bna architecten 2011-2012
DESCRIPTION
BNA Architecten 2011-2012TRANSCRIPT
ARCHITECTEN2011/2012INFORMATIE VOOR OPDRACHTGEVERSBNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011
www.architecten.nl
Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der BouwkunstBond van Nederlandse Architecten
Postbus 19606 1000 GP AmsterdamT 020 555 36 66 F 020 555 36 99 [email protected] www.bna.nl
AR
CH
ITE
CT
EN
2011/2012
1000-21-1000-0831 BNA Arch. HB 2011-2012 Kleur: fc
Bremen 5
2993 LJ Barendrecht
Telefoon: 0180 69 75 00
Email: [email protected]
Met ISO-PLUS 4000 Hardglas draairamen van BUVA heeft u nu oneindige mogelijkheden
met glas in de gevel. Door de unieke constructie is het raambeslag van buitenaf
onzichtbaar. Het resultaat is een aan de buitenzijde volledig vlak raam met een
rondgaande screen van slechts 44 mm. Vast glas of draairamen, het verschil is niet
meer te zien. Met oppervlaktevullende prints is het mogelijk elk gebouw een eigen
gezicht te geven. De meest gedurfde creaties worden werkelijkheid, terwijl toch
aan alle eisen wordt voldaan.
Laat u inspireren en laat uw fantasie de vrije loop…
Wie schetst onze verbazing?
BUVA ISO-PLUS 4000 Hardglas
Kijk voor meer informatie op www.buva.nl en download de brochure.
1000-21-1000-1223 BNA Arch 2011-2012 Kleur: fc
Altijd de hoofdrolTroelstra & de Vries BV dakproducten, Postbus 2, 8650 AA IJlst, Telefoon 0515 53 30 00, [email protected]
Member of the Soprema group
Duurzaam bouwen is geen beperking, maar biedt nieuwe creatieve kansen. Met name als het om
dakbedekking gaat. Deeluitmakend van de toonaangevende en wereldwijd opererende Soprema groep
reikt Troelstra & de Vries u een wereld aan nieuwe mogelijkheden aan. Variërend van dakbedekking die
CO2 absorbeert tot dakbedekking waarmee energie opgewekt kan worden. Zo wordt een plat dak een
winstgevende energiebron. Maar het kan ook een plek worden om te sporten of te recreëren. Want ook
daarvoor heeft Troelstra & de Vries producten. Kortom: wat Troelstra & de Vries betreft, kunt u helemaal uit
uw (groene) dak gaan. Kijk voor meer info op troelstra-devries.nl, of bel: 0515 53 30 00.
‘n Wereld aan duurzame daksystemen met Troelstra & de Vries
Unieke dakbedekking die door toevoeging van olivijn granulaat jarenlang CO2 absorbeert.
Elk plat dak wordt een bron van groene stroom met SopraSolar dakbedekking met geïntegreerde fotovoltaïsche cellen.
Een gebruiksklare, koud verwerk-bare bitumen emulsie die geheel oplossingsmiddelvrij is.
Een daktuin of een sportveld op het dak? Het wordt mogelijk met Sopranature.
Een wit SopraStar dak refl ecteert zonlicht en warmte, waardoor het energieverbruik in een gebouw met 10 tot 50% afneemt.
1000-21-1000-0985 BNA Arch 2011-2012 Kleur: fc
ARCHITECTEN 2011/2012
INFORMATIE VOOR OPDRACHTGEVERS
De waarde van het inschakelen van een architectMaatschappelijk Verantwoord AanbestedenDe afspraken met een architect
BNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011
De landelijke en regionale winnaars, alle nominaties en eervolle vermeldingen voor BNA Gebouw van het Jaar 2011, plus een overzicht van alle inzendingen per regio
1000-21-1000-0484 BNA Arch. 2011-20121000-21-0000-1048 BNA Arch. 2010-2011
Kleur: fc
www.hafele.com
Sterke A-merken, en eigen merken, dat gekoppeld aan een
innovatief en betrouwbaar logistiek systeem, maakt Häfele uw
partner voor meubelbeslag, bouwbeslag en elektronische sluit-
systemen. Met steeds weer nieuwe, creatieve oplossingen helpen
wij u uw projecten succesvol te realiseren.
3
De opdrachtgever is de opdrachtgever niet meer. En architecten moeten veranderen. De nog altijd voortdurende bouwcrisis zorgt ervoor dat er weinig nieuw wordt gebouwd. En de verschuiving van nieuwbouw naar renovatie en herbestemming vol-trekt zich in vliegende vaart. Dat was al te merken aan de inzendingen van dit jaar voor de wedstrijd BNA Gebouw van het Jaar.
Het aanbesteden van architectenopdrachten valt in Nederland vaak onder de Europese aanbestedings-regels. Bij de toepassing ervan gaat nogal wat onno-dige tijd verloren aan te strikte en te onpersoonlijke selectiemethodes. Bouwmanagers en architecten hebben dit jaar een manifest opgesteld met 16 gebo-den voor betere aanbestedingen. De tekst wordt breed gedragen in de sector. Onze missie is dat deze geboden normale praktijk worden. U vindt ze in dit boek.
