bilişim teknolojileri - 10 - İşletim sistemleri kurulum

8/9/2019 Biliim Teknolojileri - 10 - letim Sistemleri Kurulum

1/47

T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN

GLENDRLMES PROJES)

BLM TEKNOLOJLER

LETM SSTEMLER KURULUM

ANKARA 2007


2/47

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarakyaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarndaamalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim

materyalleridir (Ders Notlardr).

Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeyerehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek vegelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarndauygulanmaya balanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterliikazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmasnerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlikkazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler.

Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr.

Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlndasatlamaz.


3/47

i

AIKLAMALAR ....................................................................................................................iiGR .......................................................................................................................................1RENME FAALYET - 1 ...................................................................................................31. LETM SSTEMLER ......................................................................................................3

1.1. letim Sistemi Srmleri .............................................................................................31.1.1. letim Sistemi Srmleri, Teknik zellikleri.......................................................3

UYGULAMA FAALYET ..............................................................................................10LME VE DEERLENDRME....................................................................................11

RENME FAALYET - 2 ................................................................................................. 122. KURULUM ........................................................................................................................ 13

2.1. letim Sistemi Kurulumu in Gereksinimler............................................................ 132.1.1. Kurulum Tipleri...................................................................................................132.1.2. Kurulum Admlar ............................................................................................... 15

2.2. Kurulum CDsinden Admlar Tamamlama ............................................................... 152.2.1. Blmleme........................................................................................................... 172.2.2. Biimlendirme .....................................................................................................182.2.3. Dosyalarn Kopyalanmas ....................................................................................192.2.4. Yaz Modunda Kurulumun Devam Etmesi .........................................................202.2.5. GUI Modunda Kurulumun Devam Etmesi ..........................................................212.2.6. Ho Geldiniz Penceresi ile Kurulumu Tamamlama ............................................23

UYGULAMA FAALYET ..............................................................................................25

LME VE DEERLENDRME....................................................................................26RENME FAALYET - 3 ................................................................................................. 273. ZEL KURULUM SEENEKLER.................................................................................28

3.1. letim Sistemi Srmn Ykseltmek ...................................................................... 283.1.1. Kurulum CDsi .................................................................................................... 283.1.2. Ykseltme Seenei.............................................................................................29

3.2. letim Sistemi le Gelen Yeni zellikler................................................................... 343.2.1. zel Kullanc Dosyalarn Gvenlik Altna Almak............................................343.2.2. Dosya Paylamnda Yenilikler ........................................................................... 353.2.3. Gelimi nternet Gezgini zellikleri ..................................................................363.2.4. Grsel Kullanc Arayz (GUI) .........................................................................37

UYGULAMA FAALYET ..............................................................................................38LME VE DEERLENDRME....................................................................................39MODL DEERLENDRME ..............................................................................................40CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................41NERLEN KAYNAKLAR..................................................................................................42KAYNAKA .........................................................................................................................43

NDEKLER


4/47

ii

AIKLAMALARKOD 481BB0020ALAN Biliim TeknolojileriDAL/MESLEK Alan Ortak MODLN ADI letim Sistemleri Kurulum

MODLN TANIMIhtiya duyduu iletim sistemini belirleyebilme,

ihtiya annda zel kurulum seeneklerindenfaydalanabilme ile ilgili renme materyalidir.

SRE 40/16N KOUL letim Sistemleri Temeller modln alm olmak.YETERLK letim sistemini bilgisayara kurmak.

MODLN AMACI

Genel AmaGerekli ortam salandnda, ihtiya duyduunuz

iletim sistemini belirleyebilecek; yine ihtiya annda zelkurulum seeneklerinden faydalanarak kurulumugerekletirebileceksiniz.Amalar1. htiya duyulan iletim sistemi eidini ve srmn

tespit edebileceksiniz.2. Seilen iletim sisteminin kurulumunu

yapabileceksiniz.3. zel kurulum seeneklerini ihtiya hlinde

gerekletirebileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Bilgisayar laboratuvar ve bu ortamda bulunan; ilgiliiletim sistemlerini altrabilecek konfigrasyona sahipbilgisayar, Cd-Rom veya DVD Src, yazc, bilgisayarmasalar, lisansl iletim sistemi program.

LME VEDEERLENDRME

Her faaliyet sonrasnda, o faaliyetle ilgilideerlendirme sorular ile kendi kendinizideerlendireceksiniz. Modl iinde ve sonunda verilenretici sorularla edindiiniz bilgileri pekitirecek,

uygulama rneklerini ve testleri gerekli sre iindetamamlayarak etkili renmeyi gerekletireceksiniz.Srasyla aratrma yaparak, grup almalarna katlarak veen son aamada alan retmenlerine danarak lme vedeerlendirme uygulamalarn gerekletiriniz.

AIKLAMALAR


5/47

1

GR

Sevgili renci,

letim sistemleri, bilgisayar bilimleri kapsamndaki en temel konulardan birinioluturmaktadr. letim sistemleri, bilgisayar sistemlerinin gelimesine paralel olarakgelime gstermitir. nk yeni gelien bilgisayar mimarisi, yeni istekler ve ihtiyaduyulan gvenlie gre iletim sistemleri gelimitir.

letim sistemleri, kullanc ile bilgisayar arasnda bir kpr grevi yrten vedonanma en yakn yazl m birimidir. CPU (Central Processor Unit - Merkezi lem Birimi)

bir bilgisayar sisteminin en temel bileenidir. Ayn ekilde bilgisayar sistemlerindeki disk,yazc (printer), disket, ana bellek (RAM) vs. gibi I/O (Input/Output - Giri/k) niteleridonanm ksmlarn oluturmaktadr.

