• 00081n stichting

industrieel bouwen nederland

N • EU"., 5 B R • E F Informatieblad van de Stichting Industrieel Bouwen Nederland Jaargang 4 - nr. 19 oktober 1993 Secretariaat: Lange Voorhout 15 2514 EA Den Haag telefoon 070 - 346 29 78 fax 070 - 356 1848

r-__ ------- 5-t.--.----"'-&.I.-.-.-ee t @o 0 ~ ®!J-0@.0;@ü7 9

'jj'QD rnOW@][}u@'(7@[[î)8 Virtual Reality spreekt tot de verbeelding en levert architect en bouwwereld nieuwe ongekende mogeliikheden.

NOVEMBER 1993

Het instituut Ca libre van de TU Eindhoven biedt kennis en advies aan bedrijven, instellingen, ontwerpers en de overheid over CAD toepassingen en presentatie­& simulatietechnieken in de bouw. Het instituut beschikt over een geavanceerd virtual reality-systeem (VR). Met dit VR systeem, dat samen met Autodesk Benelux en Sun Microsystems Nederland wordt ontwikkeld, is het mogelijk om door een met computer aided design (cad) ontworpen gebouw te lopen. Bijvoorbeeld om de dimensionering te bekijken of de belichting te controleren. De ontwikkelingen rond het VR-systeem van Calibre staan niet stil. Momenteel is men bezig om het systeem tot een volledig ontwerpgereedschap te maken. Verder concentreert men zich op de mogelijkheden om meerdere mensen tegelijk met een VR-helm op door een virtuele ruimte te laten lopen. In dat geval kan in het ontwerp overleg plaatsvinden en kunnen tijdens het overleg, onduidelijkheden direct worden opgehelderd.

Op 9 november aanstaande doet Calibre de magie uit de doeken, door u te informeren over computergestuurde media die beschikbaar zijn voor ontwerpen en het presenteren van ontwerpen. Hiertoe organiseert Calibre een Booosting-bijeenkomst met het volgende programma:

13.30 13.45-14.00 14.00 - 14.30

14.30 - 15.00

, 15.00 - 15.30 15.30 - 16.00

16.00 - 16.30

16.30 - 17.00 17.00 - 17.30

Aankomst - ontvangst - demonstraties

Introductie, door ir Jan Wes/ra, voorzitter van het Bestuur van Booosting 'Van zandkasteel tot Virtual Reality' De historische context vanuit de bouw bekeken, door ir Jo Man/elers, onderzoeker Instituut Calibre 'Van tekening naar Virtual Reality' Welke technologie schuilt er achter, door ir Wal/her Roeien, onderzoeker Instituut Calibre

koffie/thee/demonstraties 'Ontwerpen met Virtual Reality' presentatie van een VR ontwerpsysteem, door ir Geer/ Smel/zer, directeur Instituut Calibre 'Muis of potlood' tegenlezing, door de heer ir Wal/er Lockefeer, architectenbureau Ima Summis

Discussie Borrel en demonstraties

N.B. Gedurende de pauzes wordt de deelnemers de mogelijkheid geboden om met de VR-helm in een virtuele woning rond te kijken.

Ge'l'nteresseerd in deelname? Vul dan de achter in deze nieuwsbrief opgenomen antwoordkaart in en stuur deze voor eind oktober 1993 naar het Booosting-secretariaat. Ongeveer een week voor aanvang van de bijeenkomst wordt u een bevestiging en een routebeschrijving gezonden.

Adres: Instituut Ca libre, Technische Universiteit Eindhoven Den Dolech 2 Hoofdgebouw 5600 MB Eindhoven 040 - 47 50 95

D

booosting N.EU~SBR.EF 25 JUNI 1993"""""""""""""""""""""""""""""""" Biizondere Booosting Biieenkomst in het NAi op 19 oktober a.s.

Octatube presenteert het Quattro

Beglazingssysteem in het

splinternieuwe Nederlands

Architectuurinstituut in Rotterdam.

Nog voor de officiële opening op 29 oktober 1993, stelt

het Nederlands Architectuurinstituut, NAi, publiek en

genodigden in staat om tijdens voorbezichtigingsdagen, kennis

te maken met het nieuwe NAi-gebouw.

