33

bESTUUR / MANAGEMENT

Issue 39 ▪ August 2014

Nutrition for first-calf heifersThe key to a high weaning percentage

By Izak Hofmeyr

Many farmers believe that it is easy to get young beef heifers in calf for the first time. The real challenge, however, lies in getting

them in calf again within 90 days of cal-ving. In many beef herds the weaning percentage of mature cows is higher than 85%, but with first-calf cows it is often lower than 60%.

The key to a better weaning percent-age with first-calf heifers is correct nutri-tion, explains Hendrik van Pletzen, a spe-cialist in ruminant feed at Voermol.

“In a breeding cow’s production year there is a critical period of about 100 days which determines whether concep-tion will take place. These 100 days in-clude the last 30 days of pregnancy and the first 70 of lactation. During this 100 days two important events take place – firstly the calf is born and secondly concep-tion takes place.

“The nutritional need of the cow in terms of quality and the amount of graz-ing she needs in these 100 days, is about the same as in the remaining part of the production year. The nutritional need of

the first-calf cow that still has to grow to reach maturity, is even higher.”

Insufficient grazingAlthough the high nutritional need of first-calf heifers is a given, fodder flow planning and grazing during the critical 100-day pe-riod are often insufficient.

“Most beef farms are extensive veld-based farming enterprises and factors such as droughts, too much rain, unplanned veld fires and untimely frost all impede veld production. The big variation in the avail-ability of grazing and veld quality must be carefully considered during fodder flow planning and strategic supplementary feed for this specific animal group on the farm.”

Guidelines for nutritionA few guidelines about the nutrition of first-calf heifers include:• Avoid excessive energy supplementa-

tion in the last trimester of pregnancy. Too much energy feed causes a high birth weight, difficult births and a sub-sequent longer recovery period of the birth canal. Pregnant heifers that, for example, spend three to four months

during the winter on maize fields where cobs haven’t been gathered, be-come fat and the birth weight of the calve increases, causing difficult births.

• Supplementation (licks) must be bal-anced in respect of protein, energy, minerals and trace minerals. Adapt the lick according to the season, the amount of grazing, grazing quality and condition of the heifers.

• Condition during calving is crucial. The condition score must be a minimum of 2,5 with an ideal of 3. Increase the nu-tritional level after cal-ving to main-tain condition.

• Use a flush lick to improve reconcep-tion in first-calvers. Supply the flush lick for 21 days before mating and for 42 days afterwards (two cycles).

• Supply creep feed to the calves of first-calve cows. It is common know-ledge that the milk production of first-calvers is lower than that of ma-ture cows. Therefore their weaning weight is also lower. Practical trials have shown that creep feed improved the weaning weight of calves from first-calve cows up to 52kg (48%). The weaker the grazing, the better the reaction to the creep feed will be. Creep feed will also “save” the first-calve cow and ensure better concep-tion. With creep feed calves may also be weaned earlier.

Guidelines for reconceptionGeneral guidelines to improve reconcep-tion of first-calf cows include:• Keep heifers in a separate herd from

weaning until after they calved for the second time. This ensures more intensive management inputs such as preference on the best grazing, cost-effective strategic supplementary feed when necessary and a special-ised health programme. Reconception Supplementary feed must be balanced in respect of protein, energy, minerals and trace minerals.

35

bESTUUR / MANAGEMENT

Issue 39 ▪ August 2014

will improve by applying just the one management principle, namely keep-ing the heifers in a separate herd un-til their second calf has been weaned.

• Let a veterinarian examine heifers be-fore the mating season to determine whether their pelvic openings are big enough. Heifers with too small pelvises must be culled to prevent difficult births. It is a negative trait which farmers must select against. Heifers with big pelvic openings may be large-framed animals, which is not necessarily beneficial.

• Use bulls with lower breeding val-ues for birth weight. The birth canal of a heifer that calves easier as a re-sult of a smaller calf, recovers quick-er and she comes into heat quicker than a heifer with calving problems. The inter-calving period (ICP) of a heifer experiencing difficult cal- ving for whatever reason, is too long. However, low breeding values for birth weight should not be exagger-ated, because it may cause a lower weaning weight.

