biohemija ispit

8/11/2019 biohemija ispit

1/12

UGLJIKOHIDRATI

Monosaharidi-jedinjenja koja se ne mogu hidrolizirati na prostije secere

Predstavnici : trioze,tetroze,pentoze,heksoze,heptoze

Pripadnost D I L seriji oznacava konfiguraciju najudaljenijeg asimetricnog c-atoma

Vant offovo pravilo: !edinjenje sa n hiralnih atoma c moze imati maksimalno "n mogucih stereoizomera

#$lici molekula koji se javljaju kao predmet I slika u ogledalu nazivaju se enantiomeri

%nantiomeri imaju iste fizicje I hem oso$ine ali se razlikuju po smjeru o$rtanja ravni polarizovane svjetlosti

!edinjenja sa " ili vise &' koji se ne odnose kao predmet I slika u ogledalu nazivaju se diastereomeriDisastereomeri koji se razlikuju u konfiguraciji samo na jednom asim(c atomu nazivaju se %PI)%*I

)utorotacija je spontana promjena rotacije rastvora opticki aktivne supstance

Pektini su polisahardine komponente nadjene u celiskom zidu $iljaka

Disaharidi+glikozidi sastavljeni od " monosaharida

)ogu $iti .,/0 ili 1 .,/0

Predstavnici disaharida : Laktoza 1 .,/0 + galaktoza I glukoza

)altoza .,/0 -dvije glukoze

&elu$ioza 1 .,/0 + dvije glukoze

2aharoza , 1 .,"0 + glukoza I fruktoza

3rehaloza .,.0 + dvije glukoze

Oligosaharidi +sadrze " ili vise monosaharidnih jedinjenja

Postoje dvije klase :

a0 4-vezani oligosaharidi pripojeni na polipeptide 4-glikozidnim vezama0

$0 #-vezani oligosaharidi pripojeni na polipeptide sa strane hidroksilne grupe aminokiseline

polipep(lanca

Polisaharidi+polimeri monosaharida

)ogu se podijeliti u dvije grupe :

- homopolisaharidi

- heteropolisaharidiomopolisaharidi +polimeri koji se sastoje samo od jednog tipa monosaharida

eteropolisaharidi + polimeri koji se sastoje od vise tipova monosaharida

)onomeri u polosaharidu su povezani glikozidnim vezama

4ajrasprostranjeniji homopolisaharidi u prirodi su :skro$, glikogen, celuloza I hitin

2kro$: 2astoji se od dvije osnovne komponente : amiloza .,/0 I amilopektin .,/0 I .,50

&eluloza : polimer D-glukopiranoze 1 .,/0 glikozidna veza

emiceluloza : polisaharid izgradjen od ksiloze,ara$inoze I galaktoze

itin : linearni polisaharid ,polimer 4-acetil + 1-D glukozamina , za razliku od celulo6e kod koje su lanciparalelni ,kod hitina postoje 7 tipa mikrofi$rila povezanih vodikovim vezama , 1, 8 hitin0

eterozidi : pored secera sadrze aglukonsku komponentu

eteropolisaharidi : glavne komponente celiskog zida

9lukozaminoglikani : linearni polimeri disaharidnih jedinica koje se ponavljaju

*azvrstani su u klasa : hijaluronska kiselina ,hondroitin sulfat, dermatin sulfat, heparin I heparin sulfat I

keratin sulfat (

.