Hiertoe nodigt Octatube Space Structures op 19 oktober a.s. Booosting, haar aangesloten enen en geïnteresseerden uit om

zich in het NAi, te laten informeren over Octatube, het Quattro beglazingssysteem in het NAi, de architectuur van Jo Coenen en

de lezing van Jan Westra, 'Architectural Engineering: de noodzaak voorbi(

Het programma voor de bijeenkomst in het NAi begint om

16.00 uur. Na een introductie door Adri Duivesteijn, directeur

van het NAi, zal Maarten van der Hulst van architectenbureau

Jo Coenen & Co 'Het NAi: complex maar ongecompliceerd'

presenteren. Natuurlijk volgt er een rondleiding door het

gebouwen wordt er voor de inwendige mens gezorgd.

De middag wordt vervolgd met een lezing over 'Quattro: van

enkel tot dubbeldik', het ontwikkelingsproces van het Quattro

beglazingssysteem van 1988 tot de toepassing in het NAi door

prof dr ir Mick Eekhout, directeur Octatube Space Structures.

Met 'Architectural engineering: de noodzaak voorbij' door

ir Jan Westra, voorzitter van het Bestuur van Booosting en

docent produktietechnologie aan de Faculteit Bouwkunde van de

TU Eindhoven wordt de presentatie afgesloten.

Prof ir Jan Brouwer, directeur van Jan Brouwer Associates en

hoogleraar aan de Faculteit der Bouwkunde van de TU Delft zal

als dirigent van deze schitterende activiteit optreden.

Aan de bijeenkomst in het auditorium van het NAi kunnen

maximaal 150 personen deelnemen. Indien u geïnteresseerd

bent in deelname, verzoeken wij u de antwoordkaart in te vullen

en te retourneren. De eerste 150 inzenders zijn verzekerd van

deelname. Alleen deze personen ontvangen kort voor

19 oktober a.s. een bevestiging/entreebewijs van het Booosting­

secretariaat. •

NB. Aangeslotenen die hun bedrijf, de bedrijfsfilosofie en het

produktenpakket in een Booosting-bijeenkomst willen presenteren

en een discussie met 'bouwgenoten' willen aangaan, kunnen

hiertoe contact opnemen met het Booosting-secretariaat.

VOORAANKONDIGING ••••••• _

Booosting Bijeenkomst bil Plastica Plaat in WaalYliik op 14 decem&er a.s.

Plastica Plaat in Waalwijk is bekend vanwege haar kunststof

platen die zowel binnen als buiten worden toegepast. Het

informatiecentrum van Plastic a is het eerste gebouw in

Nederland waarvan de buitenkant volledig is verlijmd. De

architect Paul Strik uit Boxtel heeft in dit unieke ontwerp de

mogelijkheden van het programma van Plastica Plaat optimaal

benut. Het ontwerp is in 1991 bekroond met de Grand Prix

1991 en de Gouden medaille van de Academy of Architecture

op de zesde World Biennale of Architecture in Sofia, Bulgarije.

Op 14 december aanstaande organiseert Plastica Plaat een

Booosting-bijeenkomst in Waalwijk, van 16.00 - 19.00 uur.

Tijdens de bijeenkomst zult u geïnformeerd worden over het

bedrijf en het produktieproces, de mogelijkheden van Plastica

Plaat en natuurlijk ook over de problematiek van de verlijmde

plaat. Daarnaast staat het gebouw open voor bezichtiging en is

Paul Strik uitgenodigd om zijn ontwerp toe te lichten. Met een

tegenlezing over o.a. 'het dopjessyndroom' zal het programma

worden afgesloten.

Wij willen u nu alvast vragen om deze datum in de agenda te reserveren. In de volgende nieuwsbrief vindt u

het definitieve programma .•

NIEU""SBRIEF booosting

Prikkelende activiteit • • voor Innovatieve

Booosters

Op 14 september jongstleden vond een produkt­

ontwikkelingsbijeenkomst in Hilversum plaats. Het doel van deze

middag - waarvoor de Brakelinterieurgroep zo genereus is

geweest om oIs gastheer de kantine ter beschikking te stellen -

was om deze belangrijke pijler van Booosting weer nieuw leven

in te blazen. Hiertoe is een gevarieerd programma opgesteld.

Lezingen over produktontwikkeling, financieringsmogelijkheden

en vormen van samenwerking werden afgewisseld met

presentaties van diverse ontwikkelingen van de verschillende

projectteams. In deze nieuwsbrief leest u een verslag van de

bijeenkomst.

