branş analizi sosyal bilgiler (tarih) - uzman kariyeruuzman z m a n yyakla a k l a ş ı m ı...

uzmanuzmanyaklaşımıyaklaşımı

Branş Analizi

Öğretmen adayları için ÖSYM tarafından ilk kez düzenlenen Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Sınavı’nın tarih soruları tamamen bilgiye dayalı sorulardı. Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Sınavı’nın tarih sorularını konu ve içerik bakı-mından incelediğimizde;

Eski Çağ Tarihi ünitesinden yazının gelişimiyle ilgili bir soru soruldu (1. soru). İslamiyet Öncesi Türk Devletleri ünitesinden 2 soru so-ruldu. Bu sorulardan biri Hazarlarla ilgili (2. soru), diğer soru Kut anlayışı ile ilgili bir sorudur (3. soru). İslam Tarihi ünitesinden Dört Ha-life Dönemi ile ilgili bir soru soruldu (4. soru). Türk-İslam Tarihi ile ilgili 2 soru soruldu. Bu sorulardan bir tanesi Karahanlılarla ilgili (5. soru), diğeri Haçlılarla savaşan Türk hükümdarları ile ilgili bir sorudur (6. soru). Osmanlı Tarihi ünitesinden 3 soru soruldu. Bu sorular-dan bir tanesi Osmanlı kültür ve uygarlığı ile ilgili bir soruydu (7. soru). İkincisi Osmanlı Devleti’nde padişah ve gelişme eşleştirmesi ile ilgili (8. soru), üçüncüsü ise Osmanlı Devleti’nde XVII. yüzyıl isyanları ile ilgili bir soruydu (9.soru). Genel Dünya Tarihi ünitesinden Sa-nayi Devrimi’nin sonuçları ile ilgili bir soru soruldu (10. soru). Atatürk İlke ve İnkılapları Tarihi ünitesinden 2 soru soruldu. Bunlardan bir tanesi Birinci Dünya Savaşı ile ilgili bir sorudur (11. soru), diğeri de Yunanlıların Batı Anadolu’daki işgalleri ile ilgilidir (12. soru). Çağ-daş Türk ve Dünya Tarihi ünitesinden 2 soru soruldu. Bir tanesi Birleşmiş Milletler’in kuruluşu ile ilgili (13. soru), diğeri Şanghay Beşli-si ile ilgili bir sorudur (14. soru).

Sadettin ACAR

sosyal bilgiler (tarih)


soruların konulara göre dağılımı

KONU BAŞLIĞI SORU SAYISI

► Eski Çağ Tarihi 1

► İslamiyet Öncesi Türk Devletleri 2

► İslam Tarihi 1

► Türk-İslam Tarihi 2

► Osmanlı Tarihi 3

► Genel Dünya Tarihi 1

► Atatürk İlke ve İnkılapları Tarihi 2

► Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi 2

Toplam 14

sosyal bilgiler (tarih)


Branş Analizi

sosyal bilgiler (coğrafya)

2013 KPSS SOSYAL BİLGİLER ÖABT coğrafya soruları coğrafya müfredatında Türkiye coğrafyasını ve beşeri sistemleri sorgular ni-teliktedir.

Soruların zorluk seviyesi birkaç soru dışında “normal’’ düzeydedir.

Dikkatli okunup yorumlanması gereken sorular olduğu gibi, kolayca doğru yanıta ulaşılan sorular da bulunmaktadır. Özellikle adayların KPSS hazırlık sürecinde Türkiye coğrafyasına ağırlık vermiş olması bu soruları daha kolay yapmasında etkili olmuştur. Bilgi ağırlıklı so-rular yanında analiz ve sentez sorularıyla güncel olaylarla ilgili sorular kullanılmıştır.

Özetle çok uzun ve yorucu olan bu süreci iyi değerlendiren adayların genelde zorlanmayacağı bir sınav olmuştur. Soruların genel nite-liğine bakıldığında Orta öğretim müfredatı ve güncel konularla sınırlandırılmıştır.

Bülent ÜNALAN


soruların konulara göre dağılımısosyal bilgiler (coğrafya)


► Küreselleşmenin Etkisi 1

► Bitki Toplulukları 1

► Nüfus Politikaları 1

► Nüfus Piramitleri 1

► Büyük İklim Tipleri 1

► Türkiye’de Bitki Toplulukları 2

► Türkiye’nin Jeopolitiği 1

► Türkiye’nin Yer Şekilleri 1

► Türkiye’nin Nüfus Özellikleri 2

Toplam 11


Branş Analizi

Beklenildiği gibi diğer sosyal bilim alanından her bir ders için birer soru soruldu. Her bir dersin konularının çok geniş olması sınava giren adaylar için zorluk teşkil etti. Adayların bu derslerdeki tüm konulara hâkim olması gerekiyordu. Müfredat dışı ve yanlış olan bir soru yoktu. Sorular bilgiye dayalı olup birkaç soru da yorum gerektirmekteydi, ÖSYM’nin zorluk dağılımına uygundu.

29. soru insan ilişkileri ve iletişim dersine ait, cevabı sorunun içinde olan kolay bir soruydu. Bu soruda iletişimin ögelerinden biri olan dinleme türleri sorulmuştur. 30. soru sosyal proje geliştirme dersine ilişkindi. Sosyal bilgilerin nasıl daha iyi öğretilebileceğinin anlatıldığı bu dersle ilgili sosyal pro-je tabanlı öğrenme yöntemi sorulmuştur. 31. soru toplumsal değişme ve gelişme dersine ilişkindir. Bu soruda Orta Çağ’da ticari faaliyetlerin artması-nın nelere yol açtığı sorgulanmıştır. Yoruma dayalı bir sorudur. 32. soru ekonomi biliminin makro ekonomi kısmı ile ilgilidir. Bu sorunun benzeri 2002 yılında iktisat dersinde sorulmuştu. Bu sene x malının talep eğrisinin sağa kayması sorulmuş, 2002 yılında ise x malının talep eğrisinin sola kayma-sı sorulmuştu. 33. soru sosyal bilimlerin temelleri dersine ilişkin bir sorudur. Sosyal bilimlerin temelleri dersinde tüm sosyal bilimler genel hatlarıyla anlatılmaktadır. Soruda da tanım verilerek bunun hangi bilime ait olduğu sorulmuştur. 34. soru çağdaş dünya sorunları dersine aittir. Bu ders ile sos-yal bilgiler öğretmenlerinin güncel olayları takip etmeleri istenmektedir. Günümüzdeki tarım alanlarının tarım dışı kullanılmasının insanlığı nasıl teh-dit ettiği sorgulanmıştır. Japonya bu süreci yaşadığı için Japon Sendromu denilmiştir. 35. soru arkeoloji dersine ilişkindir. Bir dönemin özellikleri ve-rilerek bu özelliklerin hangi döneme ait olduğu sorulmuştur. Bilgi ve yorum gerektiren bir sorudur. 36. soru antropolojinin bölümlerinin bilinmesini ge-rektiren bir sorudur. 37. soru sosyal psikolojinin temel kavramlarının bilinip bilinmediğini yoklayan bir sorudur. 38. soru estetik ve sanat konusuna iliş-kin, sanat kuramlarının bilinmesini ve yorumlanmasını gerektiren bir sorudur. 39. soru felsefeye ilişkindir. Son yıllarda üniversite sınavlarında da so-rulan felsefenin alt dallarının bilinmesini gerektiren bir sorudur. 40. soru sosyolojiye ilişkindir. Sosyolojinin toplumsal değişme konusundan sorulmuş, yoruma dayanan kolay bir sorudur.

Murat DOĞMUŞ

sosyal bilgiler (diğer sosyal bilim alanları)


soruların konulara göre dağılımı


► Dinleme Türleri 1

► Proje Tabanlı Öğrenmenin Özellikleri 1

► Orta Çağda Ticari Faaliyetler 1

► Makro İktisat 1

► Bilim Türleri 1

► Gıda Sorunu 1

► Anadolunun Çağları 1

► Antropolojinin Bölümleri 1

► Uyma Türleri 1

► Sanat Kuramları 1

► Felsefenin Alt Dalları 1

► Toplumsal Değişme 1

Toplam 12

sosyal bilgiler (diğer sosyal bilim alanları)

uzmanuzman 2013 KPSS

Mezopotamya’nın siyasi tarihi Sümerler ile başlamaktadır. Sümerler, Asya köken-li bir halk olup MÖ IV. binde Aşağı Mezopotamya’ya yerleşmişlerdir. Burada Lagaş, Ur, Uruk,Eridu, Umma ve Kiş gibi önemli şehir devletleri kurdular. Sümerler Mezo-potamya kültür ve uygarlığının ilk temsilcileri oldular.

Sümerler Aşağı Mezopotamya’ya (Güney Mezopotamya) yerleştikten sonra çivi ya-zısını bulmuşlar ve kullanmışlardır. Tapınaklara getirilen ürünleri tespit amacıyla ilk defa rahipler tarafından kullanılan Sümer yazısı, kil kitabeler üzerine üçgen uçlu bir çubukla yazılırdı. Kil üzerine çıkan işaretler çiviye benzediği için çivi yazısı adını al-mıştır.

Doğru yanıt “A” seçeneğidir.

1. Yazı, ilk icat edildiğinde resim yazısı formundaydı. Zaman içerisinde içerikte ve biçimdeki gelişmelerle hecelerin gösterildiği, çivi yazısı olarak adlandırılan forma ulaştı.

Bu gelişim, aşağıdaki bölgelerden hangisinde ya-şanmıştır?

A) Güney Mezopotamya

B) Kuzey Mezopotamya

C) Güney Mısır

D) Kuzey Mısır

E) Doğu Akdeniz Kıyıları


HAZARLAR: Bir Türk boyu olan Hazarlar, VII. yüzyıl başlarında bağımsız bir dev-let kurdular. Bir süre sonra hükümdar ailesi ve ileri gelenler Museviliği kabul ettiler. Başkentleri İtil şehridir.