Als de opdrachtgever de opdrachtgever niet meer is en de architect verandert, moeten ze opnieuw naar elkaar op zoek. Met de ruimst mogelijke keuzevrijheid de meest geschikte architect vinden – dat wensen we u als opdrachtgever toe.
Rob HendriksWaarnemend voorzitter BNA
VOORWOORD
VOORWOORD
1000-21-1000-0898 BNA Arch.2011-2012 1000-20-8000-0338 BNA Arch.2010-2011
Kleur: fc
Een advocaat is altijd jurist,
maar een jurist niet altijd advocaat.
Wij zijn advocaten die het proces niet schuwen,
maar ook advocaten die door hun (proces)ervaring
treffende adviezen geven die procedures voorkomen en
contracten maken waar je geen speld tussen krijgt.
Onze ruim 40 advocaten werken verdeeld over 5 secties:
Arbeids- en Medezeggenschapsrecht, Verzekering en
Aansprakelijkheid, Ondernemingsrecht, Onroerend
Goed-, Bouw- en Bestuursrecht en Cassatie. Onze
kracht is het leveren van optimale kwaliteit tegen een
concurrerende prijs. Onze naam is Ekelmans & Meijer
Advocaten. Ki jk voor meer informatie op
www.ekelmansenmeijer.nl. Advocaten pur sang.
5
1 HET OPDRACHT- EN BOUWPROCES 35
INLEIDING 36
HET ONTWERP- EN BOUWPROCES 37De initiatieffase 38De ontwerpfase 39De uitvoeringsfase 46De beheersfase 47
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD AANBESTEDEN 48Manifest Maatschappelijk Verantwoord Aanbesteden 48
CONTRACTEN 49De Nieuwe Regeling (DNR) 49Standaardtaakbeschrijving 2009 51Consumentenregeling 2006 52
2 BNA VOOR OPDRACHTGEVERS 69
WIE DOET WAT BIJ DE BNA 70BNA-Bestuur en BNA-bureau 70BNA Onderzoek 71IWA (Integraal Werkende Architecten) 72
CONTACT MET DE BNA 73BNA-bureau 73Bestuurssecretariaat en Ledenraad 74BNA-regiokantoren 75Kringen 76Hulp bij geschillen 79
ACTIVITEITEN BNA-BUREAU 80
BNA SERVICE VOOR OPDRACHTGEVERS 83
3 BNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011 105
DE WINNAARS, NOMINATIES EN EERVOLLE VERMELDINGEN 106
DE INZENDINGEN 138
4 BNA-ARCHITECTEN 221
BNA ARCHITECTEN 222
ZOEK EEN ARCHITECT 224Alfabetische ledenlijst 224BNA-bureaus per provincie 231
PRODUCTENREGISTER 287
ADVERTEERDERSINDEX 297
COLOFON 300
INHOUD
INHOUD
1000-21-1000-1023-1 BNA Arch 2011-2012 Kleur: fc
Fort Kijkduin, Den Helder.
Project met loodProject met koper Project met zink
Ga naar www.duurzaambouwmetaal.nl, klik op ‘Architect ‘ en bekijk de prachtige designvoorbeelden.
Woonhuis, Heemskerk. Architect: Piet Boon, Oostzaan.Kantoorgebouw Verzinkerij Kampen, te Kampen. Architect: Sec.architecten, Kampen.
Strandpaviljoen Tijn Akersloot, Zandvoort. Architect: BINT architecten, Den Haag.Walpole House London. Architect: Make Architects London.
Trinité, Uithoorn. Architect: Architektenbureau Ten Hove, Wilnis.
Voor meer informatie of toelichting over Stichting Duurzaam Bouwmetaal neemt u contact op met de heer Drs. Jules C.P. Wilhelmus via:
essentieel in een duurzame samenleving
Project met zinkProject met koper Project met verzinkt staal
taGGle.nl - 280348
1HET OPDRACHT- EN BOUWPROCES
INLEIDING
HET ONTWERP- EN BOUWPROCES
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD AANBESTEDEN
CONTRACTEN
38
Een (ver)bouwopgave wordt vaak voorafgegaan door een huisvestingsprobleem. Uw huidige huisvesting voldoet niet meer aan uw wensen en eisen, is te klein of heeft een slechte energieprestatie. Uw bedrijf groeit en moet uitbreiden of u start een geheel nieuw bedrijf. Er zijn vele scenario’s denkbaar. Om met de ontwerpers van uw huisvesting goed te communice-ren is een helder programma van eisen (PVE) noodza-kelijk. In een PVE legt u als opdrachtgever vast welke eisen u stelt aan de huisvesting van uw bedrijf, goederen, personeel, familie, et cetera. U legt hierin niet alleen uw ruimtelijke eisen vast die tot uitdruk-king worden gebracht in een ruimtestaat, met opper-vlaktes maar ook uw wensen en ambities op het gebied van duurzaamheid, energiegebruik, vormge-ving, uitstraling, functionaliteit, beheer en onderhoud, et cetera.De architect kan een dergelijk PVE voor u opstellen of u hierbij assisteren. Samen met de architect kunt u definiëren welke doelen door de (ver)bouwopgave moeten worden bereikt en welke middelen hiervoor het geschiktst zijn. Een mogelijke uitkomst van een dergelijke verkenning kan overigens zijn dat de architect u adviseert niet te bouwen. Nieuw- of verbouw is niet onder alle omstandigheden de oplos-sing voor alle problemen.Een grondige inventarisatie van uw eisen, wensen en ambities zal u als opdrachtgever uiteindelijk meer geld opleveren dan kosten. U begint namelijk het ontwerpproces met een startdocument dat u in staat stelt helder en eenduidig met alle bij het ontwerp- en bouwproces betrokken partijen te communiceren. Hoe eenduidiger de communicatie, hoe minder kans op communicatiefouten in het ontwerp- en bouwproces die resulteren in faalkosten.
