bijeenkomst 5 maart presentatie mayan exel
TRANSCRIPT
Mayan Exel
Utrecht5 maart 2010
Veranderprocessen: kleurendenken
Leergang communicatie
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
2
Agenda
1. Waarom veranderen moeilijk is
2. Kleurentest invullen
3. De veranderkleuren
4. Buzzen
5. Gezamenlijk/plenair: inzichten delen, vragen stellen & exploreren
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
3
Waarom veranderen moeilijk is
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
4
Niet elke organisatieverandering is gepland of geslaagd
20% gepland80 % niet geslaagd
4% gepland
& geslaagd
16% gepland,
niet geslaagd
80% ongepland
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
5
Veel geplande organisatieveranderingen falen; vanwege (1):Sturing die is te neutraliseren door:
– pocket veto’s – organisatorische ijsbergen
– machtsbronnen – dilemma’s van stafafdelingen
– losjes gekoppelde systemen – …
Processen die niet zijn af te dwingen / te beheersen:
– rouwproces – onderhandelingen
– leercurve – ontwikkeling volgens chaosdenken
– levensloop – groepsdynamica
– klok van Looten – structurele oscillaties / conflicten
– megatrends – …
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
6
Formal (Overt)Aspects: Goals Technology Structure Policies and
procedures Products Financial
resources
Informal (Covert) Aspects: Beliefs and
assumptions Perceptions Attitudes Feelings (anger,
fear, liking, despair, etc)
Informal interactions Group norms
About the formal and informal systems
Bron: French & Bell
De ongrijpbare organisatie
De ijsberg
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
7
Veel geplande organisatieveranderingen falen; vanwege (2):Problemen die tussen de oren van mensen zitten:
– mentale modellen – Johari window
– losse koppeling tussen opvatting en gedrag
– paradoxen versus problemen – …
– selectieve perceptie
Interactiespelletjes die mensen spelen:
– gebroken grammofoon – wollen deken
– zwarte pieten – op tribune zitten
– economische uitwisseling – vuilnisvaten
– …
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
8
‘Wijs’ plannen!
– Met oog voor de complexiteit van de werkelijkheid
– Met oog voor verschillende manieren van denken over veranderen
Meervoudig kijken als uitgangspunt
Kleurendenken als hulpmiddel
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
9
Kleurentest invullen
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
10
Vier praktische toepassingen kleurendenken
– Communicatie: gemeenschappelijke taal om collectief te praten en beslissen over veranderen zonder ‘scholenstrijd’
– Diagnose: meervoudig kijken naar mensen, organisaties, vraagstukken.…, vooral als het complex is
– Strategie: situationele keus voor een kansrijke ‘kleur’ voor een veranderaanpak. Wat past bij vraagstuk, bij organisatie, bij …?
– Veranderaar: besef van eigen voorkeursstijl, aannames, competenties, beperkingen…
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
11
Vijf manieren van denken/kijken
Denkwijze Kernwoord
GeeldrukBelangen
BlauwdrukExpert
Rooddruk
Sociaal proces
GroendrukLeren
WitdrukEnergie en blokkades
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
12
Geeldrukdenken
AanpassenAkkoordAchterbanActorAfdwingenAftredenAgendaAlliantieBeslisserBesluitenCoalitieComitéCompromisConclaafDepolitiserenDraagvlakDubbelrolGezichtsverliesIntentieMachtMandaatMedestaanderOnderhandelingPartijPersPersberichtPettenprobleemPoliticusPolitiserenPressurecookerProcedureProcesontwerpPubliekSpelregelStakeholderStatusTegenstanderTijdsdrukUittredenVerklaringVervlechtenVrijheids-graadWantrouwenWinwinAanpassenAkkoordAchterbanActorAfdwingenAftredenAgendaAlliantieBeslisserBesluitenCoalitieComitéCompromisConclaafDepolitiserenDraagvlakDubbelrolGezichtsverliesIntentieMacht-MandaatMedestaanderOnderhandelingPartijPersPersberichtPettenpro-bleemPoliticusPolitiserenPressurecookerProcedureProcesontwerpPu-bliekSpelregelStakeholderStatusTegenstanderTijdsdrukUittredenVer-klaringVervlechtenVrijheidsgraadWantrouwenWinWinAanpassenAkkoordAchterbanActorAfdwingenAftredenAgendaAlliantieBeslisserBesluiten
Er verandert iets als je belangen bij elkaar brengt- van de sleutelfiguren- in een onderhandelings- en lobbyproces- om een consensus te vormen (win-win)
Condities:- Achter gesloten deuren- Sense of urgency
Motto: veranderen is een machtspel
Aannames Democratische samenleving- Poldermodel van politieke coalities- Haalbare oplossing
Idealen
Oppervlakkig geel: achterkamertjesgedoe, de sterkste wint
- Blinde vlek: luchtfietsen, loose-loose strijd, onbetrouwbaarheid
- Allergieën: ideologen, details, gezichtsverlies
Schaduwkanten
Interventies: Mediatie, alliantievorming, stemsessies Topstructurering, beleidsvormingDiagnosebrillen:- Krachtenveldanalyse, concurrentiestructuur- BesluitvormingsfuikBeheersbaarheid:- Onbekend en verschuivend resultaat- Borging via contracten en machtsbalans
Traject
Veranderaar: procesregisseur die zijn macht inzet Politiek fingerspitzengefühl (posities en context)- Besturen, beschouwen en conflicten hanteren- Onafhankelijk, beheerst en met goede
netwerken
Andere actoren: afgevaardigden, achterbannen, opinieleiders
Veranderaar
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
13
Blauwdrukdenken
ActiviteitAfbakenenAfspraakArchiverenBeheersbaarBeslisdocumentBeslissenBesturingBevoegdheidBewakingBoeteBudgetCapaciteitChecklistControleDeelprojectDetaillerenDoelDoorlooptijdEfficiëntEisenFaseGoedkeuringHiërarchieInformatiebewakingIngangscontrolIeinrichtingISOKeuringKwaliteitscontroleMargesMiddelenMijlpaalOnderzoekOp-drachtgeverOpdrachtnemerPlannenPrestatieProjectProjectleiderRappor-tageReductieResultaatStapTaakTaakgeledingVoortgangWeerstandActiviteitAfbakenenAfspraakArchiverenBeheersbaarBeslisdocumentBeslissenBesturingBevoegdheidBewakingBoeteBudgetCapaciteitChecklistControleDeelprojectDetaillerenDoelDoorlooptijdEfficiëntEisenFaseGoedkeuringHiërarchieInformatiebewakingIngangscontrolIeinrichtingISOKeuringKwaliteitscontroleMargesMiddelenMijlpaalOnderzoekOp-drachtgeverOpdrachtnemerPlannenPrestatieProjectProjectleiderRappor-tageReductieResultaatStapTaakTaakgeledingVoortgangWeerstand
Er verandert iets als je eerst denkt en dan (planmatig) doet- onderzoek biedt objectieve antwoorden en
richting- oplossingen worden ontworpen (stappenplan)- implementatie gaat planmatig en transparant
Condities:- Toereikend sponsorschap- Sense of control, objectiviteit
Motto: veranderen is een rationeel proces
Aannames Maakbare en kenbare wereld Orde, efficiëntie en voorspelbaarheid Beste concrete oplossing (harde organisatie-
aspecten)
Idealen
Oppervlakkig blauw: mechanistisch, irrationele en
externe aspecten negeren Blinde vlek: alles maakbaar verklaren, over
mensen heen walsen
Allergie: vage toestanden, emotionaliteit, ingebakken onzekerheid/ ambiguïteit
Schaduwkanten
Interventies: ISO, BPR, PMW Strategische analyse (SWOT, portfolio´s, e.d.)Diagnosebrillen:- Visgraatdiagrammen- Structuren, organisatieconfiguratiesBeheersbaarheid:- Vooraf omschreven en gegarandeerd resulaat- Borging via ´meten = weten´,
monitoringssystemen
Traject
Veranderaar: expert, projectleider Inhoudelijke deskundigheid Analyseren, structureren, presenteren, plannen Prestatiegericht, accuraat, zelfstandig, rechtlijnig
Andere actoren: opdrachtgevers, project-medewerkers, doelgroepen, (boze) buitenwereld
Veranderaar
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
14
Rooddrukdenken
AandachtAangenaamArboregelingAssessmentBelangstellingBeloningBeoordelingBetrokkenBindingBonusCollega´sCompetentieCurriculum vitaeFunctiebeschrijvingFunctionerenHeadhunterHuisstijlIdeeënbusJuniorKwaliteitLief-en-leed-potLoopbaanMedewerkersborrelMediorOplei- denOutplacementOverlegPotentiePrikkelenProfielPromotieRegelingRui-lenSalarisSecundairevoorwaardenSeniorSfeervolSociaalStatusSteunenStimulerenStrafTalentVaklunchVerlokkenWerkklimaatWerkomgevingZorgvuldigAandachtAangenaamArboregelingAssessmentBelangstellingBelo-ningBeoordelingBetrokkenBindingBonusCollega´sCompetentieCurriculumvitaeFunctiebeschrijvingFunctionerenHeadhunterHuisstijlIdeeënbusJuniorKwaliteitLief-en-leed-potLoopbaanMedewerkersborrelMediorOpleidenOutplacementOverlegPotentiePrikkelenProfielPromotieRegelingRuilenSalarisSecundairevoorwaardenSeniorSfeervolSociaalStatusSteunenStimulerenStrafTalentVaklunchVerlokkenWerkklimaatWerkomgeving
Er verandert iets als je mensen op de juiste manier prikkelt/een beroep doet op ‘wij’-kracht mensen (situationeel) straffen, belonen,
verleiden ‘wij’ versterken: participatieve visievorming, gemeenschapsvorming aandacht, steun en erkenning bieden
Condities:- Respectvolle en zorgvuldige procedures- Mensen zoeken elkaar op
Motto: veranderen is een sociaal gebeuren
Aannames Gemeenschap in harmonie, zorgzame
samenleving Het beste uit mensen halen, de beste ´fit´ tussen
organisatie en individu vinden Motiverende oplossing, samen ergens voor staan
Idealen
Oppervlakkig rood: verstikkende systemen, wollen dekengedrag, onechte aandacht
Blinde vlek: negeren van macht, zachte heel- meesters, conflictmijding
Allergieën: solo- of macho-gedrag, onzorg- vuldigheid, problematiseren
Schaduwkanten
Interventies: Personeelsinstrumenten en sociale activiteiten Management by walking around en de zeepkistDiagnosebrillen:- Motivatiefactoren, bronnen van weerstand- Rollen in teams, situationeel leiderschapBeheersbaarheid:- Bedacht, maar niet gegarandeerd- HRM-systemen, goede verhoudingen,
communicatie
Traject
Veranderaar: coachende manager, HRM- of communicatie-expert Mensen-mens Motiveren, verleiden, communiceren, samen-
werken Sociaal, betrouwbaar, geïnteresseerdAndere actoren: smaakmakers, teambuilders, rolmodellen, betrokkenen
Veranderaar
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
15
Groendrukdenken
ActionlearningAflerenBetekenisBewustonbekwaamBewustwordingClinicCoachenCorporatecurriculumDebriefingDenkbeeldDidactusEffectErvaringEvaluatieExperimentFacilitatorFeedbackGedragGroepslerenHoudingKennisKennisoverdrachtLeercyclusLeerdoelLeermanagerLeermiddelLeersituatieLerenLerendeorganisatieMentaalmodelMotivatieOefenenOntwik-kelingOpvoedingOrganisatieontwikkelingReflectieSpelSpiegelenStageTrainerTrail-and-errorTweedehandslerenTweedeordelerenUitproberenUitwisselenVaardigheidVeiligheidZienswijzeActionlearningAflerenBeteke-nisBewustonbekwaamBewustwordingClinicCoachenCorporatecurriculumDebriefingDenkbeeldDidactusEffectErvaringEvaluatieExperimentFacilita-torFeedbackGedragGroepslerenHoudingKennisKennisoverdrachtLeer-cyclusLeerdoelLeermanagerLeermiddelLeersituatieLerenLerendeorgani-satieMentaalmodelMotivatieOefenenOntwikkelingOpvoedingOrganisatie-ontwikkelingReflectieSpelSpiegelenStage TrainerTrail-and-error
Er verandert iets als je mensen in leersituaties brengt/begeleidt bewust onbekwaam maken (spiegels en
vensters) experimenten en exploreren van nieuwe
mogelijkheden in een koerszoekend, (sub)collectief proces
Condities:- (Net) genoeg veiligheid, rust en respect- Sense of professionalism
Motto: veranderen is leren en ontwikkelen
Aannames Lerende organisatie: met iedereen, over alles,
altijd Groeien en ontdekken Oplossingen die mensen zelf vinden
Idealen
Oppervlakkig groen: individueel leren los van het werk, gebrek aan actie
Blinde vlek: belerend gedrag, niemand uitsluiten, navelstaren
Allergie: politieke spelletjes, mensen met een bord
voor hun hoofd
Schaduwkanten
Interventies: Feedback, coaching, opleiding, gaming Organisatie-ontwikkeling, communities of
practice
Diagnosebrillen:- Johari window, leercurve- Organisatie-ijsberg, systeemdenken
Beheersbaarheid:- Geschetst, niet gegarandeerd- Borging via voortdurende reflectie
Traject
Veranderaar: procesbegeleider die mensen steunt ´Reflective practitioner´ als rolmodel Didactisch ontwerpen, faciliteren, spiegelen,
coachen Empathie, creativiteit, nieuwsgierigheid
Andere actoren: trekkers, coaches, meesters, deelnemers, beschermheren
Veranderaar
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
16
Witdrukdenken
AdaptiefBeeldenBelevingBetekenisgevingBewegingBewustwordenBlok-kadeChaosComplexiteitCreativiteitCrisisDialoogDynamiekEcologieEnergieEvolutieFeedforwardGevoelGroeiHeldenHelenIdeeënIdentiteitInnerlijkInnovatieKrachtLosmakenNatuurNon-interventieOntvouwenOpenPatroonPilotRituelenRuimteStilteStromenSymboolToevalTransformatieUitdagingUitstralingVerbindingWaarnemenWilZelforganisatieZijnZinge-vingAdaptiefBeeldenBelevingBetekenisgevingBewegingBewustwordenBlokkadeChaosComplexiteitCreativiteitCrisisDialoogDynamiekEcologieEnergieEvolutieFeedforwardGevoelGroeiHeldenHelenIdeeënIdentiteitInnerlijkInnovatieKrachtLosmakenNatuurNon-interventieOntvouwenOpenPatroonPilotRituelenRuimteStilteStromenSymboolToevalTransformatieUitdagingUitstralingVerbindingWaarnemenWilZelforganisatieZijnZinge-vingAdaptiefBeeldenBelevingBetekenisgevingBewegingBewustwordenBlokkadeChaosComplexiteitCreativiteitCrisisDialoogDynamiekEcologie
Er verandert iets als ik spontane evolutie een handje help- patroonduiding van wat mensen/organisaties
beweegt- ruimte bieden voor ondernemerschap &
dynamiek- (zelf) blokkades wegnemen en conflicten
optimaliserenCondities:- Paradoxaal adviseren, schakelen- Sense of humorMotto: veranderen gaat over energie/ vitaliteit
Aannames Wonderlijk universum vol parallelle werkelijkheden Zelfsturing in netwerken dwars door organisatie-
grenzen Zingeving, geëngageerde oplossingen, innovaties
Idealen
Oppervlakkig wit: new age uiterlijkheden, ´alles is goed´/laisez faire
Blinde vlek: oppervlakkig begrip van drijvende krachten, medewerkers opzadelen met ´zelfsturing´
Allergieën: saaiheid, middelmaat, regels, bevoogding, groepsdwang
Schaduwkanten
Veranderaar: patroonduider die zichzelf op het spel zet Florerend in complexiteit, spelend met
mogelijkheden Betekenis geven, stelling nemen, dialogiseren,
ondernemen Zelfbewust, authentiek, kwetsbaar, fantasierijk,
eigenwijsAndere actoren: entrepreneurs, kiemen, sponsors, netwerken
Veranderaar
Interventies:- Zelfsturende teams, zelfsturing individu- Appreciative inquiry, open space meetings
Diagnosebrillen:- Ontwikkelingspatronen van individuen, groepen
e.d.- Chaostheorie, beelden van organisaties
Beheersbaarheid:- Moeilijk voorspelbaar (maar niet stuurloos)
proces- Borging via zelforganisatie en kwaliteit van
dialoog
Traject
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
17
Gekleurde succescriteria
Wat voor (proces-)resultaten streef je na?