Yaz lm (software) ise, hem bilgisayar sistemini oluturan donanm birimlerininynetimini salayan hem de kullanclarn dier ilerini (kelime ilemci, elektroniktablolama, sunum hazrlama, resim dzeltme vs.) yapmas iin gerekli olan programlardr.Yazlm olmakszn bir bilgisayar sistemi; bir takm elektronik kartlar, kablolar ve mekanikbaz paralardan ibaret bir cihazdr. Bir bilgisayar sistemi, zerine iletim sistemi (operatingsystems) ve onun zerine de dier yazlmlarn yklenmesi ve altrlmasndan sonragerekli ilevleri yerine getirebilmektedir. Bu nedenle iletim sistemleri, bilgisayarla ilgili

renilmesi gereken en temel konulardan biridir.

Bu modl sonunda; ihtiya duyduunuz iletim sistemi eidi ve srmn tespitedebilecek, ilgili iletim sistemini kurup altrabileceksiniz. Ayrca zel kurulumseenekleriyle birden ok iletim sistemini ayn bilgisayar zerinde kurupaltrabileceksiniz.

GR


6/47

2


7/47

3

RENME FAALYET - 1AMA

htiya duyduunuz iletim sistemini ve srmlerini tespit edebileceksiniz.

Bu faaliyet ncesinde hazrlk amal olarak u ilemleri yapmalsnz.

Bilgisayar olan arkadalarnzdan hangi iletim sistemlerini kullandklarnreniniz. Buna gre evrenizde ak kaynak kodlu iletim sistemlerinin

kullanm orann tespit ediniz. 32-bit ve 64-bit iletim sistemleri arasndaki farklar aratrnz. Ak kaynak kodlu iletim sistemlerinin avantajlarn ve dezavantajlarn

aratrnz.

1. LETM SSTEMLER

En bynden en kne btn genel amal bilgisayarlarda alan programlar,bir iletim sistemine gereksinim duyarlar. Bu yzden bilgisayarlarda herhangi bir programaltrlmadan nce iletim sistemi ile programlarn ana belleine (RAM) yerletirilmelerigerekir. Bu ilem, genellikle bilgisayar ilk ald zaman otomatik olarak yaplr ve HDDdeki iletim sistemi ana bellee yklenir.

Bir iletim sisteminden beklenen hizmet, donanm ve yazlm kaynaklarnn uyumlu veverimli bir ekilde birlikte iletilmesidir. letim sistemi, bir bilgisayar sisteminde kullan cile iletiim kurarak, donanm ve yazlm kaynaklarnn kullanc lar arasnda adil bir biimdepaylatrlmasn ve donanm ile yazlm birimlerinin etkin bir biimde kullanlmalarnsalayan sistem programlar topluluuna denir.

1.1. letim Sistemi Srmleri

1.1.1. letim Sistemi Srmleri, Teknik zellikleri

Windows XP Home Edition Sistem Gereksinimleri ve Teknik zellikleri

300 MHz veya st ilemci hzna sahip PC; minimum 233 MHz gereklidir.Intel Pentium/Celeron rn ailesi, AMD K6/Athlon/Duron rn ailesi veyabunlarla uyumlu bir ilemci nerilmektedir.

128 MB veya st RAM (minimum 64MB desteklenmektedir; performansdebilir ve baz zellikler almayabilir), 1.5 GB kullanlabilir sabit disk

alan

RENME FAALYET1

AMA

ARATIRMA


8/47

4

Super VGA (800 x 600) veya st znrlkte video badatrcs ve

monitr CD-ROM veya DVD srcs

A balants iin: Balanmak istediiniz yerel alan, geni alan, kablosuz veya ev a tr iin

uygun a badatrcs, uygun a altyapsna eriim; nc ahslara ait asistemlerine eriim iin ek cret gerekebilir.

Uzaktan yardm iin: Her iki tarafn da Windows XP altrmas ve a balantsna sahip olmas

gereklidir.

Ses iin: Ses kart ve hoparlr ya da kulaklk

DVD video oynatmak iin: DVD srcs ve DVD kod zc kart veya DVD kod zc yazlm 8 MB video RAM

Windows XP Professional Sistem Gereksinimleri ve Teknik zellikleri

300 MHz veya st ilemciye sahip PC nerilmektedir; minimum 233 MHz

gereklidir (tek veya ift ilemcili sistem);* Intel Pentium/Celeron ailesi veyaAMD K6/Athlon/Duron ailesi veya uyumlu ilemci nerilmektedir 128 MBveya st RAM nerilmektedir (minimum 64MB desteklenmektedir;performans debilir ve baz zellikler kullanlmayabilir).

1.5 GB kullanlabilir sabit disk alan* Super VGA (800 600) veya daha yksek znrle sahip video

badatrcs ve monitr CD-ROM veya DVD srcs Klavye ve Microsoft Mouse veya uyumlu i areti aygt

Belirli Windows XP zelliklerini kullanabilmek iin ek geler veya hizmetler

gereklidir:

A iin: Balanmak istediiniz yerel alan, geni alan, kablosuz ve ev a sistemi tr

iin uygun a badatrcs ve uygun a altyapsna eriim; nc ahsalarna eriim iin ek cret denmesi gerekebilir.

Uzaktan yardm iin: Her iki taraf da Windows XP al trmal ve aa bal olmaldr.

Ses iin:

Ses kart, hoparlrler ya da kulaklk


9/47

5

DVD video oynatmak iin:

DVD srcs ve DVD kod zc kart veya DVD kod zc yazlm 8 MB video RAM

Windows XP 64-Bit Edition Sistem Gereksinimleri ve Teknik zellikleri

letmelerin, akademik ortamlarn, mhendislik kurulularnn ve bilimselorganizasyonlarn; srekli artan veri gereksinimleri, mevcut bilgi teknolojileri (BT)platformunun snrlarn ve becerilerini zorluyor. Gnmzde dnya genelinde milyonlarcakullanc tarafndan gigabaytlar, hatta terabaytlar seviyesindeki verilere gerek zamanlolarak eriilmesi gerekiyor. Bu gereksinimi karlamak iin ise yeni teknolojilere ihtiyavardr.

