Bilgisayarın Temelleri ve Programlamaya Giriş

Yrd.Doç.Dr. Mahmut YALÇIN Mühendislik Bilimleri

( Ders Notları )

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

C ve Sistem Programcıları Derneği C Ders Notları- Necati ERGİN (pdf halini

internetten bulabilir, isterseniz, ilk kısımlarının fotokopisini de Gençlik Copyden alabilirsiniz.)

C++ /C How to Program, Deitel&Deitel (C++ daha ilerisi açısından faydalı olabilir.) Bu kitabın Türkçesi de var.

BİLGİSAYAR NEDİR?

Giriş birimleri ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal işlemler yaparak işleyen ve bu işlenmiş bilgileri çıkış birimleri ile bize ileten,

Donanım (Hardware)

Yazılım (software)’dan oluşan elektronik bir makine dir.

Giriş: Kişi tarafından veya bilgisayar tarafından sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler, ses sinyalleri ve komutlardır. Veriler giriş birimleri tarafından toplanır. İşlem: Veriler insanların amaçları doğrultusunda, programın yetenekleri ölçüsünde işlem basamaklarından geçer. Bellek: Verilerin saklandığı yerdir. Giriş yapılan veriler, işlenen veriler bellekte saklanır. Çıkış: Bilgisayar tarafından üretilen rapor, döküman, müzik, grafik, video, resimlerdir. İşlenmiş sonuçların yazılı olarak ekrandan veya diğer çıkış birimlerinden çıkarılmasıdır

BİR BİLGİSAYARIN PARÇALARI

Bir kişisel bilgisayar belli parçalardan oluşur. Bu standart sayesinde belli parçalar bir araya getirilerek “ toplama bilgisayar “ yapmak mümkündür.

Bilgisayar donanımı (hardware): Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran, klavye, Sabit disk (harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı,…

Bilgisayar yazılımı: Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar. Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar (set up, install). Örneğin: Kelime işlem (word processor) programları son kullanıcıların yazı yazması için kullanılır.

sunu (presentation), programlama dilleri (Pascal, C, MATLAB),

Donanım: Bilgisayarın elektronik ve mekanik bölümüdür. Monitör: Bilgisayarda yapılan işlemlerin sonuçlarını

alabilmemizi sağlayan donanım birimidir. Monitörlerde her bir noktaya “piksel” adı verilir. Piksel sayısı ne kadar fazla olursa o kadar net görüntü sağlanabilir. Monitörleri kendi arasında sınıflandırmak için büyüklükleri kullanılır. Köşegen uzunluğunun inch (2.54 cm.) cinsinden büyüklüğü kullanılır. (14 inch, 15 inch, vb.)

CRT monitör nedir? CRT monitör, ismini televizyonların da en hayati parçası olan ve Türkçe'de "tüp" olarak nitelendirilen parçadan alır. Bu parçanın İngilizce adı "cathode ray tube" (katot ışını tüpü) şeklindedir, CRT de bu kelimelerin baş harflerinden gelir. Temel olarak, elektronların tüp boyunca yüksek hızda fırlatılmaları ve bunun sonucunda ışık oluşması ilkesiyle çalışırlar. CRT monitörlerin diğer monitörlerden ne farkı vardır? Plazma TV ve LCD monitör gibi rakipleriyle karşılaştırıldığında CRT monitörler, çalışma ilkelerinin bir sonucu olarak daha fazla yer kaplarlar ve daha ağırdırlar. Buna ek olarak güç tüketimleri de Plazma TV ve LCD monitör benzerlerinden daha fazladır.

LCD monitör nedir? LCD monitör, ismini İngilizce adı olan "Liquid Crystal Display" (sıvı kristal ekran) kelimelerinin baş harflerinden almaktadır. LCD ekranlar en yalın ifadeyle iki cam levha arasına sıkıştırılmış sıvı kristal örgüsüdür. LCD ekranın arka kısmında bir ışık kaynağı vardır, görüntü bu ışık kaynağından yayılan ışığın, iki cam levha arasında sıkışmış olan sıvı kristal örgüsünden geçerken değişik renklere bürünmesiyle elde edilir.

