borof, gustav vindiciae lucianeaelucianofsamosata.info/downloads/jul2013/latin/v... ·...

borof, GustavVindiciae Lucianeae

T stai)T(;ym\asSir.M zi IIAI.LK A.S.

A INDrClAE LUCIAXEAE.

VON

Dr. GUSTAV SOROF,(;ymn.\.siai.iiui;iu.i;iireu.

Keilage cles Ostei-prosi-ixiiinis l»5lO>!*.

HALLE A.S.

DRUCK VON EIIRIIARDT K.\KK.\.S.

1898.

1898. Progr. Nr. 2-15.

4233^7

!'•'A.

\ ^

JUL 13

.„,>'»

f

I. Non pauei sed peimulti in scriptis Lncianeis operam suani posuerunt emendandis

et oxtremis his annis. ex (|H0 in primis Sonimerbrodtius latins quam in aliis seriptoribus

couiceturarum eampum patere in Lucianeis scriptis statuit (Luciaii. rec. J. S. Ixfst), L

L Praef. VIII). in dies fere emendationum seges crescere videtur. Sed sno iure M. Koth-

steinius (Quaest. Luc. 99 ss.) monet. ne nimio emendandi studio operam perdant viri docti

atqne oleum: multo enim plura recte ille ait eum dubitatione esse relinquenda fiuam

coniecturis eertis restitui posse. Certe illud poseere debemus, ut qui Lucianum emendare

stndeat is ct gcneris dicendi quo usus est Samosatensis et earum quae quidem in editionum

textu quem dicunt positae sunt coniecturarum diligenter habeat rationem. Quid, ([uod in

magno conieeluraruni numero 1'. K. Jluellerus (Annal. Nov. Fleckeis. IS'.'?, p. 40-3) id quo(jue

profert, ut pro iSaotXtvq yaQ scribendum auguretur lup. conf. 8. 132, 1 Bekk. âoiXevsiq yag,

quam scrijituram eontra omnium librorum manu scriptornm auetoritatem in verbornm

continuationc iam Hekkerus posuit. Iniuria ille (luideni, «ipinor, vir doctissimus. Quamgrata enim Luciauo ellipsis ea sit, (jua omittat cnm alia vocabula tum verbum Eivai, id

vel qni percurrit libros Lucianeos satis habet persnnsuni. de ((ua re. (|uani Sehmidius

(Attic. I 423) paucis tetigit. uberius disseruerunt et Du Mesuilius (^Gramniatiea, (luam Luc. etc.

Stolp. Progr. 1867, 53 ss.) et F. Kerstenus (de ellipseos usu Lueianeo. Diss. Kil. 1889), ex

(|uibus hie (1. 1. p. l(>ff.) eopulam torl a Lueiano multo saepius oniitti quam poni statuit.

Hoc igitur de quo disserimus loeo (juin ,iaoi).iv^ yctQ a Luciano scriptuni sit pro âat/.ti.;

yag t(, id extra omnem tamen dubitationem positum est, quam(|uam alteram quae dicitur

personani rarius (|uani tertiani oniitti eoncedendum est. Verba autem ii(coi/.tv^ yaQ a eeteris

verbis, quorum in eontinuatione suut posita, ita seiungenda sunt, ut eausam, eur Cyniscus

lovem esse beatum putet, indicent. — Tertia persona ârl videtur supplenda esse

lup. conf. 2. 103, ,') xai ^vyyfmit/], tt ar9Qci)jrnt ovrti ayroovat TaX//&tg, ubi S.vYyrco{Hj

videtur esse causa ignoscendi". idemque dicendum est de eis verbjs quae snnt Dial. Mort. 29.

388, 32 §vyyvc6(ttj, c6 Alav, tl ctr&Qcojto.: c6r ojqixOîj Ôi.rjg, et Merc. Cond. 8. 128. 3 ciXXa

§vyyr(6iJTj, tt rtg ijdovtt x^^^K'^' >< t. A. — Altera persona cftQttg supplenda est Herin. 3. lo, 15

<Jt' di xal ra^ rcur tcfoncor xc('i rag rcor ytQorrojr jtQooirt se. (ftQHj. Fallnntur vero

editores. (|ui paulo iiifra omissum arliitrantur ti . cum verba ita interpungant: oi di xat rag

rdiv ECfOQcov xa'i rag rcov yiQorrcov nQoairt , xa't oXcog djiavroor 6 :toXvipt/(f6rarog iv

jcatdilcx oi' yt, x(('i ftttXtora ooo r/)r Xivxijr c(t\ xcti ocaZovoar (fiQtig. o xa't &aQQtIr ut iv

T(6 jtctQovrt Jtotti. Imino verba xai iiXcog ctJttirTojr ccniungenda arbitrainur cum auteccdeiitilius,

ut ipsa quo(|Ue referantur ad rag sc. (/v/yoiv. Verba autem quae se(|uuntur 6 JtoXvijriCforaroc

iv jtatdtiit ov yt ([Uasi apiôsitionis quae dieitur loeo refereiida suut ad initium senteutiae

1

av di X. T. X. Quamquani onim in eoncilio illo Laecdaemoniorum nemo sententiam fert nisi

n'g:es et son(>s. tamcn xal okmg rcrai-TOJV cum ])ri(>ril)us vcrbis ita eoniungjimus. ut his

vcrbis Lucianus cxtra fines excmpli (|Uod atTcrt 8ul)ito cxccdat; aptissinu^ iani sui)crlativo

(> jtoXiîptjCfoTaTO^ iv jicudf.ia cv yi- id uiio verho coniprelienditur, (juod prioribus exi)licatum

cst mnltis. sunmiam seilicet artis acstimandac auctoritatem cssc in illo, apud (|uem Lueianus

vcrba facit: rcditf|ue ita scriptor co undc profectus est, cum paulo supra (15. 8 B.) dicit

sperare sc uno hoc iudicio omuiuni se adeptum esse iudieium. ul)i per ellipsin dicitur:

xa) 6rj i.7( .TtQag ijxttr ftf Tyg D.Jtidog iv fiia il'ij'f<i> Tac ajtaOag '/.a{i<'iVTa. Is loens

addeudus cst ci.s. (pios Du Mesnilius 1. 1. p. 55, 3a affert. Cogitat enim animo 't]x£iv /ie

faxojioiinjv, id quod paulo supra (15, 2) legitur rw Tifiod^sov koym sjtdfisvoc iaxojtovfirjv

oOTtc o aQtOTOc s'iTj X. x /.

Extra ellipseos quam dicunt fiues exeedit loeus, qui est lup. conf. 4. 130, 18, ubi

C}"niscus lovi quae sit inquirendi eausa interroganti (Tivog 6' ovv svtxa ^Qohrjaac xotb t6

jiEQi T<uv MoiQcuv) respondet haec: rjV jiQOTtQov fiov, d> Zsv, xaxetvo nji7jg, ti xa) vfuov

avTai aQyovoi xal dvdyxrj vfilv tJQTijathai ccJtd tov ).ivov avTmv. Non verbum aliquod

puppleiidum est. sed tota haec seutentia est omissa: tnm demum respondebo tibi, si e. q. s. —Non medioeris scrupulus viris doctis eo loco iniectus est, qui est Zeux. 7. G4, 1(1,

ubi Bekkerus et lakobitzius scripturam quae codici])us fere omnibus traditur in verborum

continuatione posuerunt hane: tmv d'i(f' otco, si xaXciJg syti xal xaxd ttjv tsxvijv, ov jioXvv

jtocovvTOi Xoyov, dXXd jtaQtvdoxtfiti t?jv dxQi,ittav tcuv sQycav ?} Trjg vjiofhtasojg xaivoTOfiia,

lacobitzio a Bekkeri textu ita dissentiente, ut post tcov 6' quoqne interpungat. Sommer-

brodtius autem verba ita intellegi non posse ratus ad Palatini 73 libri auctoritatem dccurrit.

quo libro tradita sunt haec: xmv d' av cfoJTcov, si xaXdJg txsi x. t. X., a qua scriptnra libri

Vaticanus F et Parisinus M ita tantum discrepant. ut exaretur in eis cVs pro 6'. Scd ut

intellegamus. quid illa verba sibi vdiut. ad universum libelli argumeutum respicere dcbemus.

Toto enim libdlo intcr se opponuntur id (|Uod plclis ab artifice flagitat et vera ars. li qui

Lucianum audiverant declamantem. summis laudibus cum cumulaverant ea de causa, quod

novum et inauditum protulissct argumcntum. uc(iuc artis (pia prolatum crat omnino rationem

habuerant. ut Lucianus seeum reputaret (62, 12): ovxovv tovto jiovov yaQisv xotg sftolg

ivtOTtv, OTi fa/ ovvt'p'h/ fitjdl xcvid tov xotvdv ,iadiCsi toTc dXXoic, ovofiaTcov <Ss aQa xaXcov

iv uVToig xal JtQog xdv dQyalov xuv<')va Ovyxtifiivcov ij vov oîoc »/ JttQivoiac Ttvog ij

ydQiTOg 'ATTixTJg tj aQfioviag i] Tsyvtjg Trjg icf' djtaai, Tovxmv 6s jioQQm 'lOmg to\ fiov ov

ydQ dv JtaQtVTtg avTc\ iy.tiva tjtijvovv ftovov to xaivdv Tt^c .tQoaiQtOtcog xa) ^tviZov.

