S KHOA HC V CNG NGH TP.HCM

TRUNG TM THNG TIN V THNG K KH & CN

BO CO PHN TCH XU HNG CNG NGH

Chuyn :

XU HNG PHT TRIN NNG NGHIP HU C

V SN XUT NNG SN SCH TI VIT NAM

Bin son: Trung tm Thng tin v Thng k Khoa hc v Cng ngh

Vi s cng tc ca:

TS. Nguyn ng Ngha

Gim c Trung tm Nghin cu v t vn Nng nghip Nhit i

TS. Nguyn Th Hng Minh

Trng ban thnh lp Hip hi thc phm minh bch,

Ch tch HQTT Cng ty CP Gii php v Dch v Truy xut ngun gc

KS. Phm Phng Tho

Gim c iu hnh Cng ty CP Thng mi- Dch v Ma

TP.H Ch Minh, 08/2016

MC LC

I. TNH HNH NGHIN CU SN XUT NNG NGHIP HU C TRN

TH GII V TI VIT NAM ............................................................................ 1

1. Trn th gii .......................................................................................................... 1

2. Ti Vit Nam ......................................................................................................... 7

2.1 Sn xut nng nghip hu c ti Vit Nam ........................................................... 7

2.2 Phn tch SWOT ................................................................................................... 14

3. Hng pht trin nng nghip hu c ti Vit Nam thi gian ti ...................... 17

II. PHN TCH XU HNG PHT TRIN NNG NGHIP HU C TRN

C S S LIU SNG CH QUC T .......................................................... 19

1. Tnh hnh np n ng k sng ch theo thi gian ......................................... 19

2. Tnh hnh np n ng k sng ch cc quc gia ........................................ 21

3. Tnh hnh ng k sng ch theo bng phn loi sng ch quc t IPC ........... 22

4. Tnh hnh np n ng k sng ch thuc cc hng nghin cu trn theo thi

gian .......................................................................................................................... 23

5. Mt s sng ch tiu biu .................................................................................. 24

III. THC PHM HU C T GC NHN DOANH NGHIP ................... 25

1. Quy trnh canh tc rau hu c ........................................................................... 25

2. Cc bc t c chng nhn hu c quc t - Kinh nghim t Cng ty c phn

Thng mi - Dch v Ma ..................................................................................... 27

3. ng dng h thng truy xut ngun gc xc nh thc phm sch ............. 30

TI LIU THAM KHO .................................................................................... 34

1

XU HNG PHT TRIN NNG NGHIP HU C

V SN XUT NNG SN SCH TI VIT NAM

*******************************

I. TNH HNH NGHIN CU SN XUT NNG NGHIP HU C

TRN TH GII V TI VIT NAM

1. Trn th gii

Nng nghip hu c l mt phng php sn xut m qun l trang tri v mi

trng trong trang tri nh mt h thng n l. N s dng c kin thc khoa hc v

truyn thng lm tng sc mnh cho h sinh thi nng nghip. Trang tri hu c

ch trng vo vic s dng cc ngun ti nguyn thin nhin trong vng v vic qun

l h sinh thi hn l nhng u t t bn ngoi nh phn khong v cc ho cht

nng nghip. Nng nghip hu c khng s dng cc ho cht tng hp v cy trng

bin i gen.

C th hiu rng ri nng nghip hu c l canh tc khng s dng ha cht dit

c v dit cn trng nh nhng ha cht vn c s dng trong nng nghip truyn

thng. Canh tc hu c s dng vng tun hon ca ma v. iu ny c ngha l

hng nm ngi nng dn trng nhng ging cy khc nhau vo nhng thi im

khc nhau sao cho ph hp. Cy trng s c sng trong mt mi trng sng t

nhin tc l c c c di, nhng sinh vt gy hi v nhng bnh ph hoi ma mng.

Nhng ngi nng dn s dng phng php hu c u x l nhng vn pht sinh

trong t nhin bng cch thay i cc ging cy trng trn ng rung t nm ny

sang nm khc. Nng sut ca ma v cng t m tng ln nh hiu qu ca chu

trnh ny. Nhng ngi nng dn s dng phng php hu c s thng trng nhng

cy xen canh vo ma thu bo v t khi tc ng bo mn ca gi v ma trong

sut ma ng. S dng nhng cy h u xen canh cn to thm ni- t cho t

s dng cho v ma sau. Mt ngi nng dn mun tr thnh mt nh sn xut theo

phng php hu c, h cn c chng ch cng nhn hon thnh quy trnh sn xut

hu c. M v hu ht cc nc chu u u c nhng quy nh c th p dng cho

sn xut v tiu th cc sn phm c trng theo phng php hu c. Tuy nhin hu

ht mi ngi vn tin rng nhng thc phm hu c vn khng hon ton khng s

dng thuc dit cn trng. H a ra l lun rng, thuc dit cn trng vn tn ti

trong khng kh v trong mi trng ca chng ta nn khng c v ma no l hon

ton khng c ha cht. Gi ca cc sn phm nng nghip hu c thng cao hn

cc sn phm c sn sut theo phng thc truyn thng.

2

Sn xut nng nghip hu c l sn xut theo nguyn tc c quy nh trong

tiu chun ca Lin on cc Phong tro canh tc nng nghip hu c quc t

(IFOAM), vi mc tiu m bo h sinh thi cy trng, vt nui, to ra nhng sn

phm c cht lng an ton vi ngi s dng, em li hiu qu kinh t, duy tr v

nng cao mu m ca t. y l phng php trng rau, qu khng c s

dng ho cht c hi trong bo v thc vt tr su, bnh, c di, cng nh cc loi

phn ho hc, sn xut ch trng n cn bng h sinh thi trong t nhin.

Theo IFOAM, vai tr ca nng nghip hu c trong canh tc, ch bin, phn phi

hay tiu dng u nhm mc ch duy tr sc khe h sinh thi v cc sinh vt k c

cc sinh vt c kch thc nh nht sng trong t n con ngi. Canh tc hu c s

ci thin v duy tr cnh quan t nhin v h sinh thi nng nghip, trnh khai thc qu

mc gy nhim mi trng trong t nhin, gim thiu s dng nng lng v cc

ngun khng ti sinh sn xut ra lng thc m khng gy c hi, c cht lng

cao, ng thi m bo, duy tr v lm tng mu m cho t trong thi gian di,

cng c cc chu k sinh hc trong nng tri, c bit l chu trnh dinh dng, bo v

cy trng da trn vic phng nga thay cho cu cha, lm a dng ma v v cc

loi vt nui sao cho ph hp vi iu kin ca a phng.

Kh c th xc nh nng nghip hu c c xut hin vo lc no, nhng canh

tc hu c chnh l cch la chn c pht trin trc khi cc nh khoa hc pht

minh ra cc ha cht nng nghip tng hp. Nng nghip hu c c thc hin t

nm 1920 n nm 1940 bng sng kin ca mt s ngi tin phong ang c gng ci

tin canh tc truyn thng cng vi cc phng php c trng. Vo thi im , cc

phng php mi ch tp trung vo ph ca t, ly mn t lm cn c v cn

bng sinh thi l trng tm trong phm vi trang tri.

Nhng nm 1950, vic p dng cc ging cy trng mi c nng sut cao, kt

hp vi c gii ha v s dng ha cht trong nng nghip tng i ph bin, lc y

ngi ta gi l nn nng nghip "Cch mng xanh. Thi gian c mt s nh khoa

hc phn i hng pht trin mi ny v h a ra phng thc canh tc hu

c nh lm phn , ci tin lun canh cy trng hoc trng cy phn xanh..., chnh v

vy m khong cch gia canh tc hu c v canh tc bng ha cht ngy cng ln.

T nm 1970 n nm 1980, do tc ng tiu cc ca Cch mng xanh nh

hng ti sc khe ca ngi sn xut v mi trng sinh thi ngy cng tr nn trm

trng v r rng, nn nhn thc ca c nng dn v ngi tiu dng v vn hu

c cng dn c tng ln.

3

Nm 1990, canh tc hu c trn th gii tng ln kh mnh, do vy s v b bi

v thc phm v thm ha mi trng gim xung, iu lm tng nhn thc cho

ngi tiu dng, cng vi cc chnh sch h tr ca mt s nc pht trin to c hi

pht trin nng nghip hu c ngy cng gia tng. Thi gian ny cng xut hin

hng lot ci tin mi v k thut hu c, c bit l qun l dch su, bnh hi theo

hng sinh hc v phn b h thng canh tc c hiu qu hn c pht trin rng

ri nhiu nc trn th gii.

T nm 2004 n nay, canh tc hu c ang ha hn tc tng trng nhanh

trn ton th gii, trong c Vit Nam.

Trn th gii c hn 37 triu ha t nng nghip hu c vi 1,6 triu c s sn

xut. Tng gi tr ca th trng hu c th gii c t $63 t USD vo nm 2012, so

vi th trng nng sn chnh thng khong $1.362 t USD nm 2010 (faostat.org).

Nm 2010, ton th gii c 160 nc c chng nhn c sn xut nng nghip

hu c, tng 6 nc so vi nm 2008. V din tch, hin ti c 37,3 triu ha nng

nghip hu c chim 0,9% din tch t sn xut nng nghip ton cu, trong c

2/3 (23 triu ha) l t trng c v chn th i gia sc. C 2,72 triu ha nng nghip

hu c cy hng nm, gm 2,51 triu ha ng cc (trong c la) v 0,27 triu ha rau

mu. Din tch canh tc hu c cy lu nm l 2,7 triu ha (0,6% tng din tch nng

nghip hu c) v tng 0,6 triu ha so vi nm 2008, trong 3 cy quan trng nht

l: c ph (0,64 triu ha), liu (0,5 triu ha) v cy ly ht c du (0,47 triu ha). C

7/160 nc t din tch t nng nghip hu c cao trn 10%.

Chu u l khu vc c din tch t hu c t khong 10 triu ha vi khong

280.000 h nng dn. Tip theo l M Latinh vi 8,4 triu ha, Chu 2,8 triu ha,

Bc M 2,7 triu ha v Chu Phi vi hn 1 triu ha. Din tch t hu c c chng ch

chim 0,9% t nng nghip th gii. Trong s 1,6 triu c s sn xut hu c th 34%

chu Phi, 29% chu , v 18% chu u.

