BİLİM YÖNETİMİ

SEMİNER 29

ONTOLOJİ – BİLİMİN PARADİGMALARI

ÖRNEKLER – NÖROMORFİK MÜHENDİSLİK MERKEZİ

ENTEGRE MULTI-MEDIA SİSTEMLERİ MERKEZİVE

VON NEUMAN BİLGİSAYAR TASARIMI

FREDERICK BETZPORTLAND DEVLET ÜNİVERSİTESİ

BİLİM YÖNETİMİ:ARAŞTIRMA PROGRAMI YÖNETİMİ ve

ARAŞTIRMA PROJESİ YÖNETİMİ

ARAŞTIRMA PROGRAMI YÖNETİMİ

1. ARAŞTIRMA PROJELERİNİ SEÇ2. ARAŞTIRMA PROJELERİNİ İZLE3. PANELLER DÜZENLE4. PANEL DEĞERLENDİRMELERİNİ YORUMLAMAK İÇİN BİLİMİ ANLA5. ARAŞTIRMA BÜTÇELERİ6. ARAŞTIRMA PORTFOLYOSU İÇİN STRATEJİ7. ARAŞTIRMA PROGRAMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ8. ARAŞTIRMA PROGRAMI STRATEJİSİNİN YENİLENMESİ9. SANAYİDEN ÜNİVERSİTEYE TEKNOLOJİ TRANSFERİ

TEKNİK BİLİMSEL BİLİMSEL İŞLEMLER YÖNTEM PARADİGMA

(EPİSTEMOLOJİ) (ONTOLOJİ)

İDARİ BİLİM BİLİM FAALİYETLER YÖNETİMİ UYGULAMASI

(ORGANİZASYON) (TEKNOLOJİ )

BİLİM YÖNETİMİ FELSEFESİ BİLGİ BİLGİ SÜRECİ DURUMU

BİLİM YÖNETİCİLERİ BİR BİLİM DALINDA UZMAN OLMAKSIZIN BİLİMİ ANLAMALIDIRLAR.

BUNU GERÇEKLEŞTİRMENİN YOLU BİLİMİN PARADİGMALARINI – BİLİMİN MANTIKSAL ÇERÇEVELERİNİ – ANLAMAKTAN GEÇER.

BİLİMSEL BİLİMSEL YÖNTEM ÖNERME (EPİSTEMOLOJİ) (ONTOLOJİ )

BİLİM BİLİM YÖNETİMİ UYGULAMASI (ORGANİZASYON ) (TEKNOLOJİ )

BİLİM YÖNETİMİ FELSEFESİ :Teknikler

ARAŞTIRMANIN EŞ UZMANDEĞERLENDİRMESİ

ARAŞTIRMASTRATEJİSİ

ARAŞTIRMAGÖZETİMİ

TEKNOLOJİAKTARIMI

BİLİMSELPARADİGMALAR

Araştırma niteliği ve bilimsel ilerleme ‘eş uzman değerlendirmesi’nin altında yatan fikir, bilim insanının araştırma ile aynı bilim dalı içerisindeki emsallerinin araştırmanın niteliğini en iyi değerlendirecek kimseler olmalarıdır.

Bu durum, bilimin kendi bilimsel ilerleme tarihi boyunca kullandığı kültürel bir standarttır. Fizikçiler fizik araştırmalarındaki ilerlemeyi değerlendirirler. Kimyacılar kimya araştırmalarındaki ilerlemeyi değerlendirirler. Biyologlar biyolojik ve diğer araştırmalardaki ilerlemeyi değerlendirirler.

Bu kültürel anlayışın işe yaramasının temel sebebi, eş uzman değerlendirmesindeki bilim insanlarının bilimsel araştırmanın ‘ontolojisine’ (içeriğine) dair derin bir anlayışlarının olmasıdır. Bilimsel emsaller bu anlayış derinliğini paylaşırlar çünkü, bir bilim dalındaki bütün bilim insanları bilimsel içeriklerin meta-teorik bir bakış açısını paylaşırlar.