IBakstenen als luchtballon; het massieve moet bewegen l

Het organische kriigt de overhand, aldus Peter Stut, industrieel

ontwerper en docent aan de Academie voor Bouwkunst Minerva

te Groningen tijdens zijn lezing. Een complete contradictie

dreigt. Een pompende constructie die langzaam als een wolk voarbii trekt. Wellicht, met onze beperkte fantasie, worden de

bakstenen zo dun (aëro-gel?) uitgevoerd, dat een minimum aan 'stiiggas' deze slechts ogenschijnlijk zware maar blijkbaar ijle massa omhoogstuwt en zwevend houdt? Met grote nadruk de

ultieme wens van de mens demonstrerend: vrii-zwevend, niet

suggestief maar werkeliik dynamisch, schiinbaar uit vertrouwde

massabeelden en bestaande vertrouwde technologie

opgebouwd, moor aangetast en wellicht aangevuld door

biosfructuren die daar onverbrekeliik bii horen: geboorte,

groei, volle wasdom, reproductie en teloorgang. Wii ziin niet

ver van hef moment dat gebouwen en gebouwdelen zich

zwevend manifesteren, niet als ballonnen, maar als grote

dragende voor veel functies geschikte constructies, zo I;;kt het

tenminste na uitgebreide observaties in werkeliikheid en in vakliteratuur. Het liikt een ultieme behoefle om naast de

eventueel veel manifester en verfiinder dan voorheen geworden

massa·architectuur gebouwen te ontwikkelen die zich zwevend,

net boven het aardoppervlak, als minimum eis, kunnen

manifesteren. Het noodlot van de massa, de constante radiale

trekkracht overwonnen en schiinbaar niet meer aanwezig?

Tot zover rechtstreeks geput uit de verbeeldende voordracht. De

spreker toonde de bijeenkomst van produktontwikkelaars waar

de verbeelding in relatie met techniek toe kan leiden. Door zich

niet tot bouwsels te beperken maar op gelijkwaardige wijze

illustraties op velerlei gebieden te geven - bijvoorbeeld

'pyrotechnics' bij Mick Jogger on stage - ontstond een

inspirerende sfeer. Met een verwijzing naar Paul Valery uit

1934 - die toen al stelde dat mensen in de 'toekomst' visuele en

auditieve beelden met een gering gebaar kunnen laten komen

en gaan, net als nu (1934) water en gas ongemerkt de woning

binnenkomen - werd de teerling geworpen en konden de

projectteams vrijelijk de stand van zaken weergeven.

Booosting b 0 uw pro d U kt 0 n tw i k kei i n gen Hierbij werden lopende, stopgezette en nieuwe

produktontwikkelingen kort door vertegenwoordigers van de

produktontwikkelingsteams gepresenteerd.

ROMEINS REUZENWERK ROMEINSE TOEPASSING OM

WATERKRACHT OP ONGEKENDE SCHAAL VOOR DE KORENMOLENS TE

BETEUGElEN.

Lopende ontwikkelingen o Keuzekozijn door Jaap Koning Participanten: NBM Amstelland, Brouwer + Koning, Architectenbureau Böhtlingk, Inlal, TU Eindhoven en Alcoa

Systems. Het idee achter het keuzekozijn is een raamwerk te

ontwikkelen waarin verschillende gevelindelingen en

vormgevingen kunnen worden gerealiseerd . Het project kent

een snelle gefaseerde start en binnen een jaar was er een

model. Steun en financiën komen van NBM Amstelland.

Momenteel staat het project op de waakvlam. Adviezen en

participatie om markttoetsing voort te zetten zijn welkom . Er

wordt een project gezocht waar de keuzekozijnen kunnen

worden toegepast.

e Snelle afbouwsystemen voor de hoogbouw door Jouke Post

Participanten: Brakelinterieurgroep, Corsmit Raadgevend

Ingenieursbureau, Archipel Ontwerpers, Inlal, Posl Ter Avest, Krupe Bomatex en Hiensch Engineering. Het team werkt aan

een systeem om in de hoogbouw, kantoorgebouwen sneller of te

kunnen bouwen. Kenmerkend is het gebruik van minder mensen,

minder tijd en keuze-vrijheid t.a.v. plafondafwerkingen. Het

project kent een langzaam rijpende start. Het concept nadert nu

zijn voltooiing, waarna een model zal worden gemaakt.

Markttoetsing tot nu toe is alleen verkennend geweest. Men gaat

door tot demonstratie.

9 Media-eenheid door Mareel Vroom Partcipanten: Holec Systemen en Componenten, Landmark,

PGEM, Schlumberger. In het huis van de toekomst is een

werkend model van de vervanger van de huidige meterkast te

zien. Nadat het ontwikkelingsbudget stagneerde, zijn nieuwe

participanten gezocht. Er is een subsidie·aanvraag ingediend in

het kader van een PBTS-demonstratieproject Mechatronica voor

de realisatie van een nulserie. Als de subsidie loskomt, zullen in

1995 in Arnhem 10 prototypen worden neergezet. ~

booosting NIEU~SBRIEF . .