• Heifers must weigh at least 65% of the mature cow weight when they are mated for the first time and 80 to 85% of the mature cow weight be-fore first calving.

• Over-mate, in other words mate un-til there are 50% more replacement heifers than needed to maintain the herd composition. This gives room to cull heifers that don’t become preg-

Table 1: Weaning percentage of different age groups in the FC Durow Trust (database of the national cattle farmer of the year competition).

Age group Weaning percentage

Heifers 96,2

First-calvers 96,8

Cows 95,1

Herd average 95,5

nant or don’t successfully wean a calf.• Limit the breeding season for heifers

to 45 days. It ensures a shorter cal-ving season, easier fodder flow plan-ning, more cost-effective lick supple-mentation, better supervision during calving and effective utilisation of labour.

• Mate heifers a month earlier than the cow herd and wean their calves a month earlier. It is common know-ledge that the ICP of first-calf heifers is longer than that of mature cows. An extra month of recovery time is beneficial, but a prerequisite is that the fodder flow must provide for ear-lier calving. It doesn’t make sense to mate heifers a month earlier, but their calves aren’t weaned a month earlier.

• Give first-calvers a long break after their first calf. Consider mating heif-ers at the age of 18 months for the first time and put them with the bull after the first calf has been weaned. For example, heifers calve from Janua- ry to February and their calves are weaned at the end of September. The bulls are put with them in the normal mating season (e.g. November) and the extended resting period after her first calf ensures good reconception. The long resting period also has a positive effect on the cow’s remaining reproductive life. Farmers with very good reproduction rates in their herds use this method. Two good examples are Jan Venter of Volksrust and Carl

Durow of Clocolan, both previous na-tional cattle farmers of the year.

Reproduction potentialTable 1 contains data of a specific production year’s results, which in-dicates what good management can mean for the reproduction potential in top beef herds.

“The weaning percentage, in other words calves weaned per female animals mated, of the first-calvers is 96,8%, which shows the advantage of a long rest after the birth of the first calf. Application of the practice of course depends on the grazing resources on the farm. In sourveld regions with poor winter grazing it isn’t possible to keep a cow with a calf on grazing during the winter. In stud breeding the long resting pe-riod also hinders the ICP, but it has many advantages in commercial herds.”

He says the challenge is to im-plement the correct fodder flow planning and strategic lick supple-mentation to meet the nutritional needs of the first-calver during the critical 30 days before calving and the first 70 days of lactation. In a field test where the weaning per-centage of first-calve cows was 63%, it increased to 88% with an effective flush lick and correct management principles.

For more information, phone Hendrik van Pletzen on

083 456 3636.

Correct fodder flow planning and strategic lick supplementation are important to provide for the nutritional needs of the first-calf heifer during the critical 30 days before calving and the first 70 days of lactation.

SB

37

bESTUUR / MANAGEMENT

Issue 39 ▪ August 2014

Om ’n veearts in elke uithoek van die land te hê en in die pro-ses die nasionale stand van die-regesondheid te kan monitor en verbeter – dit is die visie wat die Suid-Afrikaanse Veterinêre Ver-eniging (SAVV) met die Depar-tement van Landbou, Bosbou en Visserye deel. Dr Henk Basson, president van die SAVV, sê hulle vorder goed om hierdie droom bewaarheid te kry.

“Daar is reeds sedert 2008 daarvoor begroot dat elke veearts wat sy studies voltooi eers vir ’n jaar gemeenskapsdiens sal doen, maar alles is nog nie in plek om dit in 2015 te laat afskop nie. Wat wel beplan word, is om die opsie te bied dat ’n paar afgestudeerdes op ’n vrywillige basis vir so ’n gemeenskap-sjaar by plattelandse veeartse se praktyke geplaas kan word, om dan daardie streek as staatsveearts te bedien.

