
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 42/122
?# \ay iv wam u}uumw hwwrhfwipm `nr wam h}gimcfm >
6# Nc |aifa vigm van}bg |m uhy hwwmcwinc |aibm `iqicl.knicicl wam uhb |iwa wam
ahcg#
7#1 \ahw Mbvm Fhc \m Gn>
Wam amhg hcg grmvv n` waiv wyum n` u}uumw fhc om fahclmg ic wmrdv n` fahrhfwmr hcg
|amcmpmr cmfmvvhry
Waiv wyum n` u}uumw fhc om urmuhrmg oy whjicl.fncvigmricl dhc" hcidhb" oirg" `bn|mr"
`r}iw" pmlmwhobm" ubhcmw" vwhr mwf# hv fahrhfwmr#
7#9 Hcv|mrv n` Vmb` Famfj Mqmrfivm
8# Wam rng dhciu}bhwmg icvigm fn}bg om vmmc n}wvigm i` wam grmvv iv urmuhrmg ic waifj
fbnwa#
?# Wam u}uumw iv oil hcg iwv wnu uhrw `rnd wam |hivw fn}bg om vmmc" vn iw iv pmry
bipmby.hwwrhfwipm#
6# @iq wam uhbd jmmuicl ic dicg wahw wam wa}do rmdhicv }uvigm n` w|n ahcgv#
7?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 43/122
]ciw P; Vahgn| U}uumw
=#8 Icwrng}fwinc
76
VAHGN\ U]UUMW
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 44/122
Whjm h vammw |aifa iv cnw wrhcvuhrmcw hcg f}w iw ic wam vi{m n` wam u}uumw hcg dnpm iw ombn|
wam |aiwm vfrmmc vn wahw iw |ibb urng}fm `}ccy vahgn| n` wam u}uumw# Iw iv fhbbmg hv vahgn|
u}uumw# Vicfm hbb bidov hcg ongy n` waiv wyum n` u}uumw fn}bg om vmmc nc wam vfrmmc" iw
omfndmv bipmby vn iw iv knyn}v hcg hwwrhfwipm
=#? Nokmfwipmv
H`wmr lnicl warn}la waiv }ciw yn} |n}bg om hobm wn;
Gmpmbnu jcn|bmglm hon}w gmvilc hcg gmpmbnudmcw n` Vahgn| u}uumrw#
gmpmbnu vjibb n` urmvmcwicl wam bmvvnc bipmby" icwmrmvwicl" b}figby" hcg hwwrhfwipmby#
urmvmcw yn}r wan}law" rmhvnc" grmhd" idhlichwinc mwf# fncfrmwmby.mqhfwby warn}la
=#6 Bmw }v urmuhrm h Vahgn| U}uumw n` ‑Fnfj’
=#6#8 _mx}irmg Dhwmrihb
Uimvw Onhrg.UPF vammw" ohdonn vwifj" vfivvnr" jci m" f}wwmr" l}d" |aiwm fbnwa.nbg ganwi"
mbmfwrif o}bo hcg |irm" cmmgbm" umcfib" r}oomr#
=#6#? Urnfmg}rm n` Urmuhrhwinc
Vwmu I; Whjm h uimvw Onhrg hcg vjmwfa bicm$grh|icl n` gi``mrmcw uhrwv n` wam uifw}rm nc iw |iwa
wam ambu n` umcfib vn wahw wam knicicl unviwinc n` wam uhrwv |ibb om biwwbm oiw bhrlm.oil# Wamc f}w
wanvm Vjmbwnc uhrwv |iwa wam f}wwmr vfivvnr#
Vwmu II; H`wmr f}wwicl" wam gi``mrmcw uhrwv |ibb om knicmg |iwa wam ambu n` waifj warmhg hcg
cmmgbm" hv van|c ic wam uifw}rm" hcg wamc dhjm jcn| vn wahw iwv gi``mrmcw uhrwv fhc om
dnpmg# I` cmfmvvhry" |m fhc dhjm }vm n` fyfbm rmumhw icvwmhg n` cmmgbm hcg warmhg#
77
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 45/122
Vwmu III; H`wmr knicicl" bmw }v knic wam whib hcg amhg n` wam ongy |iwa wam rmx}irmg vwifj oy wam
warmhg ic wam diggbm uhrw n` wam bml |aifa iv vmuhrhwmby f}w !hv van|c ic wam uifw}rm)#
Vwmu IP; @nr wam dhjicl wam gi``mrmcw uhrwv n` wam vahgn| u}uumw whcliobm" bmw }v dhjm vdhbb
anbmv" hv van|c ic wam uifw}rm#
Vwmu P; Urmuhrm wam vfrmmc ic wam |aiwm$obhfj fbnwa" hv van|c ic wam uifw}rm#
=#7 Wmfacix}mv rmx}irmg nr Dnpmdmcw.Dnpmdmcw Wmfacix}mv
Dhciu}bhwinc.dnpmdmcw n` wam vwifj |aifa iv hwwhfamg wn wam vahgn| u}uumw hw wam ohfj
vigm n` wam vfrmmc hv umr wam gihbnl}m n` wam vwnry#
\aibm dhjicl dnpmdmcw n` waiv u}uumw" iw iv cmfmvvhry wn gn vn `rnd wam pmry fbnvm n` wam
vfrmmc#
Wam u}uumwv van}bg om dnpmg `rnd wam ohvm n` wam vfrmmc vn wahw wam vahgn| n` wam vwifj
}vmg ic wam gi``mrmcw uhrwv n` wam u}uumw gnmv cnw `hbb nc wam vfrmmc#
7=
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 46/122
=#= Urmfh}wincv
Wam u}uumwv van}bg om jmuw ic v}fa h |hy vn wahw mhfa u}uumw dnpmv ic h uhrhbbmb |hy#
Wam bilaw hw wam ohfj n` wam vfrmmc van}bg om dnrm# Wam bilaw wn|hrgv.wn wam vigm n` wamh}gimcfm van}bg om bmvv nr ghrj#
Wam u}uumw |aifa whbjv om hfwiphwmg ncby" wam rmvw n` wam u}uumwv |ibb om jmuw vwhobm.x}imw
hw wahw widm#
Wam u}uumwv van}bg om urmuhrmg ic v}fa dmhv}rm wahw |ibb om hgk}vwmg |iwaic ncm$wairg
amilaw.uhrw n` wam }vmg vfrmmc#
=#0 \ahw gig |m Bmhrc>
Urmuhrhwinc n` Vahgn| U}uumw#
Bmhrcicl n` wam vjibb n` knicicl wam vwifjv ic huurnurihwm ubhfmv#
Bmhrcicl n` wam dnpmdmcw n` vahgn| u}uumw#
=#< Vmb` Famfj Mqmrfivm
8#Wn |ahw vigm van}bg ncm ubhy hwwmcwinc hw wam widm n` knicicl gi``mrmcw uhrwv >
?#\ahw jicg n` bilaw hrrhclmdmcw van}bg om dhgm hw wam widm n` dnpmdmcw >
6#An| fc |m knic wam vwifj |iwa wam dnpicl uhrwv n` wam u}uumw >
=#1 \ahw mbvm fhc |m gn >
\m fhc dhjm }vm n` bmhwamr.q$rhy’v `ibd.ubhvwif vammw. ohcync’v uhfjmw.vwrh|onhrg mwf#
icvwmhg n` uimvw onhrg#
\m fhc gn fnwwnc uhvwm wam gi``mrmcw uhrwv n` wam vahgn| u}uumw urng}fmg n}w n` waifj
uhumr oy wam bhdichwinc nr l}d `nr iwv umrdhcmcfy#
Wn dhjm bipmby hcy bmvvnc.vwnry oy }vicl wam vahgn| u}uumw#
Wn mchobm wam vw}gmcwv wn bmhrc wam wmfacix}m n` wam urmuhrhwinc n` vahgn| u}uumw hcg iwv
dnpmdmcw#
Iw fhc om }vmg ic wam `imbg n`.fhvm n` u}obif h|hrmcmvv#
70
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 47/122
=#9 Hcv|mr wn Vmb` Famfj Mqmrfivm
8# #Ncm van}bg knic hv umr wam vahum n` wam uifw}rm hw wam widm n` knicicl# Dhjm h wim ic v}fa
h |hy wahw iw |ibb om bijm oiw bnnvm hcg vwrncl#
?# Iw iv cmfmvvhry wahw wam bilaw van}bg om dnrm hw wam ohfj hcg bmvv hw wam `rncw n` wam vfrmmc
hw wam widm n` dnpmdmcw# Hv h rmv}bw" fbmhr vahgn| n` wam u}uumw fhc om
frmhwmg.urng}fmg nc wam |aiwm vfrmmc#
6# Wam dnpicl uhrwv n` wam u}uumw fhc om knicmg oy vwifj hcg warmhg.rmumhw#
7<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 48/122
71
DIDM HCG DNPMDMCW
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 49/122
]ciw PI; Didm hcg Dnpmdmcw
0#8 Icwrng}fwinc
Wam dnpmdmcw n` `hfm wn mqurmvv wam wnwhb wan}lawv n` wam dicg ic h chw}rhb |hy |iwan}w
gihbnl}m jmmuicl ic dicg wam ubhfm" widm n` wam uhrwif}bhr fahrhfwmr iv fhbbmg hv DIDM#
DIDM iv h bhcl}hlm n` `hfm# @nr wam mqurmvvinc n` waiv bhcl}hlm mvumfihbby hwwiw}gm"
mymorn|" biu" fammj hcg cmfj fn}bg om dnpmg wn mqurmvv wan}law# Wam rmx}irmg DIDM
hbncl|iwa dnpmdmcw n` gi``mrmcw bidov.uhrwv n` ongy wn mqurmvv wam wan}lawv n` wam dicg
`}bby ic h chw}rhb |hy |iwan}w gihbnl}m jmmuicl ic dmcg wam ubhfm" widm n` wam uhrwif}bhr
fahrhfwmr iv fhbbmg hv dnpmdmcw#
0#? DIDM hcg Dnpmdmcw
Didm hcg dnpmdmcw hrm }cipmrvhb bhcl}hlm |aifa fhc om }cgmrvwnng oy umnubm urn`mvvicl
gi``mrmcw bhcl}hlmv hcg umnubm n` hbb bmpmbv# Wam fnddnc x}mvwinc wahw iv fndicl wn n}r dicg
iv \ahw iv wam rmbhwincvaiu n` DIDM hcg dnpmdmcw |iwa u}uumw > wam w|n wmrdv hrm rmbhwmg
|iwa wam `nbbn|icl hvumfwv
8# Ic uifw}rivicl wam u}uumw#
?# Ic dnpmdmcw
6# Wmbbicl gihbnl}m nr wam u}uumw#
0#6 _mbhwincvaiu n` DIDM hcg Dnpmdmcw
!Ibb}vwrhwinc |iwa wam uifw}rm grh|c `nr wam u}uumw)
8# \aibm uhicwicl wam `hfm n` wam u}uumw" |m gn iw hffnrgicl wn wam mdnwinchb vwhwm ic
wmrdv n` wam fahrhfwmr n` wam u}uumw wn mqurmvv wam wan}lawv ic wam `hfm" m#l# `nr
uhwamwif mqurmvvinc wam d}vfbm n` wam `hfm om orn}law ombn|" wn mqurmvv kny.ahuuicmvv
wam d}vfbm n` wam `hfm om whjmc }u mwf# Omfh}vm wam u}uumw fhccnw fahclm wam `hfihb
mqurmvvinc bijm dhc warn}la wam dnpmdmcw n` wam d}vfbm n` wam `hfm# Vn ic wam
omliccicl iwv wan}lawv ahpm ommc mqurmvvmg `}bby warn}la wam uifw}rm n` `hfm hv umr wam
Fahrhfwmr n` wam u}uumw#
79
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 50/122
#
Hv ic wam uifw}rm
8# Waicjicl
?# V}rurivm
=5
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 51/122
6# Vnrrn|
7# Ahwrmg
=# Ahuuicmvv
0# Hclmr
<# Vnomr
1#
9#
?# \ahw iv wam rmbhwincvaiu n` DIDM hcg dnpmdmcw |iwa wam u}uumw |aibm dnpicl>
Wam u}uumw ghcfmv hv |m ghcfm#
Wam u}uumw |hbjv hv |m |hbj#
Wam u}uumw k}duv hv |m k}du#
G}ricl wamvm |nrj n` dnwinc" wam u}uumwmmr fhc whjm wam ambu n` DIDM hcg dnpmdmcw#
\aibm dnpicl wam u}uumw ncm van}bg jmmu ic dicg wam fahrhfwmr n` wam u}uumw#
Iw iv x}iwm mvvmcwihb `nr wam u}uumwmmr wn gn ongy mqmrfivmv `nr wam vjibb`}b dnpmdmcw n`
wam ongy uhrwv hcg v}o$uhrwv n` wam u}uumw#
_hivicl w|n ahcgv }u `nr h bncl widm#
Waiv mqmrfivm iv mvvmcwihb `nr wam dnpmdmcw n` wam u}uumw !gn mqmrfivm hv gmuifwmg ic
wam uifw}rm)#
6# \ahw iv wam rmbhwincvaiu n` DIDM hcg dnpmdmcw |iwa wam u}uumw’v gihbnl}m >
Vumfihb pnifm iv wamrm `nr wam u}uumw# Wam gi``mrmcw vjibbv n` wncl}m ahpm ommc huubimg wn
gihbnl}m |iwa waiv `}ccy pnifm# \aibm w}ccicl wam icgipig}hb van}bg mqurmvv warn}la
DIDM hcg dnpmdmcw oy oriclicl ncm’v n|c wan}law icwn wam dicg#
@nr wam dnpmdmcw n` wam u}uumw wam dnpmdmcw n` `iclmrv iv fndubmwmby mvvmcwihb# Wam
chdm n` wam `iclmrv ahpm ommc |riwwmc ic wam cmhroy uifw}rm#
8# Wa}do
?# @nrm iclmr
=8
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 52/122
6# Diggbm @iclmr
7# _icl @iclmr
=# Biwwbm @iclmr
Vwmu I; Wam cmhroy uifw}rm `iclmrv van}bg om g|icgbm fncwic}n}vby# Wam `iclmrv van}bg om
`nbgmg farncnbnlifhbby hcg rmfn}cwmg vmrihbby 8"?"6"7"=#
Vwmu II; Wam dnpmdmcw n` wam warmm `iclmrv" wam wa}do" wam ricl `iclmr hcg wam diggbm ncm iv
x}iwm mvvmcwihb `nr wam dnpmdmcw n` wam u}uumw" hv umr wam cmhroy uifw}rm# Vn wam
mqmrfivm n` wamvm `iclmrv iv ibb}vwrhwmg.givubhymg ic wam uifw}rm lipmc ombn|# Wam `nrm
`iclmr van}bg om jmuw }uvigm#
Vwmu III; Hgg hcg v}owrhfw wam wa}do hcg wam diggbm `iclmr# Dhjm wam `nrm`iclmr bm`w hcg
rilaw" hcg }u hcg gn|c#
=?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 53/122
0#7 _mbmphcfm n` Mqmrfivm `nr wam Dnpmdmcw n` Uhumr Dhvj U}uumw
Vwmu I; Phrin}v dnpmdmcw n` wam Cmfj#
i) wn u}bb wam cmfj rncw hcg ohfj
ii) Wn dhjm wam cmfj bm`w hcg rilaw#
=6
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 54/122
Vwmu II; \amc |m ghcfm wam u}uumw ghcfmv# \amc |m k}du" wam u}uumw k}duv# Amcfm iv wam
cmfmvviwy n` fmrwhic mqmrfivmv# Urhfwifm wamvm mqmrfivmv mvumfihbby oy }vicl fn}cwicl
n` 8"?"6"7"=#
Wim wam w|n ahcgv wilawby |iwa wam |hivw hcg whjm iw wn bm`w hcg wamc wn rilaw !gn hv
van|c ic wam lipmc uifw}rm)# Wim wam w|n ahcgv wilaw |iwa wam |hivw hcg dnpm rn}cg
`rnd bm`w wn rilaw#
Vwmu III; _hivm wam ammb h`wmr mx}hb `nnwicl hcg wamc rhivm wam `rncw uhrw n` `nnw hcg |hbj
vwmhgiby.lrhg}hbby `rnd bm`w wn rilaw !hv van|c ic wam uifw}rm)#
Vwhcg ic h ubhfm" bnnvm wam `mmw hcg jmmu wam bm`w `nnw `irvw hcg wamc wam rilaw# Waiv
|hy ic h ubhfm" ncm `nnw |ibb o `rh|c ohfj" ncm oy ncm |ibb om whjmc vbn|by hamhg#
=7
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 55/122
Vwmu IP; Urhfwifm n` Mqmrfivm oy k}duicl hv van|c ic wam lipmc uifw}rm#
i) Vwhcg nc mx}hb nnwicl#
ii) Bmw }v k}du oy `nbgicl wam jcmm# Oricl wam ammb wn knic wam o}wwnfj# Hlhic
vwhcg nc mx}hb `nnwicl# Waiv |hy dhjm urhfwifm hbncl |iwa fn}cwicl 8"?"6"7#
0#7 Urhfwifm hcg Wmfacix}m `nr Pnifm Dng}bhwinc
Pnifm dng}bhwinc iv hc hrw hcg vjibb# Wn hwwhic iw vicfmriwy.gmpnwinc hcg urhfwifm hrm
mvvmcwihb# G}ricl wam widm n` van| n` u}uumw grhdh" iw iv mvvmcwihb wn gihbnl}m#
Vndmwidmv hc icgipig}hb ahv wn dnpm dhcy u}uumwv nr fahrhfwmr ic wam ahcg hbncl
|iwa gihbnl}m# Wamrm`nrm" pnifm dng}bhwinc ubhyv hc idunrwhcw rnbm" |aifa dhjmv wam
grhdh nr hfwinc.rnbm ubhy dnrm bipmby" knyn}v hcg hwwrhfwipm#
Lipmc ombn| iv wam gmvfriuwinc hon}w wam vjibb n` urng}ficl gi``mrmcw wyumv n` pnifm#