64-bit Microsoft Windows platformu, gelimi oklu ilemci zellikleri, gl kayannokta hesaplama uzantlar ve multimedya kullanmna zel komutlara sahip Intel Itaniumilemci ailesine dayal yksek kullanm dzeyi ve byk bellek destei sunuyor.

32-bit sistemlere kyasla mimarisi ok byk miktarda veriyi daha verimli bir ekildeiliyor ve 8 terabayta kadar sanal bellei destekliyor. 64-bit Windows ile uygulamalar dahafazla veriyi sanal bellee nceden ykleyerek IA-64 ilemcinin hzl bir ekildeeriebilmesini salyor.

Windows XP 64-Bit Edition 16 GB RAM'i ve 16 terabayt sanal bellei

desteklediinden, byk veri kmeleri kullanan uygulamalar daha hzl altrabiliyor.Uygulamalar ok daha fazla veriyi sanal bellee nceden ykleyebilir ve bylece IntelItanium ilemcinin verilere hzl bir ekilde eriebilmesini salyor. Bu zellik; verinin sanalbellee yklenme sresini ve depolama ayg tlarnda arama, okuma ve yazma sreleriniazaltarak uygulamalarn daha hzl ve verimli bir ekilde al malarn salyor.

64-Bit ve 32-Bit Mimarilerin Karlatrlmas

Adres alan 64-bit Windows 32-bit Windows

Sanal bellek 16 terabayt 4 GBDisk bellei dosyas 512 terabayt 16 terabayt

Hiper alan 8 GB 4 MB

Disk bellei havuzu 128 GB 470 MB

Diske alnmayan havuz 128 GB 256 MB

Sistem n bellei 1 terabayt 1 GB


10/47

6

Microsoft Windows Media Center Sistem Gereksinimleri ve Teknik

zellikleriWindows XP'nin bugne kadar iki farkl srm piyasada bulunuyordu: Professional

ve Home Edition. MCE2005te Windows XP'i temel alan yeni ve oklu ortam zelliklerieklenmi srmdr. MCE orijinal olarak 2005 senesinde piyasaya kt. Temel olarakierdii zellikler ise Microsoft'un Media Center uygulamas ve uzaktan kumanda ileynetilebilen TV gsterimi ve kayd, video gsterimi, mzik dosyalarnn alnmasdr.Bilindii gibi piyasada eitli firmalarn Home Theather (Ev Sinemas) uygulamalarbulunmaktadr. Ancak MCE'nin getirisi, bu zelliklerin Windows iine ok iyi entegreedilmesidir.

Her eyden nce MCE2005 yeni bir iletim sistemi deildir. Media Center sadeceWindows XP Professional zerinde gelitirilmi bir ara birimdir. Dier HTPC (HomeTheather PC) yazl mlaryla fark ise iletim sistemine entegre edilmi olmasdr.

MCE'yi kullanmak iin uzaktan kumanda cihaz bulunmakta; ancak kullanmak zorunludeil. Fakat Media Centern getirdii rahatlk ve kullanm kolayl byk oranda bukumandaya bal . Zira byk ihtimalle PC'nizi bir TV'ye balayarak salonunuzunrahatl nda PC'nizdeki tm oklu ortam dosyalarn oynatmak isteyeceksiniz.

MCE2005, iki CD'lik bir iletim sistemi ve kurulum dosyalar 900MB'dan biraz dahafazla yer kaplyor. Kurulum srasnda CD deitirmek istemezseniz CD ieriklerini sabit

srclere kopyalayarak buradan da kurulum yapabilirsiniz.

MCE2005, genel itibariyle Service Pack 2 (SP2) entegre edilmi bir Windows XPProfessional'dan ibarettir. Ve ilk CD ierii Win XP Pro + SP2'den oluuyor. kinci CD'deise Media Center ile ilgili kurulum dosyalar bulunuyor ve yaklak 258MB yer tutuyor.kinci CD'de ayrca Tablet PC iin gerekli dosyalar da bulunmaktadr.

Kurulum ilemi Windows XP'de karlatnz kurulum ekranlaryla ilerlemektedir.Bu bakmdan daha nce Windows XP kurmu olanlar hibir zorluk ekmeyeceklerdir.MCE2005, SP2 ykl bir Windows XP'de olduu gibi Windows Security Center veWindows Firewall'u da iermektedir.

letim sistemini kullanabilmek iin bir de uzaktan kumanda cihaz mevcut.Kumandann zerinde byk yeil bir Media Center START tuu bulunuyor ve genelitibariyle tm kumandalar yn oklar ve OK tuuyla rahatlkla yerine getirilebiliyor. Uzaktankumanda alcs herhangi bir USB porta taklarak kullanlyor ve birka saniye ierisindeiletim sistemi tarafndan tannarak kullanlr hle geliyor. Uzaktan kumanda IR (kzltesi)balanty kullanyor ve yaklak 8-9 m mesafeye kadar kullanlabiliyor.


11/47

7

Resim 1.1: Windows Media Center kumandas

Media Center Edition 2005i kullanabilmekiin gerekli olan, uzaktan kumandacihazndan sonra MCE kapsamndaki ikincidonanm olan Media Center Extender

(MCEx) cihazdr.MCEx, herhangi bir TVden kablolu ya dakablosuz olarak Media Center ieriineeriimi salayan bir kutudur. Fansz, sabitdisksiz yani grltsz olan MCExi MediaCenter PCniz iin bir proxy (vekil) olarakda dnebilirsiniz. Bir Media Center PC(MCPC)ye be taneye kadar MCExbalanabilir.