“Bestaande privaat veeartse kan dus nou hulle praktyke op die platteland registreer as punte waarvandaan hierdie gemeen-skapsveeartse kan werk. Die staat betaal sy salaris, voorsien hom van ’n voertuig en ook van die nodige medisynes. Die privaat veearts by wie se praktyk hy werk, word dan sy mentor wat aan hom raad en ondersteu-ning bied as hy dit nodig het.”

Skep ’n netwerkDr Basson sê hy doen as president van die SAVV ’n beroep op privaat veeartse om hul praktyke te registreer, sodat die netwerk en infrastruktuur geskep kan word om soveel jong veeartse as moontlik op dié manier uitgeplaas te kry en onder mentorskap ’n belangrike rol as staatsveearts te laat uit-voer.

Aan die ander kant doen hy ook ’n beroep op privaat veeartse om nie die situ-

asie te misbruik en die jong veeartse tot hul eie voordeel aan te wend nie.

“Dit is baie belangrik dat die SAVV met die staat sal hande vat om samewerking te bevorder. Volgens ’n onlangse verslag van die OIE oor die veeartsenykundige dienste in die land, is samewerking tussen die staat en privaat veeartse juis die enkel grootste leemte wat hulle geïdentifiseer het. Die .SAVV se mikpunt is onomwonde om hier-die situasie om te keer,” sê hy.

Die Wêreldorganisasie vir Dieregesond-heid (OIE) het in 2012, op versoek van Suid-Afrika, ’n span veeartse hierheen gestuur om die stand van veeartsenydienste in die land te ondersoek en te evalueer. Die evaluasie-span het bestaan uit dr Eric Fermet-Quinet, spanleier, dr Emilio León, tegniese kun-dige, dr Julia Punderson, tegniese kundige, dr John Stratton, tegniese kundige, en dr Patrick Bastiaensen, fasiliteerder.

GemeenskapskliniekeNog ’n deel van die strategie is om gemeenskapsklinieke regoor die land te vestig en van hierdie gemeenskapsdiens-veeartse daar te stasioneer. Die impak wat dit op die monitering, aanmelding en beheer van siektes kan hê, is enorm.

“Met so ’n netwerk van gemeenskaps-kli-nieke kan ons selfs weer nasionale projekte soos ’n brusellose- en tuberkulose-beheer-program op die been bring. Die impak op die veebedryf kan werklik beduidend wees.”

Dr Basson sê dis uiters belangrik dat daar ’n goeie verhouding van samewerking tus-sen die staat en privaat veeartse sal wees. Dis die enigste manier om ’n doeltreffende buffer te skep wat veesiektes in die land sal bekamp en die gesondheidstatus van veral vee in kommunale gebiede sal laat verbeter.

“Met so ’n netwerk van veeartse regoor die land, kan uitbrekings van enige siekte doeltreffend bestuur en beheer word. Die rol van hierdie gemeenskapsveeartse sal van onskatbare waarde wees.”

Dieregesondheidsforum’n Liggaam wat ook ’n baie groot rol in die hele projek kan speel, is die Dieregesond-heidsforum, wat tans deur dr Pieter Vervoort bestuur word. Produsente-organisasies soos die Rooivleisprodusente-organisasie (RPO), Melkprodusente-organisasie (MPO) en die Suid-Afrikaanse Pluimveevereniging (SAPA) het almal sitting in die Dieregesond-heidsforum. ’n Gesamentlike vergadering word een keer per kwartaal gehou waar knelpunte geïdentifiseer en met die depar-tement gekommunikeer word.

“Die volgende groot mikpunt is om ’n Dieregesondheidsforum in elke provinsie te stig. Hierdie forums moet egter ’n baie deeglike kommunikasiekanaal na die nasio- nale forum toe hê, omdat dit ons mening is dat veeartsenydienste nasionaal bestuur moet word en nie provinsiaal nie,” sê dr Basson.

’n Gemeenskapsjaar om dieregesondheid te steun

Deur Izak Hofmeyr

SB

3838

Meer-eienskap seleksie is deesdae die norm in die-reteelt. Daar word gepoog om vir ’n aantal kenmerke gelyktydig te selekteer in

’n poging om kuddes geneties te verbeter en meer winsgewend te wees. ’n Teler sal byvoorbeeld gelyktydig diere wil teel wat bogemiddeld groei, wat vinniger herbeset raak en wat uiters goed aangepas is. Hier-die eienskappe van ’n dier is ook aan die winsgewendheid en doeltreffendheid van die dier in ’n vleisbees-produksiestelsel gekoppel.

Wanneer ’n mens vanuit ’n akademiese oogpunt kyk na meer kenmerk-seleksie-prosedures, is daar feitlik net drie maniere om dit te hanteer.

Tandem-seleksiemetodeDie eerste metode of prosedure is die een-voudigste en word die tandem-seleksie-metode genoem. Tandem-seleksie verwys bloot na waar ’n teler sy seleksiebesluite op een enkele kenmerk op ’n slag berus. Die betrokke teler sal dan vir die spesifieke kenmerk selekteer tot hy sy doelwit bereik het, of tot ’n groter probleem in ’n tweede of derde kenmerk ontstaan. Dan sal die fokus van die oorspronklike kenmerk met seleksiebesluite na die volgende kenmerk verskuif.

Byvoorbeeld: ’n Teler kan besluit dat hy vir swaarder speenkalwers wil selek-teer. Hy sal dan bulle gebruik wat vir hom swaarder speenkalwers teel. Dit is bekend dat ’n sterk genetiese korrelasie tussen ’n kalf se geboorte- en speengewig bestaan. Dit beteken dat verwag word dat ’n kalf se geboortegewig sal toeneem indien hoë seleksiedruk uitsluitlik op speengewig ge-plaas word.

Swaar geboortegewigte van ’n kalf is weer geneties gekorreleer met ’n verhoog-de voorkoms in geboorteprobleme. Dus,

waar ’n teler aanvanklik uitsluitlik streng selekteer vir swaarder speenkalwers, sal dit outomaties gebeur dat hy ook onwille-keurig bulle sal bevoordeel wat swaarder geboortegewigte teel.

Omdat geboorteprobleme ’n direkte finansiële verlies vir ’n teler veroorsaak, word hy nou genoodsaak om sy seleksie-doelwit aan te pas deur eers weer teen hoë geboortegewigte te selekteer om hierdie nuwe probleme op te los. As hy egter weer sy seleksiebesluite net teen hoë geboortegewigte konsentreer, ver-laag die speengewigte van die kalwers wat geteel word.

Dit is dus nou duidelik dat hierdie teg-niek daartoe sal lei dat daar nie regtig geneties gevorder sal word nie. Tandem-seleksie is meer doeltreffend waar ken-merke wel positief met mekaar gekorre-leer is, byvoorbeeld gemiddelde daaglikse toename (GDT) en voeromset-verhouding (VOV). Hoe beter en meer doeltreffend ’n

dier groei, hoe minder voer het so ’n dier nodig om in gewig toe te neem.

Met ander woorde, in dié geval word ’n indirekte verbetering in ’n kudde se VOV verwag as sterk vir GDT geselekteer word. Die doeltreffendheid van die tandem-seleksieproses hang dus van genetiese korrelasies tussen kenmerke af.

Onafhanklike uitskotvlak-metodeDie tweede en algemeenste meer- kenmerk seleksiemetode is die onaf-hanklike uitskotvlak-metode. ’n Teler sal besluit watter kenmerke in sy seleksie-doelwit ingesluit moet word en wat elke kenmerk se afsnypunt (onafhanklike uit-skotvlak) moet wees. ’n Dier word dan net geselekteer indien die spesifieke dier se teelwaardes vir elk van die kenmerke in die teeldoelwit aan die minimum en mak-simum uitskotvlakke voldoen.