G}ricl vwnry wmbbicl hv hcg |amc rmx}irmg" i` ncm vumhjv |iwa wam pnifm dng}bhwinc
hcg idiwhwinc" wamc iw omfndmv dnrm hwwrhfwipm wnn#
H I` wam hbuahomw ‑H’ iv urncn}cfmg bn}gby |iwa h waribbicl pnifm" wamc iw urng}fmv `rnl
vn}cg# Vidibhrby i` ‑H’ iv urncn}cfmg oy fbnvicl wam cnvm wnlmwamr" wamc iw vn}cgv bijm
wam virmc n` wam `hfwnry" h}wn rifjvah|#
Hh I` ‑hh’ iv urncn}cfmg `rnd wam w|n vigmv n` wam dn}wa `rnd icvigm" iw iv k}vw bijm wam
‑fh|’" i` vunjmc bn}gby" iw vn}cgv bijm fbhuuicl n}wvigm hcg rmbhy n` `nnwohbb dhwfa#
==
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 56/122
M I` ncm urmvvmv wam warnhw oy `iclmr hcg urncn}cfm ‑m’" wamc iw urng}fmv wam vn}cg bijm
vfnnwmr" biwwbm `rnl" lnhw mwf#
] I` wam `nrm`iclmr hcg wa}do n` wam ahcg hrm knicmg hcg diggbm n` wam bicicl n` wam
knicicl" hv van|c ic wam uifw}rm iv jmuw cmhr wam biu hcg ‑]’ iv urncn}cfmg |iwa hir"
wamc ncm |ibb bivwmc wn wam vn}cg n` vwnrd" r}ccicl n` wam wrhic" `byicl n` wam hmrnubhcm#
Vidibhrby" g}ricl wam widm n` urng}ficl vn}cg" i` wam dn}wa iv jmuw }u" iw urng}fmv
vn}cg bijm `irm frhfjmr hcg rnfjmw frhfjmr Hbvn" i` ‑a}rh ahrh’ vn}cg iv urng}fmg" wamc
wam vn}cg bijm ambifnuwmr" obhfj omm" vn}cg n` ohcg uhrwy" vn}cg g}m wn uhrhgm hw
lrn}cg hrm urng}fmg
Hm I` ‑hm’ vn}cg iv urng}fmg oy u}wwicl wam wncl}m ic wam dn}wa oy rhivicl iw `rnd wam
ohfj n` wam wmmwa" wamc iw urng}fmv wam vn}cg n` fhb`" vammu mwf#
N} I` wam wncl}m iv jmuw fbnvm wn wam uhbhwm hcg ‑n}’ iv urncn}cfmg" wamc iw urng}fmv wam
vn}cg bijm gncl" amc" pnifm" x}hrrmbbicl |aifa iv bipmby#
0#7#8 Pnifm n` Nbgdmc hcg \ndmc
I` ncm u}wv wam }uumr bn|mr wmmwa nc wam }uumr bn|mr biu |iwa vwrmvv hcg u}wv wam
wncl}m icvigm hcg whbj" ncm bivwmcv wn wam wncm.pnifm n` nbg dmc hcg |ndmc# I` ncm
whbjv ic h waribbicl wncm" g}ricl whbjicl" wamc iw iv d}fa bipmby#
0#=# Pnifm n` Biwwbm Faibgrmc
I` ncm rhivmv wam cnvwribv }u wam biu ombn| wam cnvm hcg fbnvmv wam cnvwribv hcg gnmv cnw
numc wam dn}wa d}fa hcg whbj |aiw biwwbm `icm wncm" wamc iw vmmdv bijm biwwbm faibgrmc
vumhjicl#
=0
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 57/122
VWHLM U_MUH_HWINC
=<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 58/122
]ciw PII; Vwhlm Urmuhrhwinc
<#8 Uhumr Dhvj
e Vicfm ncm ubhyv wam rnbm n` h``iqicl wam uhumr dhvj nc wam `hfm" wamrm iv cn cmmg n`
vumfihb vwhlm `nr iw# Iw iv van|c girmfwby om`nrm wam h}gimcfm# Wamrm iv cn cmmg n`
vumfihb vwhlm `nr iw#
<#? Lbnpm U}uumw
Waiv wyum n` u}uumw van| fhc om vwhlmg hw hcy ubhfm oy ahclicl h vfrmmc om`nrm wam
h}gimcfm#
Dhjm urnpivinc n` w|n uibbhrv n` hon}w 0 ´ `mmw wn < `mmw hcg ahcl vfrmmc.omg vammw !hv
van|c ic wam uifw}rm) |aifa van}bg fnpmr 7— q =— `rnd `nnw wn amhg n` wam u}uumw
ubhymr# Cmfmvvhry hrrhclmdmcwv cmmg wn om dhgm vn wahw wam h}gimcfm fn}bg cnw vmm
wam u}uumw ubhymr#
Omvigmv" |m fhc dhjm dnpmdmcw n` wam u}uumw oy jmmuicl n}rvmb` omaicg wam vwhcg obhfj$onhrg nr fnpmricl wam `rncw vigm n` wam whobm |iwa wam ambu n` wam whobm fbnwa hcg
viwwicl omaicg iw#
=1
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 59/122
<#6 @iclmr U}uumw
Waiv wyum n` u}uumw fhc om dhchlmg nc wam whobm nr oy ahclicl wam vfrmmc# Wam wyum
n` vwhlm |aifa iv urmuhrmg `nr wam lbnpm u}uumw fhc hbvn om }vmg wn givubhy wam `iclmr
u}uumw#
Omvigmv" wam `iclmr u}uumw fhc om vwhlmg.givubhymg |iwan}w vwhlm |aifa dmhcv nc wam
whobm ic `rncw n` wam faibgrmc girmfwby nr nc h fhrwnc vwhlm urmuhrmg oy f}wwicl fhrwncv"
u}wwicl iw nc wam whbm" hv van|c ic wam uifw}rm#
<#7 Vahgn| U}uumw
Wn givubhy wam vahgn| u}uumw" h vumfihb jicg n` vfrmmc iv cmfmvvhry# @nr waiv wyum n`
vfrmmc" wam waifj obhfj fbnwa onrgmr ahpicl wam ormhgwa n` ncm `nnw hrn}cg wam waic
|aiwm fbnwa n` wam vi{m n` 6 ´ wn ? `mmw ormhgwa hcg 8 ´ wn 7 `mmw bmclwa iv cmfmvvhry#
\aibm givubhyicl wam vahgn| u}uumw iw |ibb om vwrnclby wimg oy vwrmwfaicl bijm `ibd
vfrmmc vn wahw wamrm |ibb om cn biciclv# Iw iv cmfmvvhry wn dhjm hrrhclmdmcw n` vndm
bilaw hrrhclmdmcw bijm mbmfwrif o}bo.bhcwmrc nr vndm waicl mbvm omaicg waiv vfrmmc# O}w
wamrm van}bg om biwwbm oiw ghrjcmvv wn|hrgv wam !viwwicl vigm n` wam) h}gimcfm#
Omvigmv waiv fhc om givubhymg oy ahclicl h ganwi ic wam fbhvvrnnd |iwa wam ambu n` wam
bilaw uhvvicl warn}la wam |icgn| wnn#
=9
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 60/122
<#= _ng U}uumw
Wam vwhlm hv iv urmuhrmg `nr wam lbnpm u}uumw oy ahclicl wam vfrmmc.omg vammw" wam
vhdm jicg n` vwhlm iv urmuhrmg `nr wam rng u}uumw wnn# Iw iv cmfmvvhry wahw wam vfrmmc
van}bg fnpmr 7— q =— `rnd wam `nnw wn amhg n` wam u}uumw ubhymr vn wahw wam h}gimcfm
fhc cnw vmm wam u}uumw ubhymr nr wam ahcg n` wam u}uumw ubhymr wnn hw wam widm n`
dhjicl dnpmdmcw# Wam rng u}uumw iv fnduhrhwipmby oillmr wahc wam nwamr jicgv n`
u}uumw hcg iv fndubmwm ongy vi{m.o}vw vi{m# Vn wam vwhlm n}law wn om fnduhrhwipmby
bmclway mcn}la wn mchobm wn van|.givubhy ³ fahrhfwmrv hw h widm#
Waiv wyum n` u}uumw van| fhc om nrlhci{mg.dhchlmg ic hcy ubhfm ic `rncw n` wam
h}gimcfm oy urmuhricl vwhlm#
<#0 Uricfiubmv urmvfriomg `nr Bmvvncv ohvmg nc Grhdhwi{hwinc
Wn fannvm h wnuif.bmvvnc ic |aifa wamrm iv d}fa vfnum `nr grhdhwi{hwinc ic nrgmr
wn wmhfa warn}la wam u}uumw#
Iw iv cmfmvvhry wahw wam vwnrimv van}bg om ohvmg nc icwmlrhwinc n` v}okmfwv#
Wam vwnrimv van}bg om urmuhrmg" i` cmfmvvhry" jmmuicl ic pim| wam d}bwi$lrhgm
viw}hwinc#
Wam gihbnl}m van}bg om huurnurihwm.}vm`}b wn wam fbhvv#
Wam bhcl}hlm n` wam gihbnl}m van}bg om mhvy" vidubm hcg }cgmrvwhcghobm wn wam
faibgrmc#
Wam rmlinchb bhcl}hlm fn}bg om }vmg.huubimg" i` cmfmvvhry#
05
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 61/122
Wn lipm vwrmvv nc bmliwidhwm.huurnurihwm }vm n` u}cfw}hwinc dhrjv |aibm |riwicl
wam gihbnl}m#
Iw iv cmfmvvhry wahw wam girmfwincv van}bg om fbmhrby |riwwmc wn `hfibiwhwm wam hfwicl
warn}la gihbnl}m !Mqhdubm ; Mcwrhcfm" Mqiw" Lnicl wn h biwwbm Oiw givwhcfm" biwwbm uh}vm" bh}laicl.vdibicl" |mmuicl.fryicl mwf#)
Wam ic`nrdhwinc.icvwr}fwinc rmbhwmg wn wam }vm n` wahw u}uumw |aifa |ibb om }vmg
`nr wam urmvmcwhwinc n` wam vwnry van}bg om fbmhr# Wam gihbnl}m n` wam vwnry |ibb om
|riwwmc nc wam ohviv n` wam u}uumw wn om }vmg#
@nr wam urmvmcwhwinc n` h wnuif dhqid}d widm n` ?5 dic}wmv fn}bg om jmuw#
Iw iv cmfmvvhry wahw ic h vfmcm wamrm van}bg om h dhqid}d c}domr n` `ipm
fahrhfwmrv hcg ic wam |anbm grhdh hw omvw 85 fahrhfwmrv# I` cmfmvvhry" wam vwnry van}bg om |riwwmc.urng}fmg jmmuicl ic pim| wam d}bwilrhgm
viw}hwinc#
08
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 62/122
]ciw PIII; Grhdhwi{hwinc nc Gi``mrmcw V}okmfwv
1#8 Bmvvncv ohvmg nc Grhdhwi{hwinc nc gi``mrmcw v}okmfwv
1#8#8 Wam Obicg Dhc Vh|
Fbhvv ; I
V}okmfw ; Bhcl}hlm
Wnuif ; Obicg Vh|
Mqumfwmg Widm ; ?5 dwv#
Wyum n` U}uumw ; Lbnpm
Nokmfwipmv ; Faibgrmc |ibb om hobm wn rmhg wam vwnry
Faibgrmc |ibb om hobm wn wmbb wam vwnry ic wamir
n|c vwybm
Fahrhfwmr ; Lrhcg`hwamr !ic bh|)" 56 faibgrmc" X}hfj
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Vfmcm I
!Hc nbgdhc" aiv chdm iv Khlhohcga}# Am ubhyv |iwa wam faibgrmc n` wam pibbhlm hcg
whbjv `}c)
Khlhohcga}
!Ic wnnwabmvv dn}wa) ; Na" Faibgrmc ( bmw }v uby h lhdm wnghy#
Bmw }v ubhy h lhdm wnghy#
Faibgrmc !?556) ; Ymv" lrhcg`hwamr$ic$bh|" iw |ibb om pmry icwmrmvwicl#
Wamc" |ahw lhdm |ibb ubhy" lrhcg uhuh >
Khlhohcga} ; Wahw lhdm n` ‑Fahjh Fahjh Oah}cri#
Bmw }v vwhcg rn}cg#
0?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 63/122
!Hbb vwnng rn}cg" wamc lrhcg `hwamr$ic$bh| vwhrwmg wam lhdm)#
Khlhohcga}
!Vhcl wam vncl) ;
‒Fahjh Fahjh Oah}cri
Dhd} lahr Fah}cri
Dhd} dnwm dhibm
Dhic dnwm gahimbm
G}gaohawh Janigm
V}chuibh d}aicrm
Dn uhri jm chaicrm((
Lrhcg`hwamr$ic$bh| ; Na Faibgrmc ( Iw iv cn| mpmcicl"
I fn}bg cnw vmm hcywaicl# Na
Cn" I fhccnw ubhy `}rwamr |iwa yn}#
Ubmhvm bmhg dm wn rmhfa andm#
8vw Faibg ; Na Lrhcg`hwamr$ic$bh|" iw iv cn| mpmcicl"
o}w |m fn}bg vmm# An| fn}bg yn} cnw>
Lrhcg`hwamr$ic$bh|; ; Ha" I hd v}``mricl `rnd
Vn" I fn}bg cnw vmm ic wam mpmcicl#
?cg Faibg ; Lrhcg Uhuh" Iv waiv givmhvm cnw f}rhobm >
V}rm" iw iv f}rhobm#
Yn} |ibb ln wn x}hfj wndnrrn|#
Yn} d}vw ln" lrhcg uhuh#Yn} |ibb lmw f}rmg i` yn} wnnj dmgificm#
Lrhcg @hwamr ; Hrm yn} wr}m> Wamc I van}bg ln wn wam x}hfj#
Faibgrmc ; Bmw }v ln lrhcg`hwamr$ic$bh|" |m |ibb bmhpm yn} andm
!mqiw)#
Vfmcm II
06
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 64/122
!Vfmcmry n` wam urmuhrhwinc n` dmgificm oy wam X}hfj" Khlhohcga}’v mcwry)
Khlhohcga} ; Na gmhr x}hfj" |ahw hrm yn} gnicl >
X}hfj ; \ahw mbvm van}bg I gn > Urmuhricl vndm dmgificm#
Khlohcga} ; Ubmhvm lipm dm vndm dmgificm#
I fn}bg cnw vmm |amc iw omfndmv ghrj#
X}hfj ; Wamc yn} hrm v}``mricl `rnd cilaw obicgcmvv
Khlhohcga} ; Ymv Dr# X}hfj" |ibb iw om f}rmg i` dmgificm iv whjmc >
X}hfj ; Ymv fmrwhic" |ay cnw yn} fhdm mhrbimr" iw fn}bg ahpm
ommc f}rmg bncl ghyv ohfj# Na viw" I hd lipicl
dmgificm !uhfjhlm)" whjm iw#
Khlhocga} ; An| wn whjm wam dmgificm>
\ahw `nng.gimw van}bg I whjm>
X}hfj ; Whjm w|ifm mpmry ghy#
Yn} van}bg whjm rifm" ghb" wnlmwamr |iwa lrmmc bmhpmv"
lrmmc pmlmwhobmv" vdhbb `iva mwf# mpmry ghy#
Khlhohcga} ; Na Dr# X}hfj ( \ibb I lmw f}rmg >
X}hfj ; Ymv" v}rm yn} |ibb lmw f}rmg !mqiw)
Vfmcm III
H`wmr vndm ghyv
Faibgrmc ; Na lrhcg`hwamr$ic$bh|" cn| fn}bg yn} vmm |mbb >
Lrhcg`hwamr$ic$bh| ; Na Faibgrmc" iw iv `nr yn}" cn| I fn}bg vmm |mbb ic wam
cilaw" wamrm`nrm" yn} van}bg urhfwifm wn whjm lrmmc
07
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 65/122
bmhpmv" lrmmc pmlmwhobmv mpmry ghy# Yn} |ibb cnw hbvn
v}``mr `rnd hw hbb#
Faibgrmc ; \h \|h( Wam givmhvm n` wam lrhcg uhuh iv
f}rmg !ghcfmg |iwa fbhuuicl)
‒Fahjh fahjh oah}cri Dhd} lahr Fah}cri—
0=
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 66/122
1#8#? Bmw }v Ln" Bmw }v Ln wam Mhrwa ahv O}rvw
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; I
Mqumfwmg Widm ; ?5 Dic}wmv
V}okmfw ; Mcpirncdmcw Vfimcfm
Wyum n` U}uumw ; Unfjmw U}uumw
Lbnpm U}uumw
Vahgn| U}uumw
Nokmfwipmv ;
_mfnlci{m gi``mrmcw wyumv n` hcidhbv" oirgv hcg
rmfnlci{m `rnd wamir mqumrimcfmv" |ibg hcidhbv hcg
gndmvwif hcidhbv
Fahrhfwmr ; @nq" _hooiw" Gmmr" Binc" Mbmuahcw
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Vfmcm I
!H vn}cg bijm `hbbicl vubiw }u hmlbm dhrdmbnv.omb `r}iw ic wam `nrmvw)
@nq !Van}wicl) ; Bmw }v ln" wam mhrwa ahv o}rvw
_hooiw ; Na" ornwamr `nq" |ahw ahv ahuumcmg >
\ahw ahv ahuumcmg >
@nq ; Ubmhvm ln" wam mhrwa ahv o}rvw#
Gmmr ; Na ornwamr" ubmhvm wmbb dm" |ay hrm yn} w|n r}ccicl#
@nq hcg rhooiw ; Yn} hbb ln" wam mhrwa ahv o}rvw
@nq ; Gn yn} ahpm hcy war}vw `nr bi`m >
Ubmhvm ln" wam mhrwa ahv o}rvw#
Hbb wnlmwamr ; Ln" ln$$$$$$
Binc ; \ahw ahv ahuumcmg > \ay hrm yn} r}ccicl >
Wmbb dm" I hd wam jicl n` wam `nrmvw#
Iw iv dy g}wy wn jcn| yn}r gi``if}bwimv#
Hbb wnlmwamr ; Na Jicl( Wam mhrwa ahv o}rvw# Yn} wnn ln#