Sermonis igitur pulchritudinis ct vetustatis, sensus acuti, solcrtiae excogitandi,

vcnustatis atticae, nnmeri ct in omnibus constituendis artis, harum rcrum, quas Lucianus

maxime curabat, rationcm habucrant oninino nullam. .Vtqnc ca quoque spcs Luciannm

fcfellerat fore ut illi, (piac dc[ uo\itate argumenti praedicavisscnt. ea parvi momcuti csse

rati ea deinde et afterrcnt et laudarent, quae ipse re vera laudc digna iudicarot. Sod

dvfiQaxtc (i &rjOavQ6c: nihil aliud habcbant. quod ))racdicarcnt. Quac postînam scriptor

cxposuit, idcni cvcnisse narrat Zcuxidi, (|ui novam iniagincm, qua non ipsa quidcm

sed alia sccundum illani depicta Luciani ipsius Atlicnis vcrsantis admiratio valdc niota erat,

ipse (|Uoquc. ut Lucianus. spcrabat (64, 7) ixjtXi]S.siv tovc oQmvTac ijt) ti/ xiyvij. Scd illi

nihil nisi novitatcm argumcnti admirati sunt; mOTS 6 Ztvîg avi-sig, oxi avxovg doyoXtt i)

v.^dfhtOtg xaivij ovaa xal djtdysi t/^c Ti-/ytjg , cdg iv naQsgycp Tid-iod-ai Ti]V axQi,isiav Toiv

jtQcr/uixTdtr , f'r/F (h/. t(ftj, fn Mixxicor, jrQog rot' (lalhjT/^v, jngiiiaXt 7j<irj Tryr tixora xa)

aQftfnvoi ftJtoxoittCtzi- olxadi. ovTOi yuQ riftcov tov jtrjXitv tfiq ti/vtj^ ijtairovot, rmv 6 iy>

'('iTftt, tl xaXcij^ r/fi xal xaru tt/v Tt/rtjV, ov jtoXvr jtniovrTat X('r/or, aXXa .TnQtvdoxiiitf

rrjr (ixQii-itutr Toir tQycov /y TTJg vjtoihiotcoq xaivoToiiia. Qiiani iiraeferuiit Kritzsehius et

Soiiiiiicrhrodtius seri])tur;iin Tixtv 6' av cpcarow, eam probari non posse vel ex eis quae supra

cxpoHuinius vidctur itpiiarerc. Ta cfcora viri doeti ita iiitcilcfcunt. ut lumcn sif^nificcnt, (piod

una euin umbra a pictorc in dcscrihcndis imagiiiihus diligcntcr eustodiatiir nccesse est.

Scd hae interi^rctationc id (|Uod Lueianus ri/viiv signiticat angnstiorihus iinihus coercetnr.

cum c. 5 dc hac re disjiutans to uJtoTtJvai tcci; yQaftftaQ ic: to tv&vruTov xcil Tcor /QcoftfCTotr

axQii-iii TTiv XQCdUv xal tijxcuQOV t/}j' ijtiôX.rjv Jtoirfiaof^âi xa\ oxiuoai iq diov xca tov

fif/iDovg Tor X.oyov xa} Tr)r Tcur fitQcov .Tpo.- to '('tXor iooTijTcc xcCi UQfioriar, haec omnia

vcrae artis esse cxponat. quarum rcrum illa cpcnTa {ro axtdaai) tantum partem cssc ali(|uam

api)aret. Accedit quod non satis intellegitur. (|ua rationc verba ovtoi rificor T()r jttjXov t//c

Ti/rrjc. ijtairovGir ct vcrba rdjv ()' av (fcijTcov, ti xuXcoc. t/ti xcCi xuTct t;/i' Tt/vtjr, ov

jtoXvv jtoiovvTui Xoyov inter se opponantur. IltiXcti; t^c Ti/vtje:, lutum artis, quid sibi velit,

vel i)cr sc ipsuni satis .-ipparct: cst cnini m:itcria, (|ua artifcx rcm ali(|uaTn fingens utitur;

lioc igitur loco arguniciituni cst, (piod Zciixis imagiiic su.-i cxprcssit. (juod artifici miiioris

raomenti est prae cetcris rcbus. quibus in claliorandis quid arte sua possit ostendere licet.

Vcrliis igitur (|uiliiis iilos vitiqicrat. (luippc (|iii. ciiiii artis omiiino impcriti sint. iiiateriani

tantum ct arguniciitMiii laiidciit. ticri non potcst. (|iiiii a Luciano ca vcriia opposita sint,

((uibus artis ipsius ratio habcat. Cui argumentationi satisfacit eodex Vaticanus ?(. cuius

scriptura. si recte cam iiiterpungiinus. aptissimus scntcntiarum conexus pracbctur: orro<

yuQ Tov jtrjXitv tFji; Ti/vii: ijtaivovai, rcuv d', icf' 'orcp, ti xuXco; i/ii (sc. 7/ tixcov), xai

xaTU TTjv Ti/vriv (sc. xctXdiq i/ii t'] eIxcov), ov jioXvv Jtoiovvrat Xoyov. ,Hi enini lutum

tantum artis nostrac landant. (|natcnus vcro, si iinago. ut aiunt. vcre pulclini cst, sceunduin

artis legcs sit pulchra iinago, id illis cordi omnino non est.' Ncque rcpugnamus, si qui

verhis li xaX.cog 'i/ti xal xutu ttjv Ti/rrjv unam effici sententiara malunt; idem enim hac

attiue illa verhoruni distinctione efficitur, dummodo recte addant: Tdir 6', icp otoj, ti xaXcoc

f/ti xa\ xcnic t//i' Ti/r/ir, xuXcoj: i/ti xal xctru T//r ri/rtir, ov jtoXvr jtoiovrrui Xoyov.

Nc(|uc vero recte intcrprctatiir ilcmstcrhusius (ap. Keitz.) et gramniatic:ic rcpugnat rationi.

cuiii vcrha latiiic it;i rcddit: .eorum autcm, propter quae dcbcbat laudari, si bcue et ex arte

posit:i sunt, nou iiiiilt;im habcnt rationem'. Xani vcrba icf 'orco respiccre non possunt ad

priora to5i' 6'. Potiiis liacc vcrha ita interprct;inda sunt, sicnt vcrh;i (iu;ic sunt Dial. Dcor.

17,2. 111.6 oixovv xcCi dtdiathai uv vjtifttivaq ijtl tovtco. vd Dial. Deor. 2, 2. '.IG, 17, nbi

iiipliitcr .\mori igiiosccrc sc his vcrhis dicit; tjt) roi-Tou avToi; icfitifti ot, i. c. liac condicionc

tiiii ignosco. Ndtiini :nitcm cst ct cuiusvis actatis scriptorihus usit:itura hoc gciius dicendi.

Pronomen vero 'oorig saepc Luciîiius pro breviorc proiiominc oq usurpat ncquc ulla inter

iitniin(|Ue discrcp;iiiti:i usus vidctur esse.

Quac si rcctc cxposit:i siiiit, codices Vaticaiiiiiii /'. r;irisiiHiiii M. r;ilatinum 7a lioc

loco foedissime intcrpolatos csse app:irct idquc ita. ut liic Idcus ad coiistituendas diversas

codicuni famili;is \idc;itiir aptissimus csse.

Sed id quoiiuc cx lioc loco cognoscerc possunms. (pianti ;id scriptoriiiii vcrha rcctc

iiiterpretanda et ad scnsum illorum rcferenda raomcnti sit distinctio verhorum. (|uam nos

appcllaiiius interpunctionem. dc (pia luculcntissimc. ut solct. disputavit Vahlcnus (Ind. lect.

acst. Univ. Rerol. 18S0). Ati|ii(> in Lneinni quoquc! verbiH distinfjnendis ct disponendiB persacpo

non ca qua nccease crat diligcntia viri docti nsi sunt nci|iic scniel scd sacpius iniuria eoii-

iceturis vcrba vexavcrunt, quae recte disiuncta ct disposita nulli sunt otfcnsioui. Etenim

noii recte editores intellcxisse iniiii vidcntur verba ea, (juae sunt Zeux. 12. 65, H8, iibi liUeianus

oratiuneiilae tiiic lacto ad suani rem redit his v(!rbis, (|nas, eum illi interpretationi, quamniodo proposuimus, non mcdioeriter mihi videautur suttVag-ari, omncs (^xseribo: wpa xoivvv

fts oxojtttv juj xul xov[iQV ofiotovfjxm jlvTioym, xa (ikv aXXa ovx a§ia fiaxTjg, iXi^pavxeq

6i TtVBc xta S,iva fiOQfioXvxeta jtQog xovg oQtuvTaq xal dttvfiaTOJioiia aXXmq. txilva yovv

tJtatvoiai jravTtg. oiq 6 tjco tjttjroid-tiv, ov Jtavv xavxa tv Xoyto .itaQ avxoig ioTtv, aXX'

oxi ittv i'}>'/Xtta ijtjtoxfVxavQoq ytjQaftfitvrj , xovxo fidvov txjtXrjxxovTai xal (vGjtsQ eOTt,

xatviiv xa\ xtQaOTtov (Soxtl avTOic, xd 6 aXXa fidxijV liQa t(o Ztr^tdi jtt.Ttoi/jTcu. Haccverliorum distinctin laeobitzin. Dindortio, Beklieni. Sdmnierbnidtio cditoribus probatnr. Parumprobabilitcr, ut vidctur. Nam ita jiotius sciungenda verba esse existimo: tovto fiovov tx-

jtXtTTovxat xa\, oJOJttQ taTi x(ur<n\ xa\ TtQtiaTtov Soxtl aihois: id unum admirantur et, ut

novum est, admiratione ([U(i(|ue dignum eis vidctur, i. e. (nnnia (juae nova sunt projiter hane

ipsam novitatem eis vidcntur admiratione digna, verae autem artis rationem habent nullam. —Facilius ea (|U0(iue vcrba, (|uae sunt Nigr. 1. 290, 17. iudicanius intenegi ita seiuneta : oSov

JtaQtQyov /jXdj aot tidaiiiojv t£ xa\ fiaxaQtog ytytvijfiivoQ xa\ — tovto di) t6 djto Ttjg

axrjv/'g ovofia — TQiooXiitoc. Eodem modo medehi afferri potest ci hico. (pii est Seyth. 8.