Soos in die voorbeeld waar ’n teler vir hoër speenmassa wil selekteer, kan hy ook

Koeiwaardes: Die gebruik van ’n praktiese

seleksie-indeks vir vleisbeestelersDeur dr Bobbie van der Westhuizen en dr Japie van der Westhuizen

Figuur 1: Samestelling van die Logix koeiwaarde seleksie-indeks en elke kenmerk se relatiewe bydrae tot die indekswaarde.

39

PRODUKSIE-AANTEKENING

Issue 39 ▪ August 2014

seker maak dat die spesifieke dier se teel-waardes vir geboortegewig onder ’n sekere maksimum is om te verhoed dat moontlike geboorteprobleme in die kudde voorkom. Dit is belangrik om daarop te let dat, hoe-wel ’n sterk positiewe (in ’n mate onguns-tige) korrelasie tussen speen- en geboor-tegewig bestaan, die korrelasie nie 100% is nie, wat seleksie vir ’n hoër speengewig moontlik maak, terwyl die geboortegewig konstant gehou kan word. Te lae geboorte-gewig is ook nie aanvaarbaar nie, aange-sien dit die kalf se weerstand teen siektes en sy groei negatief kan beïnvloed.

Hierdie metode is een van die gewild-ste meer-kenmerk seleksiemetodes. Dit is ook waarom die meeste kommersiële vleisbees-paringsprogramme daarop ge-skoei word. Hierdie metode raak egter baie kompleks namate die aantal kenmerke in die teeldoelwit vermeerder. Die volgende uitdaging is om die korrekte uitskotvlakke per kenmerk in die doelwit vas te lê.

Wanneer die grense nie streng genoeg is nie, is genetiese vordering stadiger. In gevalle waar die grense weer te streng is, kan dit gebeur dat geen diere aan die ver-eistes van die doelwit voldoen nie. Hierdie metode kan dan ook in spesifieke gevalle goeie genetiese diere uitgooi, veral waar ’n goeie genetiese dier volgens slegs een van die kenmerke in die doelwit nie aan die minimum of maksimum uitskotvlakke voldoen nie.

Hoewel ’n teler vir ’n magdom ken-merke kan selekteer, maak dit geen sin om vir kenmerke te selekteer wat geen of min ekonomiese waarde het nie. Dit is dus van die uiterste belang dat telers slegs kenmerke in teeldoelwitte moet insluit en selekteer wat ’n impak op boerderye se doeltreffendheid en winsgewendheid het.

Ekonomiese seleksie-indeksDie fokus van die laaste manier van meer-kenmerk seleksie is ’n sogenaamde ekono-miese seleksie-indeks. Hier word gepoog om slegs kenmerke in te sluit wat in die eerste plek aan winsgewendheid gekop-pel is, tweedens ekonomies meetbaar is en derdens variasie toon. Variasie is van die uiterste belang, aangesien ’n mens slegs vir ’n kenmerk kan selekteer as variasie

binne die spesifieke kenmerk bestaan.Alvorens ’n ekonomiese seleksie-indeks

saamgestel kan word, moet alle relatiewe ekonomiese belangrike kenmerke ge-identifiseer word. Dit sluit nie net direkte kenmerke in nie, maar ook kenmerke wat indirek gekorreleer is met winsgewend-heid en waar die direkte kenmerk nie ekonomies meetbaar is nie (of nie aange-teken word nie).

Daar word na hierdie kenmerke ver-wys as indikasiekenmerke en ’n voorbeeld hiervan is geboortegewig. Geboortegewig op sy eie het geen direkte verband met winsgewendheid nie, maar is ’n indikasie-kenmerk van geboorteprobleme, wat op sy beurt ’n direkte impak het op die winsge-wendheid van ’n vleisbees-onderneming.

Kenmerke van ekonomiese belang word dan in ’n lineêre regressie (vergely-king) ingesluit volgens hul relatiewe eko-nomiese bydrae tot die winsgewendheid van die boerdery. Die ekonomiese selek-sie-indeks word in ’n monetêre waarde (rand) uitgedruk. Die relatiewe bydrae van elke kenmerk neem nie slegs die direkte bydrae van die spesifieke kenmerk in ag nie, maar ook die verskille in genetiese va-riasie tussen die verskillende komponente (kenmerke) in die indeks sowel as die ge-netiese korrelasies tussen hulle.

SimulasieprogramSA Stamboek, as deel van die Logix gene-tiese evaluasies, het ’n teeldoelwit gefor-muleer en ’n simulasieprogram ontwikkel wat die bruto inkomste per hektaar op ’n tipiese ekstensiewe vleisbees-eenheid be-reken.

Faktore wat deur die simulasieprogram in ag geneem word, is die grootte van die plaas, die plaas se drakrag, kuddesame-stelling (persentasie verse, koeie, bulle, kalwers), gemiddelde tussenkalfperiode, vervangingspersentasie, speenpersentasie, geboortegewig, speenouderdom en -gewig, gewig op 18 maande, volwasse gewigte van beide koeie en bulle, daaglikse melk-produksie per lakterende koei en die ge-middelde daaglikse groei van verskillende groepe diere op die veld.

Die program bereken eerstens die tota-le energie beskikbaar op ’n gegewe plaas

met ’n spesifieke drakrag. Die beskikbare energie word dan volgens die kuddestruk-tuur verdeel en dan word bereken hoeveel diere op die plaas aangehou kan word sonder enige byvoeding. Gevolglik word die totale bruto inkomste uit die kudde bereken en uitgedruk as rand per hektaar.

Tabel 1 is ’n voorbeeld van gemiddelde waardes wat ingesluit was in die simula-sieprogram en gebaseer was op ’n 4 000 hektaar-plaas met ’n drakrag van 10 hek-taar per grootvee-eenheid. Die kuddesame- stelling was as volg: 14% bulkalwers, 3% bulle, 16% verskalwers, 14% verse en 53% koeie.

Tabel 1: Gemiddeldes gebruik in die simulasie-programme.

Kenmerk Waardes

Tussenkalfperiode 440 dae

Speen % 95%

Vervangings % 25%

Geboortegewig 25,5kg

Speengewig 160,5kg

18 maande gewig 242kg

Volwasse gewig van koeie 335kg

Volwasse gewig van bulle 480kg

Speenouderdom 205kg

GDT van teelbulle op veld 100g/dag

Speenkalfprys R17,53/kg

Karkasprys (C2) R23,14/kg

Gebaseer op hierdie parameters, kan 491 diere in totaal op die area aangehou word. Die totale aantal speenkalwers wat bemark kan word, is 182 met ’n verwagte inkom-ste van R516 431. Altesaam 82 verwagte uitskotkoeie word aan die abattoir bemark met ’n verwagte inkomste van R610 850. Dus word ’n totale bruto inkomste van R1 127 281 verwag, wat ’n gemiddelde in-komste van R282 per hektaar weerspieël.

Om egter die relatiewe bydrae van elke kenmerk tot inkomste uit die simulasie-model te bekom, word die simulasiepro-gram herhaaldelik oorbereken waar slegs een kenmerk per slag se waarde met een eenheid, binne biologiese vlakke, veran-der word terwyl die res van die parame-ters konstant gehou word. Die verwagte

4040

41Issue 39 ▪ August 2014

inkomste per hektaar word dan op ’n gra-fiek geplaas en ’n regressiewaarde geba-seer op ’n lineêre verband word dan verkry.

BLUP-teelwaardesBLUP-teelwaardes word altyd in ’n ekono-miese seleksie-indeks ingesluit, as gevolg van die feit dat die genetiese verwant-skappe reeds in ag geneem is, in die bere-keninge van so ’n indeks.

Die relatiewe ekonomiese belangrike kenmerke wat in die Logix-koeiwaarde vervat is, is die teelwaardes vir ouderdom eerste kalf, tussenkalfperiode, geboorte direk, geboorte maternaal, speen direk, speen maternaal (melk), 18 maande ge-wig en volwasse gewig. Figuur 1 dui die

gewigte (relatiewe bydrae) aan van elk van hierdie kenmerke in die koeiwaarde.