LCD ekranlar için avantaj olarak nitelendirilebilecek olan özellikler şunlardır:

*LCD monitörler çok incedirler, bu nedenle geleneksel CRT televizyonların ya da monitörlerin kullanılamayacağı yerlere takılabilirler. *Renk üretimleri mükemmeldir. *Renk kontrastı iyidir, ancak mükemmel değildir. *Fosfor temelli bir teknolojiye sahip olmadıkları için, aynı rengin aynı noktada uzun süre kalmasının yaratacağı problemler LCD ekranlarda görülmez. *LCD monitörler için dezavantaj olarak nitelendirilebilecek olan özellikler ise şunlardır: *Ekran alanı başına yüksek maliyetli görüntüleme seçeneklerinden birisidir. *Karanlık sahnelerde detayları CRT televizyonlar ya da monitörler kadar iyi veremeyebilirler.

LED EKRAN NEDİR? Beyaz rengi oluşturma yöntemlerinden biri de Kırmızı, Mavi ve Yeşil rengin belirli oranlarda karıştırılmasıdır. Diğer renklerin üretimi de Kırmızı, Yeşil ve Mavinin parlaklık oranlarının değiştirilmesi ile elde edilebilir. Led'lerin istenilen renk (dalga) ve parlaklıkta üretilebilmesi renklendirme amacı ile kullanılmasındaki ana neden olmuştur. Yüksek hızlı teknoloji barındıran yazılım ve donanım sistemleri sayesinde bu oranlar insan gözünün algılayamayacağı yüksek hızlarda değiştirilerek görüntü elde edilmektedir.

Led ekran teknolojisi temel olarak; led ekranın ilgili noktasında olması gereken rengin, kontrol sistemi tarafından ilgili noktada yer alan kırmızı, mavi ve yeşil led'lerin parlaklıkları ayarlanarak oluşturulması prensibine dayanır.

LCD İLE LED ARASINDAKİ FARKLAR Aslında LED ekranlar da temelde LCD teknolojisine dayanır. Aralarındaki fark aydınlatma tekniklerinin değişmesinden kaynaklanır. LCD ekranlar floresan lambalardan faydalanırken, LED ekranlar, LCD paneli LED lambalar vasıtasıyla aydınlatıyor. •Geleneksel LCD ekranlar çalışır durumdayken arka aydınlatmaları her zaman açıktır. Ekranda siyah ve koyu alanların gösterilebilmesi için o bölgedeki kristaller vasıtasıyla gelen ışık engellenmelidir. LCD ekranlarda bu yöntem kısmen başarılı olsa da belirli açılardan ekrana bakıldığında siyah ve karanlık alanlar parlar veya renk değiştirir. LED ekranlardaki ışık yayan diyotların (Light Emitting Diode) aydınlatması ise piksel piksel seçilebiliyor. Herhangi bir ışık oyunu söz konusu olmadığından siyah gerçekten siyah görünüyor. •LCD’de gösterilebilecek renk tonlarının sayısı doğrudan panelin kristal kalitesiyle ilgilidir ancak LED ekranların LED lambalarının her birinin yaydığı ışığın rengi değiştirilebilir. Bu da renklerin çok daha doğru ve canlı görünmesini sağlar. •LED aydınlatmanın sunduğu nimetlerden biri de çok yüksek tazeleme hızlarıdır. Bu sayede ekranda hızla hareket eden nesneler normal LCD’lerden daha net görünür. •LCD ekranların üretilmesinde civalı malzemeler kullanılır ve bu madde çevreye son derece zararlıdır. LED aydınlatmalı ekranlarda bu maddenin kullanılmasına gerek yoktur. •LED paneller, LCD’lerden daha ince üretilebilir. Bu yüzden çok daha şık tasarımlara imkân tanırlar. •LED ekranlardaki her LED’in yaydığı ışık miktarı değiştirilebildiğinden güç tüketimi LCD’den daha azdır (%30 civarı). LCD ekranlarda kullanılan lambaların hepsi aynı düzeyde ışık yaymak zorundadırlar.

b) Kasa ve temel bileşenler: Bilgisayar kasasını bilgisayarın kabuğu ve iskeleti olarak

düşünebiliriz. Kasa, içerideki parçaları dışardan gelen etkilere karşı koruduğu için kabuğa, içine yerleştirilen parçalara destek olduğu ve onlar için askı görevi gördüğü için isketelete benzetilebilir.