JAS IN DE WIND WORDT ZEIL MUZIEK IN DE STRATEN TURBINE VAN FANTASIE NIJLSCHIPPERS MERKTEN DAT ZE NIET HOEFDEN TE HET ORKEST SPEELT IN EEN AFGESLOTEN KAMER VAN DE TURBINE VAN DE ITALIAANSE ARCHITECT BRANCA ROEIEN ALS DE WIND ONDER HUN KLEREN SLOEG. EEN THEATER. DE MUZIEK WORDT IN EEN GROTE TOONT EEN STOOMKETEL IN DE VORM VAN EEN HET EERSTE ZEIL HEEFT IETS VAN DE MAN DIE ZIJN AKOESTISCHE HOORN OPGEVANGEN EN NAAR MENSENHOOFD DIE STOOM TEGEN EEN

MANTEL LAAT HANGEN VAN ZIJN ARMEN. BUITEN GELEID. SCHOEPENRAD BLAAST.

o Aanbouwserre door Gerbrand Bas Participanten: Post Ter Avest, Nevonco, Intal, Holland Processing. Het idee achter deze ontwikkeling is woonkamervergroting

m.b.v. een aanbouwunit die in een keer aan de woning wordt

gemonteerd. Het concept is getoetst en er bleek veel

belangstelling op de markt. Met name bij de te kleine

vooroorlogse woningbouw. Het team zoekt partners. Er worden

geen risicodragende investeringen genomen. Als er een project

komt, zal er gebouwd worden. Gezocht wordt een project waar

ongeveer 20 prototypen kunnen worden gerealiseerd.

(1) Gevels door Frank van Waes Participanten: Architectenbureau Van Waes, Intal, Jon Bro.uwer Associates, Wolvega Panelen en de TU Eindhoven. Men is bezig

met de ontwikkeling van een modulair systeem waarmee

verouderde kantoorgevels kunnen worden gerenoveerd. Bij Intal

is de ontwikkeling in het CAD Systeem ingebracht. Het stadium

van proefmodel wordt niet bereikt door onbekendheid met de

markt. Men zoekt een proefproject en investeerders .

o Stalen ramèn door Henk van laarhoven Participanten: Hubert:.lan Henket Architecten, Landmark. Men is

met vier participanten begonnen en overgebleven met slechts

twee. Het project bevindt zich in de .ideefase, waarbij er

gedacht wordt om een strak dun kozijn met weinig produktie·

energie te maken. Staal lijkt het ideale materiaal. Gezocht wordt

een participerend technisch bedrijf om tot een goed concept te

kamen.

Stopgezette ontwikkelingen o Automatische fietsenstalling door Jan Font Freide Participanten: Corsmit Raadgevend Ingenieursbureau, Holland Processing, Londmark. Het. idee van prefab units ondergronds, is

uitgewerkt ende markt, onder andere de NS, is benaderd. De

NS was geïnteresseerd, echter de prijs per fiets - f 5,00 - was

veel te hoog . Los van dit project laapt er bij de NS een

experiment met een carrousel. Dus geen basis in de markt.

e Kapvoet door Frank van Waes Participanten: Van Waes, Opstalon, Nevanco, Duisters, Wavin. Het idee was te werken aan een kappelsysteem voor diverse

kaphellingen. Door verschuiving (overname) van participanten

(Coban werd Opstalon) is de ontwikkeling gestagneerd.

e Driehoekige verhoogde vloerpanelen door Remeo Brave

Participanten: Krupe Bomatex, Kees van der Hoeven, Karel Rosdorff, Peter de Wolf. Het idee was om een zwevende

eenvoudig te stellen vloer te ontwikkelen op basis van

driehoekige elementen. Het project is gestopt omdat bleek dat

de produklie van de driehoekige platen moeilijk was en

kostbaar om te zogen. Huidig marktaanbod heeft de

ontwikkeling al gedeeltelijk ingehaald.

o Dragende transparante kunststofconstructies door Jos lobée

Participanten: Corsmit Roadgevend Ingenieursbureau, Architectenbureau Böhtlingk, Octatube Space Structures, TU Eindhoven, GE Plastics, ACN Constructeurs. Het idee van ACN

Constructeurs was om grote kunststof overspanningen zonder

profielen te ontwikkelen, aangezien profielen hinderlijk zijn. Low

budget onderzoek toonde aan dat dit zeer grote technische

produktieproblemen zou opleveren, naast problemen met

stijfheid van de profielen. Het project is gestopt nadat

eenvoudig marktonderzoek aantoonde dat dit saort

overspanningen zonder problemen met profielen gemaakt

worden.