Naast het vertalen van uw eigen wensen en eisen in een ruimtestaat en het vastleggen van de bijbehoren-de relaties tussen ruimtes en/of te huisvesten functies dient u van begin af aan ook rekening te houden met een aantal wettelijke verplichtingen die invloed hebben op de wijze waarop de bouwopgave zal worden vormgegeven. Hierbij moet onder meer aandacht zijn voor eisen die door de overheid aan gebouwen worden gesteld door middel van:
– De Wet ruimtelijke ordening (Wro) die het bestem-mingsplan en de hiermee samenhangende procedures vastlegt.
– De Flora- en faunawet, de Natuurbeschermingswet en de Wet milieubeheer.
– De Monumentenwet.– De Woningwet, waarin is bepaald dat voor het
bouwen van een bouwwerk een omgevingsvergun-ning nodig is. Onderdeel van de Woningwet zijn het Bouwbesluit en het Gebruiksbesluit.a. Het Bouwbesluit stelt prestatie-eisen aan
gebouwen op het gebied van veiligheid, gezond-heid, bruikbaarheid en energiezuinigheid.
b. Het Gebruiksbesluit uniformiseert de gemeentelijke voorschriften voor het brandveilig gebruik van een gebouw.
– De gemeentelijke Welstandsnota die de gemeente op grond van de Woningwet moet opstellen. De Welstand regelt toetsing aan redelijke eisen van welstand het architectonisch passen van een gebouw in zijn omgeving. In deze nota zijn de welstandscriteria en welstandskaders omschreven die worden toegepast bij de welstandsbeoordeling van bouwplannen. Om een omgevingsvergunning te kunnen krijgen moet het gebouw voldoen aan de redelijke eisen van welstand (neergelegd in de Welstandsnota).
– De gemeentelijke bouwverordening die onder andere de sloopvergunning en de in- en uitritver-gunning regelt.
– De gemeentelijke bomenverordening die regelt voor welke bomen en kapvergunning moet worden aangevraagd.
– Het Activiteitenbesluit die de milieuvergunning in gevallen van mogelijke hinder of gevaar door geluid, geur, gevaarlijke stoffen, et cetera regelt.
– Eventuele provinciale of gemeentelijke convenanten.– De Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
(Wabo).
Tot slot wordt in de initiatieffase het financiële kader gesteld voor de bouwopgave. De investeringskosten die gemoeid zijn met een verbouwing of nieuwbouw omvatten naast bouwkosten ook btw, gemeentelijke leges voor vergunningen en ontheffingen (in sommige gevallen ook waterschapsleges), rentekosten en de honoraria van de architect, de constructeur en de overige bij het project betrokken adviseurs. Heldere afspraken over beschikbare budgetten voor de bouw-opgave en duidelijk definities van de budgetten dragen bij aan een soepel verlopend ontwerpproces. Het budget dat bijvoorbeeld beschikbaar wordt gesteld voor de bouwkosten dekt doorgaans alleen de directe bouwkosten exclusief btw; eenvoudig gezegd, het geld dat u als opdrachtgever aan de aannemer betaalt voor het uitvoeren van de bouwwerkzaamheden.
HET ONTWERP- EN BOUWPROCESDE INITIATIEFFASE
HET ONTWERP- EN BOUWPROCES DE INITIATIEFFASE
39
Het ontwerpproces kent een aantal fases die elkaar opvolgen tot het moment dat daadwerkelijk wordt begonnen met de uitvoering van het ontwerp door een aannemer. Bij het doorlopen van deze fases groeit de hoeveelheid (en de gedetailleerdheid van de) informatie die wordt vastgelegd in tekeningen en schetsen per fase. De meest gebruikelijke indeling van het ontwerpproces omvat de volgende fases:
– structuurontwerp– voorontwerp– definitief ontwerp– omgevingsvergunningsaanvraag– technisch ontwerp / bestek
Afhankelijk van de complexiteit van de bouwopgave kan de architect ook tijdens de uitvoeringsfase op detailniveau nog ontwerpen aan de aannemer aanle-veren, als dat nodig is. De hoeveelheid informatie die per fase wordt vastgelegd laat zich tegen de tijd afgezet in de volgende grafiek vertalen:
LAAG
Proje
ctdef
initi
e
Stru
ctuuro
ntwer
p
Vooro
ntwer
p
Defin
itief
ontw
erp
Tec
hnisch o
ntwer
p
Prijs-
en co
ntract
vorm
ing
HOOG
Ontwerpinformatie
Naarmate meer informatie wordt vastgelegd en meer beslissingen over de aard van de constructie, de technische installaties en de materialisering van gebouw worden genomen neemt de impact van deze beslissingen op de totale bouwkosten toe. Tegelijker-tijd neemt de beïnvloedbaarheid van de kosten per fase af. Ingrijpende (programma)wijzigingen in de laatste fases van het ontwerpproces hebben grote financiële gevolgen voor de architect en de overige bij het proces betrokken adviseurs. Deze invloed op de
kosten vertaalt zich samengevoegd met de grafiek van de hoeveelheid informatie als volgt:
LAAG
Proje
ctdef
initi
e
Stru
ctuuro
ntwer
p
Vooro
ntwer
p
Defin
itief
ontw
erp
Tec
hnisch o
ntwer
p
Prijs-
en co
ntract
vorm
ing
HOOG
Ontwerpinformatie
Invloed op kosten
HET STRUCTUURONTWERPSommige architecten laten deze fase voorafgaan door een massastudie. Dit is echter niet altijd noodzakelijk of kan in bepaalde gevallen zelfs deel uit maken van het eigenlijke structuurontwerp. Bij een integrale benadering van de ontwerpopgave worden in deze fase reeds de adviseurs voor de constructie en de installatie ingezet om samen met de architect een hoofdopzet van de functionele indeling van gebouw te maken. Tegelijkertijd worden de stedenbouwkundige randvoorwaarden getoetst en wordt bepaald hoe het PVE het beste stedenbouwkundig kan worden ingepast in de omgeving. Feitelijk vindt in deze fase de eerste omzetting van de benodigde vierkante meters en het relatieschema van het PVE naar een ruimtelijk model plaats.