Anakart: Anakart bilgisayarınızın bütün parçalarının ve çevre birimlerinin bağlandığı ve bu birimlerin arasındaki iletişimi sağlayan elektronik devredir. Anakart, bilgisayarı ilk açtığınızda çalışan yazılım olan BIOS'u (Basic Input/Output System) barındırır. Diğer parçalar doğrudan üzerine "takılır" (İşlemci, RAM, sabit sürücü, ekran kartı gibi).

Kasanın içine sığmalıdır

Anakartınızın ne tür işlemcileri destekleyeceği de ayrıca önemlidir. Intel ve AMD, en büyük iki işlemci üreticisidir ve ürettikleri işlemciler fiziksel olarak farklı yapılara sahip olduklarından, birini destekleyen bir anakartın, diğerini desteklemesi mümkün değildir.

RAM slot sayısı

Anakartla bütünleşik bir ekran kartı ?

RAM nedir? RAM, "Random Access Memory" (Rasgele Erişimli Bellek) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. RAM bilgilerin geçici olarak depolandığı bir hafıza türüdür. Bilgisayarlar genellikle o an üzerinde çalıştıkları programlar ve işlemlerle ilgili bilgileri RAM denen bu hafıza parçasında tutarlar. RAM ve sabit sürücü temel olarak aynı bilgileri saklarlar, ancak işlemcinin RAM'deki bilgilere erişme ve onları işleme hızı, sabit sürücüdeki bilgilere erişme ve onları işleme hızından çok daha yüksektir.

RAM neden bu kadar önemli? Daha önce de belirttiğimiz üzere, bilgisayarın herhangi bir anda meşgul olduğu programlarla ilgili bilgilere hızlı bir şekilde ulaşması önemlidir. RAM miktarı ne kadar çok olursa, işlemci kullandığı bilgilerin o kadar fazla bir miktarını RAM'e yazabilir ve oradan okuyabilir, bu da bilgisayarınızın performansını arttırır.

Güç kaynağı nedir? Güç kaynağı, prizden elektriği alıp onu bilgisayarınızın değişik parçaları için gereksinim duydukları değişik gerilimlere ayarlayan parçadır.

İşlemci (Merkezi İşlem Birimi (CPU)): Anakart üzerinde, bilgisayarın

yapması gereken tüm işlem ve hesaplamaları yapan birimdir. Bir diğer anlamıyla bilgisayarın hem kalbi, hem de beyni görevini yapar.

Özellikle grafik kalitesi yüksek oyun ya da mimarlık ve mühendislik programları, bu yüksek kaliteli grafikleri ortaya çıkarmak için yüksek işlemci kapasitesine ihtiyaç duymaktadırlar. İşlemcinizi seçmeden önce yapacağınız en doğru şey, bilgisayarını sizin kullanacağınız amaçla kullandığını düşündüğünüz arkadaşlarınızın işlemcilerinin performanslarından memnun olup olmadıklarını araştırmaktır.

Sabit sürücü nedir? Sabit sürücü, bilgisayarınızdaki bilgileri bilgisayarınız çalışmıyorken (bilgisayar elektriğe bağlı değilken ya da kapalıyken) sağlıklı bir şekilde saklamak için kullanılan hafıza türüdür. Bilgisayarın herhangi bir anda gereksinim duyduğu bilgiler geçici olarak RAM'e yazılıp oradan okunurken, diğer bilgiler sabit sürücüde tutulurlar

Sabit sürücünün RAM'den ne farkı vardır? RAM'ler bilgiye erişim hızı açısından sabit sürücüden çok daha hızlıdır, ancak maliyetleri de o kadar fazladır. Sabit sürücüler, uzun süre saklamak istediğimiz bilgiler ve bilgisayarın kapalı olduğu anlarda bilgilerin saklanması için kullanılırlar, verilere erişim hızı RAM'e göre oldukça düşüktür, buna bağlı olarak da RAM'den çok daha ucuzdurlar. Sabit sürücü ile RAM arasındaki temel fark buradadır.