Chu u

Khu vc Chu u hin c 10 triu ha t nng nghip hu c vi khong

219.431 h/trang tri. Nhng nc c din tch t nng nghip hu c ln l: Ty

Ban Nha (1,46 triu ha), Italia (1,113 triu ha), c (0,99 triu ha). C 7 nc t

din tch t nng nghip hu c cao hn 10% l: cng quc Liechtenstein (27,3%),

o (19,7%), Thy in (12,6%), Estonia (12,5%), Thy S (11,4%) v Sc (10,5%).

Ngnh hu c chu u c tr gi th trng khong 19.6 t Euro (2010) vi sc

tng trng 8% mi nm. Th trng hu c ln nht l c, Php, Anh v . Chu

4

u l th trng quan trng cho mt hng vi vc v m phm hu c. Th trng hu

c chu u c ch chng nhn hu c t nhn rt nghim khc.

c c th trng hu c ln nht chu u, tr gi khong 2.2 t Euro

(2010), chim khong 25% th tng hu c chu u, ch sau M. Thc phm

hu c ng gi - Packaged organic foods chim 86%, sau l thc ung hu c

nh sa v sn phm sa, v bnh ngt. u nnh hu c lm sa chua cng

l mt mt hng quan trng ca th trng c.

Chu M

Ngnh hu c M c tr gi th trng khong $29 t USD, chim 3,5%

th trng thc phm ton quc. M c 1,9 triu ha c chng nhn tiu chun hu

c USDA vi 12.941 c s sn xut v 17.281 trang tri. M xut khu 23 m hng

ha hu c, t kim ngch $ 410 triu USD, phn ln l tri cy & rau qu ti, thc

n tr em, thc ung (2012). Ngnh hu c Canada c tr gi th trng khong $2,6 t

CD. Canada c 703.000 ha hu c c chng nhn v 3.929 c s sn xut trang tri

c chng nhn.45% sn phm hu c c bn siu th, trong rau qu ti hu

c chim 25%. Lut nh ca M v Canada quy nh nu thnh phn hu c trong

sn phm di 70% th sn phm khng c xem v dn nhn hu c.

Chu

Nht Bn: Th trng hu c Nht Bn l th trng ln nht, c t chc cht

ch v tinh vi nht chu . Ngi tiu dng Nht Bn cng cc k khc khe, c th

ni y l thnh phn quan tm mt cch su sc nht v cht lng sn phm so vi

bt k gii tiu dng no trn th gii. Ngi Nht t lu nhn thc tm quan trng

ca thng hiu.

Chnh h l nhng ngi tm ti, khm ph nhng loi cht lng mi m loi

ngi mong mun, v t tn cho sn phm mi ca mnh. Dng v bn ngoi ca

sn phm i vi ngi Nht cng c bit quan trng, v c dng lm qu biu xn

trong cc dp l hi. Tuy nhin, cn phn bit s khc bit gia sn phm "Hu c" v

"Thc phm xanh" th trng Nht. Trn thin tai ng t & sng thn nm 2011

gy nn cuc khng hong ht nhn ti Fukushima c tc ng tch cc trong vic

pht trin sn phm hu c Nht Bn.

Trung Quc: Trong khi Nht Bn l th trng ln nht, chim 67% th trng

hu c chu , th Trung Quc l mt th trng hu c tng trng mnh nht trong

khu vc. Trung Quc thc phm an ton v thn thin mi trng c bn di

nhn thc phm xanh, gm c "thc phm khng b nhim - non-polluted

5

food/hazard-free food "," thc phm xanh - green food" v" thc phm hu c

organic food, trong gi tr nht l thc phm hu c.

Th trng thc phm xanh Trung Quc c tr gi khong $12 t

USD (2012) vi khong 2,03 triu ha c chng nhn. Tng trng ca thc phm

hu c, c bit cc th ln, v c nhn thc v hu c nn c nhu cu cao hn so

vi cc vng khc trong nc.

Tuy nhin v c lin tc nhng v b bi v an ton thc phm nn gii tiu dng

Trung Quc v ang rt lo ngi v tnh an ton thc phm, nhng v sc mua sn

phm hu c tng nn thc y s tng trng v doanh thu ca thc phm hu c.

c nhiu bo co cho rng ngi tiu dng Trung Quc mt lng tin v sa

sn xut trong nc sau mt lot b bi lin quan n cht Melamine nm 2008 nn

quay sang mua sa nc ngoi. Nhn chung, th trng hu c Trung Quc khng

ng nht v a dng t bc xung nam v t ng sang ty. Cc sn phm hu c

trin vng th trng Trung Quc l cc loi sn phm gia cng, thc phm ng

lnh, sa ti, ng cc v ru. Sa bt v thc n dnh cho tr em, m phm hu c

cng c th trng rt ln.

n : Din tch t hu c t khong 1,18 triu ha (2009), phn ln dng cho

bng vi. Tuy nhin din tch hu c n ang st gim do p lc gi bng hu c

cao, khin nhiu nng dn chuyn i sang trng bng vi thng thng. Trong thi

gian gn y th trng sn phm thc phm hu c n c tng trng, hn

20% gia nm 2011 v 2012.

Hn Quc: Vo nhng nm 1970, nng nghip hu c cng c bt u t

tng lp nhn dn trung lu, t bt u pht trin mnh m trn nn tng lch s

nng nghip tun hon truyn thng. Bt u t nm 1976, nhng on th nng

nghip hu c u tin c khai sinh, bt u t Hi nh Nng, sau cc on

th nhn dn l Hip hi nng nghip hu c (1978), Hasallim (1986), Heukasalim

(1995) cng ln lt ra i. Ly trng tm l la, hin nay Hn Quc cng ang tin

hnh vn ng tch cc pht trin nng nghip hu c trn nn tng nng nghip

truyn thng kt hp cy cy v chn nui. Hn Quc c 32.000 c s sn xut hu

c v nng dn c chng nhn (2000). Nm mi phn trm ca cc chng nhn

ny sn xut la go, v 50% cn li l c s/nng dn trng rau nh knh. Quy m th

trng nng sn hu c ni a ca Hn Quc nm 2010 t 4000 t won, v nu tng

trng hng nm tip tc duy tr hng tng trng 26% mi nm th ti nm 2013,

quy m th trng d kin t 5000 t won. c bit trong vng 10 nm tr li y,

sn lng nng sn hu c tng gp khong 60 ln, quy m th trng cng tng

6

gp gn 25 ln. Din tch ca ngnh nng nghip thn thin vi mi trng nm 2009

bao gm nng nghip hu c, nng nghip khng thuc bo v thc vt v nng

nghip s dng t thuc bo v thc vt tng hn 100 ln so vi nm 2000.

Singapore: Singapore l mt quc gia khng c ngnh nng nghip. Hu ht cc

sn phm hu c c nhp khu, cng vi mt lng rt hn ch cc loi rau hu c

sn xut trong nc. Quy m th trng hu c ca Singapore nh, ch khong $5

triu USD, v ngi tiu dng Singapore li rt quan tm n gi bn. Singapore c

cng ng ngi nc ngoi ln, khong 1.4 triu.

Chu c

Australia l nc c din tch hu c ln nht th gii. Hn mt na t nng

nghip hu c th gii l ng c vi 22 triu ha, th c chim hn 30%. Ngoi ra,

nng nghip hu c c cng c din tch c chng ch ln nht th gii: 11.199.577,4

ha t 3.069 n v kinh doanh trong tng s 13.637.541,9 ha tng din tch nng

nghip hu c (2012). l cha k 253,392 ha ang trong thi k tin chng ch -

precertification.

Th trng hu c ti c c tng gi tr khong $1,27 t AUD (2012), tng

trng 1015% tnh t nm 2007. Sn phm hu c nay tr thnh mt trong nhng

ngnh thuc nhm ch o ca th trng c, khng cn l th trng ngch na.

Trong nm 2012, c 92% doanh thu sn phm hu c l t cc ca hng bn l/siu

th. Ba trong bn mt hng hu c c th mua cc siu th ln. Th trng hu c

tuy chim mt t l nh (0,8 1,2%) trong tng gi tr th trng thc phm c c tr

gi khong $ 130,3 t AUD nhng li c mc tng trng trn mc tng trng trung

bnh ca sn phm thng thng.

Nng nghip hu c c c gi tr ti nng tri (farm-gate) l $300.637.412 AUD,

doanh s nng nghip hu ti nng tri (total farm turnover) l $432.211.807 AUD.

Cc mt hng nng sn hu c m c sn xut c quy m ln nh khc nhau,

gm tht b, tri cy, rau & rau gia v, sa v sn phm sa, th cu, tht gia cm, cc

loi ht ng cc nh la m, la mch, mt, trng g, du (canola, hng dng),

ln/heo.

Xut khu sn phm hu c ca c pht trin khng kh quan nh mong i so

vi nhng nm 2000, tr trng hp ngoi l ca ngnh tht xut khu t $126 triu

AUD (tht b = $72.7 triu, tht cu = $18.6 triu, gia cm = $17.8 triu), chim mt

phn nh (10%) trong tng gi tr xut khu nng sn ca c.

7

Nhp khu sn phm hu c vo c khong $220 triu AUD (2011) do yu cu

ca cc siu th. Hng ho hu c c nhp khu t EU v M phn ln dng lm

nguyn liu cho thc n gia sc, du n v sa bt. y l nhng mt hng hu c m

pha c ang thiu, khng cung cp cho cc cng ty ch bin.

Thch thc ca ngnh hu c c:

1) Kh nng pht trin sn phm hu c p ng nhu cu trong nc vn l mt

thch thc ln cho s tng trng ca ngnh hu c c trong tng lai. Trong

cung ng nguyn liu th dng cho ch bin mt cch n nh, u n cho cc c s

ch bin thc phm ng lnh, cc sn phm gi tr gia tng v.v l mt thch thc

ln.

2) Ba lc cn ln i vi thc phm hu c c l i) gi c, ii) d dng truy cp /

sn c, v iii) tin tng l sn phm hu c/chng nhn hu c.

3) Ph n l thnh phn ngi mua chnh cc thc phm hu c v l do sc

khe. Chin lc tip th do vy phi thch ng vi thnh phn ny.

4) Yu cu v sn phm hu c th trng lun dch chuyn. Hin ang c xu

th dch chuyn t thc phm ch yu sang cc mt hng phi-thc-phm nh ru nho

(tng 107%), sa (63%), v tri cy & rau qu l nhng hng mc ang c yu

chung nht. -ung-khng-cn hu c l mt hng ang c tn s mua cao nht,

lm ni bt" li sng lnh mnh xanh-sch" ca dn c.