Het door de architect gegenereerde beeldmateriaal bestaat uit tekeningen en schetsen in schaal varië-rend tussen 1:1000 – 1:500 voor de stedenbouwkun-dige inpassing (eventueel in combinatie met een eenvoudige stedenbouwkundige maquette) tot 1:200 voor de eerste schetsen van de gebouwmassa en plattegronden. Bij de hoofdopzet van plattegronden hoort ook een eerste aanzet over het ontsluiting- systeem van het gebouw, dus het aantal en de situering van verticale stijgpunten (liften, trappen en
HET ONTWERP- EN BOUWPROCESDE ONTWERPFASE
HET ONTWERP- EN BOUWPROCES DE ONTWERPFASE
1000-21-1000-0662 BNA Architecten 2011-2012 Kleur: FullColor
BNA VOOR OPDRACHTGEVERS
WIE DOET WAT BIJ DE BNA
CONTACT MET DE BNA
ACTIVITEITEN BNA-BUREAU
BNA SERVICE VOOR OPDRACHTGEVERS
2
80
Voor de komende periode heeft de BNA het strate-gisch beleidsplan Focus 2010-2013 opgesteld. De BNA maakt jaarlijks een werkplan, waarin de thema’s van Focus 2010-2013 nader zijn uitgewerkt.
DOELSTELLINGEN BELEID BNAIn het beleidsplan zijn binnen vier hoofdthema’s doelstellingen geformuleerd:
Het architectenbureau Ondernemerschap architectenbureaus verder professionaliseren– Het percentage BNA-bureaus dat winstgevend is in
bedrijfseconomische zin is in 2013 met 5% gestegen (ten opzichte van dit percentage in 2008). De belangrijkste instrumenten hiervoor zijn (i) het maken van keuzes over de eigen identiteit en organisatie, (ii) het hebben van een continue en rendabele bedrijfsvoering die aansluit bij de rol en positie die het bureau inneemt en kan innemen en (iii) het voeren van een professioneler personeels-beleid.
– In 2013 is het personeelsbeleid van BNA-bureaus verder geprofessionaliseerd door toepassing van een gemoderniseerde cao.
Aantrekkelijkheid architectenbranche vergroten– De aantrekkelijkheid van de architectenbranche is
in 2013 vergroot door minimalisering van de achterstand in de primaire arbeidsvoorwaarden (peiljaar 2008) in het komend decennium. Dit streven wordt mede bepaald door de economische omstandigheden in de branche.
– Studenten hebben een goed beeld van de functies op architectenbureaus door de uitvoering van het in 2009 ontwikkelde arbeidsmarktcommunicatieplan. De start van de uitvoering van dit plan is afhanke-lijk van de actuele economische ontwikkelingen en de gevolgen daarvan op de arbeidsmarkt.
– De BNA heeft onderzocht wat de omvang zal zijn van de opgaven en van de arbeidsmarkt na de economische crisis en heeft hiervoor beleid ontwikkeld.
Adequaat onderwijs en permanente beroepsontwikkeling aanbieden– De BNA is de dialoog aangegaan met onderwijs-
instellingen om te bewerkstelligen dat de architec-tenbranche uit het onderwijs jonge architecten en medewerkers krijgt met vakkennis, vaardigheden
ACTIVITEITEN BNA BUREAU
en competenties die aansluiten op de actuele bouwopgave en beroepsuitoefening.
– De verplichte tweejarige beroepservaringsperiode als voorwaarde voor inschrijving als architect in het wettelijke register, zoals vastgelegd in de Wet op de Architectentitel, is in 2014 ingevoerd en de BNA heeft er samen met de overheid en andere betrokken organisaties aan gewerkt dat deze inhoudelijk aansluit bij de behoeften van architec-tenbureaus in de praktijk en de plaatsen voldoende en betaalbaar zijn.
