Boekenleners. Wie zijn ze?

Een gebruikersonderzoek in 165 bibliotheken

Maja Coltura

Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken

Gebruikersonderzoek 2004

• kwalitatief, wetenschappelijk correct, bruikbaar op Vlaams én lokaal niveau, betaalbaar

VCOB + TOR (VUB) + 165 bibliotheken met 32.041 bibgebruikers

• enquêtes• uitleengegevens

leenprofielen

Gebruikersonderzoek 2004

• 165 bibliotheken• 32041 klanten• 339 variabelen per klant• half miljoen uitleningen• 80 onderscheidende bibkenmerken

eindeloos veel onderzoeksmogelijkheden op Vlaams én lokaal niveau

Wie is de bibliotheekbezoeker?

51,7 %64,1 %Vrouw

*: Statbel 2004

48,3 %35,9 %Man

Vlaanderen*Bibliotheken

<

>

Wie is de bibliotheekbezoeker?

29,2 %36,6 %30 tot 45 jaar

26,2%29,2 %45 tot 60 jaar

28,4 %13,5 %60 jaar en ouder

*: STATBEL 2004

16,2 %20,7 %18 tot 30 jaar

Vlaanderen*Bibliotheken

>

>

>

<

Wie is de bibliotheekbezoeker?

22,5 %12 %Lager secundair

30,8%30 %Hoger secundair

22,2 %53,3 % Hoger onderwijs

24,5%4,7 %Geen of lager

Vlaanderen*Bibliotheken

*: STATBEL 2003

<

<

≈

>

Wie is de bibliotheekbezoeker? Enkele resultaten

• vrouwelijk, hoogopgeleid, jonger dan 60• loyale leden• maandelijks bezoek van half uur• boeken grote trekker• tevredenheid zeer hoog• dertigers komen massaal terug voor de

kinderen

Wat leent de bibbezoeker?

• 442 201 uitleningen (boeken, cd’s, video...)

• verzameld gedurende zes maanden

Wat leent de bibbezoeker?

fictie 40 %

andere 0,4 %

non-fictie 23 %

cd 14 %

strips 7 %tijdschriften 6%

video 4,3%cd-rom 1,3 %

Wie leent wat?

Vaker lid meerdere bibliotheken

Vaker lid meerdere bibliotheken

Merendeel lid één bib

Lager aantal uitleningen

Lager aantal uitleningen

Hoger aantal uitleningen

Minder tijd in bib

Ouder

Lager opgeleid

Vrouwelijker

FICTIE

Gemiddeld tijd in bibMeer tijd in bib

JongerJonger

Hoger opgeleidHoger opgeleid

MannelijkerMannelijker

CD’sNON-FICTIE

AC

HT

ER

GR

ON

DB

EZ

OE

K

Wie leent wat?

Minder vaak uitleenplan

Minder vaak rechtstreeks naar keuze

Veel minder vaak catalogusgebruik

FICTIE

Veel vaker uitleenplanVeel vaker uitleenplan

Veel vaker rechtstreeks naar keuze

Minder vaak rechtstreeks naar keuze

Gemiddeld catalogusgebruik

Veel vaker catalogusgebruik

CD’sNON-FICTIE

ZO

EK

GE

DR

AG

Wat leent de bibgebruiker?Enkele resultaten

• opleiding, geslacht en leeftijd spelen rol in materiaalkeuze

cd’s trekken hoger opgeleiden aan, fictie trekt lageropgeleiden en ouderen aan

• mensen volgen vaste patronen

‘de bibgebruiker’ bestaat niet

Wie leent wat?

koppeling achtergrondgegevens en daadwerkelijk gedrag via uitleningen

geen sociaal wenselijke vertekeningvgl. populaire genres ook bij Klara-luisteraars

profielen

De fictieprofielen

Intellectuele reflectie

Emotioneel escapisme

Vrouw Man

Literairen

(jong/oud)

RomanticiAdrenalinezoekers

Fictiefielen

Fictiefoben

De non-fictieprofielen

Geest

Praktijk

Vrouw Man

Huismus

Evenwicht-

zoekers Autodidact

Reisvogels

Non-fictie fans

Profiel van de jonge literairen (1)

• Sociaal profiel:- mannen en vrouwen- Iets jonger dan bibliotheekgemiddelde- Hoogst opgeleide fictietype- Meer dan gemiddeld aantal studenten

• Bibliotheekgebruik/boekenbezit:- Vaker lid van meerdere bibliotheken- Gemiddeld aantal ontleningen- Heel gericht bibliotheekbezoek (intensief catalogusgebruik en uitleenplan)- komen omwille van werk en studie- bezit meer boeken dan gemiddelde

• Mediaprofiel:Canvas, Eén, Radio 1, De Standaard, De Morgen, Humo

Profiel van de jonge literairen (2)

Oorlog & Avontuur

Spanning & Misdaad

SciFi, Griezel & Fantasy

Theater & poezie

Historisch & Biografisch

Romantiek, Familie & Streek

Populaire roman

Literaire roman

Autobiografie, Essays

Humor & Erotiek

Vrouwen & Psychologie

Politiek & Maatschappij

Verhalen & Columns

Derde Wereld

Esoterie & Spiritualiteit

10020 40 60 80

Profiel van de romantici (1)

