budownictwo drewniane - drewno, domy drewniane szkieletowe, projekty domów(1)

Upload: mendoza61

Post on 14-Jul-2015

49 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Budownictwo Drewniane - drewno, domy drewniane szkieletowe, projekty domw, wykonawcy

Strona 1

www.szkielet.pl : Domy z bali

Domy z bali - Budownictwo PodhalaskieBudownictwo drewniane na Podhalu Budownictwo drewniane na Podhalu ma swoje pocztki w wieku XVII i XVIII, kiedy to pojawio si stae osadnictwo. Zwizano ono byo cile z pasterstwem uprawianym przez grali. Pierwotne koliby kamienne przykryte dachem z desek zostay wyparte przez szaasy krokwiowe. Od koca XVIII wieku szaasy pasterskie s konstrukcjami krokwiowymi opartymi na cianach wiecowych. Taka konstrukcja bya najwygodniejsza, bo odporna na wiatry halne i mona byo szybko j rozebra i przenie w inne miejsce wypasw owiec, krw i kz. W pocztkowym okresie szaasy byy wykorzystywane jedynie podczas lata i w zwizku z tym nie wymagay uszczelnie cian, ani budowy komina. Wiecowa konstrukcja cian opieraa si na kamieniach ustawianych w naroach szaasu. Dwuspadowy dach opiera si na cianach szczytowych poprzez poziome belki zwane "lgami". Na nich mocowano pokrycie dachowe z gontw lub krtkich dranic. Poacie dachowe od strony zewntrznej wzmacniano podunymi erdziami, na ktrych umieszczano kamienie celem docienia konstrukcji i uniknicia zerwania dachu podczas czstych, porywistych wiatrw halnych. Dachy sochowe o supach stojcych wprost na ziemi znikny na pocztku XIX wieku.

Katalog Budownictwa Drewnianego 2006

Budynek Muzeum w Chochowie zbudowany ok. 150 lat temu

Budyneki Mieszkalne w Chochowie zbudowany ok. 150 lat temu

Katalog Budownictwa Drewnianego 2005

Zostay wyparte przez solidne budownictwo obliczone na wieloletni eksploatacj. Wysoki poziom umiejtnoci ciesielskich miejscowych "budorzy" pozwala na staranne wykonywanie wiza "wgw" i konstrukcji wiby dachowej. Na bazie szaasw zaczy powstawa domy gralskie i zabudowania gospodarskie. Domy gralskie skaday si gownie z sieni i dwch izb: czarnej i biaej. Coraz wiksza ilo przyjedajcych letnikw wynajmowaa oczywicie bia izb jako miejsce "schludne, z podog z desek i bardzo czsto wyposaone w rzebione bogato meble gralskie". Miejscowi grale zaczli budowa rwnie domy specjalnie przeznaczone dla letnikw. Czsto miay one ganki przed frontowym wejciem, nieco wiksze okna i wysze drzwi. Wznoszone byy w ukadzie dwutraktowym o czterech izbach, a czsto na poddaszu pojawiay si pokoiki zwane "zwyk". W miar odkrywania Podhala, a zwaszcza Zakopanego jako stacji klimatycznej nastpi dalszy rozwj budownictwa poprzez stawianie wikszych budynkw bdcych ju obiektami pensjonatowymi. Gwnym materiaem budowlanym byo miejscowe drewno wierkowe, joda i modrzew. Powstaway pierwsze brygady ciesielskie. W 1877 roku powstaje Szkoa Przemysu Drzewnego w Zakopanem, na bazie ktrej powsta Zesp Szk Budowlanych ze specjalizacj budownictwa regionalnego. Obecnie nastpuje do wyrany powrt do budownictwa drewnianego, a zwaszcza tradycyjnych domw z bali drewnianych zwanych na Podhalu brusami lub pazami. Technologia ich wznoszenia nie rni si od tej sprzed stu, stu pidziesiciu lat. Architekci projektujcy domy w tej technologii wywodz si przewanie z rodw gralskich kultywujcych miejscowe tradycje. Naleaoby tutaj wymieni midzy innymi: Jdrzeja Czarniaka, Adama Bukowskiego-Tyra czy Jana Karpiela