– BNA-leden zijn zich bewust van de noodzaak van permanente beroepsontwikkeling voor architecten en medewerkers op architectenbureaus voor het behoud en de versterking van de rol en positie van het architectenbureau in het bouwproces.
– Architectenbureaus hebben de inspanningen voor de permanente beroepsontwikkeling verhoogd en de inzet van financiële middelen omhoog gebracht van 0,5 tot 1% van de netto-omzet.
– De BNA Academie biedt architecten en medewer-kers een breed opleidingsprogramma dat bijdraagt aan de ontwikkeling van het vakmanschap, de versterking van het ondernemerschap en antici-peert op de actuele bouwopgave.
De opdrachtgever Marktkennis bij leden en opdrachtgevers vergroten– De BNA heeft in 2013 zijn aanbod relevante (markt)
informatie over opdrachtgevers vergroot. De BNA heeft hiervoor in 2010 voor elke doelgroep van architectenbureaus in kaart gebracht aan welke informatie behoefte bestaat, op welke wijze het verkrijgen van deze informatie kan worden georga-niseerd en op welke wijze de informatie doelmatig kan worden verspreid. Hieraan wordt in de daarop volgende jaren uitvoering gegeven.
– De BNA-architect en zijn meerwaarde zijn op collectieve wijze gepromoot bij verschillende doelgroepen van opdrachtgevers door jaarlijks (i) twee landelijke activiteiten te organiseren en (ii) twee communicatie-instrumenten te ontwikkelen voor opdrachtgevers. De BNA stelt zich daarbij ten doel dat de afname van de instrumenten door opdrachtgevers een stijgende lijn vertoont, dan wel het bereik doelgerichter is.
– De BNA heeft in 2013 een netwerk opgebouwd bij de opdrachtgevers van de architectenbranche en voert met de belangrijkste (groepen van) opdracht-gevers structureel overleg. Hiervoor heeft de BNA in 2010 deze opdrachtgevers en hun relatie met
ACTIVITEITEN BNA BUREAU
81
architecten in kaart gebracht en heeft de BNA contact gelegd met de vertegenwoordigers van deze (groepen van) opdrachtgevers.
Proportionele architectenselecties – In 2013 zijn de Europese aanbestedingen van
architectendiensten structureel verbeterd door toepassing van de competentiegedachte en verla-ging van de financiële eisen.
Minder eenzijdige contracten door opdrachtgevers– In 2013 is het percentage opdrachtgevers dat
DNR of vergelijkbare voorwaarden – nagenoeg – ongewijzigd accepteert met 5% gestegen (ten opzichte van 2008).
– De BNA biedt leden in 2013 een volwaardig (oplei-dings)programma dat erop is gericht dat architec-tenbureaus als gelijkwaardige partner met de opdrachtgever contracten en algemene voorwaar-den kunnen afsluiten.
Het ontwerp- en bouwproces Samenwerken in de bouwketen verbeterenIn 2013 wordt in de bouwketen efficiënter samenge-werkt (ten opzichte van 2009) doordat de faalkosten die worden veroorzaakt door een slechte communica-tie met 2% zijn verminderd.
Integraal werken in de bouwketen verbeteren– De BNA heeft zijn leden, de rest van de architecten-
branche en de ketenpartners geïnformeerd over de voordelen van de verschillende vormen van inte-graal werken
– In 2013 maakt 30% van de BNA-leden gebruik van ICT-hulpmiddelen voor integraal werken (zoals BIM), waarmee de rol en positie van de architect in het ontwerp- en bouwproces wordt versterkt
– 40% van de BNA-leden heeft in 2013 kennis van de voor- en nadelen van ICT-hulpmiddelen (zoals BIM) bij integrale ontwerpprocessen.
Verdergaande privatisering (gemeentelijk) bouwtoezicht– De BNA draagt in 2013 effectief zijn standpunt uit
over de privatisering van het bouwtoezicht naar politiek en bouwketen.
Bouwregelgeving en welstand– De BNA voert een constante lobby voor consistente
eenduidige regelgeving die begrijpelijk en in de praktijk toepasbaar is voor architecten en licht leden voor over actuele ontwikkelingen.
ACTIVITEITEN BNA BUREAU
– BNA-leden zijn bekend met de relevante nieuwe bouwregelgeving, zoals de WABO en de derde tranche van het Bouwbesluit.
– Het kwaliteitsinstrument Welstand is in stand gehouden.
Kwaliteit van dienstverlening van gemeenten verbeteren– De kwaliteit van de dienstverlening van gemeenten
in het bouwproces is verbeterd ten opzichte van de resultaten uit het onderzoek ‘Kwaliteit van dienstverlening en bestuurlijk proces van lagere overheden’ uit 2008. Waar nodig zijn knelpunten geagendeerd.
De bouwopgave De bouwopgave van de toekomst– Opdrachtgevers en overheid zijn door de BNA
geïnformeerd over wat architecten kunnen bijdra-gen aan toekomstige bouwopgaven en wat hun rol daarbij kan zijn. De BNA levert daaraan een bijdra-ge door deel te nemen aan de discussie, de resulta-ten van BNA Onderzoek naar buiten te brengen en belangrijke onderwerpen te agenderen.
– Architecten beschikken over de kennis en vaardig-heden die nodig zijn om in de bouwopgave van de toekomst hun professionele rol goed te vervullen. De BNA stelt voor het verwerven daarvan instru-menten en faciliteiten ter beschikking in de BNA Academie.