Resim 1.2: Media Center Extender (MCEx)

1.1.2. Linux letim Sistemi Srmleri

Linux, 1991 ylnda Finlandiyal bir niversite rencisi tarafndan gelitirilmeyebalanm ve serbeste datlabilen, ok grevli, ok kullancl UNX iletim sistemitrevidir. Andy Tannenbaum tarafndan gelitirilmi olan Minix iletim sisteminedayanmaktadr. Linux, internet zerinde ilgili ve merakl birok kii tarafndan ortak olarakgelitirilmekte olan ve bata IBM-PC uyumlu kiisel bilgisayarlar olmak zere birokplatformda alabilen ve herhangi bir maliyeti olmayan bir iletim sistemidir.


12/47

8

Linux iletim sistemi, ak kaynak kodlu bir iletim sistemidir ve GPL lisans ile

datlr. Ak kaynak kodlu olmas dolaysyla kodlar zerinde deiiklik yaplabilir. Linuxson yllarda hzl bir gelime gstermi, eitli lkelerden birok kullancya erimi veyazlm destei gnden gne artmtr. Deiik kurulular Linux sistemi veuygulama yazl mlarn bir araya getirerek datmlar oluturmular vekullanmn yaygnlatrmlardr. Bu datmlar Redhat (fedora),Mandrake, Debian, Ubuntu, SuSe, Pardus, Turkix gibidatmlardr. Yandaki resimde Linux iletim sisteminin simgesi olanpenguen grlmektedir.

Linux, aadaki zellikleri sayesinde mevcut a yapnz bozmadan dier iletim

sistemlerinin yerine geebilir. SMB File Server: Windows NT yerine kullanlacak bir Linux sistemi ile SMBdosya ve yazc paylam ok daha hzl ve performansl yaplr.

IPX File Server: Novell Netware yerine kullanlacak bir Linux sistemi ile mevcutsistemi deitirmeden ok daha hzl bir ekilde disk ve yazc paylatrabilirsiniz.

Yedekleme nitesi: Tm sisteminizin yedeklenmesi gerektiinde Linux ciddi biralternatiftir.

Web Sunucu: Linux'un da altnda alan Apache web sunucu, dnyadaki tm

sunucularn %60'n kapsar. Tm dnyadaki web sunucularnn %30'u iseLinux'dur.

Proxy Sunucu : Squid ile u anki internetteki hznzn ok ok stnekabilirsiniz.

Resim 1.3: Tbitak tarafndan gelitirilen ulusal iletim sistemi-PARDUS ekran grntleri

1.1.3. Macintosh letim Sistemi Srmleri

Macintosh iletim sistemleri, Apple firmas tarafndan Macintosh bilgisayarlarzerinde kullanlmak zere retilmitir. Macintosh bilgisayarlar ve dolaysyla Macintoshiletim sistemleri; grafik, ambalaj ve matbaa sektrnde youn olarak kullanlmaktadr.

Mevcut IBM uyumlu PC bilgisayarlar ile farkl formatlama sistemlerini kullandklarndanPClere kurulumu yaplamaz.


13/47

9

Srmler

Apple Mac OS X Server 1.0'i Ocak 1999'da piyasaya srd. 2000 ylnda son kullanc srm Mac OS X iin beta srm karld. 24 Mart 2001: Mac OS X 10.0 (Cheetah) piyasaya srld. 25 Eyll 2001: Mac OS X 10.1 (Puma) piyasaya srld. 24 Austos 2002: Mac OS X 10.2 "Jaguar" piyasaya srld. 24 Ekim 2003: Mac OS X 10.3 "Panther" piyasaya srld. 29 Nisan 2005: Mac OS X 10.4 "Tiger" piyasaya srld.

Resim 1.4: MacOS X 10 iletim sistemi ekran grnts


14/47

10

UYGULAMA FAALYET

lem Basamaklar neriler

letim sistemleri ierisinden ihtiyacnzolan iletim sistemini donanmzelliklerinize uygun olarak seiniz.

Kurmak istediiniz iletim sisteminindonanmlarnz destekleyipdesteklemediini reniniz.

UYGULAMA FAALYET


15/47

11

LME VE DEERLENDRME

A- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)

Aadaki sorulardan, sonunda parantez olanlar doru-yanl sorulardr. Verilenifadeye gre parantez iine doru ise D , yanl ise Y yaznz. kl sorularda, dorukk iaretleyiniz.

1. letim sistemi, kullanc ile bilgisayar arasnda kpr grevi yrten ve donanma enyakn yazlm trdr. ( )

2. stediimiz iletim sistemini donanma bal olmakszn bilgisayarmza kurabiliriz.( )Aadakilerden hangisi iletim sistemi kurmak iin gerekli deildir ?A) CD-ROM srcB) Ekran kartC) Ses kartD) Klavye

3. Linux iletim sistemi ak kaynak kodlu bir iletim sistemi yazlmdr. ( )

4. Macintosh iletim sistemi Macintosh bilgisayarlarda kullanlmak zere hazrlanm biriletim sistemi yazlmdr. ( )

LME VE DEERLENDRME


16/47

12

RENME FAALYET - 2

Belirlediiniz iletim sisteminin kurulumunu yapabileceksiniz.

Bu faaliyet ncesinde hazrlk amal olarak u ilemleri yapmalsnz. Konularda bazkelimelerin alt mavi dalgal olarak izilidir. Bu konular da aratrmanz tavsiye edilir.

BIOS ayarlarndan al nceliinin nasl deitirildiini aratrnz. letim sistemlerinin sunucular(server) iin hazrlanm srmlerini inceleyiniz.