Binc ; \an ahv vhig" wam mhrwa ahv o}rvw>@nq !|iwa lhvuicl) ; I ahpm vmmc dyvmb` Na jicl" wam mhrwa ahv o}rvw#
00
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 67/122
Binc ; Iw iv h bim" hbb `hbvm" |mbb" ncm van}bg ln |iwa iw wn vmm
|amrm wam mhrwa ahv o}rvw>
Hbb wnlmwamr
!|iwan}w `mhr) ; Cn" Cn" |ibb cnw ln#
Binc ; Dr# Mbmuahcw" yn} ln |iwa wam `nq wn vmm.pmri`y |amrm
wam mhrwa ahv o}rvw#
Mbmuahcw ; Ymv" Na jicl" I hd lnicl#
Yn} hffnduhcy dm !onwa mqiw)#
Binc ; Yn} hrm hbb wirmg g}m wn icfmvvhcw r}ccicl#
Bmw }v whjm rmvw }cgmr wahw Ohcyhc Wrmm hcg |hiw wibbb wam
rmw}rc n` wam mbmuahcw hcg `nq !hbb mqiw)#
Vfmcm II
Mbmuahcw ; Ubmhvm van|" |amrm ahv wam mhrwa o}rvw (
@nq ; I |hv amrm# Wamrm |hv h vn}cg amrm cmhr waiv omb wrmm#
Mbmuahcw ; Wamc yn} ln wn wahw wrmm# Vmm |ahw ahv ahuumcmg#
@nq ; Cn" Mbmuahcw ornwamr" I hd h`rhig n`#
Yn} fndm |iwa dm#
Mbmuahcw ; Bmw }v ln !h`wmr vndm |ahw lnicl)# Vmm iw† h omb ahv
`hbbmc gn|c hcg gipigmg icwn w|n uhrwv# Yn} hrm wmbbicl
iw" h omb ahv `hbbmc gn|c hcg gipigmg icwn w|n uhrwv#
Yn} hrm wmbbicl iw" wam mhrwa ahv o}rvw !wam mbmuahcw |ibb
bh}la bn}gby)# Bmw }v ln wn wam jicl hcg wmbb waiv cm|v#
Vfmcm ‖ III
!\hiwicl n` Binc hcg nwamr hcidhbv hw wam mcwrhcfm n` wam mbmuahcw hcg `nq)
Mbmuahcw ; Na Lrmhw Jicl ( H rium omb `rnd wam omb wrmm ahv `hbbmc
gn|c hcg iv ornjmc icwn w|n uhrwv# Wam `nq ahv bivwmcmg
wn wahw vn}cg urng}fmg oy wam `hbbicl omb hcg vfhrmg }v
oy wmbbicl wahw wam mhrwa ahv o}rvw |iwa n}w jcn|icl
hcywaicl#
0<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 68/122
Binc ; Wamc" yn} hbb ombimpmg iwv vhyicl hcg van}w ic wam `nrmvw
oy wmbbicl" ln h|hy" ln h|hy" wam mhrwa ahv o}rvw# Iv cnw
iw > !|iwa hbb hclmr)#
Dr# @nq†# Iv iw lnng.rilaw wn `rilawmc hbb |iwan}w
jcn|icl wam `hfw#
@nq ; Cn†# Lrmhw Jicl ( Iw iv h vammr divwhjm wn gn bijm waiv
|iwan}w jcn|icl wam `hfw# Ubmhvm `nrlipm dm#
I oml uhrgnc#
Binc ; NJ" yn} ln" yn} cmmg cnw fnddiw v}fa wyum n` ob}cgmr
hlhic# Waiv widm yn} hrm mqf}vmg#
Hbb bh}lamg ; Ah†Ah##Ah##Ai##Ai##Ai## !Hbb mqiw |iwa bh}la)
01
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 69/122
1#8#6# Na" |ahw |ibb I gn
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; II
V}okmfw ; Bhcl}hlm
Wnuif ; Na( \ahw |ibb I gn#
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
Wyum n` U}uumw ; Lbnpm U}uumw
Nokmfwipmv ; Hobm wn gmvfriom orim`by wam }cfwincv n` unvw n``ifm"
Ohcj" Lhduhcfahyhw" u}obif biorhry" anvuiwhb#
Fahrhfwmr ; _mjah !lirb)" Fhw" Dhbm dmdomr
!Hbb wamvm hrm lbnpmv)
Uifw}rm ; Unvw N``ifm" Ohcj" N``ifm n` Lrhduhcfahyhw" U}obif
Biorhry" Anvuiwhb" Gnfwnrv’ Onq" An}vm
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
# _mjah !Mcwmricl) ; Na" vivwmr fhw" |amrm hrm yn} > !|iwa h pnifm hv i`
v}``mricl)
Fhw ; ; Ha" _mjah" |ahw ahv ahuumcmg > Na" yn} hrm bijm wn om
v}``mricl#
_mjah ; Ymv" I hd v}``mricl `rnd bml hcg ahcg uhic# I `mmb
pndiwicl# Cnw `mmbicl |mbb#
Fhw ; Hbb rilaw" yn} vbmmu `nr h |aibm# Yn}r ongy iv ic aila
wmdumrhw}rm" yn} ahpm aila `mpmr# I hd lipicl |mw
fbnwa.fnwwnc nc wam amhg" wam `mpmr |ibb fndm gn|c#
Vhl} ahv ommc urmuhrmg" yn} cmmg wn whjm iw# Yn} |ibb
ahpm x}ifj rmfnpmry" gn cnw |nrry#
_mjah; ; Na" Fhw vivwmr" yn} hrm whjicl d}fa fhrm n` dm# O}w I
`mmb" I |ibb cnw om f}rmg# D}fa uhic iv `mbw. I hd mmbicl
09
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 70/122
d}fa uhic#
Fhw ; Yn} vbmmu vibmcwby# I hd lnicl# I vahbb oricl wam gnfwnr#
Vhl} hcg huubm hbb hrm wamrm" yn} fhc whjm i` `mmb
a}clry#
_mjah ; Nj" ubmhvm fndm ohfj vnnc#
Fhw ; !\aibm lnicl rmhfamg wam unvw n``ifm"m hvjmg h dhc)
]cfbm" |ahw lnmv nc amrm>
Dhc ; Waiv iv h unvw n``ifm# Amrm hrm hphibhobm unvw fhrg"
mcpmbnum" wmbmlrhd `nrd" yn} fhc vmcg dncmy wn h
givwhcw ubhfm `rnd amrm#
Fhw ; Na" I hd ic cmmg n` h gnfwnr# Hbrilaw I hd lnicl
!|hbjmg `nr h |aibm hcg `icgicl h o}ibgicl)#
Iv wamrm gnfwnr amrm >
Nbgdhc ; Waiv iv h ohcj" umnubm vhpm.gmunviw dncmy amrm#
Wamy lmw icwmrmvw" |iwagrh| dncmy |amc cmmg.rmx}irmg#
Fhw ; Na" |ahw fhc I gn > bmw dm ln hamhg hcg vmm
!bhwmr rmhfaicl wam n``ifm n` Lrhduhcfahyhw" hvjmg)#
\ahw iv waiv >
Fhw ; \ahw lnmv nc amrm > Iv gnfwnr hphibhobm amrm >
Dhc ; Amrm wam urnobmdv n` wam pibbhlm hrm bnnjmg icwn wam
|nrjv bijm fncvwr}fwinc n` rnhg" fbmhcbicmvv n`
mcpirncdmcw" gillicl n` whcj mwf# hrm }cgmrwhjmc#
Fhw ; \an whjmv fhrm n` hbb wamvm >
<5
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 71/122
Dhc ; Amrm iv wamrm Vhruhcfa# Am |hwfamv mpmry |nrj#
Wamrm iv cn gnfwnr amrm# Wam anvuiwhb iv harmhg#
Fhw; ; !|mcw hamhg" fn}bg vmm wahw umnubm hrm viwwicl ic h rnnd
hcg rmhgicl hcg wamc hvjmg) Iv gnfwnr hphibhobm amrm >
Dhc ; Cn" Cn" wamrm iv cn gnfwnr#
Waiv iv h u}obif biorhry# Amrm iv hphibhobm gi``mrmcw wyumv
n` onnjv hcg cm|vuhumrv# Wam cm|v.ahuumciclv n` n}r
fn}cwry hcg `nrmilc fn}cwrimv fn}bg om jcn|c oy
rmhgicl wam cm|vuhumr#
Fhw ; !Hlhic |mcw hamhg# _mhfamg anvuiwhb hcg hvjmg wam
gnfwnr) \ahw lnmv nc amrm" Vir>
Gnfwnr; Waiv iv anvuiwhb# Amrm wam uhwimcwv hrm wrmhwmg#
Fhw ; Gnfwnr Vir" Chdhvjhr# N}r _mjah iv pmry vifj#
Yn}" ubmhvm fndm |iwa dm `nr h |aibm" wn famfj }u amr#
Gnfwnr; NJ" Bmw }v ln !wmbbicl waiv mqiwmg)
Vfmcm ‖ II
Gnfwnr; !_mhfaicl _mjah’v an}vm" wam gnfwnr lipicl hc ickmfwinc
wn _mjah wnbg) Vmm" yn} van}bg cnw whjm rifm nr whjm
ohwa wibb wam `mpmr fndmv gn|c# Lipm biwwbm `nng.bilaw
`nng#
Fhw ; Ymv" Gnfwnr Vir" gn cnw waicj" I vahbb whjm urnumr fhrm#
_mjah ; Gnfwnr Vir" wnghy" waiv fhw$Vivwmr iv whjicl d}fa fhrm n`
dm.vmrpmv dm h bnw# ]cgmrlncm d}fa uhic#
<8
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 72/122
Gnfwnr; NJ" NJ" I hd lnicl" _mjah#
Fhw ; !Chdhvjhr# H`wmr w|n ghyv" _mjah’v mpmr fhdm gn|c
hcg onwa n` wamd vwhymg wnlmwamr ahuuiby)
<?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 73/122
1#8#6 @rnl omfndm Jicl
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; II
Mqumfwmg Widm ; 8=Dic}wmv
Wnuif ; @rnl omfndmv Jicl
V}okmfw ; Bhcl}hlm
Wyum n` U}uumw ; _ng U}uumw
Nokmfwipmv ; Hobm wn wmbb wam vwnry ic wamir n|c bhcl}hlm#
Hobm wn mqubhic hv wn |ay wam `rnl |hv
dhgm.gmfbhrmg jicl n` wam uncg#
Fahrhfwmr ; Jicl$frnfngibm" @rnl" @iva" Frho" Dncjmy#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
!Iw iv wam Jicl Frnfngibm’v Jiclgnd# Wam hx}hwif hcidhbv bijm wam `iva" `rnl" frho mwf# hrm
urmvmcw)
Jicl Frnfngibm ; Na( Wam v}okmfwv n` wam Jiclgnd n` Uncg ( I ahpm lncm
nbg# I hd }chobm wn dhchlm v}fa h oil uncg$jiclgnd# I
hd waicjicl" |an iv h fbmpmr ncm ic dy jiclgnd# I
vahbb dhjm aid wam cm| jicl# Na" hrm yn} hbb urmvmcw >
@rnl ; Ymv" Ymv" Lrmhw Jicl# \m hrm hbb urmvmcw#
Jicl Frnfngibm ; Na( Dncjmy iv pmry fbmpmr# Am |ibb om k}glm n` wnghy’v
dmmwicl#
Dncjmy ; Ymv" Lrmhw Jicl( I vahbb nomy yn}r nrgmr#
Jicl Frnfngibm ; !van|icl h lbhvv fncwhicicl |hwmr ahb` n` iw)
\mbb" wmbb dm" |ahw iv wamrm ic wam lbhvv>
<6
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 74/122
@iva ; Lrmhw Jicl" wamrm iv |hwmr ic wam lbhvv#
@rnl ; Lrmhw Jicl" iw fncwhicv ahb` |hwmr hcg ahb` hir#
Dncjmy ; \mbb gncm" Dr# @rnl# Yn} hrm rilaw#
Jicl Frnfngibm ; !Ncm x}mvwinc dnrm)# Hbb van}bg bivwmc fhrm`}bby# Wamrm
|mrm `ipm oirgv viwwicl nc wam orhcfamv n` wam wrmm# H
amrnc fhdm wn wam wrmm hcg o}rvw `irm frhfjmr# W|n oirgv
omfhdm vmcvmbmvv g}m wn wam vn}cg n` wam `irm frhfjmr#
Wamc an| dhcy oirgv |mrm wamrm > Ubmhvm wmbb#
Frho ; !_hivicl w|n bmlv) Lrmhw Jicl (
@rnl ; Wamrm rmdhicmg 6 dnrm oirgv# !|iwa w|icjbm n` mymv)
Cn†# Cn†# Lrmhw Jicl( Wam warmm oirgv `bm| |iwa
`bhuuicl n}w n` wam vn}cg n` `irm frhfjmr# Wamrm iv cnw
mpmc h viclbm oirg ic wam wrmm#
Dncjmy ; Pmry Lnng# Dr# @rnl# Yn} ahpm hbvn lipmc rilaw
hcv|mr wn waiv x}mvwinc#
Jicl Frnfngibm ; \mbb" |mbb" Dr# @rnl" yn} hrm fbmpmr wahc nwamrv# Yn}
hrm ncby wam `iw ncm wn om wam jicl# Yn} |ibb om h|hrgmg
uri{m# Ubmhvm fndm hcg viw nc dy ohfj# Bmw dm ahpm
yn} h rn}cg n` wam uncg jiclgnd#
@rnl ; Lrmhw Jicl ( I omfhdm lrhwm`}b#
Jicl Frnfngibm ; Bivwmc" yn} hrm cn| wam jicl n` wam uncg jiclgnd#
Hbwnlmwamr ; Jicl `rnd iv lrmhw"
!fndd}cifhwinc) Jicl `rnl iv lrmhw#
<7
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 75/122
1#8#7 Iw Ahuumcv vn
Fbhvv ; II
Mqumfwmg Widm ; 85 Dic}wmv
V}okmfw ; Bhcl}hlm
Wnuif ; Iw ahuumcv vn
Wyum n` U}uumw ; Vahgn| U}uumw
@iclmr U}uumw
Whobm wnu u}uumw
Nokmfwipmv ;
Hobm wn gmvfriom wam fncwmcw n` wam wnuif#
Hobm wn mqubhic an| fhc ncm hfaimpm wam lnhb g}m
wn }ciwy#
Fahrhfwmr ; @ipm hcwv" dncjmy" mbmuahcw#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Vfmcm I
!Vmw;Wrmm !oil) $8" V}lhr fhcm" ubhcw" ubn}la)
Hcw Bmhgmr ; !dhjicl mcwry) Na dy hcw ornwamrv fndm om x}ifj#
\amrmpmr yn} hrm" hc }rlmcw dmmwicl |ibb om ambg amrm#
Nwamr Hcwv ; Fndm ornwamrv" hbb van}bg fndm amrm#
!Fndicl ncm oy ncm)
Hcw Bmhgmr ; Umrahuv hbb ahpm fndm# Bivwmc wn dm Na( Ornwamr hcwv"
umnubm ahpm omfndm pmry fbmpmr# Wam `nng vw}``v bijm
v}lhr" dnbhvvmv mwf hrm jmuw ic wic ic v}fa h |hy wahw iw
iv cnw unvviobm nc n}r uhrw wn mcwmr icwn iw# Vndm umnubm
jmmu `nng vw}``v ic wam rmlrilmrhwnr" vwibb vndm dhjm }vm
n` lhdhqvic" |hwmr dhfaicm hcg bhqdhc rmjah mwf#" wn
lmw mvfhum `rnd }v# ]cbmvv |m `icg n}w fmrwhic |hyv
hcg dmhcv" cn| |m wam hcw fndd}ciwy |ibb gim ic
vwhrphwinc#
<=
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 76/122
Nwamr Hcwv ; Ymv" Ymv" iw iv wr}m" |m ahpm wn gn vndmwaicl#
Bmhgmr ; I ahpm wan}law n` ncm waicl# \m |ibb cnw gmumcg nc
nwamrv `nr `nng# \m vahbb dhjm v}lhr fhcm f}bwiphwinc
ic wahw `imbg |aifa iv hw wam Fahduhj ubhcw cmhr wam ripmr
ohcj hcg |m hbb whjm.mhw wam dnbhvvmv urng}fmg `rnd
wahw v}lhr fhcm" Iv cnw iw" |ahw hrm yn} vumhjicl" dy
ornwamrv†
Nwamr Hcwv ; Ymv" Ymv" iw iv rilaw" bmw }v fndm" hbb van}bg fndm# @rnd
wnghy" |m |ibb vwhrw f}bwiphwinc wamrm !mqiw)
Vfmcm II!Vmw ; Ncm Oil Fahduhj Ubhcw)
Hbb Hcwv !Mcwmrmg |iwa ubn}la" vuhgm); !vncl) `rnd icvigm.omaicg wam vfmcm
Ncfm h dmmwicl n` wam hcwv |hv ambg
Wamy waicj wn gn v}lhrfhcm f}bwiphwinc
Wamy urmuhrmg wam ubnw |iwa hbb fhrm
Ubhcwhwinc n` vmbmfwmg wmcgmr ubhcwv |hv }cgmrwhjmc
Wamy `mcfm wam ubnw
Mclhlmg wam rmg$`hfmg dncjmy ic |hwfaicl wam ubnw
!Hbncl |iwa vncl wamy |ibb gn f}bwiphwinc hcg ubhcwhwinc)
Bmhgmr ; Dncjmy ornwamr" yn} |ibb ahpm h |hwfa npmr wam
v}lhrfhcm bhcg.ubnw# Yn} |ibb fahwwmr }v i` vndmongy
fndmv wn mhw v}lhrfhcm# \m |ibb whjm fhrm n` aid#
Dncjmy ; Ymv" ymv I vahbb |hwfa oy viwwicl nc wam orhcfamv n`
Fahduhj wrmm" o}w |amc wam v}lhrfhcm omfndmv rium"
yn} |ibb lipm dm h uimfm n` rium v}lhrfhcm#
Hbb n` wamd ; Ymv" ymv |m hrm hlrmmg# Bmw }v ln ornwamrv !Hbb mqfiwmg)
<0
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 77/122
Vfmcm III
!Vmw; V}lhrfhcm Ubnw cmhr wam Fahduhj Wrmm)
Mbmuahcw; !dhjicl mcwry) Na( \ahw h rium v}lhrfhcm iv iw# I hd a}clry" vhbiph grnuv
`rnd wam dn}wa# Bmw dm ln wn whvwm.whjm `m| uimfmv n` rium v}lhr fhcm#
Dncjmy; Ornwamr Mbmuahcw" waiv v}lhrfhcm ahv ommc ubhcwmg oy wam hcw ornwamrv# Gn cnw