Sasani İmparatorluğu’na karşı Bizans İmparatorluğu ile ittifak kurdular. Bu dönem-de Hazarlarla iyi geçinmek isteyen Bizans imparatorları, Hazar prensesleri ile evle-nerek akrabalık kurmuşlardır.

737 yılında Emeviler ile mücadele ederek Kafkasya’da İslam-Arap ordularını dur-durmuşlardır.

X. yüzyılda Peçeneklerin ve Rusların artan baskısı nedeniyle Hazar Devleti zayıfl a-maya başladı. 965 yılında Kiyef (Kiev) Rus Knezliği tarafından yıkıldılar.

Doğru yanıt “C” seçeneğidir.

2.

● Sasani İmparatorluğu’na karşı Bizans İmparatorlu-ğu ile ittifak kurmuştur.

● Kafkasya’da İslam-Arap ordularını durdurmuştur.

● 965 yılında Kiyef (Kiev) Rus Knezliği tarafından yı-kılmıştır.

Özellikleri verilen Türk devleti aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Avarlar

B) Avrupa Hunları

C) Hazarlar

D) Bulgarlar

E) Akhunlar


İlk Türk Devletlerinde hükümdarlara Gök-Tanrı tarafından devleti yönetme yetkisinin verildiğine inanılırdı. Bu yetkiye KUT denirdi. Kutun kan yolu ile babadan oğula geç-tiği kabul edilirdi. Ancak diğer haneden üyeleri de Kutun kendilerinde de mevcut ol-duğu düşüncesiyle iktidar mücadelesine girmişlerdir. Bu durum;

● Hükümdarlar öldükten sonra hanedandan birçok kişinin taht üzerinde hak id-dia etmesine ve iç çekişmelerin çıkmasına

● Fetih hareketlerinin yavaşlamasına

● Ekonominin bozulmasına

● Komşu devletlerin, iç işlerine karışmasına neden olmuştur.

Ancak bu durum merkezî yapının güçlenmesine değil zayıfl amasına neden olmuştur.Doğru yanıt “D” seçeneğidir.

3. İlk Türk Devletlerinde veraset sistemi kesin bir kura-la bağlanmasa da babadan oğula, oğul küçük ise bü-yük kardeşten küçük kardeşe geçmiştir. Ancak diğer hanedan üyeleri Kut’un kendilerinde de mevcut oldu-ğu düşüncesiyle iktidar mücadelesine girmişlerdir.

Bu durumun, aşağıdakilerden hangisine neden ol-duğu savunulamaz?

A) İç çekişmelerin çıkmasına

B) Fetih hareketlerinin yavaşlamasına

C) Komşu devletlerin, iç işlerine karışmasına

D) Merkezî yapının güçlenmesine

E) Ekonominin olumsuz etkilenmesine


Dört Halife Dönemi’nde;

● Hz. Osman’ın halifeliği sırasında, Suriye valisi olan Muaviye, Suriye’de ilk İs-lam donanmasını kurdu. Kıbrıs’a ve diğer adalara seferler düzenledi.

● Hicri Takvim Hz. Ömer Dönemi’nde oluşturuldu ve kullanılmaya başlandı.

● Hz. Ebubekir Kur’an-ı Kerim’in kitap (Mushaf) hâline getirilmesini Zeyd Bin Sabit’e emretti. Zeyd, uzun ve yorucu bir çalışmanın sonucu bu görevi başa-rıyla yerine getirdi. Böylece Kur’an-ı Kerim Ebubekir devrinde kitap hâline ge-tirildi.

● Hz. Ömer zamanına kadar halifeler davalara bakarken Hz. Ömer, bu görev için kadılar tayin etmiştir. Böylece İslam devletinde adalet örgütü oluşturul-muştur.

● Kur’an-ı Kerim’in çoğaltılması Hz. Osman Dönemi’nde gerçekleştirilmiştir. Bu uygulamanın amacı ise Kur’an-ı Kerim’in özgün hâlinin korunmasıdır.

Doğru yanıt “E” seçeneğidir.

4. Dört Halife Dönemi ile ilgili olarak aşağıda verilen eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A) Donanmanın kurulması – Hz. Osman

B) Hicri Takvim’in ilk defa kullanılması – Hz. Ömer

C) Kur’an-ı Kerim’in kitap hâline getirilmesi – Hz. Ebu-bekir

D) Adalet örgütünün kurulması – Hz. Ömer

E) Kur’an-ı Kerim’in çoğaltılması – Hz. Ömer


840 – 1212 yılları arasında Batı Türkistan’da varlığını sürdüren Karahanlı Devleti’nin en önemli özelliği ilk Müslüman Türk Devleti olmasıdır. 934 yılında tahta geçen Sa-tuk Buğra Han Müslüman olduktan sonra İslamiyet’i ülkesinde yaydı ve İslamiyet’i ilk kez resmî din olarak kabul etti.


5. İlk Türk-İslam Devletlerinden olan Karahanlılarda, İslamiyet’i ilk kez resmî din olarak kabul eden hü-kümdar aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ebu Nasr Ahmet

B) Bilge Kül Kadir Han

C) Satuk Buğra Han

D) Tamgaç Buğra Han

E) Ahmet Arslan Han


Eyyûbiler 1174 – 1250 yılları arasında Mısır’da varlığını sürdüren bir devlettir. Eyyûbi Devleti’nin ünlü sultanı Selâhaddin Eyyûbi’dir. Selâhaddin Eyyûbi 1187 Hıt-tin Savaşı’nda Kudüs’ü Haçlılardan geri almış ve bu gelişme III. Haçlı Seferi’nin başlamasına neden olmuştur.

Doğru yanıt “B” seçeneğidir.

6. Haçlı ordularına karşı başarıyla mücadele ederek Kudüs’ü kurtaran hükümdar aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) I. Kılıçarslan

B) Selâhaddin Eyyubi

C) Danişment Gazi

D) Nureddin Zengî

E) Mengücek Gazi


● Osmanlı Devleti’nde Seyfi ye, İlmiye ve Kalemiye olmak üzere yaptıkları işler açısından üç temel sınıf bulunmaktaydı.

● İlmiye (Ehl-i Şer’i) Sınıfı: Bunlar medresede eğitim görmüş bilgili kişilerden oluşuyordu. Osmanlı Devleti’nde ilmiye sınıfının dört ayrı görevi vardı. Bunlar eği-tim - öğretim, fetva, yargı ve yönetim görevidir.

● Eğitim - öğretim işini, Müderrisler

● Yargı görevini, Kadılar

● Fetva görevini, Şeyhülislam ve Müftüler

● Yönetim görevini, Kazaskerler yapardı.

● Nakibüleşraf; İran, Mısır, Hindistan gibi yerlerden gelenler arasından seçilen, padişaha kılıç kuşatmak, seyyid ve şerifl erin işlerini yapmak, onların değişim ve ölümlerini kaydetmek gibi işleri yapan kişilerdi. Nakibüleşrafl ar medrese eği-timinden geçerler ve ilmiye sınıfı içinde değerlendirilirdi.

● Defter Emini ise, arazi kayıt defterlerini muhafaza eden devlet görevlisi olup kalemiye sınıfı içinde yer almaktadır.


7. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlılarda ilmiye sınıfı-na üye değildir?

A) Şeyhülislam

B) Kazasker

C) Nakibüleşraf

D) Kadı

E) Defter Emini


Osmanlı Devleti’nde,

● İlk karantina teşkilatı II. Mahmut tarafından oluşturuldu.

● 1853 – 1856 yılları arasında gerçekleşen ve Paris Antlaşması ile sonuçlanan Kırım Savaşı Abdülmecit Dönemi’nde gerçekleşti.

● II. Abdülhamit tarafından 1890 yılında iyi niyet elçisi olarak Japonya’ya gön-derilen Ertuğrul Fırkateyni dönüş yolunda Ojhima Adası yakınlarında fırtına-ya yakalandı ve 550 gemici şehit oldu.

● Son Osmanlı Mebusan Meclisinin Misak-ı Millî kararlarını kabul etmesi üze-rine İstanbul İtilaf Devletleri tarafından 16 Mart 1920’de işgal edildi. Bu işgal esnasında Vahdettin Osmanlı padişahı idi.

● Mehterhane ise 1826’da II. Mahmut tarafından kaldırılmıştır.Doğru yanıt “A” seçeneğidir.

8. Aşağıda verilen padişah - gelişme ve olay eşleştir-melerinden hangisi yanlıştır?

A) Sultan II. Mehmet - Mehterhanenin kaldırılması

B) Sultan II. Mahmut - Karantina Teşkilatı’nın kurulması

C) Sultan Abdülmecit - Kırım Savaşı

D) Sultan II. Abdülhamit - Ertuğrul Fırkateyni’nin Japonya’ya gönderilmesi

E) Sultan Vahdettin - İstanbul’un işgale uğraması


Osmanlı Devleti’nde XVII. yüzyılda, İran ve Avusturya savaşlarının uzun sürmesi, tımar sisteminin ve ekonominin bozulmasına neden oldu.

Tımarlı sipahi, toprağından uzun süre ayrı kaldığı için üretim azaldı. Vergilerin art-tırılması, köylüyü zor durumda bıraktı. Köylü, toprağını işleyemez duruma gelince ayaklandı.

Anadolu’daki sancak beyleri ve tımarlı sipahilerin savaşa katılarak görev yerlerin-den uzaklaşması, Celâlî adı verilen isyanların çıkmasında etkili oldu.

Mültezimlerin usulsüzlükleri ve taşra yöneticilerinin adaletsiz uygulamaları da Celâlî isyanlarının yaygınlaşmasında etkili oldu.