Dier srmlerine gre farklarn aratrnz. Ayn bilgisayar zerine birden ok iletim sisteminin kurulup kurulamayacan

aratrnz. Farkl iletim sistemlerinin ykl olduu bilgisayarlar birbirleriyle

haberletirmek istersek (r: dosyalarn ve yazcnn ortak kullanmnn gerektiidurumlarda ) neler yapmamz gerekir? Aratrnz.

letim sistemlerinin grafik mode (GUI-Graphic User Interface) ve text (yaz)modda alan trlerini aratrnz.

letim sistemlerinde grafik mod ve text modun birbirine gre avantaj vedezavantajlarn aratrnz.

letim sistemlerinde ynetici parolas neden gereklidir.

RENME FAALYET2

AMA

ARATIRMA


17/47

13

2. KURULUM

2.1. letim Sistemi Kurulumu in Gereksinimler

letim sistemi kurulmaya balanmadan nce aadaki hususlara dikkat edilmesigerekir:

htiyacmz olan iletim sistemini belirlemeliyiz. Gerekli lisansl yazlm temin etmeliyiz. Kurulacak iletim sistemini altrabilecek donanma sahip olmalyz (r:

WindowsXP Home Edition iin: 233 Mhz ilemci, 128 MB veya daha yksek

kapasiteli RAM vs.). Klavye, fare, disket src, CD-ROM src gibi evre birimlerine sahipolmalyz.

2.1.1. Kurulum Tipleri

Genel olarak iletim sistemlerinin 3 farkl kurulum ekli vardr.Bunlar:

lk Kurma: Bir iletim sisteminin ilk defa bilgisayarmza kurulmas.

Resim 2.1: Windows XP iletim sitemi kurulum ekran


18/47

14

Ykseltme: Kurulu olan iletim sisteminin daha st srmlerinin kurulmas,

Resim 2.2: letim siteminin Windows 98 den Windows XP ye ykseltilmesi

ift Alma: ki veya daha fazla iletim sisteminin ayn bilgisayara kurulmas.

Resim 2.3: Windows 98 ve WindowsXP kurulu bir bilgisayarn al ekran


19/47

15

2.1.2. Kurulum Admlar

Bir iletim sisteminin kurulumu aadaki admlardan olumaktadr:

Blmleme: Sabit diskin kurulum iin blmlendirilmesi aamas

Biimlendirme: Kurulum yap lacak sabit disk blmnn biimlendirilerekkuruluma hazrlanmas

Dosyalarn Kopyalanmas: Kurulum dosyalarnn sabit diske kopyalanmas

Yaz (Text) Modunda Kurulumun Devam Etmesi: Kuruluma balanmas

GUI(Grsel Kullanc Arayz) Modunda Kurulumun Devam Etmesi: Grafikkartnn tannmas ve kurulumun grafik arayzde devam etmesi

Ho Geldiniz Penceresi ile Kurulumu Tamamlama: Kurulumun tamamlanarakiletim sisteminin kullanlmas.

2.2. Kurulum CDsinden Admlar Tamamlama

letim sisteminin kurulumuna gemeden nce BIOS ayarlarndan al nceliiniCD-ROM srcye ayarlamak gerekebilir.

Resim 2.4: BIOS ayarlarndan al nceliinin deitirilmesi


20/47

16

SCSI veya RAID zellikli bir sabit diskimiz varsa ya da SATA zellii olan bir sabit

diskimiz varsa, kurulum ilemlerine balamadan nce bu donanm bilgisayara tantmakgerekebilir. Bu ilemi, resimde grld gibi F6 tuuna bastmzda karmza gelenekranlar takip ederek yapabiliriz. Gnmzde birok ana kart, bu tip sabit diskleri direkttand iin bu ilemi yapmaya gerek kalmayabilir. Ancak sabit diskimiz bilgisayartarafndan tannmamsa kuruluma devam edilemeyecei iin bu ilem mutlaka yaplmaldr.

Resim 2.5: SCSI, RAID veya SATA tipi sabit disklerin tantlmas


21/47

17

2.2.1. Blmleme

letim sistemleri kurulurken sabit diskin daha verimli kullanmn salamak iinistenirse sabit disk blmlendirilebilir veya blmlendirmeden tamam tek bir blmeklinde kullan labilir.

Resim 2.6: Sabit diskin blmlendirilmesi-1



22/47

18


2.2.2. Biimlendirme

Sabit diskin blmlendirilmesinden sonra i letim sisteminin kurulaca sabit disk

blmnn biimlendirilmesi (format) gerekir.

Resim 2.9: Sabit disk blmlerinin formatlanmas-1


23/47

19

Resim 2.10: Sabit disk blmlerinin formatlanmas-2

2.2.3. Dosyalarn Kopyalanmas

Kurulumun bu aamasnda, kurulum dosyalar, kurulum yaplacak sabit diskblmne kopyalanr.

Resim 2.11: Kurulum dosyalar nn kopyalanmas


24/47

20

2.2.4. Yaz Modunda Kurulumun Devam Etmesi

Kurulumun bu aamasnda, kopyalanan dosyalarn yaz (text) modunda kurulumilemine balanr . B u ilem bittikten sonra bilgisayarnz 15 saniye iinde yenidenbalatlacaktr (Your computer will reboot in 15 seconds..) eklinde bir uyar ile bilgisayaryeniden balatlr ve kurulum grafik ortamda devam eder.

Resim 2.12: Kuruluma yaz (text) modunda devam edilmesi

Resim 2.13: Bilgisayar yeniden balatlarak kurulumun grafik modunda devam etmesi


25/47

21

2.2.5. GUI Modunda Kurulumun Devam Etmesi

Kurulumun bu aamas Grsel Kullanc Arayznde (GUI- Graphic User Interface)devam eder.