Bir araştırma teklifinin niteliğini ve bilimsel ilerlemenin niteliğini değerlendirirken eş uzman değerlendirmesinin bir teknik olarak nasıl etkili bir şekilde kullanılabileceğini anlamak için ‘bilimsel paradigmalar’ (bilimde teori oluşturulmasına yönelik meta-teorik çerçeve olarak) fikrini anlamak zorundayız.

Bilimsel Paradigmalar

Bilimsel “paradigma” fikri, bilimin içeriğini açıklamada önemli bir fikirdir.

Bir paradigma, bilimsel uzmanlığın en uç noktasındaki araştırma detaylarını tanımlamaz. Bunu yerine, bilim insanlarının doğayı incelediği, tanımladığı ve açıkladığı mantıksal çerçeveyi tanımlar.

Bir paradigma bilimsel disiplindeki teoriler için bir “meta-teori”dir.

Paradigma terimi Thomas Kuhn tarafından her bilimsel disiplinin bilimsel teorilerini dayandırdığı bir mantıksal çerçevesi olduğunu vurgulamak için tanımlanmıştır. (Kuhn, 1996)

Thomas Kuhn (1922-1996) Ohio, ABD’de doğmuştur. 1943 yılında, lisans derecesini ve 1949 yılında Fizik alanında Doktora derecesini Harvard Üniversitesinden almıştır. 1948’den 1956’ya kadar Harvard Üniversitesinde Bilim Tarihi dersi vermiştir. 1957’de Felsefe ve Tarih bölümlerine katılmak üzere Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesine gitmiştir. Kuhn 1964’de Princeton Üniversitesi’ne, 1991’de de MIT’ye geçmiştir. 1962’de, Kuhn sosyoloji biliminin temel kitaplarıdan birisi olan The Structure of Scientific Revolutions’u yayınladı.

Bu kitabın, bilimsel anlamda anlaşmanın bir toplumda ne kolay ne de yumuşak şekilde olmayacağını ancak “bilimde ilerleme” olarak sunulan konseptin entelektüel açıdan ne kadar büyük bir sıçrama oluşuna bağlı olduğunu savunan sosyologlar üzerinde çok önemli bir etkisi oldu. Kuhn, bilimin her zaman bilginin düzenli olarak birikmesi şeklinde değil, bazen paradigma değişmesi olarak büyük konsept değişikleri şeklinde olabileceğini önerdi.

Örnek olarak, Kuhn fizikte 20. yüzyıl başlarında gerçekleşen paradigma değişimlerini kullanmıştır: (1) Newton fiziğinden özel göreliliğe ve (2) Klasik mekanikten kuantum mekaniğine.

Her iki değişimin de zamanındaki fizik camiası tarafından “kuşaksal değişim” olarak kabul edildiğini, genç bilim insanlarının entelektüel değişimlerini zamanındaki bir çok yaşlı bilim insanına göre daha kolay gerçekleştirdiğini savundu. Fakat Kuhn, bilimde kullanılan farklı çeşit paradigmaları dikkatlice ele almamıştı.

Daha sonraları, Kuhn’un paradigma fikrini teori oluşturmak için entelektüel bir çerçeve şeklinde alarak, ben bilimde kullanılan bir çok genel paradigma olduğunu önerdim: Mekanik, fonksiyon, mantık ve dil. (Betz, 2003)

ÖRNEK: Nöromorfik Mühendislikte Mühendislik Araştırma Merkezi

Bilimsel düşüncelerin araştırma stratejilerini nasıl etkilediğine bir örnek, USA, , California, Pasedena’daki California Teknoloji Enstitüsünde yeralan Nöromorfik Sistem Mühendisliği merkezidir.