Disket nedir? Disketler ince ve esnek bir manyetik veri depolama ortamıdırlar ve genellikle kare ya da dikdörtgen bir plastik muhafaza içine yerleştirilmişlerdir. Disket sürücü: Bilgisayarın disketleri okuyan parçasıdır.

Ancak günümüzde veri hacimlerinin büyümesi ve hemen her türlü yazılımın ya da verinin CD'ler ya da flash diskler aracılığıyla taşınması nedeniyle önemleri azalmıştır. Bununla birlikte beklenmedik durumlarda kullanılabilecek bir veri aktarım biçimi olduğu için bilgisayarınızda bulunması uygundur.

Flash Memory (Flash Bellek) Nedir? Flash Bellekler, güç kesintisinde dahi içerdiği bilgileri kaybetmeyen ve tekrar tekrar yazılıp silinebilen bir bellek çeşididir. Flash belleklerin yapısı RAM'lere, kullanımı Hard Disk'lere benzer. Flash belleklerin yapısı mekanik değildir; elektroniktir. İçerisinde hareket eden bir parça yoktur. Bu özelliklerinden dolayı bu tarz bellekler "solid-state" olarak, yani "durağan" olarak adlandırılırlar. Hareket eden parça olmamasından dolayı hassasiyet değerleri yüksek değildir ve özellikle mobil alanda kullanımları çok yaygındır. MP3 Player'larda, cep telefonlarında, el bilgisayarlarında, dijital fotoğraf makinalarında ve dijital görüntü aygıtlarında yaygınca kullanılırlar.

Flash bellekler, bir EEPROM çeşidi olarak adlandırılabilir. “Elektriksel olarak silinebilen programlanabilen sadece okunabilen bellek" olarak çevirebileceğimiz EEPROM'ların üzerindeki veriler elektriksel yolla değiştirilebilir. Sadece okunabilir bellek denilmesinin sebebi, bilgilerin kalıcı olmasından kaynaklanır. Klasik bellek yapılarından bilindiği üzere, flash bellekler de hücrelerden oluşur. Her hücrenin kendi transistörleri vardır. Bilgisayar ortamında bilgiler 0 ve 1'lerden oluşur. 0'lar düşük voltaj, 1'ler ise yüksek voltaj anlamına gelir. Veri yazılmak istendiği anda, transistörlerin voltaj seviyeleri değiştirilerek bilgiler yazılır / silinir / yenilenir. Flash belleklerin genel özelliklerini ise şöyle sıralayabiliriz: Ufak boyut: Çeşidine göre, kredi kartının yarısı veya çeyrek büyüklüğünde olabilir.

EEPROM (Electronically Erasable Programmable Read-Only Memory)

, Kalıcı olmayan küçük boyuttaki verileri kalıcı olarak saklamak için bilgisayar ya da diğer cihazlarda kullanılan bir yongadır. Boyutu daha büyük olan sabit verileri saklamak için ise flash bellek gibi daha ekonomik yöntemler kullanılır. EEPROM, elektrikle yazılıp

silinme özelliğine sahiptir.

RAMlere yazmak EPROMlara yazmaya göre hızlıdır (RAMlara birkaç nanosaniyede yazılabilirken EEPROMlar için bu süre

mikrosaniyeler mertebesindedir). Buna ek olarak RAMlar genelde uçucudur yani güç kesilmesi halinde içeriklerini kaybederler.

Silinebilir ve programlanabilir hafızaların en gelişmiş olanı

elektriksel olarak silinebilen salt oku hafızalardır. Bu hafızalarda, hafıza hücrelerine istenen bir değer yazılabilir ve yazılan bu bilgi

yeni bir yazmaya kadar kalır.

