Razmnožavanje je jedno od osnovnih i najznačajnijih svojstava svih živih bića. To je proces kojim se ostvaruje međugeneracijska veza i dugoročno održavanje svih vrsta organizama. Samo su živa bića sposobna da se reprodukuju u sebi slične žive sisteme.Potomci mogu nastati od samo jedne ćelije, spajanjem dviju roditeljskih ćelija, od dijelova tkiva, organa ili organizma, ali u svim tim slučajevima, u osnovi razmnožavanja je ćelijska dioba, praćena podjelom nasljednog materijala.

Životni ciklus svih živih bića može se podijeliti na prereproduktivnu, reproduktivnu i postreproduktivnu fazu.

Reprodukcija živih bića odvija se u vidu polnog (seksualnog) i pespolnog (aseksualnog) razmnožavanja – gametska i agametska reprodukcija.

Smjena generacija (kod većine biljaka, insekata, dupljara i praživotinja) predstavlja pojavu cikličnog smjenjivanja polnog i bespolnog razmnožavanja, pri čemu se naizmjenično javljaju haploidna i diploidna faza hromosomske garniture. Granične pojave su oplodnja (kraj haplofaze – početak diplofaze) i mejotičko stvaranje gameta (kraj diplofaze – početak haplofaze).

Bespolno razmnožavanje je oblik reprodukcije u kojem potomke stvara samo jedan roditelj, bez obzira na to da li se to ostvaruje putem jedne ili više ćelija, djelova tkiva, organa, organizma. U ovom procesu potpuno izostaje mejoza pa je isključena mogućnost novog kombinovanja nasljednog materijala.Skup jedinki nastalih iz serije uzastopnih bespolnih razmnožavanja jednog ishodišnog organizma i njegovih potomaka označava se kao klon. Kloniranje se široko primjenjuje u uzgoju ekonomski značajnih organizama uz metode genetičkog inžinjerstva (kroz te metode nasljedni materijal se oplemenjuje).Bespolna reprodukcija obuhvata oblike vegetativnog razmnožavanja i razmnožavanja putem spora.

Vegetativno razmožavanje se odnosi na pojavu da od dijelova diploidnog roditelja direktno nastaju novi organizmi. Obuhvata različite oblike diobe jednoćelijskih i višećelijskih organizama.

Dioba jednoćelijskih organizama je najjednostavniji način bespolnog vegetativnog razmnožavanja. Nakon mitotičke diobe genetičkog materijala, na dvije ili više „kopija“, dolazi do formiranja novih jedinki. Jednostruka dioba može biti poprečna (trepljaši) ili uzdužna (bičari). Višestruka dioba je prisutna

kod većine jednoćelijskih biljaka i životinja. I kod bakterija je prisutna slična dioba, iako nemaju diferenciranog pravog jedra.

Višećelijsko vegetativno razmnožavanje se susreće češće u biljnom svijetu i potomci nastaju iz višećelijskih dijelova roditeljske individue.Koristi se u proizvodnji kultivisanih biljaka gdje se iz malog parčeta nediferenciranog tkiva, nakon odgovarajućeg tretmana (na hranjivoj podlozi), dobijaju kompletne biljke. Potomačke jedinke se najčešće dobijaju iz podzemnog stabla ili njegovih dijelova, korijena (jabuka, kruška, trešnja), izdanka (smokva, ruža), listova (begonija) ili iz stolona (jagoda, kupina, ljubičica).

Kalemljenje također predstavlja svojevrstan oblik „vještačkog“ vegetativnog razmnožavanja.Kod nekih vrsta (alge, mahovine) formiraju se rasplodni pupovi, koji se nakon opadanja razvijaju u novu biljku.

Najčešći prirodni način ovakvog razmnožavanja kod beskičmenjaka je pupljenje (na tijelu hidre ili spužve se obrazuju pupovi iz kojih se formiraju nove jedinke.Relativno česta je i regeneracija – nadomještanje većih dijelova organizma (npr.kišna glista, morska zvijezda i hidra).

Razmnožavanje sporama je način bespolnog razmnožavanja pomoću posebnih rasplodnih ćelija. Spore se obrazuju u reprodukcijskim organima koji se zovu sporangije, i to nakon normalne mitoze. Pokretne se aktivno kreću kao zoospore, a nepokretne se najčešće rasprostiru vodom i vjetrom, čak i pomoću životinja. Ovaj vid bespolnog razmnožavanja zastupljen je kod algi, gljiva, papratnjača, cvjetnica i praživotinja.