Araştırma Programı, doğanın biyolojik açıdan anlaşılması ile bu bilgilerin yeni elektronik teknolojilerin buluşunda uygulanmasını kapsamaktadır. ERC’nin araştırma stratejisi, biyolojik paradigmaların algılanmasına dayanan yeni elektronikler icat etmektir:

"Vizyon.Olfaction. İşitme. Dokunma. Öğrenme. Karar verme. Model kabulü –Bunlar, basit bir biyolojik organizmanın bile en hızlı dijital bilgisayarlardan daha iyi ve daha verimli performans gösterdiği herşeydir. CNSE’deki bilim adamları ve mühendisler biyolojik sistemleri kavrayışımızı , hayvanların anlayış biçimini ve evreni anlamaya yarayan yeni bir elektronik cihaz grubuna aktarmaya çalışıyorlar. (http:/www/cnse.caltech.edu, 2007)

ALGI AKIL

YÜRÜTME

AKIL

ALGILAMAİŞLEVİ

DİLBİLİMİŞLEVİ

ALGILAMA FİZYOLOJİSİ YÜKSEK DÜZEYDEKAVRAMA

İŞLEVİ

ALGILAMADAN KONUŞMAYA ZİHİNSEL SÜREÇ ŞEMASI

KEŞFEDİLMEMİŞ BÖLGE

Bu araştırma vizyonu, Carver Mead’in, 1990’ların başlarında,merkezin U.S Ulusal Bilim Kuruluşu (NSF) tarafından fonlanmasını teklif ettiğinde, ortaya çıktı. Mead’ın düşüncesi, doğanın belli işlevlerini nasıl yaptığını taklit eden elektronik algılama cihazları ve sistem kontrolleri yapmaktı.

Carver Mead 1934 yılında Kaliforniya’da,USA, doğdu. 1956 yılında, Caltech’ten yüksek lisans derecesini,1960 yılında elektrik mühendisliğinde doktora derecesini aldı. 1958 yılında, Caltec elektrik mühendisliğinde asistan olarak başladı ve 1959 ‘da yardımcı doçent oldu ;1967’de ise profesör oldu.

1980’de Carver Mead Lynn Conway ile ,yarı iletken entegre elektrik devrelerinin dizaynında, eletrik mühendislerinin eğitiminde kullanılan VLSI sistemlerini tanıtan, öncü bir metin yazdı.

Mead aynı zamanda, telsiz elektroniklerde kullanılan yeni bir transistör olan GaAS MESFET’i buldu.

Sonrasında, hayvan beyinlerinin nasıl çalıştığı üzerine çalışmalara döndü ve Nöromorfik mühendislik olarak adlandırdığı, biyolojik sinirsel sistem süreçlerinden yola çıkarak bir elektronik yaklaşım düşüncesi yarattı. 1999 yılında, 3 piksel renk (önceki teknolojilerdeki sadece bir tane yerine)silikon görüntü sensörleri olan dijital kamera üreten, yeni bir şirket, Foveon Inc, kurdu.

Nöromorfik mühendisliğin, yeni bir mühendislik dalının burada verilen örneğinde gördüğümüz, gözlem bakış açısında ve doğanın manipülasyonunda bir değişme olduğu –biyoloji ile elektroniği bütünleştiren bir paradigma değişimi..

2007 yılında, merkezdeki araştırma alanları; Biyoloji, Öğrenme ve Algoritma,MEMS,Optik, Robotbilim, Sensörler.

Örneğin, 2007 yılında biyoloji grubundaki projelerden biri, Rajan Bhattacharyya ve Richard Andersen’in beynin parieal erişim bölgelerinde yaptıkları bir araştırmadır:

“Son 10 yıldaki teknolojik gelişmeler,bilgisayar arayüzlerindeki araştırmalarla hız kazanmıştır. Ülke boyunca çoklu araştırma grupları omurilik hasarlarına olası çözüm olarak bu araştırma alanını yürütüyorlardı.Motor korteksi kontrol sinyallerinin kaynağı olarak kullanan diğer araştırma gruplarından farklı olarak, biz beynin görme ve motor planlama ile ilişkili alanlarında ve özellikle bir sonraki adımı kodlayan Parietal Erişim Bölgesi (PRR) üzerinde uzmanlaştık. " (http:/www/cnse.caltech.edu, 2007)