CD nedir? CD, "Compact Disc"

kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. CD'ler

sayısal verilerin makineler tarafından okunabilir bir şekilde depolanabildikleri standart bir ortamdırlar. Lazer tabanlı bir

okuyucu tarafından okunabilirler. CD'ler teyplerden daha hızlı ve daha doğru bilgi depolaması yapabilirler. Daha doğrudur,

çünkü veri CD'lere ikili kodlama sistemiyle yazılır, oysa teyplerde

veri analog biçime dönüştürülmelidir.

CD sürücü nedir? : CD sürücü, CD'ye tutulan lazer ışının optik yansımalarını okuyan bir bilgisayar parçasıdır. Bir CD sürücü, CD üzerindeki çukurları okumak üzere standart bir kırmızı lazer kullanır.

DVD nedir? DVD, "Digital Versatile Disc" (Sayısal Esnek Disk) ya da "Digital Video Disc" (Sayısal Video Diski) sözcüklerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Dış

görünüşü ve boyutları nedeniyle CD'den pek farklı görünmeyen DVD'ler,

en az 4.7 GB (gigabyte) en çok da 17 GB kapasitesi ile günümüzde yaygın kullanılan diğer ortamlara

kıyasla çok büyük bir data alanıdır.

DVD'nin fiziksel olarak CD'den en önemli farkı, datanın disk üzerindeki yerleşiminde ortaya çıkmaktadır. Standart CD'lerde dataların oluşturduğu çukurların en küçüğü 0.834 mikron iken DVD'de bu boyut 0.4 mikrona inmiştir. CD üzerindeki spiral iz, 1.6 mikron aralıklarla yer alırken DVD üzerinde 0.74 mikron mesafe vardır. Böylece aynı boyutta CD, 7 kat daha fazla bilgi taşıyabilmektedir. Üreticilerin DVD diskleri 2 yüzlü olarak tasarlaması toplam kapasiteyi 2 katına 9.400 MB'a çıkarmıştır. Ayrıca her yüzeyde üst üste iki katman ile DVD kapasitesi 17.000 MB'a çıkmaktadır. İkili katmanda, üstte yarı geçirgen (transparan) olan bir katman ve altta standart yansıtıcı katman bulunmaktadır. Lazer ışını, özel bir lens yardımı ile hem üst yarı-saydam yüzeye odaklanabilir hem de o yüzeyi aşarak (faz değiştirerek) alttaki yüzeye odaklanabilir. Üstteki katmanın yarı geçirgen olması nedeniyle kapasitesi daha düşüktür.

DVD sürücü nedir? : DVD sürücü, DVD'ye tutulan lazer ışının optik yansımalarını okuyan bir bilgisayar parçasıdır. Bir DVD sürücü, DVD üzerindeki çukurları okumak üzere standart bir mavi lazer kullanır.

Ekran kartı nedir? Ekran kartı, bilgisayarın yaptığı işlemlerin sonuçlarını, CRT monitörler, LCD monitörler, LED monitörler ya da projeksiyon cihazları üzerinden

bizim algılayabileceğimiz şekilde görüntülere dönüştüren bilgisayar parçasıdır.

Bütünleşik ekran kartı nedir? Bütünleşik ekran kartı, ekran kartının anakart üreticisi tarafından anakartla bütünleşik olarak üretilmesidir. Bu durumda ekran kartı genellikle kötü 3 boyutlu görüntü performansı ortaya koyar ve ihtiyaç duyduğu hafıza yükünü sistem hafızası (RAM) içerisinden alarak, sistemin kullandığı hafıza miktarını azaltır.

BIT VE BYTE KAVRAMI

BIT : Bilgisayar ortamında karakterler bitlerden

oluşmuştur. Bir karakterin oluşması için 8 bite ihtiyaç vardır. Bir bit sayısal elektroniğin temeli olan 0 ve 1 olan değerlerdir.

BYTE : Bir byte 8 bitten oluşur. Başka bir deyişle bir

byte 1 karaktere eşittir. Byte ve byte’ ın katları şunlardır.

1024 BYTE = 1 KİLOBYTE 1024 KİLOBYTE = 1 MEGABYTE 1024 MEGABYTE = 1 GİGABYTE 1024 GİGABYTE = 1 TERABYTE

KLAVYE

Klavye veri giriş birimidir. Klavyeler üzerinde yazı karakterlerinin karşılığı tuşlar bulunur. Bunlar A-Z’ ye harf tuşlarını içerir. Bunun dışında klavye üzerinde fonksiyon tuşları , kontrol tuşları ve sağ tarafta sayısal klavye olarak adlandırılan tuş takımı vardır.

KLAVYE

Üzerinde harfler, sayılar, işaretler ve bazı işlevleri bulunan tuşlar vardır. Q Klavye ve F Klavye (Türkçe Daktilo Klavyesi) olmak üzere iki şekilde

sınıflandırılabilir.

Klavye üzerinde numaralar, Kilitler (Caps Lock: Bir kez basıldığında sürekli büyük harf yazar. İkinci kez

basıldığında sürekli küçük harf yazar, Num Lock, Scroll Lock Özel Tuşlar (Alt, Shift, Control, Alt Gr).

CTRL+C : Kopyala

CTRL+ALT+DELETE : Windows Task manager

CTRL+X : Kes

CTRL+V : Yapıştır

CTRL+A : Hepsini Seç .......

KLAVYE TUŞLARININ GÖREVLERİ

PRINTER / YAZICI

Çıkış birimidir. Bilgisayarın ürettiği sonuçları kağıt üzerine döken aletlerdir. Printer’lar genellikle iki teknoloji kullanırlar bunlardan birincisi nokta-matris yazıcılardır. Bu yazıcılara iğneli yazıcılar da denir. İkinci grup yazıcılar ise mürekkepli ya da lazer teknolojisi ile çalışan yazıcılardır. Mürekkepli ve lazer yazıcılar net bir baskı yaparlar ve iğneli yazıcılara göre çok daha sessizdirler.

YAZICI

Ekranda gözüken bilgileri kağıt üzerine yazdırmaya yarar. Yazıcılar;

Nokta vuruşlu yazıcı (dot matrix): 9 iğneli ve 24 iğneli olabilir. Şerit takılarak kullanılır. Dakikada 1-3 sayfa hızında olabilirler. Sürekli form kağıdı kullanılabilir.

Mürekkep püskürtmeli yazıcı(ink jet): Dakikada 1-8 sayfa basabilir. Kartuş takılarak kullanılır. Renkli çıkış alınabilir.

lazer yazıcı (laser): dakikada 4, 8, 12 ... sayfa baskı, toner kullanılır.

Fare (Mouse ) Ekranda gözüken imleç yardımıyla komut girişi

yapmaya yarar. Farenin çevre birimi olarak kullanılmasıyla işaretleme, tıklama ve sürükleme yapılarak işlemler yaptırılır.

İmleç: Farenin ekran üzerinde nerede olduğunu

gösterir. Tıklama: Farenin sol tuşuna bir kez basılmasıdır. Çift Tıklama: Farenin sol tuşuna kısa aralıklarla

iki kez tıklanmasıdır. Bir simgeye yüklenen işlevinin yerine getirilmesini sağlar.

Sürükleme: Farenin sol tuşunu basılı tutarak

imlecin yerinin değiştirilmesidir.

Tarayıcı (Scanner)

Resim, grafik ve önceden yazılmış yazıları bilgisayar ortamına aktarmakta kullanılır. 300x600 dpi, 600x600 dpi, 600x1200 dpi, 600x2400 dpi ... -----------FineReader--------------

ÇİZİCİ (PLOTTER): Verileri grafik şeklinde aydınger veya diğer herhangi bir

kağıda çizim yapabilen bir çıkış aracı olup mühendisler ve mimarlar tarafından kullanılırlar.

İletişim Birimleri

MODEM Bilgisayarların telefon hatları üzerinden iletişim kurabilmeleri için verileri alıp ses sinyallerine (MOdülasyon) çeviren ve telefon hattından aldığı ses sinyallerini yine verilere (DEModülasyon) dönüştürebilen bir cihaza ihtiyaç vardır.