• Sociaal profiel:- Zeer vrouwelijk- Beduidend ouder dan bibliotheekgemiddelde- Laagst opgeleide bibliotheektype, met laagst opgeleide ouders- Weinig gestimuleerd tot lezen als kind- Partner met kind- Iets meer huisvrouwen dan gemiddeld, laagste inkomen

• Bibliotheekgebruik:- Het vaakst trouw aan één bibliotheek- weinig catalogusgebruik, geen plan vooraf- zeer weinig boeken in bezit

• Mediaprofiel:Eén, Radio 2, Het Nieuwsblad, Libelle, Flair

Profiel van de romantici (2)

Oorlog & Avontuur

Spanning & Misdaad

SciFi, Griezel & Fantasy

Theater & poezie

Historisch & Biografisch

Romantiek, Familie & Streek

Populaire roman

Literaire roman

Autobiografie, Essays

Humor & Erotiek

Vrouwen & Psychologie

Politiek & Maatschappij

Verhalen & Columns

Derde Wereld

Esoterie & Spiritualiteit

10020 40 60 80

Profiel van de ‘huismussen’ (1)

• Sociaal profiel:- mannen en vrouwen- Meerderheid tussen de 30 en 45 jaar- Iets lager opgeleid dan gemiddeld- Wonen samen met partner en kinderen

• Bibliotheekgebruik/boekenbezit:- Meestal lid van één bibliotheek- Hoogst aantal ontleningen- Lopen tussen de rekken - Minder doelgericht bibliotheekbezoek- Vaak omwille van de kinderen- kleine boekencollectie thuis

• Mediaprofiel:Eén, Radio Donna, Het Nieuwsblad, Flair, Libelle

Profiel van de ‘huismussen’ (2)

wijsbegeerte

godsdienst

sociale wetenschappen

economie

rechtswetenschappenkrijgswetenschappen

psychologie

opvoeding/onderwijs/vorming

wiskunde/informatica/natuur...

geneeskunde/gezondsheidszo...spelen/handenarbeid/huisho...

landbouw/tuinbouw/visserij

techniek

beeldende kunst

muziek/dans/toneel/filmtaal-en letterkunde

geschiedenis

land en volkenkunde

10020 40 60 80

Profiel van de ‘evenwichtszoekers’ (1).

• Sociaal profiel:- Meest vrouwelijke type- Jongste gebruikerstype- Gemiddeld opleidingsniveau- Vooral partners met kinderen en alleenstaanden die bij hun ouders wonen

• Bibliotheekgebruik/boekenbezit:- Iets minder aantal ontleningen dan gemiddeld- Kuieren door de rekken- Thuis iets kleinere boekencollectie

• Mediaprofiel:Eén, Donna, Het Nieuwsblad, vrouwenbladen

Profiel van de ‘evenwichtszoekers’ (2)

wijsbegeerte

godsdienst

sociale wetenschappen

economie

rechtswetenschappenkrijgswetenschappen

psychologie

opvoeding/onderwijs/vorming

wiskunde/informatica/natuur...

geneeskunde/gezondsheidszo...spelen/handenarbeid/huisho...

landbouw/tuinbouw/visserij

techniek

beeldende kunst

muziek/dans/toneel/filmtaal-en letterkunde

geschiedenis

land en volkenkunde

10020 40 60 80

Marketingstrategie

= wie zijn onze leden, wat drijft hen, hoe gebruiken ze de bib, wat is hun favoriete tv-zender...

deze kennis is basis marketingstrategie

Marketingstrategie

leeftijd

fre

qu

enti

e

promotie

behoud

I II III IV18 29 44 63

wie zijn ze?

Marketingstrategie

• Tussen 29 en 44• Jonge gezinnen, veelal vrouwen• Reden: kinderen, goed boek• Media: vrouwenbladen, Eén

(familiezender)• Profielen?

Motivatie (30-44 jaar)

de kinderen

Info zaken die me

bezighouden

Goed boek of CD

andere ontmoeten

info studie

iets bijleren

krant of een tijdschrift...

info werk

aangename omgeving

werk zoeken

te surfen

Relatieve kans

Wa

ard

e in

se

gm

en

t

Tijdschriftvoorkeur huismussen-evenwichtzoekers

sportbladen

muziekbladen

Humo

Knack

Mannenbladen

vrouwenbladen

tienerbladentv-bladen

mode-bladen

natuu

rweten

scha

ppeli

jke ti.

..

hobbybladen

computermagazines

andere

ik lees nooit tijdschriften

Aandeel huismussen

Aa

nd

ee

l ev

en

wic

hzo

ek

er

Leesprofielen doelgroep

huismus

evenwichtszoekers

romantici

jonge literairen

Fictiefoben

Adrenalinezoeker

De jonge literairen

De romantici

Oudere literairen

De fictiefielen

23 28 33 38

aandeel omwille van de kinderen

aa

nd

ee

l 30

to

t 4

4 ja

ar Huismussen

evenw ichtzoekers

autodidacten trekvogels

non-fictiefanaat

30 tot 44 jaar

Om

wille

van

kin

der

en

Marketingstrategie

mediacampagne:

• StuBru, Donna, 4fm, QMusic• DMM, De Bond, Libelle, Flair en HUMO