buzaĞi ĠshallerĠ -...
TRANSCRIPT
-
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
BUZAI SHALLER
-
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
E.COL ENFEKSYONLARI
Gram negatif
1.1 1.5 x 2 6 m
Basil (omak) eklinde
Fakltatif anaerobik
Hareketli (Flagella)
-
Antijenik yaplar Somatik O antijeni:
Lipopolisakkarit zelliinde olup sya direnli yzey
antijenleridir.
E.colilerin serogruplandrmasnda nem tarlar (160
tan fazla)
Flagellar H antijeni:
Hareketli sularda bulunur.
Isya dayankszdr.
H antijeniyle yaklak 60 serogruba ayrlr.
O157: H7
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
4
-
Kapsler K antijeni:
Polisakkarit yapda
Kapsl tayan E.coli sularnda bulunur.
K antijenine gre 100 e yakn serogrup tespit edilmitir.
Fimbrial (Pilus) antijeni:
Protein yapdadr.
Bakterinin flamentz uzantlar yani fimbrialar (Pilus)
zerinde yer alr.
Barsak epiteline tutunma (Adhesiv zellii)
Enteropatojenik E.colilerin belirlenmesini salar.
nemli bir virlans faktr.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
5
-
E.coli toksinleri: Enterotoksinler:
Genellikle gen hayvanlarn barsak enfeksiyonlarndan
sorumlu E.coliler tarafndan sentezlenir.
Enterotoksin oluturan E.coliler ETEC
(Enterotoksijenik E.coli), oluturmayanlar ise NETEC
(Non enterotoksijenik E.coli) diye adlandrlr.
Barsak boluuna sv ve elektrolit salnmna sebep
olur.(Na, Cl)
Barsaktan sv emilimini engeller.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
6
-
E.coli toksinleri: Endotoksinler:
Tm E.coli sularnda bulunur.
Septisemi durumlarnda iddetli atee ve oka sebep
olur.
Nrotoksinler:
Domuzlarda enterotoksemiye neden olmaktadr.
Farelerde merkezi sinir sistemi bozukluuna neden olur.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
7
-
Buzalarda hastalk yapan E.colilerin O8, O9, O78, O45,
O117 ve O35 serotiplerine dahil olduu bilinmektedir.
Buzalarda ishal yapan E.coliler enterotoksijenik
(ETEC) zellikte olup enterotoksin salglamakta,
adhezinlerden ise K99 veya K99+F41 pilus antijenlerine
sahip olduklar bilinmektedir.
Yine ishal oluturan sular arasnda enteropatojenik
(EPEC) E.coliler de bulunmaktadr.
Septisemiye neden olan sularn toksin ve adhezinleri
bulunmaktadr.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
8
-
Epidemiyolojisi Sr yetitiriciliinin yapld her lkede grlr.
Normal florada bulunmasna ramen says ok artt
zaman hastala yol aar.
Yenidoan barsak kanal sterildir.
Doum esnasnda bakteriler ilk birka saat ierisinde
anne genital kanal ve dks ile ok kolay kolonize
olurlar.
Koliformlar, laktobasiller ve anaeroblar kolonize olur.
Laktobasiller rettikleri asitle Phy drerek E.coli
remesini engeller.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
9
-
Dier taraftan kolostrum ierdii spesifik ve nonspesifik
antikorlarla E.colilerin remesini engeller.
Bu ekilde barsak floras dengeye oturur.
Hijyenik koullarn iyi olmamas, patojen E.colilerin bir
ekilde vcuda alnmas, doum ncesi annenin
transportu, stres koullar hazrlayc nedenlerdir.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
10
-
Patogenez: Enterotoksijenik sular, enterositlerin mikrovilluslarna
K99 veya K99+F41 adhezinleriyle tutunarak kolonize
olurlar.
Bu kolonizasyon ancak yaamn ilk 12 saati ierisinde
olabilir. nk adhezinler iin zel hcre reseptrleri
doumdan 12 saat sonra yok olur.
ETEC tarafndan sentezlenen Sta toksinleri barsak
lumenine su ve elektrolit salglanmasn uyarr ve akut
ishalle birlikte metabolik asidoza sebep olur.