Chu Phi

C 1,1 triu ha t nng nghip hu c c chng nhn vi khong 544 ngn

trang tri. Cc nc sn xut nng nghip hu c ch lc ca Chu Phi gm c:

Uganda (228.419 ha), Tunisia (175.066 ha) v Ethiopia (137.196 ha).

2. Ti Vit Nam

2.1 Sn xut nng nghip hu c ti Vit Nam

Sn xut nng nghip hu c mang tnh cht sn xut t nhin, truyn thng lu

i ca con ngi, c bit l khng c tc ng ca ha cht trong qu trnh sinh

trng, pht trin ca cy trng. Vit Nam, trong nhng nm gn y nn nng

nghip pht trin mnh m nht l trong nghin cu, trin khai cc ng dng tin

b khoa hc k thut vo sn xut v ch bin nng sn thc phm. Tuy nhin, sn

phm nng sn Vit Nam km cnh tranh v cht lng, mu m, nhiu loi sn phm

cha t v sinh an ton thc phm. Hin nay trn th trng ni a, ngi tiu dng

8

khng th phn bit c sn phm an ton v sinh thc phm v sn phm khng an

ton, s khng minh bch ca sn phm khng an ton gy nh hng nghim trng

n s sng ca mi ngi.

Nng nghip Vit Nam ang ng trc hai thch thc v cng to ln. l An

ton v sinh thc phm v Bin i kh hu. Nu bin i kh hu ch c th y Vit

Nam vo tnh th phi trin khai nhanh mt nn nng nghip chng bin i kh hu

m ct li l thay i c cu cy trng v phng php canh tc thch hp vi tnh

hnh mi v hn, mn, nng, lnh, l lt, bo t th thc phm khng an ton s

mang n cho t nc nhiu h ly trm trng hn v y l nguyn nhn ph hy

mi trng, u c dn tc, v di cn truyn i cho sc khe ca nhiu th h con

chu mai sau.

Trong tnh hnh ngi tiu dng ang rt lo ngi v thc phm khng an ton

hin nay, vic pht trin nng nghip hu c l bc i cn thit v kp thi cho nng

nghip Vit Nam. Tuy nhin, nng nghip hu c m chng ta mun c sy cho Vit

Nam hm nay khng phi l nng nghip hu c thi hoang s m l mt nn nng

nghip lun tun th 4 nguyn tc v Sc khe, Sinh thi, Cng bng, v Quan tm.

Nc ta c kh hu nhit i, nng m, ma nhiu, ngun ti nguyn ng thc

vt di do phong ph, vi din tch t ai trong tnh trng cn l hu c t nhin kh

ln tp trung cc tnh min ni, vng su, vng xa, vng kh khn (khng hoc rt t

s dng ha cht) th c hi cho Vit Nam pht trin nng nghip hu c l rt ln.

Mt khc vic trin khai sn xut v chng nhn sn phm hu c n nay vn cha

c cc c quan c thm quyn chnh thc quan tm, phn ln cc d n c ti tr

l do cc t chc quc t v cc cng ty ln trong nc.

Thng 12/2006, B Nng nghip v PTNN quyt nh ban hnh b

Tiu chun nng nghip hu c 10 TCN 602-2006, nhng n nay hu ht cc doanh

nghip Vit Nam vn cha sn xut nng nghip hu c, phn ln ngi tiu dng

cng cha c khi nim v sn phm hu c.

Theo bo co ca B NN & PTNT v Hi Nng dn Vit Nam nm 2010, din

tch nng nghip hu c Vit Nam c 21.300 ha, (2% din tch t nng nghip),

bao gm c nui trng thy sn (7.000 ha) v thu hoch hoang d 1.300 ha. Cn

13.000 ha t hu c tng trong mt nm bao gm c chng nhn hu c (PGS,

GlobalGap...) v khng chng nhn. Theo Ph Gio s, Tin s Dng Vn Chn,

Ph Vin trng Vin La ng bng Sng Cu Long: "Phong tro nng nghip

hu c ang pht trin v c ch ng nht nh trong nn nng nghip th gii. Mt

b phn ngi tiu dng c xu hng chn sn phm t nn nng nghip hu c

9

s dng mc d cc loi nng sn hu c c gi bn cao hn rt nhiu so vi nng sn

canh tc truyn thng".

Mt s tnh pha Nam v ang trin khai cc m hnh sn xut nng nghip

hu c (iu, khm, xoi) cung cp cho cc nh nhp khu sn phm hu c

phc v th trng chu u, Bc M v Nht Bn. Tnh C Mau thc hin d n nui

thy sn hu c (tm s) kt hp vi bo tn rng ngp mn. Tnh An Giang trin

khai d n nui c tra hu c gip nng dn gia tng li nhun 15% so vi nui c

truyn thng. Ni bt c th k n m hnh sn xut la theo quy trnh hu c ca

Cng ty C phn - Thng mi Vin Ph (C Mau). Sn phm go hu c do cng ty

sn xut l sn phm go hu c u tin Vit Nam v ng Nam c cp

chng ch t tiu chun quc t. i vi cc a phng khc, cc m hnh sn xut

nng nghip hu c ang dn hnh thnh v mang li kt qu kh quan, bc u thay

i tp qun canh tc ca nng dn.

Hin nay, cc sn phm nng nghip ca Vit Nam hu nh vn khng kim sot

c d lng ha cht, do cc nng sn, thc phm ang b mt dn th trng

cao cp v rt him khi bn c theo dng nguyn cht, hoc di thng hiu ca

sn phm hu c.

Vit Nam, nng nghip hu c bit n t lu nhng n mi ch c quan

tm trong mt vi nm tr li y, nht l khi nhng vn mt an ton v sinh thc

phm n mc bo ng. Tuy nhin sn xut nng nghip hu c Vit Nam hin ti

vn ch l nhng bc u vi quy m v phm vi cha ln.

Hin ti nc ta vn cha c h thng cc tiu chun quc gia v khung php l

cho sn xut, chng nhn v gim st cht lng sn phm nng nghip hu c. u

nm 2007, B NN - PTNT ban hnh Tiu chun ngnh s 10 TCVN 602-2006 cho cc

sn phm hu c ti Vit Nam, nhng tiu chun ny cn rt chung chung, ng thi

k t n nay vn cha c hng dn c th cho vic cp chng nhn hu c,

lm c s cho cc n v sn xut, ch bin v cc i tng quan tm khc thc hin.

Hin c nc c 13 t chc l cc nhm nng dn sn xut v cc doanh nghip c

cc t chc quc t chng nhn t chun xut khu sn phm hu c sang cc

nc chu u, M... Theo Cc Trng trt (2013), B NN - PTNT ang tin hnh xy

dng qui chun mi cho sn phm nng nghip hu c c sn xut ti Vit Nam,

da theo tiu chun quc t IFOAM. D kin, cui nm 2013 u 2014, qui chun ny

s c ban hnh. B NN - PTNT cng c k hoch thit lp mt h thng gim st

v cp chng ch cht lng cho sn phm nng nghip hu c t chun, tuy nhin l

trnh thi gian v bc i cho vic thc hin k hoch ny vn cha c xc nh.

Mt s cng ty t nhn nh Qualiservice, gn y c gng nng cao nng lc dch

10

v h tr nng dn c cp chng ch cht lng (theo hng hu c hoc

VitGAP) cho sn phm trng trt v thy sn t chun.

V chnh sch, Chnh ph Vit Nam lun ng h mnh m cc n lc pht trin

mt nn nng nghip bn vng v thn thin mi trng, nng cao nng sut v sc

cnh tranh ca sn phm nng nghip, trong c nng nghip hu c. Tuy nhin,

vn cn thiu cc chnh sch c th v nh hng chin lc v k hoch hnh ng

quc gia, thc s thc y sn xut nng nghip hu c pht trin. Gn y xut

hin mt s tn hiu tt v s ng h ca Nh nc cho nng nghip hu c, cui nm

2011 Chnh ph cho php thnh lp Hip hi nng nghip hu c Vit Nam v t u

nm 2012 Hip hi bt u i vo hot ng. u nm 2012, Th tng Chnh ph

ban hnh quyt nh s 01/2012/QD-TTg v mt s chnh sch h tr vic p dng

Quy trnh thc hnh sn xut nng nghip tt trong nng nghip, lm nghip v thy

sn, trong c nng nghip hu c. Gn y, B NN & PTNT khng nh s h tr

c phn mnh m hn i vi nng nghip hu c, thng qua vic ph duyt Chng

trnh khung nghin cu khoa hc v cng ngh ngnh Nng nghip v PTNT giai

on 2013-2020, trong c nng nghip hu c.

Sn xut nng nghip hu c, nng cao cht lng nng sn nhm m bo v

sinh an ton thc phm v thn thin vi mi trng l mc tiu hng ti trong

tng lai. Nng nghip hu c khai thc tng hp tt c cc yu t t nhin sn c ca

khu vc sn xut:

- ph sn c ca t l yu t c bn ca h thng trng trt.

- S dng cc ngun gen, ging cy trng a phng l chnh pht huy tnh

thch nghi, thch hp v n nh ca nng nghip bn vng.

- Khai thc hp l ngun nc, thi v gieo trng v cc ngun phn hu c.

Nng nghip hu c hn ch ti a vic s dng cc ha cht gy c hi cho cy

trng v mi trng sng nh cc loi phn ha hc, thuc tr su, thuc tr c, thuc

kch thch sinh trng, tng trng, ha cht dng bo qun,

Sn phm nng nghip hu c c cht lng gn ging vi sn phm ca thin

nhin, an ton cho sc khe con ngi, mi v thm ngon.

* Mt s m hnh sn xut nng nghip hu c tiu biu

D n ADDA - VNFU v canh tc hu c

Vi s h tr ca chnh ph an Mch thng qua T chc h tr pht trin nng

nghip chu (ADDA), Hi Nng dn Vit Nam thc hin d n ny trong 7 nm,

t 2005 n 2012. Mc ch ca d n l nhm nng cao nhn thc v hiu bit k

11

thut v canh tc NNHC cho cc nhm/ h nng dn, ng thi h tr h sn xut

c cc sn phm hu c t chun. Ngi dn tham gia d n c tp hun v cc

khu ca qu trnh sn xut, th trng, tiu th v lin kt khch hng. D n to

c s quan tm phi hp ca Hi Nng dn 9 tnh/ thnh ph (Lo Cai, Tuyn

Quang, Bc Giang, Bc Ninh, Vnh Phc, Hi Phng, H Ni, Ha Bnh v H Tnh).

