Breendonk!

Wat was het concentratiekamp van Breendonk gedurende de 2° wereldoorlog?Een ondergronds verdedigingsfort, gebouwd door het Belgisch leger, maar na de capitulatie van België ingenomen door de Duitsers en omgevormd tot een klein concentratiekamp. Eigenlijk een doorgangskamp waarin politieke gevangenen werden opgesloten, vernederd, verhoord en afgebeuld, om dan later meestal te worden doorgezonden naar de grotere en meer bekende vernietigingskampen.

Dit wil niet zeggen dat het verblijf te Breendonck voor de gevangenen een pretje was! Wel integendeel. Geen der gevangenen was er ook maar één ogenblik zeker van of hij de volgende minuut niet zou worden doodgeslagen, doodgefolterd, verdronken of opgehangen!

Misschien niet vergelijkbaar met de kampen als Buchenwald en Dachau, maar toch een onmenselijke gruwel voor wie er in belandde!

Het meest beschamende aan Breendonk is eigenlijk het feit dat de twee ergste beulen Vlaamse SS-mannen waren!

De gruwel van het Nazisme en de concentratiekampen hebben ook België niet gespaard.Het Fort van Breendonk is hiervan een ontroerend en sprekend bewijs. Het is vandaag één van de best bewaarde kampen in Europa.

Breendonk is slechts een radertje in de wereld van de concentratiekampen, een wereld waarin de vernietiging van het individu en de ontkenning van de menselijke persoon centraal stonden.

Van september 1940 tot en met september 1944 verbleven circa 3.500 gevangenen in Breendonk. Dit is minder dan 10% van de ongeveer 40.000 erkende Belgische politieke gevangenen. Het Fort van Breendonk staat symbool voor de herinnering aan het lijden, de martelingen en de dood van zoveel slachtoffers.

Oorspronkelijk was Breendonk een ondergronds verdedigingsfort van het Belgisch leger, bedolven

onder zo’n 250.000 m³ aarde, komende uit de gracht.

Enkele zichten van het fort.

De op zijn minst lugubere ingang.

De duivels poseren fier voor de ingang van de hel.

Somber en

Ijzingwekkend

De appelplaats : geteld, gecontroleerd, geïntimideerd, minstens vier keer per dag. SS-luitenant Prauss, schreeuwerig en opvliegend, dirigeerde de ganse operatie. Kampcomman-dant Schmitt keek toe.

De dwangarbeid van de gevangenen bestond er in om de aardelaag van op het fort weg te graven. Het had geen enkel economisch nut, maar was bedoeld om het lichaam en de geest van de gevangenen te breken. De gevangenen brachten er 8 u per dag door onder het wakend oog van de SS. Prauss

Cdt. Schmidt

De inkom van de hel nu. Zélfs toeristen krijgen er nog steeds

een beklijvend gevoel.

Multifunctionele zaal: SS-Casino, feestzaal voor SS orgieën, maar ook... gerechtzaal !

Nieuwkomers moesten hier hun kledij vervangen door het kamp-uniform (een afgedragen uniform van het Belgisch of Engels leger).

In het gebouw rechts werden de nieuwkomers ingeschreven en ontvingen ze een nummer en lintje volgens nationaliteit.

Het dagelijks leven van de gevangenen.

Zand verplaatsen van ‘s morgens

vroeg tot ‘s avonds laat.

Met deze hulpmiddelen, hen welwillend verstrekt door het Herenvolk!

STILLE GETUIGEN.

Deze foto’s tonen het kamp in volle werking: gevangenen brengen zand vanaf het dak van het fort naar een dijk rond het kamp.

(Water-)soepbedeling doorgevangenen.

Zicht op een binnenkoer.

In het begin waren er maar 4 WC’svoor alle gevangenen.

Nieuwe toiletten dank zij een nieuwe commandant in 1943 (Schönwetter).