19,8, ubi de auetoritate (jua apud Athcnienses Sohm ntatnr Toxaris haec disserit: ov yuQ

fiixQov TjV IôXojv ijtaivdjv, aXX o\ dv&Qcojroi xal tovto (og vofio&tTij kjttid-ovTO, itfiX.ovv,

ovg ixtlvog doxifidôi, xa\ ijtioTtvov aQioTovg dvdQag iivat. Constat Luciaui seripta abnn-

dare sententiis, (juae intcr alias snnt intcrposita (ef. Outtcntag. de Tox. p. :^8. Sch^vidop.

obscrv. Lue. I 22 s. Schmid. Attie. III M2()) idque dicendi genus hoc (|UO(iue loeo ita usur-

patuni iudicamus, ut interpungatur: dXX' oi dvDQoyjtoi — xal tovto ajg voftodiTii i.Trti{ôvTo —icfiiXovv ovg ixttvog 6oxifidC,oi xal ijtiOTtvov aQiOTOvg dv6Qag tivai. Conieetura igitur (ejtti-

&OVTO, (oxt)), (luam Rothstcinius 1. 1. 121 ])roposuit, omnino opus non cst.

Non rccte viri docti duobus aliis dc quibus iain disputatio tiat locis vcrborum re-

hitionem et rationem intellexeruut. In ea cnim prohilia, (luae ab Herodoto nomen traxit,

iiuius praestautissimi seriptoris dicendi virtutcs imitari se non posse ait Lucianus; eodem

aiiteni (|uo illum modo ct ipsum et (lucmlibct ctl'iecre posse, iit brcvi oinnibus Graccis co-

gnitus sit (10,38): a 6s ijtoiijCev ijtl xotg ovyyQctftfiaOi xaX oag JcoXXaxcag xolg 'EXXrjOt yvojQi-

ftog iv jllQaytl xaxiaxt], x(t\ iyo) xit\ (Ji' x(t\ dXXog dv fttft)jaaifjt&a. Is est lacobitzii textus,

euius ex critica qiiai^ dicitur adnotatione ajiparet voccm yvcoQifjog non in omnibns libris

manu scriptis exstare. Ex Sonimerbrodtii editione vidctur coniciendum csse Lucianum

scrij)sisse xa\ cog jioXXay('g Tolg "KXXrjatv djtaoiv yvioQiiioc iv jQayti xaTiOTr/. Editorcs

liacscrunt in voce .TtoXXaywg, (|uam Bcklicrus cx vcrbornm continuationc omnino reiccit,

Sommerbrodtius comniutavit in jtoXXayooe. Atiiuc iaiii lacobitzius (luidcm \itium iii hac

vocc (|ua(U'ciidum esac statuit. Quac dubitatio indc orta cst. (luod omiies intcrjirctes ci vocabulo

loci (|uaiidain signilicatioiicm iiicssi^ jiittaiit, id (lUod ct c\ Ilcmsterhusii iutcrjiretatione 'omnibus

in locis' et ex Sommerbrodtii conicctura intcUcgitur. Scd non multis locis, sed uno loco. Olym-

piac, omnibus Craccis Ilcrodotus imiotiiit id(|iie vocabnlo njtKOtv significatur. (luod codicis Gor-

licensis librarii diligentia. scrvatnm ad vcrborum rationcin rccte intcllcgendam omnino ncccs-

sarium cst. IJoXXaycog autem est jmultis ratiouibus'. Idijuc huic loco aptissimum est et

acconi(iclatuni. Kcfcrenda est inini illa \i>\ ad ca vcrba. (luil)us ineunte oratiuneula diversas

Herodoti virtutes coiniiM-niorat ('asîuc talcs. ()uai('S neîuc ipse ne(|ue alius (|uis(|uani asseqni

possit : oi' jiavra (fijiti . . . d/LXa . . . xukXo^ TciJv Xoyrov i] uQ/tovlav avT(ov 7] rii oixilov t/J

'lujviii xal jT<joij(fVks i) Tfjc yvcof/r/c t(> JtniiTT()v 1] oaa f/v(tia xaXa txttvot; af/a jrdvT(t

ijvXka^(ov r/n. llas oniiies virtutos, euin Olynipiaiii (!raeei oniiics ad ludos agendos con-

venissciit. iis i|ni au(iicl)ant ostciitavit et ita inultis illc ratioiiibus {jroXXaxcac) Graecis

onmilius inuoiuit.

Sul)se(|uentil)us vciliis p(isti|uaiii llcrodotuin iii inultis (Jraeciac urbibus libros suos

recitan^ s]ircvissc Lucianus exposuit. ita perjjit (11.7l: ovxovv /'isior diaojiav to jtQdyfia

ov6i xard dtaigiatv ovrto xax oXiyov dytiQtuv xal avXXiycov xijv yvalaiv, tJtiiôvXtvi di, tl

6i-vaT()v i'irj, dO^gootx Jtov Xa^tiv tovc "KXXijvaq djtavTUc. Pro ('tytiQrov xui ovXXiycov iam

Graevius iiytiQiiv xcd avXXiyitv seribciiduin iudicaxit idque et Dindorlius et Bckkerus in

textu posuerunt. Soninierbrodtius auteni lacobitzii conieeturaui seeutus ovdi vocabnluin ut

librarii errori debituni cx coiitinuatioiic verb(jruin reinovit, qua coniectura non saiiatur locus,

sed obscuratur potius, euin iam minus clare apparcat. ((uem ad modum opposita sint haec

verba eis (juac sc^juuntur: ijttiiovXtvt di, tt ('ivv^xxdv fiT], a&Qoovc Jtov Xa^tlv Tovg"EXX>jvc(g

ajtavTai;, (|uibus (|uaiit(ipere Ilcrodoti interfuerit uno loco in univer.sos Graecos incidere

dicitur. Nolebat igitur, ut Lucianus exponit, extendere negotium neque distraliere, ne ea

(|uidciii condicioue, ut sibi conting'eret, ut divcrsis locis recitans {xctTu diaiQtatv ovrfw)

iiiiiiiitis particulis i. c. ii:iiilatiiii {xar' oXlyov) oninium universani notitiani sibi compararct.

ov6e non est neque sed iie-([ui(lcni; iieque xaTu 6iaiQsaiv ideni est atque xar' dXiyov, id

(|Uo(l Somnicrlirodtius \i(lctur statucic: addituiii cst eniin iii illius cditionc xal antc xar'

dXiyov, (|Uod nuni cx codicc aIi(|Uo suiiiptuni sit cx adiiotationibus criticis intellcgi non

potest. xctrd dtuiQtoir :iutciii vcrl):i signiticant id quod efiicit, xax dXiyov id (|Uod etficitur.