ALGI AKIL

YÜRÜTME

AKIL

ALGILAMAİŞLEVİ

DİLBİLİMİŞLEVİ

ALGILAMA FİZYOLOJİSİ YÜKSEK DÜZEYDEKAVRAMA

İŞLEVİ

ALGILAMADAN KONUŞMAYA ZİHİNSEL SÜREÇ ŞEMASI

KEŞFEDİLMEMİŞ

BÖLGE

MEKANİZMA ve SİSTEMLERİNBİLİMSEL PARADİGMALARI

İŞLEV ve DİLİN BİLİMSEL PARADİGMALARI

NÖROMORFİK SİSTEMLER

İÇİN CAL TECHERC

Birkaç paradigma düşüncesini takiben, şimdi farklı bilim disiplininde kullanılan dört anahtar paradigmanın sınıflandırılmasını tanımlayabiliriz: ‘mekanizma’, ‘fonksiyon’, ‘mantık’, ve ‘sistem’.

Böylesi bir sınıflandırma doğa ile ilgili felsefi ikiliklerden oluşturulabilir: (1) madde ve akıl ve (2) dünya ve birey.

Madde ve akıl ikiliği hakkında mantıklı olarak düşünün. Dünyadaki herşey felsefi açıdan madde olup olmamaktan ibarettir.

Madde olmayan, maddi olmayan şey, bir ideadır! Böylelikle doğadaki her şey ister maddi bir fenomen olsun isterse düşünsel bir fenomen olsun var olmaktadır.

Düşünsel fenomen aklın özellikleridir. Akıl düşünceleri kurar.

Mantık, maddenin olduğu gibi doğanın bir parçasıdır.

İnsanlar, hem beyne (maddi) hem de akla (düşünce) sahiptir. Dünyadaki herşey, maddi ya da idea, madde ya da akıl olarak entellektüel çerçevede düşünülebilmektedir.

Günümüzde, bilim çervçevesi hakkındaki ikinci önemli düşünce seti, ‘dünya’ ve ‘birey’ ikililiğidir.

Bu, herşeyin insancıl birey merkezli görüntüsüdür. Birey açısından dünyanın bütünü bireyle ya da dünyadaki diğer herşeyle ilgili olarak görülebilir.

Bu durumun felsefik açıdan önemli bir ikililik olmasının nedeni –’insan bilinci’-insanın evrenin farkında olması- tümüyle bireysel bir durumdur. Dünyadaki bütün bilinç bireylere aittir. Bilim dünyasında genel bir ‘bilinç’ gibi şeyler yoktur. Bilimde, sadece birey aklı, ister akıl bir insanın olsun isterse bir hayvanın, bilinçlidir.

Burada ‘bilim’ ve ‘dinle ilgili olmayan’ hakkında konuştuğumuzu hatırlayalım.

Birey ve Dünya aklın bilimsel ikililiği olup dinsel bir ikililik değildir.

Bilimde, İnsan aklı bireysel bir şeydir. .....Ve birey ve evren ikililiği bilim dünyasındaki, dünyanın insani bakış açısıyla ilgili herşeyi kapsar.

MEKANİZMA İŞLEV

SİSTEM MANTIK

BİLİMDE DÖRT PARADİGMADÜNYA BİREY

MADDE

AKIL

‘Mekanizma’ dünyadaki nesneleri maddesel olarak tanımlarken yararlanılan bilimsel bir yapıdır (paradigma).

‘Sistem’ dünyadaki nesneleri zihinsel olarak tanımlarken yararlanılan bilimsel bir yapıdır (paradigma).

‘İşlev’ bireysel nesneleri maddesel olarak tanımlarken yararlanılan bilimsel bir yapıdır (paradigma).

‘Mantık’ kişisel nesneleri zihinsel olarak tanımlarken yararlanılan bilimsel bir yapıdır (paradigma).