D n t chc c 155 lp tp hun cho nng dn v cc i tng khc tham gia

v canh tc NNHC. xy dng c nhiu nhm sn xut sn phm hu c trn

tng din tch 70 ha m hnh ti 9 tnh, i tng l rau, la, cam, vi, nho, ch v c

nc ngt.

Theo bo co, sn phm t cc m hnh c sn xut theo tiu chun sn phm

hu c, m bo v sinh an ton thc phm v p ng th hiu ca ngi tiu dng

th. Mt s nhm NNHC hot ng kh thnh cng, v d nh nhm rau hu c

ca x nh Bng, Bc Ninh sn xut rau an ton trn din tch 5000m2, cung cp

sn phm thng xuyn cho cc khu cng nghip v nh hng/ khch sn trong vng.

Nhm rau hu c ti H Ni v Ha Bnh thng xuyn cung cp 2,5 - 3 tn rau/ngy

cho th trng H Ni, m bo thu nhp n nh cho nng dn tham gia d n.

Kt qu thnh cng nht l D n xy dng, p dng th im phng php

qun l cht lng chui gi tr hu c theo H thng bo m cng tham gia

(Participatory Guarantee System-PGS) vi 25 nhm nng dn Sc Sn, H Ni v

Lng Sn, Ha Bnh v cc cng ty t nhn tham gia d n, sn xut rau v mt

vi sn phm NNHC khc. D n chng nhn cht lng sn phm hu c da trn

vic xem xt mc tham gia tch cc ca cc i tc v trn c s lng tin, mng

li hot ng x hi v chia s hiu bit vi nhau (IFOAM PGS Task Force, 2008).

D n xy dng v pht hnh S tay hng dn thc hnh PGS - Vit Nam

(version 3) bng c ting Vit v ting Anh. Vic p dng h thng kim sot cht

lng theo PGS t ra c hiu qu trong vic gip nhiu nhm nng dn thc

hnh cc nguyn l v i hi ca phng php PGS, v trong thc t nhiu nhm h

nng dn sn xut v tiu th kh thnh cng sn phm rau hu c.

Mt trong cc v d thnh cng ny l Nhm h nng dn x Tn c tnh Ph

Th. X thnh lp t sn xut rau hu c t thng 1/2008, n nm 2010 nhm quy

hoch c 3 vng sn xut rau hu c vi tng s 198 h nng dn tham gia. Nhm

nng dn sn xut rau hu c ca x hin c th t vn hnh c cng vic, t

khu la chn vng trng thch hp (bao gm c vic thu phn tch cht lng mu

t v mu nc), chun b phn hu c hoai mc, thc hin nghim quy trnh sn

xut v qun l, truy nguyn ngun gc sn phm, pht trin mng li th trng v

p ng yu cu v cht lng theo tiu chun PGS.

12

Ecolink-Ecomart vi sn phm ch v rau hu c

Ecolink c thnh lp nm 2003 h tr cc h nng dn nh sn xut v tiu

th ch. Ecomart Vit Nam hin nay c hnh thnh t vic sp nhp gia Ecomart

c v Ecolink.

Ecomart c c thnh lp thng qua thc hin 1 d n do NZAID ti tr trong

giai on 2002 - 2006, nhm gip B NN-PTNT xy dng b tiu chun sn phm

NNHC quc gia (Tiu chun ngnh 10 TCN602-2006). Hot ng chnh ca Ecolink-

Ecomart hin nay l sn xut ch hu c xut khu sang th trng u v M. Thi

gian u Cng ty sn xut ch hu c ti tnh Thi Nguyn, gp nhiu kh khn v

nng dn y quen vi tp qun trng ch thm canh, do vy h khng tun th

nghim ngt quy trnh sn xut ch hu c. V vy, cng ty chuyn vng sn xut

v huyn Bc H ca tnh Lo Cai (300ha) v huyn Quang Bnh ca tnh H Giang

(500ha). y l 2 huyn c a hnh ni cao, kh hu mt m v hon ton cch ly vi

cc vng trng ch thm canh truyn thng. Cng ty xy dng 2 nh my ch: mt

ti Bc H (vi cng sut 15 tn bp ti/ngy) v mt ti Quang Bnh (20 tn bp

ti/ngy, tng ng 4 tn bp kh/ngy). Sn phm ch hu c ca cng ty c

ng gi thnh bao c 30-40kg xut khu sang Chu u v M, t s c i

tc nc s ti ng thnh cc gi nh gn logo v quy cch ph hp vi th trng

ni a nc .

Cc c im c trng nht trong hot ng sn xut ch hu c ca Ecolink-

Ecomart l: Ch s dng mt ging ch a phng Shan Tuyt, sn xut vi cc h

nng dn ng k v c o to. Cc trang tri ch ch bn phn hu c mc,

khng dng phn khong v khng phun thuc tr su ha hc. Cng ty thu mua ch

bp ti t tiu chun v ch bin ti nh my v theo quy trnh ca cng ty. Sn

phm ca Cng ty c cp giy chng nhn hu c ca t chc ICEA (Ialia) t

nm 2009. Chin lc ca cng ty trong vic m bo cht lng l: c gng tha mn

tiu chun cht lng ca tng i tng khch hng, thng qua vic p dng nghim

ngt qui trnh kim sot cht lng v thanh tra ni b, tin ti c cp chng ch

cht lng theo tiu chun ca mi i tng khch hng.

Bn cnh ch hu c l sn phm chnh, Ecolink - Ecomart hin ang sn xut v

tiu th 20 chng loi rau hu c, p ng nhu cu rau xanh giao tn nh cho khong

2000 khch hng (trong c khong 500 khch hng thng xuyn), k c vic mua

bn qua mng. Vi sn phm rau hu c, cng ty ang p dng phng php PGS

kim sot v m bo cht lng. Cng ty cho bit gi tiu th ch hu c sang chu

u v M t khong 5,5 - 6,0 USD/kg so vi 2,2 - 3,0 USD cho 1 kg ch thng xut

13

sang th trng Ai Cp. Sn phm ch hu c ca cng ty c tiu th trong nc

cha ng k, c l do ngi tiu dng cha chp nhn gi cao.

Organik Lt vi sn phm rau hu c

Cng ty Organik Lt ng ti phng Xun Th, thnh ph lt, tnh Lm

ng, l a bn l tng sn xut rau theo phng php hu c. Ch cng ty l

TS.Nguyn B Hng, bt u s nghip bng vic nghin cu sn xut v tiu th cy

ging rau t nm 1997, sn xut rau trn t thu t nm 2003 v mua t lp trang ti

sn xut rau t thng 10-2006. tng ca ng Hng v vic thnh lp cng ty bt

ngun t vic quan st thy c nhiu khch hng v nh hng, khch sn 5 sao

Lt cn mua cc sn phm rau hu c c sn xut ngay ti a phng. Vi tng

, ng Hng thnh lp v pht trin Organik Lt kh thnh cng.

Cng ty cho bit hin ang sn xut khong 150 chng loi rau cc loi, cung cp

cho nhiu khch sn cao cp ti cc thnh ph: Lt, H Ch Minh, Nng, H

Ni, Cng ty c phn sut n hng khng ca hng Pacific v khong 1000 khch

hng ngoi quc ang lm vic ti Vit Nam. Cng ty cng ang xut khu sn phm

rau hu c sang th trng i Bc v mt s nc lng ging.

Organik Lt c trang thit b kh hin i cho sn xut rau hu c, bao gm

nh li, thit b x l rc thi v x l nc ti. Cng ty s dng phn hu c, hon

ton khng s dng ha cht v thuc BVTV c ngun gc ha hc, thc hnh tt cc

nguyn l v phng php qun l dch hi tng hp (IPM), lun canh cy trng

loi tr cy k ch ngun bnh, dng cc loi cy hoa c mu sc xua ui cn

trng. Cng ty c h thng s sch ghi chp chi tit v qu trnh sn xut mi sn

phm, nhm m bo lng tin cho khch hng v an ton ca sn phm c cung

ng. Cng ty c cp chng ch HACCP cho sn phm rau hu c do HACCP

ca H Lan cp. Tuy vy, hin ti cng ty cha c k hoch r rng (mc d rt mun)

v vic m rng qui m sn xut, do thiu vn u t thit b v m bo kim

sot cht lng sn phm mt cch cht ch. Cng ty hin cng c tng s tin

hnh nghin cu v pht trin sn phm go, ng v mui hu c.

Vin Ph Green Farm vi sn phm go hu c

Tuy tr thnh mt trong cc nc xut khu go hng u th gii, lnh vc

sn xut la go hu c hin vn cn rt mi m i vi Vit Nam. Cng ty Vin Ph

i u trong vic gia cng, ch bin v sn xut go hu c xut khu sang th

trng M. Trang tri ca cng ty c t ti huyn U Minh, tnh C Mau trn din

tch 320 ha, trong 200 ha canh tc cy trng. Cng ty bt u sn xut la hu

c vi 80 ha trong v h thu 2011 v khong 200 ha nm 2012. La hu c c sn

14

xut theo quy trnh ring ca cng ty, k c ging la do cng ty tuyn chn, s dng

phn hu c Agrostim nhp khu (c Vin Nghin cu Vt liu hu c ca M cp

chng ch) sn xut, khng s dng phn ha hc v thuc tr su ha hc trong

qu trnh sn xut. Sn phm la go hu c ca cng ty c cc t chc chng nhn

quc t theo tiu chun EU v USDA kim tra, gim st v cng nhn.

Cng ty hin c k hoch u t trang thit b v ci to ng rung, m rng

quy m sn xut la hu c trn ton b din tch 320 ha t ca cng ty v hp ng

vi nng dn trong vng trn din tch 10.000-20.000 ha trong thi gian ti. Sn phm

chnh ca cng ty l go hu c t chun cht lng theo tiu chun ca chu u v

M, c cc thng hiu Hoa Sa trng, Hoa Sa en, Hoa Sa Tm, Hoa Sa

... Tuy vy, hin cng ty vn cn gp nhiu kh khn v k thut, v vic xc

nh ng nhu cu th hiu ca khch hng, vic m bo n nh v duy tr cht

lng t chun.

2.2 Phn tch SWOT

a. C hi

Vic lm dng phn bn v ha cht BVTV v ang gy ra nhim mi

trng v lm suy gim cht lng nng sn. Do vy, pht trin nng nghip sinh thi

bn vng l mt xu th tt yu nhm nng cao cht lng sn phm v gim thiu tc

ng tiu cc n sc khe cng ng cng nh mi trng sng. Vi Vit Nam,

chuyn thnh cng nn sn xut t cp t tc sang mt nn sn xut hng ha, nh

hng xut khu th vn an ton thc phm cng nh nng cao cht lng, p ng

yu cu ca th trng trong nc v quc t s ngy cng cp thit.