– Architecten profileren zich als deskundige partners in de nieuwe bouwopgave. In het kader van BNA Onderzoek hebben ze mogelijkheid de nieuwe bouwopgave te verkennen en oplossingsrichtingen te presenteren.
KERNTAKEN BNAVoor de uitvoering van zijn beleid onderscheidt de BNA een aantal kerntaken:
1. De BNA behartigt de vakinhoudelijke, economische en maatschappelijke belangen van architecten en architectenbureaus in de beroepspraktijk.
2. De BNA stimuleert, faciliteert en ondersteunt leden in een excellente beroepsuitoefening en lobbyt voor een sterke rol en positie van de architect en opti-male voorwaarden voor de excellente beroeps- uitoefening.
3. De BNA is een inspirerend platform voor leden. Binnen de BNA werken architecten samen aan de permanente ontwikkeling van hun vak.
1000-21-1000-0927 BNA Handboek 11-12 Kleur: fc
MAAK KENNIS MET DE MEEST INTERACTIEVE PRINTER TER WERELD
Wissel inspiratie uit en werk waar ook ter wereld aan ideeën met de nieuwe multifunctionele printer HP Designjet
T2300 eMFP, het eerste web-ready printsysteem dat echt aansluit op de manier waarop designers en
architecten werken.
Is het geen tijd voor een upgrade naar de nieuwste technologie van HP?
Ga voor meer informatie over de HP Designjet T2300 eMFP naar
www.hp.nl/go/collaborate of bel 0800 - 022 0838
SCANNEN PRINTEN
UITWERKEN
BNA geBouw vAN het jAAr 2011 105
’116197_V03_fc.indd 105 17-08-11 09:43
BNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011110
WINNAARBNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011WINDESHEIM GEBOUW X, ZWOLLE
Architect Architectenbureau Broekbakema, RotterdamOpdrachtgever Christelijke Hogeschool Windesheim, ZwolleBouwperiode 2007 - 2010 Beeld Menno Emmink, Hans Morren
’11
BNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011 111
‘Een feest van een school, voor leerlingen en docenten, voor gebruikers en passanten’
BNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011112
‘Het gebouw is duurzaam in zijn eenvoud, volwassenheid, hoogwaardig- heid en gebrui-kersplezier’
’11
BNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011 115
‘Met veel aandacht en liefde afgestemd op zijn plek’
BNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011116
WINNAAR REGIO OOSTWINDESHEIM GEBOUW X, ZWOLLE
Architect Architectenbureau Broekbakema, RotterdamOpdrachtgever Christelijke Hogeschool Windesheim, ZwolleBouwperiode 2007 - 2010 Beeld Menno Emmink, Hans Morren
‘Een feest om in te studeren’
’11
BNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011 117
‘Heel simpel maar in alle opzichten prachtig uitgevoerd’
Droomhuizen verdienen een Norhtgo-deur
Of u nu op zoek bent naar voor-, achter-, garage-, poort- of binnendeuren voor uw project: met Norhtgo verzekert u zich van de absolute top in hardhouten deuren. De collectie biedt u de keuze uit een paar honderd basismodellen. Kijk op www.norhtgo.nl voor meer informatie of maak een afspraak met de Norhtgo-vertegenwoordiger in uw regio.
t. (071) 402 93 22 | E: [email protected]
Bekisting SteigersEngineeringwww.peri.nl
NL
PE
RI/1
1.05
9
Schoonwerk beton heeft zich wereldwijd als een van de belangrijkste vorm-gevende elementen in de architectuur ontwikkeld.
PERI heeft omvangrijke ervaring in reali sering van verschillende spraakmakende projecten. Met competente engineering en optimaal uitgewerkte systemen ondersteunt PERI zijn bouw-partners met planning en de keuze in bekisting en steigeroplossingen die afgestemd zijn op de eisen van (beton) bouwprojecten.
SchoonwerkbetonDe moderne architectonische vormgevingSysteemonderdelen en Engineering voor efficiënte oplossingen
Mercedes-Benz Museum, Stuttgart, Germany Architect: UN Studio, Ben van Berkel & Carolin Bos, Amsterdam
BNA-ARCHITECTEN ZOEK EEN ARCHITECT
4
224 BNA-ARCHITECTEN ZOEK EEN ARCHITECT
BNA-ARCHITECTENZOEK EEN ARCHITECT
In dit deel van Architecten 2011/2012 kunt u op verschillende manieren de contactgegevens van BNA-bureaus vinden. Om op eenvoudige wijze een bureaupresentatie in dit boek te vinden, is een
beknopte alfabetische lijst opgenomen, met het paginanummer waar deze te vinden is. Per bureau vindt u adres, telefoonnummer, webadres en contact-persoon. De informatie is bijgewerkt tot 1 juli 2011.