9. Osmanlı Devleti’nde XVII. yüzyılda; İran ve Avustur-ya savaşlarının uzun sürmesi, olağan dışı vergilerin ahaliye yük getirmesi, mültezimlerin usulsüzlükleri ve taşra yöneticilerinin adaletsiz uygulamaları gibi birta-kım gelişmeler olmuştur.

Bu gelişmelerin;

I. İstanbul, II. Eyalet, III. Celâlî ayaklanmalarından hangilerine neden olduğu söyle-

nebilir?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve IID) II ve III E) I, II ve III


Sanayi Devrimi, insan ve hayvan gücüne dayalı üretimden makine gücüne daya-lı üretime geçiştir.

Bu tarz üretim XVIII. yüzyılda pozitif bilimlerin üretime uygulanmasıyla İngiltere’de dokuma sektörü ile başladı. Daha sonra da öteki alanlara yayıldı. Sanayi Devrimi sonucunda;

● Kumaş imalatı için ihtiyaç duyulan ham pamuk ithalinde büyük artış oldu.

● Demire duyulan ihtiyaç madencilik ve metalürji gibi yeni sanayi dallarını do-ğurdu.

● Taş kömürü enerji kaynağı hâline geldi.

● Demir yolu çağı başladı.

Barutun ateşli silahlarda kullanılması Yeni Çağ başlarında gerçekleştirildi.Doğru yanıt “A” seçeneğidir.

10. Aşağıdaki gelişmelerden hangisinin, Sanayi Devrimi sonucunda gerçekleştiği söylenemez?

A) Barut bulunarak ateşli silahlarda kullanıldı.

B) Kumaş imalatı için ihtiyaç duyulan ham pamuk itha-linde büyük artış oldu.

C) Demire duyulan ihtiyaç madencilik ve metalürji gibi yeni sanayi dallarını doğurdu.

D) Taş kömürü enerji kaynağı hâline geldi.

E) Demir yolu çağı başladı.


Çanakkale Cephesi’nin sonuçları;

● Osmanlı Devleti’nin ve savaşın ömrü uzadı.

● Müttefi klerinden yardım alamayan Rusya’da ekonomik ve sosyal bunalım art-tı. Bolşevik İhtilali ortaya çıktı ve rejim değişikliği oldu.

● İstanbul erken bir işgalden kurtuldu.

● Bulgaristan, İttifak Devletleri gurubunda savaşa katıldı. Böylece İttifak Devlet-leri arasında karasal bağlantı sağlandı.

● Her iki taraftan yarım milyona yakın insan hayatını kaybetti.

● İngiltere’nin sömürgelerinde itibarı sarsıldı.

● Mustafa Kemal’in dünya çapında tanınmasına ve Kurtuluş Savaşı’nda lider olmasına ortam hazırladı.

● Osmanlı Devleti’nin Çanakkale Cephesi’nde başarılı olması sonucunda İngil-tere sömürgelerinde seferberlik ilan etmemiştir.


11. Aşağıdakilerden hangisi, Birinci Dünya Savaşı sıra-sında Çanakkale Cephesi’nde Türk ordusunun ka-zandığı zaferin sonuçlarından biri değildir?

A) Anlaşma Devletleri Rusya’ya silah yardımında bulu-namamıştır.

B) Birinci Dünya Savaşı uzamıştır.

C) İngilizler, sömürgelerinde seferberlik ilan etmiştir.

D) İstanbul erken bir işgalden kurtulmuştur.

E) Rusya’da ekonomik ve sosyal bunalım artmıştır.


Yunanlıların İzmir’i işgalinden sonra Türk ve Yunan kuvvetleri arasında yaşanan çatışmaları önlemek ve Yunan işgal sınırını belirlemek üzere çizilen hat MİLNE HATTI’dır. Bu hattı İngiliz generali MİLNE çizmiş ve 3 Kasım 1919’da Osmanlı Har-biye Nezaretine bildirmiştir.

Doğru yanıt “D” seçeneğidir.

12. Yunanlıların İzmir’i işgalinden sonra Türk ve Yunan kuvvetleri arasında yaşanan çatışmaları önlemek ve Yunan işgal sınırını belirlemek üzere çizilen hat aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) Tuna

B) Gediz

C) Sakarya

D) Milne

E) Midye-Enez


SAN FRANCİSCO KONFERANSI (1945)

Bu konferans Birleşmiş Milletler Örgütü’nün kurulması ile sonuçlanmıştır. Bu örgü-tün temel ilkeleri, 1944 yılında toplanan Dumbartan Oaks Konferansı’nda ortaya atılmıştı, San Francisco Konferansı’na Müttefi klerin siyasal amaçlarını ele alan Bir-leşmiş Milletler Bildirisini imzalamış kırk altı ülke ile Mihver Devletleri’ne karşı sa-vaşmış yirmi ülkenin temsilcisi katılmıştır. Türkiye’nin de katıldığı bu konferans Bir-leşmiş Milletler Örgütü’nün kuruluşundaki son adımdır. Bu konferansta Birleşmiş Milletler Teşkilatı’nın kuruluş antlaşması imzalanmıştır.


13. Birleşmiş Milletler Anayasası’nı belirleyen metin aşağıdaki gelişmelerden hangisinde hazırlanmıştır?

A) San Francisco Görüşmeleri

B) Yalta Konferansı

C) Potsdam Konferansı

D) Viyana Zirvesi

E) Kazablanka Görüşmeleri


ŞANGHAY BEŞLİSİ

Şanghay İş Birliği Örgütü adını örgütün ilk toplandığı yerden yani Çin’in Şanghay şehrinden almaktadır.

Şanghay Beşlisi olarak bilinen topluluk 1996’da kuruldu. Çin Halk Cumhuriyeti, Rus-ya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın oluşturduğu beş ülke Şangay Beşlisi’ni kurdu.

Özbekistan ise Şanghay Beşlisi’nin kurucuları arasında yer almaz. Özbekistan Şanghay İş Birliği Örgütü’nün üyeleri arasındadır.


14. Günümüz ekonomik yapısının güçlü örgütlenmelerin-den biri olan ve 2001’de Şanghay İş Birliği Örgütü adını alan oluşum, Şanghay Beşlisine dayanmakta-dır.

Aşağıdakilerden hangisi, Şanghay Beşlisini oluştu-ran ülkelerden biri değildir?

A) Özbekistan B) Çin C) KazakistanD) Kırgızistan E) Tacikistan


Ormanların gelişmesini sınırlayan iklim olayları sıcaklık ve yağıştır. Orman üst sını-rını sıcaklık belirler. Bu sınır ormanların ortadan kalktığı ve ağaçların azaldığı yer-lerdir.

Orman alt sınırı ise bir bölgede yağışın mevsimlere göre dağılımıyla yakından ilgi-lidir.


15. Orman alt ve üst sınırının bölgeden bölgeye farklılık göstermesindeki en önemli etken aşağıdakilerden hangisidir?

A) Denize olan uzaklık

B) Toprak özellikleri

C) Özel (göreceli) konum

D) İklim özellikleri

E) Yükselti


Nüfus politikaları nüfusun niteliğini (eğitim), niceliğini (sağlık ve doğurganlık) ve da-ğılımını (kır, şehir, dış ülke) etkileyen bilinçli uygulamalardır.

Dünyada genel olarak nüfus politikaları artırmayı teşvik eden ülkeler ve artış hızını düşürmeyi hedefl eyen ülkeler gibi gruplandırılır.

Nüfus artış hızını azaltmaya yönelik olarak uygulanan nüfus politikası; Çin, Endo-nezya ve Hindistan gibi ülkelerde uygulanır.

Nüfus artış hızını yükseltmek için uygulanan nüfus politikası son zamanlarda nü-fus artış hızı hızla azalan ülkelerde uygulanır. Japonya, Rusya, Türkiye, Fransa ve Hollanda gibi.


16. Bir ülkedeki nüfusun niteliği ve niceliği ile ilgili olarak, hükûmetler tarafından yürürlüğe konulan uygulama-lara “nüfus politikaları” denilmektedir. Bazı ülkeler nü-fus artışını teşvik eden politikalar izlerken bazı ülkeler nüfus artışını azaltmaya yönelik politikalar izlemekte-dir.

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde, günümüzde birbirine zıt nüfus politikası izleyen ülkeler birlikte verilmiştir?

A) Japonya-Rusya

B) Çin-Hindistan

C) Endonezya-Türkiye

D) Türkiye-Japonya

E) Fransa-Hollanda


(A) Düzgün bir üçgene benzeyen bu piramit, yüksek doğum ve ölüm oranlarına sa-hip ülkelere aittir. Sanayi Devrimi öncesi toplumların çoğu bu piramit örneğini yaşa-mıştır. İngiltere’nin 1881, Hindistan’ın ise 1961’deki piramitleri bu şekildedir. Günü-müzde ise yüksek doğum ve ölüm oranlarının yaşandığı ülkelerde görülmektedir.

(B) Bu piramit, düzgün üçgen piramidine göre kenarları içe çökük bir özellik göste-rir. 0-5 yaş grubundaki ölüm oranlarının azalmaya başladığı; ancak doğum oranla-rının yüksek olduğu ülkelerin piramididir. Bu tür piramitler, gelişmekte olan ülkeler-de görülmektedir.

(C) Bu piramit; arı kovanı şeklindedir. Düşük doğum ve ölüm oranlarının görüldüğü ülkelerin nüfus piramididir. Düşük doğum oranları nedeniyle piramidin tabanı dardır. Gelişmiş ülkeler buna örnektir.

(D) Çan şeklindeki bu piramit, uzun bir zaman sürecinde düşük doğum ve ölüm oranlarından sonra doğum oranlarının arttığını göstermektedir.