ÖRNEK -- GÜNEY KALİFORNİYA ÜNİVERSİTESİ

ENTEGRE MULTİ-MEDYA SİSTEMLERİ MERKEZİ (IMSC)

Entegre Medya Sistemleri Merkezi, kurucu direktör C. L. Max Nikias’ın - şimdi USC’nin yöneticisi ve Akademik İşler’in kıdemli başkan yardımcısı-liderliğinde, 11 yıl süren rekabetçi bir süreç sonunda, NSF’den alınan US $32 milyonluk bir destek ile 1996 yılında kurulmuştur.

Multimedya ve internetteki tek NSF merkezi olan IMSC, öncü ve çok disiplinli bir araştırma, eğitim, yardım, endüstriyel işbirliği ve teknoloji transferi programı yürütmektedir.

Geçtiğimiz on yılda, IMSC bu gelişen alanda dünya çapında bir lider olmuştur.

IMSC, yalnızca ilk beş yılında hükümetten, endüstriden ve akademik çevrelerden US$50 milyondan fazla ek ödenek almış ve insanların paylaşılan sanal bir ortamda iletişimde, etkileşimde ve işbirliğinde bulunacakları yazılım ve donanım yapıları geliştirilmesine yol açmıştır.

IMSC’DEKİ BAZI ARAŞTIRMA ALANLARI3 Boyutlu Modelleme

3 Boyutlu El ve Parmak YapılandırmaKumaş Benzeri Nesnelerin Sanal Ortamda AnimasyonuStereo Kas Seçimi ile Binoküler ve Çoklu BakışVerilerle Yüz Modelleme ve AnimasyonDijital Geometrik SüreçlemeESP – İfade Sentezi ProjesiYüz İfadesi Analizi ve SenteziSaç Modelleme ve AnimasyonuModel Bazlı Yüz Ölçümleme

İşitsel – İşitsel Çeviri Yapan Algoritmalar ve Sanal MikrofonlarArtırılmış Gerçek/Sanal Gerçek -- Artırılmış Sanal ÇevrelerVeri Yönetimi -- Geospatial Veri EntegrasyonuDokunma (Sanal Dokunma)Etkileşimli Eğitim

BioSIGHT Kapsam ve EtkileşimBioSIGHT Etkileşimli Akan Çizim

Müzik İşlemiKapsama Bağlı Gösterimler, İndeksleme ve Müziğin Yeniden DüzenlenmesiGün İçindeki Zamanlara Raga Vermek: Kuzey Hint Klasik Müziğinde Perde YapılarıMuSA: Müzik Enformasyon SüreciMuSA.RTPalestrina Pal: Palestrina Stilindeki Müzik Kompozisyonları İçin Gramer Kontrol Edici

PST – Ses Perdesi Yazım TeknolojisiVoSA – Ses Ayırma Analizcisi

KonuşmaAkustik Konuşma Sinyallerinden Duyguların Otomatik Tanınması

Konuşma Tanımlama ve Müzik Sınıflamanın SıkıştırılmasıAnlamlı Konuşma Sentezi ve ModellemesiHiyerarşik Konuşma TanımlamaSyllable-Centric Modeller Kullanarak Konuşma Tanımlama İçin Telaffuz Modelleme Çevrim İçi Konuşmacı İndeksleme

ALGILAMAAKIL

YÜRÜTME

AKIL

ALGILAMAİŞLEVİ

DİLBİLİMİŞLEVİ

ALGILAMA FİZYOLOJİSİ

YÜKSEK DÜZEYDEKAVRAMA FONKSİYONU

ALGILAMADAN KONUŞMAYA ZİHİNSEL SÜREÇ ŞEMASI

KEŞFEDİLMEMİŞ BÖLGE

MEKANİZMA VE SİSTEMLERİN BİLİMSEL PARADİGMALARI

FONKSİYON VE DİLİN BİLİMSEL PARADİGMALARI

NÖROMORFİK SİSTEMLER

İÇİN CAL TECHERC

MULTİ-MEDYA SİSTEMLERİ İÇİN

USC ERC

MEKANİZMA İŞLEV

SİSTEM MANTIK

BİLİMDE DÖRT PARADİGMADÜNYA BİREY

MADDE

AKIL

Örnek : Mantık Paradigması Olarak Von Neumann Tasarımı İlk bilgisayarların tasarımında mantığın nasıl ana rol oynadığını meşhur Von