2/12

LIPIDI

%stri glicerola I visih masnih kiselina

4e grade polimere ali grade agregate

#snovne funkcije : kao energetski depoi,esencijalne komponente $ioloskih mem$rana , intra- I intercelijska

signalizacija

;lasifikacija :- masne kiseline

- triacilgliceroli

- glicerofosfolipidi

- sfingolipidi

- steroidi

- ostali tipovi

)asne kiseline su kar$oks(kiseline sa dugo-lancanom hidrokar$onskom grupom

secer ? cere$rozid glikolipid0

Lipoproteini :proteini kovalnetno vezani za lipidnu grupu

Lipoproteini plazme transportuju lipide kroz krvotok od organa do organa

2adrze nekoliko tipova molekula antioksidanata

;lasificiraju se prema njihovoj gustoci :- ilomikroni mala gustoca , transport dietarnih triacilglicerola I estera holesterola sa intestine do misica

I adipoznog tkiva 0

- VLDL trasnportuju lipide do tkiva 0

- LDL nose holesterol do tkiva 0

- DL cistaci viska holesterola sa cel(mem$rana 0

HORMONI

emijske supstance stvorene u endokrinim zlijezdama koje se oslo$adjaju u krv I kontrolisu I regulisu

funkcionisanje drugih tkiva (

ormoni endokrinih zlijezda

Prema hem(sastavu hormone enodkrinih zlijezda dijele se na :

- derivati fenola

- proteini

- peptide

- steroidi

Hormoni prednjeg reznja hipoize

Tireo!ropinili 32 stimulise I regulise aktivnost tiroidne zlijezde + stimulise tiroidnu zlijezdu za oslo$adjanje

tiroksina(*egulise usvajanje ioda u tiroidei @ konverziju dijodtirozina u tiroksin I sekreciju tiroksina u krvotok (

"


3/12

Adreno"or!i#!ropini hormonA&30 + hormone hipofize koji stimulira koru nad$u$rezne zlijezde za

produkciju adrenokortikalnih steroida ,medju kojima je najpoznatiji kortizon( Polipeptidni hormon prednjeg

reznja hipofize (=ajedno sa A&3 oslo$adjaju se I hormone : lBpotropin , melanocit-stimulirajuci hormone ,1

endorphin I met +enkefalin (

Gonado!ropni hormone gonadotropin0 + glikoproteinski hormon( #so$adja se iz prednjeg reznja hipofize ili

iz placente( 2timulise gonade I kontrolise reproduktivnu aktivnost( Putem krvi dospijeva u prednji rezanj

hipofize I uzrokuje lucenje gonadotropnog hormona (

$%&H i LH+ inhi$iraju oslo$adjanje 9n-* pomocu mehanizma negativne C povratne sprege ( ;od zena , E-

2 uzrokuje povecanje tezine ovarija I podsticanje rasta ,a kod muskaraca E-2 stvara spermatogenezu u

testisima( L +kod zena povezana sa sazrijevanjem jajnih celija , kod muskaraca stimulise testise da oslo$ode

testosteron(

H'mani horions#i gonado!ropin &90 +proizvodi ga placenta I pomaze odrzanju $remenitosti dok se fetus

razvija(!avlja se u urinu (#snova za dvije vrste testa za trudnocu(

Hormon ras!a (soma!o!ropni hormon 90- polipeptidni hormone prednjeg reznja hipofize (


4/12

Kor!i#os!eron: Pripada kortikosteroidima I uspostavlja ravnotezu izmedju sadrzaja glukoze u krvi I sadrzaja

glikogena u jetri I misicima(( Pomaze regulaciji konverzije amnokiselina u


5/12

G PA43#3%42;A ;I2(0 : Eunkcija : ukljucena u meta$olizam


6/12

;atal je kolicina enzima koja transformise . mol supstrata Hsekundu

Inhi$icija : revezi$ilna kompetitivna ,ankompetitivna I nekompetitivna0 prisustvo na kovalentne veze

Ireverzi$ilna inhi$icija teskim metalima ,npr g I P$ 0

3rovanje olovom anemija usljed inhi$icije ferohelataze 0

;ofaktori : 3ranzicioni metali ,alkalni I zemnoalkalni metali( )etalni joni o$ez$jedjuju veliku kolicinu

pozitivnog na$oja (Djeluju kao Leisove kiseline

%fekat temperature I p na enzimatsku reakciju

3emperatura (optimlana oko 7J&

'