http://www.szkielet.com.pl/bale.php?show=budownictwo_na_podhalu

2006-03-09 14:24:13

Budownictwo Drewniane - drewno, domy drewniane szkieletowe, projekty domw, wykonawcyBueck. Pochodzenie tych architektw jest o tyle istotne, e maj oni "we krwi" technologi pocze cian wiecowych i konstrukcji wib dachowych. Czasami s to elementy bardzo trudne do wykonania i autorski nadzr nad budow jest tutaj nieodzowny. Wspomniana wyej szkoa daje bardzo dobre podstawy dla przyszych projektantw jak rwnie odpowiedni kierunek na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej pozwala na pniejsze prace doktorskie w tym temacie ("Budownictwo ludowe na Podhalu" - Jan a, w trakcie pisania pracy jest Adam Bukowski-Tyraa). Bogata literatura taka jak "Zdobienie i sprzt ludu polskiego na Podhalu" Wadysawa Matlakowskiego z 1901 r., "Koliba" Pierwszy Dom w Stylu Zakopiaskim wydawnictwa Muzeum Tatrzaskiego czy praca zbiorowa pod redakcj prof. Przemysawa Szafera "Teka Architektury Wspczesnej Ziem Grskich" pozwala na signicie do rde budownictwa regionalnego. Jednak najwikszym znaczeniem dla projektantw i budowniczych jest przekazywana z pokolenia na pokolenie tradycja i bezporednie obcowanie z chaupami wzniesionymi przez dziadkw i pradziadkw.

Strona 2

Wstawi zdjcia 7 i 8 Budow zajmuj si brygady z terenw Zakopanego (Tatra Haus Macieja Krla), Murzasihla (Staszka ukaszczyka Hajduka), Lenicy i innych podhalaskich wiosek. Z powodu nonsensownych przepisw prawnych w zakresie dziaalnoci gospodarczej w naszym kraju, trudno jest znale koncesjonowane firmy wykonawcze specjalizujce si w tej technologii. Kontakt z fachowcami w tej brany odbywa si praktycznie tylko za porednictwem architektw projektujcych te budynki. Brygady wykonawcw s przewanie powizane rodzinnie i stanowi kolejne pokolenia "budorzy". Jak wspomniaem powyej, gwnym materiaem do budowy jest drewno wierkowe i joda. Z powodu ograniczonego wyrbu w Tatrzaskim Parku Narodowym drewno sprowadza si

http://www.szkielet.com.pl/bale.php?show=budownictwo_na_podhalu

2006-03-09 14:24:13

Budownictwo Drewniane - drewno, domy drewniane szkieletowe, projekty domw, wykonawcyz terenw wok Babiej Gry lub Bieszczad. Drewno sosnowe z nizin jest widziane bardzo niechtnie z powodu do duych przyrostw rocznych (tzw. "drzewo rzadkie") przez co o wiele sabsze od miejscowego.

Strona 3

Najbardziej poszukiwanymi rednicami drewna s wymiary okoo 70 cm. Po wyciciu z kloca rodkowej deski z rdzeniem powstaj praktycznie dwa pazy o gruboci okoo 20 cm. Tarcica ta jest suszona w warunkach naturalnych przez min. 2,5 roku. Nie jest ona niczym impregnowana. Praktycznie jest to z punktu widzenia technicznego niemoliwe. Preparaty solne w stanie powietrzno-suchym i sezonowaniu w warunkach naturalnych nie zdaj egzaminu ze wzgldu na krtk trwao (maksimum do 3 lat). Preparaty oleiste s wycofywane powoli z obrotu, a ze wzgldw wymiarw pazw ich impregnowanie w komorach cinieniowych nie wchodzi w rachub. Bieca konserwacja domw z pazw odbywa si od wielu lat co roku przed Wielkanoc przez ..... mycie cian proszkami do prania. W tym okresie wystarczy pojecha do Chochoowa, gdzie mona zobaczy jak kady dom szorowany jest przez miejscowe gadzinki. Stao si to ju tradycj. Z uwagi na ceny dziaek projektowane domy z bali drewnianych posadawiane s na uytkowych podpiwniczeniach przykrytych pyt elbetow. Pierwsza belka ciany uoona jest na warstwie papy zgrzewalnej zoonej na p. S dwa sposoby jej zakotwienia. Pierwszy to wypuszczenie z wieca pyty elbetowej prtw ze stali ebrowej, na ktre po uprzednim wytrasowaniu pierwszej belki i wywierceniu w niej otworw nasadza si na nie. Nastpnie nakada si marki stalowe i czy je z prtami poprzez zespawanie. Drugim sposobem jest przewiercenie pierwszej belki i zakotwienie jej do pyty elbetowej przez nagwintowane prty. Kolejne warstwy cian wiecowych s czone w naroach za pomoc rnego rodzaju wiza. Wrd nich naleaoby wyrni: zamek podhalaski, zamek prosty, zamek wgowy w jaskczy ogon, nakadk prost, nakadk prost dwustronn, jednostronny jaskczy ogon, na czop, czop cofnity, zamek francuski. Szpary cian s "mszone" wen drzewn w tradycyjny sposb. Technika wykonywania warkoczy i ich ksztatw przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. Upychanie ich odbywa si za pomoc prostych narzdzi w postaci wygitych prtw odpowiednio sklepanych. Jednym z fachowcw z tej unikalnej brany jest Franciszek Ustupski z Zakopanego. Ze wzgldu na wymagania cieplne

http://www.szkielet.com.pl/bale.php?show=budownictwo_na_podhalu

2006-03-09 14:24:13

Budownictwo Drewniane - drewno, domy drewniane szkieletowe, projekty domw, wykonawcyobowizujcej normy ciany zewntrzne stawiane s jako warstwowe. Od zewntrz mamy cian z pazw, warstw izolacji termicznej (wena mineralna bd styropian), paroizolacja i ciana z desek 2,5".