Kadciii(|ue ratione (|na lioc loco xut dXiyov UHuri):itiir Tiiii. 23. 896. 35 iv dxuQtl rov yQorov

ctihXio^; ixyi)] tu xut oXiyov ix jtoXXcov ijrioQxicov xui uQjiuycov xaX jtavovQyi(~)v ovvtt-

Xiyfiiva. Cur autem Herodotus nuUo iiiodo hoc iief;otiuiii distrahere voluerit. prioribus verbis

indic;itur: tQytodt;: xtd [taxQov riytlTO tivui xa\ TQijiiv ov [tixQuv iv rol rotovrq} iata&at,

et ;id Iiaec verba illud oi,'twc quod pauhi infra se(|uitur referendum est. —Notuin at(|ue Luci;iiio (lucxjue usitatuni cst illud anacoluthi (|Uod gniminatiei dicunt

genus, ([uo ;id p:irticul;ini [liv iion refcrtur (Vt, scd ;ili;i i|uacdani particubi. vclut /livroi vel

ar«() vel tiilc ;ili(|iio(l voc;ibuIuiii. Cuius usus cxempluui cst is ((uoîuc locus. (lUeni Soininer-

brodtius 8umni;i iiiiuri;i tempt;i\ it. (|ui est Scyth. 9. 19, 20. Etenim postquam de Au:ich:irsi

a Tox;iride Athenis comiter excepto (^t protecto non pauca disseruit, ad exitum properans

ita pergit: gyri[i't d>) d[toidv ri xcci avToc Jtafhlv tco Avay/tQai6t xal JtQOc XuQircov ftrj Vc[it-

or)ar]Ti fioi rrjt; tlxdvoc, tl îaotXtxti uv6q\ ifiavTdv tixuoct. jii':Q,iaQOc fiiv yuQ xdxtlvoc

xal ovdiv ri (fairjq dv rovg iVpouc Tjfidg cpavXoxiQorc tlvai xcdv 2ixrthdv. ftrap ov6s xarcc

xd (SctOtXixdv iojioico rdfiu ic Tr)v oftoi(')TriTa, xar' ixtlva 6i. Se(|uenti or:itiunculae parte

extrciii:i idcni sibi ;it(|Uc Anach;irsi contigissc u:iiT:it. ut in bac ubi niorarctiir urbe statiui

sicut Scytlia ad Soloiiciii it:i ipsc ;i(l priucipeni niiiudi deduecretur. Sommerbrodtius [tiv

particiik-ini ut iiicpt;iiii c verboruiii continu:itionc rciiiovit et conccdcudum s:inc est cain

sciitcnti:ini dccssc, (|U;ic \crbis îdQrluQoc [tiv yuQ respoudeat. Sed cuiii .\uaeharsiii ipsuni

fuisse barbaruni hoiiiiiuni iiKmct, id ciVieere vult, ut suo se iurc cuin illo se comparavisse

coucedatiir. ciini .'^yroniiii ii;itiiPii(iii Scythis postponcrc iion Iicc:it, Si-d — hace sententia

8

:ib orntorc oniiss:i est inove siuo ;icl id, de (iiio maxinie :i£:it, proiieninti — Anaclnirsis ille

rex est et euni rege se eouiparare oratori non lioet. Hae sententia ouiissa orator statiui ad

regiam illius Seythae dignitatem omnino se non respicere ait; casu tactnra esse, ut is, cui

idem atque sibi eoiitigerit. cui se eonfer:it. sit rex. Apjiaret illud iiiv non inndo interpol:itum

nou esse, sed etiam neeessarium, ut sententiarum ordo et conexus perspiciatur.

Recte igitur Hothsteinius (Quaest. Luc. 108) cavendum esse monet. ne editorum

mutationibus saepe inutilibus, non raro perversis animus a seusu scriptoris bene intellegendo

et recto interpretando abducatur. Suut enim loei non nulli. ubi qui verba leviter i)ercurrit

neijue ea accuratius investigare et animo assequi studet, invitari videatur et excitari, ut

coniectura scriptorem temptet. Exempbi utamur eo loco, qui est Electr. 6. 27, 41. ubi Lucianus

ea, quae de sucino et cycnis disputavit, in suum usum vertens huuc in modum pergit:

xdycbrvi- didia rjrep efiavToi fitj ifitli dgTi dfpr/fiivoi xal tovto jtQmTOV dxQoaad[/avoi 7jfi(ov

i]XtxTQd Tiva xal xvxvovg ihtiaavTsg svQTjaecv jrap' ijiilv sjteiTa [leT oXiyov djiiXfhjTe

xaTaye?.oh>Teg tcov VJtoaxofiivojv vfilv jto?J.d xeifirjXia iveivai toTc Xoyoig. Qui haec verba

celeriter trauscurrerit. ei coniectnra dxQoaaofievoi quasi obtrndetur ne(|ue mirum est. quod

Bekkerus eam etsi dubitanter proposuit; neque hanc scriptnram aptissimum sententiarum

conexum ita praebere negari potest. ut verba xa\ xovto jtQcoTOv dxQoaantievoi r]tid}v ad

verba quae proxinie ;intecedunt uqti drfiyfiivoi referantur. Sed tria iila participia difiyiiivoi-

dxQoaodftevoi-LXjtiaavxeg omnia ad verbum djtiX&^r/Te referenda sunt, quo tota sententia

(luae :i particula //?} incipit quasi celeritate ([uadam tendit. Ea ipsa de causa ea verborum

distinctione qua editores usi sunt senteuti:irum conexum perturb;iri iudicamus. et Dindortii

et lacobitzii distinctione, qui post difiyfiivoi et ijficov et r/f/tv interpungunt. et Bekkeri post

i/fimv et ijfuv interpungentis. Verba omnino non secernenda sunt. Clara autem et perspieua

tit senteutia verbis fieT okiyov-Tolc /.oyoiz animo positis post ,m/} vfieiz. In verbis igitur

xa\ Toixo jtQcoTov dxQoaadf/evoi r/ficov ea inest sententia, ut significent: quamquam primum

me audivistis, tamen brevi postquam diceudi initium feei omui ex spe deturbati statim mereicitis neque exspectatis, num postea aurum illud et electrum iu verbis meis appareat.

Hic de quo disputavimus locus exemplum est eius dicendi geueris, quo Lucianus

sententias interdnm snis locis moveat totamque orationcm quasi distor(|ueat. ([uod genus et

inde videtur ortum esse, quod uon eandem diligentiam in omnibus libris conscribendis et

perpoliendis videtur posuisse. et inde, quod non semel sed saepius celeritate quadam et vi

eo tendit, quod summum ei est.

Quae cum ita sint, et aliis locis et Harmon. 1. 13, 28 interpretes verba iiuae codicibus

tradita sunt iniuria temptare videntur. Harmouidem enim illum tibiciuem narrat rhetor

gloriam appeteutem ex Timotheo m:igistro quaesivisse, quo modo sibi contingcret. ut ad

summum in arte sua et gloriae et gratiae ascenderet gradum. lam ita pergit: oiajteQ OTe

xa\ av, cb Tifio&ee, t6 jtQmTov eX&cov oixothv ex BotcoTiai vjtrfvhjaag r/] Ilavdiovidi xa\

vixtjacig £V To5 Aiai'xi xm eftftavel rov ofiwvvftov aoi JtoirjOavxog x6 (tiXog, ov6e\g ijv og

riyvoei xovvofia, Tiftofheov sx firjiicov. Cum pro vixijoag quae est codicnm scriptura editores

excepto lacobitzio omnes in textu posuerint ivixrjoag, hac couiectura euui sentcuti;iruni pro-

cessum, quem Lucianus praebere voluit, mihi videntur perturbavisse. Quod vitium inde ortum

est, quod vixlioag cum insequcntibus verbis iv to> Alavri xm iiifiarei coniungcuduni putabant:

referendum id esse arbitror ad priora vorba ijtr/vXi/oag tj} Ilc.viiioridi , vcrbuni auteiii

VJtrjvXrjOag post xai rixi]aag animo addeudum et cum verbis iv xo} Aiavxi xco iftfiavei

eoniungcndum esse: vittivXtjGaa rTj Tlavdiovidi xal vix/joiu (se. n' tij IlnvdioviSt v:trji/.tf(nti)

Iv T(f> AluvTi T(i) iftiiavtl . . ., ovdtlg /}r x. t X. Haee euini vidctur iii illis vi-rljis sententia

inesse: TimotUeuni cum ex patria venerit iii-mini co{!;nitum priniuni artem suam praestitisse

in trajroedia, (|Uuc a Pandiitnc illu rc^^c nomen traxerat. ct victorem evasisse; cuni(|ue victor

(leiiide in Aiace itcrnm iii puliiicuiii prudierit, iam omiiibus nomen eius notum fuissc; dXX'

ivi^' av xal vvv tpavFi^, pergit Harmonides, avv&iovaiv ijtl ai jtdvreq maxiQ im rrjv yXavxa

rd OQVia. Tres igitnr ^radus intcr sc disccrnuntur: ncmini iiutus erat in Pandionidc, victoria in

Pandionide reportata iionien eius. cum in Aiace jirodiret, iam (imnibus erat notum, illis autcni ij^sis

temporibus, (|nil)us Harmonides ad Timotlieum vcrba facit. omnibus ille erat non solum notus

scd desideratus. Maiorem perspicuitatcm Lucianus orationi ita aftcrre poterat. ut scriberct:

aJajrap, dn. xm (Ji;, oi li/i(>l>£e, ro jtQonov iX&(ov oixo&tv ix BoKoriag iv ttJ Ilavdiovidi

vixTjOai; vJtT/vX.tjaag ro) Aiavri . ., ovdtiq i/v og t/yvoti rovvofta. Commutatis inter se vcrbis

vixdv et vJtavXtlv rlietor scntentias pertorsit, non quo quid vellet non satis dilucide pro-

poneret. Cui rati(tni id non obstat. (pKid ad ijtt/vXtiaag et dativum rf/ IJavdioviSt ct verba

iv ra> Aunrt refcrre cogimnr. lam Fritzscbius iQu. L. 16(3) Cdiiiectnram ivixr/aaq repudiaiis

lil)rorum scrijituram ita defendit, ut anaeoluthon vel aposiopesin quam dicunt aute verba

ov6s\q i/v X. T. X. statucndam csse iudicct. (lua interpretatione illuni sententiarum jtrogressum,

de quo supra disputavinius. servari concedenduiii est.