Speengewig (speen direk en mater-naal) dra die swaarste by met 38%, gevolg deur reproduksie van 37%. Die totale ge-boortegewig-komponent, wat ’n aandui-ding van geboorteprobleme is, tel 6% en die volwasse komponent is verantwoor-delik vir die oorblywende 20%. Die uit-werking van volwasse gewig, geboortege-wig en reproduksie-komponent is egter negatief gekorreleer met wins en daarom is ’n kleiner teelwaarde vir die kenmerke meer gewens.

Daar moet gelet word dat sterk gene-tiese korrelasies tussen teelwaardes vir

speen- en volwasse gewig, asook tussen speen- en geboortegewig, bestaan.

Dit is dus nou duidelik dat ’n ekono-miese seleksie-indeks ’n dier se genetiese meriete omskryf in een enkele waarde, wat seleksiekeuses baie kan vereenvoudig en nog steeds meer-kenmerk seleksie toepas-baar maak om sodoende die teeldoelwitte te kan bereik.

Voorbeelde van vier bulleFiguur 2 tot 5 is voorbeelde van vier bulle. Die eerste twee bulle se koeiwaardes is presies dieselfde op ’n indekswaarde van 146. In hierdie geval is die koeiwaarde wat in rand uitgedruk word, omgeskakel en uitgedruk as ’n afwyking van die huidige

aktiewe rasgemiddeld van 100. Dit beteken dat 100 op die aktiewe rasgemiddeld lê vir die spesifieke kenmerk. Alle kenmerke se standaard-afwyking is ook gestandaardi-seer na 13 indekspunte toe sodat alle ken-merke, onafhanklik van hulle afsonderlike genetiese variasie, direk vergelykbaar is.

Hoewel Bul A en B beide dieselfde koeiwaarde het, verskil hulle heeltemal van mekaar ten opsigte van hul genetiese samestelling. Bul A is geneties ’n kalfge-mak-bul met ’n goeie melkproduksie-ver-moë, wat neig om kleiner volwasse koeie te teel met uitstekende reproduksie-ei-enskappe. Die bul se genetiese vermoë vir kalfgroei (speengewig direkte groei) is eg-

ter ver onder die rasgemiddeld. Hierdie bul sal nie gebruik word in ’n kudde wat reeds sukkel met direkte kalfgroei nie.

Bul B is meer ’n gemiddelde bul met uitsonderlike genetiese potensiaal vir melk-produksie en direkte kalfgroei, wat in teen-stelling is met Bul A. Bul B sal tussen die twee bulle die keuse wees in ’n kudde met lae speen direkte groei. Bul B sal geneties gemiddelde grootte koeie teel, terwyl Bul A weer groter koeie sal teel.

Hoewel Bul A wel swaar koeie sal teel, sal die swaarder koeie se kalfgemak, melk-produksie en vrugbaarheid opmaak vir hulle hoër onderhoudsbehoeftes. Dit is dus nie noodwendig waar dat kleiner of ligter koeie meer winsgewend is nie.

Bul C en D (Figure 4 en 5) is geneties minder positief op koeiwaarde. Hierdie twee bulle behoort nie ’n positiewe bydrae te maak in die winsgewendheid van enige kudde nie. Waar ’n teler net vir speen direkte groei (kalfgroei) selekteer, sou Bul D ’n goeie keuse wees. Bul D sal swaar speenkalwers teel, maar ook groter koeie met ’n hoër risiko van kalwings- en reproduksie-probleme.

Die gebruik van ekonomiese seleksie-indekswaardes binne diereteelt begin wêreldwyd meer prominent word en is baie doeltreffend aangesien slegs kenmerke van ekonomiese belang in die indekse ingesluit word en die genetiese verband tussen ken-merke streng in ag geneem word.

Figuur 2: Bul A.

Figuur 4: Bul C.

Figuur 3: Bul B.

Figuur 5: Bul D.

SB