МОНГОЛ УЛСЫН БҮС НУТГИЙН ХӨГЖИЛ 9-р анги

Э.Цэрэнбаатар

АГУУЛГА

• Эдийн засгийн бүс нутаг , түүний хөгжил • Эдийн засгийн Төв бүс • Эдийн засгийн Хангайн бүс• Эдийн засгийн Зүүн бүс • Эдийн засгийн Баруун бүс • Улаанбаатарын бүс

ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮС НУТАГ , ТҮҮНИЙ ХӨГЖИЛ

• Хүн ам , аж ахуйг олон салбаруудын өөр хоорондоо нийгэм, эдийн засгийн талаар харилцан холбоо бүхий засаг захиргааны нэгжийг хамарсан нутаг дэвсгэрийн тодорхой хэсгийг БҮС НУТАГ гэнэ .

ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮСЧИЛЭЛИЙН ШАЛГУУР ҮЗҮҮЛЭЛТ

• Улс орны болон тухайн бүсийн хөгжлийн өнөө ба хэтийн төлөв

• Тухайн орон нутгийн байгалийн нөхцөл , нөөц , даац

• Хүн ам , ажиллах хүчний нөөц, байршил • Аж ахуйн голлох чиглэл • Аж үйлдвэрийн төвүүд , тээврийн сүлжээ,

тэнхлэгийн таталцал• Засаг захиргаа ,нутаг дэвсгэрийн хуваарь

ТҮҮХ

• 1960-2001 он: Улс орныг Төв , Зүүн, Баруун гэсэн 3 бүсээр хөгжүүлж ирсэн

• 2001 оноос хойш : УИХ-с “Монгол улсын бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлал” батлагдаж эдийн засгийн 5 бүс болгон, хамрагдах аймаг , тулгуур төв хотуудыг тогтоосон.

ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮСИЙН ХУВААРЬ

№ Эдийн засгийн бүс Хамрагдах аймаг Тулгуур төв , хот

1 Баруун бүс Ховд , Увс ,Баян-Өлгий, Говь-Алтай , Завхан

Ховд , Улиастай

2 Хангайн бүс Архангай, Өвөрхангай , Баянхонгор, Булган , Орхон , Хөвсгөл

Эрдэнэт , Хархорин

3 Төвийн бүс Сэлэнгэ, Төв, Дархан-Уул, Дорноговь, Дундговь, Өмнөговь, Говьсүмбэр

Дархан , Зуунмод

4 Зүүн бүс Дорнод , Хэнтий , Сүхбаатар Чойбалсан , Өндөрхаан ,

5 Улаанбаатарын бүс Улаанбаатар хот , түүний дүүргүүдийн нутаг дэвсгэр , хот орчмын бүсийн дагуул хотууд

Улаанбаатар

ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮСИЙН ЗУРАГ

ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮСИЙН СУДЛАХ ЗҮЙЛ, ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД

• Нутаг дэвсгэр , газарзүйн байрлал • Хүн ам нутагшилт • Аж ахуй / аж үйлдвэрлэл, дэд бүтэц, мал аж

ахуй, газар тариалан /

БҮСҮҮДИЙН НУТАГ ДЭВСГЭР ТӨВ ХАНГАЙ ЗҮҮН БАРУУН УБ

Нутгийн хэмжээ мян.кв.км

473,6 384,3 286,6 415,7 4,7

Нутгийн эзлэх хувь

30,3 24,0 18,0 26,5 0,3

Орших байгалийн бүс

Ойт хээр, хээр , говь , цөл

Таг, тайга, ойт хээр , хээр , говь, цөл

Тайга, ойт хээр , хээр

Таг, ойт хээр, говь

Ойт хээр , хээр

Хамрагдах аймаг

7 6 3 5 9 дүүрэг

Ойн нөөц % 29,7% 50% 14,0 2% 4,3%

Голлох ашигт малтмал

Нүүрс-84%Жонш -40%

Гадаргын усФосфорит, зэс хөнгөнцагаан,алт

Жонш-60%Давс-70-75Уран-100Газрын тос

Мөнгө Нүүрс Ус 23

Нүүрс Барилгын материал

БҮСҮҮДИЙН ХҮН АМ ,НУТАГШИЛТ ТӨВ ХАНГАЙ ЗҮҮН БАРУУН УБ

Аймаг 7 6 3 5 9 дүүрэг

Сумын тоо 95 91 44 91 121 хороо

Багийн тоо 362 466 212 466

Хүн амын тоо , мянга

465 гаруй 565,0 200,0 407,0 1250,0

Эзлэх хувь 17,0 15,0 7,8 16 43,0

Хотын хүн ам % 43,0% 35 40,0 30 орчим 94,0

Хамгийн олон хүн амтай аймаг

Дархан-Уул 105,0

Хөвсгөл 130 гаруй мянга

Дорнод 82,0 Баян-Өлгий 114,0

Баянзүрх 270 орчим

Хамгийн олон хүн амтай хот

Дархан 80 гаруй мянга

Эрдэнэт 90,0 Чойбалсан 50,0 Улаангом 40 орчим

Угсаатан Дархад,хотгойд,цаатан, буриад

Буриад57Дарьганга47,74Барга, үзэмчин

Нийт 15 ястан оршин суудаг

БҮСҮҮДИЙН АЖ АХУЙ ТӨВ ХАНГАЙ ЗҮҮН БАРУУН УБ

Аж үйлдвэрийн том төвүүд

Дархан Эрдэнэт Бор-Өндөр -- Улаанбаатар Багануур

Томоохон уурхай

Тавантолгой Оюутолгой шарын гол Шивээ овоо

Эрдэнэт БаянтээгМогойн голДалт

Мардай Бор-Өндөр Тамсаг төмөртэй

Асгат Нүүрст хотгорХөшөөт Зээгт Хар тарвагатай

Багануур Налайх Багахангай

ДЦстанцын тоо Дархан Өмнөговь

Эрдэнэт Чойбалсан Тайшир уцсДөргөн уцс

2-р, 3-р , 4-р ДЦС

Бүсийн ДНБ-ий ангилал

35%-ХАА23%-АҮ42%-Үй

45%-ХАА40%-АҮ15%-Үй

65%-ХАА5,4% -АҮ29%-Үй

76%-ХАА2%-АҮ22%-Үй

Улс 54%29%-АҮ1%-ХАА70%-Үй

Малын тоо 9 сая гаруй 15 сая гаруй 4 сая гаруй 11 орчим сая 300 мянга гаруй

Газар тариалангийн эзлэх %

Бэлчээр 80%ГТ-1,2%

Бэлчээр -70ГТ-0,3%

Бэлчээр-88Хадлан-4,8 ГТ-0,4%

Бэлчээр-85ГТ-0,26