(1) Goten door Gerbrand Bas Participanten: Architectenbureau Van Wa es, Holland Processing, TU Delft. Het betreft hier onderzoek naar de

mogelijkheden van opslag en afvoer van regenwater; een

dakrand oplossing. Het project liep voorbeeldig. Er zijn 5

bijeenkomsten gehouden en er zijn geheimhoudings­

verklaringen getekend. Wavin heeft destijds afgehaakt. Het

project is gestopt omdat er sprake was van een afnemende

markt. Echter tijdens de bijeenkomst meldden zich twee

potentiële geïnteresseerde participanten, Enitor en Intal. Wellicht

kan het project weer nieuw leven worden ingeblazen.

Nieuwe ontwikkelingen o Warmwaterterugwinning in woningen

door Henk van laarhoven Het omslagpunt van energiegebruik komt steeds nader.

Binnenkart zol ook de warmte uit restwater worden

teruggewannen. Gezocht worden participanten om tot een

concept te komen .

NIEUVtlSBRIEF booosting

0 0 0 0

, .. . ,

, ,

GEHEIM FRANS WAPEN AUTOMATISCHE PORTIER GLOED VAN KARTON DIT IS EEN VAN DE EERSTE DEZE 2000 JAAR OUDE INSTALLATIE VOOR HET ZOEKEN NAAR EEN GOEDE TELEGRAAFVERBINDINGEN VAN HERON OPENDE AUTOMATISCH GLOEIDRAAD VOOR ZIJN LAMP GEBRUIKTE

UIT DE !8E EEUW DIE RIJSSEL DE DEUREN VAN EEN EDISON O.A. HOEFIJZERVORMIGE MET PARIJS VERBOND. ALEXANDRIJNSE TEMPEL. KARTONNETJES.

eSteenwol sandwich panelen door Jan Krens Produkt is inmiddels gereed. Samen met Rockwool heeft Jan

Krens een nieuw binnendoossysteem volgens het bouwbesluit

ontwikkeld. Het betreft een stalen sandwichpaneel met steenwol

vulling. Het prototype is bij Rockwool gemaakt en getest op

sterkte en brandwerendheid. Documentatie is voorhanden. Men

zoekt alleen nog projecten om het produkt toe te kunnen passen.

e Alternatief voor een schutting tegen het huis door Philip Teygler

Het idee ontstond uit verzet tegen de vele kale Gamma

schuttingen. Het bestaat eruit om een kunststoffolie als schutting

tussen woningen te plaatsen, waar beplanting tegen aan kan

groeien. Gezocht worden participanten voor ontwikkeling.

o Media-wand en Klimaat-eenheid door Marcel Vroom

Het idee is om een wond te ontwikkelen waarin zowel media­

als klimaat-eenheid en alle regelapparatuur zitten verwerkt. De

klimaat-eenheid is inmiddels tot een schaalmodel uitgewerkt.

Volgens een aantal aanwezigen zijn dergelijke systemen al op

de markt. Gezocht worden participanten voor doorontwikkeling.

o Elementen met eenduidige functies integreren met andere functies, bijvoorbeeld: deur wordt media box door Jan Westra

Het idee is om de opening, sluiting, doorgang en communicatie

buiten het huis, binnen te herzien en niet uit te gaan van de

deur met raampjes, brievenbus, sluitwerk en bel. Kortom een

voordeur waarin bestaande functies worden verenigd in een

intelligent systeem. Gezocht worden participanten.

Poooiresearch Jan Westra licht toe dat bij poooiresearch een tiental bedrijven

samen kunnen deelnemen aan themaresearch gericht op de

toekomst in de bouw. Hiervoor betalen de bedrijven een

contributie. Met dit geld kan een projectleider worden

aangesteld die verantwoordelijk is voor tussenrapportages en

een eindrapportage, bijvoorbeeld in de vorm van een

symposium. Tevens kunnen 'ingekleurde' rapporten cq. adviezen

ten behoeve van de individuele partijen worden gemaakt.

Subsidies en financiële mogeliikheden voor de teaons Een ander onderwerp tijdens deze middag betreft de

financiering. Behalve eigen financiële middelen bieden

subsidies en kredieten soms uitkomst. Voor deze gelegenheid

was de heer Eelke Pouwer, subsidie-adviseur van het bureau

Pouwer & Schretlen uit Rotterdam, uitgenodigd met de vraag om

wat meer te vertellen over de ins en outs van subsidies in relatie

tot produktontwikkeling. Nadat een team een plan en begroting

heeft uitgewerkt kunnen financiële middelen aangetrokken

worden bij banken en ontwikkelingsmaatschappijen.