whjm iw# Gn cnw gmvwrny" wamy ahpm bhon}rmg ahrg# Yn} ubmhvm ln ohfj"
nwamr|ivm" I vahbb fhbb ornwamr hcwv#
Mbmuahcw; \aifa hcw †#> Ah ah† Waiv biwwbm hcidhb" |ahw |ibb wamy gn wn dm> I hd
mbmuahcw" v}fa h oil hcidhb# Hd I h`rhig n` hcwv> Ah ah† !lnmv nc mhwicl
v}lhr fhcm)
Dncjmy; Na Ornwamr hcwv" om x}ifj" mbmuahcw" mbmuahcw" ornwamr$mbmuahcw iv mhwicl.whjicl
v}lhrfhcm#
!vncl `rnd wam ohfj)
Wam v}lhrfhcm lrn|v rium
Wam mbmuahcw ahv mcwmrmg icwn wam v}lhrfhcm ubnw
Wam rmg$`hfmg dncjmy fahwwmrv `rnd wam fahduhj wrmm#
Wam hcwv r}vamg h`wmr bivwmcicl
Vwr}llbm vwhrwmg omw|mmc mbmuahcw hcg hcwv
Wam mbmuahcw fn}bg cnw wnbmrhwm wam hcwv’ oiwicl#\mcw ohfj wn vhpm bi`m
!Mcwrhcfm n` hcwv ; van}wicl" oiwm wam mbmuahcw" oiwm wam mbmuahcw#
Bmhgmr; Na dy hcw ornwamrv" w|n wn `n}r" n` yn} mcwmr icwn mbmuahcwv cnvm hcg oiwm mwf#)
Hcwv ; !|iwa urn}gcmvv.phrimwy) Fhc wam mbmuahcw mhw n}r urnumrwy hcg |m wam hcw$
fndd}ciwy |ibb hbnn| iw >
<<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 78/122
1#8#0 Khl}ci omfhdm Lnng Ony
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ ^^^^^
Fbhvv ; II
Mqumfwmg Widm ; ?5 Dic}wmv
V}okmfw ; Mcpirncdmcw Vfimcfm
Wnuif ; Khl}ci omfndm lnng ony
Wyum n` U}uumw ; Dhvj.Lbnpm
Nokmfwipmv ;
Wam faibgrmc fhc wmbb wam vwnryHobm wn mqurmvv wam fncwmcw n` wam vwnry warn}la wam
gihbnl}m hcg grhdhwi{hwinc.hfwicl#
Fahrhfwmr ; Khl}ci’v Dnwamr" Khl}ci" O}wwmr`by" Hchw" Obhfj
Grhcl
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Vfmcm ‖ I
Khl}ci’v Dnwamr ;
!|iwa hclry dnng) Khl}ci†# Na Khl}ci†## Umrahuv yn} ahpm mhwmc" |ay
gn yn} cnw ln wn vfannb > \ay hrm yn} ubhyicl > Ln†
Yn} hrm pmry ch}lawy# Vndmwidmv yn} hrm fbidoicl wam
dhcln wrmmv nr vndmwidmv yn} hrm ormhjicl hrwifbmv oy
mcwmricl vndmncm’v an}vm#
I ahpm lncm dhg oy bnnjicl hcg bivwmcicl wn hbb wamvm#
Wmbb dm" |n}bg yn} ln nr cnw# Iw iv hbrmhgy widm" om
x}ifj hcg ln wn vfannb†# Nwamr|ivm yn} |ibb vmm dm†#
Khl}ci; I hd lnicl" gmhr dnwamr ( I hd lnicl wn vfannb wn rmhg
!mqiw oy fhrryicl vfannb ohl)# Van}bg I ln nr ubhy" gmhr
dnwamr#
Khl}ci’v Dnwamr ; Iw iv cnw unvviobm wn dhchlm.ahcgbm wam ony#
!ic vnrrn|) \ahw wn gn# Yn} ahpm cn icwmrmvw hw hbb `nr wam vw}gy# Yn} hrm hb|hyv `nr
ubhy# \ahw iv wamrm ic wam `hwm !mqiw oy wmbbicl waiv)#
<1
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 79/122
Vfmcm II
Khl}ci;
!Dmmwicl h o}wwmr`by |aibm lnicl wn vfannb oy fhrryicl wam ohl)
Na † \ahw h omh}wi`}b o}wwmr`by† `byicl( I vahbb ubhy
|iwa iw# Na ornwamr o}wwmr`by" ubmhvm |hiw" |m |ibb ubhy
wnlmwamr#
O}wwmr by" O}wwmr`by" |amrm hrm yn} `byicl |iwa
urn}gcmvv# Bmw }v ubhy#
\m |ibb vicl vncl oy ghcficl" k}duicl hcg ubhyicl#
O}wwmr`by ; Na† Khl}ci" Yn} van}bg ln `nr vw}gy" |ay wn ubhy#
Ch}lawy ony# Ahpm yn} cn o}vicmvv# \ay hrm yn}
dnpicl hbncm >
I hd lnicl wn fnbbmfw h phrimwy n` `bn|mr k}ifm
!o}wwmr`by mqivwv)
Khl}ci; Iw iv NJ† Yn} dhy cnw ubhy |iwa dm" I vahbb ubhy |iwa
vndmongy mbvm#Hcw ; !Hcw’v mcwrhcfm)
Khl}ci; Na" ornwamr hcw" |hiw† |hiw† |amrm hrm yn} lnicl>
Bmw }v ubhy# ‒Ornwamr hcw" ornwamr hcw" |amrm hrm yn}
lnicl a}rrimgby" Bmw }v ubhy#
\m |ibb vicl vncl oy ghcficl" k}duicl hcg ubhyicl#
Hcw ; Cn" Cn" |amm iv widm wn ubhy >
I hd lnicl wn hrrhclm ornjmc rifm" v}lhr !hcw mqiwv)
Khl}ci; Dy ohg b}fj" cn ongy iv ubhyicl |iwa dm#
Wam o}wwmr`by†hcw† cnongy ubhymg fndm† fndm†
bmw }v ubhy wnlmwamr !Obhfj grncln mcwmrmg)
Gmhr Obhfj Grncl" |amrm hrm yn} lnicl" rhivicl wam whib#
Bmw }v ubhy# \m |ibb vicl vncl oy ghcficl" k}duicl"
ubhyicl#
Obhfj Grncln; Na cn† Cnw ncby ubhy# Wamrm iv cmiwamr vw}gy cnr
<9
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 80/122
andm |nrj Ln" ln" i` yn} gn cnw ln wn vfannb" wamc ln
andm# Ln## Ln## Whjm fhrm n` yn}r dnwamr" I hd lnicl
wn oricl `nng `nr dy biwwbmv !mqiw)#
Khl}ci; Cnongy ahv ubhymg |iwa dm# Hd I vn ic`mrinr >
Hbb hrm o}vy ic wamir n|c |nrjv.hfwipiwimv# Cnongy iv
hlrmmg wn |hvwm widm bijm dm oy ubhyicl# \ay vahbb I
wamc |hvwm widm oy ubhyicl > @rnd wnghy I |ibb cmpmr om
ch}lawy#
I vahbb vw}gy" I vahbb vw}gy" I vahbb rigm obhfj anrvm
vwr}llbm |iwa Dhga} Oho}— !mqfiwmg oy viclicl wam
vncl)#
15
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 81/122
1#8#< Fahjh Fahjh Oah}cri
^^^^^^^^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Fbhvv ; II
Mqumfwmg Widm ; ?5 Dic}wmv
V}okmfw ; Dhwamdhwifv
Wnuif ; Fahjh Fahjh Oah}cri
Wyum n` U}uumw ; @iclmr
Whobm$wnu u}uumw
Nokmfwipmv ; Hobm wn wmbb farncnbnlifhbby wam Mclbiva chdmv n` w|mbpm
dncwav ic h ymhr#
Hobm wn wmbb c}domr n` ghyv ic mpmry dncwa#
Hobm wn mqubhic wam fncfmuw n` ‒Bmhu Ymhr—
Fahrhfwmr ; W|mbpm jiclv hffnrgicl wn wam chdmv n` w|mbpm
dncwav#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
!Wamrm |ibb om warncm nc wam vwhlm vydonbi{icl h ymhr# Ncm oy ncm wam dncwa |ibb vmrihbby
fndm" wm dncwa iv rmurmvmcwmg oy wam Jicl)
Khc}hry ;
!Mcwmrmg |iwa bn}g bh}la) Ahuuy cm| ymhr" Ahuuy Cm| Ymhr# Ahuuy Cm| Ymhr#
Ah" Ah" Ah# I hd Khc}hry# Wam `irvw dncwa n` wam ymhr#
Gn yn} jcn| dy gmhr faibgrmc" I fncwic}m `nr 68 ghyv#
Yn} fmbmorhwm Cm| Ymhr |iwa dy fndicl hcg anivw wam
`bhl nc wam _mu}obif Ghy# \mbb" dy gmhr faibgrmc" wmbb"|aifa dncwa hd I >
Faibgrmc ;
!mqumfwmg hcv|mr) Khc}hry#
Khc}hry ; Ymv" yn} hrm rilaw# Wmbb wamc" an| bncl gn I fncwic}m>
Faibgrmc ; 68 Ghyv
Khc}hry ; Ymv" yn} ahpm wnbg fnrrmfwby# Dy ghyv ahpm fndm wn hc
mcg" I hd lnicl# Khi Dnwamr Icgih !mqiw)#
18
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 82/122
@mor}hry ;
!Mcwmricl) Ah† Ah† Khc}hry ahv lncm# @mor}hry ahv fndm# I hd wam vmfncg dncwa n`
wam ymhr# !|iwa vhg dnng)# Gn yn} }cgmrvwhcg" dy
faibgrmc#
Khc}hry" |aifa fndmv mhrbimr wn dm" fncwic}mv `nr 68
ghyv hcg Dhrfa" wam cmqw dncwa h`wmr dm hbvn fncwic}mv
`nr 68 ghyv" o}w I fncwic}m ncby `nr ?1 ghyv# Waiv iv wam
rmhvnc `nr |aifa I hd }cahuuy o}w ncm waicl iv dnrm
wahw ic mpmry `n}r ymhr" g}m wn icfrmhvm n` h ghy" iw
omfndmv ?9 ghyv# Wahw ymhr iv jcn|c hv bmhu ymhr#
\mbb" dy gmhr faibgrmc" wmbb |ahw.|aifa dncwa hd I >
Faibgrmc ; @mor}hry
Wahcj yn}" rilawby vhig#
Ymv" wmbb" an| bncl gn I fncwic}m>
Faibgrmc ; ?1 ghyv#
Ncfm yn} hrm ahpicl ?9 ghyv ic mpmry `n}r ymhr#
@mor}hry ; Dy umring ahv fndm wn hc mcg# Lnicl#
Oym## Oym† !mqiw)
Dhrfa; Mcwmrmg) Ah## Ah## I hd dhrfa# Wairg dncwa n` wam ymhr#
I fncwic}m `nr 68 ghyv" fn}bg yn} }cgmrvwhcg dy gmhr
faibgrmc# Dhrfa fndmv h`wmr @mor}hry# V}ddmr mcwmrv
|iwa wam fndicl n` Dhrfa (# Fn}bg yn} rmfnlci{m dm>
\mbb" wmbb" |ahw iv dy chdm >
Faibgrmc ; Dhrfa
Dhrfa; An| bncl gig I fncwic}m >
Faibgrmc ; $$$$
Hurib ; !dhjicl mcwry) Ah† Ah## I hd wam dncwa n` Hurib"
I ahpm fndm# I hd wam `n}rwa dncwa n` wam ymhr# I vwhy
ncby `nr wairwy ghyv# Lrhg}hbby iw omfndmv pmry anw"
|mbb wmbb" |ahw iv dy chdm >
Faibgrmc ; Hurib
Hurib ; An| bncl gig I fncwic}m
Faibgrmc ; $$$$
1?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 83/122
Hurib ; $$
Wamc I hd lnicl† Oym† Oym## !mqiw)
Dhy ; Na( \ahw h wmrriobm nw# Na dy lnngcmvv†
I hd wam `i`wa dncwa n` wam ymhr# _ipmr" fhchb omfndmv
gry hcg mduwy# I vwhy `nr wairwy ncm ghyv# Fhc yn} k}vw
wmbb dy chdm" Na dy faibgrmc >
Faibgrmc ; Dhy
Dhy ; An| bncl gn I vwhy.fncwic}m>
Faibgrmc ;
Dhy ; NJ† I hd lnicl## Oym†# !mqiw)
K}cm ; !mcwmrmg) Ah† Ah†
I hd wam viqwa dncwa n` wam ymhr# Dy chdm iv K}cm# I
ncby vwhy.fncwic}m `nr 65 ghyv" o}w gn yn} jcn| dy
faibgrmc" dy phbn}r.un|mr > Wam dndmcw I fndm
v}ddmr r}cv h|hy |iwa cn `mhr# I fndm |iwa rhic wn
fnnb gn|c wam v}r`hfm n` wam mhrwa# \ahw iv dy chdm"
wmbb na dy faibgrmc >
Faibgrmc ;
K}cm ; An| bncl gn I fncwic}m >
Faibgrmc ; †
K}cm ; Dy widm ahv fndm wn hc mcg#
I hd lnicl Lnng oym† Lnng oym † !mqiw)#
K}by ; !dhjicl mcwry) Ah## Ah## I hd wam vmpmcwa dncwa n` wam
ymhr# K}by iv dy chdm# I fncwic}m `nr 68 ghyv#
Bilawcicl" wa}cgmronbw" gri{{bicl hrm dy mpmr `rimcgv#
Yn} k}vw vmm## An| wamy lrmmw dm nc dy fndicl.hrriphb#
\mbb faibgrmc" wmbb" |ahw iv dy chdm >##
Faibgrmc ; †##
K}by ; An| bncl gn I fncwic}m >
Faibgrmc ; †#
K}by ; Ymv" dy widm ahv fndm wn mcg# Na dy faibgrmc"
I hd lnicl†# Oym## Oym †# !mqiw)
H}l}vw ; Ah†## Ah†# I fndm h`wmr K}by#
Dy ubhfm.unviwinc iv milaw# I fncwic}m `nr 68 ghyv#
16
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 84/122
Wam chwinchb `bhl iv anivwmg nc 8=wa ghy n` wam dncwa#
Wmbb dy yn}cl `rimcgv" dy chdm#
Faibgrmc ;
H}l}vw ; An| dhcy ghyv gn I fncwic}m >
Faibgrmc ; †
##
H}l}vw ; Ymv" dy widm ahv fndm wn hc mcg# I hd lnicl#
Lnng Oym !mqiw)#
Vmuwmdomr ; I hd Vmuwmdomr## Cicwa dncwa ic wam ymhr#
I fncwic}m `nr 65 ghyv# I lrhg}hbby givhuumhr#
Na dy faibgrmc" bmw }v vmm |an ahv rmdmdomrmg dy
chdm >
Faibgrmc ; †
Vmuwmdomr ; Wmbb dy gmhr faibgrmc" An| bncl gn I fncwic}m >
Faibgrmc ; †#
Vmuwmdomr ; Ymv" wahcj yn}" I hd lnicl wamc# Lnng Oym†
Wh†# Wh†# Wh†# Wh†## !mqiw)
Nfwnomr ; !dhjicl mcwry) Ah† Ah† Vmuwmdomr ahv lncm†
I hd Nfwnomr" I ahpm fndm# Ah## Ah## Gn yn} jcn|
faibgrmc" I fncwic}m `nr 68 ghyv# I hd wam wmcwa dncwa
n` wam ymhr# \amc I fndm mpmrywaicl hrn}cg }v bnnjv
cmhw hcg fbmhc# Fhc yn} wmbb gmhr faibgrmc" |ahw iv dy
chdm >
Faibgrmc ; Nfwnomr
Nfwnomr ;
Faibgrmc ;
Nfwnomr ; Wahcj yn}" dy widm ahv fndm wn hc mcg#
I hd lnicl # Ubmhvm oig dm `hrm|mbb# Lnng oym !mqiw)
Cnpmdomr !Mcwmricl) ; Ah†## Ah†#
Nfwnomr ahv lncm# I hd Cnpmdomr# I ahpm fndm# I hd
wam mbmpmcwa dncwa n` wam ymhr# Gn yn} jcn| faibgrmc"
I fncwic}m ncby `nr 65 ghyv hcg ?5 ohfj†# Fn}bg yn}
rmfnlci{m dm > Ubmhvm wmbb" |ahw iv dy chdm >
Faibgrmc ;
17
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 85/122
Cnpmdomr ; An| bncl gn I fncwic}m.vwhy >
Faibgrmc ; †#
Cnpmdomr ; Dy wairwy ghyv ahpm fndm wn hc mcg pmry x}ifjby#
I hd lnicl† I gn cnw bijm wn divv yn}" o}w lnicl†
Oym† !mqiw)
Gmfmdomr ; !Wam Nbg jicl Gmfmdomr mcwmrmg" wrmdobicl ic fnbg)#
Na†# Na†# Na dy lnngcmvv" |ahw fnbg† Na dy
faibgrmc† I hd wam bhvw n` wam ymhr" Jicg Gmfmdomr" I
fncwic}m ncby `nr 68 ghyv# Fn}bg yn} rmfnlci{m dm >
\ahw iv dy chdm > Ubmhvm wmbb† I hd hc nbg dhc# Yn}
van}bg vumhj oiw bn}gby#
Faibgrmc ;
Gmfmdomr ; An| bncl gn I fncwic}m 3
Faibgrmc ;
Gmfmdomr ; Ymv" Ymv" _ilawby vhig# O}w I vahbb dhjm yn} bmhrc
hcnwamr vncl wnghy" bmw }v vicl wnlmwamr# Nj !vncl)#
Wairwy ghyv hrm wamrm ic Vmuwmdomr#
Hurib" K}cm hcg hbvn Cnpmdomr# W|mcwy milaw ghyv hrm
wamrm ic @mor}hry# \m `icg h bmhu ymhr ic mpmry `n}r
ymhr# _mvw n` wam dncwav hrm n` wairwy ncm ghyv# Na dy
faibgrmc" ubmhvm jmmu waiv `hfw ic yn}r dmdnry—# Na" iw
iv hbrmhgy dy widm# Cm| ymhr iv r}vaicl" I hd lnicl"
Oym† !mqiw)#
1=
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 86/122
1#8#1 U}uy ahv lncm wn Vmm Piviw Firf}v
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; III
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Mcpirncdmcw Vfimcfm
Wnuif ; U}uy ahv lncm wn piviw.vmm firf}v#
Wyum n` U}uumw ;
Nokmfwipmv ; Hobm wn gmvfriom idunrwhcfm n` mym" mhr hcg dn}wa
hv wam uhrwv n` wam ongy#