Promjene u c> mogu uticati na ionizaciju grupa aktivnog mjesta(Drasticne promjene p mogu voditi

denaturaciji (

'

Prehrana I me!a+olizam 0ode I minerala

Gitni sastojci hrane :


7/12

Rezim minerala:

Potre$ni za normalan rast,razvoj I funkcionisanje :

- uloga u acido-$aznoj ravnotezi I procesima vezanim za osm(pritisak

- doprinose cvrstoci nekih tkiva

- permea$ilitet

- u sastavu hemoglo$ina,mioglo$ina,citohroma, cisteina,metionina

- $itni za djelovanje mnogih enzima

Na!rij( #alij I hloridi4a> u ekstracelularnoj tecnosti

;> u intracelularnom prostoru

Pri sla$om primanju 4a desavaju se " procesa : resorpcija sa kosti I izlazak vode iz celija u inersticijski prostor(

Reg'lisanje ni0oa #al"ija 1

4ivo kalcija je pod uticajem 7 hormona:

- paratirin

- kalcitriol

- kalcitonin

Me!a+olizam osa!a:

Eosfati kao sastavni dijelovi kosti

*enalno izlucivanje regulise paratinin

Magnezij :

- kofaktor ili activator velikog $roja enzima

- snizava neuromisicnu razdrazljivost

- ucestvuje u aktivaciji A; I sintezi proteina

Reg'la"ija me!a+olzima Mg

Poremecaji meta$olizma :

- hipomagneziemija- hipermagneziemija

-lemen!i ' !rago0ima:

Prema $ioloskom djelovanju dijele se na :

- zivotno vazne

- indiferentne

- stetne

=eljezo :

< sastavu hemoglo$ina I mioglo$ina @ enzima :citohroma,katalaza,peroksidaza

;olicina Ee u krvnoj plazmi rezultat je niza faktora :

- stepena resorpcije

- stepena razaranja eritrocita

- koristenja za sintezu mioglo$ina I odredjenih enzima

- stepena deponovanja

Poremecaji zeljeza moze nastati uslijed :

- malapsorpcije

- resekcije

- intezivnih krvavljenja

- trudnoce

Visak zeljeza se gomila u tkivima

- hemosideroza povecanje sta$ilne forme zeljeza0- hemohromatoza visak zeljeza povezan sa funkcionalnim ostecenjem tkiva0

Gakar :

J


8/12

Apsor$uje se u gornjem dijelu tankog crijeva

Apsorpcija se odvija na " nacina :

- transport $akra kroz mukozu tankog crijeva u kompleksu sa A;

- vezivanjem &u za niskomolekularnu supstancu prisutnu u zelucanom soku(

M-TA2OLI/AM PROT-INA

Eond slo$odnih A; nastaje iz : hrane,razgradnje tkivnih proteina,$iosinteze ne$itnih A;(3ranslacija mehanizam u kojem sekvencija $aza nukleotida ,upravlja polimerizacijom aminokiselina0

;arakteristike genetickog koda : degeneracija veci A; kodirana sa nekoliko razlicitih kodona 0

Giosinteza proteina : mjesto $iosinteze :ri$osomi ,nucleus,mitohondrije

- Aktivacija nastajanje peptidne veze uz prisustvo enzima0

)eta$olizam A; : najznacajnija uloga u $iosintezi proteina

Eamilije A; : glutamate,serin,aspartat, piruvat, aromati I histidin

*eakcija amino grupe : transaminacija I oksidativna dezaminacija

transaminacija

oks(dezaminacija

;ata$olizam A; : pocinje uklanjanjem amino grupe dezaminacjom0;etogene A; ,daju acetil-&oA ili acetoacetil +&oA0