240 0-9241 1:1282 01-10272 1meter98253 3H255 4D, Amsterdam239 4D, Putten267 4D, Rijssen238 6 hoog280 8architectuur269 19 het atelier268 52Noord
A
276 A1235 A2273 A12248 Aaal277 AAARCHITECTEN,
Den Haag237 AAARCHITECTEN, Ede282 AAArchitects255 Aalst, Aletta van254 AAM235 Aarsen241 AAS, Groningen276 AB282 ABACUS255 Abbink272 Abbink232 Abbo, Jos271 ABKEN Schrauwen255 About279 Abrahamse De Kock276 AB-visie282 A&C233 Achterbosch249 Acker, Th. van den281 Actually Design235 Adamas233 Adema, B.S.233 Adema, N.J.261 Admiraal - Stoute255 ADP255 Adriaanssen262 Aerschot, Max van262 AG249 AGj270 Ag NOVA, Amersfoort234 AG Nova, Leeuwarden235 AGS, Arnhem243 AGS, Heerlen255 AGS - Schwencke
Rosbach, Amsterdam241 AHA279 AK
249 Aken233 Akkermans, F.269 AL255 Alberts & Van Huut,
Amsterdam243 Albertz | Hendrix282 Albuquerque275 Allant255 Allard282 Alsemgeest &
Westerwoudt275 Altena, Ton266 Alt-M233 Alynia, Harlingen252 Alynia, Ravenstein244 AMA, Maastricht262 AMH238 AMNICUS255 Amstel, ad255 Amsterdams Arch.
Atelier255 ANA270 Ansems279 AP264 APART255 Apers286 A place264 Aquatecture232 ARC2270 ARCADIS, Amersfoort280 ArchAM249 Arches280 Archetype264 ARCHICON238 ARCH I.D.249 ARCHIDESK275 Archikon236 Archimax249 ArchiPlex245 Archistudio-HL237 Architecten aan | de Rijn275 Architecten alliantie,
Goes240 Architecten Associatie
Zaltbommel255 Architecten Centrale249 Architecten-en-en255 Architectenforum, Het235 ARCHITECTENHUIS248 Architectuur Design282 ArchitectuurRuiter255 Architekten Cie272 Architektenkollektief
Utrecht256 Architoop254 Architraaf241 Archiview
261 Archivolt240 Archon272 ARCO282 Arconiko236 ARCOS235 Ardenne, van251 Arec, Goirle263 AREC Robben235 AReS252 Ariëns-cs272 ARK+256 Arons en Gelauff277 ARPROS235 ARTEC282 ARTEKO 90244 Artesk231 Artwyse277 ARVIDE238 ARX253 AS architecten256 ASArchitecture253 ASG256 Asselbergs, Thijs239 Assink, Paul253 Asten Doomen, van276 Atelier 8282 Atelier Blauw240 Attika275 Audenaert, W.242 Ausma241 AV263 AVEM251 AVH231 Axes
B
233 BA32276 BAA247 Baalen, Toine van233 Baars, Ir. S.247 Backx261 BAG252 Baken, Harry272 Bakers231 Bakker, Koos256 BaksvanWengerden282 Balans256 Bald249 Bartelds244 Bartijn254 BAS238 BAS, Klarenbeek261 Bats, de247 Baudoin van Alphen253 BB256 BBHD, A’dam
265 BBHD, Schagen282 Bbvh268 BDC232 BDG, Almere269 BDG, Zwolle248 Becker251 Bedaux de Brouwer249 Beelen270 Been, Hans252 Beer & Overboom, de270 Beijnum, Van267 Beltman274 Benraad, Karina256 Benthem Crouwel241 Benus262 Berg Architecten243 Bergen, Ton van253 Bergers247 Bergh, van den282 Berg Kruisheer Elffers,
van den243 Berg, Michel van de282 Berg, N.P. van den234 Berg, S.R. van der271 Berg, Van den, Houten268 Berg, Van den,
IJsselmuiden235 Berndsen240 Bessels265 Bets267 Betting267 Beumers, Andre272 Beuving249 Bever, De282 BIAS266 Biase, R. de251 Bie + de Bie, de250 Bierman282 Bijvoet280 Bikker245 Billekens272 Bilsen256 Binnerts, Tjade235 BJT262 Blanca272 BLAUW236 Blauwdruk247 Bleeker, G.J.267 BLM265 Bloemen, Eric256 Blok270 Blokhuis Braakman247 Blom252 Blom, J.J.238 Blomjous251 Blonk, Frans272 Blonk + Heuvelink
225BNA-ARCHITECTEN ZOEK EEN ARCHITECT
251 Blue monkey277 B+M256 BNB231 B+O253 Bo.2256 BO6256 Bodon, Karel277 Boelema, Ir J.P.234 Boer, Fokke de239 Boerman264 Boerstra, Ir P.J.231 Boer, Wim282 Boesten - van Vliet281 Bogaerds, A.256 BogemanDill238 Bokhorst, van242 Bolt, B.R.233 Bonnema254 Bonnemayer247 Bont, De253 Boogers & van de Ven249 Boonstra van
Kruysbergen275 Boorn-Huijsman, van
den244 Boosten Rats265 Boparai253 Borgert281 Born, G.234 Borren Staalenhoef270 Bos271 Bosch, Dick van den277 Bos Hofman Wiebing268 Bos, Ir L.244 BOS, Ontwerpbureau252 Bossier280 Boter | Verheijen261 Bots231 Bou.263 Bouten262 Bouwers237 Bouwkunsten.nl233 Bowe233 BOX262 Braaksma & Roos,
Bloemendaal277 Braaksma & Roos, Den