Notissimum est illud rhetoriec dicendi genus. (|Uo pronomen demonstrativum ad

ali(iuod vocabulnm (|Uod antceedit iilud itcraiis rcfertur. (jua relatidiic sermoni mainr per-

spicuitas atVertur: (luaiii tiguram graniniatici cpaualcj)siii Vdcant, de qua re Hernhardyns

(Synt. 283 ss.) non pauca disseruit. Cuiue generis apud Lucianum quoque exempla exstant

non nulla. vclut Bis accus. .'U. 17, 1, ubi pronomen avrov ad vocem ov (sc. rov dtdXoyov 16,

38) refcrtur, qui accusativus a verbo suo ti&taa multis attributis seiunctus est. Alii eius-

modi loci sunt Dips. 2. 8, 13 s., Prom. i. verb. 5. 19, 21 s., Voc. ind. 6. 59, 29 8. Non oiroq sed

ixtlvo.: usurpatur llarm. 3. 15, 13 s. Ab hac diccndi ratione altera illa diftert, (|ua x«( oiroq

eadem fcrc scntcntia ([ua xai avroq usurpatur, ct iniuria dun haec dicendi gencra (|uasi

idem ita confundit .Schmidius (Attic. I 239), nt omnino nulla diserepantia inter ea interesse

videatur. Omnibus enim eis locis, quos post eum (pu est Vocal. iud. 89 afl"ert. x(u oiroq

ea rationc ponitur, ut ad idcm vocabulum duas sententias referendas esse perspiciatur, ex-

ceptis duobus illis locis qui sunt lup. trag. 30. 146. 38 ct Conc. Dcor. 4. 125. 24, ubi xa\

avroq positum est. De omnibus his locis nulla dubitatio esse potest et verba xa\ avrd ((uae

sunt lup. trag. 30, 146, 37 nisi ei (|ui eum loeuni leviter eonsideraverit, quo referantur, per-

spicuum non est. Pertinent eiiim eo. ([Uod ApoUo supra (c. 29. 146, 29) ut Timoeli patronus

vel interpres adiungerctur suaserat, cum nulla venuste dicendi facultas in eo viro esset.

ApoUo igitur Tinioeli confcrtur. laiii Fritzscliius (Qu. L. 33 ss.) de hoe diecndi gcuere

accuratius disputavit, unde ([Uo illa vcrba x(tl oi'Toq refercnda sint uon omiiibus locis extra

omnem dubitationem positum esse facile intellegitur.

II. Quod pluriniis ([uibus Lucianei libelli traditi suiit codieibus nielioribus contigit,

ut Ainirum doctoruni de eis iudicia valdc inter se discrepent, id codici Gorliceusi praeter

ceteros aceidit, (luippe (|uem I.-ieobitzius ct Fritzsehius tanti acstimaverint. ut eum maxime

in textu qui vocatur coiistituendo sequereiitur, Khodius in ajiiiendicc libcUi ((uem de Asino

edidit (p. 448.) utpote omniuo obscrvantia iudignum abieeerit, .Sommerbrodtius in editione

2

10 —

siia (II 2 j)r;u'f. p. VII) ii)!5(' i|Uii(nu' minorum gentium esse iudieaverit, cum eum iu jtrimi

voluminis praefatione ab optimorum codicum praestantia proxime abesse censnerit. Neqnemolius de eo iudicium fecit Siemonscnus fQu.-icst. Lnc. Hadersleb. Pmjrr. 18G")). Quicuniiue

nutem varias libroriim iuter se cuntnlerit scripturas, ei facile apjtarebit omnes eodices al)

uiio duobusve libris mann scriptis ortos esse, in (luibus iam iniuria temporis opnscula Luciani

non nicdiocriter dciu-avata crant. De ratione antem. quac intcr omnes codices Luciaueos

vidcatnr interccdcrc. Maximilianus Kothsteinius (Quaest. Luc. Herol. 1S88) disseruit ille qui-

dcm. nec tamen eam quaestionem absolvit. Neque vcro nobis hoe loco id munus snscipere

in animo est. sed de non nullis locis disscremus. nnde intellegi posse putemns iuiuste faeere

eos, ((ui codiccm Gorlicensem ad vcrba scriptoris constituenda nuUius esse monienti iudicent,

qnamquam illum uon ea laude dignuni esse fatendum est. quam ei concesserunt lacobitzins

et Fritzschins.

Ac primum quidem videamus eum locum. ([ui est Somn. 3. 3. 2.5, ubi Lucianus, post-

(luam patrem decrevisse narravit, ut filius statuariam artem amplecteretur, ita pergit: «//«

T£ oi-v ijtiTfjdttog tdoxii r^fUQa Tixi'>ts tvaQyta{)-ai, xdym jraQsdsdofi7jv tct &tim fid toi-' Ai

ov 0(f:ddQa xm jTQdyfiaTi dy&ofitvoi:, dXXd fioi xul itaididv xiva ovx dTSQjiij idoxsi sytiv

xttl jTQoq Tovq i/XtximTac ijtidst^LV, sl (faivoiftrjV d-sovq ts yJ.vq^mv xal dyaXfiaTid Tiva

fitxQa xaTaoxsvd^mv ifiavTm Tt xdxtivoic, otc jzQoyQOVftrjv. xal t6 ys jiqwtov ixsivo xal

aii>/{>fc TOlc dQyofisvotc iyiyvno. Insequentibus verbis exponit imperitia sna et inscitia

iram magistri adeo se excitavisse, nt scutica ab eo verberatns fuga salutem peteret domum-qne rediret. In proponendis illis verbis. de quibus disserimus, Jacobitzium secutus sum.

qnem ex signis. quibus in distingnendis verbis nsus- est. ea ita interpretari colligendum est.

ut signiticent : ^Vix idoneus dies, quo arte imbucrer, adesse videbatur. cum statim (id enim

plusquamperfecto jtaQsdsdofiTjV significatur) avunculo traditus suni haud graviter, hercle, hanc

rem ferens. qnippe quae non mediucriter me etiam iuvare posse ct laudcm mihi amioorum

eomparatura esse videretur. si et deos sculpereni ct simulacra quaedam parva eoucinnarcm

cum mihi ipsi tum cis ((uibus vellcm. Atquc tum quidem illud. quod primnm et usitatum

tiriinibus evenire solet, mihi accidit.' Illud ts. (juod particnlae dtia adncctitur. ntrum ita

iutcllegendum sit, ut eo haec sentcntia cum antecedcnti coninngatur. an ita pdtius, ut ad

xa) particulam ((uae seqnitur respiciat, dnbitatio esse potest. Neqne enim raro Lucianus

particula te utitur non ad singulas voces. sed ad totas scntcntias inter sc coninngendas.

(|Uem dieendi usum ex veteribus scriptoribus iu primis Thucididi acceptum atticissantes

seriptores libenter sequi Schmidius doeet (Atticism. I 179, 11 309, III 343), quem tamen virum

doctum de Lucianeo huius particnlae nsu nulla faccre verba mirnm sanc cst; nam is et poly-

syndetica ([uam vocant vcrborum cimiunctionc libentissime utitur et ad verba polysyndetice

coniungenda ipsam illam partieulam te in omnibus libris ceteris tam largiter adhibi^t, nt

mirationem sane moveat Zeuxis. quippe in qmi libello ne semel (inidem haec particula lcgatnr.

Cuius rei uum causa ca sit. (|Uod ([ua aetate is libellus scriptus est ea rhetor iam novumscribendi genus amplexus erat (cf. Hothstein. Qu. L. 118), dubins sum. Altera autem inter-

pretandi ratio. qua partieulam Tt inse(|uenti particulae xa\ respondere censemus. magis nobis

arridet. Etenim nota et l>uciano (|Uoque usitata est ea duas senteutias jiarticulis dfia-xal

ladhibitis coniungendi ratio, ([ua duas res eodem fere tempore fieri exprimatur. ubi sermo

3atinus coniunctione cum utitur id(|ue illo cum, qnod inversum fere dieitur. Vclut Tim. 20.

95, 37 legnntnr haee: dfia yoxv tjtsatv >} rajthjy^, xdym ?j6>j dvax>jQVTTOfiat vtvtxtjxojc,

11

ft Philops. 24. 219, 17 «//« 6' ovv lyoiyt unavxn dxQiîwg imQctxtiv, xal ro xdo/â awtfivi

xai xivtq xdjv olxixdjv ava^7jX0vvxig (it . . Ijtiaxijauv ovjio) riXtov fitf/vxoxog xov /do/jaxoi;.

IIoc igitiir de quo disserimua loco Soiiniii particula re addita videtur esse particnlae ci/ju

non aliter'at(|U(! Ant. .5,65 oS jtcivovQyovvri^ 'dfiu xe jtavovQyovai xal jiQoquaiv ivQiaxovai

rov dtdix/jfiaro^. Sed ui' lianc (|uideni intcrj^rctatiDncm veram esse iudicamus. Xam iam

Fritzschius in i)lus(|uamp(Tfect() jtaQt6t66fii]v, (juod optimis libris traditum est (in Gorlieensi

cndicc mero lihrarii crrdri' factum .-ruQadtddfitjv), ita haesit. ut Ilemsterhusii coniecturam

jiaQtdiddiD/v prohatam Schwidopio (observ. Luc. Spee. I\'. Kiinijjsb. 1867. p. ''>) iu \crb(irum

coMtc.vtu iiciiicrct. Sed plus(|uamperfectum ita defendi potest, ut supra exposuimns. ut statini

ct eodem puiicto tcmporis puerum avuiiculo traditum esse eo significctur. firavius est illud.