Bu işlemleri gerçekleştirebilen cihazlara yaptıkları modulasyon-demodülasyon işlemi nedeni ile MODEM adı verilmiştir. Normal bir modemin üzerinde bulunması gereken 3 entegre; 1) DSP 2) Controller 3) PC ile haberleşmeye uygun bir arabirim. (ISA, PCI, USB gibi )

İki ya da daha çok bilgisayarın

veri iletmek ve bilgisayar kaynaklarını ortak kullanmak amacı ile birbirine bağlanmasına bilgisayar ağı denir.

Bilgisayar ağları ana

bilgisayarın işlem gücünden ve depolama kapasitesinden başka yazıcı gibi çevre birimlerinin ortak kullanımını da sağlar.

BİLGİSAYAR AĞLARI (NETWORK)

1.Yerel ve Ulusal Ağlar: a) LAN (LOCAL AREA NETWORK): Bölgesel çalışma ağı..Ana bilgisayarın adı SERVER dır.Diğer bilgisayarlar client-1, client-2 olarak adlandırılırlar.

b) WAN (GENİŞ ÇALIŞMA AĞI): Birden fazla LAN’ ın birbirine bağlı

olarak çalışmasını ifade eder. 2.İnternet: Dünya üzerindeki bilgisayar kuruluşlarının birbirine bağlanmasını sağlayan geniş ağa denir. İNTRANET: Bir işletme içerisinde interneti kullanarak yapılan işlemdir.

YAZILIM

İşletim Sistemi (Operating System): İşletim sistemi, bilgisayarın açılışı esnasında

hafızaya yüklenen ve yüklendikten sonra diğer yazılımların çalışması için bir temel görevi gören bir yazılımdır. Bilgisayar sisteminin tüm hareketlerini denetler. Sistemde bulunan ana bellek, Harddisk vb. kaynakları yönetir. Diğer yazılımlara genel olarak "uygulama" yazılımları adı verilir. Uygulama yazılımları, işletim sistemi tarafından sağlanan temel uygulama parçacıklarını çeşitli şekillerde kullanarak değişik gereksinimlere cevap vermektedirler DOS (Disk Operating System), Windows (95, 98, ME, XP), WindowsNT, Windows Vista, Windows 7, MAC OS, UNIX, LINUX …

. İşletim sistemleri arasında ne fark vardır? Farklı işletim sistemleri farklı kullanıcılara ve farklı gereksinimlere hitap ederler. Bir nükleer reaktörün kontrolünde kullanılan bilgisayarlardan beklenenler ile 13 yaşında bir çocuğun evinde kullanacağı bilgisayardan beklenenler çok farklıdır. Ev kullanıcıları için görsel kullanıcı arayüzü daha gelişmiş işletim sistemleri geliştirilirken, iş ile ilgili gereksinimleri karşılamak üzere tasarlanan işletim sistemlerinde sistem kaynaklarını görsel estetik ile harcamak yerine metin temelli arayüzler kullanılarak bilgisayarların işlem gücünün yüksek düzeyde korunması hedef alınmıştır.

2005 yılı itibari ile, en yaygın olarak kullanılan işletim sistemleri iki ana grupta toplanabilir: Microsoft Windows grubu ve UNIX benzeri

işletim sistemlerini içeren grup (bu grup içinde pek çok Unix versiyonu, Linux ve Mac OS

sayılabilir). UNIX, akademik çevrelerde ve sunucu olarak

kullanılmaktayken, Windows ise evde ve ofislerde masaüstünde tercih edilmektedir. Masaüstü bilgisayarlarında Windows, diğer

işletim sistemlerinden çok daha yaygın olarak kullanılmaktadır

Neden Pardus? Ülkemizde işletim sistemlerinin bilgi teknolojileri alanında kapsadığı yeri, dolaylı olarak etkiledikleri sektörleri ve genel olarak gelişme hareketi ile ilişkilerini irdelediğimizde şu gözlemlere varılmaktadır: Ulusal bağımsızlık, güvenlik ve tasarruf amacıyla, kritik uygulamaların üzerinde çalışabileceği, açık ve standart bir veri yapısını destekleyen, güvenlik izlemesine imkan verecek şekilde kaynak kodu açık olan ve finansal yük oluşturmadan yaygınlaştırılabilecek bir işletim sistemine gereksinim duyulmaktadır.