Strona 4

http://www.szkielet.com.pl/bale.php?show=budownictwo_na_podhalu

2006-03-09 14:24:13

Budownictwo Drewniane - drewno, domy drewniane szkieletowe, projekty domw, wykonawcy

Strona 5

Konstrukcja dachu stanowi ukad jtkowy z uwagi na uytkowy charakter poddasza. Kt nachylenia dachu (okoo 52o) powoduje, e w konstrukcji jego powstaj przewanie dwie kondygnacj. Oglnie na Podhalu, zwaszcza na terenach chronionych architektonicznie zezwala si na budow budynkw o trzech kondygnacjach, z czego dwie s wanie w konstrukcji dachu. Tradycyjnym pokryciem poaci dachowej jest gont drewniany. Najlepiej do tego nadaje si gont nazywany "upanym lub szczypanym". Powstaje on przez rozupywanie rczne kawaka grubizny pnia wzdu jego wkien w postaci podunego klina. Zapewnia to bardzo dobr odporno gontu na wnikanie do struktury wkien wody. Wyrabiany jest on na Orawie, ktra znana jest z dobrej jakoci wykonania tego rodzaju gontw. Przy przyjciu tzw. podwjnego krycia zapewnia to trwao pokrycia dachowego na co najmniej 25-30 lat. Gont konserwuje si poprzez metod kpieli, a po wykonaniu poaci dachowej przez malowanie. Oczywicie wymagana jest okresowa konserwacja dachu. Dawniej, gdy nie byo produkowanych rodkw do konserwacji stosowano rnego rodzaju mieszanki np. z terpentyny i zuytego oleju technicznego, oczywicie z rnym efektem. Aktualnie najbardziej popularnym jest Imprex W.

http://www.szkielet.com.pl/bale.php?show=budownictwo_na_podhalu

2006-03-09 14:24:13

Budownictwo Drewniane - drewno, domy drewniane szkieletowe, projekty domw, wykonawcy

Strona 6

Gontem wytwarzanym w prostszy sposb jest tzw. gont rnity. Jest on wykonywany za pomoc urzdze mechanicznych zwanych gonciarkami. Jednak jego odporno na wnikanie wody jest wielokrotnie sabsza od gontu upanego. Jak wspomniaem wyej powszechnie stosowanym jest krycie dachu podwjnym gontem. Pojedynczo kryje si jedynie konstrukcje tymczasowe jak szaasy czy wiaty. Elementem wymagajcym duo wiedzy fachowej w kryciu gontem jest wykonywanie naroy dachu lub otworw okiennych (tzw. bawole oko) na tzw. "zawijk". Polega to na obym przejciu krzywizny przez zastosowanie gontw zciosanych w ksztat zwajcego si wzdu duszego boku klina. Wspczesne domy gralskie z pazw wyposaane s w typowe instalacje wody uytkowej, instalacji sanitarnej, instalacji elektrycznej czy systemu ogrzewania. Ze wzgldu na konstrukcj drewnian obowizkowa jest instalacja odgromowa. Funkcje domw z pazw s wielorakie. Podstawow jest oczywicie jednorodzinny dom mieszkalny. Coraz wicej jednak wznosi si budynkw pensjonatowych i restauracyjnych. Ciepe wntrza i kontakt z surowym drewnem w jego naturalnej postaci zdobywa sobie coraz wicej zwolennikw. Zainteresowanie takimi obiektami, rodem z Podhala, jest bardzo due w Niemczech i w Stanach Zjednoczonych. Coraz wicej projektw zlecanych jest miejscowym architektom. Wielkim walorem tych domw jest atwo jego demontau i ponownego montau. Pozwala to na prowizoryczne zmontowanie konstrukcji cian, stropw i wiby dachowej i pokazanie go inwestorowi. Po oznakowaniu poszczeglnych elementw nastpuje demonta konstrukcji i przewiezienie jej na miejsce budowy. Czasami konstrukcja taka pynie a za ocean. Piotr Chilecki "Budownictwo i Nadzr", Zakopane http://www.chilecki.com

Technologia | Zagadnienia Technologii | Dystrybutorzy | Ochrona Drewna | Projekty Domw Ogoszenia | Forum | Ciekawe Strony | Kontakt | Mapa Serwisu | Reklama w serwisie Copyright Centrum Budownictwa Szkieletowego 1998-2005 Wykonanie: owerdesign.com Hosting: home.pl

http://www.szkielet.com.pl/bale.php?show=budownictwo_na_podhalu

2006-03-09 14:24:13