Op het appel: verplicht in rechte lijn, met de toppen der schoenen perfect op één lijn.Op de tweede lijn staat een jongen van amper 16 jaar, die de gruwel heeft overleefd.Er staat ook een jood op die geestelijk gehandicapt was en werd doodgeslagen...

Slaapzaal voor 48 gevangenen. Twee per bed. Bij de Joden sliepen er 60 man per zaal. ‘s Nachts moest zomer en winter het raam open staan, zodat de bewakers een overzicht hadden. Het matrasvulsel was stro. Elke morgen moest die glad op de brits liggen met het deken er op.

Woorden overbodig

Gang met slaapzalen.

Wasplaats

De wasplaats

Tekening, in de muur gekerfd door deze dame (ook in vorige dia te zien), die haar gevangenschap te Breendonck heeft overleefd.

Zo zagen de afzonderingscellen er uit.Tijdens de dag moest de gevangene blijven rechtstaan. ‘s Nachts mocht hij liggen, maar de ligplank steunde op een grendel die van buitenuit kon worden uitgetrokken.De bewakers hielden ervan om ‘s nachts, als de gevangene sliep, de grendel uit te trekken zodat de slapende over de grond rolde.

Een celdeur, van buitenaf gezien. De grendel voor de brits zit onderaan rechts, buiten beeld.

Dit blauwe doek werd over het hoofd van de gevangenen gezet, zodat ze de anderen niet konden zien.

De folterkamer. De gevangene werd met de handen op de rug met de haak naar boven getrokken. Af en toe liet men hem vallen op de scherpe blokken. Andere methodes bestonden uit duimschroeven, electrische schokken, en gloeiend hete ijzers.

Enkele ‘bureau-accesoires van het Herenvolk!

Dit kolenkacheltje in de folterkamer diende zéker niet enkel voor een gezellige warmte!

Een serie galgen...

Luguber zicht op de opslagplaats voor doodkisten. Maar laten we ons maar geen illusies maken! Ze werden hoogstens gebruikt voor vervoer van de doden, om ze dan in massagraven te ledigen. Het Herenvolk verspilde geen geld aan begrafenissen.

Met een dergelijke treinwagon konden ongeveer 150 man naar Duitsland gevoerd worden.

Tekening door een ooggetuige van een dergelijk transport.

Langs deze brug verlaten de bezoekers nu het fort.

De beestmensvan Breendonk.

Vlaamse SS man, een der wreedste beulen van het kamp.

Werd ter dood veroordeeld en met de buik tegen de paal gefusilleerd als landverrader.

Bekende het doden door mishandeling van tenminste 20 gevangenen.

Fernand Wyss

Bevelhebber van het kamp van Breendonk sedert de oprichting (Augustus 1940 ) tot 15 november 1943 . Afkomstig van Düsseldorf. Hij voerde eveneens het bevel over de Dossin Kazerne te Mechelen. Zijn echtgenote Ilse Birckholz werkte als typiste in het kamp van Breendonk van Juni 1942 tot eind 1943.

Vanaf hier klikkenvoor volgende dia.

Sturmbahnfuhrer (cdt) Philip Schmidt

Valt in de maand mei 1945 in de handen van de geallieerden , en wordt opgesloten in een Nederlandse gevangenis .Op 20 november 1945 wordt hij door toedoen van Paul Lévy overgebracht naar België en opgesloten in ...... Breendonk .

Philipp Schmitt wordt op 29 november 1949 ter dood veroordeeld en gefusilleerd op 9 augustus 1950 om 6 u ' s morgens.

Karl Schönwetter (Sturmbannführer ) (Majoor ). Geboren op 18 augustus 1902 in Neufraunhofen ( Beieren ) . Beroep tuinier .Huwt een eerste maal in oktober 1928 met Therese Holzner die blijkbaar schizofreen is .Hij huwt een tweede maal met Eugenie von Köppen , geboren als duitse in Kiev . Zij scheiden in 1945 . Opvolger van Philipp Schmitt in november 1943.Hij bleef bevelhebber van het kamp tot aan de bevrijding. Hij geeft zich later in Braunau over aan de Amerikanen en brengt twee jaar door als krijgsgevangene . Hij komt vrij in 1947 en huwt een derde maal .Hij overlijdt op 20 februari 1976 in Witten .