(E) Bu piramit, doğum oranında hızlı bir düşüş görüldüğü, ölüm oranının da düşük olduğu piramit tipidir. Büyük nüfus problemi yaşandıktan sonra hızla gelişen ülkele-re özgü bir piramittir.


17.

15

15

15

8 8 8 8(A)

(C)

(B)6 6 6 64 4 4 42 2 2 20 0

60

60

60

15

60

15

60

8 86 64 42 20

(E)8 86 64 42 20

(D)8 86 64 42 20

Yukarıda, 5 farklı nüfus piramit tipi verilmiştir. Bu piramitlere bakılarak aşağıdaki yorumlardan han-

gisi yapılamaz?A) C’deki piramit, doğum ve yaşlı ölüm oranlarının yük-

sek olduğu bir ülkenin nüfus yapısını göstermektedir.B) B’deki piramit, doğum oranlarının ve çocuk ölümleri-

nin az olduğu bir ülkenin nüfus yapısını göstermek-tedir.

C) A’daki piramit, doğum ve ölüm oranlarının yüksek ol-duğu bir ülkenin nüfus yapısını göstermektedir.

D) E’deki gibi bir piramide sahip ülkede nüfus artmak-tayken doğum oranları hızla azalmıştır.

E) D’deki piramit, doğum oranları son yıllarda artmaya başlayan bir ülkenin nüfus yapısını göstermektedir.


Nil Nehri kaynağını Doğu Afrika’daki Göller Bölgesi’nden almaktadır. Kaynak bölge-sinde Ekvatoral iklim, geçtiği yerde savan iklimi ve aşağı çığırında ise çöl iklimi etki-lidir. Bu nedenle Mısır’da Nil Nehri’nde görülen taşkınlar akarsuyun farklı iklim böl-gelerinden beslenmesiyle açıklanabilir.


18. Mısır’da sıcak ve kurak iklim şartları görülmekte olup en fazla yağış ortalama 200 mm ile Akdeniz kıyılarına düşmektedir. Bu iklim özelliklerine rağmen Nil Nehri, ülkede yapılan barajlardan önce her yıl büyük taşkın-lara neden olmuştur.

Bu durum Nil Nehri’nin aşağıdaki özelliklerinden hangisiyle açıklanabilir?

A) Farklı iklim bölgelerinden beslenmesiyle

B) Kaynak alanlarında gür bitki örtüsünün olmasıyla

C) Aşağı kesimlerdeki şiddetli buharlaşmayla

D) Yer altı sularıyla beslenmesiyle

E) Kum fırtınalarının yatağını tıkamasıyla


Kızılçam, yabani zeytin, mersin, keçiboynuzu, kermez meşesi, sandal, koca ye-miş, defne, sakız, menengiç, zakkum, tesbih ve akçakesme gibi bitkiler Akdeniz İklimi’nin klimaks türleridir.


19. Bir bölgenin coğrafi şartlarına en iyi uyum sağlayan bitkiye “klimaks” denilmektedir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi, Akdeniz İklimi’nin klimaks türüdür?

A) Ladin B) Kayın C)SarıçamD) Meşe E) Kızılçam


Dünyada meydana gelen büyük sosyal olaylar; siyasi, askerî, sosyokültürel ve eko-nomik alanlara yansır, siyasi coğrafyada değişiklikler yaratır ve mevcut dengelerin bozulmalarına sebep olur. Bozulan dengelerin yeniden tesisi için yeniden şekillen-me ve düzenleme arayışları başlar. Bu arayışlar uzun zaman alır, hatta devamlı ol-duğunu söyleyebiliriz. Her seferinde güçlü ülkelerin/galiplerin öngördüğü şekilde bir düzen oluşturulur ve bu düzen de “Yeni Dünya Düzeni” olarak adlandırılır. Bu dü-zende küresel moda kullanılan bir ifade olmuştur.


20. Soğuk Savaş Dönemi’nin sona ermesiyle birlikte je-opolitik kavramı 1990’lardan itibaren yeniden tanım-lanmaya başlanmıştır.

Buna göre;

I. çevresel değişim, II. küresel ekonomi, III. küresel moda ifadelerinden hangileri, Yeni Jeopolitik’in tanımlan-

masında kullanılmaktadır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIID) I ve II E) II ve III


Ülkemizdeki bitkilerin yaklaşık üçte biri dünyanın hiçbir yerinde görülmeyen (ende-mik) bitkilerdir. Ülkemizde endemik bitkiler en çok Toros Dağları kuşağında bulunur.


21. Türkiye’de endemik bitkilerin yayılışını gösteren bir haritaya bakıldığında endemik bitki sayısı bakımın-dan ülke genelindeki dağılışın belirli kesimler arasın-da büyük farklılıklar gösterdiği gözlenir. Bunda topoğ-rafya, iklim ve benzeri koşullar rol oynar.

Buna göre, Türkiye’de endemik bitkilerin en fazla bulunduğu alan aşağıdakilerden hangisidir?

A) Doğu Karadeniz Dağları

B) Güney Marmara

C) Trakya

D) Toros Dağları

E) Batı Karadeniz Dağları


Buzul vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşan kıyılardır. Türkiye’nin matematik-sel konumundan dolayı buzullaşma etkisi ancak 2000 metrelerin üzerindeki alanlar-da meydana gelmiştir.


22. Aşağıdakilerden hangisi, fi yordlu kıyıların Türkiye’de görülmemesinin nedeni olarak gösterilebilir?

A) Buzulların dar bir alanda etkili olması

B) Buzulların deniz seviyesine kadar inememesi

C) Vadi buzullarının yaygın olmaması

D) Batıdan doğuya doğru yüksekliğin artması

E) Dördüncü Zaman’da buzulların gerilemesi


Türkiye’de Cumhuriyet’in ilk yılarında yaklaşık % 90 civarında olan tarım sektörün-deki istihdam oranı günümüzde % 25’lere kadar düşmüştür.


23. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye nüfusunda Cum-huriyet Dönemi boyunca görülen özelliklerden biri değildir?

A) Tarım sektöründe çalışanların oranı daha fazladır.

B) Yükseköğrenim görenlerin sayısı giderek artmakta-dır.

C) Kentlerde doğurganlık oranı daha düşüktür.

D) Kırsal nüfus sayısı giderek azalmaktadır.

E) Nüfus artışı fazla olduğundan işgücü fazladır.


Türkiye’de özellikle 1950’li yıllardan sonra başlayan tarımda makineleşme faaliyet-lerine bağlı olarak kırsal kesimden kentlere yoğun göçler yaşanmıştır. Aynı zaman-da şehirlerde ekonomik faaliyetlerdeki çeşitlilik, eğitim ve sağlık hizmetlerindeki ge-lişmişlik göçlerin daha da artmasına neden olmuştur.


24. 1927 yılı nüfus sayımına göre, Türkiye’de nüfusun yaklaşık % 30’u il ve ilçe merkezlerinde yaşarken % 70’i belde ve köylerde yaşamaktaydı. Günümüzde ise nüfusun yaklaşık % 70’i il ve ilçe merkezlerinde yaşarken % 30’u belde ve köylerde yaşamaktadır.

Aşağıdakilerden hangisi, nüfus oranlarındaki bu de-ğişikliğe yol açan faktörler içinde en az etkilidir?

A) İl ve ilçe merkezlerine yapılan göçler

B) Büyük yerleşmelerin ekonomik ve sosyal çekiciliği

C) İl ve ilçe merkezlerindeki doğal nüfus artışı

D) Çevresindeki kırsal yerleşmelerin kentlere katılması

E) Belde ve köylerde tarım gelirlerinin artması


Baskı Grupları; demokratik, çoğulcu, çok sesli toplumlarda siyasi ve ekonomik, fark-lı seviyedeki kararları etkileyen, karar öncesi kamu oyunu şekillendiren teşkilatlı gruplardır. (Sendika – Dernek gibi)

Siyasi yönetim; taleplerinin tatmini doğrultusunda etkileme gücüne sahip çıkar, menfaat grupları da baskı grupları arasındadır. Tipik örnekleri işçi, işveren ve üreti-cilerin kurduğu sendika ve derneklerdir. Bunlar hükûmeti ya da başka sosyal grupla-rı etkileyerek üyelerinin ortak çıkarlarını gerçekleştirmeye ve korumaya yönelik ça-lışmalarda bulunurlar.

Bir işçi sendikasının (menfaat temelli baskı grubu) insan hakları ihlalleri hakkında basın açıklaması yaması, tutum (ideal) temelli bir baskı grubu gibi de davranabile-ceğini örneklemektedir.


25. Aşağıdakilerden hangisi, menfaat temelli bir baskı grubunun, tutum (ideal) temelli bir baskı grubu gibi de davranabileceğini örneklemektedir?

A) Bir işçi sendikasının, insan hakları ihlalleri hakkında basın açıklaması yapması

B) Barolar Birliğinin, hazırlanmakta olan Avukatlık Ya-sası hakkında kulis faaliyeti yürütmesi

C) Bir işveren derneğinin, gelir vergisi oranı artışını pro-testo eden bir basın açıklaması yapması

D) Bir tarım kooperatifi nin, fındığa verilen devlet deste-ğinin kesilmesini gösteri yürüyüşüyle protesto etme-si

E) Bir sanayiciler örgütünün, gümrük tarifesi hakkında hükûmeti yönlendirmeye çalışması


Türk hukukunda kanunlar;

● Başka bir tarih belirtilmediyse Resmî Gazete’de yayımlandıkları günü izleyen günden itibaren 45 gün sonra yürürlüğe girer.

● Bir kanun, başka bir kanunla veya mahkeme kararıyla yürürlükten kalkar.