(|Uod seuteiitiarum conexus, (|ui verbis xai rd yt jiqmxov x. x. k. etlicitur, paene nulius est,

cui diflficultati Fritzschius ita mederi studet, ut post jtQ07jQovfi?jv non nulla deesse arbitratus

haee fere addat: ftixQv) 6' vartQov difOQijrov ro jtQdy;ia iffcdvtro x(u xd yt jtQcoxov ixtlvo

xal avvijth^ xol^ uQ/ofiivou iyiyvtxo, vi.x tolerabile id (iUo(|Ue; etenim post ea (juae Fritz-

schius supplevit exsjiectare deberaus: x6 yuQ jtgdJxov . . iyiyvtxo. At nulla verborum commu-tatione opns est, (|uin omiiia prospere succedunt, si eodicem Gorlicensem ducem se<iuimur.

Is enim pro x6 yt .iQmrov pracbet: xai rort jzqojxov. >«e(iHe vero hanc scripturam ita

intellegimus, ut Fritzschius, cum (Quaest. Luc. p. 1 s.) haec verba ita intcrpretatur: tum

quo(iue i^rimum illud et suetum iis, i|ui incipiuut, accidif. Immo illud x6xi seribendnm

putamus ro rt, ut rt particula subsc(iuciiti xid rcspimdcat, vcrba rd rt jtQcorov ixtlvo xa)

avi-ijlhfg rols. dQyoiiivot^ significciit: id quod ct priiiium ct usitatum tiruiiibus. Saepius

Lucianus duo adicctiva hoc modo coniungit: Herniot. 80. 183, 29 xdihij&i'/ rt xai iptvd^,

ibid. 08. 201, 10 ro yt fiiyiardv rt ufiu xcd dvayxuidirurov, et paulo iiifra ror,- ddi/Xon: rt

xcd dficfiiidXoiq, Alex. 4. 72, .lO rd rt (Hckk. rd yi) .ittQitQyov xcd tvfiatH.:, his (iuoi|Uc locis

illa adiectiva arte coniuncta eodciii articulo coinplectens. Illud xui autem, (luod post JtQoij-

QovfC7]v est, particulae dtia rcsponderc iudicamus, cuiii altero illo xctl, iiuod est in xdyc^j .ruQtdt-

ddfiijv, verlmiii idoxtt arte coniunctum sit cum jtaQtdtdd/j/jv, vcrbis autcm d/./.d fiot us^pie ad

jiQOijQovfiijv interpositis ceterorum verborum coiitiimatiiiiiiin iutcrniiiipi. Neque raro eum apudceteros scrijitorcs tum apud Lucianum ca oraTiimis structura iuvciiitiir. (pia vcrboruiii continnatio

senteiitia alia intcrrumpatur. (|uac ad cam quae antcccdit scntentiam exiilicaiidam et inter-

pretandam iii iiicdia sentciitiaruiii continuatione interponitur. Quae saiie sententia (luamîuam

cuiii :iiitccedeiiti conecti (iiiodamiiiodo et coniungi solct jiarticulis (luiluisdam, vel yuQ vel 6i,

tameii suut (|Uo(iue loci, (luibus desit ]iarticula eopulativa: Jlerc. Coiid. 19. 1:12,20 tt jtaidtg

tltv avrcfi jtaidtvatmi; 6e6fitvoi, llermot. 77. 205, 34 ii xig iyyvtir/^c iari aoi oxi /iicoaii

xoaavxu. Cuni(|ue Soiiinii liliellus, de quo disscrimus, oratio sit vel habita vel (icta — (lui

libelliis num in jtQoXaXuov nunicro cum Schmidio (riiilol. 18112. 72 tl'.) habcndus sit duliita-

mus nc(iuc vero Croisetiim in co libro, (|ucm dc {..uciano composuit, ei satisfecisse putaimis —ne id (luidem nos perturbat, quod sententia, qu.im iiiterpositain interprctamur, praeter moduni

fcre ac consuetudincm am]ila videtur essc. Cui anqilitudiiii pronuntiatione orator occiirrere

et mederi iiotiiit. Ncquc lircviorcs suut senteiitiae, i|iiai' llcrmot. 71. 20->, 2— 5 et rrom. 12.

79, 5— 7 interpositac sunt.

Quae si rcctc dc Snmnii loco ex]iosita suiit, is ita vidctiir inrcr])rctaiidiis csse: vix

idoiicus (luo artc inibucrcr dics adcssc \i(lebatur ct vix aviiuciilo traditiis eraiii non graviter

rem, hercle, ferens — i|uiii iinatura etiaiii ct laiidcm amiciiriiiii comparatura mihi videbatur, si

12

<Umis v(>re sculpei-oni ot simnliicra confinnnrein parva (|nidoni ct niihi (^t ciH (|nil)n8 in

jiiiimo csset — cum id. (|Uod et primum et nsitiitnm tironibns fere contin{,nt, accidit e. (j. 8.'

Nc(iue meliorc inre ab editdribns iu initio Somnii (1. 1, 3) particula fitv post ToTq

jtXfloTOK; reiecta nobis videtur uno codice Gorlicensi servata, cui si particulani ovr respondere

ccnsenius (2. 1, <hvTt'Q(tc ovv axtyxoi: aQxt) JTQorWiOTj), totam disputationem ca pcrspicuitate,

(|naf Luciani .-irte digna sit, exsistere contitcndnm est. Ktciiim verbis Tole jtXtioToiQ fiiv

ovv-asl To yiyvofiivov cxponitur. ([ua de re primum deliberaverint, scilicet de jrcrt(){;/« quam

vdcant. (luani artcm rhetoricam cssc interpretcs fcre interpretantur. cogitari exiguam rem

tamiliarcni vetare, cui tamen sordidaruni istarum artium ali(|na, si puer ei se dedisset,

mederi jiosset. Insetiuentibus ex verbis (pia de altera re disputaverint discimus, scilicet

cuinam artiuin illarum puer tradendus videatur, nt haee sit tabula sententiarum : A. Tolq

jtXtiOTOig fiiv ovv . . a) jiuidtia fiiv . . b) Ta ()' tjfitTtQa . . c) tl 6i Tiva TiyvrjV . . «) ro

fiiv jrQcoTOV . . p) ovx slg fiuxQav 6i . . B. (SsvTiQac ovv Oxitpsmg . . Neque haerere debemus

in eo. ([uod antecedenti fiiv non respondet di, (ûod exspeetamus; non raro enim Lucianus

ita lo((uitur.

Ibid. 4. 4, 6 uarrat Lucianus multis cum lacrimis donium se ad matrem revertisse

cuuKiue ea quid sibi acciderit con(|uestum esse: dyavaxTrjOaftivijg di tF/c utjTQog, ita pergit.

xa) jtoXXa tw adtXcffo XotdoQtjOafiivifc, tJttl vv^ tJttjX&t, xaTidaQiôv ht svdaxQvc x. t. X.

Quo loc() participia dyavaxTtjOaftivrjc et ?.oidoQrjOafiivrjc artiore vineiilo cum insequenti verbo

xaTi6aQ&ov ita coniuneta esse apparet. ut causam, cur tandem puer, ubi appetiverit nox,

obdormiverit, signiticent. Qua in re vel id dubitationem movet, quod verbi ayavaxTiiv

activam fere formam ab scriptoribus usurpari constat neque apud Lucianum aliis locis

medium pro activo reperiri videtnr. Gravius autem est illud, quod ira et indignatione

niatris factum esse, ut jiuer somninni tandem caperet, dici vix potest. Recepta autem in

textum ea scriptura, (juam cod. Gorl. praebet, et omnia aptissime inter se cohaerent et

totsi rerum descriptio multo alacrior lit; est enim in lioc codice: dvaxTrjoaftivrjg 6s Ttjg

fitjTQog X. T. X. clvaxTaoftât cst vindicare, recuper;ire, velut Tox. 55. 244, 10 ss. dc Arsacoma.

([ui amicos vulneratos ex manibus hostium eripuit, haec sunt: 6 ds dvaxTtjodfitvoc Tovg

cpiXovg xal Tovg dXXovg djtavTag jcaQttxaXioag mQfitjOtv sjtl tov 'AdvQfiayov x. t. X. Phalar. I.

autem (3. 4:3, 28) tyrannus de sc praedicat: Trjv 6s jtoXiv . . viaTojv ts iJttQQoiaic

dvfXTrjodfirjv x. t. X., ubi dvaxTuodât est reficere et in meliorem statum reducere. Simili

modo alii scriptores id verbum exhibent, vclut Polybius (III 60, 7) jtoXXijv ovv Jtotovfievog

jtQovoiav Avviâc Ttjg tJiifitXtiag avTiuv dvtxTaTO xa) rdg ipvydg 'dfict xa) Ta OcofiaTa rcov

clvdQcuv, ofioimg 6i xa) tc7>v 'ijtjtmv. Cf 111 87, :?. Dionysius Hal. II "12 tovc xtxfnjxotag

vjto TQavficcTmv dvaxrrjodfisvoi. In candem atque hoc dc (|Uo aginius loco sententiam

losephus A. I. XI G, 9 id vcrbum usnrpat, ubi iôstqnain Ksthcrem mctu rcgis fractam ac

debilitatam esse narravit. ita j)crgit: o 6i liaoiXtvc . . . 6tioc(g .tsq) tijc yvvatxctg fiij xa)

jtdd-jj Tt Tuiv ytiQOVcov vjto Tov cfoôv, dvsjtrj6tjOtv ctJto rov &q6vov xal ralg ayxdXaic

avrijv vjtoXai-to)v avtxTaro xaTctOJtaiôfitvdg rs xa) jtQooofiiXcov ij6imc xat fâQQtlv .yaQaxaXcov

xal fitj6iv vjtojtTivtiv oxvO-QmjTov, oti jtQog avrov dxXtjTOc iXthoi. Aptissima iiaec verba

siint, unde quid sit hoc dc qucr rcs est loco verbum dvaxrao&ai facilc intcllcgatur. Est

enim idem ac sedarc, lcnire, vel (luod nostra lingua dicimus 'wieder gut machen, gut

zureden, beruhigen'. Huius autem significationis verbum ct ad ea quae antccedunt et

ad insequcntem sententiani o])time (luadrant, Puerilia eniui sunt, (juae antecedentibus

1?.

vcrbis puer profert CMintra avunt'uliini. oti vjtu ^&oror zavra tdQuai, (it) amor r;Tt(i^dX<of/ai

xaxu T)]v Ttxrr/r, ct ut' pucruni ])l,iect et lcniat, mater ei assentitur et increpat avunculnm

effieit(iue, ut pner tandcm obdormiat. Aptissima sane Bentcntiarum ratio, ((uae interrumpitur

at(|ue omnino ]ierturbatur ca scriptura. qnam ceteri eodiccs pracbcnt interpolati, opinor.

hoc loco omues, ubi unus cod. (lorl. ^'cnuinam formam scrvavit. (|Uaiii unus Bckkcrus in

textu sno posuit.

Neque asscntiniur cdittirilius, (|ui Tim. S. ;-3!l2, 8 codiccs cctero(|uin optimos secuti

Mcrcurium de Tininnc liacc diccntcm faciunt: ovToal /Jtr fljrtlv, )jp//oro'r//L; LiirQiiptv

avTov xal q^iXavfhQcojria xat o nQoq tovc diof/ivovs aytavTag oixToc, cog di dXri&tl Xoyn),

nvoia xal iv/j&tia xal dxQiaia jttQ\ rnjv <fiX(or. Inter se opponuntur cum /(nfiTorrig,

<fiXav&Qojj[ia, jiQog rovg dtofiirorg ujtuvTag oixrog, tum dvota, trtjthia, dxQiai<x. Scd

haee tria verba, dvoia, tvij&tia, dxQiaia, eam unam stultitiam significant. (|na continetur

et trrilhtia ct <]xQiaiu, (|uaiii(|uain Lucianum liacc ])onerc jiosuisse ncgari non ])0te8t. At

melius se liabent, quae codice Gorl. servata sunt: droia, orvt'i&iia, <txQaaiu. avvij&tia codice

quoquc Marciano T traditnm est. Hane scripturam si reeeperimus, orationem et optime

variatani et eam habcmus. (|ua Timonis indoles et morcs. (|iialcs fucrint. accuratius et

clarius explicetur ct qiiomodo paulatim e.\ divitissimo viro factiis sit dixtXXir/ig optime in-

tellcgatur. Consuetudinc enim multorum hominum assuetus (avvij&iia), ex quibns qui veri

aniici essent, (|iii adulatores. nc discernerct stultitia («j'0(«) iiiipcdicbatur, non nuUos sibi

comparare amicos satis non hnbuit, sed in dics plures in societatciii siiam ascivit {dxQaai<t)

ct divitiarum suarum participes ac jiaene dominos eos fecit. Quocum consentiunt verba

lovis quae sunt 7. 892, 4 6 xaXog ixtlvog, 6 nXoxaiog, ntQi ov ol ToaovToi <fiXoi. Atque

hac ipsa de causa Plutus recusat, ne ad eum se confcrat (12. :593, 21) OTt n) Aia v^qiC,sv

tig ifih xal i$.t<f><')Qti xal ig jtoXXd xaTt/eiQiyt, ct ])aulo infra: avfhg oir djtiXltco .TaQaaiToig

xai xoXa^i xal iraiQaig jtaQado&tjao/tevog ; aptissime, opinor, his ipsis verbis et dvoia eius

et arrri&tia et <'txQaaia explicantnr et illustrantur. Neque id silentio ]iraetereuiidum cst

scriptura ea, quam praebet cod. Gorl.. multo facilius corrigcndi et intcr])olandi studium

excitari quam altera ea, qnae ceteris codicibus debetur.

Idemquc dicendum iudicamus dc alin Timonis loco. Eteniin c. 1:'. Inppitcr castigat

Plutum, (|Uod non raro aegrc tulcrit sc inclusuni in interiorc donio a viris ad res suas attentis

ac luce omnino privatum esse Timonemque obiurget, his verbis nsus: dioTi aoi Tag &VQag<trnjttT('(0<tg r)(piit jttQtroartlv iXtv&iQmg oi'Tt djtnxXti«)r ovtf C^/XoTVJtdJr. i).tvt)-iQ(og (juod

praebent ceteri libri iiianu 8cri])ti, si genuina est scriptura. a])erte coniungendum est cnmjtsQtvoaTtlv. At iXtv&iQicog scriptura eod. Gorl. servata quin nnice vera sit minime dnbins

sum. Dc liiicialitatc enim Timonis hoc loco agitur et eam Iiippiter his verbis illustrare

vult; conecteuduiii aiitcm cst hoc loco iXtv&iQiog et cum antccedenti ijtfitt et cum iiisc(|uen-

tibus participiis ovrt djcoxXtimv ovrt ytjXoTVJtcov. Et aperte ne(|uc jiaucis verbis liberalitatem

aptissimc dcscribi cnntitcndum est. At<|ue i]iso vocabulo iXtv&iQiog libcralitas Timonis (|uasi

laudaiida uoii vitu])cranda, laus non vitium proi»onitur eodcm modo (|ii«i Iii])piter toto collo-

(|uio Timonem cxcusarc ct absolvere studet. Scriptura aiitciii iXtv&iQO)^ talis est. (|ualem

ut corrigeret librarins vix adduci potuit, iXsv&tQiwg vero falso coniunctum cum jttQiroartrr

cuni non intcllexisset (juid sibi vellet facili coniectura imniutavit.

Nc(|ue aliter. opinor, res se liaiict lup. conf lo. 1:{2, 22, ubi Cyniscns. postquam

deos ipsos voluntati atque arbitrio Parcarum esse subiectos lovi exposuit, deum de natnra

14

rn>noiao. cuius olttroctatoiiiin ox iiuniero ryiiiscum r|HO(|ue iinum esse illc suspicatur, liis

verbis iuterrogat : iyoj di . . . /jÛwg dur xid toito l()ol(/fjr ot, t/c //' TlQoroia v/jlr avrtj

ioTt, ]\lolQtt rig // xai v.^tQ Tavrr]v Oeoc oiOjrsQ txQyovaa ~/.a\ amwr ixtli-vjr; Iii nniiiibus

cxceiito Gorlicoiisi coilicibiis exstat uQ/ovoa et iniuria in his verbis liaeret 1'. II. Miiellerus

(^.Viiiial. Fleckeis. lS".i7. ti,i).

^'•'7), cuni (uo.tiiq (iiiid Iioc loeo sibi velit explicari uon jxisse

arliitratur: uani ciiin niitiêedenti thot; iie iilMiii particuluiii couiungamus, impediri nos iudicat

vel i;'euere dicendi. .\t Dial. Mar. 1,4.80,1 baec sunt: xul ra /dr xtQara jr7/yj.u (oOjrfQ

)/oar, {\md Iiyporbatoii Schmidius ([uoijue (Attic. I 41'.i) aftert. Neque iutellegimus, (juo iure

Muellerus ct Wielanditim et Paulyum eain (luam dicit ditficultatem evitare iudiect, idque

Wielaiidium, ciim haee vcrba germanice ita reddat: ob etwa eine von den Parzen oder

irgeiid eine nocli groessere goettin, unter deren oberherrschaft aueh sogar die Parzen stelienV

Ae no Bekkorum (|uidem verba recte iuterpretatum esse ex distinctione verborum, (|uam

adhibiiit. intellogitur. Ut autem et Bekkerus in his verbis haereret et Muellerus, id eo

factum putamus, (juod ad participium ccQyovoa supplendum esse iorl viri docti non in-

telloxerunt. Non raro autem cum apud alios scriptores tum apud Lueianum id dicendi

geniis adhibitum inveuimus, velut lup. trag. 5;i 155, 19 ro rov AaQtiov Jtavv xaXmg tyov

ioriv, o tijttv i.TTi Zojjivqov. Prom. 4. 7(3, 'M rr/v iv rm /tioco d>) ravrr/v oyoXi/v xaXcoc

av iit/ tyov ig 'xQtjaoiv xarayQr/OaoOat oofptorixi/v. Coniectura igitur hoc loco omnino

opus est uulla, nam aptissime haec verba sic, ut tradita sunt, explicantur hoc modo: Êstne

Parca (|uaedain an ultra eius auetoritatem sicut dea Parcis (|Uoque illis ipsis imperat?'