Resim 2.14: Kurulumun devam etti i grafik mod ekran grnts

Resim 2.15: Kullanc bilgilerinin girilmesi

NOT: Kurulum srasnda girilen kullanc bilgileri daha sonra Bilgisayarm ->Sa tu /zellikler/Genel (My Computer-> Right Click / Properties/General) seeneiyle grntlenebil-mektedir. letim sisteminin kimin adna kaytl (Registered) olduunu belirtmektedir.


26/47

22

Kullanc bilgileri girildikten sonra kullancdan rn anahtar istenir. rn anahtar

girilirken byk kk harf ayrm yapmaz. Bu rn anahtar doru bir ekilde girildiindekuruluma devam edilir aksi takdirde iletim sisteminin kurulumu sonlandrlr. Kurulumunbir sonraki aamasnda kullancdan bilgisayar adn ve ynetici (Administrator) parolasnbelirlemesi istenir.

Resim 2.16: letim sisteminin rn anahtarnn girilmesi

Resim 2.17: Bilgisayar adnn belirlenmesi ve ynetici parolasnn belirlenmesi

Not: Bilgisayar ad kurulum bittikten sonra Bilgisayarm ->Sa Klik/zellikler/Bilgisayar Ad (MyComputer-> Right Click / Properties/Computer Name) seenei ile grntlenebilir. Ayrca

bilgisayar ad abalatlarm (My Network Places) ksm nda bilgisayarmzn grnen addr.


27/47

23

2.2.6. Ho Geldiniz Penceresi ile Kurulumu Tamamlama

Ho geldiniz (welcome) penceresi kurulumun baaryla tamamlandn gsterir.Bundan sonraki aamada, iletim sistemini kullanmak zere yeni kullanc lar belirlenebilir.Daha nceki aamada (resim 2.15) belirlenen bilgisayar ismi, burada kullan c ismi olarakverilemez.

Resim 2.18: letim sisteminin baaryla kurulduunu gsteren Ho geldiniz (welcome)penceresi

Resim 2.19: letim sistemi iin yeni kullanclarn oluturulmas


28/47

24

Windows iletim sistemi aldnda karmza gelen ekran masast (desktop) dr.

Masastnde yer alan eitli simgeler(bilgisayarm, belgelerim, a komularm vb.), balatmens ve grev ubu u ile iletim sistemini kullanabilmek iin gerekli olan her trlseenee ulalabilir.

Resim 2.20: letim sistemi ile ilgili birok ilemi yapabileceimiz Balat Mens (Start Menu)


29/47

25

UYGULAMA FAALYET


1. Bilgisayar altrnz.2. Kurulum CDsini CD-ROM srcye

taknz. CD-ROM srcnn CDyi rahat

okuyabilmesi iin zerininizilmemesine ve tozlanmamasnadikkat ediniz.

3. BIOS ayarlarnda al nceliini CD-ROM srcye ayarlaynz.

BIOS ayarlarna girebilmek iingerekli olan tu veya tular POST

ilemi srasnda reniniz.4. Ayarlar kaydedip knz. Yaptnz ayarlamalar CMOSa

kaydetmek iin F10 tuunabasabilirsiniz. Bu tudesteklenmiyorsa menlerdengerekli seenekleri takip ederekBIOS ayarlarnz kaydediniz.

5. Bilgisayar yeniden balatarak kurulumubalatnz.

CD-ROM srcye bootable bir CDtaktysanz kurulum sorunsuz olarakbalayacaktr. Kurulumu bu ekildebalatamyorsanz kurulum CD nizi

deitirmeniz gerekir.

UYGULAMA FAALYET


30/47

26

LME VE DEERLENDRME

OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)


1. Bilgisayar kurulum CD ile balatmak iin BIOStan al nceliinin deitirilmesigerekir. ( )

2. Sabit disklerin blmlendirilmesi, iki veya daha fazla iletim sisteminin ayn

bilgisayara kurulabilmesi iin gereklidir. ( )3. Grsel iletim sistemleri kullanc dostu olmalarna ramen daha fazla bellek alan

kullanrlar. ( )4. SATA, RAID veya SCSI uyumlu sabit disklere iletim sistemi kurmak iin ayrca

src yazlmlarnn kurulmas gerekebilir. ( )5. Biimlendirme, bilgisayarn sabit diskini kullanma hazr hle getirmek iin yaplan

bir ilemdir. ( )

LME VE DEERLENDRME


31/47

27

RENME FAALYET - 3

zel kurulum seeneklerini ihtiya hlinde gerekletirebileceksiniz.letim sisteminin servis paketlerini ve gncel yamalarn CD veya internet zerinden

ykleyebileceksiniz. Ayrca iletim sisteminin st srmlerini kurabilecek veya mevcutiletim sisteminizin yannda yeni bir iletim sistemi daha ykleyebileceksiniz.

Bu faaliyet ncesinde hazrlk amal olarak u ilemleri yapmalsnz.

Bir iletim sistemi bir st srme ykseltilmek istendiinde, neler yaplmasgerektiini aratrnz.

Windows XP iletim sisteminde otomatik gncellemenin nasl yapldnaratrnz.

Birden fazla iletim sistemi kurulduunda. iletim sistemlerinin al srasnnnasl deitirildiini aratrnz.

letim sisteminin gncelletirilmesinin ne gibi faydalar olacan aratrnz.