● Süreli kanunlar kendiliğinden yürürlükten kalkar. (Bütçe Kanunu gibi)

● Anayasa Mahkemesinin karar iptalleri Resmî Gazete’de yayımlandığı anda o kanun yürürlükten kalkar. (Geçmişe dönük olarak yürürlükten kalkmaz.)


26. Türk hukukunda, kanunların zaman bakımından uy-gulanması ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Kanun, yürürlüğe gireceği tarihi kendi metninde açıklamış olabilir. Bu durumda kanun, belirttiği tarih-te yürürlüğe girer.

B) Kanun; yürürlüğe gireceği tarihi, metninde belirtme-mişse Resmî Gazete’de yayımlanmasını takip eden günden itibaren 45 gün sonra yürürlüğe girer.

C) Anayasa Mahkemesinin kararı ile iptal edilen kanun, geçmişe dönük olarak yürürlükten kalkar.

D) Bazı kanunların ne kadar yürürlükte kalacağı, kanun metninde belirtilebilir. Bu durumda, belirtilen sürenin sonunda kanun kendiliğinden yürürlükten kalkar.

E) Bir kanun, yürürlüğe giren yeni bir kanun ile zımnen veya açıkça yürürlükten kaldırılabilir.


Anayasal sistemimize 1961 Anayasası ile ilk kez giren ve bütün uygar, demokratik rejimlerin temel özelliklerinden biri olan hukuk devleti ilkesi, 1982 Anayasası’nın 2. Maddesi’nde Cumhuriyet’in nitelikleri arasında yer almaktadır.

Hak ve hürriyetlerin güvence altına alınması, kanunların genelliği ilkesi, kazanılmış haklara saygı, idarenin yargısal denetimi hukuk devleti olmanın gerekleri arasında yer alırken devletin şeklinin Cumhuriyet olması demokratik devletin unsurları ara-sında değerlendirilir.


27. Aşağıdakilerden hangisi, hukuk devleti olmanın ge-rekleri arasında yer almaz?

A) Hak ve hürriyetlere güvence

B) Kanunların genelliği ilkesi

C) Kazanılmış haklara saygı

D) Devletin şeklinin cumhuriyet olması

E) İdarenin yargısal denetimi


Avrupa Konseyi tarafından hazırlanarak imzaya açılan, bireyi insan hakları ihlali iddiaları bakımından uluslararası hukukun bir öznesi hâline getiren ve Türkiye’nin 1954 yılında onayladığı, hukuki bağlayıcılığa sahip uluslararası sözleşme Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’dir.

Avrupa İnsan Hakları Bildirgesi’nde bulunan hakları topluca güvence altına almak için Avrupa Konseyi üyelerinin üzerinde anlaştıkları metindir. Bu sözleşme Avrupa Konsey üyesi 187 devlet tarafından onaylanmıştır.


28. Avrupa Konseyi tarafından hazırlanarak imzaya açı-lan, bireyi insan hakları ihlali iddiaları bakımından uluslararası hukukun bir öznesi hâline getiren ve Türkiye’nin 1954 yılında onayladığı, hukuki bağlayı-cılığa sahip uluslararası sözleşme aşağıdakilerden hangisidir?

A) Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Sözleşmesi

B) Çocuk Hakları Sözleşmesi

C) Kadın Hakları Sözleşmesi

D) Her Türlü Ayrımcılığa Karşı Sözleşme

E) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi


Dinlerken “anlamak” her zaman gerçekleşmez; yanlış anlama ve anlaşılmalar orta-ya çıkabilir. Yanlış anlama ve anlaşılmaları önlemenin yolu dinleyen kişinin dinledi-ğinden anladığının ne olduğunu geri iletim yoluyla belirtmesidir ki buna etkin dinle-me adı verilir. Edilgin dinleme (sessizlik) karşısındakinin konuşmasına olanak ver-medir. Böylece duygularını duymak istiyorum, duygularını kabul ediyorum, benimle paylaşmak istediğin konuda vereceğin karara güveniyorum gibi güçlü mesajlar ve-rilir. Eleştirel dinleme konuşulanları can kulağıyla dinlemeyi, dinlerken düşünmeyi, hüküm yürütmeyi, sonuca ulaşmayı ve dinlediklerini onaylamayı ya da onaylama-mayı gerektiren bir dinleme türüdür. Empatik dinleme kendimizi onun yerine koya-rak dinleme, anlamak için dinleme demektir. Katılımcı dinleme konuşmacıyı dinle-diğinizi, onun söylediklerine değer verdiğinizi gösteren bir dinleme şeklidir. Bu tepki kimi zaman sözlerle kimi zaman da jest ve mimiklerle gösterilebilir.


29. Bir iletişim sürecinde, konuşan kişinin karşısında sessiz kalınarak sadece söylenenlerin dinlenmesi hangi dinleme türüne girer?

A) Etkin B) Edilgin C) EleştirelD) Empatik E) Katılımcı


Proje, öğrencilerin gerçek yaşama benzer işlerinde özgün bir ürün ortaya koşmak amacıyla yaptıkları bağımsız konu araştırmaları ve etkinlikleridir. Öğrenci merkezli olan bu yöntemde öğretmen etkin değildir, sadece öğrenciye rehberlik etme ve de-ğerlendirme görevini üstlenmektedir. Projenin en önemli özelliği belli bir amacının olmasıdır. Proje hayatla ilgili veya hayatta alınan bir etkinlik olmalıdır. Proje çalışma-sında dört tür öğrenci kazanımı hedefl enmektedir. Bunlar bilgi, beceri, nitelikler ve duygulardır. (tutumlar) Bilgi basamağında olgular, kültürel perspektifl er, hikâyeler, sanat eserleri, kavramlar, şemalar, kategoriler, sebep-sonuç ilişkileri, parça-bütün ilişkileri verilir. Beceriler kısmında eleştirel düşünme, problem çözme, bilgi yöneti-mi, yaparak-yaşayarak öğrenme, başkalarına fi kirlerini anlatma becerileri sağlanır. Nitelikler kısmında merak etme, tahmin etme, açıklama yapma, bilimsel araştırma yapma, verileri grafi k hâline getirme becerilerini kazanır. Duygular kısmında ise öğ-rencinin tutumları oluşur. Fakat proje yaklaşımında sonuç odaklı çalışmalar yapıl-ması beklenmez, böyle bir amaç güdülmez.


30. Sosyal bilgiler dersinde konuyla ilgili proje tabanlı öğ-renme yöntemine uygun olarak öğrencilerine bir sos-yal proje hazırlatmayı planlayan öğretmen, bu yön-temle aynı zamanda öğrencilerin bazı beceri ve ka-zanımlar edinmesine yardımcı olmayı da hedefl e-mektedir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi, öğretmenin öğ-rencilerine kazandırmayı istedikleri arasında yer al-maz?

A) Bilimsel araştırma yapabilme becerisi

B) Yaparak, yaşayarak öğrenme

C) Başkalarına fi kirlerini anlatma

D) Verileri grafi k hâline getirebilme

E) Sonuç odaklı çalışmalar yapmayı sağlama


Orta Çağ’da kentlerin ortaya çıkışı, çevrede derin değişikliklere yol açmıştır. Önce kentlerin gelişmesi, kırsal kesime para ekonomisinin girmesini destekler. Tacir kent, zahirenin sürekli sergilendiği bir mağazadır önce, büyük bir hızla soyluları, yüksek ruhban sınıfını tüketime götürür ve kent, tarımdaki yeni uygulamalardan doğan bü-yük servet fazlasını kasalarına aktarmaktadır. Diğer yandan kentlerde böylece biri-ken taşınır değerler, kredi yoluyla sonra yeniden dağıtılır. Tacirler, alıcıları olan tarım çalışanlarına ödünç para verirler ve faizli ödünçlerin çoğaldığı görülür. Böylece ken-tin varlığı paranın dolaşım hızını artırırken, tarım ekonomisini ve tarım işletmelerinin gitgide dışa açılışını çabuklaştırmıştır. Ticari faaliyetlerin artması sonucu esnaf lon-caları kurulmaya, bankacılık ve sigortacılık gelişmeye başladı.

Kilise, ticari faaliyetlerin artmasıyla gücünü yitirdi. Feodalitede merkezî otorite za-yıftır, yerellik görülür. Feodal ekonomi ise kendi kendine yeterlik üzerine kuruludur. Halbuki kentler ve ticari faaliyetlerin artması kültürel teması gerektirir. Eğitimli, kali-teli iş gücüne duyulan gereksinim üniversite ve okulları gerektirmiştir. Fakat ticari fa-aliyetlerin artmasından çok daha sonraki dönemlerde gerçekleştiğinden, ticari faali-yetlerin doğrudan yol açtığı bir sonuç değildir.


31. Orta Çağ’da kentlerin ortaya çıkışı önemli değişiklik-lere yol açmıştır. Ekonomik açıdan en önemli değişim para ekonomisinin gelişmesi ve kentlerin ticaret mer-kezine dönüşmesidir. Bu dönemde tüccar sınıfı kendi içinde güçlenmiş ve ticaret çeşitlenmiştir. Paranın do-laşım hızı artarak uluslararası ticaret gelişmiştir.

Buna göre, ticari faaliyetlerin artmasının aşağıdaki gelişmelerden hangisine doğrudan yol açtığı söyle-nebilir?

A) Kilisenin ekonomik güç olarak ortaya çıkmasına

B) Feodalitenin Avrupa’da hızla yayılmasına

C) Meslek birlikleri ve sigorta sisteminin gelişmesine

D) Üniversite ve okulların hızla yayılmasına

E) Feodal rejimin güçlenmesine


Piyasada fi yat dışındaki değişkenlerde meydana gelen değişmeler talep eğrisinin sağa veya sola kaymasına neden olur. Diğer bir deyişle malın fi yatından başka fak-törler talepte değişmeye yol açar. Tüketicilerin gelirinde değişme, ilişkili malların fi -yatlarındaki değişmeler, tüketicinin beklentilerindeki değişmeler, potansiyel alıcıla-rın sayısındaki değişmeler talep eğrisinde sağa veya sola kaymaya neden olur.