Richard Debodt .Te Breendonk in dezelfde functie als Wyss vanaf Augustus 1942 tot de bevrijding . Even brutaal en onmenselijk als Wyss. Bij verstek ter dood veroordeeldHet duurt tot 1951 voor men hem op het spoor komt . Een maand voor de Duitse capitulatie beseft hij dat hij van kamp moet veranderen en sluit zich aan bij het Amerikaans leger , waar hij na 6 maanden bedankt wordt voor zijn diensten . Hij vestigt zich in Nürnberg met vrouw en kind ,onder de valse naam " Richard Verstraeten " .Op 9 juli 1951 wordt hij aan de Franse grens gearresteerd, en opgesloten in de gevangenis van Rastatt . Door de nieuwe wet van minister Joseph Pholien ( CVP) wordt zijn straf omgezet in levenslange dwangarbeid. Een comité geleid door een oud gevangene van Breendonk (Jean Nysthoven ) eist het ontslag van Pholien , wat hij ook verkrijgt . Richard Debodt overlijdt later op 03 januari 1975 in de gevangenis van Sint Gillis .

Tweede Vlaamse SS beul

Lt. Prauss

Arthur Prauss ( Untersturmführer ) (Onderluitenant).Geboren op 18 november 1892 te Charlottenburg bij Berlijn. Opleiding als slager .Belast met de algemene bewaking van de gevangenen . Eén van zijn uitspraken was : " Ik ben hard geweest , maar ik zal nog veel harder optreden .Ik zal over de lijken gaan ."

Verdween spoorloos na de oorlog

Er gaan geruchten dat hij zou zijn omgekomen bij de gevechten in Berlijn, maar dit kon niet worden bewezen noch bevestigd.

De wreedste Duitse duivel.

Hans Kantschuster (Obersturmführer) ( Luitenant) . Geboren op 20 mei 1897 te Beuerberg . Verbleef in het kamp van Breendonk van September 1942 tot April 1943 . Buitengewoon brutaal man en bedronken vanaf 8 u ' s morgens . Schoot koudweg een joodse gevangene ( genaamd Beck ) neer na hem eerst op onmenselijke manier te hebben gefolterd . Hij duwde een gevangene genaamd Van Hoof tegen ketels met kokende koffie waardoor Van Hoof op afschuwelijke wijze werd verbrand .

Eén van zijn uitspraken : " Ze moeten allemaal creperen , dat staat vast . Als het hier niet is zal het in Duitsland zijn . Indien ze hier creperen dan sparen we de verplaatsingskosten uit ". Na de nederlaag te Stalingrad zou Kantschuster opdracht hebben gegeven aan Wyss en Debodt om 20 joodse gevangenen neer te schieten .

Verdween spoorloos na de oorlog .

Wegwijzer: Vanaf de “ring” van Brussel: uitrit 7bis/8 (richting A12: Antwerpen-Boom). Na 17 km, uitrit 7: Willebroek-Fort van Breendonk. Vanaf Antwerpen: A12, richting Brussel. Uitrit 7: Willebroek-Fort van Breendonk.

Openingsuren: Elke dag van het jaar, doorlopend:Van 9u30 tot 17u30 (laatste toegang om 16u30). Gesloten op 1 januari, de laatste zondag van augustus, 24 en 25 december, alsook de dag van de jaarlijkse bedevaart.

Inkomprijzen (vanaf 2010):7 € • Volwassenen 6 € • Jongeren van 6 tot 18 jr.

• 60 plussers op vertoon van hun identiteitskaart • Studenten op vertoon van hun kaart • Groepen vanaf 10 personen ( buiten

schoolverband )

22 € • Familie (2 volwassenen met 2 tot 3 kinderen

Algemene inlichtingenvoor bezoek: