AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİ

YÖNETİM-BİLİŞİM SİSTEMLERİ ANABİLİM DALI

TYBS-621 PROGRAMLAMA DİLLERİ DERSİ DÖNEM ÖDEVİ

BİLGİSAYAR PROGRAMLAMANIN DÜNÜ VE BUGÜNÜ

HAZIRLAYAN

152172056 Cem Burak Engin

DANIŞMAN

Doç. Dr. Tolga GÜYER

Mayıs 2016

Geçmişten günümüze bilgisayar programlamanın evrimi;

1. Programlanabilen İlk Bilgisayarlar – Mekanik Kuşak

2. Elektronik Bilgisayarların Ortaya Çıkışı

3. ASSEMBLY

4. BASIC ve FORTRAN

5. Yapısal Programlama Yaklaşımı ve PASCAL

6. C Dilinin Ortaya Çıkması ve Gelişimi

7. JAVA ve İnternet Programlama

8. Mantıksal Programlama Dillerinin Gelişimi

9. Web Teknolojileri ve İşaret Dilleri

Programlanabilen İlk Bilgisayarlar – Mekanik Kuşak;

Mekanik Kuşak denilince akla elektronik olmayan hesaplayıcılar aklımıza gelir, amaç

insanoğlunun hesap yapmak için makinalar icat etmişlerdir. Aslında insanoğlu zinde veya

parmakla hesap yaparken hesap işlemlerinin artması ve bunları otomatik yapma ihtiyacı

doğmasıyla icatlar geliştirme ihtiyaçlarda doğru diyebilirim.

Tarihte ilk hesaplayıcı M.Ö 500 yılarında kullanılan ABACUS icat edilmiş kullanılmıştır.

Balçıktan yapılmış tablet şeklinde dizili taşlardan meydana gelmiştir, ilkokulda boncukla

hesap yaptığımız alete benzerdir. Aslında ilkokuldayken kullandığımız boncuklardı. Tabi o

kadarda basit değildi çünkü boncukların pozisyonuna göre farklı değerler gösteriyordu.

Bu aleti bazı kaynaklara göre ilk Çinliler kullandı dese de, bazı kaynaklara göre ilk Mısır ve

Romalılar tarafından kullanıldığı ve yayıldığı tarihte geçmektedir.

Hindistan M.Ö. 876 yılında sıfır için ilk sembol kullanmıştı. Gerçi bana göre şuan en

iyi yazılımları kendileri yapmaktadır. Dünya üzerinde yazılım piyasası ellerinde

diyebilirim.

1614 yılında ilk logaritma tablosu ile büyük sayılar üzerinde işlem yapılmaya başlandı.

Neyse ki ilerleyen yıllarda ilk ciddi icat sayılabilecek mekanik bir alet icat edildi adı

Pascaline. Bu alet mekanik bir hesap makinasıydı icat eden kişinin adı Blaise Pascal Fransız

kökenli bir matematikçiydi. Bu kişi bu cihazı icat ederken 16 yaşında olduğu söylenmektedir.

Pascaline 10 bölümden oluşan birçok dişli çarktan oluşuyor ve bu çark her 10 dönüşte hemen

yanındaki çarkı döndürürdü. Bu mantık birçok mekanik sistemlerde halen kullanılmaktadır.

Hatta tüm mekanik hesaplayıcıların atasıda denebilir. Elbette böyle önemli bir buluşun

anısına bir programlama dilinin adını da Pascal almıştır.

Elbette bu mekanik alet’ den ilham alan alman matematikçi Gottfried Wilhelm

Leibniz Leibniz Çarkını icat etti. Bu alet 2 önemli hesaplamayı daha yapıyordu bölme,

Çarpma ve karekök alma işlemiydi.

Tabi gün geçtikçe icatlar çıkar, elbette ki ihtiyaçlarımız halinde yeni özellikli hesap makinalar

çıkmaya devam eder.

Fark makinası(Difference Engine):

Charles Babbage (1791-1871), matematiksel işlemlerin yanı sıra, günlük hayatta

karşılaşılan problemleri de çözebilen bir makinayı 1830 yılında icat etti

Babage 1835 yılında analitik motor adı verilen bir mekanik hesaplayıcıda yaptı

özelliği ise 20 haneye kadar ondalık sayılar işlem yapabilen ve aritmetik işlemleri peş peşe

yapabilme yeteneğine sahipti.

İlerleyen dönemde buhar gücü kullanarak otomatik hesap yapılması için çalışmalar

başlatıldı. Daha fazla özelliğe sahip olması için uğraş gösteriyordu fakat proje

tamamlanamadı çünkü Babbage 1871 yılında hayatını kaybetmişti. Bu ünlü zat modern

bilgisayarın atası olarak anılmaktaydı.

Elektronik Bilgisayarların Ortaya Çıkışı:

Günümüz çağına yaklaşırken elektronik ortamına atılan ilk adımların temellerini

1854 yılında Gorge Boole atmıştır.

Gorge Boole elektronik bilgisayarların gelişiminde büyük rol oynayan mantık

kuramını geliştirmiştir.

0 ve 1 den oluşan boolen cebiri mantıksal olarak çalışmaktaydı. Şuan kullandığımız

bilgisayar sisteminin temelidir. Aslında Türkçe meali 0 ve 1 ya vardır ya yoktur. Aslında

şuanda bu bilgisayarın makine dilidir diyebilirsiniz.

Alman asıllı bir Amerikalı olan istatistikçi Herman Hollerith 1890 yılı nüfus

sayımında delikli kart sistemini geliştirerek ABD nüfus veri hesaplamaları 10 yıldan 2.5 yıla

düşürülmüştü. Geliştirdiği cihazın adı MARK-1

Mark-1

Harman Hollerite 1896 yılında “CTRC” isimli firma kurarak geliştirdiği ürünlerin

seri üretimini yapmaya başlamıştı. bu firma başka bir firmayla birleşerek IBM isimli firma

kuruldu. IBM şuan dünyanın en önde gelen bilgisayar sistemlerini üreten firmadır, bana göre

lokomotif konumdadır başı çeker ve örnek teşkil eder.

1941 yılında Konrad Zuze Z3 isimli elektrik motorları ile çalışan mekanik bir

bilgsayar yaptı. Z1, Z2, Z3, Z4 seri şeklinde gitti. Program kontrollü ilk bilgisayardı aslında.

Yıllar devam ettikçe yeni gelişmeler hızını kesmeden devam etmekteydi.1943 yılında Alan

Turing tarafından COLOSSUS denilen özel amaçlı bir elektronik tüpleri kullanan bir

bilgisayar geliştirdi.

1944 yılında ise Harvard Üniversitesi ASCC MARK1(Automatic Sequence Contolled

Calculator) otomatik dizi denetimli hesap makinası denilen bir bilgisayar geliştirdi. Mark1

tam elektronik değildi ama genel kavramıyla elektromekanik bir bilgisayardı.

Bu bilgisayar 23 haneli iki sayıyı 4.5 saniyede çarpabiliyordu. O dönemde çok ciddi

bir hıza sahipti tabi biraz büyüktü, Bu cihazı IBM firmasıyla ortak çalışma olarak

yürütülmüştü.

18 metre uzunluğu ve 2.5 metre yüksekliği vardı. İnsan müdahalesi olmadan

hazırlanan bir programı yürüten ilk bilgisayar olmuştu. Tabi teknolojide değişim ve gelişim

durmamaktaydı.

1946 yılında elektronik bir bilgisayar olmuştu bile, Pensilvanya üniversitesinde

ENIAC (Elektronics Numerical Integrator and Calculator) Elktronik sayısal bütünleştirici ve

hesaplayıcı isimli elektronik digital(sayısal) bilgisayarı geliştirmişti.

Üretiminde 18000 adet elektronik tüp(lamba),70bin direnç ve 10 bin kondansatör

kullanılmıştı. 150-200 arası KWATT enerji tüketimi gerçekleştirmekteydi.30 ile 50 ton

olduğu bilinmekteydi, ortalama bir ailenin yaşayacağı alan kadar yer kaplıyordu. 1Sn/5000

toplama işlemi yapabiliyordu tabi cihazın çalışması biraz meşakkatli bir işti mühendis ekibi

bir problemi çözmek için 6000 kabloyu elle fişe takarak çalıştırıyorlardı.

ENIAC

Yine aynı yıllarda Dr. Von Neumann ve arkadaşları programı bellekte saklayabilen

ilk bilgisayarı geliştirmişlerdi. Şuandan itibaren bellek sistemleri de hayatımıza girmiş

bulunmaktaydı. 4Mb bellek kullanılmıştı veriler ile programlar aynı bellekte saklanıyordu.

İsmi ise EDVAC(Elektronic Discrete Variable Automatic Computer)

Bu bilgisayarda bellek teknolojileri geliştirildiği için elbette daha küçüktü diğer

bilgisayarlardan. İşlem hacmi diğer bilgisayarlardan daha büyüktü yani daha hızlıydı.

1951 yılında ise UNIVAC isimli bilgisayar üretildi bunun en önemli özelliği

manyetik teypler bilgisayar teknolojisine dâhil olarak veriler bu teyplere kaydedilmeye

başlandı aslında. Floppy disklerin ve sabit disklerin temeliydi yani atasıdır diyebilirim.

Tabi bu bilgisayarın diğer özelliği ise veriler programla birlikte bellekte tutulmuyordu

veriler manyetik teyplere yazılırken programlar bellete çalışıyordu ayrıca bellek teknolojisi de

bu dönemde gelişimini arttırmıştı.

,

Bu yıllarda bilgisayarların büyük olmasının sebepleri vakumlu tüplerin

kullanılmasıydı daha az enerji harcamak, daha az ısınan ve daha çok işlem yapmak için

Entegreler geliştirildi, Bu Entegreler Transistorlardı. IBM 1401 bilgisayarı bu Transistor ü

kullanarak bilgisayarını üretmişti.

1960 yılından sonra bence bir devir kapanmış bir devir açılmıştı çünkü gelişen

elektronik devrelerin boyutları nedeniyle bilgisayarlar küçülmüş üretimindeki maliyetler

azalmıştı ve CPU üretilmeye başlanmıştı Örneğin IBM 360 bu özelliklere sahip bir

bilgisayardı.

1968 yılında İntel Firması kurulmuştu. Kim derdi bu firmanın işlemci dünyasında lider

olacağını.

ASSEMBLY :

Bilgisayar sistemi, ikili sayı sistemi üzerine kurulmuştur. Assembly bir çeviri programlama

dilidir. Kısaca makine diline çeviren bir programla dilidir. Alt seviye programlama dilleri

arasında girmektedir. Ayrıca Assembly dili İlk söz dizimsel programla dili Unvanı almıştır.

Makine koduna en yakın programlama dili de denebilir aslında.

Çeviri diline örnek olarak:

ASEM-51, BAL, COMPASS, Emu8086, FAP(Fortran Assembly Program),

Bu çeviri programlama diliyle yazdığınız kodlar kullandığınız CPU da çok iyi performans

alabilirsiniz çünkü CPU’nun sunduğu komut setlerini kullanarak yazıldığı için hızda bir o

kadar iyi olacaktır. Assembly ile yazılan program çok az yer kaplamaktadır.

Üst satırlarda da belirttiğim üzere Elektronik ortama direk müdahale edebilme

durumu söz konusu olduğu için çok hızlı çalışır. Çoğunlukla donanım sürücüleri yazılmasında

kullanılmaktadır. Çizim ve oyun yapımında performans gerektirdiği için kullanılması uygun

bir dildir. Elbette dezavantajları da vardır, dilin öğrenilmesi ciddi sorumluluk ister. Yazılan

kodlar diğer programlama dillerine göre daha çok satırdan oluşur. Yazılan satırların altına

yorum yapılmazsa ileri bir zamanda geriye dönük baktığınızda ne yazdığınızı anlamak çok

güç olacaktır hatta anlamayıp tekrarda yazabilirsiniz. Yazdığınız kodlar işlemciye birebir

bağımlıdır, Mesela INTEL CPU‘da yazdığınız kodlar AMD veya VIA işlemcilerde

çalışmazlar.

Assembly ile yazılan bir kod örneği:

BASIC:

Basic(Beginners All Purpose Symbolic Instroction code) dili 1960 yılında ABD ‘de

icat edilmiş günümüzde çeşitli türevleri kullanılmakta olan, bu dil öğrenilmesi ve uygulaması

kolay bir dildir. Eğitim amaçlı üniversitelerde yazılıma ilk adım öğretilmektedir, Basic türevi

VBasic ve QuikBasic olarak çıkarılmıştır. Vbasic ile Microsoft Windows un belirli

bölümlerini yazdığını belirtmiştir. Tekrar belirtmek gerekirse Basic Programlama dili

algoritmaya çok yakın bir yapıya sahip olduğu için öğrenilmesi ve uygulaması kolay bir

dildir.

FORTRAN(FORmula TRANslation):

İlk yüksek seviye programlama dilidir.1953 yılında IBM de çalışan John W. Backus

ve ekibi tarafından Assembly diline alternatif olarak çıkarılmıştır. Sayısal hesaplamamalara

yöneliktir.

Yaygınlaşan bir dil olmuştur, Fotran 1958 yılın da Fortran 2 ve kısa bir süre sonrada

FORTRAN 4 olarak yenilenmiştir. Daha sonra FORTRAN 77 ve FORTRAN 99 olarak 2 defa

daha yenilenme yaşamıştır.

Basit bir yapısı olduğu için programlamaya giriş olarak tercih edilebilen bir dildir.

Fortran yapısal bir dildir, Fortran Özel veri tipi tanımlanmasına izin verir.

Fortran Farklı platformlarda derleyicilere sahiptir, Fortran sayısal hesaplamada

günümüz de kullanılan görsel programlama dillerinden daha güçlü ve daha hızlıdır. Örneğin

(java, C++).

Yapısal Programlama Yaklaşımı ve PASCAL:

Yapısal Programlamanın temel amacı okunabilirliktir. Yani geriye dönük yazılan

kodlara bakıldığında metinlerin okunabilir olması anlaşılır olmasından ötürü problem

çözmede ve bakım yapılmada veya güncelleme gerektiğinde kolayca yapılabilen yaklaşıma

yapısal programlama yaklaşımı denir.

Yapısal Programlama, büyük projeli programları, küçük parçalara bölerek

çözümleme yöntemi yapmaktır. Her parça kod ve değişkenler diğerlerinden soyutlanmış

bağımsız fonksiyonlar olarak çözümlenir.

Yapısal programlama dillerine örnek olarak Pascal, ADA, Java, javascript verilebilir. Pascal

1970 yılında öğretim amaçlı geliştirilen yapısal programlamayı desteklemesi nedeniyle tercih

edilen dil olmuştur. Basit kolay ve anlaşılır bir dil olarak tasarlanmıştır. Öğretim amaçlı

olduğu için ticari uygulama yapılması biraz zor olsa da yazılım öğrenmek isteyen kişiler için

yazılım dünyasına adım olarak kullanılabilen bir dildir. Pascal nesneye yönelik

programlamayı da desteklemektedir. Şuan tüm dünya nesne dayalı programlama kullanarak

birçok uygulama geliştirilmiştir.

İlk Macintosh işletim sisteminin çoğu Tex Pascal ile yazıldığı söylenmektedir. Pascal

ilerleyen dönemlerde geliştirilerek Turbo Pascal adını almıştır.

C Dilinin Ortaya Çıkması ve Gelişimi:

C dili en popüler yapısal programlama dilidir. C dili Dennis Rithcie tarafından Martin

Richards ve Ken thompson tarafından geliştirilen Bcbl ve b dillerinin temelleri üzerine

kurulmuştur.

Şahsen yorum olarak şuan kullanılan ve Satılan bir çok işletim sistemi varsa bunu C

diline borçluyuzdur çünkü işletim sistemleri C ile yazılmıştır ve şuan bile bir işletim sistemi

yazacaksanız buna en uygun dil “C” dilidir.

C dili öyle bir dildir ki düşük seviyede işletim sistemi yazabilirken yüksek seviyede

UI(User Interfaces) bir programda yazılabilmektedir.

Bence şuan günümüzde bir programlamaya başlanacaksa bir öğrenci kesinlikle C

öğrenmeli çünkü C ile yazılımın, bilgisayarın işlemcisini RAM’ını, HDD’sini, yani

elektroniğin temelini öğrenmesi demektir. C öğrenen kişi C# da kullanır Java da kullanır hiçte

zorluk çekmezler.

Bjarne Stoustrup 1980 yılında C++ dilini ortaya çıkarmıştır. C++ dili C temelli ve

C’nin bir üst kümesi olarak düşünülebilir.

C++ en popüler nesne temelli programlama dili olmuştur. C dilinin hazır

kütüphanelerinin olduğu gelişmiş özellikli dil olmuştur. C++ dili ANSI ve ISO kuruluşları

tarafından standartlaştırılmıştır.

C# şuan en popüler piyasası olan dildir. Türkiye de Devlet kurumlarında Java

kullanılırken, özel sektör C# tercih etmektedir nesne yönelimli ve öğrenilmesi kolay bir dil

olması tercih edilme sebebi olmuştur. C# C++ ve Visual Basic ‘in kolaylığının birleşmesi de

denilebilir. Tabi Java’yı da göz ardı etmemek lazım Java’nın özellikleriyle birlikte bana göre

güzel bir programlama dili ortaya çıkmıştır.

C# alt seviye veya üst seviye program yazmanıza olanak sağlar. C# dili Microsoft

tarafından geliştirilen .NET kütüphaneleriyle zenginleştirilmiş bir dildir.

.Net Framework ‘da bulunan CLR (Common Language Runtime) JVM(Java Virtual

Machine)’ye Garbage Collection güvenilirlik özelliği benzemektedir.

CLR .Net yapısının servis sağlama ve çalışma zamanının kod organizasyonu yapan

ortamdır. Microsoft Java, C, C++ ilham alarak C# programlama dilini yapmışlardır.

JAVA ve İnternet Programlama:

Java güvenliğiyle ön plana çıkmış, nesneye dayalı bir programlama dilidir. Sözdizimi

C/C++ benzer. Şahsi yorumum C# Microsoft ise Javadan esinlenerek çıkarmıştır diyebilirim.

Java’da bütün kod bir sınıf içinde yazılmakta her şeyi nesne olarak tanımlanmaktadır.

İnternetin yaygınlaşmasıyla Java’nın yetenekleri yaygınlaşarak kullanımı hızla artmıştır. Java

topluluklar tarafından geliştirilip test edilerek yayımlaması Java’yı ön plana çıkarmıştır.

Java birden fazla platformda sanal olarak çalışmakta yani bir uygulama yazdığınızda

JVM(Java Virtual Machine) yükleyerek Windows makinada kullanabildiğiniz gibi bir Linux

makinada’ da ve ayrıca Macos işletim sistemdin dede kullanabilirsiniz. Buna çapraz

platformda çalışabilme yeteneği denmektedir.

Düşünebiliyor musunuz bir uygulama yazdınız ve Macbook, Windows, Linux

sistemli bilgisayar kullanan kullanıcılar yazılan programları JVM aracını kurarak yazılan

programı kullanabiliyorlar.

Java en güzel özelliklerinden biri ise web uygulaması yazılabilmekte ve html ‘de

yapamadıklarınızı Java ile harikalar yaratıp çalıştırabilmekteydi.

Forumlar, Mağazalar, Anket uygulamaları gibi ve Ülkemizde bir çok devlet

uygulamaları Java ile yazılmış ve kullanılmaktadır. Çünkü esnek olması ve güvenli olması

nedeniyle tercih edilmektedir.

Güvenlik demişken Elektronik cihazların tümüne yazılım yazılabilir durumdadır .

E-imza ülkemizde kullanılmaktadır e-imza için kullanılan aygıtlar Java ile yazılmış

kişisel bilgiler Java platformu sayesinde imzalama aygıtı ile imzalanıp saklanmaktadır.

E-fatura E-defter E-arşiv birçok firma Java ile donanımları kullanarak dosyaları

imzalayıp saklanmaktadır. Java’nın hem yazılımda hem de donanımda uyum içinde uygulama

yazılması dünyada tercih sırasında birinciliği elinde tutmaktadır. Birçok Sw, Firewall,

cihazları Java ile yönetilmekte yapılandırılmaktadır.

www.turkiye.gov.tr E-imza ile adres değişikliği yapabilmekteyiz cihaz bilgisayarda

Java ile çalışmakta web sitesi Java ile çalışmaktadır.

Java bir diğer özelliği ise örnek olarak C++ da kullanılan bir kütüphane Java ya

ekleyerek kullanabilmenizdi, Sonra Java Applet diye birşey çıkıyor hop tarayıcılara eklenti

olarak kuruluyor işte Java’yı web tarafında güçlü kılan şeydi. İşte bu Applet sayesinde Java

özelliklerini güçlü araçlarını kullanarak ayrıca güvenli Web uygulaması yazılabilmekteydi.

Mantıksal Programlama Dillerinin Gelişimi:

Mantıksal programlama; bir programlama diline bağlı Kalmaksızın mantıksal

tanımlarla yapılmak istenilen, mantıksal algoritma açılımının kullanıcı tarafından

bilgisayarlar ortamında tanımlanması esasına dayanan bir mantık çözümleme

yardımcısıdır. Aslında mantıksal programlama bir yapay zekâ gelişimi de diyebiliriz.

Mantıksal bir programda girilen veriler mantıksal çerçeve içerisinde işlenip çıktı

alınabilmesi de(akıl yürütme) diyebiliriz.

Robert Kowalski ve arkadaşları çözümleme için “pars” çalıştırılabilir “executable”

gramerler üzerine çalışmalar sonucu Prolog dilini 1972 yılında geliştirmişlerdir.

Prolog dili temel kavramlar genellikle yapay zekâ sorunlarını çözmek için

oluşturulmuş bir dildir. Birde Lisp dili vardır 1958 yılında John McCarty Tarafından

geliştirilmiştir, en eski ikinci üst seviye programlama dilidir. List Processign’in (liste

işleme) kısaltılmış ifadesidir. List(Liste) Yapay zekâ uygulamalarını geliştirmek için

kullanılan dildir.

Web Teknolojileri ve İşaret Dilleri:

Web teknolojilerinde Java, MVC, HTML, HTML5, ASP.NET, PHP, PYHTON gibi

birçok teknolojiler vardır. Bunlar bir teknoloji olmakla birlikte birer işaret dilleri nede birer

örnektir Web teknolojilerinin gelişiminde paralel olarak aynı doğrultuda işaret dillerde

gelişmiştir.

İnternetin icat edildiğinden bu yana hızla ilerleyen web teknolojileri evrim geçirerek

güçlenmiş ve günümüz teknolojilere gelmiştir. Web Teknolojilerin atası dediğim HTML uzun

süre kullanılmıştı. Hızlı ve kullanımı ayrıca yazımı kolaydı.

İhtiyaçlar doğrultusunda Html dili XHTML ve şuan en popüler olan ve uzun süre

tahttan inmeyecek olan HTML5 çıkmıştır. Daha önce düzensiz bir yapı içerisinde göze hoş

gelmeyen ama o dönemde kullanılan Profil anlayışı olmadan yapılan siteler elbette çirkin bir

görüntüye sahip olabiliyordu, CSS3 stil şablonlarıyla birlikte çok güzel görünümlü web siteler

geliştirilmiştir.

Web teknolojileri Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0 isimlendirilerek gelişmeler yaşandı.

Web1.0 1995-2000 belge odaklıydı

Web2.0 2000-2010 insan odaklıydı

Web3.0 2010-2020 Bilgi odaklı

Web 1.0 insanların internetle tanışması ve tek yönlü iletişim kurulma dönemiydi

diyebilirim.

Web 2.0 kullanıcıların birbirleriyle iletişim kurduğu sanal bir dünyayı yaratmıştı

diyebilirim.

Web 3.0 daha akıllı bir ortamın oluştuğunu görmekteyiz(yapay zekâ gelişimi) aslında

yapay zekânın ne derece geliştiğini bu dönemde görmekte ve yaşamaktayız.