(Enterotoksemik kolibasilloz)
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
11
-
Entoroinvazif E.coli (EIEC) ve Enteropatojenik E.coli
(EPEC) lerin sebep olduu buza septisemilerinde i
organlarda, eklemlerde ve sinir sisteminde bozukluklar
oluur.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
12
-
Klinik Belirtiler Genellikle ishal ve dehidrasyonla karakterizedir.
Akut form gsteren ve ETEC sebepli kolibasiloziste yeni
doanlar 2- 6 saat ierisinde komaya girerek lr.
Septisemik olgular da akut seyreder. Sistemik
bozukluklarn yannda eklemlerde ilik ve topallk
grlebilir.
Subakut kolibasilozis doumdan sonraki ilk 3 hafta
ierisinde grlr.
Kt kokulu ishal ve dehidrasyon vardr. Yksek ate
grlr. yileenlerde gelime gerilii olur.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
13
-
Tedavide Antibakteriyel Seimi Antibiyogram
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
14
Antibiyotik Direnli Su
Oran
Duyarl Su
oran
Ampisilin/Sulbactam 33,33 66,67
Amoksisilin/Klavulanik asit 79,17 20,83
Cefalexin 74,07 25,93
Ciprofloxacine 31,25 58,33
Streptomisin 70,83 22,92
Neomisin 54,17 45,83
Gentamisin 18,75 47,92
Trimethoprim/Sulphamethaxas
ole54,17 45,83
-
Koruma
Annenin transportu engellenmeli
Kolostrum
Hijyen
Alama
Hiperimmun serumlar
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
15
-
SALMONELLOZ Gram negatif
Ksa basil eklinde
0,7-1,5x2-5 m boyutunda
Sporsuz
Kapslsz
S.Pullorum ve S.gallinarum harici hareketli
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
16
-
Salmonellalar endotoksin, enterotoksin ve
sitotoksin sentezlerler.
Endotoksinler barsak mukozasnda hasara sebep
olarak akut toksemi tablosunun ekillenmesine neden
olurlar.
Enterotoksinleri E.coliye benzerdir. Barsaktan ar
miktarda sv ve elektrolit salnmna sebep olur.
Sitotoksinler ise barsak mukozasndaki epitellerin
protein sentezini inhibe ederek mukozal hasara sebep
olur.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
17
-
Etken Dayankll:
Salmonellalar sya kar ok dayankl deillerdir.
55 C de 20 dk da lrler.
Ancak dk scaklklarda zellikle soukta saklanan
yiyeceklerde uzun sre canl kalarak gda
zehirlenmelerine neden olabilirler.
Antiseptiklere ve antibiyotiklere duyarldr.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
18
-
Genel Klinik Grnm
Genellikle 1 haftadan byk daha ok 2-6 haftalk
buzalarda grlr.
Emme refleksi ok zayflar veya hi olmaz
Ate yksektir.
Kt kokulu, mkz, hemorojik bir enterit vardr.
iddetli depresyon
Dehidrasyon ve metabolik asidoz bulgular vardr.
Genel durum ok ktdr.
Artritis, pneumoni, meningitis, omfalitis oluabilir.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
19
-
Septisemi formu kolibasilozise benzer
Durgunluk, itahszlk, yksek ate (40.5-42 C),
mukozalarda hiperemi, depresyon, dispne ve kollaps
grlr.
shal ekillenmeksizin 1-2 gn ierisinde lm
ekillenebilir.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
20
-
LSTEROSSEtken:Listeria monocytogenes
Listeria monocytogenes Gram-pozitif, fakltatif anaerobik,basil
eklinde kapslsz ve sporsuz bir bakteridir. 25 0 C de hareketli 37 0C de hareketsizdir.Optimum gelime scakl genellikle 35-37 oC
olup, sular 1-45 0C gibi geni bir scaklk aralnda da gelime
gsterebilirler.
nsanlar,ruminantlar bata olmak zere
bir ok hayvan trn ve kanatllar
etkiler.
21
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
Topraktan,lam sularndan,i meyve sebzelerden,i ve pastrize
stlerden,eitli peynirlerden,fermente sosislerden,deniz
rnlerinden ve silajdan izole edilmitir.
Saylan gda kaynaklarndan insana bulaabileceinden zoonotik
nem arz eder.