9lukogene A; daju piruvat ili intermedijate u ciklusu limunskae kis(

Giosinteza uree :

epatociti mjesto $iosinteze uree0

Pocinje stvaranjem kar$amoil fosfata u mitohondrijama

;ar$amoil fosfat sintetaza I djeluje na 4/> i -

;ar$amoil fosfat sintetaza II djeluje na glutamine

;ar$amil fosfat djeluje na omitin I nastaje citrulin

;etogene A; :njihov c- skelet se razgradjuje za produkciju energije preko kre$sovog ciklusa ili u prilogstvaranja ketonskih tijela ili masnih kiselina(

N-PO/-LJN- &UP&TAN3- HRAN-

3oksini otrovnih gljiva : protoplazmaticni toksini ,neurotoksini,gastrointestinalni iritanti

Prirodni karcinogeni :tanini ,cBcasin, heterociklicni amini ,alfato6ini ,pesticidi

3oksini prisutni u skoljakama : Paraliticki,dijareiticki, neuroto6ic, amnezijski

Alergije na hranu I nepodnosljivost hrane :

#$a su tipovi osjetljivosti na hranu

- Alergije na hranu : imuni sBstem reaguje na hranu kao da nije sigurna @mogu $iti po zivot opasne- 4epodnosljivost hrane : ne ukljucuje imuni sBstem I nije prijetnja po zivot

4epodnosljivost hrane rasprostranjenost0 : mlijeko I mlijecni prozivodi , osjetljivost na kvasce , osjetljivost na

gluten , alergije na hranu(

K


9/12

9luten :jedan od najslozenijih proteina I veoma tezak za varenje(Povezana osjetljivost na laktozu

#kolisni kontaminenti : teski metali kadmij,olovo I ziva0

AMINOKI&-LIN- (PROT-INI I P-PTIDI

Proteini su polimeri A; povezanih peptidnim vezama(

;lasifikacija A; :

Prema sposo$nosti za interakciju s vodom :- neutralne nepolarne : alifaticne glicin,alanin,valin,leucin,izoleucin I prolin0 I aromaticne fenilalanin I

triptofan 0

- neutralne polarne serin,treonim I tirozin0 (#h grupa omogucuje stvaranje vodikovih veza, fosfatnih

estera I znacajni efekti za sta$ilnost proteina 0

- kisele asparaginska I glutaminska0

- $azne lizin,arginin,histidin0

Prema $ioloskom karakteru :

- esencijalne

- neesencijalne

Gioloski aktivne derivati A; : 9AGA, serotonin,melatonin,adrenalin

*eakcije A; :

*eakcije stvaranja peptidne veze I disulfidnog mosta

4-terminalni kraj po konvenciji aminokis(ostatak slo$odne amino grupe-lijevo

&-terminalni kraj slo$odna kar$oksilna grupa-na desno0

Proteini :

Eunkcije proteina : transportna,rezervna ,od$ram$ena ,strukturalna, kataliticka,pokretacka ,regulatorna

2truktura proteina :

- primarna redoslijed vezivanja A; u polipeptidnim lancima 0- sekundarna prostorni aranzman aminokis(lanca ,-heli6 I 1-na$rana struktura 0 ( -heli6 je rigidne

structure , 1-na$rana struktura formira se od " ili vise polipeptidnih lanaca jedan uz drugi (

- tercijarna odnosi se na jedinstvenu trodimenzijalnu konformaciju glo$ularnih proteina unutar nativne

strukture 0 ( 2truktura se odrzava pomocu van der aalsovih sila,elektrostatickih sila,disulfidnih veza I

hidrogenovih veza (

- kvaterna odnosi se na proteine koj se sastoje iz su$jedinica ,od kojih svaka ima primarnu ,sekundarnu I

tercijarnu strukturu 0

Denaturacija : djelimicni ili potpuni gu$itak nativne strukture

#so$ine proteina :

- rastvorljivost

- izoelektricna tacka proteini nisu pokretljivi u el(polju I minimalno su rastvorljivi 0

- elektroforeza kretanje proteina u el(polju I razdvajanje po osnovu na$oja 0

;lasifikacija proteina :

Prema o$liku : fi$rilarni I glo$ularni

- fi$rilarni ,nerastvorljivi u vodi ,imaju strukturalnu I zastitnu funkciju

- glo$ularni,rastvorljivi u vodi ,imaju dinamicke funkcije

Prema sastavu dijele se na : proste I slozene

- prosti al$umin I keratin0 sadrze samo A;

- slozeni +sadrze prosti protein u kom$inaciji sa neproteiskom komponentom

Primjeri fi$rilarnih proteina : -keratin , kolagen I fi$rion svile

F


10/12

9lo$ularni : $ioloska funkcija vezivanje malih liganada ili velikih makromolekula 0

)ioglo$in jedan hem0 I hemoglo$in

2lozeni proteini :

- holoproteini

- glikoproteini

- lipoproteini

- metaloproteini

- fosfoproteini- hemoproteini

- nukleoproteini

M-TA2OLI/AM UH

- glikoliza

- glikogeneza

- glikogenoliza

- glukoneogeneza

- pentozo-fosfatni put

Gli#oliza :

- prevodjenje glukoze do gliceraldehid + 7 +fosfata

- Prevodjenje gliceraldehid-7-fosfata do piruvata

*eakcije glikolize desavaju se u citosolu

Eermentacija : kompletan meta$olicki put,ukljucujuci 9likolizu I re-o6idaciju 4AD

Me!a+olizam gli#ogena

- glikogeneza I glikogenoliza

- pod kontrolom 7 hormona insulin,glucagon,epinefrin09likogeneza : 2inteza glikogena nakon o$roka ,kad je visok nivo glukoze u krvi

9likogenin inicira sintezu glikogena ,9likogenin je enzim koji katalizira pripajanje glukoze na jedan od

sopstvenih ostataka tirozina(

9likogenoliza razgradnja glikogena0 :

- otklanjanje glukoze sa neredukujuceg kraja,uz pomoc glikogen fosforilaze

- hidroliza .(50 glikozidnih veza na mjestima grananja uz pomoc amilo- + .(50 + glukozidaze

Gl'#oneogeneza

- stvaranje glukoze iz nekar$ohidrtnih prekursora laktat,piruvat,glBcerol0

*eakcije glikolize koje se zao$ilaze u glukoneogenazi heksokinaza, fosfofruktokinaza, piuvat kinaza 0

Grzina glukoneogenaze je pod uticajem : dostupnosti supstrata,alostericnih efektora I hormona(

Pen!ozo%osa!ni p'!

- Alternativni meta$olicki put oksidacije glukoze

- 4ema stvaranja A3P

#snovni produkti su :

- 4ADP

- *i$oza--fosfat

Pentozo-fosfatni put odvija se u dvije faze

- oksidativna I neoksidativna

.M


11/12

#ksidativna faza sastoji se od 7 reakcije :

- oksidacija glukozo-5-fosfata

- hidroliza 5- fosfoglukonlaktona

- nastajanje D-ri$ulozo--fosfata(

4ADP : product pentozo-fosfatnog puta ,sluzi kao reduktant u razlicitim sinetskim putevima

3ransketolaze su enzimi koji vrse transfer dvije +& jedinice sa ketoze na aldozu

3ransaldolaze :vrse transfer 7-& jedinice sa ketoze na aldozu

;re$sov ciklus : finalna faza meta$olzima


12/12

- stvaranje moci I kretanje

- otklanjanje meta$olickog otpada I drugih toksicnih supstanci

)ocne fosfatne veze :

- fosfokreatin

- fosfoarginin

- .(7-difosfoglicerolska kiselina

- " + fosfoenolpiruvat

2IOLO&K- OK&IDA3IJ-

;ompleks I :

."

biohemija ispit

Documents