Türkiye’nin bilgi teknolojileri konusundaki etkinliğinin katma değerli projelere yöneltilmesi, araştırma ve geliştirme ağırlıklı yüksek teknoloji üretimi yoluna gidilmesini gerektirmektedir. Bunun bir yandan öncüsü ve bir yandan da ürünü olarak yerel bilgi birikiminin, gerek teknolojik alanda ve gerekse iş süreçleri düzeyinde, sağlanması zorunluluğu vardır. Ülke gereklerine bağlı olarak teknolojik gelişmenin yönünü belirlemek, farklı alanların ağırlığını değiştirmek ve dolayısıyla söz konusu işletim sisteminin yol haritasına hakim olmak tercih edilmektedir.

Bu gereksinimlerden hareketle Linux temelli bir ulusal işletim sistemi dağıtımı oluşturma işine girilmesine karar verilmiştir.

YAZILIM

Yararlı Programlar: İşletim Sistemi ile verilen format, sıkıştırma, kurtarma vb.

Deepfreeze, Winzip..... Aygıt sürücüleri (Device Driver): Çevre

birimlerinin çalışması için bilgisayara yüklenen programlar.

YAZILIM

Programlama Dilleri: Bir işi bilgisayara yaptırmak ancak belirli kodların belirli bir sıra doğrultusunda kullanılması ile olanaklıdır. Kullanılan bu koda programlama dili denilir. Yazılan kaynak kod program derleyici veya yorumlayıcı tarafından bilgisayar diline çevrilir. Programlama dillerinden bazıları C, Pascal, Delphi, Java, Visual Basic, Visual C…

YAZILIM Uygulama Programları : Belli bir amacı gerçekleştirmek üzere

üretilmiş yazılımlardır. Örneğin, okul yönetim sistemi programları, muhasebe programı, bilgisayar oyunları, programlama dilleri derleyicileri vb.

Uygulama yazılımları belirli uygulamaları çalıştırırlar. Bilgisayarın çok amaçlı olmasına olanak tanırlar ve işlerin daha iyi yapılmasına yardımcı olurlar. Kelime işlemci (word processor) yazılımları mektup, günlük plan, ders notu hazırlamada; tablolama programları öğrenci not ortalaması hesaplama, maaş bordrosu yapmada; veri tabanı yazılımı, öğrenci bilgilerinin saklanması, bulunması, güncellenmesi, düzenlenmesi ve rapor oluşturulmasında kullanılırlar. Elektronik posta yazma, grafik hazırlama, masaüstü yayıncılık, çalışma planı hazırlama, iş akışı çizimi, web sayfası oluşturma programları da uygulama yazılımlarına örnektir.

YAZILIM

Ticari yazılımlar: Muhasebe, tahmin yapma, proje yönetiminde kullanılırlar.

Eğlence yazılımları: Oyun, ekran koruyucu Eğitim ve Başvuru Yazılımları: Bilgisayar Destekli Eğitim

yazılımları, benzetim (simulasyon) yazılımları, elektronik ansiklopedi, atlas.

Çokluortam (Multimedia) Yazılımları: Bilgisayar tabanlı medya ile bütünleşik olarak hazırlanırlar. Ses, video, animasyon, resim içerirler. Çokluortam ansiklopedileri bunlara örnektir.

Yazılımlar donanıma uyumlu ise çalışır. İşletim sistemi ile yazılımlar uyumlu olmalıdır.

Yazılımlar disket ya da CD_ROM kullanılarak kurulur. Yazılımları bilgisayara kurmak için ilk olarak genellikle SETUP (İngilizce yazılımlar için), KUR (Türkçe yazılımlar için) çalıştırmak gerekir.

Kaynaklar www.bilgisayardefteri.com www.turkforum.net www.bilgisayarnedir.com http://w3.gazi.edu.tr/~akaraci/bilgkull.HTM http://www.bilgisayardershanesi.net