22
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
Etken dayankll:
En nemli zellii yksek pHda ve dk sda
reyebilmesidir. Ortam pHs 6-9 arasnda olduunda
bakteri 3-45C arasnda kolayca reyebilir.
Etken evre koullarna da olduka dayankldr.Yaplan
almalar nemli toprakta 1 yl, nemli sr dksnda 16
ay, nemli samanda 7 ay, kuru yerlerde ve gbrelerde 2
yl canl kaldn gstermitir
23
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
Bulama:
zellikle pHs 5in zerinde olan, mantar oluumu
balam msr ve ayr silajnn hayvanlara verilmesi
hastaln oluumunda ok nemlidir.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
25
-
Dier nemli bulama yollar ise st, plesanta, doal ve
suni tohumlamadr.
Srlar koyun ve keilere gre etkene daha dayankldr.
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
26
Sheep
SampleSheep (+)
Goat
SampleGoat (+)
Cattle
Sample
Cattle
(+)Total (+)
January 8 1 10 1 3 1 3
February 16 9 4 0 2 0 9
March 10 5 1 0 2 0 5
April 21 8 2 1 3 2 11
May 4 1 4 0 3 1 2
June 7 1 1 0 4 0 1
July 4 0 0 0 2 0 0
August 4 0 0 0 1 0 0
Septemb
er4 0 0 0 0 0 0
October 3 0 0 0 1 0 0
Novemb
er1 0 0 0 5 0 0
Decemb
er6 1 2 2 1 0 3
Total 88 26 24 4 27 4 34
-
Klinik bulgular
Meningoensefalik form
Abortif Form
Septisemik Form
Mastitis Formu
27
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
Meningoensefalik form
Genellikle gebe olmayan yetikin hayvanlarda gzlenir.
Bu formda hayvanlarda ate, itahszlk, srnn arkasnda
kalma, bir yere yaslanma, ban yan tarafa bklmesi ve
bklen yne doru amaszca dnme, tek tarafl yz
felci salya art, konjuktivit, koyunlarda tortikollis,
sallantl yry grlr.
lerleyen dnemlerde ataksi, grme ve inkoordinasyon
bozukluklar ekillenir. Hayvan yere der ve kalkamaz.
Bu dnemi takiben 4-14 gn iinde lm ekillenir.
28
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
29
-
30
-
31
-
32
-
33
-
Abortif form
Gebeliin erken dnemlerinde hastala yakalanan
hayvanlarda embriyonik lmler, daha sonraki aylarda
yakalananlarda ise prematre ve clz doumlar grlr.
Srlar 4-7.aylarda, koyunlar 3.ayda abort yapar.
34
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
Septisemik Form
Genellikle intrauterin olarak infeksiyonu alm
yavrularda grlr.
Bu formun en belirgin semptomlar ishal, konjuktivit ve
poliartrittir.
Hasta yavrular 1-9 gn iinde lrler.
35
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
Mastitis Formu
Hastaln bu formu laktasyon dnemindeki hayvanlarda gzlenir.
Meme bezi ier ve parankim dokusu bozulur. Ayrca meme bezinde
sert dmckler hissedilir.
36
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
Tan
Tan klinik bulgular ve laboratuvar testleriyle yaplr.
letmede kt kaliteli silaj kullanlmas,zellikle kk ruminantlarda
ok sayda hayvann etkilenmesi,letmede hastaln her formunun bir
arada grlebilmesi tany kolaylatrr.
Laboratuvarda en ok kullanlan tan yntemi klasik kltrel yntemdir.
pheli hayvana ait beyin,i organlar,beyin omurilik svs,ftal organlar
ve svlar,st ve pheli yem maddeleri izolasyonda kullanlr.
37
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
Laboratuvarmzda Listeria selektif besiyerleri kullanlarak n
zenginletirme,izolasyon ve biyokimyasal testlerle identifikasyon
yaplmaktadr.(FDA-BAM yntemi)
38
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
39
-
Tedavi
Hastaln tedavisinde cefquinome,eritromisin, penisilin, tetrasiklin
veya ampisilin gibi antibiyotikler 5-7 gn sreyle yksek dozda
kullanlr.
Ayrca riskli yem maddelerinin hayvanlara verilmemesi gerekir.
40
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
-
T.CGIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLII PENDK VETERNER KONTROL ENSTTS
41