7654321

40 80 135 190 245

D1D2 D

Fiya

t

Talep Edilen Mal ve Hizmet Miktarı

Bu tabloda normal olan D eğrisidir. Fakat tüketicilerin gelirindeki artış ya da X ma-lının fi yatında artma beklentisi her bir fi yat düzeyinde satın alınmak istenen miktarı artıracağı için D talep eğrisi sağa doğru kayarak d1 konumuna gelir.


32. Aşağıdakilerden hangisi, X malının talep eğrisinin sağa kaymasına yol açar?

A) X malının fi yatının artması

B) X malının fi yatının düşmesi

C) Tercihlerin X malı aleyhine değişmesi

D) X malının fi yatında artma beklentisi

E) Tüketicinin gelirinin azalması


Epigrafi , kitabe, taş, metal veya pişmiş toprak üzerindeki yazıların okunmasıyla uğ-raşan bilimdir. Kronoloji, olayların tarihsel sıralanması ile ilgilenen bilim dalıdır. Folk-lor bir ülkede yaşayan halkın özgü kültür yaratmalarını ve gelenekleri, bir ülkenin bölgelerini ve bunların içinde de küçük toplum birliklerini; onların ağız, dil, din, mez-hep, üretim-tüketim özelliklerinden gelme farklı töreleri, törenleri, kültür ürünlerini inceleyen bilim dalıdır. Onomastik, dil biliminin özel isimleri inceleyen dalıdır. Kodi-koloji, kitap ve el yazması eserlerin hazırlanması ile ilgili çalışmaları inceleyen bi-lim dalıdır. Bir toplumun dili bilinip kullandığı yazı okunsa bile, belgelerin ifade ettik-leri mana bilinmeden değerlendirilmeleri mümkün değildir. Belgelerin cins ve şekil olarak değerlendirilmesini sağlayan bilim dalına diplomatik denir. Eski yazıların tür ve şekillerinin zaman nedeniyle geçirdiği değişiklikleri ve niteliklerini inceleyen bilim dalına paleografya denir.


33.

I. Adların kökleri ve anlamları ile ilgilenen dil bili-midir.

II. El yazmalarının şekil ve tarih yönleriyle konu alınmasıdır.

III. Bir toplumun kültür ögelerini inceleyen bilimdir. Bu tanımlara göre, aşağıdaki eşleştirmelerden han-

gisi doğrudur?

I II III A) Epigrafi Kronoloji FolklorB) Onomastik Kodikoloji FolklorC) Epigrafi Kodikoloji DiplomatikD) Onomastik Paleografya DiplomatikE) Kronoloji Paleografya Onomastik


Küreselleşme ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel değerler ile bunlara dayalı bi-rikimlerin ulusal sınırları aşarak dünyaya yayılmasıdır. Bu şekilde ülkeler arasında egemenlikler törpülenir, kültür ve insanlar daha yakından tanınır, ilişkiler yaygınlaşır. Bazılarına göre ise küreselleşme uluslararası sermayenin egemenliğini pekiştiren, onu tembelleştiren bir olgudur. Dünyanın en kalabalık ülkesi olan Çin tarım alanın-da kendi kendine yetmeye çalışmaktadır. Japon sendromu yaşamamak için 2004 Mart’ında pekin, bir acil destek tahsisatı çıkarmış ve çiftçileri daha fazla tarım üreti-mine teşvik etmek için 2004 tarım bütçesi beşte bir oranında artırmıştır. Gıdalarda olabilecek fi ziksel, kimyasal ve biyolojik her türlü tehlikenin yok edilmesi için alınan hijyen önlemlerine gıda güvenliği denir. Gelecek nesillerin ihtiyacı olan, yenilene-meyen doğal kaynakların yok olması pahasına gerçekleşen ekonomik büyümedir.

Ülkenin artan geliriyle birlikte değişen tüketim kalıpları ve daralan tarım alanları, ülkede tahıl dış alımının patlamasına neden olan bir süreç yaratır. Bir süre sonra ülke, gıda alanında kendi kendine yeten bir ülke olmaktan çıkarak, tahıl ihtiyacının çok büyük bir bölümünü ithal eden bir ülke hâline dönüşür. Çevrebilimci Lester R. Brown, gelişmekte olan ülkelerin yaşamakta olduğu bu süreci, Japonya’nın yaşadı-ğı “örnek” deneyim nedeniyle “Japon Sendromu” kavramı ile adlandırmıştır.


34. Bazı ülkelerde, tarım alanlarının tarım dışı kullanım-la işgali, temel gıda ürünleri yerine daha pahalı olan meyve ve sebzelerin üretiminin tercih edilmesi ve ta-rım için gerekli kırsal iş gücünün kaybı gibi nedenler-le gerek o ülkelerin gerekse dünya tarımının tehdit al-tına girdiği görülmektedir.

Özellikle hızlı bir gelişme sürecine giren ülkelerde görülen bu durum aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilmektedir?

A) Küreselleşme

B) Çin etkisi

C) Gıda güvenliği

D) Geleceksiz büyüme

E) Japon sendromu


Paleolitik Çağ (Eski Taş Çağı) insanlık tarihinin içinde doğanın zor koşullarına karşı verdiği yaşam mücadelesini anlatan zamandır. Genç Tunç Çağı MÖ 1550 ve 1200 arası döneme verilen addır. Bu dönemde Anadolu’da Hattileri ortadan kaldıran Hi-titler egemen olmuştur. Demir Çağ pek çok bölgede değişik tarihlerde başlamış ve bitmiş olsa da Anadolu’da genel olarak M. Ö 13. yüzyılda başladığı MÖ 4. yüzyıl-da bittiği kabul edilen ve demirin eritilerek kullanılmasıyla karakterize edilen bir dö-nemdir. Bu dönemde bakır ve tuncun yerini demirden silah ve eşyalar almıştır. Ti-caret hızlanmış, toplumların birbiriyle ilişkileri sağlanmıştır. Eski Tunç Çağı Anadolu ve Trakya’da yaklaşık M. Ö 3000-2000 yılları arasında tarihlendirilir. Genel karakte-ri ile üzerinde tapınak ve idari binaların da bulunduğu organize, tahkimli, bağımsız şehir devletlerinden oluşan bir dönemi kapsar. Asur Ticaret Kolonileri Çağı, genel-likle Anadolu’daki kentlerin hemen yakınlarında Asurlu tüccarlar tarafından kurulan ve karum adı verilen ticaret amaçlı yerleşmelerin Anadolu’da yaygınlaşmasıyla baş-layan bir dönemdir. İrili ufaklı beylikler bulunmakta ve güçlü bir merkezî idare yoktu. Anadolu’nun yazı ile tanışması da bu döneme rastlar.


35.

● Anadolu irili ufaklı pek çok beylik hâlinde yönetili-yordu.

● Bu beyliklerden başlıcaları; Neşa, Mama ve Pruş-handa idi.

● Henüz güçlü bir merkezî otoriteye ulaşılamamıştı.

● Anadolu yazı ile bu çağda tanıştı.

Yukarıda verilen özellikler Anadolu’nun hangi çağını tanımlamaktadır?

A) Paleolitik Çağ

B) Asur Ticaret Kolonileri Çağı

C) Geç Tunç Çağı

D) Demir Çağı

E) Eski Tunç Çağı


Biyolojik antropoloji insanı biyolojik olarak ele alan antropolijinin bir alanıdır. Paleo-antropoloji ve fi zik antropoloji olarak ikiye ayrılır. Paleoantropoloji genel olarak insa-noğlunun fi ziksel gelişiminde ortaya çıkışı ve evrimini inceler. İnsan ırklarını, ırkla-rın ilişkilerini, iskelet ve kas yapılarını inceler. Fiziksel antropoloji ise yerleşik yaşa-ma geçmiş toplumları morfolojik ve demografi k açılardan ele alır. İnsan toplulukları-nın çeşitliliğini, insan doğasını anlamaya çalışır, toplulukların nüfus yapısını, ortala-ma yaşam süresini araştırır.

Geçmiş kültürlerden kalma nesneleri, kalıntıları ve yerleşim bölgelerini inceleye-rek insan kültürleri hakkında bilgi toplamaya çalışan antropoloji bölümü ise arkeo-lojik antropolojidir.


36. Aşağıdakilerden hangisi, biyolojik antropolojinin ça-lışma alanlarından biri değildir?

A) İnsanı biyolojik bir organizma olarak ele alır, bu doğ-rultuda insanoğlunun değişimini ve çevresiyle olan etkileşimini inceler.

B) İnsanın geçmişten günümüze geçirdiği gelişimi ince-ler.

C) Geçmiş kültürlerden kalma nesneleri, kalıntıları ve yerleşim bölgelerini inceleyerek insan kültürleri hak-kında bilgi toplamaya çalışır.

D) İnsan gruplarındaki çeşitliliği ve nedenlerini anlama-ya çalışır.

E) İnsan doğasını anlamaya çalışır.


Sosyal etki, bireyin düşüncelerinde, hislerinde, tutum ve davranışlarında, başka bir kişi veya grup ile girdiği etkileşim sonucu meydana gelen davranış değişimidir. Uyma, itaat etme, benimseme birer sosyal etkidir.

İletişim, iletilen bilginin hem gönderici hem de alıcı tarafından anlaşıldığı ortamda bilginin bir göndericiden bir alıcıya aktarılma sürecidir. Başkaldırı, hiçbir otoriteye itaat etmeme durumudur. Telkin, karşıdaki insanın söz ile ikna edilmesidir. Atılganlık ise kişinin kendini ifade edebilmesidir.