Aanvullende subsidies zijn alleen mogelijk op basis van het

algemeen belang, gevolgd door politieke items, zoals

momenteel het milieu. Aanvragen zijn zeer arbeidsintensief, dus

is het raadzaam om voor een goede passing in de regeling te

zorgen en is het uitermate belangrijk dat verzoeken op tijd

worden ingediend. Subsidiebronnen zijn het Ministerie van EZ,

VROM, WVC, Provincies en de Europese Gemeenschap. De

meeste aanvragen lopen via Senter. Toch is het geld vaak niet

het belangrijkste. De meeste projecten zouden ook zonder

subsidie gerealiseerd kunnen worden; een subsidie geeft veel

administratieve rompslomp. Een belangrijk voordeel is de

samenwerking en inbedding in netwerken. Aanbevolen wordt

samen te werken met niet-Nederlandse bedrijven. Dan is er veel

geld beschikbaar. Booosting kan als stichting wellicht een

expertstatus krijgen.

Tenslolle De basis van de Booosting-produktontwikkelingen is en blijft dat

iedereen vrij is om nieuwe ideeën te lanceren. Teams kunnen

steun hebben aan bijvoorbeeld een faseringsmodel op het

gebied van produktontwikkeling, zoals is geformuleerd door

Jaap Koning en waarvan een kopie aan de betrokkenen is

uitgedeeld tijdens de bijeenkomst. De teams worden gevraagd

om kopieën van hun contracten (over financiën, rechten en

geheimhouding) te sturen naar het secretariaat. In de komende

maanden wordt er contact met de deelnemers opgenomen om te

vragen naar de voortgang van ontwikkelingen en of er ideeën

zijn. In januari 1994 wordt een volgende activiteit op het

gebied van produktontwikkeling georganiseerd. Hierbij zal de

nadruk vooral liggen op lopende en nieuwe ontwikkelingen.

ir Jouke Post, Past Ter Avest Architecten

c 0 E 2 '" ä: c 0 >

<ë

~' c' .2

'c '" Ü L.L.J

:~ c 0 -C > U

~ .l: 0

di 11 .g ~ c

<i :i '" I ::> 0

'" " ~

" .!!?

booosting NIEU1NSBRIEF

Vlaggemasten, coladoppen, ball<onhekken en kit! Verslag van een aluminium avontuur bii Alcoa in Drunen.

A Is grootste bedrijf ter wereld en grondlegger van de

aluminium industrie herbergt de Aluminium Corporation of

America 63.000 werknemers die goed zijn voor een omzet van

bijna 9,5 miljard dollar. Het speerpunt Europa levert hiervan

slechts 11 %. Booosting was op uitnodiging van Alcoa Systems op

28 september jongstleden te gast bij Alcoa in Drunen. De vice

president, de heer Overveld, introduceerde bij de ruim zestig

bezoekers de onderneming. Meer dan de helft van de activiteiten

van het bedrijf zijn toewijsbaar aan de bouw.

Elke dag De audiovisual wijst ons er op dot je aluminium elke dog

tegenkomt en elke dog gebruikt. Het is vriendelijk, sterk, reukloos,

uniek, weerstaat corrosie, zorgt voor snelle warmte overdracht en

geleidt ook koude uitstekend; een veelzijdig interessant materiaal

dus. Alcoa houdt zich bezig met aluminium in ol hoor facetten.

Van het delven van bauxiet, het beheersen van het raffinageproces

tot het verwerken van het materiaal tot half- en eindfabrikaten.

Techniek en technologie De voorzitter van Booosting, Jon Westra, richt zich o.o. met Renzo

Piano en Wittgenstein op de begrippen techniek en de technologie.

Techniek als afgeleide van de technologische ontwikkeling wordt

als een moeilijk te begrijpen en te grijpen fenomeen omschreven.

Techniek wordt meestal aangepast, technologie lijkt onaantastbaar.

Gebouwprodukten loten veranderingen in de eigen technologie

slechts beetje bij beetje toe. Verbeteringen met betrekking tot de

produktie in de bouwsector worden gerelateerd aan de verfijning

van de bouwtechniek. Moor verfijningen op technisch niveau

moeten het uiteindelijk afleggen tegen de technologische

ontwikkelingen waarin meerdere aspecten met eenduidige doelen

worden aangepakt, zoals bijvoorbeeld is gebleken in de

vliegtuigindustrie. Fokker bouwde vliegtuigen uit houten

onderdelen die werden bespannen met doek. No de oorlog

werden aluminium sandwichconstructies ontwikkeld om de

concurrentie internationaal beter bij te kunnen benen. De

toepassing en verdere ontwikkeling van de lijmtechnologie (de

techniek was bekend) speelde daarbij een belangrijke rol.