Geeldruk Draagvlak is aanwezigDe sleutelfiguren staan erachterHarde afspraken, een goede ´deal´
Blauwdruk De output is gehaaldHet plan is gevolgdHet is duidelijk
Rooddruk Mensen voelen zich serieus genomen en gewaardeerdWij kunnen mensen perspectief biedenGoede samenwerking, gedragen focus
Groendruk Mensen vragen om feedbackDe deuren en ramen staan openMensen willen leren en reflecteren
Witdruk Mensen organiseren zichzelf dwars over afdelingsmuurtjes heenEr zit energie/leven inDingen hebben een heel andere betekenis dan voorheen
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
18
Buzzen
Bespreek met 2 buurmensen:
– Je eigen kleurenprofiel
– Wat je herkent in eigen casuïstiek: organisatiekleur, interventiekleuren, kleuren van belangrijke actoren
Gezamenlijk/plenair:
– Inzichten delen
– Vragen stellen en exploreren
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
19
Als de kleuren elkaar beoordelen…
Zelfbeeld Beeld dat mensen (met andere kleur-preferenties) van je hebben
Geeldruk FlexibelSensitiefDynamisch
OnbetrouwbaarDraaikontMet alle winden mee
Blauwdruk Recht door zeeEen man, een manAfspraak is afspraak
RechtlijnigStarInflexibel
Rooddruk Empathisch/ invoelendGroepsgerichtSociaal
SocioWatjeGeitenwollen sokken
Groendruk OpenReflectiefOntwikkelingsgericht
BelerendBetweterOuwehoeren
Witdruk ZelfbewustSpiritueelHolistisch
EigenwijsOnaangepastWereldvreemd
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
20
Er bestaan verschillende vormen van communicatie
Blauw Rood Geel Groen Wit
Communiceren is de verandering
Communiceren over de verandering
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
21
Communicatieve werkvormen
Geeldruk Blauwdruk Rood Groen Wit
VooroverlegOnderhandelings-sessies
AfdelingsoverlegLekkageInspraakbijeen-komsten
Georganiseerd overleg met OR
Pers-communiqué
BenchmarkingExpertpanelsRapportenMededelingen(-bord) van het management
Intranet postings met e-mail
Voortgangs-monitors
Kick-off bijeenkomst
Slogans en motto´s
Lokmiddelen introduceren
Spreekuren organiseren
Theaterwerk-vormen
Personeelsblad benutten
Voorbeeldgedrag aanwijzen
Walk the talk
Participatie organiseren
Spelsimulaties(Survey) feed-back organiseren
Andere ziens-wijze intro-duceren
IntervisieVragen stellen aan klanten-panels
ZoekconferentiesBrainstormsessiesPlatform voor helden
WandelgangNetwerkenDilemma´s en paradoxen benadrukken
Rituele afsluiting
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
22
Vier praktische toepassingen kleurendenken
– Communicatie: gemeenschappelijke taal om collectief te praten en beslissen over veranderen zonder ‘scholenstrijd’
– Diagnose: meervoudig kijken naar mensen, organisaties, vraagstukken.…, vooral als het complex is
– Strategie: situationele keus voor een kansrijke ‘kleur’ voor een veranderaanpak. Wat past bij vraagstuk, bij organisatie, bij …?
– Veranderaar: besef van eigen voorkeursstijl, aannames, competenties, beperkingen…
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
23
Typische, opeenvolgende fasen
Fase: Voorbeeld van opeenvolgende fasen bij een grote reorganisatie:
Geeldruk Actoren en groepen onderhandelen met elkaar teneinde de veranderdoelen en de aanpak voor de verandering vast te stellen
Blauwdruk De werkprocessen en de organisatie worden (meer of minder) participatief ontworpen
Rooddruk De bemensing van werkprocessen en functies vindt plaats
Groendruk Men laat de organisatie werken conform de bedoeling door middel van leer- en trainingsprogramma’s
Witdruk De verandering wordt verinnerlijkt en mensen geven (eigen) betekenis aan de verandering
© Twynstra Gudde 5-3-2010
Veranderprocessen: kleurendenken
24
Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.
Mayan [email protected]
www.twynstragudde.nl