Haag280 Breda, Syb van263 Breddels241 Brederode255 Breebaart Korver233 Breggen, van der282 Brink282 Broekbakema270 Bronsvoort Blaak248 Brouwer, De255 BRTArchitecten256 Brugghen, van der272 Bruggink, Bureau281 Bruijnes, Marco269 Bruin, Cor de236 Bruisten + Janssen282 BTR
254 Buijs, Joost263 Buis, Ir Yolanda245 Bulkens251 Bullens, Toon241 BureauNoordeloos237 Burgers, Ton249 Burg, Ir Jan van den256 buro?244 BURO 5282 buroczapla276 Buro JA231 burovanplan256 Butzelaar Van Son282 BYTR
C
247 C5249 Caanen, Wiel255 Caas256 Caron265 Carree256 CASA arch.270 CEAN237 Cell Studio276 Cepezed285 CFC276 CHNL272 Cita247 CKX249 Cleven, John245 Clevis-Kleinjans247 Cloïn, Aerlant231 CO277 Code 90256 Cohen264 Colenbrander234 Collee en de Lorm249 Compen, Frans277 Concept0031241 Conijn256 Contexturearchitects243 Coonen Metz, Echt245 Coppen256 Cordes, Gundula272 Cor&Partners282 Crescent246 Crombach, Wim238 Croonenarchitecten253 Croonen & van Soest248 Cruijsen, van der242 Cruiming & Offringa256 Cruz y Ortiz256 Culinaire Architectuur
D
231 Daad280 Daalen, Van238 Daggenvoorde241 Daling, Henk249 Dams277 Das, Otto256 Dautzenberg
286 DBK247 DdP276 DE231 Dé Architect256 Dedato276 Dekkers, Jeanne276 Delta250 Denoldervleugels235 Derksen en Bongers283 Derksen windt235 DESARC263 Designa267 DesignZimmer231 Detail10283 Devries247 Dhondt234 Diderich, Vasilka250 Diederendirrix261 Diepen, Peter van231 Diepen & Smelt, van242 Dietvorst285 Dietzsch, Alexandra280 Dijk, Marcel van238 Dijk, Otto van263 Dijl, Van256 Dill Bonazzi256 Dinant248 Dingemans247 Dinnissen, Ger251 Dinter, Peter van245 DI-vers283 DKV256 DL-Architecten244 DMV Architecten,
Maastricht244 DMV, Kerkrade264 Dna256 DNADN239 Doeveren, Van234 Dolhain Design, Joost272 Dôme283 Donk, Rempt van der248 DOOK233 Dorenbos, Jan243 Dorrepaal-de Winter238 Doude van Troostwijk265 Douma, Sander276 DP6238 Drenth283 Drexler Guinand Jauslin252 Drijvers285 Drost bna248 DSA256 Duinker, van der Torre236 Duoplan, Doetinchem240 Duoplan, Zevenaar276 DuoS286 Durieux . Hoek256 DUS232 Dutch257 Duvekot, Bart
E
239 EAP237 Ebbens243 Ebus257 Eckardt, Florian250 Eco-Design283 Ector Hoogstad264 Eekel283 E&F257 Egeon241 Eggworks279 EGM, Dordrecht283 Eijkingdelouwere248 Eland, Arjan257 Elands234 Eldering, Syb C.252 Elemans Postma Van
den Hork234 Elk257 Ellis282 ELV241 EMA257 Eman + van der Voort257 Emma281 Enderman257 Engel, Maarten245 Engelman243 Engels, Frans277 Engels, Jan262 ENZO257 Equipe243 Erens, Ir Louis235 Erken Calandt, van239 ERS252 Esquisse252 E&V268 EVE265 Evelein248 Evers, J.A.T.M.233 Evers, J.W.283 Except
F
237 Factor271 Faling, C.M.257 Falk, Elsbeth235 Fame, Arnhem269 Fame, Zwolle264 FARO248 FD272 Feekes275 Fierloos, Goes275 Fierloos, Terneuzen265 FKG261 Floor283 Foam257 ForeArchent265 Format243 Fox254 Fraaije248 Franken244 Frencken Scholl
300
COLOFON
Architecten 2011/2012 is een uitgave van de Konink-lijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten (BNA)
Jollemanhof 14Postbus 196061000 GP AmsterdamT 020 555 36 66F 020 555 36 99E [email protected] www.bna.nl
TekstBNA, Amsterdam
OntwerpThonik
Advertentie-exploitatieElma Multimedia bv
DrukElma Multimedia bv
Alle rechten voorbehouden. Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de BNA. Voor informatie die onjuist of onvolledig is opgenomen aanvaardt de BNA geen aansprakelijkheid. De gegevens in deze uitgave zijn bijgewerkt tot 1 juli 2011. De BNA is niet verantwoordelijk voor fouten of omissies.
1000-21-1000-0226 BNA 2011/2012 Kleur: fc
Uw online verzekeringshuis.
ARCHITECTEN2011/2012INFORMATIE VOOR OPDRACHTGEVERSBNA GEBOUW VAN HET JAAR 2011
www.architecten.nl
Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der BouwkunstBond van Nederlandse Architecten
Postbus 19606 1000 GP AmsterdamT 020 555 36 66 F 020 555 36 99 [email protected] www.bna.nl
AR
CH
ITE
CT
EN
2011/2012