Architectonisch verantwoord De Alcoa Bouwgroep wordt door Johan van Setten verder

toegelicht. Deze bundeling van bedrijven binnen Alcoa levert

produkten voor de bouwsector, als lekdorpels, gevelsystemen -

'architectonisch verantwoord', volgens Johan, 'moor schiet u er

gerust goten in' -, rookgasafvoerkanalen, schoorstenen,

balkonhekken en 'lost but not least' een multiplu. Produkten die

gemaakt worden door bedrijven als Allpro, Burgerhout, Compri

Aluminium, Intol, Alcoa Systems, Sypla en de afdelingen

bouwprodukten en masten binnen Alcaa. Alcoa Systems is ol zo'n

2,5 jaar bezig met het bedenken en ontwikkelen van aluminium

systemen in de bouw. Iwan van Bochave van dit bedrijf daagt in

zijn lezing - waarvoor hij op zoek is gegaan naar Spraakmakende

projecten waar aluminium verantwoord is toegepast - de

architecten uit om te komen tot meer creatieve toepassingen van

aluminium in de bouw. Er is veel meer mogelijk met het materiaal.

Extrusies zijn primo te combineren met gietdelen of andere

verbindingstechnieken, zoals dat al veelvuldig gebeurt in de auto­

industrie. Prachtige plaatjes von doorsneden van profielen sluiten

zijn betoog of met een teleurstelling in de stem. Teleurstelling ten

aanzien van de aanvragen die hem bereiken; er is immers veel

meer mogelijk ....

Biina iedereen Met een strikt rookverbod, gecombineerd met een helm als tooi en

gemaskerd met bril, wordt vervolgens - bijna - iedereen

uitgenodigd om de walserij en extrusieproduktie van dichtbij te

bekijken. Je woont je in een andere wereld waar het gonst van de

activiteit - voor, achter, naast en boven je beweegt aluminium zich

voort - en waar kou niet bestaat, aangezien het vervormen van de

massieve blokken de nodige temperatuur met zich meebrengt. Kilometers

profiel en plaat of sheets gaan aan je voorbij.

Haagse stiil De avond wordt na een heerlijk broodje afgesloten met een tegenlezing

door Wim van de Kamer, partner van het Haagse architecten- en

ontwerpbureau Archipel Ontwerpers. In willekeurige volgorde vlogen dia's

voorbij waarop schetsen en afbeeldingen van de eerste vier prototypen

van straatmeubilair voor de gemeente Den Haag zijn afgebeeld. Niet zo

maar straatmeubilair overigens. Vier jaar geleden had het bureau

ingeschreven op een prijsvraag van dezelfde gemeente en deze

gewonnen. De gerealiseerde prototypen bestaan uit een bank, een

prullenbak, een reclamezuil en een kiosk. Toegepaste materialen zijn

voornamelijk roestvast staal, hout en granitobeton. Aluminium, aldus Wim,

bleek vaak een te zwak constructief materiaal. In de binnenbak van de

prullenmand zit overigens wel aluminium. Ook de puivulling van de kiosk

is aluminiumkleurig. Stiekem is hier echter, door de uitvoerder, het staal

aluminium-kleurig geschilderd. Op de vraag van Wim of er iemand in de

zaal was die een oplossing wist voor de detaillering van de

aluminiumaanslagen en sponningen die in de kiosk zijn toegepast, bleek

een van de innovatieve geesten in de zaal even ingestort toen hij

reageerde met het woordje 'kit' ........ .

Anneke van Diik, Coördinator Booosting

m c .-.. ut o o o ra .. 10. a a ~ \J

10. o o ~ c

c:r:

m I: .-.. ut o o o I: liG» .. a ut E E E 0 a~ .. I: mG» O.! ... -&11

0) c

:;:: 0) (/) l.C) 0 0 0 0 -- :r:: 0 => co 0 c -- ....c Q)

0 l- Q 0 0 I- -J « 0 w -- Q)

"""" Q) I- 0) U C l.C) Q) 0 (/) --I N

a u -ti

.. al

..c E ~ o I:

0-

a .:ö iL :; .- => .~ .:ö 0 ö 1;; ~ 0.­E -0 :~ ~= 0 c 0 0.-

Q) c .~ 0 .:ö >

.. al

..c E al u al

"ti o:t

.i: 1..

a a :J :J I: I: .!L2..

c 2 c

~ .~ c .~ ot 0.-0 .- 0.-

'-Ë "* o .-a...Z

Oproep! Post HBO Cursus 'Industrieel Bouwen met Aluminium' voor meer deskundigheid in de bouw

wordt in november 1993 wegens

succes herhaald.