Aptissime autein Cyniseus illudit lovem verbis vjttQ Tavrijr &edg coOjttQ, cum paulo aute

deos (]Uoiiue sub dicioue Parcarum esse demonstraverit. NuUam igitur oifensionem habere

codieum ceterorum scriptiiram iudicamus ueque tamen eam, sed seripturam codiee Gorl.

traditam genuinam esse couteudimus: Otoc mojttQ 'iyovoa xal avrcov ixtivcov. Difficilior

sane est sed ea ipsa de eausa mutata iu eam scripturam, quae ceteris codieibus tradita

est. Etonini gratissimum Lueiano quo(|ue est uotuni illud dicendi genus, quo tysiv coniun-

gitur cuni adverbio. Ex magno numero duo oxompla aftorimus: Nigr. 29!', :> ojtcoc rs vvv

tym, Hermot 30. 188, 10 ti xixd-ajtiQ vvv tym, iiuibus hicis id eifici iudicamus. ut eum Lucianum

videamus scripsisse ovrmc sym, ojtmg vvv vel xaO-ajtiQ vvr, eundom non eontempsisse argii-

mentemur oirmc lym mOJttQ Otog vel xhtoc mOJtsQ. Genotivi autem xai avrcov ixsivcor

arcte ita eum voeabulo 9s6c coniungendi sunt, ut genetivi qui dicuntur subiectivi vel possessivi

videantur esse et t>t()g vocabulo quasi doniiua Parcanim signifieetur. Praetorea ut hanc inter-

pretationem fulciamus, atferre lieeat verba ([uae sunt Philostr. Vit. Apoll.6. Hii ]).2~o JltiQuxtov

tavTov fttv lijtaidtvrmi; iiyt, xovq 6s OQVtg ijtaidsvs, ubi tavrov /tsv ctJtaidsvrmg siys idem esse

atque tavT()r fisv ovx ijraidtvsv ex verbis (|uac illis opposita sunt rovc ds oQvtg sjtaidtvs clare

ajiparet. Quae eum ita sint, Iioc de (luo agitur loco verba nobis sie esse iiiterprotauda

videntur: ,id (imupie mihi licoat te intorrogaro, (piis vobis sit haec Prouoia, Parca (luaedam'.-'

An ultra eam taiii(|uaiii dea earum (iuo(|ue ipsarum est domina .'" Nos nostra lingiia dicimus:

Oder geht iliro macht iioch iibor die der Parzeii hinaus und steht sie aueh zu diesen in

dem verhilltniss oiner gottheif;'

Quae si reete exposita sunt. hoc (luoqiie loco uno eodiee Gorl. veram scripturam

traditam esse facile intollogitur noipie id praetereundum ost hae eodicis Gorl. scriptura

multo facilius iiiterpolandi studium oxoitari potuisse (|uam ceterorum codieuiii scriptiira.

Idemque dieendum est de ea seriptura, quae codicibus Gorl. et Marciauo 'J' servatfl

iM-.A. Deiir. 1, I. '.i">. 4: tounrrm xQ"^''"- ':"" "" Mesnilius (1. 1. p. R) dativi ti-inporis

iro aci-usiitivo positi cxcnii)!;! .ilVcrt. (|ui vir doctus liunc usuni l.itiiin si-niioni dclicri statuit.

!cd coiiferas ca, qnae Scbniidius (Attic. I 2:57; dc latino scrnioiic ct Luciano et cetcris

.optcrioiis fjiaecitatis scriptorilius cognito et usitato disseruit. Excniplis autem i|uae Du

tfesnilius atrcrt hiiuc (|Uoiiui; de (juo Mirimns locnni addcnduni esse indicainus.

.Viiis ([uibusdam bicis editons nulla iicecssitatc coaeti ea seriptnia. (|uani cuni aliis

tionis ccdicibus codicis Goil. librariiis scrvavit, abiccta sive conieiendo verba sanare studuerunt

sivc cani, (luac detcrioribus codicibus tradita cst. recciicrunt. Exempbi sit Tim. -Jn, ;«I5, 40,

nbi Mircurius iildoiiuitur riutu tardis et claudis pedibus sc ad eos irc. ad (|Uos a love mit-

tatur. ciiitra celcrriine eosdiin dcserere dicciiti his verbis: otx «V.?;»/} T«?r« (jr>/?. iycb di

xoi jtoX/.Ovq av fUfiv tyotiii aoi x&ig fiiv ovde o'tioX6v aOTS ^HQiaoD^ai (iQoyov iayj^xoTaq,

> iVt TjjfaQov :iXoraloi\; xal jtoXvTtXtl.;, im Xtvxov Ctvyov:; i^tXMivovTug, oh ov6e xav

i''.7//^)5f .TOiJioTf. xid Ofimi jtOQffVQOl xal yQvooytiQfQ JitQitQyovTac, ovd aiToi Jtio-

rric, olftai, ori itTj ovaQ jrXovTovaiv. Concedendum sane est pro dh post iyo) exspectare

w> yi \(1 yaQ, cuiii antcecdinti scntcntiac (nix aX?ifh)j TiuTa rftji) non altcra o])iinnatnr.

sed cis \irbis nuae scquuiitur iila pntiiis (|uac antccedat scntcntia cxiilicetur ct cuntirnictur:

i|na de causa Hoinmerbrodtius yt in textu posuit. Tameii illud dt Fritzschio auetore jilurimis

;,-odicibiis scrvatum. auitore Soniiiierbrodtio dnobiis taiitum libris Oorl. et Jfarc. 'P, ita imtcst

lcfendi, nt Mcrcuriiini ad c\iiii|il,i. nnilpus IMutuin rrfiitarc iii aiiiino babct, priiperantcm ora-

HoiiPin suam (|uasi (•omiiriiiiit iianc scntcntiaiu omitteiis: iyto di toi TaXijfHj aoi Xiyoi.

rtoP.Xor. yi)Q th- il.Ttlv iyjnfti x. t. X.

Tro xnv ovo^ Ciibetiis scriiitnni fuisse conieeit xavlh/jXtos, (|uac conicctura Sonimcr-

l>rodtio ]iriib;itur. Scd ciimiMiit;iri \rrba niiiis niimino non est, cum .saepissiine Lucianus verba

V<i' iisuriiit. nt ang:iistis tiiiilnis ;i]ii|uid cocrcc:it. Ex iii;ij;-no cxcmpbirum nuincro. (|u;ic

nuiiii-ran- longuiii cst, id (iiiiiliin app;irct saepissimc ;i Luciano illud xar usurpari. ut mininiumgoU in (:! rc dc (|iia agit cogitari possit exprimat. Nequc perturbari debemnr co. i|Uod

(i.e liico subi('c'uiii dcsidcnitur. ad (|Uiid vcrbum r.TiJQ^f rcferatur. Elli]itic:ini eniiii diccndi

atioiiciii Liiciaiiii usit:itissiiiiaiii cssc satis constat neiiuc F. Kcrstenum nibil de hac re ex-dieanduni nliciuisse ojiinor. Iloc ;iut(ni dc i|Ho disserimus loco illnd xav (luasi simplexrocabulniii \idetur ;idditum issc. ut tiiics ]iarticula ot'(W iam satis circumducti magis cm-itiiiigaiitur. Tcrtiiiiii. dc i|Uo hoc loco cst disscrenduin. est id. (|Uod Sonimerbrodtiuswlicfin Marci;iniiiii 7' secutus pro xit) o//(u-- in verborum continuatione posuit xal mfiorg.:I:ii' .-cn])tin;i a]itc inter sc npponi hnnicros iiur]iiircis vcstinicntis velatos et manus :iureis

lunlis ciini]it:is (|uis cst (|ui ncget? Scd ne(|ue Luci;inum Luciano ineliorem rcddere fas est^t ijise Luciaiius hanc conicctnram refutare videtur, cum Nee. 12. 809, 25 haec sciibat: 6 de

'«C "V jroTi avartlXag avTOlc jtOQCfrnofg rig >] JTfQiyoraog 1'j 6ia.-rotxtXoc tvdaiftovag rotTO/laxaQior^ ajtorfaivttr (fiXtlv. Liide illud (luidcm effieitnr Luciannm jroQrfrQovi;

'<<imluni ita usurp:ire, ut iKiminem divitcni purpurcis vestibus exornatum .Topr/roorr signilicetluno :idilitii \ocabulo.

Scr. m, Nov. a. MDCCCLXXXXVIL

I

Sorof, GustavVindiciae Lucianeae

PLEASE DO NOT REMOVE

CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET

UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY

borof, gustav vindiciae lucianeaelucianofsamosata.info/downloads/jul2013/latin/v... ·...

Documents