37. Bir kişinin bir başkasına boyun eğmesi veya itaat et-mesi aşağıdakilerden hangisi içinde değerlendirile-bilecek bir davranış biçimidir?

A) İletişim B) Başkaldırı C) TelkinD) Sosyal etki E) Atılganlık


Yansıtmacı sanat kuramına göre mükemmellik doğadadır, sanatçıya düşen onu ay-nen eserine aktarmak yani yansıtmaktır. Bir eser dış dünyayı ne kadar iyi taklit edi-yorsa o oranda sanat değeri taşır. Anlatımcılık kuramı sanatçının dünyasına dalıp onun duygu ve düşüncelerini nasıl ifade ettiğine bakılmasıdır. Duygusal etkileşim kuramı ile sanat eserine muhatap olan izleyici veya okurun bu eserden ne anladı-ğını ve nasıl bir duygusal etki altında kaldığını inceleriz. Biçimcilik kuramı ile sanat eserinin biçimsel ve teknik özelliklerini inceler ve yorumlarız. İşlevselci-fonksiyonel sanat kuramları da sanat eserinin sonuçta bir fayda sağlanması, bir işe yaraması gerektiğini savunurlar.


38. Aşağıdaki sanat kuramlarından hangisi, sanatçıyı esas alarak sanat görüşleri ortaya koymaktadır?

A) Yansıtmacı sanat kuramı

B) Anlatımcı sanat kuramı

C) Duygusal-etkileşim sanat kuramı

D) İşlevsellik-fonksiyonellik sanat kuramı

E) Biçimci sanat kuramı


Bilginin kaynağı, sınırları, doğruluğu gibi konuları inceleyen felsefe alt dalına epis-temoloji adı verilir. “Bilgi nedir?”, neyi bilebilirim, “insan bilgisinin sınırları var mıdır, doğru nedir, doğru bilgi olanaklı mıdır? gibi sorularla epistomoloji (bilgi felsefesi) il-gilenir.

Ontoloji felsefenin varlık ile ilgilenen dalıdır. “Varlık nedir, evrenin ilk ana maddesi nedir, varlıkta bir değişim var mıdır?” gibi sorularla ilgilenir. Aksiyoloji değerler fel-sefesi demektir. Aksiyolojide ahlak, din, değerler gibi konular incelenir. Mantık, doğ-ru düşünmenin yollarını gösteren bir bilimdir. Antropoloji ise insan ırkının gelişimi-ni, kültürünü inceler.


39.

● Neyi bilebiliriz?

● Bilgimizin kaynağı nedir?

● Doğru bilgi nedir?

● Hangi konularda bir şeyi “biliyorum” diyebiliriz?

gibi sorulara cevap arayan, felsefenin alt dalı aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Epistemoloji B) Ontoloji C) AksiyolojiD) Mantık E) Antropoloji


Doğal çevre toplumsal değişime yol açar. Doğal çevrenin sıcak ya da soğuk olması, su kaynaklarına sahip olup olmaması, tarım ve hayvancılığa uygun olup olmaması, arazinin engebeli olup olmaması toplumun kültürel karakterine etki yapar.

Demografi k ögeler yani nüfusun büyüklüğü, azlığı, çokluğu, yoğunluğu toplumsal değişime yol açar.

Düşünceler, ideolojiler, inanç sistemleri toplumsal değişimin öncüleridir. Hz. Muhammed’in İslam dinini yayması, Fransız İhtilali, sosyalist ideolojiler toplumlarda değişime yol açan örneklerdir.

Toplumda, toplumsal değişmeyi hedefl eyen grupların varlığının olması da değişim için itici bir güçtür.

Köy, kabile gibi küçük gruplarda din önemlidir, ilişkiler birincil ve duygusaldır. Bu du-rum toplumsal ve kültürel değişmeyi hızlandırmaz, tam tersine yavaşlatır.


40. Toplumsal değişme, toplum yapısının temel alanla-rında var olan ilişkilerde ortaya çıkan farklılıklardır. Sosyologlar, toplumsal değişmeye yol açabilen diğer faktörlerle etkileşim içinde birden çok faktörün varlığı-nı kabul ederler.

Buna göre, toplumsal değişmeyle ilgili aşağıda veri-len ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Doğal çevre bir toplumun ve kültürün karakterine etki ederek değişime yol açar.

B) Nüfusun büyüklüğü, toplumsal ilişkiler üzerinde güç-lü bir etkiye sahip olduğundan değişmeye yön verir.

C) Düşünceler, ideolojiler ve inanç sistemleri toplumsal ihtiyaçların belirlenmesi ve onların karşılanmasında rol oynayarak değişmeyi hızlandırır.

D) Toplumsal değişmeyi hedefl eyen kolektif hareketler, toplumsal değişmenin itici güçleri arasındadır.

E) Köy, kabile ve din gibi yaygın yapılara yönelik duygu-sal ve değerlendirici yönelimlerin güçlü ve olumlu ol-ması, toplumsal ve kültürel değişmeyi hızlandırır.


Sosyal Bilgiler 4. - 5. Sınf Programlarında belirtilen 9 öğrenme alanından biri olan Bilim, Teknoloji ve Toplum öğrenme alanında; yaratıcı, eleştirel ve bilimsel düşün-cenin bilim ve teknolojideki gelişmelerin temeli olduğunu; bilim ve teknolojinin geli-şim sürecini ve toplumsal yaşam üzerindeki etkilerini kavrayarak bilgiye ulaşmada teknolojiyi kullanma becerisi edinir. Ayrıca, orijinal eserlerin yasalarla korunduğunu fark ederek akademik dürüstlük ilkelerini dikkate alır.


41.

● Buluş yapanların ve bilim insanlarının ortak özellik-lerinin farkına varır.

● Kanıtlara dayanarak Atatürk’ün bilim ve teknolojiye verdiği önemi gösterir.

● Bilim ve teknoloji ile ilgili düzeyine uygun süreli ya-yınları tanır ve izler.

● Yaptığı çalışmalarda yararlandığı kaynakları gös-terir.

Yukarıda bazı kazanımları verilen İlköğretim Sos-yal Bilgiler Dersi 5. Sınıf Programı “Bilim, Teknoloji ve Toplum” öğrenme alanı, “Gerçekleşen Düşler” ünite-sinde doğrudan verilmesi öngörülen değer aşağıda-kilerden hangisidir?

A) Sorumluluk

B) Kanıt kullanma

C) Kronolojiyi algılama

D) Akademik dürüstlük

E) Çalışkanlık


Zaman ve kronolojiyi anlama becerisine yönelik kullanılabilecek tekniklerden biri ta-rih şeridi hazırlatmaktır. Tarih şeridi olaylar dizisinin oluş sıralarının gösterildiği, kro-nolojik olarak hazırlanan şerittir. Öğrencilerin bunun nasıl hazırlanacağını anlama-ları için ilk önce öğretmenin bir tarih şeridi hazırlaması önerilir.


42. İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 7. Sınıf Programı; “Bilim, Teknoloji ve Toplum” öğrenme alanı, “Zaman İçinde Bilim” ünitesinde, “Bilginler ve Kâşifl er” başlıklı senkronik tarih şeridi oluşturma etkinliğinin yapılması önerilmiştir.

Bu etkinlikle, aşağıdaki beceri türlerinden hangisi-nin geliştirilmesi hedefl enmiştir?

A) Tarihsel analiz

B) Tarihsel empati

C) Zaman ve kronolojiyi algılama

D) Bilimsellik

E) Grafi ksel analiz


Öğrencilerin birey ve toplum öğrenme alanında edindiği kazanımlar sonunda, kişi-sel ve sosyal yeterliliklerini tanıyan, yeniliklere açık, etkili iletişim kurabilen, sorum-luluk alabilen, başkalarına saygılı, iş birliğine açık, kendine güvenen, topluma ya-rarlı birey olarak yetişmesi esas alınmıştır. I numaralı öncül bireyin kendini tanıma-sı ile ilgili olduğu için birey ve toplum öğrenme alanı ile ilgilidir. Güç, yönetim ve top-lum öğrenme alanında öğrenciler, toplum yaşamında doğacak sorunların en önem-li güvencesi olarak örgütlü bir devlet gücünün varlığını kavrarlar. Toplumsal sorun-ların nasıl çözüldüğünü ve düzenin nasıl sağlandığını anlayarak, egemenliğin kay-nağının millete dayandığı yönetimlerde, birey haklarının ve toplum düzeninin nasıl korunduğunu fark ederler. II. öncül bu öğrenme alanı ile ilgilidir. Üretim, dağıtım ve tüketim öğrenme alanında öğrenciler, isteklerinin sınırsız ama kaynakların sınırlı ol-duğunun farkına varır ve isteklerini mevcut kaynaklara göre oluşturması gerektiğini öğrenerek bilinçli tüketici olmanın temellerini oluşturur. Meslekleri tanıyarak hayatı-mızı kolaylaştırmak için var olduklarını bilirler. III. öncül bu öğrenme alanı ile ilgilidir.


43.

I. Özgür bir birey olarak fi ziksel, duygusal özellik-lerinin; ilgi, istek ve yeteneklerinin farkına varır.

II. Hukuk kurallarının herkes için bağlayıcı olduğu-nu, tüm kişi ve kuruluşların yasalar önünde eşit olduğunu gerekçeleriyle bilir.

III. Meslekleri tanır, çalışmanın toplumsal yaşam-daki önemine ve her mesleğin gerekli olduğuna inanır.

Yukarıda, 2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nın üç genel amacı verilmiştir.

Bu amaçların ilgili olduğu öğrenme alanları sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) Güç, yönetim ve toplum - Bilim, teknoloji ve toplum - Üretim, dağıtım ve tüketim

B) Birey ve toplum - Güç, yönetim ve toplum - Üretim, dağıtım ve tüketim

C) İnsanlar, yerler ve çevreler - Kültür ve miras - Bilim, teknoloji ve toplum

D) Birey ve toplum - Küresel bağlantılar - İnsanlar, yer-ler ve çevreler

E) Birey ve toplum - Güç, yönetim ve toplum - Gruplar, kurumlar ve sosyal örgütler


Öğretmenin yaptırdığı etkinlik bir problem çözme ve araştırma etkinliğidir. Bunun için mahalle sakinleri ile iletişim içerisine gireceğinden iletişim becerisi de kazandı-rır. Bilgileri sınıfl andırma, karşılaştırma ise eleştirel düşünmenin alt becerilerinden-dir. Ancak yaratıcı düşünme ile ilgili bir bilgi yoktur.


44. Bir sosyal bilgiler öğretmeni, öğrencilerinden “Okulu-muzun yanından geçen kara yolunda meydana gele-bilecek trafi k kazalarını önlemek için ne yapmalıyız?” sorusuna yönelik olarak şu işlemleri yapmalarını iste-miştir:

● Mahalle sakinleriyle bu soruya yönelik görüşme yapınız.

● Elinizdeki bilgileri belirli başlıklar altında sınıfl ayı-nız ve aynı bilgileri karşılaştırarak uygun durumu seçiniz.

● Bu bilgilerden hareketle çözüm önerileri geliştire-rek en uygun çözümü belirleyiniz.

Bu işlem basamaklarını uygulatan bir öğretmenin, Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda yer alan aşa-ğıdaki becerilerden hangisine yönelik etkinlik yaptır-dığı söylenemez?

A) Eleştirel düşünme

B) İletişim

C) Araştırma

D) Problem çözme

E) Yaratıcı düşünme


Problem çözme yöntemi bir problem durumu sunarak, öğrencilerin bilimsel araştır-malarda kullanılan bilimsel problem çözme basamaklarını kullanarak problem duru-muna çözüm yolları üretmeleridir. Bu sebeple en uygun olan “Bilimsel araştırma ba-samaklarını kullanarak araştırma yapar.” kazanımı olacaktır.


45. Problem çözme yöntemini dersinde uygulamak iste-yen bir sosyal bilgiler öğretmeninin aşağıdaki kaza-nımlardan hangisini tercih etmesi daha uygun ola-caktır?

A) Bir soruna getirilen çözümlerin hak, sorumluluk ve özgürlükler temelinde olması gerektiğini savunur.

B) Bilimsel araştırma basamaklarını kullanarak araştır-ma yapar.

C) Doğal kaynakların bilinçsizce tüketilmesinin insan yaşamına etkilerini tartışır.

D) Ülkemizin diğer ülkelerle olan ekonomik ilişkilerini kaynaklar ve ihtiyaçlar açısından değerlendirir.

E) Ülkemizin, diğer ülkelerle doğal afetlerde ve çevre sorunlarında dayanışma ve iş birliği içinde olmasının önemini fark eder.


Sarmal yaklaşım kapsamın giderek genişletilmesi esasına dayanır. Öğrenme konu-larının yeri ve zamanı geldikçe ardışık eğitim durumlarında tekrar tekrar öğrenilme-sini esas alan yaklaşımdır. Sarmal yaklaşımda, içeriğin her tekrarı daha derinliğine, soyutluğuna ve karmaşık olarak verilir. Sosyal bilgiler dersinde de kavramlar 4. sı-nıftan 7. sınıfa kadar farklı düzeylerde tekrar tekrar öğretilmesi sarmal yaklaşım ola-rak düşünülebilir.


46. Sosyal bilgiler dersinde kavramlar; giriş, geliştirme ve pekiştirme düzeyinde 4. sınıftan 7. sınıfın sonuna ka-dar çeşitli konularla öğretilebilmektedir.

Bu bilgiye göre, yukarıdaki kavram öğretimi uygu-lamasında program anlayışının hangi özelliğine yer verilmiştir?

A) Sarmallık

B) Yakından uzağa ilkesi

C) Öğrenci merkezlilik

D) Somuttan soyuta

E) Küçük adımlar ilkesi


İkilem tartışması kavram öğretiminde değil, değer öğretiminde kullanılan bir teknik-tir. Kohlberg’in ahlaki gelişim kuramından esinlenilmiştir. Dört aşaması vardır: Ahla-ki ikilemi anlatma, öğrencilerden geçici cevaplar önermelerini isteme, öğrencilerin muhakemelerini tartışmaları için gruplara ayırma, muhakemeyi tartışma ve bir so-nuç saptama.


47. Aşağıdakilerden hangisi, değişim ve süreklilik kav-ramlarının öğretiminde kullanılabilecek stratejiler-den biri değildir?

A) Karşılaştırmalı alıştırma

B) Bir çatı üzerinde durma

C) İkilem tartışması

D) Sıralama etkinlikleri

E) Zaman çizelgeleri kullanma


Yazılı anlatım etkinliklerinde yazı; bir kompozisyon, öykü, köşe yazısı, proje, rek-lam, roman, gezi yazısı, mektup olabilir. Farklı amaçlar, farklı yazı türlerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Sosyal bilgilerde kullanılan yazılı anlatım türleri; açıklayıcı yazı, anlatı yazıları, betimleyici yazılar, ikna edici yazılardır. Soru öncülünde verilen durum bu yazılı anlatım türlerinin hiçbirine uygun değildir.


48. Bir sosyal bilgiler öğretmeni, 6.sınıf “Sosyal Bilgiler Öğreniyorum” ünitesinde yer alan “Atatürk’ün ülke-mizde sosyal bilimlerin gelişmesi için yaptığı uygula-malara örnekler verir.” kazanımına uygun olarak çe-şitli etkinlikler planlamıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi, öğretmenin ko-nuyla ilgili öncelikli olarak gerçekleştireceği etkinlik-lerden biri değildir?

A) Bilimsel araştırmalar yaptırmak

B) Kompozisyon yazdırmak

C) Örnek olay incelemesi yaptırmak

D) Kavram ağları hazırlatmak

E) Kurumlara gezi düzenletmek


Değer verme basamağında, davranışlar tutarlı ve istikrarlı olup bir inanç veya tutum özelliği kazanır. Takdir etme, olumlu tutum gösterme, bir olay ya da olguyu tercih etme, kabullenme, değere düşkünlük, adanmışlık, örgütlenme, paylaşma gibi sü-reçlerden oluşur. Soru öncülünde de bilinçli tüketici olmaya adanmışlık söz konusu-dur. Bu sebeple aile ve arkadaşlarına bunun gerekliliğini anlatmaktadır.


49. Sosyal bilgiler dersinde “Bilinçli bir tüketici olarak is-teklerini ayırt eder.” kazanımını içselleştirmiş bir öğ-renci, ailesine ve arkadaşlarına bilinçli tüketici olma-mız gerektiğini anlatmaktadır.

Öğrencinin göstermiş olduğu bu davranış Bloom taksonomisinde duyuşsal alanın hangi basamağını ifade eder?

A) Alma

B) Tepki verme

C) Örgütleme

D) Değer verme

E) Karakter hâline getirme


Bu soru tartışmalıdır. Öğretmenin öğrencilerin duyuşsal özelliklerini de geliştirmek istediği için tartışma tekniklerinden birini kullanması gerekmektedir. Özgün bir çözü-me ulaşma durumu olmadığı için beyin fırtınası seçeneği olamaz. Sadece soru ce-vap şeklinde olacağını belirtmediği için forum seçeneği de olamaz. Forumda bir gru-bun sınıf önünde dinleyiciler ile soru cevap şeklinde konuyu tartışması söz konusu-dur. Altı şapkalı düşünme konuyu farklı boyutlardan düşünme ve karar verme gibi beceriler geliştirileceği zaman kullanılan bir tekniktir. Soru öncülünde farklı bir bo-yuttan ele alma söz konusu olsa da altı şapkalı düşünme için bize tarafsız, iyimser, kötümser gibi farklı bakış açılarından bahsetmesi gerekirdi. Görüş geliştirme tekni-ğinde ise “tartışır” şeklinde bir ifade değil, öğrencilerin katılıyorum/kararsızım/katıl-mıyorum şeklinde bir görüş belirtebileceği önerme verilmesi gerekirdi. ÖSYM tara-fından doğru cevap olarak belirtilen münazara için de çok fazla bir ipucu soru ön-cülünde bulunmamaktadır. Ancak konuyu tüketim boyutu ve ekonomik kalkınmaya katkı boyutunda tartışmalarını istemesi zıt iki fi kir olarak düşünülebilir. Ancak müna-zara cevabını net olarak verebilmemiz için bize fi kirleri savunma, kazanan/kaybe-den, jüri gibi bir ipucu daha verilmesi gerekirdi.


50. 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde “Doğal kaynakların bi-linçsizce tüketilmesinin insan yaşamına etkilerini tar-tışır.” kazanımı için öğretmen grup tartışması yaptır-mayı ve öğrencilerin konuyu, tüketim ve ekonomik kalkınmaya katkı boyutunda da ele almalarını amaç-lamıştır. Ayrıca öğrencilerin özellikle duyuşsal boyut-ta değer verme, başkalarının görüşlerine ve kendine saygı gibi değerlere de ulaşmasını beklemektedir.

Buna göre öğretmenin, öğrencilere bu değerleri ka-zandırmak için uygulaması beklenen yöntem veya teknik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Beyin fırtınası

B) Forum

C) Altı şapkalı düşünme

D) Görüş geliştirme

E) Münazara

branş analizi sosyal bilgiler (tarih) - uzman kariyeruuzman z m a n yyakla a k l a ş ı m ı...

Documents