C hi cho pht trin nng nghip hu c cn phi k n nhu cu trong nc v

quc t tng cao i vi nhng sn phm an ton. Chnh v vy, mt s sn phm hu

c c ch ng vng trn th trng nh rau sch, ch hu c, tht sch... Tuy

nhin, c th ni nng nghip hu c vn cn chim mt t trng rt nh/khng ng

k trong tng sn lng nng nghip. Nm 2012, kim ngch xut khu nng sn ca

Vit Nam t 27,5 t USD, nhiu ngnh hng ng trong nhm u ca th gii nh

go, cao su, c ph, h tiu, iu, ch.... Tuy nhin, hu ht nng sn chng ta xut

khu dng th, cha qua ch bin, cht lng cha cao, do vy gi tr gia tng rt

thp.

Sp ti, trong chin lc pht trin nng nghip ca Vit Nam, m bo an ninh

lng thc quc gia, nng cao hiu qu sn xut v tng thu nhp ca ngi dn l u

tin hng u. Tuy nhin, ang c xu hng gim din tch gieo trng la, gim xut

15

khu go gieo trng nhiu hn cc ging la cht lng, nng cao ti l ging c

sn, bn a c cht lng. Chng ta khng th c xut khu go vi gi di

500USD, trong khi nhiu thnh ph li nhp v go trn 1000USD. V nh vy, c

hi tr li canh tc hu c vi mt s ging la l hin hu.

Vi iu kin t nhin v x hi ca Vit Nam, nng nghip hu c c c hi

cho ngnh hng rau, qu, ch ni cao, cy gia v, cy lm thuc, thy sn theo phng

thc nui sinh thi v mt t l nht nh vi c ph, h tiu. Mt yu t rt quan

trng l s quan tm ca Nh nc v ngi dn c nng ln i vi NNHC.

Minh chng l, ngy 22/5/2013 Hip hi nng nghip hu c Vit Nam chnh thc

c thnh lp. B Nng nghip v PTNT ban hnh Tiu chun ngnh 10 TCN 602-

2006: Hu c-Tiu chun v sn xut Nng nghip Hu c v ch bin vo ngy 29

thng 12 nm 2006 l mt c s php l quan trng. Nhiu doanh nghip mnh dn

u t vo sn xut, ch bin v xut khu sn phm nng nghip hu c.

b. Thch thc

Nm 2012 nng nghip hu c c cc c quan bo ch v thng tin i

chng lun ni n, iu ny cho thy nhiu ngi quan tm n sn phm hu c

v th trng nng nghip hu c Vit Nam bc u c tn hiu tt nhng tp trung

ch yu cc thnh ph ln nh H Ni, thnh ph H Ch Minh, s lng thng

nhn, cc nh bn l ngy cng tng v ang tm kim sn phm hu c ti cung

cp cho ngi tiu dng th trng ni a. Cc sn phm hu c xut khu chnh l

ch hu c (ecolink) v go (Vienphu), song thc t sn phm hu c cha p ng

c nhu cu ca th trng v gi cao hn 50-200% so vi khng hu c. V vic m

rng sn xut nng nghip hu c cn gp nhiu thch thc, l:

- Hin nay nc ta vn cha c t chc no cp giy chng nhn cho sn phm

hu c. Cc sn phm xut khu c chng nhn hu c li da vo t chc ca

nc ngoi nh: IMO, JAS, Control Union, lin hip kim sot (SKAL), ICEA,

ACT

- Chnh sch h tr cho sn xut nng nghip hu c vn cha c, thng 1/ 2012,

Th tng Chnh ph ban hnh quyt nh (01/2012/Q-TTg) v chnh sch h tr

vic p dng cc thc hnh nng nghip tt trong nng nghip, lm nghip v thy sn

bao gm hu c, nhng hu ht ch h tr cho an ton/GAP.

- Vic pht trin th trng tiu th sn phm hu c cc a phng cn rt

hn ch, cc tiu chun c bn cho sn xut v ch bin hu c vn cha r rng.

- Do khng dng ha cht nn nng sut cy trng hu c thp, sn phm hu c

nh hnh thc cha p..., nng sut thp...

16

- i sng ngi Vit Nam cn thp, do vy vic sn xut nng nghip hu c

cng gp nhiu kh khn v thch thc ln nht vn l nng cao nhn thc cho c

cng ng v gi tr ca nng nghip hu c.

c. Thun li

- Nng nghip nc ta tri qua mt thi gian rt di bi s lc hu, ngho nn

vi vic sn xut t cung t cp... nn ngi dn bit tn dng nhng g c sn

ngoi t nhin nh cc loi cy trng bn a, ph nhiu ca t, mu m ph sa

ca sng Hng, sng M Kng, sui, bn ao, cc cht hu c di do l cc loi cy

phn xanh, cc loi tro bp, phn chung trong chn nui gia nh sn xut ra

cc loi phn bn hu c dng trong nng nghip.

- Ngoi ngun nguyn liu ch bin phn bn kh phong ph hin din trn

mt t, Vit Nam cn c nhiu ngun ti nguyn nm di lng t, cha hm lng

cc cht khong t nhin rt di do, nh apatit, photphorit, fenspat, mica v cc

khong cht c cha nhiu nguyn t vi lng rt cn thit cho cy trng.

- Hin nay cng ngh sinh hc ang c ng dng rng ri trong sn xut nng

nghip nh cc m hnh ng dng ch bin cc loi phn bn hu c sinh hc,

phn hu c vi sinh, cc ch phm x l mi trng t v hng lot cc ch phm vi

sinh dng trong bo v thc vt nh nm i khng Trichoderma, cc loi vi nm k

sinh cn trng Beauveria, Metarhizium, Nomuraea, cc hot cht sinh hc va c tc

dng nh l mt cht dinh dng, ng thi cn l tc nhn sinh hc tr bnh hi hiu

qu v thn thin vi mi trng nh Chitosan,.

- Vi kinh nghim lu i m nhn dn ta tch ly c, cng vi ngun ti

nguyn kh di do ch bin cc loi phn hu c, thuc sinh hc th Vit Nam

hon ton c th sn xut c cc sn phm nng nghip hu c, hi nhp quc t.

d. Kh khn

Sn xut hu c c rt nhiu u im, tuy nhin cng tn ti khng t kh khn

l:

- Trng cy hu c, ngi sn xut ch c php s dng phn bn hu c,

phng tr dch hi bng cch tiu dit th cng hoc thuc sinh hc, nn mt nhiu

cng sc v kh thc hin trn din rng.

- Vi nhng cy trng sn xut hu c, trc y trng cy lu nm v s

dng nhiu phn bn ha hc, thuc ha hc bo v thc vt cy trng mi sn

xut hu c thng sinh trng kh khn vo nhng nm u,

17

- Phn hu c v cc ch phm sinh hc c tc dng chm hn so vi phn ha

hc, v ha cht bo v thc vt nn ngun dinh dng, khong... cung cp cho cy

giai on u l rt chm v khng y . Sn xut bng bin php th cng nn

cng sc lao ng nhiu dn n gi thnh sn phm hu c cao gp 2-3 ln bnh

thng nn vic sn xut v tiu th sn phm hu c gp nhiu kh khn v ngi

tiu dng khng nhn bit c u l sn phm hu c v u l sn phm thng....

3. Hng pht trin nng nghip hu c ti Vit Nam thi gian ti

Sn xut nng nghip theo hng bn vng, thn thin vi mi trng, gim s

dng phn bn, thuc bo v thc vt, gim nhim khng kh, t v nc, an ton

cho sc khe ngi sn xut v ngi tiu dng l nhu cu pht trin trn th gii

Sn xut nng nghip hu c l mt phng thc canh tc huy ng ti a ngun

lc v ti nguyn t thin nhin, vi mc tiu nng cao cht lng nng sn v v sinh

an ton vi con ngi.

Cn c vo mc tiu ca sn xut nng nghip hu c th Vit Nam l nc c

th khai thc, ch bin v s dng cc ngun ti nguyn thin nhin t ngun sinh

khi hu c to ra nng sn hng ha cht lng cao phc v cho con ngi.

Nng nghip hu c thc cht l nng nghip truyn thng vi vic ng dng cc

tin b tin tin. K thut trng trt trong nn nng nghip hu c s dng cc loi vt

t xut pht t thin nhin, ly ca thin nhin ri tr li cho thin nhin nn sn phm

lm ra an ton cho ngi v mi trng sng.

Cht lng sn phm li c mi v ngon hn, bo qun d dng v lu hn, mu

m cng p mt hn, ph hp vi th hiu ca ngi tiu dng rng ri hin nay.

Cc loi phn bn ch yu t ngun hu c l cc ph ph phm nng nghip,

cc rc thi sinh hot, cc loi phn xanh, bn ao, cc loi cht thi ca gia sc, gia

cm u c cha hm lng hu c cao, khi s dng lu ngy c th lm ci thin cu

trc ca t, ci thin ph nhiu ca t lm cho t trng trt c bo v tt hn.

Khng lm nh hng n h vi sinh vt t cng nh cc ng vt hay cn trng c

li.

Cn p dng nng nghip hu c v tnh cht u vit ca n, th hin cht

lng sn phm v an ton ca mi trng sng, tuy nhin do khch hng cn hn

ch nn cn c bc i vng chc. Vit Nam c nhiu m hnh v kh nng t chc

sn xut nng nghip hu c, hng i ny s lm cho nng nghip hu c c tn

ti, pht trin.

18

C th ni sn xut nng nghip hu c khng cn l vn k thut m l vn

chnh sch.

Chnh ph v cc B, Ngnh c lin quan n nng nghip hu c, cn sm ban

hnh cc chnh sch c th, kh thi h tr nng nghip hu c pht trin, C th:

- Qui hoch v bo v t ai v ngun nc hin cha hoc t b nhim v cn

thch hp cho sn xut nng nghip hu c theo hng hng ha.

- Nh nc cn c chnh sch h tr vn sn xut, u i cho cc t chc, c

nhn tham gia sn xut, ch bin v tiu th sn phm nng nghip hu c.

- Hon thin h thng tiu chun, qui chun sn xut, ch bin, chng nhn cht

lng, thanh tra, gim st lin quan n nng nghip hu c.