Hobm wn wmbb |ahw wn gn wn whjm fhrm n` mym" mhr hcg
dn}wa#
Fahrhfwmr ; Gnl hcg Fhw
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Gnl ; Ohrjicl# \ay iv wnghy dy mym uhicv dm" wmhrv `bn|#
Na vivwmr fhw ( ubmhvm fndm hcg vmm" vndmwaicl ahv
`hbbmc ic dy mymv#
Fhw ; Dm| ( Na ornwamr" |ahw ahuumcmg >
\ay hrm yn} gnicl bijm waiv >
Bmw dm vmm" yn}r mym iv rmggiva# Wam d}f}v n` wam mym
fndmv n}w# \mrm yn} ubhyicl ic wam g}vwy `imbg > Ahpm
yn} fndm ic fncwhfw |iwa wam vdnjm n` wam dnwnr
pmaifbmv>
Gnl ; Na( An| uhic`}b > Fhc I vmm waiv omh}wi`}b mhrwa hlhic >
ymvwmrghy I ahpm |hbjmg hcg ubhymg#
Wam mcwirm vfnrfaicl digghy#
Wamc I hd ic waiv fncgiwinc#
Fhw ; Yn} jcn|" mym iv n}r phb}hobm hvvmw#
10
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 87/122
Wn whjm iwv fhrm iv dnvw }rlmcw# \m d}vw |hva n}r mymv
ic fnbg |hwmr" hcg hv `hr hv unvviobm jmmu mymv h|hy
`rnd v}c.amhw" g}vw" x}iwm fbnvm wn iw > Gn cnw vmm bijm
wahw# Iw |ibb ahpm ohg iduhfw nc wam mymv# Gn cnw vmm
wam v}c girmfwby# Yn}r mymv |ibb om bnvw i` yn} gn cnw gn
waiv d}fa !fhwfaicl mhrv)# Gn yn} }cgmrvwhcg >
Gnl ; Na" I hd lncm.iw iv }comhrhobm#
Dy mhr# I ahpm mhr$hfam `nr wam bhvw ?.6 ghyv# Na" An|
uhic`}b#
Fhw ; Bmw dm vmm" |ahw ahuumcmg wn yn}r mhr>
\ahw h `n}b vdmbb" girwy wn v}fa hc mqwmcw†Gig |hwmr
mcwmr icwn yn}r mhr nr yn} ahpm u}w vwifj icwn iw#
Gnl ; Wahw ghy I |hv whjicl ohwa ic wam oncg.whcj#
Wam |hwmr mcwmrmg icwn wam mhr" I u}w dhwfa vwifj icwn iw"
wamc I ahpm mhr$hfam#
Fhw ; Wam unicw bimv wamrm# Wam dhwwmr iv wamrm#
\m bivwmc wn wam |anbm |nrbg ic wam mhr# O}w yn} hrm vn
irrmvuncviobm# Gn yn} jcn|" ncm van}bg cnw u}w vwifj ic
wam mhr h`wmr wam mcwry n` wam |hwmr# I` wam |hwmr mcwmrv
wam mhr" wamc |m fhc fbmhc vbn|by.lrhg}hbby oy u}wwicl
wam fnwwnc nr waic fbnwa hrn}cg wam vwifj# Omvigmv" gn
cnw u}w vwifj" vwmuwij uic" `mhwamr mwf# hw hbb ic wam mhr" gn
yn} }cgmrvwhcg#
Gnl ; \ahw fhrm.urmfh}winc mbvm van}bg ncm whjm n` wam mhr >
Ubmhvm wmbb dm#
Fhw ; Om h|hy `rnd wam bn}g vn}cg# Om h|hy `rnd wam bn}g
pnifm wnn# Iw iv ohg" |ahw ohg vdmbb fndmv n}w n` yn}r
dn}wa > Ahpm yn} cnw fbmhcmg yn}r wmmwa wnghy > Yn}r
wmmwa bnnj rmggiva#
# Gnl ; Na" wam obnng iv `bn|icl `rnd dy l}d#
Mpmry ghy I fbmhc dy wmmwa ic wam dnrcicl" k}vw fbmhc
biwwbm oiw hcg wamc ln `nr mhwicl#
Fhw ; Na" dn}wa iv wam dhic uhrw n` wam ongy#
I` iwv fhrm iv cnw whjmc" wamc yn} |ibb om ic hbb wrn}obm#
1<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 88/122
Ic wam dnrcicl n` mpmryghy ncm van}bg fbmhc wam wmmwa
|iwa wam ambu n` fbmhcicl vwifj nr or}va# \m d}vw l}rlbm
|mbb h`wmr mhwicl.whjicl `nng# Hlhic i` |m fbmhc wam wmmwa
om`nrm vbmmuicl ic wam cilaw" wamc wam wmmwa |ibb rmdhic
lnng" gn yn} }cgmrvwhcg# I` |m gn bijm waiv" wamc wam
wmmwa |ibb cnw om ohg.|nrvm# @n}b vdmbb |ibb cnw fndm
n}w n` wam dn}wa# Cn obnng |ibb `bn| `rnd wam l}d# Bmw
}v ln andm# @rnd wndnrrn|" yn} |ibb whjm fhrm n` yn}r
mym" mhr" dn}wa bijm waiv" gn yn} }cgmrvwhcg >
Gnl ; Ymv" vivwmr$fhw" yn} ahpm wnbg dm dhcy phb}hobm waiclv#
@rnd wndnrrn| I |ibb om fhrm`}b oy cnwicl hbb wamvm
urmfh}wincv#
11
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 89/122
1#8#9 Oho}ci’vFfhjm Mhwicl.Mhwicl n` Fhjm
^^^^^^^^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; III
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Dhwamdhwifv
Wnuif ; @rhfwinc
Wyum n` U}uumw ; @iclmr.Vahgn|
Nokmfwipmv ; Hobm wn gmvfriom wam w|n fncfmuw#‑Ahb`’ hcg ‑X}hrwmr’##
Fahrhfwmr ; Biui" Oho}ci" Lrhcgdnwamr#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Biui ; Na Oho}ci" ubmhvm fndm hcg whjm `nng#
Yn}r dnwamr ahv urmuhrmg fhjm `nr yn}#
Fndm hcg whjm#
Oho}ci ; Cn" lrhcg dnwamr" I |ibb cnw whjm" ln#
\ay gig Dicichci whjm h uimfm n` dy fhjm >
I vahbb whjm cn dnrm#
Lrhcgdnwamr; \mbb" waiv iv wam dhwwmr# Yn} fndm hcg whjm |iwa dm#
I |ibb vahrm yn} dy fhjm#
An| d}fa fhjm n` yn}rv ahv Dicichci whjmc >
Oho}ci ; Fndubmwmby ahb` ahv ommc whjmc" I vahbb cnw whjm#
Lrhcgdnwamr; Wam fhjm iv dicm# I ahpm gipigmg iw icwn mx}hb uhrwv#
Yn} whjm ncm uhrw.unrwinc" Iv iw NJ >
Oho}ci ; \amc gnmv iw ahuumc > Iw iv hbvn hlhic wahw ahb`#
Lrhcgdnwamr; Yn} k}vw vmm" wam ahb` n` wam |anbm fhjm iv yn}rv hcg
ahb` iv dicm# Waiv widm ahb` iv yn}rv hcg ahb` iv dicm"
|ahw ahuumcv |amc u}w wnlmwamr >
Oho}ci ; Iw omfndmv ncm fhjm#
19
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 90/122
Lrhcgdnwamr ; Iv iw ncm > Ncm uhrw n` w|n mx}hb uhrwv iv fhbbmg ahb`#
W|n ahbpmv u}w wnlmwamr omfndm ncm# Yn} vmm
Oho}ci" yn}r `rimcg" D}ch ahv fndm# Lipm h x}hrwmr n`
yn}r fhjm wn aid#
Oho}ci ; Na Lrhcgdnwamr" An| d}fa iv x}hrwmr >
Lrhcgdnwamr; Yn} ahpm whjmc yn}r ahb` fhjm" yn} gipigm dy ahb` fhjm
icwn w|n mx}hb uhrwv hcg lipm ncm uhrw wn D}ch#
Oho}ci ; Lrhcgdnwamr" wam ahb` fhjm iv hlhic gipigmg icwn w|n
mx}hb uhrwv# Iv wamrm w|n x}hrwmrv ic ncm ahb` >
Lrhcgdnwamr; Iv iw hbrilaw > Ncm uhrw n` wam mx}hb uhrwv n` wam ahb` iv
fhbbmg x}hrwmr# Novmrpm wam |anbm fhjm.ahpm h |hwfa
npmr wam |anbm fhjm# Ncm uhrw n` wam n}r mx}hb uhrwv n`
wam |anbm fhjm iv fhbbmg ‑x}hrwmr’" gn yn} }cgmrvwhcg >
Oho}ci ; Ymv" Lrhcgdnwamr" iw iv }cgmrvwnng# Ncm uhrw n` wam w|n
mx}hb uhrwv n` h fhjm iv fhbbmg ‑ahb`’: ncm uhrw n` wam w|n
mx}hb uhrwv n` ‑ahb`’ iv fhbbmg ‑x}hrwmr’# Iv cnw iw >
Lrhcgdnwamr; NJ" yn} ahpm }cgmrvwnng" cn dnrm fryicl cnr
novwichfy#
95
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 91/122
1#8#85 Bmw }v Fhwfa Dnnc
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Fbhvv ; III
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Bhcl}hlm
Wnuif ; Bmw }v fhwfa dnnc
Wyum n` U}uumw ; @iclmr.Vahgn|
Nokmfwipmv ; Hobm wn wmbb wam dmhcicl n` fncwmcw.cm| |nrgv#
Hobm wn gmvfriom wam vwnry omh}wi }bby oy dhjicl }vmn` ncm’v n|c idhlichwinc#
Fahrhfwmr ; @n}r Dncjmyv
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
8vw Dncjmy ; Na" |an iv wamrm ic wahw whcj> Iw bnnjv omh}wi`}b.cifm#
?cg Dncjmy ; Na" yn} vmm" dnnc I wamrm ic wam whcj#
8vw Dncjmy ; Na" rmhbby" wam dnnc iv wamrm ic wam whcj#
?cg
Dncjmy ; Wam dnnc n` wam vjy ahv aiggmc ic wam whcj#
8vw Dncjmy ; Gn yn} jcn|" |ay >
Wam dnnc ahv x}hrrmbmg vn aiggmc n` }v#
?cg Dncjmy ; Bmw }v fhwfa iw" gn cnw bmhpm wn wam vjy#
8vw Dncjmy ; !K}dumg) Na" |amrm iv wam dnnc >
6rg Dncjmy ; Na" Na ( Umrahuv wam dnnc iv `rilawmcmg g}m wn yn}r
k}du#
8
vw
Dncjmy ; Na" |ahw h wmrriobm fnbg" Na Lng#I hd wrmdobicl g}m wn fnbg" vwibb I fn}bg cnw fhwfa wam
dnnc#
Hbb dncjmyv ; Yn} vmm" iw ahv fndm# Wam dnnc ahv fndm hlhic#
Bmw }v ln hcg fhwfa iw#
8vw Dncjmy ; Gn cnw van}w" vumhj |iwa bn| pnifm#
Hbb dncjmyv ; \ay" |ahw |ibb ahuumc i` |m van}w >
8vw Dncjmy ; Na" i` wam dnnc fn}bg bivwmc wn }v" wamc" iw |n}bg ln wn
wam vjy# \ahw wn whbj n` fhwfaicl iw > An| wn fhwfa iw >
98
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 92/122
Bmw }v ubhc vibmcwby
?cg Dncjmy ; Ubmhvm bivwmc# I hd anbgicl wam orhcfa n` wam wrmm#
Yn} hbb fhwfa anbg n` mhfa ncm’v ahcg hcg ahcl
yn}rvmbpmv ncm oy ncm hcg bhvw ncm |ibb fhwfa wam dnnc
hcg |ibb oricl iw#
8vw Dncjmy ; NJ" NJ" iw iv h cifm ubhc# Bmw }v vwhrw |nrj#
Va}w n``" va}w n``# Om vbn|#
Hbb dncjmyv ; !van}wmg) Na† Na† wam orhcfa ahv ornjmc gn|c#
Na† Na† \m hrm wn gim" |m hrm wn gim# !Hbb dncjmyv
ahpm `hbbmc gn|c)#
U}wwicl hc mcg wn wam vwnry amrm" wam wmhfamr fhc hvj waiv x}mvwinc wn wam vw}gmcwv ‒\ahw |n}bg
ahpm ahuumcmg wamc > hcg vmmj hcv|mr `rnd mhfa ncm# Wam vw}gmcwv van}bg om
icvwr}fwmg.girmfwmg cnw wn rmumhw wam vhdm hcv|mr" i` ncfm wnbg oy wamir `rimcgv" v}ovmx}mcwby#
9?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 93/122
1#8#88 Wan}la vdhbb" Am ahg h lrmhw fncwrio}winc ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; III
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Bhcl}hlm
Wnuif ; Am iv vdhbb o}w aiv fncwrio}winc iv lrmhw#
Wyum n` U}uumw ; Vahgn|.Dhvj
Nokmfwipmv ; Hobm wn gmvfriom wam vwnry n` Oiva} Dhahrhch hcg
Gahrdhuhgh
Hobm wn vwhlm wam fncwmcw n` wam wnuif warn}la
gihbnl}m hcg hfwicl.grhdhwi{hwinc#
Fahrhfwmr ; Gahrhdhuhgh" Pibbhlmrv" Oiva} Dhahrhch#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Vfmcm I
Gahrdhuhgh ; Wam ub}d n` n}r lhrgmc iv v|mmw#
I ahpm ub}fjmg wamd `rnd wam wrmm# \n}bg yn} bijm wn
whjm ub}d# Wam k}k}om n` dy lhrgmc iv v|mmw" Gn yn}
|hcw wn whjm wam ub}d#
Pibbhlmrv ; a ony ( Ubmhvm lipm }v ub}d#
Gahrdhuhgh ; Hrm yn} hbb wam wmdubm dhjicl hrwivhcv >
I ahpm orn}law ub}d ncby `nr wanvm wmdubm dhjicl
hrwivhcv#
Pibbhlmrv ; \ay> \n}bg ncby wamy mhw yn}r ub}d#
Gahrdhuhgh ; Ymv" dy `hwamr |nrjv wamrm#
I ahpm ub}fjmg.fnbbmfwmg wam ub}d `nr aid#
I ahpm bivwmcmg vndm|amrm amrm wam wmdubm iv }cgmr
fncvwr}fwinc#
Pibbhlmrv ; Ymv" wam fncvwr}fwinc n` wam wmdubm iv lnicl nc cmhroy
amrm# Wam jicl iv h o}bb ic h Faich vanu# Wam |mbpm
a}cgrmg fhrumcwmrv ahpm ommc |nrjicl `nr wam bhvww|mbpm ymhrv# Wam w|mbpm ymhrv mqfamx}mr ahv ommc
96
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 94/122
vumcw# O}w |ahw |ibb ahuumc > Wam wmdubm ahv ommc
o}ibw.fncvwr}fwmg# O}w cnongy iv hobm wn lipm wam
`icivaicl wn}fa# Yn} k}vw vmm wam w|mbpm a}cgrmg
fhrumcwmrv hrm wamrm ic gibmddh# Wamc" ahpm yn} jcn|c
yn}r `hwamr >
Gahrdhuhgh ; Umrahuv" Cn dy `hwamr ahv fndm om`nrm dy oirwa wn
o}ibg wam wmdubm" iv vwibb amrm# I |hv novwichwm wn dmmw
aid" vn dy dnwamr ahv vmcw dm |iwa wam k}k}om n` n}r
lhrgmc# I` ncm rmfnlci{mv wahw w iv aiv lhrgmc’v k}k}om
h`wmr wmvwicl iw" wamc am ahuumcv wn om dy `hwamr#
Pibbhlmrv ; \ha" iw iv lnng ( Wam |hyv dmhcv wn rmfnlci{m yn}r
`hwamr iv mqfmbbmcw# Yn} vmm" wam w|mbpm a}cgrmg
fhrumcwmrv hrm viwwicl wamrm# Yn} ln wamrm wn vmbb wam
k}k}om#
Vfmcm II
!Whvwicl.Whjicl k}k}om" Oivac} Dhahrhch mcwmrmg `irvw `nbbn|mg oy Gahrdhuhgh)
Gahrdhuhgh ; Vir( An| whvwy iv dy k}k}om >
Oiva} Dhahrhch ; \ah † Wam k}k}om iv pmry v|mmw# Iw whvwmv bijm dy
lhrgmc’v k}k}om# Na" dy bnpmby" wmbb dm" |amrm iv yn}r
pibbhlm. \ahw iv wam chdm n` yn}r pibbhlm#
Gahrdhuhgh ; Iv iw wr}m wahw dy k}k}om whvwmv bijm yn}r lhrgmc’v k}k}om>
Oiva} ; Ymv" I hd cnw wmbbicl h bim#
Gahrdhuhgh ; Wamc dy andm" dy pibbhlm hcg yn}rv hrm vhdm#
Oiva} Dhahrhch ; Iv iw yn}r lhrgmc’v k}k}om wamc >
Ymv" gn yn} waicj wahw I ahpm ub}fjmg `rnd nwamrv’ wrmm>
Dy dnwamr ahv Gahrdhuhgh; wnbg" am iv dy `hwamr |an
iv hobm wn wmbb wahw wamvm k}k}om hrm `rnd dy lhrgmc# Na#
@hwamr ( !on|icl gn|c amhg)# !Oiva} Dhahrhch
mdorhfmg Gahrdhuhgh)
Iw iv fmrwhic wahw yn} hrm dy `hwamr#
97
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 95/122
Oiva} Dhahrhch ; Dy vnc" Lmw }u# Na dy vnc" I ahpm cmpmr vmmc yn}# Na
dy vnc" I fn}bg cnw vmm.dmmw yn}" ahg iw ommc bhwm oy h
ghy wnn#
Gahrhd ; \ay" `hwamr >
Oiva} ; \m" wam w|mbpm a}cgrmg fhrumcwmrv wrimg d}fa" o}w
fn}bg cnw lipm h `icivaicl wn}fa# Wam jicl ahv nrgmrmg
wam `icivaicl wn}fa# Van}bg om lipmc oy wndnrrn|" bmhvw
wam amhgv n` wam w|mbpm a}cgrmg fhrumcwmrv om f}w#