Neumann tasarımında görebiliriz. İlk yüklenen programın bilgisayar tasarımı, hesaplamayı mantıksal adımların

çevrimleri şeklinde gerçekleştiriyordu:1. Programı başlat;2. İlk talimatı ana hafızadan alarak program kaydediciye getir;3. Talimatı oku ve bilgisayarın çeşitli iç ünitelerinin bu talimatı yerine getirmesi

için uygun kontrol sinyallerini ayarla;4. Ana hafızadan program kaydediciye gelen talimat üzerinden işlem görecek

veriyi getir;5. İlk talimatı veriler üzerinden uygula ve sonuçları depoya yükle;6. İkinci talimatı ana hafızadan alarak program kaydediciye getir;7. Talimatı oku ve bilgisayarın çeşitli iç ünitelerinin bu talimatı yerine getirmesi

için uygun kontrol sinyallerini ayarla;8. İkinci talimatı sonucu depoda kaydedilmiş son işlenen veriler üzerinden uygula

ve yeni sonuçları depoya yükle;9. Program sonlanana kadar talimatları getirme, okuma, ayarlama, uygulama ve

en son elde edilen sonuçları depoya yükleme işlemlerini sürdür;10.En son hesaplanan sonucu depodan ana hafızaya ve/veya bilgisayar çıktısına

transfer et.

Von Neumann bilgisayar tasarımı hesaplamaları yönetme mantığıdır -- “Turing Makinası” mantığı.

Herhangi bir matematiksel hesaplama, başlangıç verilerini hesaplama sonuçlarına çeviren düzenli algoritmik adımlar sıralaması olarak ifade edilebilir.

Bu olayda mantığın yapısal bir fikir olduğunu gördük–meta-teori – mantık – bilgisayar için paradigmatik bir fikir.

BİLİM DALLARI PARADİGMA KULLANIMI

MATEMATİK MANTIK

FİZİK VE KİMYA MEKANİZMA VE SİSTEMLER

BİYOLOJİ MEKANİZMA, SİSTEMLER VE İŞLEVLER

SOSYOLOJİ SİSTEMLER VE İŞLEVLER

EKONOMİ SİSTEM VE MANTIK

BİLGİSAYAR BİLİMİ SİSTEM, İŞLEV VE MANTIK

MATEMATİK DİL CEBİR HESAP GRUPLAR HILBERT ALANLARI

ÖRNEKLER

FİZİK VE KİMYA MEKANİZMA VE SİSTEMLERNEWTONUN MEKANİĞİKUANTUM MEKANİĞİATOMİK TEORİMOLEKÜLER TEORİÖZEL GÖRELİLİK

BİYOLOJİ MEKANİZMA, SİSTEMLER VE İŞLEVLERMOLEKÜLER BİYOLOJİEVRİM TEORİSİ

SOSYOLOJİ SİSTEMLER VE İŞLEVLERYAPISAL İŞLEVCİLİK

EKONOMİ SİSTEM VE MANTIK ARZ VE TALEP PAZAR AKSAKLIKLARI

BİLGİSAYAR BİLİMİ SİSTEM, İŞLEV VE DİL PROGRAMLAMA DİLLERİ İŞLETİM SİSTEMİ YAZILIMI UYGULAMA YAZILIMI

BİLİM, DENEY VE GÖZLEM İÇİN ARAÇLAR İCAT EDER.

ALET, DUYUMSAL ODAĞA VE DUYARLILIĞA BAĞLIDIR.

DENEYLER, ARAÇLARI DOĞANIN KONTROLLÜ KEŞFİ YOLUYLA DOĞANIN ÖZELLİKLERİNİ GÖZLEMLEME VE SOYUTLAMA İÇİN KULLANIRLAR.