- Gip doanh nghip xy dng thng hiu, pht trin th trng v qung b

sn phm.

19

II. PHN TCH XU HNG PHT TRIN NNG NGHIP HU C

TRN C S S LIU SNG CH QUC T

1. Tnh hnh np n ng k sng ch theo thi gian

Nng nghip hu c l mt h thng qun l sn xut nng nghip trnh s dng

phn bn v thuc tr su tng hp, gim ti a nhim khng kh, t v nc, ti

u v sc khe v hiu qu ca cc cng ng sng ph thuc ln nhau gia cy

trng, vt nui v con ngi (nh ngha ca Codex Alimentarius, c quan Lin hp

quc gim st cc tiu chun v lng thc trn ton th gii)

T xa xa, ngi nng dn p dng canh tc hu c trong sn xut nng

nghip. Theo thi gian, chy theo gi tr kinh t, mt s ni bt u lm dng cc

loi ha cht c hi kch thch s pht trin cy trng, rt ngn thi gian thu

hoch. Tuy nhin, vi vic s dng ha cht ba bi th mi trng thin nhin v sc

khe ngi tiu dng b nh hng nghim trng. Do , hin nay vic sn xut

sch theo hng nng nghip hu c ang c x hi quan tm tr li nhm hng

n mt nn nng nghip vi sn phm an ton cho ngi tiu dng.

Khng ch Vit Nam, cc quc gia trn th gii cng quan tm v vn nng

nghip hu c. T thp nin 60 c sng ch ng k bo h v vn ny, xt

trong khong thi gian t thp nin 60 n nay, c khong hn 800 sng ch np

n bo h.

Tuy sng ch v nng nghip hu c c t thp nin 60, 70 nhng lng sng

ch bt u tp trung nhiu t khong nm 2000 cho n nay v lin tc tng mnh

20

trong nhng nm gn y, cho thy s quan tm ca x hi v sn xut nng nghip

an ton.

Lng sng ch v nng nghip hu c trong giai on 2000-2015 gp 9 ln

lng sng ch trong giai on 1964-1999.

Giai on 1964-1999: c 81 sng ch, trung bnh mi nm c 2 sng ch.

Giai on 2000-2015: c 753 sng ch, trung bnh mi nm c 68 sng ch

Nhng nm gn y, lng sng ch c s tng vt bc, c bit trong 3 nm

gn y, lng sng ch vt qua ct mc 100 sng ch/nm.

C th ni t khi nn cng nghip sn xut phn khong v c pht trin, th nn

sn xut nng nghip trn th gii bc sang mt thi k mi: vic sn xut nng

nghip hu c dn b thay th bi s ra i ca cc loi phn bn v c. Cui th k

21

20, hin tng v c ha dn xut hin nhiu quc gia nhm mc ch tng cao nng

sut cy trng, vic lm dng phn bn v c lm nh hng nghim trng n t

trng, t b nhim c, mt dn mu m.

Thi gian gn y, pht trin nng nghip bn vng theo hng s dng cc bin

php hu c c nhiu quc gia quan tm v p dng thnh cng, mang li hiu

qu cao trong tiu th. Do , lng sng ch trong nhng nm gn y tng mnh

hn so vi giai on th k 20.

2. Tnh hnh np n ng k sng ch cc quc gia

Giai on u (thp nin 60): sng ch v nng nghip hu c np n bo h

Nht.

T thp nin 60 n thp nin 80: sng ch v nng nghip hu c np n bo

h ch yu : Lin X, Nht, c, Php, Canada.

T thp nin 90 n nay: sng ch v nng nghip hu c np n ch yu cc

quc gia khu vc chu , c th:

- Thp nin 90: sng ch v nng nghip hu c np n bo h 14 quc gia.

Trong , cc quc gia nhn nhiu n bo h: Trung Quc, Nht, i Loan,

c, M.

- Giai on 2000-2009: sng ch v nng nghip hu c np n bo h 23

quc gia. Trong , cc quc gia nhn nhiu n bo h: Trung Quc, Hn

Quc, Nht, M.

- Giai on 2010-2015: sng ch v nng nghip hu c np n bo h 21

quc gia, trong tp trung ch yu Trung Quc, lng sng ch np n ti

Trung Quc chim ti 80% tng lng sng ch.

Nm 2013, c 1 sng ch np n bo h Vit Nam cp n phng php

trng rau mm hu c trn mn rm, sng ch quan tm n vic xc nh cc iu

kin ti u cho s pht ca cc loi rau, l Quy trnh sn xut rau mm hu c

trn gi th mn rm r

S cng b n: 39429

S n: 1-2013-01182

Ngy np n: 16/04/2013

Ngi np n: Cng ty C phn Cng ngh sinh hc (Tng 2, ta nh

BIOGROUP, 814/3 ng Lng, qun ng a thnh ph H Ni

22

Tc gi sng ch: L Vn Tri (VN)

Tm tt: Quy trnh bao gm cc bc: (i) To gi th hu c; (ii) Ri gi th ln

khay; (iii) Chun b ht ging; (iv) Gieo ht ging; v (v) Thu thnh phm. Quy trnh

chn c gi th rau mm c ngun gc t rm r (Fito-gi th rau mm), xc

nh iu kin ti u cho cy rau pht trin tt v sn phm khi thu hoch cha hp

cht sinh hc cao nht.

Hin nay, sng ch v nng nghip hu c ang c np n bo h 36 quc

gia, trong 10 quc gia nhn nhiu n bo h sng ch nht, bao gm: Trung Quc

(CN): 435 SC, Hn Quc (KR): 62 SC, Nht (JP): 54 SC, M (US): 52 SC, i Loan

(TW): 24 SC, c (DE): 16 SC, Canada (CA): 15 SC, c (AU): 11 SC, Php (FR): 11

SC, Brazin (BR): 11

3. Tnh hnh ng k sng ch theo bng phn loi sng ch quc t IPC

Theo bng phn loi sng ch quc t IPC, sng ch v nng nghip hu c ang

tp trung nhiu vo cc hng nghin cu sau:

Hng nghin cu v k thut canh tc hu c, lng sng ch chim 44% tng

lng sng ch v nng nghip hu c.

Hng nghin cu v vic tn dng cc ph ph phm nng nghip, chit xut

cc hp cht t thin nhin to ra cc sn phm s dng trong sn xut nng nghip

hu c.

23

Hng nghin cu v vic sn xut v p dng cc loi phn bn hu c trong

sn xut nng nghip hu c, lng sng ch chim 28% tng lng sng ch v nng

nghip hu c.

Hng nghin cu v vic sn xut v p dng cc cht dit su b, cn trng;

iu ha sinh trng trong sn xut nng nghip hu c, lng sng ch chim 14%

tng lng sng ch v nng nghip hu c.

Trong sn xut nng nghip hu c, ngi ta quan tm n vic s dng cc ph

phm, ph phm nng nghip v phn chung, ch trng lun canh cy trng bo

v ph ca t v ct vng i ca su bnh, p dng cc bin php sinh hc

phng tr su bnh v bo v s a dng sinh hc.

4. Tnh hnh np n ng k sng ch thuc cc hng nghin cu trn

theo thi gian

Hng nghin cu v k thut canh tc hu c v sn xut-s dng phn bn hu

c trong sn xut nng nghip hu c c sng ch t thp nin 70, lng sng ch

thuc 2 hng nghin cu ny tng dn theo thi gian.

Hng nghin cu v vic sn xut v p dng cc cht dit su b, cn trng;

iu ha sinh trng c ngun gc hu c trong sn xut nng nghip hu c c sng

ch np n ng k bo h t nm 2000 n nay.

24

5. Mt s sng ch tiu biu

To phn bn hu c t ngun gc b u nnh, phn bn ny s dng c

trong sn xut nng nghip hu c.

US2008302151 (A1) 11/12/2008

Inventor(s): Stemwedel Timothy Allan [US]

Khai thc nit t cht thi hu c lm phn bn cho nng nghip hu c

US2007101783 (A1) 10/05/2007

Inventor(s): Gross Amit [IL]; Nejidat Ali [IL]; Fine Pinchas [IL]

Phng php canh tc hu c la nc

CN105284337 (A) 03/02/2016

Inventor(s): Yang Yinge; Ma Ke; Zhou Yuanyuan;.

Sng ch cp n vic qun l ton din trong vic trng cy la nc, bao

gm cc cng on: bn phn, la chn ht ging, ngm ht ging, gieo ht ging,

qun l nc ti, hng dn lm c, kt hp nui trng thy trong cnh ng, .

Vi vic qun l ton din nh trn, cc loi su bnh v c di c th b c ch hiu

qu.

Phng php canh tc hu c c ci ng

CN105052494 (A) 18/11/2015

Inventor(s): Gao Shurong; Wang Linwu;

Phng php ny bao gm cc bc sn xut ht ging lai v canh tc hu c.

Cc bc trng trt hu c bao gm chun b t, gieo ht ging, kim sot dch bnh

v su bnh, thu hoch kp thi. Mi 100 g c ci ti c cha 21,6 mg vitamin C,

hm lng ng ha tan l 2,96% trng lng, cht x th l 0,7% trng lng, hm

lng cht kh l 6,8% trng lng.

Phng php canh tc hu c da hu

CN105052456 (A) 18/11/2015

Inventor(s): Qi Lin; Tian Yonglin

Phng php canh tc hu c, trng lun canh da l vi cc loi cy khc

CN104823674 (A) 12/08/2015

Inventor(s): Xiao Guanghui; Liu Jianhua;

25

III. THC PHM HU C T GC NHN DOANH NGHIP

1. Quy trnh canh tc rau hu c

Sn xut rau qu theo tiu chun hu c l hnh thc sn xut nhm mc tiu to

ra nhng sn phm c cht lng cao, an ton vi ngi s dng, mang li hiu qu

kinh t cho ngi sn xut, duy tr, nng cao ph nhiu ca t v m bo cn

bng h sinh thi.

Li ch ca canh tc rau hu c

- Ci thin, duy tr cnh quan t nhin v h sinh thi nng nghip, trnh vic

khai thc qu mc gy nhim cho cc ngun lc t nhin, gim thiu vic s dng

nng lng v cc ngun lc khng th ti sinh.

- Sn xut lng thc c dinh dng, khng c hi v c cht lng cao

- m bo, duy tr v tng ph nhiu lu di cho t, cng c cc chu k sinh

hc trong nng tri, t bit l chu trnh dinh dng, bo v cy trng da trn vic

phng nga thay cho cu cha, a dng cc ma v ph hp vi iu kin a

phng.