• Voo r iedereen die betrokken is bij bouwproces sen waarbij aluminium bouwcomponenten een belangrijke plaats innemen.

• 0 m de betrokkenen vertrouwd te maken met de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van aluminium in dit vakgebied.

• I n twaalf collegedagen, te beginnen op 11 november aanstaande.

• A a n b e v 0 I end oor deskundigen van de Hogeschool Utrecht, van het Aluminium Centrum, van de VAS, van de VMRG, van de SBR en van TNO Bouw.

• Mee rin f 0 r mat ie: Stichting PTO-U:

•• I: G» ...

mI: .5 I. ..... ut " 0·· ot o a

11 A.

030 - 660254 Stichting Aluminium Centrum: 03480 - 31 909

Nieu",e in 1993 • • participanten

r Hoesch Bouwsystemen Nederland Contactpersonen: de heer L. Dorjet:; (directeur)

de heer P. Brand (salesmanager) Krijtwal 13c 3432 ZT Nieuwegein tel 03402 - 47677 fax 03402 - 4 1 7 1 7

Ho •• ch Bouwsyslemon

Hoesch Bouwsystemen Nederland is officieel agent/importeur van

Hoesch Siegerlandswerke GmbH voor de Nederlandse markt. Dit

bedrijf produceert dok- en gevelbekleding: enkelschalige tropezium­

profielen en geïsoleerde CFK vrije sandwichelementen, voor diverse

toepassingen. Hoesch is aangesloten omdat Booosting het ' industrieel

bouwen' promoot. Sneller bouwen, geen bouwplaatsbewerkingen en

andere positieve bouwontwikkelingen zijn hier een doel. Hoesch voelt

zich hierbij thuis en wil zich presenteren als een innovatief bedrijf dat

wil meedenken met de ontwerper, maar ook zelf de vinger aan de pols

houdt om aan marktvragen te voldoen.

Reynotrade Contactpersoon: de heer W.J.H. van den Berg Postbus 30 3840 AA Harderwijk tel 0341 0 - 64 61 1 fax 03410 - 27 225

Reynotrade maokt deel uit van Reynolds Aluminium Holland bv. Het

bedrijf is ontwerper en leverancier van meer dan 20 aluminium

profielsystemen voor ramen, deuren en gevels, die zowel binnen als

buiten Nederland worden geleverd. De systemen zijn zeer geschikt voor

de toepassing bij renovaties, woningbouw en utiliteitsbouw. Reynotrade

ontwikkelt zeer gericht op de Nederlandse marktbehoefte en is

trendsetter op vele gebieden. De basis wordt gevormd door een

twintigtal universele systemen, die desgewenst custom-made aangepa'st

kunnen worden op de wens van de architect of van de klant.

Reynotrade heeft zich bij Booosting aangesloten omdat men van mening

is dat intensieve communicatie met architecten, ontwerpers en andere

producenten Reynotrade stimuleert om door te gaan met innoveren en

het marktgericht ontwikkelen van oluminium raam-, deur- en

gevelsystemen.

Bergen Henegouwen Bouwbedrijf bv Algemeen directeur: de heer ir W. Bronkhorst Contactpersoon: mevrouw Rinske Kabel-de Jong Binckhorstlaan 32 lil 2516 BD Den Haag I I BERGEN tel 070 - 3 35 0060 I I HENEGOUWEN fax 070 - 3 85 75 95 BOUWERS

Bergen Henegouwen Bouwbedrijf is sinds 1873 een vertrouwde naam

in het 'Haagse'. Zij heeft zich in deze 120 jaar ontwikkeld tot een all­

round bouwbedrijf en is actief in alle takken van de bouw, zowel in de

woning- als in de utiliteitsbouw. Het bedrijf onderscheidt zich door

kennis, kwaliteit en flexibiliteit. Heeft daarbij oog voor toekomstige

maatschappelijke, politieke en economische ontwikkelingen, zoals

milieu-eisen en de terugtredende overheid. Sinds 1973 is Bergen

Henegouwen Bouwbedrijf onderdeel van de Verenigde Bedrijven

Janssen & de Jong bv te Roermond. Bergen Henegouwen Bouwbedrijf

heeft zich bij Booosting aangesloten omdat zij graag actief deel wil

nemen in het creatieve, innovatieve proces dat leidt tot het ontwikkelen

van marktgerichte produkten.