Gahrdh ; @hwamr" bmw }v vmm" an| iv iw cnw unvviobm wn lipm h
`icivaicl wn}fa > I waicj" I fhc lipm h `icivaicl wn}fa#
Bmw }v ln `hwamr# Ubmhvm lipm dm h fahcfm#
Oiva} ; NJ# Bmw }v ln# I vahbb van| yn} wam fndubmwm.mcwirm
wmdubm !onwa |mcw)
Vfmcm III
Gahrdh ; !Lhpm h `icivaicl wn}fa h`wmr fbidoicl wam wmdubm hcg
fhdm)
Oiva} ; !Mdorhfmg |iwa kny)# Yn} hrm v}fa h biwwbm ongy" o}w yn}
ahpm jmuw n}r urmvwilm aila# Na dy gmhr vnc" yn} ahpm
jmuw n}r urmvwilm#
W|mbpm a}cgrmg fhrumcwmrv ; !`rnd wam ohfjlrn}cg) Na" Oiva} oahi( Iw iv vndmwaicl
wrn}obmvndm# I` wam jicl jcn| wahw |ahw mpmr |hv cnw
unvviobm `nr wam w|mbpm a}cgrmg fhrumcwmrv ahv ommc
gncm oy ony n` w|mbpm ymhr" wamc iw iv fmrwhic wahw n}r
amhgv |ibb om f}w#
8vw Fhrumcwmr ; !Mcwmrmg) Yn} Oiva Oahi" wmbb" |an iv idunrwhcw `nr
yn}>.urmfin}v `nr yn}> Yn}r vnc Gahrdh nr w|mbpm
a}cgrmg fhrumcwmr ornwamrv >
?cg Fhrumcwmr ; Yn} wmbb" Oiva} Oahi ‖ yn}r vnc nr wam w|mbpm a}cgrmg
fhrumcwmrv#
9=
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 96/122
W|mbpm a}cgrmg fhrumcwmrv; !`rnd wam ohfjlrn}cg)Wmbb Oiva} Oahi" wmbb |amwamr
yn}r vnc nr wam w|mbpm a}cgrmg fhrumcwmrv > Wmbb" wmbb"
wmbb#
Oiva} ; Na |ahw vahbb I gn > Dy orhic gnmv cnw |nrj#
Gahrdh ; fbmhcicl wam wmhrv `rnd Oiva} Dhahrhch’v mymv)
Gn cnw `mmb vhg" `hwamr# Ncm ghy ncm |ibb gim" i` onrc#
Waiv iv }cipmrvhb# An| dhcy hrm `nrw}chwm |an
vhfri`ifm wamir bipmv `nr lnng fh}vm > Waiv wam wmvwicl
widm `nr }v# Gn cnw `mmb iduhwimcw `nr dmmw wam dndmcw#
Bmhpm dm n`` |iwa hbb ahuuicmvv# @hwamr" I fhccnw dmmw
wam dnwamr# Yn} |ibb wmbb dy dnwamr |iwa hbb fhrm wahw
aiv vnc ahv vhfri`ifmg aiv bi`m `nr wam fh}vm n` aiv chwinc
!on|icl gn|c)# Bm dm ln" bmw dm ln# Wam vfmcm n`
fbidoicl wn wam wnu n` wam wmdubm hcg k}duicl wn wam vmh
hcg iwv vn}cg)#
Oiva} ; Ah†#rh##dh† Gahrhdh !vwhlm omfhdm ghrj)
90
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 97/122
1#8#8? Widm Vhyv I hd _ilaw
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; III
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Dhwamdhwifv
Wnuif ; Widm Vhyv I hd _ilaw#
Wyum n` U}uumw ; H vumfihb wyum n` fbnfj u}uumw |ibb om urmuhrmg ic
|aifa wamrm |ibb om wam uifw}rm n` `hfm ic wam an}r
ahcg hcg dic}wm ahcg |aifa fn}bg om dnpmg `rnd
wam ohfj n` wam fbnfj oy dhciu}bhwicl wam `iclmr#
Nokmfwipmv ; Hobm wn fnduhrm wam an}r hcg wam dic}wmv#
Fahrhfwmr ; Dic}wm ahcg" an}r ahcg hcg fbnfj#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
!X}hrrmb omw|mmc wam An}r Ahcg hcg Dic}wm Ahcg)
Onwa n` wamd ; I hd lrmhw†# I hd lrmhw†#
Dic}wm ; I hd dic}wm ahcg# Fn}bg yn} r}c |iwa dm > I fn}bg r}cpmry `hvw wahc yn}# \aibm I fn}bg frnvv w|mbpm giliwv hw
h widm" yn} fn}bg ncby dnpm `rnd ncm giliw wn hcnwamr#
I hd fmrwhicby vwrnclmr wahc yn}" hbvn bmclway" vn lrmhw#
An}r ; I hd an}r ahcg# Ymv I fn}bg om vdhbbmr ic bmclwa# Iw iv
wr}m wahw I dnpm vbn|by o}w iw fn}bg whjm 8 an}r wn dnpm
`rnd ncm giliw wn hcnwamr# Yn}r chdm iv dic}wm# Bijm
yn} viqwimv hrm rmx}irmg wn omfndm ncm an}r# Vn I hd
viqwy widmv oillmr wahc yn}# I hd waifj ic vi{m. I hd
`hwwy# Vn I hd lrmhwmr#
Dnwamr ; Na† Na†# \ay hrm yn} x}hrrmbbicl |iwa mhfa nwamr >
Dic}wm ; !fryicl); Dnwamr" dnwamr" wam an}r ahcg#
An}r ; !fryicl) Dnwamr" dnwamr" wam dic}wm ahcg vhyv"
am iv lrmhw#
Dnwamr ; Na## Na## \hiw## Gn cnw |nrry## Ubmhvm bivwmc wn dm#
Cn dic}wm" cn an}r# \amrm iv dic}wm |iwan}w an}r >
9<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 98/122
Ubmhvm lipm wam hcv|mr wn dy x}mvwinc#
I` wamrm iv cn dic}wm ahcg ic h fbnfj" |n}bg iw om
unvviobm wn jcn| wam fnrrmfw widm > I` cn an}r ahcg ic h
fbnfj" |n}bg iw om unvviobm wn jcn| wam fnrrmfw widm >
Onwa ; Cn†#
Onwa ; Cn†
Dnwamr ; Vn††††#
Cn dic}wm" cn an}r# \amrm iv dic}wm |iwan}w an}r# H
fbnfj ahv warmm ahcgv# Viqwy vmfncgv dhjm ncm dic}wm#
Viqwy dic}wmv dhjm hc an}r# Cncm iv vdhbb# Cncm iv
lrmhw# Cncm fhc mqivw |iwan}w nwamrv#
91
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 99/122
1#8#86 Bmw }v jcn| Wrihclbm
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; IP
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Lmndmwry
Wnuif ; Jcn|icl Wrihclbm hffnrgicl wn.hv umr hclbm
Wyum n` U}uumw ; @iclmr.Vahgn|
Nokmfwipmv ; Hobm wn gm`icm rilaw$hclbmg wrihclbm" now}vm hclbmg
wrihclbm#
Hobm wn rmfnlci{m wam gi``mrmcw jicgv n` wrihclbm
warn}la novmrphwinc#
Fahrhfwmr ; Knjmr# Hf}wm$hclbmg wrihclbm# _ilaw hclbmg wrihclbm#
Now}vm hclbmg wrihclbm#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
!H knjmr |ibb mcwmr oy ubhyicl wam vdhbb gn}obm `hfmg gr}d wn hwwrhfw wam h}gimcfm warn}la
wam ubhy# G}ricl waiv widm wam hf}wm hclbmg wrihclbm |ibb mcwmr `rnd wam nuunviwm vigm)
Knjmr !|iwa v}rurivm) ; Yn} k}vw vmm# \an iv fndicl# Na ornwamr" |an
hrm
yn}>
Hf}wm$hclbmg wrihclbm ; Gnc’w yn} jcn|" |an hd I >
Knjmr ; I ahpm cmpmr vmmc yn}# Ubmhvm wmbb" |an hrm yn} >
Hf}wm$hclbmg wrihclbm ; I hd hf}wm$hclbmg wrihclbm#
Knjmr ; Na" I fn}bg cnw }cgmrvwhcg# Ubmhvm dhjm dm
}cgmrvwhcg#
Hf}wm$hclbmg wrihclbm ; N#J# bivwmrc" vicfm hbb dy hclbmv hrm bmvv wahc 955" I hd
wnbg oy hbb hv hf}wm$hclbmg wrihclbm#
Knjmr ; \mbb" |mbb" wamc yn} hrm hf}wm$hclbmg wrihclbm# Umrahuv
I amhrg waiv om`nrm#
Hf}wm$hclbmg wrihclbm ; I ahpm vumcw d}fa widm |aibm whbjicl |iwa yn}# NJ
ornwamr" I hd lnicl# I ahpm h bnw n` |nrj !mqiwmg)#
99
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 100/122
Knjmr ; \mbb" faibgrmc" Gig yn} jcn| wam hf}wm$hclbmg wrihclbm>
Wamc wmbb dm" |ahw iv hf}wm$hclbmg wrihclbm >
Knjmr’v vdhbb gn}obm `hfmg gr}d iv ubhymg" g}ricl waiv
widm rilaw$hclbmg wrihclbm mcwmrmg)
Knjmr ; Na( Vndmncm mbvm ahv fndm# Vndmncm bijm yn} ahv
hbrmhgy lncm# \an hrm yn} wamc >
_ilaw$hclbmg wrihclbm ; Wam mhrbimr ncm |hv dy yn}clmr vivwmr" hf}wm hclbmg
wrihclbm#
Knjmr ; \an hrm yn} wamc†#
_ilaw$hclbmg wrihclbm ; I hd rilaw$hclbmg wrihclbm#
Knjmr ; Ymv" Ymv# O}w yn}r bnnj iv gi``mrmcw# Yn} wmbb hon}w yn}
ic gmwhib#
_ilaw$hclbmg wrihclbm ; NJ" bivwmc# I hd wmbbicl" ncm hclbm n` dicm iv 955 nr ncm
rilaw hclbm# Wamrm`nrm" hbb fhbb dm rilaw$hclbmg wrihclbm#
Knjmr ; NJ" NJ# Mpmrywaicl iv fbmhr# I ncby dhjm knjmv# O}w
vmm hbb n` wamd ahpm bivwmcmg wn yn}r hwwmcwipmby#
_ilaw hclbmg wrihclbm ; \mbb I hd lnicl# I ahpm h bnw n` |nrj# \mbb" yn} hbb
jcn| wam w|n n` }v# \mbb† n}r mbgmr vivwmr iv fndicl#
\n}bg yn} cnw bijm wn whbj |iwa amr >
Knjmr ; Ymv" ymv v}rm# I |ibb whbj#
_ilaw$hclbmg wrihclbm ; \mbb" yn} |hiw" vam |n}bg om fndicl#
!rilaw$hclbmg wrihclbm |mcw h|hy" Knjmr |hiwmg)
Knjmr ; Na" ahv vam wnbg dm h bim > \ay cnongy iv `n}cg.vmmc
amrm# Mcwrhcfm n` now}vm$hclbmg wrihclbm |aibm wam knjmr
|hv dnpicl amrm hcg wamrm#
Knjmr ; Ha† Umrahuv Fhdm# Na" Na" |hiw" |hiw† I ahpm ommc
|hiwicl vicfm bncl# I ahpm bnvw dy uhwimcfm# Wam wmhr
grimg n}w `rnd wam mymv#
Now}vm$hclbmg wrihclbm ; \ahw ahuumcmg ornwamr Knjmr#
Knjmr ; Yn}r w|n vivwmrv ahpm hbrmhgy lncm# I hd |hiwicl yn}
amrm wn hvj hon}w yn}#
Now}vm hclbmg wrihclbm ; \mbb" I ahpm fndm" cn| yn} fhc hvj |ahw yn} |hcw wn
hvj#
Knjmr ; Yn} hrm wam mbgmvw vivwmr.mbgmr vivwmr# Bmw dm jcn| ic
855
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 101/122
gmwhib" an| iv iw vn >
Now}vm$hclbmg wrihclbm ; Dy chdm iv now}vm$hclbmg wrihclbm# Yn} fn}bg vmm ‖
Ncm hclbm iv lrmhwmr wahc 955# Vicfm ncm hclbm n` dicm
iv lrmhwmr wahc 955" hbb wmbb dm how}vm hclbmg wrihclbm#
Knjmr ; Yn} hrm wamc now}vm$hclbmg wrihclbm# \mbb" faibgrmc"
fn}bg yn} hbb jcn| wam now}vm$hclbmg wrihclbm# Wamc"
wmbb" |ahw iv now}vm$hclbmg wrihclbm > !Dmhc|aibm hf}wm$
hclbmg wrihclbm hcg rilaw$hclbmg wrihclbm mcwmrmg)#
Hbb wam warmm ; \mbb" fn}bg yn} jcn| }v >
Vw}gmcwv ; Hcv|mrmg
Knjmr ; NJ" NJ# Mpmrywaicl iv fbmhr# \ha(" mqfmbbmcw#
Hbb wrihclbmv ; \m hrm lnicl# Chdhvjhr !Lnng oym)
Knjmr ; I hd hbvn lnicl# Chdhvjhr#
Vw}gmcwv ; Chdhvjhr† Chdhvjhr
858
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 102/122
1#8#86 \an Lipmv \ahw >
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; IP
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Vfimcfm
Wnuif ; Gi``mrmcw }vmv n` Hcidhbv hcg Ubhcwv
Wyum n` U}uumw ; Lbnpm
Nokmfwipmv ; Hobm wn gmvfriom wam gi``mrmcw omcm`iwv |m lmw rnd
gi``mrmcw hcidhbv ic n}r mcpirncdmcw#
Fahrhfwmr ; Fn|" Lnhw" Fnfj" Wilmr#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fn| !mcwmrmg) ; Bn|†# Bn|†# Bn|†
I whjm lrhvv hcg vwhy ic wam fn|vamg# Fhb` r}cv h`wmr dm#
Fn}bg yn} wmbb dm" |ahw iv dy chdm >
Faibgrmc ; !vw}gmcwv’ mqumfwmg hcv|mr)
Fn| ; \mbb" faibgrmc hrm u}bbicl nc |mbb > Yn} hbb whjm fhrm n`
}v hcg lipm }v lrhvv" vwrh|" rifm" lr}mb" rifm |hwmr wn mhw#
Wamc wmbb" |ahw gn yn} lmw `rnd dm >
Faibgrmc ; !Mqumfwmg hcv|mr n` wam faibgrmc)
Fn| ; NJ" wahcj`}b# I hd lnicl `nr lrh{icl.wn lrh{m†# \m
|ibb whbj bhwmr !mqfiwmg)#
Lnhw ; Obmhw† Obmhw†#Obmhw† I hd Jicl" dy anrcv hrm
unicwmg# I` yn} wmbb dy chdm" wamc yn} hrm h lnng ony#
Faibgrmc ; !mqumfwmg hcv|mr n` vw}gmcwv)
Lnhw ; \mbb" wmbb" |ahw gn yn} hbb lmw `rnd dm >
Faibgrmc ; !mqumfwmg hcv|mr n` faibgrmc)
Lnhw ; Wahcj yn}# I hd lnicl wn|hrgv wam o}va# Bmhvw I dhy
lmw vndm orhcfamv nr bmhpmv# !mqfiwmg)
Fnfj ; Frn|† Frn|##
85?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 103/122
Omhj ic wam dn}wa hcg ic wam amhg frn|c" H|hjmc yn}
hbb ic wam gh|c# I` yn} jcn|† Wamc wmbb dy chdm
x}ifjby†#
Faibgrmc ; †##
Fnfj ; \mbb wmbb dm" |ahw gn yn} lmw `rnd dm >
Faibgrmc ; †#
Fnfj ; Frn|† Frn|†
I hd a}clry# I |ibb vmhrfa ommwbm `rnd wam g}cl umhw#
!mqiwmg)#
Wilmr ; !Mcwmricl)
Lrn|b† Lrn|b†# Dy ongy iv vunwwmg## Mpmryongy
fhbbv dm }cfbm" }cfbm# Fhc yn} wmbb dy chdm >
Faibgrmc ; †††
Wilmr ; I hd pmry ahuuy wn dmmw yn} hbb# Yn}r pibbhlm" an}vm"
wn|cvaiu iv pmry omh}wi`}b# Gn yn} cmpmr |hcw wn jcn|
hon}w wam `nrmvw >
Faibgrmc ; ††
Wilmr ; \mbb" wamc hvj vndmwaicl hon}w wam `nrmvw#
Faibgrmc’v ; x}mvwincv†##
Wilmr ; Hcv|mr !Hv umr wam x}mvwinc)
Wilmr ; Gn yn} jcn|" |ahw gn yn} lmw `rnd }v >
Faibgrmc ; †##
Wilmr ; !Wam wilmr |ibb wmbb" |amc hcg |amrm wam faibgrmc `hib wn
wmbb)#
\mbb" faibgrmc" |m |ibb dmmw hlhic# \m |ibb whbj d}fa#
Cn| I hd lnicl# Oym† Oym† !mqfiwmg)#
856
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 104/122
1#8#87 Wrmmv hcg ]v
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; IP
Mqumfwmg Widm ; 85 Dic}wmv
V}okmfw ; Mclbiva
Wnuif ; Wrmmv hcg ]v" ]ciw =wa Hfwipiwy $1
Wyum n` U}uumw ; @iclmr.Whobm Wnu.Vahgn|
Nokmfwipmv ; Vw}gmcwv fhc vhy wam }cfwinc n` Mymv" Cnvm" @iclmr
!Vjic)" Wncl}m" mhr ic Mclbiva#
Fahrhfwmr ; !Dhic) Ony.Lirbv !vigm) Wrmm" @bn|mr" Dhcln" Oirg"
Vdhbb Wrmm#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Wich ; Na" \ahw vahbb I gn > Wnghy iv anbighy#
I ahpm cn `rimcgv wnghy# \an |ibb ubhy |iwa dm >
Wrmm ; Ambbn Wich: lnng dnrcicl: I |ibb ubhy |iwa yn}#
Gnc’w |nrry bnnj amrm hw wamrm hrm vn dhcy `rimcgv amrm#
Wich ; Lnng Dnrcicl Na ( Yn} hrm vn whbb hcg vwn}w#
Wrmm ; An| gn yn} jcn| >
Wich ; I Vmm |iwa dy Mymv#