Cc nguyn tc cn bn ca canh tc rau hu c

- Khng ging bin i gene

- Khng cht kch thch tng trng

- Khng ha cht bo v thc vt

- Khng phn bn ha hc

- Khng cht bo qun

* Vng trng

- Lch s ca vng trng khng s dng ho cht trong t nht 3 nm lin k v

c giy t xc minh vic ny hoc qua giai on chuyn i vi s cho php ca c

quan chng nhn.

- Ton b vng trng phi c bao quanh bi hng ro cch ly vi khu vc

xung quanh (Vng m) trnh ly nhim cc ho cht t nhng vn xung quanh

cng nh t nhng h ln cn vo khu vc sn xut hu c.

* Ngun ging

- Ging s dng trong sn xut hu c phi l ging c sn xut hon ton

bng phng php hu c. Nu khng hon ton bng phng php hu c th phi c

26

s xem xt v ph duyt ca c quan cp chng nhn (ngun gc ging, ging bn

a)

- Trng hp t chn ging th phi c h s thu hoch v gi ging.

* Ngun nc ti

- Ngun nc khng b nhim

- Cm dng nc thi cng nghip, nc thi t cc bnh vin, cc khu dn c,

cc trang tri chn nui, cc l git m gia sc gia cm, nc phn ti, nc gii

cha qua x l ti.

* Cht dinh dng

- Khng dng phn ha hc

- Khng s dng phn ngi

- Khng s dng phn chung cha hoai

- Ch s dng phn bn c cho php bi tiu chun hu c Chu u v M

* Quy trnh phn hu c

Phn hoai c trang tri t tn d thc vt trong trang tri v phn ng vt

c thu gom t cc h chn nui vng ln cn. Tt c cc cng on t thu gom vt

liu n quy trnh phn cn c lu li. Quy trnh phn cn tun theo nguyn

tc sau:

- T l, ngun gc, thnh phn ng phi m bo t l C/N khong 25 40 tc

l khong 7 phn xc thc vt v 3 phn phn chung. Nguyn liu phi m bo

khng c ngun gc t sn xut cng nghip, khng nhim ho cht.

- Trong qu trnh phi m bo nhit ng t n 55 76oC trong 15

ngy u lin tip git cht cc vi sinh vt c hi v ht c di.

- m ca ng khong 50 -55% hay nm vo thy rn nc l t.

- Thi gian t 45 60 ngy, o trn 5 ln trong 15 ngy u duy tr nhit

ng . Cc ln o tip theo c th cch nhau 7 10 ngy.

- Kt thc phn, ng trc khi em ra s dng phi m bo khng mi hi,

dng ht mu en, ti xp, khng c u trng kin vng.

* Qun l su bnh hi

- Lm nh li ngn nga cn trng

- Lun canh

- Xen canh

- Trng cy theo ng mt

- Che ph t bng cy h u, bn phn hu c hoai gia tng dinh dng

cho t, t cung cp dinh dng cho cy trng tip theo sinh trng tt, tng kh

nng chng chu su bnh.

27

- V sinh vn thng xuyn dch hi khng c ni tr n

- Xua ui bng tho dc ti, t, ht neem

* Qun l c di

- Nguyn tc

+ Khng s dng ha cht, khng t c trong vn

+ Kim sot c mt hp l dp ni tr ng ca dch hi, thng thong,

hp l gia ma ma v ma kh.

- Bin php kim sot c di

+ Cy xi t, vi li c di vo t. iu ny khng nhng gip hn ch c

di m cn gia tng lng mn v vt cht hu c cho t.

+ Trng cy h u che ph t. Do chng va c kh nng c nh m cho

t, gip hn ch c di v tng ti xp cho t.

+ Nh c bng tay trn cc lip rau, xung quanh gc cy n tri hn ch c

di cnh tranh dinh dng vi cy trng.

+ Ln lung v ph bt gim c di.

2. Cc bc t c chng nhn hu c quc t - Kinh nghim t Cng ty

c phn Thng mi - Dch v Ma

Bc 1: Chn la a im

Cc t chc chng nhn hu c quc t nh B Nng nghip M (USDA) hay

EU Organic Farming (ca EU), JAS (Nht Bn) c nhng yu cu rt kht khe v

cc yu t u vo l cht lng mi trng t, mi trng nc, mi trng khng

kh v nguy c b ly nhim nhim t khu vc xung quanh n trang tri hu c. Do

, vic u tin khi mun ly chng nhn hu c l phi tm c t sch.

Cc yu t m bo t sch:

- Cch xa khu dn c, khu cng nghip, sn bay,

- Cch bit vi cc khu vc canh tc nng nghip thng thng khc

- t hoang hoc t khng canh tc 2 nm tr ln. Nu t ang canh tc th

phi c thi gian chuyn i t nht 3 nm khng s dng ha cht mi c th chng

nhn hu c.

Cc yu t ni trn m bo t canh tc s t c nguy c b nhim v trnh b

nhim t xung quanh.

28

Bc 2: Kim tra cc thng s mi trng

Ly mu t, nc trong khu vc d nh canh tc em i phn tch v cht

lng t, cht lng nc nhm pht hin cc bt thng trong t v nc. Nu c

nhng ch s vt ngng cho php th hoc l phi tn thi gian x l nh nc, t

nhim phn, nc c kim loi nng hoc l tm mnh t khc ph hp hn.

Bc 3: Quy hoch trang tri

Sau khi m bo cc yu t u vo m bo tiu chun, nh u t s tin

hnh quy hoch trang tri, phn khu chc nng c th trn s gm:

- Khu nh cng nhn

- Khu lm ht ging

- Khu phn

- Cc khu vc trng rau

Trn c s quy hoch s trin khai cc hng mc nh lm hng ro cch ly (bao

xung quanh trang tri phi kn bng tng cy xanh hoc nhn to nh tng tn,

tng gch cao ti thiu 2m); khu vc cch ly (phi dnh mt khong rng 2m t mp

tng ro vo trng cy xanh hoc c lm khu vc cch ly. Xy dng h thng

ti, ng i ni b trong trang tri, ng in,

Bc 4: Tin hnh canh tc

Sau khi quy hoch xong s tin hnh lm t: cy sch c, san bng t, xy

dng nh li, nh cng nhn, nh phn, ht ging, lp t h thng ti t ng

nu cn thit; lm ng i, h thng ng dn nc, h thng in.

- phn: Theo quy trnh ca cc t chc chng nhn a ra nh m bo u

vo l vt cht hu c trong trang tri hoc trong vng, khng dng phn ha hc, ha

cht. Quy trnh phn c quy nh rt k v phi tun th m bo cht lng

dinh dng cho cy trng.

- Lm t v canh tc: Sau khi san phng v xy dng nh li, tin hnh lm

t k hn, ln lung, bn lt v trng cy theo tng loi khc nhau v khng c

dng phn bn ha hc, thuc tr su tr c ha hc.

Vi cc quy trnh ny, tt nht l nn thu mt cng ty t vn chuyn v canh

tc hu c h hng dn cch lm ng ngay t u tn thi gian sa sai cho

doanh nghip.

Lp li cc bc canh tc theo quy trnh hu c trn nhiu ln cho thnh tho.

29

Bc 5: Ghi chp nht k ng rung

Tt c cc hot ng trong trang tri hu c u phi c ghi chp li. Bn cp

chng nhn c nhng mu ghi nht k ng rung v mi cng on c s ghi ghp

ring gm:

- Nht k ghi chp phn

- Nht k ghi chp vn m

- Nht k ghi chp canh tc rau

- Nht k ghi chp thu hoch v vn chuyn

Qun l nng tri hoc cng nhn phi c tp hun ghi chp chnh xc v

y cc thng tin ny c quan chng nhn c s liu truy xut v nh gi khi

cn.

Bc 6: Chun b xin cp chng nhn

Sau thi gian hot ng t nht l 1 nm, trang tri v nh t vn ngi li vi

nhau nh gi v kh nng p ng ca trang tri vi cc yu cu chng nhn hu

c. Khi m bo cc yu cu, cn ly mu t, nc v rau trong trang tri em

ti cc phng th nghim phn tch cc ch tiu m chng nhn hu c yu cu xem c

thng s no vt ngng hay khng.

Nu c th phi xem li quy trnh tm ra nguyn nhn t u v tm cch khc

phc. Ch khi cc yu t u vo m bo mi gi n xin chng nhn ca cc t

chc quc t.

Bc 7: Qu trnh nh gi cp chng nhn

Ton b chi ph i li, n ca cc chuyn gia cp chng nhn quc t s do

trang tri chi tr. Ty vo iu kin trang tri m cc chuyn gia ny c th nh gi

ti trang tri mt hay nhiu ln m bo quy trnh ca trang tri tun th cc iu

kin canh tc hu c ca h.

Sau khi m bo tun th cc iu kin, bn nh gi s ly mu rau bt k

trong trang tri gi sang nc ngoi phn tch. y gn nh l bc cui cng

trong qu trnh nh gi. Nu mu t th h s gi mt xut cp chng nhn cho

cc t chc gi bn quyn ca chng nhn nh M, EU, IFOAM, chng nhn

cho trang tri. Nu mu khng t chun th bn nh gi s yu cu trang tri phi

lm li quy trnh cho t.

Ngoi tin chi cho chuyn gia nh gi, cc trang tri cn phi tr tin ly

chng nhn.

30

Bc 8: Ti nh gi v cp chng nhn

Mi chng nhn ch c thi hn 1 nm. Sau 1 nm trang tri mun gia hn

chng nhn th phi lp li quy trnh ni trn. Bt k trong khong thi gian chng

nhn c hiu lc, bn chng nhn c th t xut kim tra trang tri, nu pht hin bt

c vi phm no, h c quyn thu hi chng nhn.

3. ng dng h thng truy xut ngun gc xc nh thc phm sch

Trong bi cnh hi nhp hin nay, s cnh tranh khng ch xut hin khi hng

ha Vit Nam i ra th gii m cn ngay th trng trong nc, khi hng ha th

gii tin vo Vit Nam.Vic m bo hng ha c cht lng tt l iu rt quan trng

cho kh nng cnh tranh. Tuy nhin, doanh nghip cn m bo c s cho nim tin

ca ngi tiu dng. Gii php l h thng minh bch thng tin v qu trnh hng ha

t lc sn xut cho n khi ti tay ngi tiu th.