TEORİ, DOĞANIN FENOMAL NESNELER VE ONLARIN İLİŞKİLERİ OLARAK GENELLENMESİDİR.

TAHMİN, TEORİNİN NEDENSEL BİR AÇIKLAMASI ÜZERİNDEN HAREKETLE YAPILAN GELECEĞE DÖNÜK BİR VARSAYIMDIR.

BİLİMSEL PARADİGMALAR, İÇERİSİNDE TEORİNİN KURULDUĞU KAVRAMSAL

ÇERÇEVELERDİR.

BİLİMSEL YÖNTEMİN BİLGİ MODELİ

S2

S1 T1

T2

GÖZLEM

TEORİBİLİM DALI

TAHMİN

BİLİM İNSANI

BİLİM İNSANI

DOĞALOLAY

DOĞALOLAY

ÜNİVERSİTE

BİLİMDEPARTMANLARI

TEORİBİLİM DALI

META-TEORİSİ(BİLİMSEL PARADİGMA)

BİLİM DALLARI, PARADİGMALARIN GENEL ÇERÇEVESİ İÇERİSİNDE TEORİ OLUŞTURURLAR – BİLİMSEL META-TEORİLER.

BİLİMSELMODELLER

BİLİMSELTEORİ

BİLİMSELMETA-TEORİSİ

MANTIKSALHİYERARŞİ

Bilimsel modeller özel fenomenal objelerin (örn; atom modelinin) gösterimleridir.

Bilimsel teoriler, gözlemlenebilirfenomenal alanların gösterildiği uzmanlaşmış semantik dillerdir.

Bilimsel meta-teorileri, bilimsel teorilerin oluşturulması için kavramsal çerçevelerdir – BİLİMSEL PARADİGMALAR.

MEKANİZMA İŞLEV

SİSTEM MANTIK

DÜNYA BİREY

MADDE

AKIL

ÖNCEKİ BİR “A” OLAYININ VARLIĞI İLE DAHA BAĞINTI SONRAKİ BİR “B” OLAYININ ORTAYA ÇIKMASI

NEDENSEL BAĞINTI GEREKLİ VE YETERLİ ÜRETKEN BAĞINTI GEREKLİ VE YETERLİ DEĞİL TESADÜFİ BAĞINTI GEREKLİ DEĞİL VE YETERLİ TEMATİK BAĞINTI GEREKLİ DEĞİL VE YETERLİ DEĞİL

SADECE MEKANİZMANIN PARADİGMALARINDA NEDENSEL BAĞINTILAR VARDIR.

S2

S1 O1

O2

GÖZLEM

SOSYALTEORİ

SOSYAL DİSİPLİN

SOSYAL BİLİMCİ

SOSYAL BİLİMCİ

SOSYALNESNE

SOSYALNESNE

FEN VE SOSYAL BİLİMLERDE PARADİGMA VE BİLİMSEL YÖNTEMLER

TALİMAT/RASTLANTISAL/

TEMATİK

C2

C1 P1

P2

HİZMET

PROFESYONELDENEYİM

TALİMAT

MÜŞTERİ

MÜŞTERİ

YASAL VEYA TIBBİPROFESYONEL

YASAL VEYA TIBBİPROFESYONEL

S2

S1 O1

02

GÖZLEMARAÇ

DENEYTeori& Analiz

MATEMATİKTAHMİN

E1

P2

ÜRÜN GELİŞTİRME

TASARIM

FEN BİLİMCİSİ

FEN BİLİMCİSİ

MÜHENDİS

FENOMEN

NESNE

PROTOTİP

ÜRÜN

P1

E2

YENİ ÜRÜN KEŞFİ

MÜHENDİS

ALGI GÖNDERİ

ÖDEMEKRİTİK

iŞBİRLİĞİVEYA ÇATIŞMA

FEN BİLİMİDİSİPLİNİ