Örneğin; www.google.com kelime aradığınızda yanlış yazılan kelimeyi düzeltmesi

veya bir site aradığınızda bu siteyi mi arıyorsunuz sorusunu kullanıcıya sorması, bir ürün

aldığınızda ve o ürünü tekrar araştırdığınızda siz bu ürünü buradan aldınız diye size dönmesi

işte web teknolojisinin nereye geldiğinin apaçık kanıtıdır.

Kaynakça:

http://www.websitem.gazi.edu.tr/index.php/site/sgokcearslan/files/download/id/70682

https://tr.wikipedia.org/wiki/Bilgisayar%C4%B1n_tarih%C3%A7esi

http://yildizvolkan.blogcu.com/bilgisayar-tarihi/1562334

http://www.bilgiustam.com/dunyanin-ilk-bilgisayari-ve-bilgisayarin-tarihcesi/

https://tr.wikibooks.org/wiki/Bilgisayar%C4%B1n_geli%C5%9Fim_tarihi/Bilgisayarlar%C4

%B1n_Do%C4%9Fu%C5%9Fu

https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87evirici_diller

http://www.enginkuzu.org/assembly01.php

https://tr.wikipedia.org/wiki/BASIC

https://tr.wikipedia.org/wiki/Visual_Basic

http://w3.gazi.edu.tr/~yavuzata/index_dosyalar/BASIC%20Programlama%20Dili.pdf

http://www.chip.com.tr/haber/bilgisayar-dilinin-en-basit-hali-basic_46899.html

http://www1.gantep.edu.tr/~bingul/f95/?ders=1

http://www.fortrantutorial.com/

https://tr.wikipedia.org/wiki/Fortran

http://kodlarinadresi.tr.gg/FORTRAN.htm

https://tr.wikipedia.org/wiki/Yap%C4%B1sal_programlama

https://algoritmaveprogramlama.com/2014/02/14/yapisal-programlama/

http://www.bedriemir.com/JavaScript/b1/b1s6.htm

https://prezi.com/9cdvpb9qn7p5/mantik-programlama-dilleri/

http://ismek.ibb.gov.tr/ismek-el-sanatlari-

kurslari/webedition/file/2013_hbo_program_modulleri/yapisalprogramlamatemelleri.pdf

https://tr.wikipedia.org/wiki/Pascal_(programlama_dili)

http://www.oocities.org/duralitek/PASCAL1.htm

http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/pascal01.pdf

https://tr.wikipedia.org/wiki/C_(programlama_dili)

http://www1.gantep.edu.tr/~bingul/c/index.php?ders=1

https://www.inonu.edu.tr/uploads/old/16/735/c-programlamaya-giris.pdf

http://www.cagataycebi.com/programming/c_programming/c_programming_1.html

http://f1r4t.com/dosyalar/C_Programlama_Dili.pdf

http://web.firat.edu.tr/enfders/file/c_programlama/c.pdf

http://www.baskent.edu.tr/~tkaracay/etudio/agora/bt/pe.html

http://yzgrafik.ege.edu.tr/~tekrei/dosyalar/sunum/mp.pdf

http://gef.gazi.edu.tr/posts/download?id=31086

http://www.baskent.edu.tr/~tkaracay/etudio/agora/bt/akillivt.htm

https://java.com/tr/about/

https://seminer.linux.org.tr/wp-content/uploads/oy_web_programlama_ozlemozgobek.pdf

http://www.evolutionoftheweb.com/?hl=tr

https://dralabay.wordpress.com/2014/08/29/web-teknolojilerinin-gelisimi-ve-hayatimiza-

etkileri/

https://books.google.com.tr/books?id=WSRQBAAAQBAJ&pg=PT13&lpg=PT13&dq=html+

i%C5%9Faret+dili&source=bl&ots=20fXjEz9Qq&sig=aambvW8YNUq4spIP42EyQbmoVV

s&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwiwmcWyqubMAhUKWBQKHfKmAakQ6AEISzAI#v=onep

age&q=html%20i%C5%9Faret%20dili&f=false