Yn} hrm pmry whbb hcg vwn}w# Hrm cnw yn} > !? Widmv)
Bmhpmv; Lnng Dnrcicl Wich" |ibb yn} ubhy |iwa }v >
Wich ; Lnng Dnrcicl ‖ NA( Bmhpmv
Yn} hrm vn vdnnwa hcg vn`w#
Bmhpmv; An| gn yn} jcn| >
Wich; I `mmb |iwa dy `iclmrv#
Yn} hrm vdnnwa hcg vn`w !? widmv)
@bn|mr e; Lnng Dnrcicl Wich#
Wich ; Lnng Dnrcicl" Na `bn|mr"
Yn} hrm pmry V|mmw#
@bn|mr ; An| gn yn} Jcn| >
Wich ; I vdmbb |iwa dy cnvm
857
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 105/122
Yn} hrm v|mmw biwwbm @bn|mrv !? Widmv)
Dhcln ; Lnng Dnrcicl Wich
Wich ; Lnng Dnrcicl Na( Dhcln
Yn} hrm vn v|mmw
Dhcln ; Lnng Dnrcicl Wich
Wich ; Lnng Dnrcicl Na ( Dhcln"
Yn} hrm vn v|mmw#
Dhcln ; An| gn yn} Jcn| >
Wich ; I whvwm |iwa dy wncl}m
Yn} hrm vn v|mmw" dhclnmv#
Oirg ; Lnng Dnrcicl Wich
Wich ; Lnng Dnrcicl
Na( Oirg yn}r vncl iv pmry cifm#
Oirg ; An| gn yn} jcn| >
Wich ; I amhr |iwa dy mhrv
Wam vncl n` wam oirgv#
Hbb ; I vmm |iwa dy mymv#
!|iwa vw}gmcwv) I vdmbb |iwa dy cnvm#
I `mmb |iwa dy `iclmrv#
I whvwm |iwa dy wncl}m
I amhr |iwa dy mhrv#
85=
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 106/122
1#8#80 Ic wam Wn|c
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; P
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Mclbiva
Wnuif ; _mhgicl II !Uhlm ‖ 11)
Wyum n` U}uumw ; Lbnpm._ng U}uumwv
Nokmfwipmv ; Vw}gmcwv |ibb om hobm wn lipm hcv|mr wn wam x}mvwinc
ic
`m| |nrgv#Wamy |ibb om hobm wn vumhj vdhbb vmcwmcfmv ic
Mclbiva#
Fahrhfwmr ; Bich’v @hwamr" Bich" Dici" Nbgdhc#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
!Bich’v `hwamr |hv van|icl dhcy icwmrmvwicl ubhfmv hrn}cg wam wn|c)
!Jhviu}r wn Bich hcg amr `rimcg Dici)
Bich’v @hwamr; Na ( Dici waiv iv Jhviu}r" Iw iv h vdhbb wn|c cmhr wam
vmh# I |ibb van| yn} dhcy icwmrmvwicl ubhfmv hrn}cg
Jhviu}r" ubmhvm `nbbn| dm# !Dici & Bich `nbbn|mg)
!Uifw}rm n` @}c Bhcg Uhrj" Wn|c Ahbb & Vmh omhfa dhy
}vm hv ohfjlrn}cg vfmcm)
Na( Dici hcg Bich vmm" iw iv wam @}c Bhcg Uhrj: bmw }v
vmm wam Wn|c Ahbb" Cn| |m hrm ic wam vmh omhfa# Yn}
vmm wamrm iv vn d}fa vhcg hrn}cg vn d}fa |hwmr# Bnnj
hw wam onhwv#
Dici ; Na( I ahg cmpmr vmmc wam vmh# Wamrm iv vn d}fa vhcg
hrn}cg vn d}fa |hwmr" Na ( Wamrm hrm oil |hpmv# Dhcy
onhwv hrm vhibicl nc wam vmh#
Bich ; Na( Dy `rimcg Dici# Bmw }v ubhy wnlmwamr nc wam omhfa#
Dici ; Ymv" ymv I hd rmhgy !_aydm)
Bich hcg Dici ; _hivm yn}r ahcgv honpm yn}r amhg
850
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 107/122
Fbhu wamd ncm" w|n" warmm:
_mvw wamd cn| }unc yn}r aiuv"
Vbn|by omcg yn}r jcmmv#
]u hlhic hcg vwhcg }u whbb"
U}w yn}r rilaw `nnw n}w:
Vahjm yn}r `iclmrv"
Cng yn}r amhg"
Hcg w|ivw yn}rvmb` hon}w#
Bich’v @hwamr; Dici & Bich bmw’v ln" |m hrm bhwm cn|#
Bich hcg Dich ; Ymv" bmw’v ln# !\mcw n}w)
Wam Cmqw Ghy
Bich ; !Vmcvm n` |nrry) Dici: |m |mcw n}w nc n}r n|c wn wam
omhfa o}w cn| |m bnvw n}r |hy ohfj andm#
Dici ; I `mmb vfhrmg ‖ \ahw vahbb |m gn >
Bich ; Na( Dici vmm" Hc nbg dhc iv |hbjicl amrm vbn|by !Hc
nbg dhc fndmv vbn|by)
Dici ; Bmw’v hvj wam nbg dhc n}r |hy ohfj wn andm#
Bich ; Wahw’v _ilaw
Mqf}vm dm Vir (
Nbg dhc ; Ymv" biwwbm lirb" |ahw gn yn} |hcw >
Bich ; \m `icg n}r |hy andm# Fhc yn} ubmhvm ambu }v >
Nbg dhc ; I lnw iw cn|# Wamrm iv hbvn h oil uncg cmqw wn wam biorhry#
Bich ; Ymv" Vir# Fhc yn} ubmhvm wmbb }v an| wn lmw wamrm >
Nbg dhc ; Ymv" Bivwmc wn dm fhrm`}bby# \hbj hamhg vwrhilaw# H`wmr
h |aibm" yn}’bb `icg wam Dichoh{hr Faahj# Wamrm" w}rc
wn yn}r bm w# \hbj nc hbncl wahw bhcm# Yn}’bb vmm wam
uncg nc yn}r bm`w h`wmr h |aibm hcg wamc wam biorhry#
Bich ; Wahcj yn}" Vir# I fhc `icg n}r andm `rnd wam biorhry#
Wahcj yn} pmry d}fa#
Nbg dhc# ; Yn}’rm |mbfndm#
Bich ; Lnng Oym
85<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 108/122
Nbg Dhc ; Oym#
1#8#8< @nq iv pmry Fbmpmr
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; P
Mqumfwmg Widm ; ?5 Dic}wmv
V}okmfw ; Bhcl}hlm
Wnuif ; @nq iv pmry fbmpmr#
Wyum n` U}uumw ; Vahgn|.dhvj
Nokmfwipmv ; Wam vw}gmcw |ibb om hobm wn chrrhwm wam fncwmcw n` wam
vwnry ic aiv.amr n|c |nrgv.bhcl}hlm
Wam vw}gmcw |ibb om hobm wn mqurmvv wam dhwwmr n` wam
vwnry ic hfwicl.grhdhwi{hwinc oy }vicl idhlichwinc#
Fahrhfwmr ; Wilmr" Dhc" Fn|" Lnhw" @nq#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Vfmcm I
!Wam `nrmvw wilmr u}w icwn `mbb icwn wam wrhu hcg lrn|bicl)
Wilmr ; Lrn|b†# Lrn|b†# Vhpm dm† \an iv |amrm" ubmhvm
mvfhum dm `rnd wam wrhu† Lrn|bicl†# Lrn|bicl# I hd
pmry a}clry#
Uhvvmroy ; !Mcwmrmg vbn|by.vwmhgiby oy viclicl vncl ic d}rd}ricl
vn}cg ahpicl ohl hcg ohllhlm hcg vwifj)
Bmw }v urhy Lng _hd
I` yn} fhc’w dy vnc" wamc yhdrhk |ibb whjm yn} h|hy#
Wilmr ; Lrn|bicl†# !Lrn|bicl" dnpicl amrm hcg wamrm ic fhlm
hcg wa}v wam fhlm wrmdobmv)
Uhvvmroy ; Na Lng !|iwa v}rurivm) Wilmr## Wilmr† ahv fndm" na"
bmw dm rmw}rc ohfj#
851
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 109/122
@irvw waripm" wamc |i`m†## !ic wrmdobicl na Lng†
Ubmhvm vhpm dm† !wam wilmr ahv fhbbmg |aibm wam
uhvvmroy vwhrwmg rmw}rcicl)#
Wilmr ; Na" gmhr cmuam| dhc( Fndm amrm# Gnc’w om h`rhig n`
hw hbb# Ubmhvm bivwmc wn dy lrimphcfmv† fndm#
Uhvvmroy ; _mw}rcmg vbn|by |iwa `mhr#
Cn" Cn" I |ibb cnw ln wamrm# I hd h`rhig n` pmry pmry
`rilawmcmg#
Wilmr ; Gn cnw lmw h`rhig n` dm hw hbb# Fndm## Fndm wn dm#
Uhvvmroy ; !|mcw wn wam wrhu hcg |hv wrmdobicl)
Wilmr ; Ubmhvm vhpm dy bi`m" cmuam|# I ahpm ommc amrm ic wam
wrhu vicfm w|n ghyv# I hd pmry a}clry# Ubmhvm numc waiv
wrhu#
Uhvvmroy ; \mbb## ]cfbm" wilmr" |ibb yn} cnw mhw dm >
Wilmr ; Cn" Cn" Yn} |ibb ambu dm oy vhpicl dy bi`m" van}bg I
mhw yn} > Cn" Cn## Ubmhv| numc† I hvv}rm yn}" I |ibb
cnw gn hcy ahrd wn yn}" rhwamr ambu yn}#
Uhvvmroy ; Iv iw wr}m > O}w I hd h`rhig n`† Cn† Cn† I hd
lnicl† I fhc’w !wryicl wn rmw}rc)
Wilmr ; \n}bg yn} cnw ambu dm > \n}bg yn} `mmb ahuuy" i` I gim
ic v}``mricl bijm waiv> Ahpm yn} cn amhrw > Om jicg
mcn}la wn dm# I hvv}rm yn}# Ombimpm dm" I |ibb cnw gn
hcy ahrd wn yn}# Ubmhvm numc†#
Uvvmroy ; !|iwa `mhr) Hrm yn} vumhjicl wr}m >
NJ" bmw dm numc" i` I gn cnw numc iw iv mx}hb wn wam vc n`
jibbicl bi`m !wmbbicl waiv" am numcmg)
Wilmr ; !K}dumg `rnd fhlm) Lrn|bicl†#Lrn|bicl† I vahbb mhw
yn}† I hd pmry a}clry†# I vahbb mhw†#
Uhvvmroy ; Yn} ahpm hvv}rmg dm# ]cfbm wilmr" iv iw wam fncvmx}mcfm
n` dy ambu > \ahw hc }ck}vw iv iw†# Iw iv cnw h lnng hfw"
wilmr }cfbm#
Wilmr ; Lrn|bicl†# Lrn|bicl# I hd pmry a}clry# I gncnw
jcn| rilaw |rncl k}vw }ck}vw# I hd |ibg hcidhb# Wn jibb
nwamr hcidhbv hcg mhw iv dy rilaw# I vahbb mhw yn}#
859
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 110/122
Uhvvmroy ; NJ# Iw iv hbrilaw# Bmw }v hvj nwamr hcidhbv |amwamr wahw
iv wr}m nr cnw# I` hbb hlrmm hcg wmbb wahw I van}bg om
mhwmc" wamc yn} |ibb mhw" I ahpm cn nokmfwinc# Bmw }v
ln†
Wilmr ; NJ" bmw }v ln†# !onwa mqfiwmg)
Fn| ; @rnd wam fn|vamg" yn wam a}dhc omicl" waicjicl
yn}rvmbpmv pmry fbmpmr" ahpm ommc wnrw}ricl n}r hcidhb
vnfimwy" Gn yn} waicj wahw |m fn}bg cnw jcn|
hcywaicl > Hrm |m `nnbv > Ahpm yn} mpmr }cgmrvwnng
waiv vhfri`ifm > ]cfbm wilmr iv wam Jicl n` wam `nrmvw# Am
gnm |ahw am waicjv rilaw# I hd lnicl !mqfiwmg)
Wilmr ; Lrn|bicl†# I vahbb mhw†##
Lnhw ; Obmhwicl† Obmhwicl†# !wryicl wn r}c h|hy oy vmmicl
wam Wilmr |aibm mcwmricl)
Uhvvmroy ; Vivwmr" Lnhw† Vivwmr Lnhw† Ubmhvm bivwmc wn dm## Gn
cnw `mhr† Om oiw jicg wn dm#
Lnhw ; \ahw ahuumcmg#
Uhvvmroy ; \ahw dhwwmrv > Wam wilmr }cfbm ahv ommc v}``mricl ic wam
wrhu `nr wam bhvw w|n ghyv# I |hv lnicl nc wahw rnhg" I
numcmg wam fhlm nc wam rmx}mvw n` wam wilmr }cfbm# Am iv
wmbbicl wn mhw dm nc aiv n}w `rnd wam fhlm# Iv iw k}vw†#
Lnhw ; !Wmbb wn vmb` oy lnicl wn hcnwamr vigm) I hd ic wrn}obm#
Nc |ahw vigm van}bg I whjm !hlhic waicjicl)# Yn} hbb
a}dhc omiclv" hrm yn} k}vw > Yn} jibb wam lnhwv" urmuhrm
dmhw f}rry hcg whjm ic wam `mhvw" nc wam `mvwipm nffhvincv
`nr yn}r hd}vmdmcw.ubmhv}rm |ahw ahbm ahpm |m gncm
`nr yn}> _hwamr |m ambu yn} oy urnpigicl dibj" g}cl#
Yn} gn cnw van| vyduhway wn }v ic iwv rmw}rc" rhwamr
yn} jibb }v `nr lmw wicl dmhw wn fnnj hcg mhw#
\amrm iv wam urnobmd iv wam wilmr$}cfbm ahv mhwmc yn}
`nr aiv `nng> I hd lnicl# Na Lng ( !mqfiwmg)#
Wilmr ; Lrn|bicl† Lrn|bicl† \an mbvm iv wn om hvjmg > I hd
pmry a}clry† I vahbb mhw#
Uhvvmroy ; Ubmhvm |hiw `nr h |aibm†# Wam wilmr }cfbm" jicgby ahpm
885
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 111/122
uhwimcfm# Bmw }v ln h vwmu hamhg# Bmw }v vmm" |m fhc
dmmw vndmncm mbvm !|aibm lnicl onwa hamhg" wam `nq
mcwmrmg)#
Uhvvmroy ; Ornwamr `nq" ornwamr `nq†# Ubmhvm vmwwbm gn|c n}r
dhwwmr.ubmhvm vnbpm n}r urnobmd# Om oiw jicg wn dm#
Wilmr ; Ymv" om x}ifj† dhjm k}glmdmcw† I hd pmry a}clry†
I vahbb mhw†
@nq ; Wmbb dm wam dhwwmr ic gmwhib#
Uhvvmroy ; Waiv iv wam dhwwmr# Wam wilmr }cfbm ahv ommc v}``mricl ic
wam wrhu `nr wam bhvw w|n ghyv# I |hv lnicl hbncl wahw
rnhg# Nc wam rmx}mvw n` wam wilmr }cfbm" I numcmg wam
wrhu# H`wmr fndicl `rnd wam wrhu" am iv cn| wmbbicl wn
mhw dm# Iv iw k}vw†# >
@nq ; I fn}bg cnw dhjm hcy amhg nr whib `rnd yn}r whbj# I
fn}bg cnw }cgmrvwhcg hcywaicl `rnd yn}r whbj: bmw }v ln
wn wahw wrhu" hcg mqubhic dm mpmrywaicl# I vahbb whjm
gmfivinc.dhjm k}gldmcw h`wmr ahpicl h wanrn}la
}cgmrvwhcgicl n` wam dhwwmr#
Uhvvmroy ; \mbb" NJ" Bmw }v ln#
Wilmr ; NJ bmw }v ln !warmm n` wamd mqiwmg)
Vfmcm II
!Wam fhlm ic |aifa wam wilmr ahv `hbbmc van}bg rmdhic numc)
Uhvvmroy ; Iw iv wahw wrhu |amrm wam wilmr$}cfbm |hv `hbbicl hcg
v}``mricl#
@nq ; I fn}bg cnw }cgmrvwhcg# Hcyncm |an vwhyv ic waiv wrhu
`nr h ghy |ibb fmrwhicby gim# An| iv iw vn wahw wam wilmr
}cfbm fn}bg bipm `nr w|n ghyv# Yn} hrm wmbbicl h bim" dy
gmhr ornwamr$dhc# Fhc v}fa h oil wilmr }cfbm vwhy ic
v}fa h vdhbb wrhu >
Wilmr ; \ahw iv wnbg† `nnbiva `nq" I fhc cnw vwhy icvigm iw# I fhc
vwhy ic oil ubhfm" hbvn ic vdhbb ubhfm#
888
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 112/122
@nq ; NJ# Wam wilmr }cfbm## I fn}bg cnw }cgmrvwhcg iw an|
ahpm yn} vwhymg wamrm > An| gig am numc wam gnnr >
Ubmhvm gmdncvwrhwm iw warn}la hfwicl" I fn}bg cnw
}cgmrvwhcg hw hbb#
Wilmr ; @nnb" yn} fn}bg cnw }cgmrvwhcg## K}vw vmm† !Wmbbicl
waiv" wam wilmr k}dumg icwn wam wrhu)# I |hv bijm waiv#
@nq ; !Wam gnnr |hv va}w x}ifjby)
I hd cnw `nnbiva# Gmhr wilmr }cfbm† rhwamr yn} hrm
`nnbiva# Cn dnrm waiv gnnr |ibb om numcmg# \mrm yn}
cnw wmbbicl wn mhw wam iccnfmcw ornwamr ‖ dhc > _mdhic
icvigm hcg v}``mr hv |mrm v}``mricl hcg gim ic x}ipmr
uhic#
Wilmr ; Na" lrn|bicl†Numc iw# I hd wmbbicl† Numc† I vahbb
mhw† !lrn|bicl icvigm wam fhlm hcg dhjicl wam fhlm
wrmdobmg)#
Uhvvmroy ; _mhbby" `nq$ornwamr" yn} hrm pmry fbmpmr# Yn} ahpm
vhpmg dy bi`m wnghy# I fhccnw rmuhy#
@nq ; Gig yn} jcn|" a}dhc$ornwamr" Cmpmr gn v}fa ob}cgmr
hlhic# Cmpmr rmumhw v}fa divwhjm hlhic ic yn}r bi`m#
Gnc’w yn} jcn| > Wam ncm |anvm chw}rm.fahrhfwmr iv
ohg# Gnc’w ln wn aid# Gnc’w gnchwm wn wam }c|hcwmg#
Om h|hrm n` |ifjmg.divfaim` dnclmr# !vwhlm omfndmv
ghrj)#
88?