Nhiu doanh nghip hng n sn xut thc phm t cc tiu chun

VietGAP, GlobalGAP, ASC, HACCP..., nhng nh vy vn cha nghim ngt cho

chun mc cht lng. Ngi tiu dng cn c s minh bch hn v quy trnh, ngun

gc sn phm, tc h cn c thng tin truy xut ngun gc ti tt c cc khu trong

chui sn xut v tiu th sn phm, bit liu n v cung cp sn phm c n lc

ti a trong vn m bo cht lng sn phm hay khng; sn phm c c kim

sot cht lng mt cch nghim tc trong ton b chui cung ng hay khng.

Do vy, truy xut ngun gc sn phm ang dn tr thnh xu th tt yu v l

yu cu bt buc, cho php ngi tiu dng c y thng tin ngc dng, t sn

phm cui cng v ni sn xut ban u, r sot tng cng on trong ch bin v

phn phi. Xu hng hin nay l s dng cng ngh thng tin v cc thit b in t

gip cho vic cp nht thng tin, qun l d liu v truy xut ngun gc sn phm

c thun li. Vi gii php ny, doanh nghip sn xut a thng tin ln h thng t

nhng khu u ca chui sn xut cho n khu ng gi sn phm. Tt c thng tin

v sn phm c lu tr vo my ch, d dng truy xut v ngi mua c th xem

thng tin v l hng trn h thng ngay khi l hng cha ri khi ni sn xut. C th

truy xut nhanh ngun gc sn phm qua m QR (QR code: m vch 2 chiu hay m

phn hi nhanh, m vch ma trn) in trn bao b sn phm bng cch dng ng dng

qut m trn in thoi thng minh.

Vi doanh nghip, truy xut ngun gc l bc u to s tin tng ni khch

hng, by t thin ch minh bch mi thng tin v sn phm. V pha ngi tiu dng,

y l gii php kim tra cht lng sn phm hiu qu, nhanh gn. Khi ch ng truy

31

xut bng chnh m vch trn mi sn phm thng qua h thng thng tin hin i,

ngi tiu dng yn tm mua sm, cn nh bn l d kim sot ri ro pht sinh khi

theo di v xc minh ton b ng i ca hng ha.

Cc th trng pht trin rt ch trng vic truy xut ngun gc, c bit trong

ngnh thc phm. chu u, t nm 2005, EU xc nh truy xut ngun gc l quy

nh bt buc cho cc nc thnh vin. H thng siu th bn l Anh cng tng

cng h thng kim nh ny. Thng 1/2011, M ban hnh Lut Hin i ha An

ton thc phm (FSMA - Food Safety Modernization Act), yu cu tng cng theo

di, truy vt thc phm v lu tr h s i vi thc phm nguy c cao (phi c h

thng lu tr h s d tip cn, khi cn thit c th gi ti c quan thm quyn trong

thi gian 24 gi k t khi nhn c yu cu ca c quan kim tra). Tng t, Ireland,

Canada cng c nhng quy nh nghim ngt v vic dn nhn mc, nhn din sn

phm, c s sn xut. n , t nm 2006, cc nh sn xut, ch bin nho lp ra

h thng truy xut ngun gc in t GrapeNet. Nh vy, h chim hon ton lng tin

t th trng nhp khu EU. T nm 2010 n nay, B Nng nghip Thi Lan, thng

qua Vn phng quc gia v tiu chun nng sn v thc phm (ACFS-The National

Bureau of Agricultural Commodity and Food Standards), a ra chun quc gia v

truy xut ngun gc in t, xy dng cng thng tin truy xut ngun gc in t

nng dn vo ng k dng min ph, c ACFS tp hun v h tr. n nay, ni

chui hay qu su ring bn ca hng rau qu nh Thi Lan cng c dn m

QR. iu ny mang li hiu qu kinh t r rng cho nng dn Thi Lan.

Nm 2011, c s h tr ca Chng trnh H tr cnh tranh ton cu (GCF

Global Competitiveness Facility) ca Chnh ph an Mch, cc nh nghin cu ca

Cng ty C phn KH&CN Sc k Hi ng (TP.HCM) xy dng D n truy xut

ngun gc in t (TraceVerified). Nm 2015 kt thc d n; nm 2016 thnh lp

doanh nghip Cng ty CP Gii php v dch v Truy xut ngun gc (TraceVerified),

doanh nghip t vn gii php truy xut ngun gc in t cho cc chui sn xut

nng sn thc phm Vit Nam, hng ti mt th trng thc phm (c ni a v xut

khu) minh bch nh truy xut ngun gc. Hin nay, TraceVerified c h thng

truy xut in t ng dng cho cc chui tm, tri cy, rau c, c tra v s pht trin

ng dng sang ton b chui thc phm ca Vit Nam.

Hin ti, cng ty TraceVerified a thng tin minh bch v thc phm ca

Vit Nam, l cu ni thng tin gia nh sn xut v ngi mua. y l h thng c

xy dng theo chun mc quc t, d s dng vi mi i tng: ngi sn xut

nguyn liu, nh ch bin thc phm, nh nhp khu, ngi tiu dng.

32

TraceVerified xy dng h thng truy xut ngun gc in t da trn cng

ngh ca Microsoft. H thng ny c tnh nng vt tri nh cung cp d liu mt

cch nhanh chng v r rng; cung cp y thng tin v ng i ca sn phm, t

qu trnh sn xut, nhp vo kho bi, khi thng quan qua ca khu, ti khi sn phm

n tay ngi tiu dng.

Khc vi phng php truy xut ngun gc truyn thng c ghi chp bng

tay, lu tr bng giy t s sch, vi TraceVerified, n v sn xut s d dng hn

trong vic qun l h s, giy t trn my tnh. Tt c thng tin sn phm c lu tr

vo my ch, d dng truy xut. L hng mi ng gi c a thng tin ln

mng cha ra khi nh my nhng bn ngi bn xem c thng tin l hng. V

pha ngi tiu dng, ch cn s dng smartphone chp li m QR trn bao b sn

phm l c th bit c mi thng tin v sn phm mnh ang chun b mua.

M hnh h thng truy xut ngun gc TraceVerified

Doanh nghip khi tham gia vo h thng s c cp ti khon v mt khu

ring. Ti y, doanh nghip c th ty chn mu bo co truy xut dnh cho th

trng ph hp ca mnh, phn quyn ngi dng trong ni b a thng tin v quyn

truy cp xem thng tin cho cc khch hng ca mnh. Mi sn phm xut khu s

c dn nhng con tem truy xut ngun gc in t TraceVerified. Nh nhp khu,

hi quan v ngi tiu dng c th nhn c bo co truy xut bng cch dng

smartphone chp m QR trn cc con tem truy xut, s c ng link n bo co truy

xut ca l hng .

Tuy nhin, h thng ny ch l cng c, n v sn xut phi c trch nhim

cung cp thng tin trong tng khu mt, chng ch kim nghim ca nh sn xut.

Nhiu doanh nghip c dy chuyn sn xut phc tp s cn c h thng truy xut ni

33

b qun l thng tin sn phm. Nu thc hin tt cng vic truy xut ni b th vic

p dng h thng truy xut in t s c thc hin d dng hn. Cc nn tng ca

truy xut ngun gc in t cng m bo kh nng c th tch hp hi ha vi h

thng hoch nh ngun lc doanh nghip (ERP - Enterprise Resource Planning).

im nhn to u th cho ra s khc bit trong h thng TraceVerified l thng

tin truy xut ngun gc thng xuyn c thm tra m bo tun th quy tc ca h

thng, kt hp vi vic kim chng hoc phn tch kim nghim nhm xc thc thng

tin. i vi nh sn xut thc phm, TraceVerified l mt bn c lp th ba gip

truyn ti thng tin v sn phm mt cch tin cy, l cng c tip cn th trng quan

trng, gip cho sn phm c nh gi ng. Vi nh nhp khu thc phm, n l

cng c gip tng kh nng qun l chui cung cp v chc chn v cht lng hng

ha.

TraceVerified trin khai gii php truy xut ngun gc in t n khch

hng l cc trang tri, nh my sn xut cc sn phm nng nghip v thc phm nh:

Nha Trang Seafood, Ebon Big C, Cng ty Thc phm Mitraco, HTX Thch Long

(chn nui heo), thanh long Bnh Thun, vi xut khu Rng , rau hu c

Organica,... Ngoi ra, tham gia vo chui gii php cn c 80 ha rau Anh o cung

cp cho Coopmart, hn 80 ngn h s truy xut tht heo ch bin ca Ebon Big C.

Trong thi gian ti, TraceVerified s xut vi B Nng nghip v Pht trin

nng thn thnh lp lin minh thc phm sch kt ni cc nh sn xut thc phm

c trch nhim. TraceVerified cng ang cng vi T chc Lng thc v Nng

nghip Lin hp quc (FAO) pht trin cc m hnh thnh cng trong truy xut ngun

gc cng nh chia s gii php v kinh nghim ti cc quc gia chu - Thi Bnh

Dng. Cng vi i tc chnh l Hip hi Thc phm Minh bch (FTA),

TraceVerified hng ti tr thnh nh cung cp hng u cc gii php v cng c kt

ni internet trong truy xut ngun gc in t cho thc phm.

34

TI LIU THAM KHO

1. Anh Tng (2011), Pht trin Nng nghip hu c trn th gii, Tp ch Thng

tin Khoa hc v Cng ngh, s 8, tr. 6 11.

2. Nguyn Quc Vng (2016), Pht trin nng nghip hu c Vit Nam: bo co

t th trng hu c th gii v c, Hi tho Nhn din sn phm nng nghip

organic Vit Nam xu hng pht trin v xc tin lin kt sn xut tiu th,

B Nng nghip v Pht trin Nng thng Vit Nam, 8tr.

3. Nguyn Th ng (Ch.b) v cc cng s (2012), Gio trnh Nng nghip hu

c: gio trnh cho o to i hc, Nxb. Nng nghip, H Ni.

4. Nguyn Vn B (2013), Nng nghip hu c: hin trng v gii php nghin

cu - pht trin, truy cp ngy 16/8/2016 t trang: http://iasvn.org/

5. Phm Bo Dng (2013), Pht trin sn xut rau hu c mt hng i mi

cho nng nghip Vit Nam, Tp ch Nghin cu kinh t, s 419, tr. 63 69.

6. Xu hng pht trin nng nghip hu c v sn xut nng sn sch ti Vit

Nam, ti liu chng trnh bo co phn tch xu hng cng ngh (08/2016),

Trung tm Thng tin v Thng k Khoa hc v Cng ngh, Tp.H Ch Minh.