RENME FAALYET3

AMA

ARATIRMA


32/47

28

3. ZEL KURULUM SEENEKLER

3.1. letim Sistemi Srmn Ykseltmek

letim sistemi srmn ykseltme ilemi farkl ekillerde yaplabilir. Bunlardanbazlar unlardr:

CD veya internet zerinden gncelletirme paketlerinin kurulmas (servis paketi Service Pack),

letim sistemlerinde yer alan Otomatik Gncelleme zelliinin kullanlmas letim sisteminin sorunsuz st srmlerinin mevcut iletim sistemi zerine

kurulmas, Mevcut iletim sistemi korunarak iletim sisteminin st srmlerinin farkl sabitdisk blmne kurulmas.

3.1.1. Kurulum CDsi

letim sistemlerinin kurulumlar genellikle kurulum CDlerinden balatlabilir. Bununolabilmesi iin CDnin bootable (ilk al) zellikli olmas gerekir. Eer iletim sistemikurmak iin bootable bir CD kullanmyorsanz, ayrca bilgisayar balatmak iin bir aldisketine veya hlen kurulu olan bir iletim sistemine ihtiyacnz vardr. Bilgisayarnzdisketten veya mevcut iletim sisteminiz zerinden aarak CD-ROMdan kuruluma devam

edebilirsiniz.

Resim3.1: Windows XP iletim sistemi kurulum CDsi


33/47

29

3.1.2. Ykseltme Seenei

nternet zerinden Gncelleme: letim sisteminin web sayfasna gidilerekyaplan gncelleme eklidir (r: Windows iin http://update.microsoft.com ).

Resim 3.2: Windows iletim sisteminin internet zerinden gncellenmesi

Otomatik Gncelletirmeler'i Kullanarak Gncelleme

Balat / Denetim Masas / Performans ve Bakm / Sistem / Sistem zellikleri /Otomatik Gncelletirmeler (veya Bilgisayarm simgesine sa klik / zellikler / Sistemzellikleri / Otomatik Gncelletirmeler ) seeneine tklanarak karmza gelen penceredenyaplr. Bu ayarlama sonunda Otomatik Gncelletirmeler'i, sizi uyarmak zere ayarlarsan zveya planlanan ykleme zamannda makineniz kapalysa, aadakine benzeyen bir bildirimbalonu grrsnz. Gncelletirmeleri gzden geirmek ve yklemek iin bildirim balonunat klayabilirsiniz.


34/47

30

Resim 3.3: Windows iletim sisteminin internet zerinden gncellenmesi

letim sistemlerini reten firmalar, iletim sistemi kullanldka ortaya kan bazyazlmsal hatalar tamamen veya nispeten ortadan kaldrmak iin eitli yazlm paketleriyaynlarlar. rnein Windows XP iletim sistemi iin yaynlanan servis paketi-2 bunlardanbiridir. Bu paketler, internet zerinden kurulabilecei gibi CDden de kurulabilir. Kurulumsrasnda otomatik gncelletirme seenei aktif edilirse internete bal olduunuz srecebelli zaman aralklaryla iletim sisteminiz gncellenecektir.

Resim 3.5: Windows iletim sisteminin servis paketi (Service Pack) ile gncellenmesi


35/47

31

Resim 3.6: Kurulum srasnda otomatik gncelletirmelerin almas

letim sisteminizde virs, spyware (casus yazlm) gibi yazlmlardan dolay oluan

gvenlik aklarn bilgisayarnza gvenlik yamalar kurarak kapatabilirsiniz.

Resim 3.7: Gvenlik yamas kurularak iletim sisteminin gncellenmesi

letim sisteminizden memnun deilseniz; rnein baz programlar altram-yorsanz mevcut iletim sisteminizin st srmlerinden birini kurarak daha kullanl biriletim sistemi elde edebilirsiniz. Bunun iin donanm zelliklerinizin ilgili iletim sisteminidesteklemesi gerekir. Windows 98 iletim sistemi kurulu bir bilgisayara, Windows XPkurmak istediinizde aadakine benzer bir ekran grntsyle karlarsnz. Burada size

mevcut iletim sisteminizi gncelleme veya ikinci bir iletim sistemi olarak kurmaseemekleri sunulmaktadr.


36/47

32

Resim 3.8: letim sisteminin st srmlerine ykseltilmesi (update)

Resim 3.9: Mevcut iletim sisteminin korunarak yeni bir iletim sisteminin kurulmas


37/47

33

Resim 3.10: Kurulum yaplacak disk blmnn seilmesi

Resim 3.10: Birden fazla iletim sistemi kurulu bilgisayarn al ekran grnts

Bilgisayarnzda birden fazla iletim sistemi kuruluysa bunlarn al srasndeitirmeniz mmkndr. Windows XP iletim sisteminde Bilgisayarm / S a Klik /zellikler / Gelimi / Ayarlar(Balang ve Kurtarma) / Varsaylan iletim sistemiksmndan kurulu iletim sistemlerinin al sras deitirilir.


38/47

34

Resim 3.11: letim sistemlerinin al srasnn deitirilmesi

3.2. letim Sistemi le Gelen Yeni zellikler

3.2.1. zel Kullanc Dosyalarn Gvenlik Altna Almak

Windows XP ile birlikte gelen NTFS dosyalama sistemini kullanarak zel kullancdosyalar eriim izinleriyle gvenlik altna alnabilmektedir.


39/47

35

Resim 3.12: zel kullanc dosyalarn daha gvenli saklamay salayan NTFS dosya format

Not: Sabit diskimizin dosya formatn Yerel Disk (C:) saklik / zelliklerseenei ile renebiliriz.

3.2.2. Dosya Paylamnda Yenilikler

Windows XP altnda klasrlerinizi paylatrmak iin basit dosya paylam kullanlr.Basit dosya paylam Windows XP de varsay lan paylam dzenidir. Bir klasrde buzellii kullanmak iin klasr zerine farenizin sa tuu ile tklayp zelliklerine girdiktensonra paylam sekmesinde Bu klasr payla (Share this folder) kutucuunu aktif halinegetirin.