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 113/122
1#8#81 Biwwbm Frmhw}rm o}w Lrmhw \nrj
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; P
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Vfimcfm
Wnuif ; Biwwbm frmhw}rm o}w Lrmhw \nrj#
Wyum n` U}uumw ; @iclmr.Lbnpm.Vahgn|
Nokmfwipmv ; Wam vw}gmcw |ibb }cgmrvwhcg hcg dhjm nwamr
}cgmrvwhcg hon}w wam givmhvmv bijm kh}cgifm"w}omrf}bnviv" dmhvbmv.faifjmc unq hcg wyuanig# #
Fahrhfwmr ; @n}r wyumv n` gi``mrmcw dncvwmr.gmdnc#
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Bi`m ; !_mw}rcicl `rnd vfannb fhrryicl onnjv)# Iw iv wnn bhwm wn
fndm ohfj `rnd wam vfannb# Cnongy iv vmmc ic waiv
bncmby.vnbiw}gm rnhg# Gig cnw I `nrlmw wam |hy >
!Wmrri`img" bnnjicl hw wam dncvwmr v}ggmcby)
8vw Dncvwmr !Kh}cgifm) ; !Dhjicl bn}g bh}lawmr)
Ah† Ah†Ah† Ah† Na ( Bi`m## I fhc’w bmhpm yn}
wnghy# Wnghy yn} hrm hbncm om`nrm dm# Ah† Ah†#
!_mhgy wn dhjm hwwhfj)#
Bi`m ; !Omicl `rilawmcmg.`mhr`}b)\an hrm yn} > Ubmhvm dhjm
|hy `nr dm# I vahbb ln andm#
8vw
Dncvwmr !Kh}cgifm) ; Gnc’w yn} jcn| dm > Na†# Na† nnb" yn} gn cnwjcn| dm dyvmb` kh}cgifm.dy chdm iv kh}cgifm†
givmhvm yn} fn}bg cnw lmw fbmhc.u}ri`img |hwmr" mpmr I
|ibb mhw yn} `irvw#
Dyvmb`† Kh}cgifm†# I hd |hwmr onrcm givmhvm# I## lmw
vurmhg warn}la pir}v# I hwwhfj wanvm |an cmiwamr gricj
fbmhc |hwmr cnr gn }vm fbmhc u}ri`img |hwmr d}fa# I |ibb
cnw bmhpm yn} bi`m†
886
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 114/122
Bi`m ; I vahbb cmpmr fnddiw waiv divwhjm hcy dnrm# I |ibb
gricj fbmhc |hwmr mcn}la mpmryghy# Ubmhvm bmhpm dm
}u# Yn} jcn| Dr# Kh}cgifm" I ahpm whjmc Amuhwiwiv O
ickmfwinc hbvn#
8vw Dncvwmr !Kh}cgifm) ; Na ( \ahw h |ncgmr.dy lnngcmvv" Amuhwhwiwimv O†
Bmw dm ln# I `mhr" iw dnvw !mqiw)
Bi`m ; Na† I hd vhpmg
?cg Dncvwmr
!Dmhvbmv.Faifjmc Unq) ; Ah## Ah† Ah† Van}bg I bmhpm yn} }u" I lnw h`wmr h
bncl widm# I† D}vw mhw yn}†
Bi`m
!|iwa mhr) ; \an hrm yn} wamc > Ubmhvm dhjm |hy `nr dm# I vahbb
ln.bmhpm dm wam |hy wn ln#
?cg Dncvwmr !dmhvbmv) ; Na† Van}bg I dhjm |hy `nr yn} >$$$$$
Na Iginw" yn} gn cnw jcn| dm# I hd dmhvbmv# I lmw icwn
wam ongy hv pir}v hcg ubhy ic wam hir#
Dyvmb`† dmhvbmv † I hd## hc hironrcm givmhvm† I lmw
vurmhg warn}la pir}v# I cmpmr bmhpm mhviby |and I
hwwhfj#
Bi`m ; Umrahuv yn} gn cnw jcn| dm" Dr# Dmhvbmv#
I ahpm hbrmhgy whjmc wam urmpmcwipmv `nr yn} !dmhvbmv)
?cg Dncvwmr ; Hrm yn} wr}m# Dr# Bi`m#
Yn} ahpm hbrmhgy whjmc urmpmcwipm ickmfwinc `nr dm
!dmhvbmv)
Bi`m ; Ymv† Ymv## I ahpm hbrmhgy whjmc#?cg Dncvwmr !Dmhvbmv) ; Cmpmr van| yn}r vwrmclwa" Dr# Dmhvbmv#
Yn}r widm ahv lncm† !mqiw)
Bi`m ; Na† !Lipicl h aila ormhwaicl)#
An|mpmr" I hd mvfhumg hv I wnnj phfficm `nr dmhvbmv
!_mhgy wn ln)
6rg Dncvwmr !WO) ; !Dhjicl mcwry |iwa bn}g bh}lawmr) Ah†# Ah† Ah†
\an hrm yn} ony# \amrm hrm yn} lnicl#
\amrm gn yn} vwhy#
887
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 115/122
Dy chdm iv WO hcg I fhc’w bmhpm yn} }u" I |ibb whjm
yn}r bi`m# Wan}la I hd hir$onrcm## O}w lmw vurmhg
warn}la ohfwmrih# Vdnjmrv hrm dy mcmdimv `nr mpmr# I
dhjm wamd vuiw obnng |iwa fn}la#
Yn} ahpm cn dnrm bi`m" Dr# Bi`m# Ah† Ah##
Bi`m ; !Ic `mhr) Ubmhvm bmhpm dm }u Dr# WO# Cmiwamr I vdnjm
cnr gn I hggifw wn gr}l## Ubmhvm bmhpm dm# I ahpm whjmc
OFL phfficm#
6rg Dncvwmr! W#O)# ; \ahw yn} vhig†# OFL† OFL† phffichwinc ahv
hbrmhgy ommc whjmc# Wamc" I fhccnw gn hcy ahrd wn yn}#
Bmw dm ln wamc.ohfj† @irvw waripm" wamc |i`m !mqiw)#
Bi`m ; Na†## wnghy iv ohg ghy# I lnw mvfhumg `rnd WO hv I
wnnj OFL !_mhgy wn ln)#
7wa Dncvwmr !Wyuanig) ; !Dhjicl mcwry |iwa Bn}g Bh}lawmr)
Ah†# Ah†## Ah†##
Na Iginw" \amrm hrm yn} lnicl# Yn} fhccnw mvfhum `rnd dm# I hd h |hwmr
onrcm givmhvm# Dy chdm iv wyuanig# I fh}vm `mpmr
warn}la ohfwmrih#
Bi`m ; !Ic `mhr)Ubmhvm bmhpm dm" Dr# Wyuanig#
I ahpm cnw fh}vmg hcy ahrd wn yn}#
7wa Dncvwmr !Wyuanig) ; Ahpm yn} whjmc urmpmcwipm phfficm `nr wyuanig>
Bi`m ; Cn† I ahpm cnw whjmc urmpmcwipm phfficm `nr wyuanig#
Ubmhvm mqf}vm dm waiv widm#
7wa Dncvwmr !Wyuanig) ; Wamc" iw iv h lnbgmc nuunrw}ciwy `nr dm†# Ah† Ah†
Anbgicl bi`m wilawby hcg obn|icl iw hcg dhjicl h bn}g
bh}lawmr hcg wamc mqfiwmg)
Bi`m ; !Wrmdobicl) Na† Na†# \ahw h `mpmr#
Dy ongy iv x}ipmricl## I hd `mmbicl fnbg#
Hv I ahpm cnw whjmc wyuanig phfficm" vn iw hwwhfjmg dm##
Bmw dm ln† ln wn anvuiwhb## Na faibgrmc## I` yn} gn cnw
whjm wam phfficm" wamc givmhvmv bijm wamvm |ibb hwwhfj
88=
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 116/122
yn}# Yn} ahpm hbb cn| jcn|c" |aifa phfficm |ibb om
whjmc `nr |ahw givmhvmv# Vn om h|hrm n` wamvm waiclv
`rnd wam omliccicl" na ornwamrv" na† na† mqiwv |iwa
wrmdobicl)#
880
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 117/122
1#8#89 D}ch ahv h Wnnwahfam
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; P
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Mclbiva
Wnuif ; D}ch ahv h Wnnwahfam !]ciw ‖ 7)
Wyum n` U}uumw ; Lbnpm
Nokmfwipmv ; Wam vw}gmcwv |ibb jcn| hon}w vndm jmy |nrgv &
an| wn gmbipmr wam gihbnl}mv
Fahrhfwmr ; @hwamr" Dnwamr" Vnc" Gh}lawmr" Gnfwnr hcg C}rvm
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
!D}ch’v Andm)
D}ch ; !Fryicl)
Dnwamr ; \ahw ahuumcmg > \ay hrm yn} fryicl >
_ich Huh ; \ahw ahuumcmg >
D}ch ; !Ncby Fryicl)
Dnwamr ; Wmbb dm" \ahw’v wam dhwwmr
D}ch ; !Gig’cw vhy hcy waicl)
Dnwamr ; Dici" |ay gn yn} waicj D}ch gigc’w vhy hcywaicl >
Dici ; D}ch ahv h wnnwahfam" Am iv h`rhig wn ln wn anvuiwhb#
Am waicjv wam gnfwnr |ibb aipm aid hc ick}cfwinc#
@hwamr; Na ( fndm amrm# D}ch# Bmw dm vmm#
D}ch ; !D}ch aig omaicg wam fahir)#
Cn" cn" I gnc’w |hcw wn whjm hc ickmfwic !D}ch frimg)
@hwamr; Gnc’w |nrry# D}ch# \m |ibb ln wn wam anvuiwhb#
Gr# Dnahcwy iv h pmry lnng gnfwnr#
Vam |ibb cnw a}rw yn}# Vam |ibb dhjm wam uhic ln h|hy#
!Dici" D}ch hcg `hwamr |mcw wn wam Anvuiwhb)
!Anvuiwhb)
C}rvm ; \ahw’v wam dhwwmr > Fhc I ambu yn} >
88<
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 118/122
@hwamr; Dy vnc ahv h wnnwahfam# Fc I vmm Gr# Dnahcwy Ubmhvm >
C}rvm ; Ymv" Vam iv wamrm# Ubmhvm fndm |iwa dm#
@hwamr; Lnng Dnrcicl Gr# Dnahcwy#
Gr# Dnahcwy ; Lnng Dnrcicl !wn d}ch) Ambbn \ahw’v wam dhwwmr>
\ay hrm yn} fryicl >
Dici ; Am iv h`rhig wahw yn} |ibb lipm aid hc ickmfwinc#
Gr# Dnahcwy ; !bh}lav) Fndm" Gn cnw om h`rhig# Numc yn}r dn}wa#
Bmw dm vmm" |igmr" |igmr† ddd#
D}ch ; Haaaa†#
Gr# Dnahcwy ; Ahpm yn} ommc mhwicl h bnw n` v|mmwv >
Dici ; Am jmmuv nc mhwicl v|mmwv hbb wam widm" Dhh lmwv hclry
o}w am gnmv cnw bivwmc wn amr#
Gr# Dnahcwy ; Bivwmc wn dm" D}ch# @irvw n` hbb" yn} van}bg cnw mhw h bnw
n` v|mmwv# Yn} van}bg or}va yn}r wmmwa |mbb# Yn}
van}bg |hva yn}r dn}wa h`wmr yn} mhw# Njhy >
D}ch ; ]laaaa†
Dici ; !bh}lav) Am fhc’w vumhj# Aiv dn}wa iv numc#
Gr# Dnahcwy ; Bmw’v u}w vndm bnwinc nc yn}r wnnwa cn|" D}ch# Yn}
|ibb `mmw omwwmr# C}rvm" fhc yn} u}w wam bnwinc" Ubmhvm >
C}rvm ; Ymv" gnfwnr
Gr# Dnahcwy ; Lipm aid waiv dmgificm warmm widmv h ghy `nr warmm ghyv#
Am |ibb `mmb omwwmr# Oricl aid amrm h`wmr wahw# Hcg
D}ch" yn} van}bg whjm fhrm n` yn}r wmmwa" _mdmdomr
wahw I wnbg yn}# Yn} van}bg or}va yn}r wmmwa |mbb# Hcg
yn} van}bg |hva yn}r dn}wa h`wmr yn} mhw#
@hwamr; Wahcj yn}" gnfwnr" D}ch" vhy ‑Wahcj yn}’ wn Gr#
Dnahcwy#
D}ch ; Wahcj yn}" gnfwnr#
Dici ; D}ch iv h vdibicl cn|#
C#O#; H`wmr wam van| wam wmhfamr |ibb hgnuw wam hfwipiwy ohvmg dmwang wn gribb wam |nrgv#
Wam vw}gmcwv |ibb gn rnbm ubhyicl warn}la fncpmrvhwinc#
881
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 119/122
1#8#?5 Wam Vwhubm Frnuv n` n}r Fn}cwry
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
Fbhvv ; P
Mqumfwmg Widm ; 8= Dic}wmv
V}okmfw ; Vnfihb Vw}gimv
Wnuif ; Wam vwhubm frnuv n` n}r fn}cwry
Wyum n` U}uumw ; Lbnpm
Nokmfwipmv ; Wam vw}gmcw |ibb om hobm wn jcn| wam uricfiuhb frnuv
n` wam fn}cwry hcg wam wyum n` fbidhwm rmx}irmg `nr
wamvm frnuv##
Fahrhfwmr ; Fn| hcg Omhr
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^
!Fn| hcg omhr dmw mhfa nwamr `rnd nuunviwm girmfwinc)
Omhr ; Fn| h}cw" Lnng Dnrcicl#
Fn| ; Lnng Dnrcicl# Pmry Lnng Dnrcicl# Na Omhr (\amrm hrm yn} lnicl cn| >
Omhr ; H}cw" wam dhwwmr iv" I gig cnw lmw hcywaicl wn mhw wnghy#
I hd lnicl# Bmvw I dhy lmw vndmwaicl# Hbrilaw h}cw#
\ahw hrm yn} `ncg n` >
Fn| ; I mhw lrhvv# Omvigmv I bijm wn mhw uhggy" |amhw wnn oy
mcwmricl icwn `hrdmr’v `imbg#
Omhr ; Hbbrilaw h}cw# Wmbb dm ubmhvm wahw |ahw jicg n` fbidhwm
iv urm`mrrmg `nr uhggy f}bwiphwinc hcg ic |aifa fn}cwrimv
wam uhggy iv f}bwiphwmg dnrm#
Fn| ; Faich rhcjv `irvw hcg Icgih" n}r fn}cwry vmfncg ic wam
\nrbg ic uhggy ahrpmvwicl.urng}fwinc# Iw iv wam vwhubm
`nng lrhic n` Icgih# Waiv f}bwiphwinc iv bhrlmby `n}cg ic
wam vwhwmv bijm n}rv" Nrivvh" Oiahr" \mvw Omclhb" Hvvhd"
]wwhr Urhgmva" Dhgayh Urhgmva" Hcgarh Urhgmva hcg
Whdib chg} mwf# Mvw}hricm fbidhwm hcg amhpy rhic`hbb
889
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 120/122
`hpn}r waiv frnu# Hbb}pihb vnib hcg bhwmriwm vnib `hpn}r
waiv f}bwiphwinc#
Omhr ; \mbb" faibgrmc" |ay gn yn} cnw hvj wam h}cw vndmwaicl
hon}w |amhw >
Faibgrmc ; Fn| h}cw wmbb }v vndmwaicl hon}w |amhw f}bwiphwinc
!mqumfwmg x}mvwinc)
Fn| ; @nr |amhw f}bwiphwinc" fnbg hcg gry fbidhwm iv rmx}irmg.
cmfmvvhry# Bn| rhic" |hrd wmdumrhw}rm hcg `mrwibm vnib
`hpn}r iw# \amhw iv f}bwiphwmg bhrlmby ic U}ckho"
Dhgayh Urhgmva" hcg _hkhvwah# \amhw iv wam vmfncg
`nng lrhic n` n}r fn}cwry# \mbb" faibgrmc" yn} bmhrcmg
vndmwaicl hon}w uhggy hcg |amhw `rnd dm" jcn|
vndmwaicl `rnd omhr#
Faibgrmc ; Omhr lrhcg`hwamr" |ahw gn yn} urm`mr wn mhw >
!mquwg x}mvwinc)
Omhr ; I hd `ncg n` lrn}cg c}wv hcg v}lhr fhcm `rnd hdncl
wam `nng lrhicv#
Omhr ; \mbb" faibgrmc" an| gn yn} `mmb wn mhw.whjm lrn}cg c}w
Icgih rhcjv `irvw ic wam |nrbg `nr waiv lrn}cg c}w
f}bwiphwinc# @nr waiv anw fbidhwm" dmgi}d rhic`hbb"
bhwmriwm" vhcgy hcg vn`w.bilaw vnibg iv cmfmvvhry# Wam
ailamvw lrn}cg c}w f}bwiphwinc ic n}r fn}cwry iv `n}cg ic
Whdib Chg}# Omvigmv" waiv f}bwiphwinc iv hbvn `n}cg ic
Dhahrhvawrh" L}krhw" Hcgarh Urhgmva" ]wwhr Urhgmva"
hcg Nrivvh# \m lmw lrn}cg c}w nib `rnd iwv vmmgv#
Fn| ; Ymv" faibgrmc" hvj vndmwaicl hon}w v}lhr fhcm
f}bwiphwinc wn yn}r Omhr Lrhcg`hwamr#
Faibgrmc ; Ymv" lrhcg`hwamr" wmbb }v vndmwaicl hon}w v}lhr fhcm
f}bwiphwinc !mqumfwmg x}mvwinc)
Omhr ; \mbb" faibgrmc" an| gn yn} `mmb wn whjm.mhw v}lhr fhcm >
Gnc’w yn} `mmb lnng v|mm > \mbb wai vi h fhva frnu# @nr
waiv f}bwiphwinc" bhwmriwm vnib nr vnib |iwa a}d}v fncwmcw
hcg anw$dnivw fbidhwm.mvw}rihc fbidhwm iv rmx}irmg# Wam
v}lhr fhcm f}bwiphwinc iv `n}cg ic hbdnvw hbb hrmhv n` n}r
8?5
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 121/122
fn}cwry# _mdomdomr faibgrmc" v}lhr fhcm f}bwiphwinc
bhrlmby lnmv ic Dhahrhvawrh" Whdib Chg}" Hcgarh
Urhgmva" Jhrchwhjh" U}ckho" Ahryhch" Oiahr hcg ic n}r
vwhwm" Nrivvh" Ailamvw v}lhr fhcm f}bwiphwinc iv `n}cgicl
]wwhr Urhgmva# N}r fn}cwry iv uhbfmg `irvw ic wam |nrbg
`nr v}lhr fhcm f}bwiphwinc# \mbb faibgrmc" wmbb" |ahw gn
|m lmw `rnd v}lhr fhcm >
Faibgrmc ; V}lhr hcg dnbhvvmv !mqumfwmg hcv|mr)
Fn| hcg Omhr ; ymv" Yn} ahpm hbb vhig fnrrmfwby
Omhr ; I hd gmwhicmg `nr h bncl widm g}m wn wam whbj |iwa yn}# I
hd a}clry# Vhbiph fndmv n}w `rnd dn}wa |amc |m whbj
n` v}lhr fhcm hcg lrn}cg cn}w# I |ibb vumhj yn} dnrm
|amc |m dmmw bhwmr# Bmw dm ln cn|# Oym† Oym†
Oym## Wh† Wh† Wh##
Fn| ; \mbb faibgrmc" I hd hbvn lnicl# \m vahbb givf}vv ho}w
fnfnc}w" d}vwhrg" k}wm hcg fnwwnc ic wam cmqw widm !mqiw)
C#O# ; H`wmr wam urmvmcwhwinc n` waiv v}okmfw dhwwmr" fncwmcw wanr}la lbnpm u}uumw" wam
wmhfamr fhc girmfwby gn wam hfwipiwimv rmbhwmg wn givf}vvinc hcg mphb}hwinc om`nrm
wam vw}gmcwv ic aiv.amr n|c vwybm oy dhjicl }vm n` gi``mrmcw WBD #
8?8
7/31/2019 Bibhaba- A Mannual on Puppetry
http://slidepdf.com/reader/full/bibhaba-a-mannual-on-puppetry 122/122