40/47

36

Resim 3.13: Basit dosya paylam seenei ile dosya ve klasrlerin paylatrlmas

3.2.3. Gelimi nternet Gezgini zellikleri

Windows XP iletim sistemi nternet Explorer adl gelimi bir web taraycsnstandart olarak kullancya sunmaktadr.

Resim 3.14: Birok zellie sahip nternet Explorer web taray c program


41/47

37

3.2.4. Grsel Kullanc Arayz (GUI)

Gnmzde iletim sistemleri grsel kullanc arayzleriyle birlikte sunulmaktadr.letim sistemlerini kullanmak iin bu arayz yeterlidir. Windows XP i letim sisteminde buarayzn ad masastdr. Masastnde yer alan simgeler, balat mens ve grev ubuugibi bileenlerle iletim sisteminin kullanm olduka kolaydr.

Resim 3.15: letim sistemini kullanmay kolaylatran grsel kullanc arayz (GUI)


42/47

38

UYGULAMA FAALYET


1. Bilgisayar altrnz.2. Servis Paketlerini yklemek iin CDyi

srcye taknz. CD-ROM srcnn CDyi rahat

okuyabilmesi iin zerininizilmemesine ve tozlanmamasnadikkat ediniz.

3. Servis paketleri internetden yklenecekseinternet balantsn kontrol ediniz. nternet balants yoksa balantygerekletiriniz.

4. nternete girerek gncelleme sitesinegiriniz.

Doru gncelleme seeneklerininseildiini tekrar kontrol ediniz.

5. letim sistemi gncel yama vegncelleme dosyalarn ykleyiniz.

Gncelleme ilemi sonlanmadaninternet balantsn kesmeyiniz vebilgisayar kapatmaynz.

UYGULAMA FAALYET


43/47

39

LME VE DEERLENDRME

OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)


1. Servis paketleri (service pack) bilgisayarmzda kurulu iletim sistemini iyiletirmekamacyla kullanlr. ( )

2. letim sisteminde yer alan Otomatik Gncelleme zellii iletim sisteminin bellizaman aralklaryla otomatik gncellenmesi amacyla kullanlr. ( )

3. Gvenlik yamalar iletim sistemindeki gvenlik aklarn gidermek amacylakurulur. ( )

4. letim sistemlerinde, al sras kurulum nceliine gre belirlenir ve daha sonradeitirilemez. ( )

LME VE DEERLENDRME


44/47

40

MODL DEERLENDRMEPERFORMANS TEST (YETERLK LME)

Modl ile kazandnz yeterlii aadaki kstaslara gre deerlendiriniz.

DEERLENDRME KRTERLER Evet Hayr

htiya duyduunuz iletim sistemi yazlmn belirleyebiliyormusunuz?Bilgisayarnzn BIOS ayarlarn incelediniz mi?

letim sistemi olmadan bilgisayar kullan labilir mi?Bilgisayarnzn donanm zelliklerini biliyor musunuz?Ak kaynak kodlu iletim sistemlerinin neden daha az tercihedildiini aratrdnz m?Hi iletim sisteminizi gncellediniz mi?Grsel kullanc arayzne (GUI) sahip iletim sistemlerininavantajlarn dndnz m?letim sistemi kurarken al nceliini CD-ROM olarakdeitirdiniz mi?Sabit diskin blmlendirilmesi ilemini yaptnz m?Ev sinema sistemlerinde kullanlan iletim sistemlerini aratrdnzm?Lisansl yazlm kullanmann avantajlarn arat rdnz m?Servis paketlerinin ne amala kurulduunu aratrdnz m?

DEERLENDRME

Yaptnz deerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa renme faaliyetlerinitekrarlaynz.

Modl tamamladnz, tebrik ederiz. retmeniniz size eitli lme aralaruygulayacaktr. retmeninizle iletiime geiniz.

MODL DEERLENDRME


45/47

41

CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET-1CEVAP ANAHTARI

Sorular Cevaplar1 D2 D3 C4 D5 D

RENME FAALYET-2 CEVAP ANAHTARI

Sorular Cevaplar

1 D2 D3 D4 D5 D

RENME FAALYET-3 CEVAP ANAHTARI

Sorular Cevaplar1- D2- D3- D4- Y

Cevaplarnz cevap anahtarlar ile karlatrarak kendinizi deerlendiriniz.

CEVAP ANAHTARLARI


46/47

42

NERLEN KAYNAKLAR NC Hayrettin, Windows XP ve Office 2003, Alfa Yaynlar, 2005

UBUKU Faruk, WINDOWS XP, Alfa Yaynlar , 2002

TABAI Abdurrahman, Orhan ALTINBAAK, Bilgisayara Giri XP, AltaYaynlar, 2004

NERLEN KAYNAKLAR


47/47

KAYNAKA

TAN Ali, letim Sistemleri Ders Notlar

Cisco It Essentials II - Network Operating Systems v1.1 dkmanlar

Cisco - It Essentials I-Pc Hardware And Software, v3.0 dkmanlar

http://www.microsoft.com/turkiye/

tr.wikipedia.org/wiki/letim_sistemi

http://www.pclabs.gen.tr/article.asp?doc=411

http://www.bilgisayardershanesi.com/isletimsistemi.htm http://www.belgeler.org/arsiv/archive-kurulum-nasil.html

http://www.ulusalgazeteler.com/webbilgi/i_linux_nedir.htm

http://www.tvhb.org.tr/teknoloji/linux.html

http://tr.wikipedia.org/wiki/Mac_OS_X

KAYNAKA

bilişim teknolojileri - 10 - İşletim sistemleri kurulum

Documents